Univerzitet u Niu Mainski fakultet

Univerzitet u Niu

Mainski fakultet u NiuVeba VODREIVANJE KARAKTERISTIKAMAZIVATEHNIKI MATERIJALI

Nemetalne materije

Univerzitet u Niu Mainski fakultet u NiuTEHNIKI MATERIJALI

Nemetalne materije

Veba VODREIVANJE KARAKTERISTIKA MAZIVA__________________________________

Overio:

Datum:

1. UvodMaziva su triboloka sredstva i kao takva predstavljaju obavezan element svakog osnovnog tribomehanikog sistema. Ona se smatraju konstrukcionim ili mainskim elementom koji u savremenim mehanikim sistemima obavlja odreene funkcije. Bez maziva mehaniki sistemi svih vrsta ne bi mogli da funkcioniu jer ne bi predstavljali celinu.

Trenje i habanje, dva triboloka procesa sa negativnim posledicama, mogu se svesti na najmanju meru pravilnim i planskim podmazivanjem. To podrazumeva korektan izbor maziva, propisno skladitenje radi ouvanja kvaliteta, pravilno rukovanje i upotrebu.

Pravilnim i planskim podmazivanjem mogu se utedeti velike koliine pogonske energije, obezbediti pouzdan rad svih delova sistema, smanjiti trokovi odravanja, poveati uinak, poboljati kvalitet proizvoda i ostvariti vei ekonomski efekti.

U skladu sa ekolokim propisima, u novije vreme se zahteva da komponente maziva i njihovi degradacioni proizvodi koji postaju tokom upotrebe, budu netoksini i nekancerogeni.

Pod pojmom maziva se podrazumevaju maziva ulja i mazive masti.

Maziva ulja su tena triboloka sredstva razliitih optih i radnih osobina. Proizvode se od mineralnih ili sintetikih baznih ulja razliitih fiziko-hemijskih osobina i aditiva razliitih funkcija. U upotrebi je veliki broj razliitih mazivih ulja najrazliitijih primena: za podmazivanje motora sa unutranjim sagorevanjem, automobilskih transmisija, industrijskih sistema i specijalnih ureaja, kao i za mehaniku obradu metala.

Mazive masti su polutena ili poluvrsta maziva koja se koriste za podmazivanje delova mehanikih sistema gde ulja, kao tena maziva, iz tehnikih ili ekonomskih razloga ne zadovoljavaju. Zbog svoje konzistencije i adhezivnih osobina, masti se bolje i due zadravaju na povrinama elemenata mehanikih sistema. Proizvode se od mineralnih ili sintetikih baznih ulja, uguivaa (sapuni litijuma, kalijuma, natrijuma, kalcijuma, natrijuma i aluminijuma; betoniti i silikagel) i odreenih aditiva.Funkcije mazivih masti su: smanjenje trenja i habanja, zatita od korozije i zatita od prodora vode i abrazivnih estica u zonu podmazivanja.

Viskoznost se definie kao unutramke trenje ili inercija na kretanje pod dejstvom neke sile. U idealnim uslovima zavisi od temperature (opada sa porastom temperature i obrnuto) i pritiska (raste sa porastom pritiska i obrnuto).Viskozitet po Engleru (E) se odreuje kao odnos vremena isticanja 200 ml ispitivanog goriva na odreenoj temperaturi sa vremenom isticanja 200 ml vode na temperaturi 20 oC.

Penetracioni broj je mera tvrdoe, odnosno konzistentnosti mazivih masti. Definie se dubinom prodiranja slobodnim padom standardnog konusa, izraenom u desetim delovima milimetra, u uzorak, pod tano propisanim uslovima ispitivanja u pogledu mase konusa, trajanja prodiranja (5s) i temperature (25 oC).

2. Opis eksperimentaOdreivanje viskoznosti. Koristi se Englerov aparat koji se sastoji od: cilindrine posude (1), izraene od mesinga i pozlaene sa unutranje strane; dno posude ima oblik kalote u ijem je temenu privrena tano kalibrisana, blago konina cev (2) za isputanje tecnosti. Ova cev mora biti izraena od nekorozivnog materijala (nikla) i sa unutranje strane mora biti potpuno glatka. Ta cev mora sa donje strane da viri najmanje 2 mm izvan navrtke za uvrivanje. U cilindrinoj posudi nalaze se na odreenoj visini kao oznake tri vrka (0), koji slue za podeavanje nivoa tenosti u posudi. Posuda je pokrivena poklopcem (3), koji ima u sredini otvor za drveni tapi (4) kojim se zatvara otvor na cevi za isticanje tenosti, a malo dalje sa strane drugi otvor (5) za termometar (T1). Posuda je smetena u drugoj, takoe cilindrinoj posudi (6), koja slui kao vodeno ili uljano kupatilo i u kojoj se nalazi mealica (7) i termometar (T2) za merenje temperature kupatila. Ceo aparat lei na tronocu (8) koji na stopalama noica ima vijke ze podeavanje (9) horizontalnog poloaja aparata u odnosu na nivo tenosti u posudi 1 sa tri vrka. Englerova merna posuda za hvatanje (10) mora biti postavljena tano ispod otvora ispusne cevi (2).

Odreivanje penetracije. Koristi se penetrometar koji se sastoji od: (1) postolja za uzorke, (2) ureaja za fiksiranje poloaja uzorka na postolju, (3) vertikalnog nazubljenog stuba na kome se nalazi mehanizam za grubo podeavanje visine konusa, (4) mehanizma za voenje vretena konusa, koji mora imati i ureaj za dranje vretena u odreenom poloaju i njegovo putanje da slobodno pada, (5) mehanizma sa cifrarnikom za itanje dubine prodiranja konusa i (8) mehanizma fino regulisanje poloaja vrha konusa. Pored toga, penetrometar mora biti snabdeven (6) vijcima i (7) libelom za regulisanje horizontalnog poloaja. Duina putanje kojom se kree konus treba da iznosi najmanje 40mm, a najvie toliko da vrh konusa ne moe da dodirne dno posude za ispitivanje u kojoj se nalazi uzorak. Na penetrometru se moe predvideti i instrument za automatsko stavljanje u pokret i zaustavljanje uzorka.

Penetracioni broj se odreuje tako to se standardni konus penetrometra pustida pod dejstvom svoje teine prodire u uzorak za vreme 5s na temperaturi 25 oC. Meri se dubina prodiranja vrha konusa u uzorak u milimetrima. Deset puta vea vrednost od ove je penetracioni broj u 1/10 mm.

3. Obrada rezultataRezultate dobijene opisanim eksperimentom prikazujemo tabelarno, a zatim i grafiki, destilacionom krivom.

Zavisnost viskoziteta od temperature se prikazuje najpre tabelarno, a zatim se i grafiki predstavlja zavisnost T- i log T log :t [oC]

T [K]

[s]

[oE]

log T

log

Oznake u tabeli:

t-temperatura maziva, oC

T-temperatura maziva, K

-vreme isticanja 200 ml maziva na temperaturi t, s

- relativni viskozitet maziva po Engleru, oE

Odreivanje penetracionog broja

Broj merenja123sr

Dubina propadanja

[mm]

Penetracioni broj

[1/10mm]

Ni, 25.3.2014.Kandidat:

Strana 6/6Overio:

_______________________