vi khuan duong ruot bm vi sinh

1

VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT

Heä vi khuaån ñöôøng ruoät

Cfu/ml

Heä vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.oley.org/lifeline/bacter.html

VK coù lôïi VK coù haïi

Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät

2

Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät Vai troø heä vi khuaån ñöôøng ruoät

http://www.39kf.com/cooperate/qk/American-Society-for-Nutrition/017306/2008-12-28-549982.shtml

Laø vi khuaån sinh cö töï nhieân ôû ñöôøng ruoät. Coùkhoaûng 400 loaïi khaùc nhau coù theå phaân loaïitheo hoï hay theo khaû naêng gaây beänh


PHAÂN LOAÏI

Gaây beänh chuyeân bieät(Chi Salmonella, Shigella)

Gaâybeänh cô hoäi(E.coli, Klebsiella,..)

Hoï Enterobacteriacae Hoï Pseudomonaceae Hoï Vibrinoaceae Hoï Bacilliaceae Hoï Lactobacilliaceae

Vi khuaån ñöôøng ruoät

Heä VK hoäi sinh Heä VK hoaïi sinh


3

Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøngruoät

Vi khuaån ñöôøng ruoät

Vi khuaån gaây beänhchuyeân bieät

Vi khuaån cô hoäi

Khoâng leân men lactose

Leân men lactose

NUOÂI CAÁY

Phaân bieät VK gaây beänhvaø khoâng gaây beänh

ÖÙc cheá VK gram (+), E.coliSal, Shi moïc toát

ÖÙc cheá VK khaùc tröø Sal

MT khoâng ngaên chaën

Khoùm traéng(VK gaây beänh)

Khoùm hoàng(VK khoâng gaây beänh)

MC, EMB(Pö leân men lactose)

SS BSA

MT choïn loïc

Moâi tröôøng

Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøngruoät

Caùc loaïi khaùng nguyeân – Khaùng nguyeân O

Caáu truùc cuûa lipopolysaccharid

Glycan

Oligosaccharid

Glucosamin

Acid beùo

Khaùng nguyeân O

Vi khuaån Gram(-)

Bò phaù huûy

Lipid A

Ñoäc tính

4

Khaùng nguyeân O- Laø KN cuûa thaønh teá baøo, caáu taïo bôûi LPS (lipopolysaccharide)

- Ñaëc ñieåm: Chòu ñöôïc nhieät, khoâng bò huûy ôû 100 oC/2h Khaùng coàn Bò huûy bôûi formol 5% Raát ñoäc

- KN O gaây soát, giaûm baïch caàu sau ñoù taêng, giaûmlympho baøo vaø BC aùi toan, shock vaø töû vong

- KN O gaëp khaùng huyeát thanh töông öùng gaây pöngöng keát O

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A2740

Khaùng nguyeân H

Khaùng nguyeân H (KN tieâm mao)

- Laø KN cuûa tieâm mao, caáu taïo bôûi protein

- Ñaëc ñieåm:

Khoâng chòu ñöôïc nhieät

Bò huûy bôûi coàn 50o vaø proteinase

Khoâng bò huûy bôûi formol 5%

- KN H gaëp KT töông öùng gaây pö ngöng keát H

Khaùng nguyeân K

Khaùng nguyeân Khttp://homepages.uel.ac.uk/u0220158/

Vi khuaån Salmonella

5

http://parts.mit.edu/igem07/index.php/BerkiGEM2007Present4

Khaùng nguyeân K

Khaùng nguyeân K (KN nang hay KN maët ngoaøi)

- Chæ coù ôû 1 soá VK, caáu taïo bôûi LPS hay protein

- KN K che phuû VK seõ ngaên caûn pö ngöng keát O

- Lieân quan ñeán ñoäc tính cuûa VK

- ÔÛ Salmonella ñöôïc goïi laø KN Vi

Döïa vaøo thaønh phaàn KN O, H, K coù theå ñònh danh

ñöôïc VK vaø phaân bieät nhieàu thöù trong loaøi

Ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

- Coù ôû haàu heát VK-Laø 1LPS-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy-Beàn vôùi nhieät

-Chæ 1 soá VK tieát-Gaây beänh lyù quan troïng

Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá

ÑOÄC TOÁ

Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

Lipopolysaccharid

6

Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

http://student.ccbcmd.edu/courses/bio141/lecguide/unit4/innate/lpsan.html

Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät

- Coù ôû haàu heát VK-Laø 1LPS-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy-Beàn vôùi nhieät

-Chæ 1 soá VK tieát-Gaây beänh lyù quan troïng

Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá

ÑOÄC TOÁ


http://www.think-smart.co.za/Health/LivingGreen.html


http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol4no4/vandelG.htm

7

Ngoaïi ñoäc toá enterotoxin

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enterotoxin_-_Pertussis_toxin_-_Diphteria_toxin_-_Ricin_toxin.png

Ngoaïi ñoäc toá

http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol5no2/schmittG.htm

1 soá VK saûn xuaát bacteriocin coù taùc duïng khaùngkhuaån ñoái vôùi VK cuøng hay khaùc loaøi. Coù theå duøng ñeåñònh type VK

Bacteriocin Phaân loaïi bacteriocin

Bacteriocin

Phaân loaïi

Cô cheátaùc ñoäng

Caáu truùc ditruyeàn

Troïng löôïngphaân töû vaø

baûn chaát hoùahoïc

Caùch thöùcñöôïc saûn

xuaát

8

Bacteriocin

Phaân loaïi

Loaïi I Loaïi II Loaïi III

Phaân loaïi bacteriocin

Chaát öùc cheápeptid nhoû

Protein nhoûbeàn vôùi nhieät

Protein lôùnkhoâng beàn vôùi

nhieät

VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH ÑÖÔØNG RUOÄT

CHI SALMONELLA

WHO-2008

Salmonella – Tổng quan

- Là một trong những bệnh phổ biến nhất lây nhiễm qua

thức ăn

- Hàng triệu ca nhiễm hàng năm hàng ngàn ca tử

vong

- Từ những năm 1990, xuất hiện tình trạng đa kháng

thuốc nghiêm trọng

9

Salmonella – Tổng quan

10/2011

- Được đặt tên theo Daniel Elmer Salmon

- Tröïc khuaån Gram (-), 0,5-3 μm, di ñoäng, hieáu khí tuøy

yù

S. typhi

Salmonella – ñaëc ñieåm hình theå hoïc

- Phaûn öùng sinh hoaù : lactose(-), MR(+), VP(-), H2S

(+) indol (-), urease(-)

- Moâi tröôøng phaân laäp: MC, EMB, SS (khoùm khoâng

maøu), BSA (khoùm maøu ñen aùnh kim loaïi). Treân moâi

tröôøng raén coù ù 2 loaïi khoùm :

Daïng S: khoùm nhaün, troøn, loài

Daïng R: khoùm nhaên, deïp, khoâ

Salmonella – Tính chaát sinh hoùa Salmonella

http://www.nowpublic.com/tech-biz/mac-conkey-e-coli-s-typhi www.bd.com/ds/technicalCenter

Moâi tröôøng MC Moâi tröôøng BSA

Salmonella E. coli

10

Salmonella – Khaùng nguyeân

Salmonella

Khaùng nguyeân

KN O KN H KN Vi

> 60 type Phase 1, phase 2

Gen ViA, ViB qui ñònh

Salmonella – Khaùng nguyeân

Salmonella

Di ñoäng Khoâng di ñoäng

Phase 1 Phase 2

KN H1 KN H2

Salmonella – Khaùng nguyeân H

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A1206

Salmonella – Khaùng nguyeân H

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mcb&part=A2223

11

Salmonella – Phaân loaïi

Salmonella

Phaân loaïi

Khaùng nguyeân Maãu tieâu giaûi

> 2,500 maãuhuyeát thanh

Caàn O4-O9

Nhạy cảm hay đềkhaùng thöïc khuaån theå

Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân

Khaùng nguyeâncuûa Salmonella

Phaân loaïi

KN O KN ViKN H

Khoâng thay ñoåi Thay ñoåi

z27no phase 1 antigen1,3,19S. simsbury

no phase 2 antigeng,s,t1,3,19S. senftenbergE4

1,6e,h(3),(15),34S. minneapolisE3

1,6e,h3,15S. newington

l,we,h3,15S. cambridgeE2

l,we,h3,10S. meleagridis

1,6l,v3,10S. london

1,7l,v3,10S. give

1,6e,h3,10S. anatumE1

Phase 2 (non-motile) "H" antigens

Phase 1 (motile)"H" antigens

"O" antigensSerovarO"-

group

Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân Salmonella – Phaân loaïi theo maãu ly giaûi

Salmonella

Phaân loaïi

Khaùng nguyeân

Maãu ly giaûi

Nhaïy caûm, ñeàkhaùng vôùi 1 loaïithöïc khuaån theå

Phaân loaïi

12

Phaân loaïiPhaân loaïi theo khaùng nguyeân: döïa vaøo söï khaùcbieät cuûa caùc KN O,H,Vi; kyù hieäu töø A-E. Moãi nhoùmcoù 1KN O ñaëc tröng vaø phaàn coøn laïi thay ñoåi

VD: S.typhi A coù KN O2; S.typhi coù KN O4. Tieáptuïc döïa vaøo KN H ñeå phaân bieät

Ñeå xaùc ñònh maãu huyeát thanh Salmonella, toái thieåuphaûi coù huyeát thanh khaùng O4, O5, O6, O7, O8, O9

Phaân loaïi theo maãu tieâu giaûi: boå tuùc sau khi phaânbieät theo maãu huyeát thanh;khaûo saùt söï nhaïy caûmhay ñeà khaùng cuûa VK vôùi 1 loaïi thöïc khuaån theå

Salmonella – Khả năng gây bệnh

- Tất cả các chủng Salmonella đều có khả năng gâybệnh ở người

- Phân loại dựa trên tính đáp ứng với vật chủ

Salmonella Dublin: gây bệnh ở gia súc

Salmonella Choleraesuis: gây bệnh ở heo

- Có thể truyền từ động vật sang người

- Thường xảy ra riêng lẻ (80%), ít xuất hiện trận dịch

Salmonella – Khaû naêng gaây beänh

S. typhi

Soát thöông haøn

S. paratyphi A, B, C

Soát phoù thöông haøn

Caáu truùc teá baøo ruoät

http://www.prn.org/index.php/progression/article/hiv_1_gastrointestinal_galt_267 http://www.ims.u-tokyo.ac.jp/EnMen/science/m_cells_e.html

13

Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

http://www.bio.davidson.edu/Courses/Immunology/Students/Spring2003/Kenyi/IMMUNOLOGY%20Term%20paper.html

Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

Thöùc aên nhieãm khuaån

Ruoät non

Haïch baïch huyeát

(UÛ beänh 7-10 ngaøy)

Ly giaûi, phoùng thíchñoäc toá

Vaøo maùu, gaây nhieãmkhuaån huyeát

Aùp xe khu truù (baøngquang, tuùi maät), trôûveà oáng tieâu hoaù

Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn

Soát nheï, ho, ñau ñaàu, chaûy maùu cam

Tuaàn 1

Tuaàn 2

Soát cao, phoåi coù tieán ran, noát ñoû ôû ngöïcvaø buïng, tieâu chaûy, gan vaø laùch to

Tuaàn 3

Soát cao, maát nöôùc, chaûy maùu, thuûngruoät, vieâm naõo

Tuaàn 4

Giaûm soát, hoài phuïc

14

Salmonella – Soát thöông haøn

http://www.skinsight.com/atlas/typhoidFever-treatments.htm

Beänh nhaân soát vaø laïnhrun xen keõ nhau

Soát 41 oC/5-7 ngaøy, coùtheå keøm gan, laùch to

Bieán chöùng: loeùt, chaûymaùu ruoät vaø thuûng ruoät

Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên

http://www.trends-search.com/salmonella/trends.html

Ngoä ñoäc thöùc aên: do S. typhymurium

UÛ beänh 8-48 h

Oùi möûa, tieâu chaûy, nhöùc ñaàu, soát nheï

Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên

Salmonella enterica typhimurium crossing the epithelial barrier by entering via either M cells or enterocytes. Subsequent events include M cell destruction and subepithelial invasion by bacteria of macrophages. Bacteria induce enhanced macrophage apoptosis and elicit a mucosal immune and inflammatory response. Adapted from reference 13.

15

Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

http://www.nature.com/nrmicro/journal/v2/n9/fig_tab/nrmicro955_F2.html

Beänh phaåm: tuøy giai ñoaïn, beänh phaåm coù theå laø maùu, tuûyxöông, phaân, nöôùc tieåu


Beänh phaåm

Chaån ñoaùn tröïctieáp

Chaån ñoaùn giaùn tieáp

Caáy maùu Caáy phaân Caáy nöôùctieåu

Pö Widal

Chaån ñoaùn tröïc tieáp– Caáy maùu: trong beänh soát thöông haøn, nhieãm khuaån huyeát

• Tuaàn ñaàu caáy maùu (+) 90%• Tuaàn thöù 3: (+) 30-40% vaø tieáp tuïc giaûm nhanh

Neáu beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh thì caáy tuûy xöông

– Caáy phaân: trong soát thöông haøn, (+) ôû tuaàn thöù 3-4Trong ngoä ñoäc noäi ñoäc toá vi khuaån: caáy phaân töø nhöõngngaøy ñaàu

–Caáy nöôùc tieåu: trong soát thöông haøn, tæ leä döông tính song song vôùi tæ leä phaân döông tính


Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc


Pö ngöng taäp treân lam

VK + huyeát thanh khaùngKN O

VK + huyeát thanh khaùngKN H

16

Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc- Thöû nghieäm huyeát thanh Widal (1896); trong

beänh thöông haøn, phoù thöông haøn


Georges-Fernand-Isidor Widal (1862-1929)

Ngöng keát trong oáng nghieäm tìm khaùng theå O, H tronghuyeát thanh beänh nhaân. Laáy maùu 2 laàn caùch nhau 1 tuaàn.

Khaùng theå O xuaát hieän ngaøy thöù 8 vaø bieán maátvaøo thaùng thöù 3

Khaùng theå H xuaát hieän ngaøy thöù 12 vaø toàn taïi töø 6 thaùng ñeán 1 naêm

Salmonella – Widal test


http://ssmmid.org/widal-test/


17

– Ngoä ñoäc thöùc aên: khoâng duøng khaùng sinh, buønöôùc vaø chaát ñieän giaûi

Soát thöông haøn – phoù thöông haøn: caàn laømkhaùng sinh ñoà Nhoùm Fluoroquinolon, Cephalosporin theá heä 3 (dạng tiêm chích dùng cho trẻ em)

Chloramphenicol, Amoxicilline, Ampicillin, Cotrimoxazole

Taêng lieàu khaùng sinh daàn ñeå traùnh dieät VK 1 luùcseõ phoùng thích noäi ñoäc toá

Salmonella – Ñieàu trò Salmonella – Ñeà khaùng khaùng sinh

WHO-2008

Kieåm soaùt nguoàn nöôùc, thöïc phaåm

Salmonella – Phoøng ngöøa

http://www.netterimages.com/image/3600.htm

Salmonella – Phoøng ngöøa

Salmonella

Mt khoâ: soángvaøi tuaàn

Mt nöớc: soángvaøi thaùng

Tuû laïnh, ñoângñaù: chaäm hay

ngöøng phaùt trieån

Thöïc phaåm: thòt, tröùng töôi

Tieät khuaån:

pp Pasteur, böùc xaï ion

18

Vaccine Uoáng: - Vi khuaån thöông haøn soáng Ty21a bò laømsuy yeáu (Vivotif Berna )

- DTTAB (baïch haàu, uoán vaùn, thöông haøn)

Tieâm: khaùng nguyeân Vi (Typhim Vi - SanofiPasteur, Typherix - GlaxoSmithKline)

Treû em<2 tuoåi: 25 mg/IV, tieâm nhaéc laïimoãi 3 naêm

Salmonella – Phoøng ngöøa Salmonella – Kết luận

Andre Chantemesse vaø Georges-Fernand-IsidorWidal tìm thaáy naêm 1888

Ñaëc ñieåm hình theå hoïc – tính chaát sinh hoaù

– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng di ñoäng, khoâng coùnang, khoâng sinh baøo töû , kî khí hay hieáu khí tuøyyù

– Moïc deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng (SS)

– Phaûn öùng sinh hoaù : lactose (-), citrat (-)

CHI SHIGELLA Shigella – Phaân laäp

http://textbookofbacteriology.net/themicrobialworld/Shigella.html

19

https://facultystaff.richmond.edu/~lrunyenj/Lab%20Page.htm Image: Max Planck Institut e for Infection Biology

Shigella – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc Shigella – Khaùng nguyeân

Shigella

Khaùng nguyeân

KN O KN K

Döïa vaøo KN O vaø pö sinh hoaù , chi Shigella ñöôïcchia laøm 4 nhoùm:

Nhoùm A:gaây dòch lôùn S. dysenteriaeNhoùm B: S. flexneriNhoùm CNhoùm D: S. sonnei

Shigella – Phaân loaïi

20

Shigella – Ñoäc toá

Kích thích thaønh ruoät

Noäi ñoäc toááLPS

Tieâu chaûy

Taùc ñoäng leân ruoät

Töû vong

Taùc ñoäng TKTW

Ñoäc toá shiga(S. dysenteriae)

Ngoaïi ñoäc toáá

ÑOÄC TO Á 10-100 vi khuaån ñuû gaây beänh

Nhieãm khuaån Shigella thöôøng giôùi haïn ôû ñöôøngtieâu hoaù

Nhiễm Shigella do thức ăn, nước uống hay do tiếpxúc trực tiếp giữa người – người

Triệu chứng lâm sàng xuất hiện sau 1 – 2 ngày nhiễmShigella

Bệnh nhân có thể tự hồi phục sau 7 ngày

Shigella – Naêng löïc gaây beänh


Maát nöôùc, maát chaát ñieän giaûi

Ñau buïng quaën, ñi tieâu nhieàu, phaân nhaøy, coù maùu

Bieåu moâ nieâm maïc ruoät giaøø(Hoaïi töû, ung loeùt, xuaát huyeát)

Shigella

http://www.nature.com/nri/journal/v4/n12/fig_tab/nri1499_F4.html


21

Shigella entry into rectal and colonic mucosa via M cells. After crossing the M cell, bacteria are engulfed by macrophages and induce their apoptotic death and the concurrent release of interleukin 1ß (IL-1ß). This process allows the bacteria to invade epithelial cells via their basolateral pole and subsequently to spread laterally from one enterocyte to another and to elicit an inflammatory response represented by IL-8 production and polymorphonuclear leukocyte transmigration.


http://www.jyi.org/research/re.php?id=610

~ 2% bệnh nhân nhiễm S. flexneri có thể bị đau mắt, đường tiểu kéo dài hàng tháng hàng năm, viêmmạn tính

Bệnh nhân có thể tạo đáp ứng miễn dịch với chủngShigella gây nhiễm trong ít nhất vài năm, tuy nhiên vẫncó thể nhiễm chủng Shigella khác


22

– Beänh phaåm: chaát nhaøy cuûa phaân töôi trong thôøikyø ñaàu, chöa uoáng khaùng sinh. Xeùt nghieäm ngay

– Caáy: duøng moâi tröôøng MC, EMB, SS cho khoùmkhoâng leân men lactose

– Quan saùt KHV, pö sinh hoaù

– Phaûn öùng huyeát thanh hoïc: tìm khaùng theångöng keát nhoùm trong huyeát thanh beänh nhaân

Shigella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi

Caàn laøm khaùng sinh ñoà. Cephalosporin theá heäIII, fluoroquinolon, ampicillin,

trimethoprim/sulfamethoxazole coù hieäu quaû ñieàu trò

Pivmecillinam TE 20 mg/kg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøyNL 400 mg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy

Ceftriaxone 50 -100 mg/kg/ngaøy IM, 2-5 ngaøy

Azithromycin TE 6 - 20 mg/kg/ngaøy x 5 ngaøy.NL 1 - 1.5 g/ngaøy x 5 ngaøy

Shigella – Ñieàu trò

Buø nöôùc duøng dd buø nöôùcIV Ringer lactate

Dinh döôõng ñaày ñuû, chia thaønh nhieàu böõanhoû

Caùc hoã trôï khaùc haï soát, giaûm ñau

Không nên dùng thuốc chống tiêu chảyloperamide (Imodium*) hay diphenoxylate kèm atropine (Lomotil*)

Shigella – Ñieàu trò hoã trôï

Chưa có vaccine phòng ngừa bệnh lỵ

Shigella – Phòng ngừa

Vệ sinh tay trước bữa ănGiữ vệ sinh an toàn thực phẩm

23

Theo WHO:

- 3 – 5 triệu ca mắc bệnh tả /năm 100.000 –120.000 ca tử vong

- 80% ca được điều trị thành công bằng dung dịch muốiđiện giải

- Nguyên nhân: dùng thức ăn và nước uống nhiễmVibrio cholerae

08/2011

Vibrio cholerae – Tổng quan Vibrio cholerae – Lịch sử

- Thế kỷ 19, dịch tả bắt nguồn từ Ấn độ

- 6 trận dịch đã xảy ra trên toàn cầu

- Trận dịch thứ 7 bắt đầu từ Nam Á (1961), đến châuPhi (1971) và đến châu Mỹ (1991)

08/2011

Vibrio cholerae – Lịch sử

– Tìm thaáy naêm 1854 töø nieâm maïc ruoät cuûa beänhnhaân– 1884 Koch phaân laäp ñaàu tieân– Phaåy khuaån, Gram (-), di ñoäng nhanh nhôø tieâmmao

Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc

24

Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc

http://dhiez.wordpress.com/2008/05/02/virus-cholera-pada-manusia/

http://bepast.org/dataman.pl?c=lib&frame_nav=1&dir=docs/photos/cholera/&finish=flib&d=

Vibrio cholerea

– Nuoâi caáy deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng, phaùt trieån toát treân moâi tröôøng pH9, pepton kieàm, kî khí tuøy yù

– Cheát trong moâi tröôøng acid, caùc chaát taåy truøng, soáng 10’/55 oC. Soáng 4-7 ngaøy treân rau quaû töôi

Vibrio cholerae – Tính chaát sinh hoùa

Vibrio cholerae – Phaân loaïi

Vibrio

12 loaøi gaây beänh 22 loaøi khoânggaây beänh

V. cholerea O1

Ogawa Inaba Hikojima

Vibrio cholerae – Phân loại

- 02 chủng gây dịch lớn: O1 và O139

O1: gây đại dịch

O139: phát hiện đầu tiên tại Bangladesh (1992)

- Các chủng non-O1, non-O139: gây tiêu chảy nhẹnhưng không phát triển thành dịch

- Hiện nay, xuất hiện chủng El Tor gây bệnh mới ởchâu Á, châu Phi tiêu chảy nhiều, tỉ lệ tử vongcao

25

Vibrio cholerae– Khaùng nguyeân

Khaùng nguyeân cuûa V. cholerae:– Khaùng nguyeân H bò huûy bôûi nhieät.

– Khaùng nguyeân O beàn vôùi nhieät

– Vi khuaån taû thuoäc nhoùm O1, chia laøm 3 type: Ogawa, Inaba, Hikojima

Vibrio cholerae – Khaùng nguyeân O

http://www.hygiene.uni-wuerzburg.de/forschung/ag_reidl/lps_synthesis

-Cholera enterotoxin: ngoaïi ñoäc toá protein, khoângbeàn vôùi nhieät

-Hemolysin (Chuûng Eltor): ngoaïi ñoäc toá, phaù huûyhoàng caàu

-Enzym mucinase laøm troùc vaûy bieåu moâ ruoät

-Neuraminidase laøm taêng thuï theå tieáp nhaän ñoäc toá

Vibrio cholerae – Ñoäc toá

Cholera enterotoxin laø goàm 2 phaàn A vaø B-Phaàn B gaén vaøo thuï theå GM1 treân beà maët teábaøo bieåu moâ

-Phaàn A goàm 2 caáu töû : A1 laø phaàn gaây ñoäc vaøA2 giuùp A1 chui vaøo teá baøo

Laøm taêng saûn xuaát AMPc taêng tieát muoái,nöôùc vaøo ruoät tieâu chaûy

Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin

26

Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin

wikipedia


http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108

http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108


Beänh taû chæ do V. cholerae O1 gaây ra khi:- Chòu ñöôïc haøng raøo acid cuûa dòch vò- Phaûi coù khaû naêng keát dính vaøo maøng nhaøy bieåu

moâ ruoät- Tieát ñoäc toá

Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh

27

http://www.mrc-lmb.cam.ac.uk/genomes/madanm/articles/cholera.htm

TCP: toxin-corregulated pilus

Vibrio cholerae– Khaû naêng gaây beänh Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh


- 75% người nhiễm vi khuẩn tả nhưng không có triệuchứng: V. cholerae tìm thấy trong phân sau 7 – 14 ngày nhiễm

Là nguồn lây nhiễm cho cộng đồng

- 25% người có triệu chứng bệnh tả: 80% có triệu chứng nhẹ và trung bình

20% tiêu chảy mất nước cấp tính tử vong nếu khôngđiều trị

WHO – 08/2011

– Thôøi gian uû beänh 02 giờ - 5 ngaøy, khôûi phaùt ñoätngoät vôùi tieâu chaûy, oùi möûa, co thaét cô buïng

– Phaân gioáng nöôùc vo gaïo, coù maûnh nhaøy, teá baøobieåu moâ, chöùa nhieàu vi khuaån, muøi tanh

– Maát nöôùc vaø chaát ñieän giaûi nhanh choùng, coù theå10-20 l/ngaøy roái loaïn ñieän giaûi vaø nöôùctruïy tim maïch, voâ nieäu


28



– Beänh phaåm: laø phaân, maûnh nhaøy trong phaân hay nöôùc noân oùi. Laáy beänh phaåm thôøi kyø ñaàu, tröôùc khiduøng khaùng sinh. Giöõ beänh phaåm khoâng bò khoâ

– Tröôøng hôïp caáp cöùu: xem ngay di ñoäng

– Nuoâi caáy treân moâi tröôøng pH 9, pepton kieàm, TCBS

Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

V. cholerae trên môi trường TCBS (thiosulphate citrate bile salt sucrose)

CDC

Tæ leä töû vong: khoâng ñieàu trò: 60%

ñieàu trò: < 1%

Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi

Vibrio cholerae – Ñieàu trò

29

Kháng sinh: theo hướng dẫn của CDC

- Doxycyclin (liều duy nhất 300 mg) người lớn

- Azithromycine trẻ em, phụ nữ có thai

-Tetracyclin, Sulfaguanidine , Cotrimoxazole, Orfloxacin, Ciprofloxacin, Chloramphenicol, Erythromycin


Erythromycin CotrimoxazoleChloramphenicolFurazolidone

Doxycycline

Antibiotic treatment for severely dehydrated patients only

Medicins Sans Frontieres24

Erythromycin recommended as first-line drug for children and pregnant women

Ciprofloxacin AzithromycinCotrimoxazole

Doxycycline

Antibiotic treatment for cholera patients with some or severe dehydration

International Centre for Diarrhoeal Disease Research, Bangladesh 23

Erythromycin or azithromycinrecommended as first-line drugs for pregnant women and children Ciprofloxacin and doxycyclinerecommended as second-line drugs for children

Ciprofloxacin Azithromycin

Doxycycline

Antibiotic treatment for cholera patients with moderate or severe dehydration

Pan American Health Organization 22

Erythromycin is recommended drug for children

TetracyclineDoxycycline

Antibiotic treatment for cholera patients with severe dehydration only

World Health Organization 21

Drug choices for special populations

Alternate drug choices First-line drug

choice

Recommendation Organization

Guidelines for Cholera Treatment with Antibiotics


CDC

Giaùm saùt dòch teã hoïc, phaùt hieän kòp thôøi nguoànbeänh:

Veä sinh moâi tröôøngVeä sinh nguoàn nöôùcVeä sinh thöïc phaåm

Vaccine: vuøng dòch vaø khaùch du lòch

Vibrio cholerae – Phòng ngừa Vibrio cholerae – Phòng ngừa

Vaccin dùng đường uống: tế bào vi khuẩn tả bị làm chết

Dukoral:

o Sử dụng > 60 nước

o Tác dụng trong thời gian ngắn (4-6 tháng)

o Hiệu quả đạt 85 – 90% đối với V. cholerae O1

o Áp dụng với mọi lứa tuổi

30

Vibrio cholerae – Phòng ngừa

Vaccin dùng đường uống:

Shanchol :

o Tác dụng trong thời gian dài hơn

o Hiệu quả đối với V. cholerae O1 và O139

o Áp dụng với trẻ em < 5 tuổi


Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi

http://vietsciences.org/timhieu/khoahoc/ykhoa/dichta.htm

31

Hieän dieän töï nhieân ôû ruoät, nhieàu nhaát ôû ruoät giaø

ESCHERICHIA COLI

Shirley Owens, Michigan State University

– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng sinh baøo töû, di ñoänghay khoâng

– Moïc treân moâi tröôøng MC, EMB, kî khí tuøy yù

E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc


http://asymptotia.com/category/science/biology/


http://ceficad.com/sitemap.aspx http://first6weeks.blogspot.com/2007_12_01_archive.html

E. coli

Moâi tröôøng MacConkey

32

Phaân bieät E. coli vôùi vi khuaån ñöôøng ruoät khaùc: duøng thöû nghieäm IMVIC: Indol: tryptophanase ly giaûi tryptophan thaønh

indol, duøng thuoác thöû Kovacs ñoû (+) MR: glucose (+) ñoû VP(-) vàng Citrat (-) xanh lá cây

E. coli – Ñaëc ñieåm sinh hoùa

Indol MR VP Citrat

E. coli – IMVIC test

http://www.mc.maricopa.edu

Khaùng nguyeâncuûa E. coli

150 KN O 100 KN K50 KN H

E. coli – Khaùng nguyeân

Ñoäc toá :ngoaïi ñộc toá (enterotoxin), hemolysin, β-lactamase, bacteriocin

- Khaùng nguyeân O

- Khaùng nguyeân H

- Khaùng nguyeân K

E. coli co ù 150 yeáu toá O, 100 yeáu toá K, 50 yeáu toá H

-Ñoäc toá :ngoaïi ñoác toá (enterotoxin) , hemolysin, B-lactamase

E. coli – Khaùng nguyeân

33

E. coli – Ñoäc toá


E. coli – Khaû naêng gaây beänh

Tuøy thuoäc vò trí vi khuaån xaâm nhaäp

Trieäu chöùng: tieåu gaét, ñau, tieåu ramaùu, muû û

Khi söùc ñeà khaùng cô theå giaûm

Nhieãm khuaån ñöôøng tieåu Nhieãm khuaån huyeát Vieâm maøng naõo

EPEC(Enteropathogenic E.coli)

ETEC(Enterotoxigenic E.coli)

EIEC(Enteroinvasive E.coli)

VTEC(Verocytoxin E.coli)

Tieâu chaûy

E.coli

E. coli – Khaû naêng gaây beänh

- Enterotoxigenic E. coli (ETEC)

- Enteroaggregative E. coli (EaggEC)

- Enteropathogenic E. coli (EPEC)

- Enterohemorrhagic E. coli (EHEC)

- Enteroinvasive E. coli (EIEC)

E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi

34

EPEC:- gaây tieâu chaûy ôû treû döôùi 2 tuoåi

- coù theå khoâng phaùt hieân ñoäc toá

ETEC: gaây tieâu chaûy vôùi trieäu chöùng gioáng beänh taû, phaâncoù ñaøm, maùu. Tieát 2 ñoäc toá:

- LT (heat labile): khoâng beàn vôùi nhieät, gioáng ñoäc toá taû

- ST (heat stable): beàn vôùi nhieät

- Khoâng bò baát hoaït ôû 100 0C/30’

- Taùc ñoäng treân guanylate cyclase, laøm gia taêngcGMP


VTEC gaây vieâm ñaïi traøng xuaát huyeát

EIEC gaây tieâu chaûy gioáng lî tröïc khuaån, tieát ñoäc toá gioángshigatoxin goïi laø SLT (Shiga Like Toxin)



http://microbewiki.kenyon.edu/index.php/Escherichia

Hoäi chöùngtaû

Xuất huyếtđại traøng

Hoäichöùng lî

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mmed&part=A1418

E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät

35

-Beänh phaåm: phaân, nöôùc tieåu, dòch naõo tuûy, maùu

-Nuoâi caáy treân moâi tröôøng MC khoùm maøu hoàng, EMB cho khoùm tím than aùnh kim loaïi

-Phaûn öùng sinh hoùa

-Thöû nghieäm xaùc ñònh nhoùm gaây tieâu chaûy

- EPEC: duøng pö ngöng taäp treân lame

- ETEC: duøng pö ELISA tìm LT, tieâm nöôùc loïccanh caáy vaøo chuoät tìm ST

E. coli – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc

Ñieàu trò

Caàn laøm KSÑ

Duøng khaùng sinh: Amoxicillin, Cephalosporin, Ciprofloxacin, Aminoglycosid

Phoøng ngöøa

Veä sinh veà moâi tröôøng, thöïc phaåm

E. coli – Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa

- Gram (-), hình daáu phaåy, 0,3-0,6 μm, di ñoäng nhanhnhôø 1 hay 2 tieâm mao ôû 1 hay 2 ñaàu

- Nhaân ñoâi chaäm neân caàn phaân laäp treân moâi tröôøngmaùu, coù khaùng sinh hoaëc duøng phöông phaùp loïc.

- Taêng tröôûng trong ñieàu kieän coù 5-10% O2, 42-45 oC

CHI CAMPYLOBACTER – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc Campylobacter – Ñaëc ñieåm vi kuaån hoïc

http://www.maf.govt.nz/mafnet/rural-nz/research-and-development/pest-control/campylobacter-on-a-dairy-farm/campylobacte04.htm

http://www.campylobacterblog.com/articles/campylobacter-watch/

36

2 nhoùm chính:

-C. jejuni: gaây tieâu chaûy

-C. fetus: gaây beänh ngoaøi ruoät

Campylobacter – Phaân loaïi

Toàn taïi trong söõa, thöïc phaåm, nöôùc ôû 4 oC trongnhieàu tuaàn, ñoâi khi coù trong phaân chim, thuù

-C. jejuni:

Qua mieäng, ñònh cö taïi nieâm maïc ruoät

Gaây beänh do tieát ñoäc toá ruoät

Sau khi ñònh cö taïi ruoät non, baét ñaàu xaâm laán

Trieäu chöùng: thôøi gian uû beänh 1-7 ngaøy; côn ñaubuïng döôùi caáp, phaân loûng coù ñaøm, maùu, soát. Beänhtöï giôùi haïn trong 3-5 ngaøy

C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh

C. jejuni – Caáu truùc beà maët vaø khaû naêng gaây beänh




37



Gaây nhieãm khuaån huyeát, vieâm maøng naõo, vieâmvan tim.

Xeùt nghieäm: phaân laäp töø maùu

C. fetus – Khaû naêng gaây beänh

Quan saùt tröïc trieáp phaân: tìm vi khuaån, di ñoäng

Nuoâi caáy: moâi tröôøng thaïch maùu chöùavancomycin, trimethoprim, polymycin B

Dòch teã hoïc

• Chieám 4-10% caùc tröôøng hôïp tieâu chaûy nhieãmkhuaån

Campylobacter – Chaån ñoaùn vi kuaån hoïc

-Nhieãm khuaån huyeát: gentamycine

- Vieâm ruoät: erythromycin, tetracyclin, chloramphenicol, quinilon trong 10-20 ngaøy; ñeà khaùngcephalexin, penicillin

Campylobacter – Ñieàu trò

38

http://www.consumerreports.org/cro/food/food-safety/chicken-safety/chicken-safety-1-07/overview/0107_chick_ov.htm

Campylobacter – Phoøng ngöøa KEÁT LUAÄN

http://activity.ntsec.gov.tw/lifeworld/english/content/disease_cc8.html

vi khuan duong ruot bm vi sinh

Education