v.i. lª-nin - marxists.org · toµn tËp, tiÕng viÖt, do nhµ xuÊt b¶n sù thËt, hµ néi,...

0

V sn tt c cc nc, on kt li!

v.i. l-nin ton tp

40

Li ta

2

v.i. l-nin

Ton tp 40

Thng Chp 1919 - thng T 1920

Nh xut bn Chnh tr quc gia H Ni - 2006

Nhng tc phm ca V.I. L-nin trong tp ny in theo bn dch

ca Nh xut bn S tht, H - ni

Nh xut bn Tin b, 1977

10102 976

014(01) 77 786 77

0

Nhng tc phm ca V.I. L-nin trong tp ny in theo bn dch

ca Nh xut bn S tht, H - ni

Nh xut bn Tin b, 1977

10102 976

014(01) 77 786 77

Li nh xut bn

Khng nh ch ngha Mc - L-nin v t tng H Ch Minh l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng l vn c tnh nguyn tc i vi cch mng Vit Nam; l bc pht trin v nhn thc v t duy l lun ca ng ta trong cng cuc i mi, quyt tm xy dng t nc theo con ng x hi ch ngha.

Nhng thnh tu mi mt do cng cuc i mi t nc mang li trong nhng nm qua tht ng trn trng v khch l, ng thi i hi ton ng, ton dn phi tip tc nghin cu, pht trin l lun cch mng khoa hc ca ch ngha Mc - L-nin gii quyt nhng vn thc tin ang t ra trong s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc trong giai on hin nay.

Vi tinh thn , vic tm hiu, nghin cu c h thng v vn dng sng to nhng t tng, nhng tinh hoa ca ch ngha Mc - L-nin l v cng quan trng v cp thit i vi chng ta hin nay.

p ng nhu cu hc tp, nghin cu l lun ca ng o bn c, c bit l ca cc nh hoch nh chnh sch, cc nh khoa hc, cc nh nghin cu, ging vin v sinh vin cc trng i hc, nhn dp k nim 135 nm ngy sinh ca Vla-i-mia I-lch L-nin (22-4-1870 22-4-2005), Nh xut bn Chnh tr quc gia xut bn B sch qu V. I. L-nin - Ton tp gm 55 tp v 2 tp tra cu.

Li ta

2

B sch V. I. L-nin - Ton tp ra mt bn c ln ny c xut bn theo ng nguyn bn ca B V. I. L-nin - Ton tp, ting Vit, do Nh xut bn S tht, H Ni, hp tc vi Nh xut bn Tin b, Mt-xc-va, xut bn vo nhng nm 70-80 th k XX.

* * *

Tp 40 ca B sch V. I. Lnin - Ton tp bao gm cc tc phm c V. I. L-nin vit t thng Mi hai nm 1919 n thng Hai nm 1920.

Tp 40 c tnh cht tng kt kinh nghim to ln ca ng bn-s-vch v vic t chc bo v t quc x hi ch ngha khi th trong gic ngoi, v cng c ch nh nc v x hi x-vit trong thi k tm ngng chin ngn ngi, bt u t u nm 1920. Ni dung ca nhng tc phm chnh trong tp ny c phn tch kh ton din trong phn Li ta in u sch, do Vin Nghin cu ch ngha Mc - L-nin (Lin X) vit cho ln xut bn bng ting Vit.

Phn Ph lc v cc Bn ch dn (vi nhng s trang tng ng ca phn ni dung trong tp) cui sch c trnh by ht sc khoa hc v chun xc; y l phn tra cu rt b ch, gp phn lm sng t nhiu vn trong ni dung tc phm, gip bn c hiu su sc hn t tng ca V. I. L-nin.

Ch thch cui trang bng du (*) l ca V. I. L-nin; ch thch bng ch s Arp (1)) l ca Vin Nghin cu ch ngha Mc - L-nin trc thuc Ban chp hnh Trung ng ng cng sn Lin X (trc y).

Hy vng b sch s l ti liu nghin cu v tham kho b ch cho bn c.

Thng 1 nm 2006 Nh xut bn chnh tr quc gia

VII

Li ta

Tp 40 trong Ton tp ca V. I. L-nin gm nhng trc tc vit t thng Chp 1919 n thng T 1920. l thi k tm ngng chin ngn ngi, bt u t u nm 1920, sau nhng thng li quyt nh ca qun i x-vit chng nhng lc lng lin hp ca khi ng minh v bn phn cch mng trong nc.

Nhng trc tc ca L-nin trong thi k ny tng kt kinh nghim ht sc ln ca ng bn-s-vch v vic t chc bo v t quc x hi ch ngha khi th trong gic ngoi, v cng c ch nh nc v x hi x-vit. Trn c s kinh nghim ca Cch mng x hi ch ngha thng Mi v ca nhng nm u tn ti ca Chnh quyn x-vit, L-nin pht trin nhng nguyn l l lun ht sc quan trng ca ch ngha Mc v thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi, vch r quy lut u tranh giai cp trong thi k chuyn chnh v sn v xc nh chnh sch ca ng nhm xy dng x hi x hi ch ngha.

Trong tc phm "Cuc bu c Quc hi lp hin v chuyn chnh v sn" m u tp ny, v trong bi "T ch ph hoi trt t c n ch sng to ra trt t mi", qua kinh nghim hai nm tn ti ca Nh nc x hi ch ngha x-vit u tin trn th gii, L-nin lun chng s tt yu ca chuyn chnh v sn v trnh by r nhng nhim v ca chuyn chnh v sn. Trong cc trc tc ny, L-nin ch ra rng "chnh quyn nh nc trong tay mt mnh giai cp v sn, c th v phi tr thnh cng c li cun qun chng lao ng khng phi v sn v pha giai cp v

Li ta

VIII

sn, tr thnh cng c tranh th s qun chng t tay giai cp t sn v cc ng tiu t sn" (xem tp ny, tr. 13).

L-nin ni n nhng u vit to ln ca nn dn ch x-vit so vi nn dn ch t sn gi di v vch mt cc th lnh c hi ch ngha ca cc ng dn ch - x hi, l nhng k tuyn truyn "nn dn ch thun ty" v ph nhn chuyn chnh v sn. L-nin vit vo thng Chp 1919: "Nu nh b phn cch mng ca giai cp v sn khng c chun b ht sc chu o v ton din ui c v p tan ch ngha c hi th ngay ngh v chuyn chnh v sn cng l k quc ri. V bi hc ca cch mng Nga, bn lnh t ca ng dn ch - x hi "c lp" c, bn lnh t ca ng x hi ch ngha Php v. v., nhng k ny by gi nh ln thot bng cch tha nhn trn u li chuyn chnh v sn nn khc su vo tr nh" (tr. 8). L-nin ch r rng nhng ngi bn-s-vch chin thng Nga vo thng Mi 1917 trc ht l v c i a s trong giai cp v sn theo h, trong c b phn gic ng nht, kin quyt v cch mng nht, tc i tin phong thc s ca giai cp tin tin y.

L-nin gii thch rng giai cp v sn l ngi lnh o ng tin cy duy nht ca qun chng lao ng khng phi v sn, v tip tc pht trin hc thuyt v lin minh gia giai cp cng nhn v nng dn, coi l nguyn tc cao nht ca chuyn chnh v sn. L-nin dy rng v trong thi k qu cn c cc giai cp, nn sau khi ginh c chuyn chnh v sn, cuc u tranh giai cp cha chm dt m cn tip tc di hnh thc khc, bng nhng bin php khc. Chuyn chnh v sn l cuc u tranh giai cp ca giai cp cng nhn, mt trong nhng nhim v ca n l da trn kinh nghim lu di v nhiu v d thc tin m chng minh cho cc tng lp lao ng khng phi v sn rng i vi h, tn thnh chuyn chnh v sn th c li hn l tn thnh chuyn chnh t sn.

Trong Cng lnh ca ng cng sn Lin-x c ni: "Kinh nghim ca Lin-x chng minh rng ch c lin minh vng

Li ta

IX

chc vi qun chng lao ng khng phi v sn, trc ht l vi nng dn, th giai cp cng nhn mi c th hon thnh c s mnh lch s ca mnh l ngi sng to ra x hi mi".

Giai cp v sn chin thng phi s dng chnh quyn nh nc vo nhng mc ch giai cp ca mnh, trn p s phn khng ca giai cp t sn, li cun nng dn lao ng v pha mnh v m bo ci to nng nghip theo ch ngha x hi, t chc nn i sn xut c kh, xy dng ch ngha x hi.

Cc bi bo, bo co v din vn in trong tp ny, phn nh hot ng chnh tr v t chc nhiu mt nhiu v ca V. I. L-nin nhm cng c chuyn chnh v sn, ng vin tt c cc lc lng ca t nc vo cng cuc khi phc nn kinh t quc dn, lnh o ng cng sn v Nh nc x-vit. Cc bi soi sng nhng vn chnh sch i ngoi v i ni ca Chnh quyn x-vit, nhng vn quan trng nht ca phong tro cng sn th gii.

Trong nhng trn chin u c lit nm 1919, Hng qun ln lt nh tan bn tay sai ca khi ng minh bn Cn-tsc, -ni-kin, I-u--nch, Min-le v gii phng hu ht ton b lnh th ca t nc x-vit khi bn can thip v bn bch v. l thng li c tnh cht lch s ton th gii, xc nhn sc mnh ca ch x-vit, da trn c s lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn lao ng v trn tnh hu ngh gia nhng ngi lao ng ca tt c cc dn tc nc Nga. L-nin tuyn b ngy 1 thng Ba 1920 ti i hi I ton Nga ca nhng ngi lao ng C-dc: "Khi ng minh hng mnh nht th gii, i vi chng ta, khng cn ng s na: chng ta nh bi chng trong nhng trn giao tranh c tnh cht quyt nh" (tr. 208).

Do thng li ca Hng qun trn cc mt trn ni chin m tnh hnh trong v ngoi nc ca nc Nga c nhng chuyn bin ln, tnh hnh quc t ca nc Cng ha x-vit tr nn tt hn. Thng Ging 1920, cc gii cm quyn Anh, Php v buc phi thng qua quyt nh hy b vic bao vy kinh

Li ta

X

t. Trung thnh vi nhng nguyn tc ca chnh sch i ngoi ha bnh ca mnh, Chnh ph x-vit k ha c vi E-xt-ni-a vo u thng Hai 1920, sau k ha c vi Lt-vi-a, Lt-va v Phn-lan. l thng li to ln ca nh nc v sn trn v i quc t v l tht bi ht sc ln ca ch ngha t bn th gii.

Nhng thng li ca nhn dn x-vit chng bn can thip v bn phn cch mng trong nc l kt qu ca nhng thnh tu v i ca cch mng x hi ch ngha, ca lc lng hng mnh v v ch ca nhng ngi lao ng lt ch ngha t bn, l kt qu ca hot ng t chc v ch o ca ng bn-s-vch, mt ng c qun chng tin tng v hn. L-nin ni: "... ch v ng lc chun b sn sng, v ng c k lut rt nghim v v uy tn ca ng on kt c tt c cc c quan v tt c cc ngnh, v c hng chc, hng trm, hng nghn v n c hng triu ngi u nht tr tun theo khu hiu ca Ban chp hnh trung ng, chnh ch v ngi ta chu nhn nhng hy sinh cha tng thy, chnh ch v tt c nhng iu nn mi to ra c ci k tch nh c hin nay. Chnh v c tt c nhng iu , nn d bn quc trong khi ng minh v bn quc trn ton th gii hai, ba, bn phen tin cng, chng ta cng vn sc chin thng" (tr. 279).

Trong mt s trc tc in trong tp ny "Bo co v cng tc ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga v ca Hi ng b trng dn y ti k hp th nht ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga kha VII", "Din vn ti hi ngh cng nhn vin chc ngnh ng st thuc ga u mi Mt-xc-va", bi tr li phng vn ca cc phng vin bo ch nc ngoi v nhng bi khc, L-nin nhn nh mt cch ton din tnh hnh quc t ca Nh nc x-vit, vch trn chnh sch gian tham cp bc ca ch ngha quc th gii, em chnh sch x-vit v ha bnh, hu ngh v hp tc gia cc dn tc, i lp vi chnh sch . Gii thch cho nhn dn cc nc nh thy r nhng mc ch n cp ca cc cng quc quc

Li ta

XI

ch ngha, ch p ln phm cch dn tc v ch quyn ca cc dn tc , L-nin phn n ln n nghim khc bn quc Anh, Php v M x s nh bn cp bc, bn cn v k n hip ti nhng vng tm chim nc Nga x-vit, cng nh Phn-lan, Ba-lan v Lt-vi-a.

ng thi L-nin khng ngng u tranh nhm thc hin nhng nguyn tc cng tn ti ha bnh gia nc X-vit v cc nc t bn ch ngha, nhn mnh nguyn vng trc sau nh mt ca nc Nga x-vit l ha bnh v thit lp quan h bun bn, quan h kinh t vi tt c cc nc. L-nin ch r rng tr ngi cho vn l "ch ngha quc ca nhng nh t bn M (cng nh bt k nhng nh t bn no khc)" (tr. 168).

Trong cuc ni chuyn ngy 21 thng Hai 1920 vi mt phng vin ca t bo M "The World", m bi ghi c a ln u tin vo Ton tp, L-nin ni: "Chng ti nhiu ln tuyn b v nguyn vng ha bnh ca chng ti... Nhng chng ti khng c nh cho php k khc nhn danh ha bnh n bp cht chng ti.

Ti thy khng c mt l do g m mt nc x hi ch ngha nh nc chng ti li khng th c nhng quan h lm n rng ri vi cc nc t bn ch ngha" (tr. 176). Trong bi phng vn , L-nin ch r s ph thuc ln nhau v kinh t gia cc nc, vch ra rng th gii cn c hng ha Nga. Ngi ni rng chu u ph thuc vo nc Nga, khng c nc Nga th chu u khng ng vng c, m khi chu u suy yu th tnh hnh nc M cng s tr nn gay go.

Chnh sch i ngoi ha bnh ca Nh nc x-vit do L-nin xng v ang c s ng h ca tt c cc dn tc trn th gii. Nh chnh sch , L-nin ni, chng ta c tt c cc dn tc ng tnh, chng ta c hng triu bn ng minh tt c cc nc. "iu c ngha l chnh sch ha bnh ca chng ta c tuyt i a s dn c trn tri t tn thnh" (tr. 204). Nhng li L-nin ni vo nm 1920 vang ln vi mt sc mnh c bit trong thi i chng ta, khi phong

Li ta

XII

tro ha bnh pht trin mnh m, i u phong tro ny l nhn dn x-vit do ng cng sn lnh o. Nhng nguyn tc ca chnh sch i ngoi ha bnh ca L-nin l mt phng tin mnh m on kt nhn dn tt c cc nc trn phm vi quc t trong cuc u tranh ca h v ha bnh. Hin nay, hng trm triu ngi khp cc lc a ng ln bo v ha bnh, h cng quyt bo v ho bnh trn ton th gii. Nhn dn cc nc x hi ch ngha, nhng lc lng tin b ca ton th gii ang u tranh c kt qu nhm loi tr chin tranh th gii ra khi i sng x hi. Thng li ca ch ngha x hi trn ton th gii s trit gt b nhng nguyn nhn x hi v nguyn nhn dn tc gy ra mi cuc chin tranh. "Th tiu chin tranh, thit lp nn ha bnh vnh vin trn tri t", l s mnh lch s ca ch ngha cng sn, c ng cng sn tuyn b trong Cng lnh mi ca mnh.

Chnh sch dn tc ca L-nin, chnh sch on kt cht ch tt c cc dn tc Nga c ngha to ln trong vic tiu dit bn can thip v th lc phn cch mng trong nc. Trong "Th gi cng nhn v nng dn U-cra-i-na v vic chin thng -ni-kin" v trong nhng tc phm khc, L-nin xc nh thc cht ca chnh sch dn tc ca ng cng sn v Chnh quyn x-vit. Nhng ngi cng sn l nhng ngi chng li s th hn dn tc, him khch dn tc, bit lp dn tc, h l nhng ngi quc t ch ngha. Li ch ca ch ngha x hi L-nin gii thch i hi s tn nhim hon ton nht, s lin minh cht ch nht gia nhng ngi lao ng cc nc khc nhau. T bn l mt lc lng quc t; chin thng n, cn c s lin minh quc t ca cng nhn.

L-nin ku gi phi rt thn trng, kin nhn, nhn nhng i vi nhng tn tch ca s hoi nghi dn tc. S lin minh t nguyn gia cc dn tc Ngi vit khng th thc hin ngay tc khc c, cn phi xy p n mt cch ht sc kin tr v thn trng. Trong th, L-nin nhn mnh tm quan trng c bit ca tnh hu ngh v s lin minh gia hai dn

Li ta

XIII

tc Nga v U-cra-i-na i vi vn mnh ca Nh nc x-vit v i vi kt cc ca cuc ni chin. "Ai lm tn hi n s thng nht v s lin minh cht ch nht gia cng nhn v nng dn i Nga vi cng nhn v nng dn U-cra-i-na th k l ngi gip sc cho bn Cn-tsc, bn -ni-kin, bn t bn - k cp ca tt c cc nc" (tr. 53). Tun theo ch th ca L-nin, qun chng lao ng Nga v U-cra-i-na thit lp mt lin minh chnh tr, qun s v kinh t bn vng, s bn vng ca lin minh ny c th thch trong nhng nm ni chin, trong nhng nm khi phc nn kinh t quc dn v xy dng ch ngha x hi, trong nhng nm Chin tranh v quc v i 1941 - 1945. Trong s lin minh cht ch, ton th cc dn tc Lin-x ang i ti thng li ca ch ngha cng sn.

n u nm 1920, thi k ch yu ca ni chin qua ri, nhng nhim v xy dng ha bnh t ra trc mt. L-nin cho rng c im ca thi k tm ngng chin l nguy c chin tranh vn cha ht, s can thip v trang vn tip din Vin ng, Da-cp-ca-d v Crm. Khi ng minh gy p lc c bit mnh i vi Ba-lan v cc nc vng ven bin Ban-tch, y di s lnh o ca gii qun phit Anh v Php, nhng i qun gm nhng phn t ph bch v c thnh lp thc hin mt cuc tn cng mi ca khi ng minh. Trong nhng li pht biu v bi bo ca mnh, L-nin ku gi nhn dn x-vit cnh gic, bo v t quc x hi ch ngha. L-nin ni: "Nc Nga c gii phng, nc Nga trong hai nm qua chu bit bao hy sinh v cuc cch mng x-vit ca mnh, ci nc Nga , chng ta s bo v n git mu cui cng!" (tr. 210).

Nc Cng ha x-vit khng th gii ng ngay Hng qun, m buc phi gi qun i ca mnh trong t th sn sng chin u bo v Nh nc x-vit. i vi cu hi ca mt phng vin M: liu nc Nga c cn phi lo ngi s can thip phn cch mng t bn ngoi khng, L-nin tr li: "ng tic l cn phi lo ngi. V bn t bn l nhng k ngu xun v tham

Li ta

XIV

lam. Bn chng nhiu ln mu toan can thip mt cch ngu xun v tham lam nh th ri, cho nn, chng no cng nhn v nng dn mi nc cha ci to c bn t bn nc mnh, th vn cn phi lo ngi nhng s can thip ti din" (tr. 169).

Theo quyt nh ca ng v Chnh ph x-vit, mt b phn lc lng qun i c chuyn sang lm cng tc khi phc giao thng vn ti, cng nghip nhin liu. Mt s qun on c ci bin thnh nhng qun on lao ng. Vic thnh lp nhng qun on lao ng c coi l mt bin php tm thi, bt c d, ch cn thit trong iu kin c th ca thi k tm ngng chin lc by gi thi. Trong thi k , Nh nc x-vit buc phi gii quyt nhng nhim v kinh t theo ng li ch ngha cng sn thi chin.

Nh nhng thng li ca Hng qun ti cc mt trn ni chin nn ly li c nhng vng nguyn liu, nhin liu v lng thc quan trng nht ca t nc. Nhng n u nm 1920, nc Cng ha x-vit lm vo tnh trng kinh t suy sp nghim trng do bn nm chin tranh quc ch ngha v hai nm can thip v trang ca nc ngoi v ni chin gy ra. Ngnh vn ti ng st, cng nghip luyn kim v nhin liu lm vo tnh trng khn qun. a s cng xng v nh my khng lm vic, nhiu hm m v x nghip khai thc m b ngp nc, cng nghip khng c nhin liu v nguyn liu. Rt chy di nhng n nh ca Hng qun, bn can thip v bn bch v ph hng nghn chic cu, bc vt ng st, ph hy cc nh my, ly i hoc th tiu cc d tr ln v nhin liu v nguyn liu. Tnh trng nng nghip cng gay go: din tch trng trt gim i, ma mng tht bt, s u gia sc gim xung. Qun chng lao ng nc Cng ha x-vit chu cnh cc k thiu thn. Nn i bao trm t nc, nn dch st pht ban v cc bnh khc honh hnh. Cng nhn Mt-xc-va, P-t-r-grt, I-va-n-v - V-d-n-xen-xc v cc trung tm cng nghip khc lm vo tnh trng c bit nghim trng.

Li ta

XV

Trong nhng iu kin ht sc kh khn , ng cng sn v Chnh ph x-vit do L-nin lnh o thi hnh tt c cc bin php c th lm c khc phc tnh trng kinh t b suy sp v lm cho i sng ca nhng ngi lao ng c d chu. Trc ht l m rng cuc u tranh khi phc ngnh vn ti ng st v n nh vic t chc khai thc nhin liu. Ch khu phn lng thc theo lao ng v thng bng hin vt cho cng nhn c thi hnh nhm mc ch nng cao nng sut lao ng. Trong nhng bi ni ti Hi ngh cng nhn v chin s Hng qun khng ng phi ca khu Pr-xnha, ti i hi III ton Nga cc Hi ng kinh t quc dn thng Ging 1920, trong bi din vn ti i hi II ton Nga ca cc cn b ngnh y t v v sinh ngy 1 thng Ba, L-nin ku gi em tt c nhng kinh nghim t chc bo v t nc p dng vo mt trn khng mu, tc mt trn kinh t, vo vic thc hin nhim v ha bnh xy dng. Hng nghn chuyn gia ngang hng vi nhng cng nhn cng sn gi nhng chc v trng yu. Nu trong bui u ca cch mng, nhng phn t tr thc c cn cha tin tng vo giai cp cng nhn v m tng ch t sn tr li, th sau hai nm di Chnh quyn x-vit, a s h thy r rng ch c i cng vi giai cp v sn mi c th a nc Nga n s phn vinh v vn ha. L-nin dy rng "trc s lin minh ca cc i biu khoa hc, giai cp v sn v gii k thut, khng mt th lc en ti no ng vng c" (tr. 218). Ch c s hp tc gia nhng nh hot ng khoa hc v cng nhn mi c kh nng th tiu ton b ch ngho nn, lc hu v tt bnh.

L-nin coi hot ng kinh t l chc nng ch yu, thng xuyn ca nh nc x hi ch ngha. Theo ngh ca Ngi, vo u thng T 1920, Hi ng quc phng cng nng c ci t thnh Hi ng lao ng v quc phng m nhim v quan trng nht ca n l: song song vi vic ng vin lc lng bo v t nc, c quan ny c nhim v phi hp v tng cng cng tc ca tt c cc c quan thc hin cng cuc xy dng kinh t.

Li ta

XVI

L-nin nu nhim v lp k hoch kinh t thng nht v khi phc v ci to nn kinh t quc dn trn c s in kh ha t nc, coi l mt nhim v hng u. Trong nhng ch th ca Ngi v k hoch , L-nin nhn mnh rng vic khi phc v pht trin nn kinh t ca nc Nga phi da trn mt nn k thut tin tin. in kh ha t nc l con ng duy nht ng v ngn nht bin mt nc b tn ph v lc hu thnh mt cng quc x hi ch ngha cng nghip giu mnh. L-nin xc nh nhng im c bn v vic lp k hoch in kh ha nc Nga. Nhng ch th ca L-nin c th hin c th trong ngh quyt ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga v in kh ha nc Nga, thng qua vo thng Hai 1920.

Theo sng kin ca L-nin v di s lnh o ca Ngi, y ban in kh ha nh nc Nga (G-en-r) bt u khi tho k hoch in kh ha d tnh t 10 n 15 nm, mt k hoch di hn khoa hc u tin trong lch s pht trin nn kinh t quc dn ca nh nc v sn. L-nin cho rng cn phi lm cho cc gii rng ri trong x hi ch n vic xy dng v thc hin k hoch in kh ha nc Nga. Trong cc bi pht biu trc cng nhn v nng dn, cc nh hot ng khoa hc v gio dc, ti cc hi ngh nhng phn t tch cc trong ng, L-nin khng ngng tuyn truyn t tng in kh ha t nc, ch cho thy tm quan trng ca cng tc ca y ban in kh ha nh nc Nga. L-nin ni v k hoch trong bo co v cng tc ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga v ca Hi ng b trng dn y ti k hp th nht ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga kha VII ngy 2 thng Hai, trong din vn ti Hi ngh III ton Nga v vn gio dc ngoi nh trng ngy 25 thng Hai v trong cc bi pht biu khc.

Trong bo co ti i hi I ton Nga ca nhng ngi lao ng C-dc ngy 1 thng Ba, vi li l ht sc sc so, L-nin nu vn cn thit phi lp qu lng thc, khng c qu ny th khng th khi phc cng nghip, vn ti, khng th bt u

Li ta

XVII

cng tc in kh ho. bt u xy dng cng nghip v in kh ha t nc, cn phi tp trung mt s lng ln la m v thc phm, chuyn nhng th n cc trung tm cng nghip ca t nc.

K hoch in kh ha nc Nga d kin xy dng nhiu trm pht in, khi phc nn kinh t quc dn, ci to nn kinh t nc Nga. Ngy 18 thng Hai 1920, tr li nhng cu hi ca phng vin t bo Anh "Daily Express" v ngha ca cng cuc in kh ha, L-nin ni: "Vic in kh ha s hi sinh nc Nga. in kh ho trn c s ch x-vit, s lm cho nhng nguyn tc ca ch ngha cng sn, nhng nguyn tc ca mt i sng vn minh khng c bn bc lt, khng c cc nh t bn, khng c a ch, khng c bn con bun, hon ton thng li nc chng ti" (tr. 171).

Trong cuc ni chuyn vi mt phng vin nc ngoi khc, L-nin ni: "Theo ti, in kh ha l mt nhim v quan trng nht trong tt c cc nhim v v i ang t ra trc chng ti" (tr. 180).

K hoch ca L-nin v khi phc v ci to nn kinh t quc dn theo ch ngha x hi l trng tm ch ca i hi IX ca ng hp cui thng Ba 1920.

Trong "Th gi cc ng b ng cng sn Nga v vic chun b i hi ng", L-nin ch ra rng mc ch ca i hi l vch nhng nhim v thc tin xy dng kinh t. Ngi vit: "Phi tin ln, phi nhn v pha trc, phi mang n i hi kinh nghim thc tin c suy ngh chn chn, c s lao ng chung, c nhng n lc chung ca ton th ng vin c kt nn trong cng tc xy dng kinh t" (tr. 163 - 164). Trong bo co ti i hi ngy 29 thng Ba v trong din vn b mc i hi, L-nin ku gi phi em tt c phc v vic thc hin k hoch kinh t thng nht. Cuc u tranh trn mt trn kinh t, Ngi ni, i hi s gng sc ti a, s thng nht ch m nhn dn biu th trong cuc u tranh vi k th v gi y chng ta phi pht huy.

Li ta

XVIII

Nhng t tng v li ch dn ca L-nin v k hoch in kh ha nc Nga, qun trit trong cc ngh quyt ca i hi IX, c hiu lc nh mt ch th ca ton ng. i hi nhn mnh s cn thit phi tuyn truyn rng ri k hoch kinh t, phi u tranh thc hin k hoch . Nhng nguyn tc ca L-nin v k hoch ha x hi ch ngha c th hin trong cc ngh quyt ca i hi ng v k hoch kinh t thng nht v v chng trnh in kh ha t nc.

K hoch in kh ha t nc l c s ca chng trnh ca L-nin v xy dng ch ngha x hi nc Nga x-vit.

Nhng phn t c hi ch ngha chng li k hoch , v thc cht, lp trng ca h dn n ch ph hoi chng trnh xy dng c s vt cht v k thut ca ch ngha x hi. Trong nhng ngy hp i hi IX, khi ng thng qua nhng ch th ca L-nin v d tho k hoch in kh ha nc Nga v xc nh ng li khi phc v ci to t nc trn c s mt nn k thut tin tin, th i lp li iu , bn t-rt-kt a ra "k hoch kinh t" ca h, k hoch ny phn nh nhng li xc nhn u hng ca h cho rng ch ngha x hi khng th thng li t nc x-vit. L-nin kch lit cng kch bn t-rt-kt, bn c hi hu khuynh, bn hoi nghi ch ngha v bn thiu tin tng, l nhng k khng tin vo kh nng xy dng ch ngha x hi Lin-x.

Ti i hi, L-nin vch mt n cng v nghim khc ph phn nhm chng ng "tp trung dn ch" gm c T. V. Xa-pr-np, N. -xin-xki, V. M. Xmic-np v. v., nhm ny cng chng li ng li xy dng kinh t ca ng, h bc b nguyn tc do Chnh quyn x-vit quy nh v ch th trng trong sn xut v i phi p dng khng hn ch ch tp th lnh o. Ti i hi, nhm "tp trung dn ch" c A. I. R-cp v M. P. Tm-xki ng h. Quan im ca nhm "tp trung dn ch" hon ton mu thun vi quan im mc-xt, bn-s-vch v nguyn tc "tp trung dn ch". Nhng quan im gieo rc tinh thn v trch nhim trong vic qun l cc x nghip cng

Li ta

XIX

nghip v kinh t, lm tn hi n vai tr lnh o ca ng trong Nh nc x-vit v trong cng cuc xy dng ch ngha x hi. i hi cng quyt chng li nhm "tp trung dn ch" v bc b nhng ngh chng ng ca h. Trong ngh quyt "V nhng nhim v trc mt ca cng cuc xy dng kinh t", i hi chnh thc ghi nhn lun im ca L-nin v hnh thc v phng php qun l nn kinh t quc dn.

Trong bo co ti i hi, L-nin nhn mnh vai tr ca Ban chp hnh trung ng ng vi t cch l c quan tp th lnh o ng v t nc. Ngi vch ra rng "ch nhng ngh quyt tp th ca Ban chp hnh trung ng, c B t chc hoc B chnh tr, hoc c hi ngh ton th Ban chp hnh trung ng thng qua, ch ton nhng vn nh th, mi c ng ch b th Ban chp hnh trung ng em thi hnh m thi. Khng th, cng tc ca Ban chp hnh trung ng s khng th tin hnh mt cch ng n c" (tr. 276).

i hi IX ng cng sn (b) Nga c mt ngha ln trong sinh hot ca ng cng sn v Nh nc x-vit. i hi hng ng, giai cp cng nhn v tt c nhng ngi lao ng vo cuc u tranh chng tnh trng kinh t b suy sp, vo vic gii quyt mt cch thc tin nhng nhim v khi phc nn kinh t quc dn, vch ra nhng bin php c th v pht trin tnh ch ng sng to v nhit tnh lao ng ca qun chng lao ng. Trong din vn b mc i hi, L-nin biu l lng tin tng su sc rng giai cp cng nhn v qun chng lao ng trong nng dn, di s lnh o ca ng cng sn, s hon thnh nhim v khi phc nn kinh t quc dn do i hi ra.

"Ti tin tng, L-nin ni, rng, da vo ngh quyt i hi ca chng ta m lm cho 600 000 ng vin lm vic mun ngi nh mt, lin h cht ch hn na vi cc c quan kinh t v c quan cng on, chng ta s gii quyt c nhim v mt cch thng li ging nh chng ta gii quyt nhim v qun s" (tr. 333).

Li ta

XX

Mt nhm i biu ngh dnh phin hp kt thc i hi IX chc mng L-nin nhn dp sp n ngy k nim L-nin th nm mi tui. Khng ng c bt c li ca tng v tng bc no i vi c nhn mnh, i vi cng lao ca mnh, L-nin phn i ngh . Nhng, mc d L-nin phn i, ton th i biu i hi hoan h nhit lit tn thnh ngh . Sau khi nghe hai din gi ni xong, L-nin ri khi phin hp. Ngy 22 thng T 1920, ton th t nc k nim nm mi nm ngy sinh ca L-nin. Ti Mt-xc-va, trong mt bui l trng th A. M. Goc-ki, A. V. Lu-na-tsc-xki, M. X. n-min-xki v. v., pht biu v V. I. L-nin. L-nin ch n vo cui bui l, v trong p t, Ngi ni v ng cng sn v nhim v lch s v i ca ng cng sn. L-nin nhc ng ngn nga tnh t mn v cui cng hy vng rng nhng ngi bn-s-vch v lun th no cng "s khng cho ng ta ri vo tnh trng mt ng t kiu t i" (tr. 380).

Tun theo ch th ca L-nin, ng cng sn khng bao gi cho nhng thng li cm d, khng bao gi dng li nhng thnh qu t c, m s ra sc phn u t nhng thng li mi. V kh mnh nht trong cuc u tranh chng nhng biu hin bng quan v t cao t i, iu kin c bn tng cng nng lc chin u ca ng l ph bnh v t ph bnh, mt phng php cng tc c th thch, mt bin php vch ra v sa cha nhng sai lm v khuyt im, gio dc ng n i ng cn b.

L-nin coi ch x-vit, hot ng sng to ca qun chng lao ng l ngun sc mnh v tn ginh nhng chin thng trn lnh vc qun s, cng nh khc phc kh khn trong cng cuc xy dng ch ngha x hi. Trong "Th gi cc ng b ng cng sn Nga v vic chun b i hi ng", trong cc bo co v din vn c ti i hi IX ng cng sn (b) Nga, trong cc bi bo v bi pht biu ni vi qun chng, L-nin nu cc vn t chc qun l kinh t, cng nhn ha b my nh nc, cc cng on tham gia xy dng kinh t, u tranh chng

Li ta

XXI

thi quan liu. L-nin coi s thng nht v s on kt nht tr ca giai cp v sn, vic gio dc k lut lao ng mi l nhn t m bo thng li trong vic gii quyt nhng nhim v kh khn nht ca mt trn kinh t. L-nin coi k lut lao ng l mu cht ca ton b cng cuc xy dng ch ngha x hi trn lnh vc kinh t. L-nin t lng tin chc rng nhng ngi u t trong giai cp cng nhn v nng dn biu th ch ngha anh hng cha tng thy trong cuc chin tranh chng bn bc lt v lm nn nhng k tch dng cm, chu ng rt nhiu thiu thn v hy sinh, s c th chin thng c c tnh trng kinh t b suy sp. L-nin ku gi hc tp cch lm vic theo li mi.

Trong bo co v ngy th by cng sn ti Hi ngh ton thnh ca ng b Mt-xc-va ng cng sn (b) Nga ngy 20 thng Chp 1919, L-nin vch nhng quy lut ca thi k qu , pht trin lun im v ch ngha x hi v ch ngha cng sn l hai giai on ca cng mt hnh thi kinh t - x hi, ca cng mt x hi. L-nin coi nhng ngy th by cng sn u tin l nhng mm mng ca lao ng mi, cng sn ch ngha, tc l lao ng khng ly th lao, do nhng c nhn tin hnh v li ch ca x hi, ch khng do bt c mt chnh quyn no v bt c mt nh nc no nh mc c. ng thi L-nin vch ra rng khng phi l vic hng xm lng ging gip nhau nh thng thy nng thn, m l "lao ng khng ly cng, t chc vi mt quy m ln tha mn nhu cu ca c nc" (tr. 42).

Trong bi "T ch ph hoi trt t c n ch sng to ra trt t mi", L-nin nu nh ngha kinh in v lao ng cng sn ch ngha: "Lao ng cng sn ch ngha, hiu theo ngha hp hn v cht ch hn ca t , l lao ng khng cng cho x hi, mt th lao ng khng phi lm nh mt ngha v nht nh no , cng khng phi lm c quyn hng mt s sn phm no , cng khng phi lm theo nhng tiu chun do lut l nh trc, m l mt th lao ng t nguyn lm ngoi

Li ta

XXII

tiu chun, khng trng ch mt mn th lao no, khng t iu kin i mt mn th lao no, mt th lao ng do thi quen lao ng v li ch chung m lm, v do thc t gic ( tr thnh thi quen) thy cn phi lm v li ch cng cng, mt th lao ng tr thnh nhu cu ca mt c th lnh mnh" (tr. 365). L-nin ng h bng mi cch nhng mm mng mi ca t chc lao ng x hi ch ngha trong cng nghip, vn ti, nng nghip v trong cc ngnh kinh t quc dn khc, ku gi gip v pht trin nhng mm mng .

Trong cc vn kin "Ch th ca B chnh tr Ban chp hnh trung ng ng cng sn (b) Nga v vn Ban thanh tra cng nhn", "Nhn xt v b sung cc bn d tho "Quy ch v Ban thanh tra cng nng"" ln u tin c a vo Ton tp, phn nh hot ng ca V. I. L-nin nhm thit lp v cng c cc c quan kim tra x hi ch ngha. Tha nhn vai tr ca qun chng l yu t quyt nh trong cng cuc xy dng ch ngha x hi, L-nin yu cu cc c quan kim tra phi c thit lp trn c s c s tham gia tch cc ca nhng ngi lao ng, phi tr thnh trng hc gio dc ch ngha cng sn cho nhn dn v chun b cho qun chng tham gia qun l nh nc. Trong phn b sung d tho "Quy ch v Ban thanh tra cng nng", L-nin nu nhim v: "... thu ht ton b qun chng lao ng, nam gii v c bit l ph n, h tham gia vo Ban thanh tra cng nng" (tr. 75).

Do theo sc lnh ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga nc Cng ha lin bang x hi ch ngha x-vit Nga ngy 7 thng Hai 1920, Ban kim tra nh nc trung ng cng nh a phng c t chc li thnh mt c quan kim tra x hi ch ngha duy nht - B dn y thanh tra cng nng.

L-nin dy rng khng th gii quyt nhng nhim v ht sc ln v xy dng kinh t v cng c nc Cng ha x-vit nu khng c ph n tham gia tch cc vo s nghip ; ng v Nh nc x-vit phi lm cho ph n tham gia tch

Li ta

XXIII

cc vo sinh hot kinh t v chnh tr ca t nc. "Chng ta phi lm sao cho n cng nhn ginh c bnh ng vi nam cng nhn khng nhng v mt php lut, m c trong thc t i sng na. Mun vy, phi lm sao cho n cng nhn ngy cng tham gia nhiu hn na vo vic qun l cc x nghip cng cng, vo vic qun l nh nc... Giai cp v sn s khng t c t do hon ton, nu khng ginh c t do hon ton cho ph n" (tr. 183). Tun theo ch th ca L-nin, ng cng sn v Chnh ph x-vit m cho ph n x-vit con ng rng ln xy dng i sng mi. Quyn bnh ng ca ph n Lin-x c Hin php Lin-x m bo.

Trong "Bi pht biu ti Hi ngh IV cc y ban c bit tnh", ln u tin c a vo Ton tp, khi nhn nh tnh hnh quc t v trong nc thay i ca nc Cng ha x-vit, L-nin vch ra nhng nhim v ca cc y ban c bit trong nhng iu kin lch s mi ca bc chuyn t chin tranh sang ha bnh xy dng, xc nh vai tr ca cc y ban trong vic gii quyt v khc phc nhng kh khn v kinh t t ra trc Chnh quyn x-vit, v trc ht l trong vic th tiu tnh trng suy sp trong ngnh vn ti. ng thi L-nin ku gi nhng ngi lm cng tc trong cc y ban c bit phi cnh gic, gi t th hon ton sn sng chin u nh trc, khng lm suy yu b my trn p s chng i ca bn bc lt, bng cch t chc cng tc ca mnh ph hp vi nhng iu kin mi ca bc chuyn t chin tranh sang ha bnh. Trong "D tho quyt nh ca Hi ng quc phng v Ban bo v vn ti thuc y ban c bit ton Nga", L-nin yu cu cc i biu ca Ban bo v vn ti thuc y ban c bit ton Nga khi lm vic phi tip xc cht ch vi cc chi b cng sn v cc t chc cng on c s.

Trong "D tho (hay cng) bc th ca ng cng sn Nga tr li bc th ca ng dn ch - x hi c lp c", trong trc tc "V nhng s tha hip" v. v., L-nin trnh by cc vn ca phong tro cng sn v cng nhn quc t. L-nin ch nhiu n hot ng ca cc ng cng sn tr

Li ta

XXIV

nc ngoi. Ngi ch ra rng c trng c bn ca chnh ng v sn l tha nhn trn thc t s cn thit ca chuyn chnh v sn. L-nin gio dc cc ng cng sn lng trung thnh vi nhng nguyn tc ca chuyn chnh v sn v ca ch ngha quc t v sn, gii thch cc vn quan trng nht v sch lc ca cc ng cng sn anh em.

Vch trn ch ngha c hi ca cc lnh t dn ch - x hi ca Quc t II Cau-xky, Sai--man, Ren-n v cc tn phn bi ch ngha x hi khc, l bn ca tng nn dn ch t sn v ch t sn, L-nin ku gi u tranh khng thng xt v kin quyt nht chng li bn chng nh chng nhng k ng la vi bn phn cch mng.

"Nhn xt bn d tho ngh quyt ca ng x hi ch ngha Php" c a ln u tin vo Ton tp rt ng c ch . "Nhn xt" st vi bi ca L-nin "Bt k ca mt nh chnh lun", trong Ngi ph phn t m cc phn t phi gia trong ng x hi ch ngha Php ng u l Gi. Lng-gh v P. Ph-r. Trong bi , L-nin ch r d tho ngh quyt ca phi Lng-gh chun b cho i hi ng Xt-ra-xbua l bng chng t r rng cc lnh t Quc t II, khi thy qun chng say m thit tha vi chuyn chnh v sn, bn tha nhn chuyn chnh v sn trn li ni, nhng trn thc t th hoc h vn l k th ca chuyn chnh v sn nh trc, hoc vn l nhng ngi khng th hiu c ngha ca chuyn chnh v sn v khng th thc hin c chuyn chnh v sn.

* * *

Trong tp ny c 23 ti liu, ln u tin c a vo V. I. L-nin Ton tp. 21 ti liu trong s c ng trc y trong cc Vn tp L-nin v trong cc bo ng v x-vit xut bn nh k. Hai ti liu c cng b ln u tin l: "Quyt nh ca B chnh tr Ban chp hnh trung ng ng cng sn (b) Nga v vn phe ng minh c mun t quan h

Li ta

XXV

thng mi vi Nga thng qua cc hp tc x Nga" v "Ngh quyt ca B chnh tr Ban chp hnh trung ng ng cng sn (b) Nga nhn vic cc y vin ng on Hi ng trung ng cc cng on ton Nga vi phm k lut ng".

Mt b phn ng k cc ti liu ln u tin c a vo Ton tp, l nhng d tho ngh quyt v ch th ca ng. Trong s c "Ch th ca B chnh tr Ban chp hnh trung ng ng cng sn (b) Nga v vn Ban thanh tra cng nhn", "Ch dn v hot ng ca cc on xe la v tu thy lm cng tc tuyn truyn ch o", "Nhn xt d tho lun cng ca T-rt-xki "Nhng nhim v trc mt ca cng cuc xy dng kinh t", "B sung d tho nguyn tc t chc ngy th by cng sn", v hai ti liu ni v ng "u tranh" U-cra-i-na: "D tho ngh quyt v ng "u tranh" U-cra-i-na", "Nhn xt ngh quyt ca Ban chp hnh Quc t cng sn v vn phi "u tranh"".

Trong cc ti liu mi, rt ng ch l nhng ti liu sau y: "Bi pht biu ti Hi ngh IV cc y ban c bit tnh ngy 6 thng Hai 1920" v "Bi pht biu ti Hi ngh ch tch cc ban chp hnh X-vit tnh v huyn ngy 1 thng Hai 1920". Nm ti liu phn nh hot ng ca L-nin trong Hi ng b trng dn y v Hi ng quc phng cng nng: "V Ban bo v vn ti thuc y ban c bit ton Nga. D tho quyt nh ca Hi ng quc phng", "Nhn xt v d tho th l khen thng cng nhn vin chc", "V vic xt x v thnh nin", "V nhng bin php ci tin cng tc t chc cc nng trng quc doanh. D tho quyt nh ca Hi ng b trng dn y", "Nhng im ghi ch lin quan ti sc lnh v khu phn lng thc theo lao ng".

Ba ti liu ni v chnh sch i ngoi ca nc Cng ha x-vit v nhng vn ca phong tro cng nhn v cng sn quc t: "D tho quyt nh ca B chnh tr Ban chp hnh trung ng ng cng sn (b) Nga", "Ni chuyn vi Lin-cn Ay-r, phng vin bo M "The World", v "Li ta bn ting Anh cun "Cch mng v sn v tn phn bi Cau-xky"".

Li ta

XXVI

Trong phn "Cc ti liu chun b", c in 6 ti liu: "Nhn xt bn d tho sc lnh v trng thu v tch thu", "Th gi P. I. P-pp (V vic tiu dng ca dn c nc Cng ha lin bang x hi ch ngha x-vit Nga trc v sau Cch mng thng Mi", "D tho quyt nh ca Hi ng quc phng v tnh hnh vn ti", "Ghi thm vo quyt nh ca Hi ng quc phng v tnh hnh vn ti", "V cc khon u i i vi cng nhn sa cha u my xe la. D tho quyt nh ca Hi ng b trng dn y", "Nhn xt bn d tho ngh quyt ca ng x hi ch ngha Php" v trong "Ph lc" l "Phiu c nhn ca y vin X-vit Mt-xc-va".

Vin nghin cu ch ngha Mc - L-nin

trc thuc Ban chp hnh trung ng ng cng sn Lin-x

1

V. I. L-nin 1920

1

Cuc bu c quc hi lp hin v chuyn chnh v sn

Trong tp lun vn "Mt nm cch mng Nga. 1917 - 1918" (Mt-xc-va. 1918. Nh xut bn "Rung t v t do" Mt-xc-va) ca nhng ngi x hi ch ngha - cch mng c mt bi tuyt hay ca N. V. Xvi-a-ti-tx-ki "Tng kt cuc bu c Quc hi lp hin ton Nga (li ta)". Tc gi dn ra nhng con s 54 khu vc bu c trong tng s 79 khu.

Phm vi iu tra ca tc gi bao gm hu nh tt c cc tnh phn nc Nga thuc chu u v Xi-bi-ri. Trong khng k cc tnh -l-n-tx, E-xt-li-an-i-a, Ca-lu-ga, Bt-xa-ra-bi-a, P-n-xc, -ren-bua, I-a-cu-ti v n.

Trc ht, chng ti dn ra nhng con s tng kt c bn m N. V. Xvi-a-ti-tx-ki cng b, v sau s nghin cu nhng kt lun chnh tr rt t nhng s liu .

I

Tng s phiu b hi thng Mi mt 1917 trong 54 khu vc bu c l 36 262 560. Tng s phiu m tc gi dn ra l 36 257 960, chia lm 7 tnh (cng c lc qun v hi qun), nhng tng s m ng ta dn ra, chia theo cc ng phi, th chnh li trng vi con s m ti nu ra.

Chia theo ng phi th s phiu nh sau: nhng ngi x hi ch ngha - cch mng Nga c 16,5 triu phiu, nu thm

V. I . L -n in

2

vo s phiu m nhng ngi x hi ch ngha - cch mng thuc cc dn tc khc (U-cra-i-na, cc dn tc theo o Hi v cc dn tc khc) thu c, th c 20,9 triu phiu, tc l 58% tng s phiu.

Nhng ngi men-s-vch c 668 064 phiu, nu cng thm vo s phiu ca cc tp on tng t nh "nhng ngi x hi ch ngha nhn dn" (31,2 vn), phi "Thng nht" (2,5 vn), phi hp tc x (5,1 vn), nhng ngi dn ch - x hi U-cra-i-na (9,5 vn), nhng ngi x hi ch ngha U-cra-i-na (50,7 vn), nhng ngi x hi ch ngha c (4,4 vn) v nhng ngi x hi ch ngha Phn-lan (1,4 vn), th tng cng l 1,7 triu phiu.

Nhng ngi bn-s-vch trong 9 023 963 phiu. Nhng ngi dn ch - lp hin c 1 856 639 phiu. Nu

cng thm vo s phiu ca "lin minh nhng ngi s hu rung t v in ch" (21,5 vn), "cc nhm hu" (29,2 vn), nhng cu gio (7,3 vn) v nhng ngi dn tc ch ngha: nhng ngi dn tc ch ngha Do-thi (55 vn), nhng ngi dn tc ch ngha theo o Hi (57,6 vn), nhng ngi ch ngha Ba-ski-ri-a (19,5 vn), nhng ngi dn tc ch ngha Lt-vi-a (6,7 vn), nhng ngi dn tc ch ngha Ba-lan (15,5 vn), nhng ngi dn tc ch ngha C-dc (7,9 vn), nhng ngi dn tc ch ngha c (13 vn), nhng ngi dn tc ch ngha B-l-ru-xi-a (1,2 vn) v "danh sch cc nhm v t chc khc nhau" (41,8 vn), th tng s phiu m cc ng phi a ch v t sn thu c l 4,6 triu.

Mi ngi u bit l trong sut c thi k cch mng, t thng Hai n thng Mi 1917, bn x hi ch ngha - cch mng v bn men-s-vch lin minh vi nhau. Ngoi ra, ton b s pht trin ca tnh hnh, c trong thi k cng nh sau thi k , chng minh r rng l c hai ng u cng i biu cho phi dn ch tiu t sn, phi ny, ging nh tt c cc ng ca Quc t II, cng mo nhn v t xng l x hi ch ngha.

Cuc bu c Quc hi lp hin v chuyn chnh v sn

3

Gp ba nhm ng phi c bn tham gia bu c Quc hi lp hin li m tnh, chng ta c c tng s phiu nh sau: ng ca giai cp v sn (bn-s-vch)........... 9,02 triu = 25% cc ng ca phi dn ch tiu t sn (x hi ch ngha - cch mng, men-s-vch v. v.) ....................................... 22,62 = 62% cc ng ca a ch v t sn (dn ch - lp hin, v. v.)...................................................... 4,62 = 13%

Tng cng ................................................. 36,26 triu = 100% By gi chng ti xin dn ra y nhng con s m N. V. Xvi-

a-ti-tx-ki tnh theo khu vc: (xem tr. 4). Qua nhng con s nh trn kia, c th thy rng trong thi

gian bu Quc hi lp hin, ng bn-s-vch l ng ca giai cp v sn, ng x hi ch ngha - cch mng l ng ca nng dn. nhng khu vc thun ty nng nghip i Nga (vng Vn-ga - t en, min Xi-bi-ri, min ng U-ran) v U-cra-i-na, bn x hi ch ngha - cch mng thu c 62 - 77% s phiu. cc trung tm cng nghip, ng bn-s-vch thu c tri hn so vi bn x hi ch ngha - cch mng. S tri hn c b bt i trong nhng con s tnh theo khu vc m Xvi-a-ti-tx-ki nu ra, v ng ta tnh gp li vi nhau nhng khu vc cng nghip pht t nht vi nhng khu vc cng nghip t pht t v nhng khu vc hon ton khng phi cng nghip. V d, nhng s liu v s phiu m ng x hi ch ngha - cch mng, ng bn-s-vch, ng dn ch - lp hin, cng "cc nhm dn tc v cc nhm khc" thu c cc tnh, do Xvi-a-ti-tx-ki dn ra, cho ta thy tnh hnh sau y:

s tri hn ca ng bn-s-vch min Bc dng nh khng ng k: 40% so vi 38%. Nhng khu vc ny gm cc khu phi cng nghip v cc khu cng nghip; cc khu phi cng nghip (cc tnh c-khan-ghen-xc, V-l-ga, Np-g-rt, P-xcp) th bn x hi ch ngha - cch mng thu c tri hn;

V. I . L -n in

4

S phiu bu tnh theo n v nghn

Khu vc * (v qun i tnh

ring)

bu cho

bn x hi ch

ngha - cch

mng (Nga)

%

bu cho ng

bn-s-vch

%

bu cho bn dn

ch - lp

hin

% Tng cng

Min Bc ..... Khu trung tm cng nghip .. Vng Vn-ga - t en .......... Min Ty ......... Min ng U-ran............. Min Xi-bi-ri U-cra-i-na ........ Lc qun v hi qun .....

1 140,0 1 987,9 4 733,9 1 242,1 1 547,7 2 094,8 1 878,1 1 885,1

38 38 70 43 43(62%**) 75 25(77%***) 43

1 177,2 2 305,6 1 115,6 1 282,2 443,9 273,9 754,0 1 671,3

40 44 16 44 12 10 10 38

393,0 550,2 267,0 48,1 181,3 87,5 277,5 51,9

13 10 4 2 5 3 4 1

2 975,1 5 242,5 6 764,3 2 961,0 3 583,5 2 786,7 7 581,3 4 363,6

* Hi tri vi thng l, tc gi chia nc Nga thnh my khu sau y:

Min Bc gm cc tnh c-khan-ghen-xc, V-l-ga, P-t-r-grt, Np-g-rt, P-xcp, Li-phli-an. Khu trung tm cng nghip gm cc tnh Vla-i-mia, C-xt-r-ma, Mt-xc-va, Ni-gi-ni Np-g-rt, Ri-a-dan, Tu-la, Tve, I-a-r-xlp. Vng Vn-ga - t en gm cc tnh A-xt-ra-khan, V-r-ne-gi, Cuc-xc, -ri-n, Pen-da, Xa-ma-ra, Xa-ra-tp, Xim-bic-xc, Tam-bp. Min Ty gm cc tnh Vi-tp-xc, Min-xc, M-ghi-lp, Xm-len-xc. Min ng U-ran gm cc tnh Vi-t-ca, Ca-dan, Pc-m, U-pha. Min Xi-bi-ri gm cc tnh T-bn-xc, Tm-xc, An-tai, -ni-xy-xc, Ic-ct-xc, vng Da-bai-can, vng ven sng A-mua. Min U-cra-i-na gm cc tnh V-ln, -ca-t-ri-n-xlp, Ki-p, Pn-ta-va, Ta-vrch, Khc-cp, Khc-xn, Tsc-ni-gp.

** Con s 62% trong ngoc n l do Xvi-a-ti-tx-ki cng thm bn x hi ch ngha - cch mng theo o Hi v bn x hi ch ngha - cch mng Tsu-va-s, m c.

*** Con s 77% trong ngoc n l do ti cng thm bn x hi ch ngha - cch mng U-cra-i-na, m c.


5

cn cc khu cng nghip th: th P-t-r-grt, ng bn-s-vch c 45% (s phiu), bn x hi ch ngha - cch mng c 16%; tnh P-t-r-grt, ng bn-s-vch c 50%, bn x hi ch ngha - cch mng c 26%; tnh Li-phli-an, ng bn-s-vch c 72%, bn x hi ch ngha - cch mng khng c phiu no.

Trong s cc tnh thuc Khu trung tm cng nghip th: tnh Mt-xc-va, ng bn-s-vch c 56% s phiu, bn x hi ch ngha - cch mng c 25%; khu th Mt-xc-va, ng bn-s-vch c 50%, bn x hi ch ngha - cch mng c 8%; tnh Tve, ng bn-s-vch c 54%, bn x hi ch ngha - cch mng c 39%; tnh Vla-i-mia, ng bn-s-vch c 56%, bn x hi ch ngha - cch mng c 32%.

Nhn tin cng xin nu ra rng trc nhng s tht , nhng li ni ng bn-s-vch, trc kia v hin nay, u ch c "thiu s" trong giai cp v sn ng h, tht l nc ci bit bao! M nhng li ni th chng ta thng nghe ming bn men-s-vch (66,8 vn phiu, k thm 70 - 80 vn phiu Da-cp-ca-d, so vi 9 triu phiu ca ng bn-s-vch) cng nh ming bn x hi phn bi trong Quc t II.

II

Lm th no li c th xy ra s vic k diu sau y: nhng ngi bn-s-vch c s phiu li thng phi dn ch tiu t sn, l nhng k lin minh (lin hp) vi giai cp t sn v cng vi giai cp ny thu c s phiu?

V hin gi, sau hai nm cc nc ng minh 1 cc nc ng minh hng mnh trn th gii gip cho tt c nhng k th ca ch ngha bn-s-vch, m cn ph nhn s tht l nhng ngi bn-s-vch thng, th tht l bun ci.

V. I . L -n in

6

Vn chnh l ch nhng k b tht bi, k c tt c nhng k ng h Quc t II, v mang mt mi hn th chnh tr in cung, nn ngay c vic nghim chnh t ra cu hi lch s v chnh tr ht sc c ngha v nguyn nhn thng li ca nhng ngi bn-s-vch, h cng khng lm c. Vn chnh l ch, ch c theo quan im ca phi dn ch tiu t sn tm thng, th mi l mt "s k diu" m ton b s ngu dt v thin kin ca phi dn ch s b cu hi y v s tr li cu hi y vch trn.

Nu ng trn quan im u tranh giai cp v quan im ca ch ngha x hi, ng trn quan im b Quc t II vt b, m xt, th khng th chi ci g na l vn c gii quyt ri.

S d nhng ngi bn-s-vch thng, trc ht l v h c s ng h ca tuyt i a s trong giai cp v sn, trong c b phn gic ng nht, tch cc nht, cch mng nht, tc l i tin phong chn chnh ca giai cp tin tin .

Hy ly hai th P-t-r-grt v Mt-xc-va m xt. hai ni , tng s phiu bu Quc hi lp hin l 1 765 100. Trong s :

ng x hi ch ngha - cch mng c ............. 21,8 vn phiu ng bn-s-vch c ............................................. 83,7 ng dn ch - lp hin c................................... 51,54

D cho bn dn ch tiu t sn t xng l nhng ngi x hi ch ngha v nhng ngi dn ch - x hi (nh bn Tsc-np, Mc-tp, Cau-xky, Lng-gh, Mc - -nan v ng bn) c ly n bu c trn trc cc n thn "bnh ng", "ph thng u phiu", "dn ch", "dn ch thun tu" hay "dn ch trit " i na, th s tht v s bt bnh ng gia thnh th v nng thn v kinh t v chnh tr cng khng do m mt i c.

l s tht khng th trnh khi c trong thi i t bn ch ngha ni chung, trong thi k qu t ch ngha t bn ln ch ngha cng sn ni ring.


7

Thnh th khng th bnh ng vi nng thn c. Trong iu kin lch s ca thi i ny, nng thn cng khng th bnh ng vi thnh th c. Thnh th tt nhin phi lnh o nng thn. Nng thn tt nhin phi i theo thnh th. Vn ch l ch trong s cc giai cp " thnh th" giai cp no s lnh o c nng thn, hon thnh c nhim v v s lnh o ca thnh th mang hnh thc no.

Thng Mi mt 1917, nhng ngi bn-s-vch c tuyt i a s trong giai cp v sn ng h. ng cnh tranh vi ng bn-s-vch trong giai cp v sn, tc l ng men-s-vch, lc by gi hon ton b nh bi (9 triu phiu so vi 1,4 triu, nu tnh gp 66,8 vn phiu v 70 - 80 vn phiu Da-cp-ca-d). Hn na, ng b nh bi trong cuc u tranh 15 nm tri (1903 - 1917), cuc u tranh ti luyn, gio dc v t chc i tin phong ca giai cp v sn, rn luyn n thnh i tin phong cch mng chn chnh. ng thi, cuc cch mng th nht nm 1905 chun b cho bc pht trin v sau, thc t xc nh mi quan h qua li gia hai ng, ng vai tr ca mt cuc tng din tp i vi nhng s bin v i trong nhng nm 1917 - 1919.

Bn dn ch tiu t sn, t xng l "nhng ngi x hi ch ngha" ca Quc t II, thng thch dng nhng li ng mt v li ch ca s "thng nht" ca giai cp v sn, ln trnh vn lch s cc k quan trng. Khi khua mi ma mp vi nhng li ng mt , chng li qun mt s tht lch s l ch ngha c hi c tch ly trong phong tro cng nhn t 1871 n 1914, qun (hoc khng mun) suy ngh v nguyn nhn s ph sn ca ch ngha c hi vo thng Tm 1914, v nguyn nhn ca s phn lit xy ra trong phong tro x hi ch ngha quc t vo nhng nm 1914 - 1917.

Nu nh b phn cch mng ca giai cp v sn khng c chun b ht sc chu o v ton din ui c v p tan ch ngha c hi th ngay ngh v chuyn chnh v sn cng l k quc ri. V bi hc ca cch mng Nga, bn lnh t ca

V. I . L -n in

8

ng dn ch - x hi "c lp" c 2, bn lnh t ca ng x hi ch ngha Php, v. v., - nhng k by gi nh ln thot bng cch tha nhn trn u li chuyn chnh v sn, - nn khc su vo tr nh.

Tip na, nhng ngi bn-s-vch khng phi ch c s ng h ca a s trong giai cp v sn, khng phi ch c s ng h ca i tin phong cch mng ca giai cp v sn, mt i tin phong c ti luyn trong cuc u tranh lu di v bn b chng ch ngha c hi. H cn c c, nu c th dng danh t qun s m ni, "i xung kch" hng mnh hai th .

C u th p o trong gi pht quyt nh im quyt nh, - ci "quy lut" ca nhng thng li qun s ng thi cng l quy lut ca thng li chnh tr, c bit l trong cuc chin tranh giai cp khc lit, kch lit, m ngi ta gi l cch mng.

Th hay ni chung nhng trung tm cng thng nghip cc k ln ( nc Nga chng ta, trc kia hai khi nim trng nhau, nhng khng phi bao gi cng trng nhau nh vy), trn mt mc ln, quyt nh vn mnh chnh tr ca nhn dn, - ng nhin vi iu kin l phi c s ng h ca nhng lc lng y a phng, nng thn, i vi cc trung tm , d s ng h khng phi l tc khc.

hai th , hai trung tm cng thng nghip ch yu nht ca nc Nga, nhng ngi bn-s-vch c u th p o, c tnh cht quyt nh. y, s phiu chng ta ginh c gn gp bn ln s phiu ca bn x hi ch ngha - cch mng. y, s phiu chng ta ginh c nhiu hn s phiu ca bn x hi ch ngha - cch mng v bn dn ch - lp hin gp li. Ngoi ra, k th ca chng ta b phn tn, v khi "lin minh" ca bn dn ch - lp hin vi bn x hi ch ngha - cch mng v bn men-s-vch ( P-t-r-grt cng nh Mt-xc-va bn men-s-vch ch c 3% s phiu) hon ton mt ht uy tn


9

trong qun chng lao ng. By gi, khng th ni n bt c s nht tr tht s no gia bn x hi ch ngha - cch mng v bn men-s-vch vi bn dn ch - lp hin chng li chng ta*. Mi ngi u bit rng, hi thng Mi mt 1917, ngay c cc lnh t ca bn x hi ch ngha - cch mng v ca bn men-s-vch - so vi nhng cng nhn nng dn theo ng x hi ch ngha - cch mng v bn men-s-vch, th bn lnh t ny cn gn gi vi t tng lin minh vi bn dn ch - lp hin hn gp trm ln - cng tng ngh n (v tng mc c vi chng ta) vic lin minh vi nhng ngi bn-s-vch m khng c bn dn ch - lp hin! 3

Thng Mi - thng Mi mt 1917, chng ta ot c hai th mt cch chc chn, v chng ta c u th p o v c s chun b chnh tr chc chn nht, xt v mt tp hp, tp trung, hun luyn, th thch v ti luyn "cc i qun" bn-s-vch, cng nh xt v mt lm tan r, lm suy yu, chia r v lm mt tinh thn "cc i qun" ca "ch".

Mt khi c kh nng dng mt n nhanh chng v quyt nh m ot c mt cch chc chn hai th , ot ly hai trung tm (xt c v kinh t ln chnh tr) ca ton b b my nh nc t bn ch ngha, th bt chp s khng c in cung ca bn quan liu v "gii tr thc", bt chp s ph hoi ngm, v. v., chng ta c th thng qua b my chnh quyn nh nc trung ng m chng minh bng vic lm cho qun chng lao ng khng phi v sn thy rng giai cp v sn l ngi ng minh, ngi bn v ngi lnh o duy nht ng tin cy ca h.

* iu ng c nu ln l con s dn ra trn cng ni r s thng

nht v on kt nht tr ca ng v sn, trong khi th cc ng tiu t sn v cc ng t sn u ht sc b tch vn ra.

V. I . L -n in

10

III

Nhng trc khi chuyn sang vn quan trng nht - vn thi ca giai cp v sn vi qun chng lao ng khng phi v sn - th phi ni n qun i .

Trong thi k chin tranh quc, qun i thu ht ton b tinh hoa ca lc lng nhn dn, v nu bn v li c hi ch ngha ca Quc t II (khng nhng bao gm bn x hi - s-vanh, tc l bn ng hn v pha "bo v t quc" nh bn Sai--man v R-n-en, m cn bao gm c bn "phi gia" 4), bng li l v hnh ng ca chng, cng c s ch huy ca tp on n cp quc ch ngha c v Anh - Php i vi qun i, th nhng ngi cch mng v sn chn chnh khng bao gi qun nhng li ca Mc ni nm 1870: "Giai cp t sn s dy giai cp v sn bit cm v kh!"5 Ch c bn phn bi ch ngha x hi c - o v Anh - Php - Nga mi ni n "bo v t quc" trong cuc chin tranh quc, tc l cuc chin tranh mang tnh cht n cp i vi c hai bn, cn nhng ngi cch mng v sn th tp trung ton b s ch (t thng Tm 1914) vo vic cch mng ha qun i, vo vic s dng qun i chng li bn n cp quc ch ngha ca giai cp t sn, vo vic bin cuc chin tranh phi ngha v n cp gia hai tp on n cp quc thnh cuc chin tranh chnh ngha, chnh ng ca nhng ngi v sn v qun chng lao ng b p bc mi nc chng li giai cp t sn "dn tc" "nc mnh".

Trong thi k 1914 - 1917, bn phn bi ch ngha x hi khng chun b vic s dng qun i chng li cc chnh ph quc ch ngha mi nc.

Bt u t thng Tm 1914 tr i, nhng ngi bn-s-vch chun b lm vic bng ton b hot ng tuyn truyn, c ng, cng tc t chc b mt ca mnh. ng nhin, bn phn bi ch ngha x hi, bn Sai--man v Cau-xky tt c cc nc ln trnh vic bng cch ru rao rng qun i b hot ng c ng ca nhng ngi bn-s-vch lm cho tan r, nhng chng


11

ta t ho rng chng ta lm trn ngha v ca mnh, chng ta lm tan r lc lng k th giai cp ca mnh, ginh li t tay chng nhng qun chng cng nng c v trang, u tranh chng bn bc lt.

Thnh tch cng tc ca chng ta cng cn biu hin trong t b phiu bu Quc hi lp hin hi thng Mi mt 1917, m Nga ngay c qun i cng tham gia.

Sau y l nhng kt qu chnh ca cuc b phiu , theo con s m N. V. Xvi-a-ti-tx-ki dn ra:

S phiu bu (tnh theo n v nghn) trong cuc bu c Quc hi lp hin thng Mi mt 1917

Cc n v lc qun v hi qun

b cho bn x

hi ch

ngha - cch

mng

b cho nhng ngi

bn-s-vch

b cho bn dn

ch - lp

hin

b cho cc

nhm dn tc v cc nhm khc

Tng cng

Mt trn pha Bc....... pha Ty....... Ty Nam...... Ru-ma-ni..... Cp-ca-d.... Hm i Ban-tch....... Hc-hi.........

240,0 180,6 402,9 679,4 360,0

-- 22,2

480,0 653,4 300,1 167,0 60,0

(120,0)* 10,8

? 16,7 13,7 21,4

? -- --

60,0** 125,2 290,6 260,7

-- --

19,5

780,0 976,0 1 007,4 1 128,6 420,0 (120,0)* 52,5

Tng cng ........... 1 885,1 1 671,3 + (120,0)* 1 791,3

51,8 + ?

756,0 4 364,5 + (120,0)* + ?

* y l con s ng chng: y, c 2 ngi bn-s-vch trng c. Xvi-

a-ti-tx-ki tnh trung bnh mi ngi trng c c 6 vn phiu, v vy ti ly con s 120 000.

** V vn ng no c 19500 phiu ca Hm i Hc-hi, khng thy ni r. Nhng con s khc trong ct ny chc l hu nh

V. I . L -n in

12

Tng s cho ta thy: c 1 885 100 phiu b cho bn x hi ch ngha - cch mng, c 1 671 300 phiu b cho nhng ngi bn-s-vch. Nu thm 120 000 phiu (con s ng chng) ca Hm i Ban-tch b cho nhng ngi bn-s-vch, th kt qu l nhng ngi bn-s-vch thu c 1 791 300 phiu.

Do thy rng s phiu m nhng ngi bn-s-vch thu c ch t hn mt cht so vi s phiu ca bn x hi ch ngha - cch mng.

Do thy rng, ngay t khong gn thng Mi - thng Mi mt 1917, mt na qun i ng h nhng ngi bn-s-vch ri.

Nu khng c tnh hnh th chng ta cha chc thng c.

Nhng, v chng ta c gn mt na s phiu trong qun i ni chung, nn chng ta chim c u th p o nhng mt trn gn hai th nht, v ni chung cch hai th khng xa lm. Nu khng tnh n mt trn Cp-ca-d th ni chung, nhng ngi bn-s-vch chim u th hn bn x hi ch ngha - cch mng. Nu ly mt trn pha Bc v mt trn pha Ty m ni th nhng ngi bn-s-vch c trn 1 000 000 phiu, cn bn x hi ch ngha - cch mng c c 42 vn phiu.

Do thy rng, trong qun i, n thng Mi mt 1917, nhng ngi bn-s-vch cng c "i xung kch" chnh tr, v i m bo cho h c u th p o trong gi pht quyt nh im quyt nh. Do ch nhng ngi bn-s-vch c u th rt ln mt trn pha Bc v mt trn pha Ty, cn cc mt trn khc cch xa trung tm th h li c thi gian v kh nng ginh li nng dn t tay ng x hi ch ngha - cch mng nh di y s ni ti, nn khng th ni n bt k mt s phn khng no ca qun i chng li cch mng thng Mi ca giai cp v sn, chng li vic giai cp v sn ginh chnh quyn. hon ton thuc v nhng ngi x hi ch ngha U-cra-i-na, v c 10 ngi x hi ch ngha U-cra-i-na th 1 ngi dn ch - x hi (tc l men-s-vch) trng c


13

IV

Chng ta da vo s liu v cc cuc bu c vo Quc hi lp hin nghin cu ba iu kin thng li ca ch ngha bn-s-vch: 1) c s ng h ca tuyt i a s trong giai cp v sn; 2) c s ng h ca gn mt na qun i; 3) c u th p o trong gi pht quyt nh nhng ni quyt nh, nh: cc th v cc mt trn gn khu trung tm.

Nhng nhng iu kin ny s ch c th em li thng li ht sc ngn ngi nht thi v khng vng chc, nu nh nhng ngi bn-s-vch khng tranh th c a s qun chng lao ng khng phi v sn, nu khng tranh th c h t tay bn x hi ch ngha - cch mng v t tay cc ng tiu t sn khc.

im ch yu chnh l ch . V nguyn nhn ch yu khin "nhng ngi x hi ch

ngha" (xin c l: nhng ngi dn ch tiu t sn) ca Quc t II khng hiu c chuyn chnh v sn, l ch h khng hiu c rng

chnh quyn nh nc trong tay mt mnh giai cp v sn, c th v phi tr thnh cng c li cun qun chng lao ng khng phi v sn v pha giai cp v sn, tr thnh cng c tranh th s qun chng t tay giai cp t sn v cc ng tiu t sn.

V u c y dy nhng thin kin tiu t sn, v qun mt iu ch yu nht trong hc thuyt Mc v nh nc, nn cc ngi "x hi ch ngha" ca Quc t II coi chnh quyn nh nc l mt vt thing ling no , l tng thn hoc l vt hp thnh ca nhng cuc u phiu hnh thc, l iu tuyt i ca "nn dn ch trit " (v ngi ta cn t cho n nhng cai tn nhm nh tng t nh th na). H khng thy chnh quyn nh nc ch l cng c cc giai cp khc nhau c th v phi s dng (v bit s dng) nhm mc ch phc v li ch giai cp ca mnh.

Giai cp t sn s dng chnh quyn nh nc lm cng c ca giai cp nhng ngi t bn chng li giai cp v sn,

V. I . L -n in

14

chng li tt c nhng ngi lao ng. nhng nc cng ha t sn dn ch nht u c tnh hnh nh th. Ch c bn phn bi ch ngha Mc mi "qun" iu .

Giai cp v sn phi lt giai cp t sn (sau khi tp trung c nhng "i xung kch" chnh tr v qun s kh mnh m), ginh chnh quyn nh nc trong tay giai cp t sn s dng cng c phc v cc mc ch giai cp ca mnh.

M nhng mc ch giai cp ca giai cp v sn l g? L trn p s khng c ca giai cp t sn. L "trung lp ha" nng dn, v ht sc li ko nng dn -

v lun th no cng phi li ko c a s trong b phn nng dn lao ng khng bc lt - v pha mnh.

L dng cng xng v cc t liu sn xut ni chung, tc ot ca giai cp t sn, t chc nn sn xut c kh ha i quy m.

L thit lp ch ngha x hi trn ng gch nt ca ch ngha t bn.

* * *

nho bng hc thuyt Mc, cc ngi c hi ch ngha, trong c c nhng phn t thuc phi Cau-xky, "dy" nhn dn rng: trc ht giai cp v sn phi tranh th c a s thng qua quyn ph thng u phiu, sau da trn c s vic bu c ca a s m ginh ly chnh quyn nh nc v sau na mi da trn c s dn ch "trit " (mt s ngi khc gi l "thun ty") m thit lp ch ngha x hi.

Cn chng ta th li da vo hc thuyt Mc v kinh nghim ca cch mng Nga m ni rng:

giai cp v sn trc ht phi lt giai cp t sn v ginh ly chnh quyn nh nc cho mnh, ri sau s dng chnh quyn nh nc y, tc l chuyn chnh v sn, lm cng c ca giai cp mnh tranh th s ng tnh ca a s nhn dn lao ng.

* * *


15

Lm th no chnh quyn nh nc nm trong tay giai cp v sn, c th tr thnh cng c ca giai cp trong cuc u tranh giai cp nhm ginh nh hng trong qun chng lao ng khng phi v sn? nhm li ko h v pha giai cp v sn? nhm tch h ra v tranh th h t tay giai cp t sn?

Mt l, giai cp v sn lm c iu bng cch khng s dng b my chnh quyn nh nc c, m l p tan n i, ph hy n i (bt chp nhng li la ca bn ngi tiu t sn ht hong v bt chp nhng li da nt ca bn ph hoi ngm) v xy dng b my nh nc mi. B my nh nc mi phc v chuyn chnh v sn v phc v cuc u tranh ca giai cp v sn chng giai cp t sn, nhm tranh th qun chng lao ng khng phi v sn. B my mi khng phi do mt ngi no y ngh ra, m n trng thnh ln t cuc u tranh giai cp ca giai cp v sn, t qu trnh pht trin ca cuc u tranh v chiu rng v chiu su. B my chnh quyn nh nc mi , kiu chnh quyn nh nc mi l Chnh quyn x-vit.

Giai cp v sn Nga, khi ginh c chnh quyn nh nc ri, th lp tc sau vi gi tuyn b gii tn b my nh nc c (nh Mc ch r, b my nh nc y, hng th k ri, u phc v li ch giai cp ca giai cp t sn, d ngay c nc cng ha dn ch nht cng vy 6) v trao ton b chnh quyn cho cc X-vit. M ch c nhng ngi lao ng v b bc lt mi c tham gia cc X-vit, cn tt c nhng k bc lt u b loi tr ra ngoi.

Ngay sau khi ginh c chnh quyn nh nc, giai cp v sn lp tc dng bin php tranh th ngay c t tay giai cp t sn ng o qun chng trc y ng h chng, trong cc ng tiu t sn v "x hi ch ngha", v s qun chng l nhng ngi lao ng v b bc lt b giai cp t sn (k c nhng k ph ha theo n nh bn Tsc-np, Cau-xky, Mc-tp v ng bn) la phnh, v l nhng ngi m sau khi c Chnh quyn x-vit th ln u tin c c cng

V. I . L -n in

16

c ca cuc u tranh qun chng tin hnh v li ch ca mnh, chng li giai cp t sn.

Hai l, giai cp v sn c th v phi lp tc hoc t nht cng phi rt nhanh chng ginh li t tay giai cp t sn v t tay bn dn ch tiu t sn s qun chng "ca chng", tc l s qun chng theo chng, - ginh li bng cch dng bin php cch mng tha mn nhng nhu cu kinh t cp thit nht ca qun chng, thng qua vic tc ot bn a ch v giai cp t sn.

Giai cp t sn khng th lm c iu ngay sau khi ginh c chnh quyn nh nc, v giai cp v sn c c b my (cc X-vit) ln cc phng sch kinh t (tc ot bn a ch v t sn) lm iu .

Chnh bng cch m giai cp v sn Nga ginh li nng dn t tay bn x hi ch ngha - cch mng v ginh li ng l trong c my gi sau khi giai cp v sn ginh c chnh quyn nh nc. V vi gi sau khi chin thng giai cp t sn P-t-r-grt, giai cp v sn thng li ban b "Sc lnh v rung t"1), v qua sc lnh giai cp v sn, vi tc , ngh lc v tinh thn tn ty cch mng, hon ton v ngay lp tc tha mn ton b nhng nhu cu kinh t cp thit nht ca a s nng dn, hon ton tc ot bn a ch m khng c bi thng g c.

chng minh cho nng dn thy rng khng phi nhng ngi v sn mun cai qun h, mun ch huy h, m l mun gip h v mun tr thnh nhng ngi bn ca h, nn nhng ngi bn-s-vch chin thng khng thm mt li no ca mnh vo "sc lnh v rung t", m ch chp li sc lnh theo ng nguyn vn trong cc y nhim th ca nng dn (tt nhin l theo cc y nhim th c tnh cht cch mng nht) c

1) Xem Ton tp, ting Vit, Nh xut bn Tin b, Mt-xc-va, t. 35,

tr. 26 - 29.


17

ng x hi ch ngha - cch mng ng trn mt t bo x hi ch ngha - cch mng7.

Bn x hi ch ngha - cch mng si sc, phn n, cm tc v la ln rng "nhng ngi bn-s-vch n cp cng lnh ca h", nhng iu ch lm ngi ta ci h m thi: chng hay ho g ci ng m ngi ta nh bi v ui ra khi chnh ph, thc hin tt c ci g l cch mng, l b ch cho nhn dn lao ng trong cng lnh ca ng !

l ci bin chng m bn phn bi, bn ngu ngc, bn thng thi rm ca Quc t II khng bao gi c th hiu ni: giai cp v sn khng th chin thng, nu khng tranh th c a s nhn dn. Nhng nu ng khung s tranh th trong vic ginh ly a s phiu trong cc cuc bu c di s thng tr ca giai cp t sn hoc ly lm iu kin ca vic tranh th , th nh th l v cng ngu xun hoc l trng trn la di cng nhn. ginh c a s nhn dn v pha mnh th th nht, giai cp v sn phi lt giai cp t sn v cp ly chnh quyn nh nc; th hai, giai cp v sn phi thc hin Chnh quyn x-vit sau khi p tan b my nh nc c, do s lm suy yu c ngay tc khc s thng tr, uy tn, nh hng ca giai cp t sn v ca bn tho hip tiu t sn i vi qun chng lao ng khng phi v sn. Th ba, giai cp v sn phi trit p tan nh hng ca giai cp t sn v ca bn tha hip tiu t sn i vi a s qun chng lao ng khng phi v sn, bng cch dng bin php cch mng, da vo s tc ot bn bc lt m tha mn nhng nhu cu kinh t ca qun chng lao ng khng phi v sn.

Tt nhin, ch c n mt mc pht trin no ca ch ngha t bn th mi to ra c kh nng thc hin tt c nhng ci . Khng c iu kin cn bn y, th giai cp v sn khng th tch ring thnh mt giai cp c bit c, m cng khng th ginh c thng li trong s chun b lu di, trong vic gio dc, rn luyn, th thch trong bao nhiu nm u tranh bi cng, biu tnh, lm nhc v loi tr bn c hi ch ngha. Khng c

V. I . L -n in

18

iu kin cn bn th nhng khu trung tm s khng th c c vai tr kinh t v chnh tr khin cho giai cp v sn, mt khi nm c nhng khu trung tm , s nm c ton b chnh quyn nh nc hay, ni ng hn, nm c im sng cn, u no, mu cht ca chnh quyn . Khng c iu kin cn bn th khng th c s gn b, s gn gi, s lin h gia a v ca giai cp v sn vi a v ca qun chng lao ng khng phi v sn, m nhng ci (s gn b, s gn gi, s lin h) l cn thit giai cp v sn gy nh hng i vi nhng qun chng , giai cp v sn tc ng vo h mt cch c kt qu.

V

Chng ta bn tip. Giai cp v sn c th ginh chnh quyn nh nc, thc

hin ch x-vit, da vo s tc ot bn bc lt m tha mn a s nhn dn lao ng v mt kinh t.

Phi chng nh vy l thng li hon ton v vnh vin?

Khng. Ch c nhng ngi dn ch tiu t sn, nhng ngi "x

hi ch ngha" v "dn ch - x hi", vi t cch l i biu ch yu hin nay ca nhng ngi dn ch tiu t sn, mi c th c o tng cho rng di ch t bn, qun chng lao ng c th c tinh thn gic ng rt cao, tnh kin cng, s sng sut v tm hiu bit chnh tr rng ri c th khng cn kinh nghim u tranh lu di m ch dng vic u phiu cng quyt nh c hay ni chung, d sao th cng quyt nh trc c rng h s i theo giai cp ny hay ng kia.

l o tng. l bi ng ngn ng mt ca nhng anh chng thng thi rm v ca nhng anh chng x hi ch ngha ngt ngo loi Cau-xky, Lng-gh, Mc - -nan.

Ch ngha t bn s khng phi l ch ngha t bn, nu mt mt n khng y qun chng vo tnh trng khip nhc,


19

b nn, s hi, phn tn (thn qu!), ti tm; nu nh mt khc n (ch ngha t bn) khng trao vo tay giai cp t sn b my gian di v la o khng l, b my la di qun chng cng nhn v nng dn, lm cho h ngu n v. v..

V vy ch c giai cp v sn mi c kh nng a nhn dn lao ng t ch ngha t bn ln ch ngha cng sn. ng c hy vng qun chng lao ng tiu t sn v na tiu t sn li quyt nh trc c vn chnh tr ht sc phc tp: "i theo giai cp cng nhn hay theo giai cp t sn". Nht nh l cc tng lp lao ng khng phi v sn s dao ng, nht nh l h phi tri qua kinh nghim thc tin ca bn thn khin h c th so snh s lnh o ca giai cp t sn vi s lnh o ca giai cp v sn.

Chnh l iu m nhng k theo phi "dn ch trit " lun lun khng nhn thy, h tng rng cc vn chnh tr ti quan trng u c th gii quyt c bng cch biu quyt. K thc th nhng vn , nu l nhng vn gay gt v b cuc u tranh lm thm gay gt, u s do cuc ni chin gii quyt, m trong cuc ni chin th kinh nghim ca qun chng lao ng khng phi v sn (trc ht l nng dn) trong vic so snh, i chiu chnh quyn v sn vi chnh quyn t sn, li c mt ngha rt to ln.

Cuc bu c vo Quc hi lp hin Nga hi thng Mi mt 1917, so vi hai nm ni chin 1917 - 1919, cho ta nhng iu ht sc b ch v mt ny.

Cc ng ch th xt xem nhng vng no b phiu t nht cho nhng ngi bn-s-vch. Th nht l min ng U-ran v min Xi-bi-ri: c 12% v 10% b phiu cho nhng ngi bn-s-vch. Th hai l U-cra-i-na: c 10% b phiu cho nhng ngi bn-s-vch. Trong tt c cc vng cn li th t l phiu b cho nhng ngi bn-s-vch thp nht vng nng dn i Nga, vng Vn-ga - t en, nhng vng ny c 16% phiu b cho nhng ngi bn-s-vch.

V. I . L -n in

20

V chnh nhng vng m t l phiu b cho nhng ngi bn-s-vch hi thng Mi mt 1917 b thp nht th chng ta li thy c s thng li ht sc ln ca cc phong tro phn cch mng, ca cc cuc bo ng phn cch mng, ca t chc cc lc lng phn cch mng. Chnh nhng vng ny, chnh quyn ca Cn-tsc v -ni-kin ng vng hng bao thng tri.

ni no m nh hng ca giai cp v sn yu nht th nhng s dao ng ca s dn c tiu t sn li c biu l mt cch c bit r rng:

u tin, h ng h nhng ngi bn-s-vch, khi nhng ngi bn-s-vch em li rung t v khi binh lnh phc vin tr v em theo nhng tin tc v ha bnh. Sau , h chng li nhng ngi bn-s-vch, khi nhng ngi bn-s-vch, v mc ch pht trin cch mng quc t v duy tr cn c a ca cch mng Nga, k ha c Brt8, do "xc phm" ti tnh cm tiu t sn ht sc su sc, tnh cm yu nc ca h. Nng dn ght chuyn chnh v sn c bit nhng ni no c nhiu la m tha hn c, v nhng ngi bn-s-vch nu r rng h s nghim khc v dng quyn lc bt trao s la m tha cho nh nc theo gi quy nh. Nng dn U-ran, Xi-bi-ri, U-cra-i-na quay sang pha Cn-tsc v -ni-kin.

Tip sau , kinh nghim v nn "dn ch" kiu Cn-tsc v -ni-kin - ci th dn ch m bt k anh nh bo no trong vng ca Cn-tsc v ca -ni-kin cng u ru rao ln trong tng s bo bch v ch r cho nng dn thy rng nhng cu ni v dn ch v "quc hi lp hin" thc ra ch l s ngy trang cho nn chuyn chnh ca a ch v t bn m thi.

Th l li bt u c s chuyn hng quay v ch ngha bn-s-vch: nhng cuc bo ng ca nng dn bt u pht trin hu phng ca Cn-tsc v -ni-kin. Hng qun c nng dn n tip nh nhng ngi gii phng.

Xt n cng th chnh nhng s dao ng ca nng dn i biu ch yu ca qun chng lao ng tiu t sn quyt


21

nh vn mnh ca Chnh quyn x-vit v ca chnh quyn Cn-tsc - -ni-kin. Nhng trc khi c ci "xt n cng" , th tri qua mt thi k kh lu di u tranh gian kh v th thch nng n; qua hai nm ri m nhng cuc u tranh v th thch vn cha kt thc Nga, cha kt thc chnh Xi-bi-ri v U-cra-i-na. V khng th cam oan c rng, chng hn, qua mt nm na th s hon ton kt thc v. v..

Nhng ngi ng h nn dn ch "trit ", khng suy ngh su v ngha ca s kin lch s . H v ang nn ra cho mnh mt cu chuyn thn thoi ngy th cho rng giai cp v sn di ch t bn ch ngha c th "thuyt phc" c a s nhn dn lao ng v dng bu c m tranh th c h mt cch vng chc. Nhng thc t li chng minh rng ch c trong cuc u tranh lu di v quyt lit th kinh nghim gian kh ca giai cp tiu t sn dao ng mi c th a giai cp sau khi giai cp ny so snh nn chuyn chnh v sn vi nn chuyn chnh ca bn t bn n kt lun rng nn chuyn chnh v sn tt hn nn chuyn chnh t bn.

V mt l lun th tt c nhng ngi x hi ch ngha no hc ch ngha Mc v mun suy xt kinh nghim lch s chnh tr ca cc nc tin tin sut th k XIX, u tha nhn vic giai cp tiu t sn dao ng gia giai cp v sn v giai cp t sn, l iu khng th trnh c. Ngun gc kinh t ca nhng dao ng c khoa kinh t hc vch ra mt cch r rng, m chn l ca khoa th c nhc i nhc li hng triu ln trong bo ch, truyn n v sch v ca nhng ngi x hi ch ngha thuc Quc t II.

Nhng ngi ta khng bit cch vn dng nhng chn l vo thi i c th ca chuyn chnh v sn. H thay th u tranh giai cp bng nhng thin kin v o tng dn ch tiu t sn (v "bnh ng" giai cp, v dn ch "trit " hoc "thun ty", v vic gii quyt cc vn lch s v i bng con ng biu quyt, v. v.). H khng mun hiu rng giai cp v sn, sau khi ginh c chnh quyn nh nc, vn khng ngng cuc

V. I . L -n in

22

u tranh giai cp ca mnh, m tip tc cuc u tranh di hnh thc khc, bng nhng phng php khc. Chuyn chnh v sn l cuc u tranh giai cp ca giai cp v sn bng mt th cng c nh chnh quyn nh nc, l cuc u tranh giai cp m mt trong nhng nhim v ca n l phi ly kinh nghim lu di, ly hng lot th d thc t chng minh cho cc tng lp lao ng khng phi v sn thy rng i vi h th i theo chuyn chnh v sn l c li hn i theo chuyn chnh t sn, v cho h thy rng khng c con ng th ba no khc c.

Cc s liu v cuc bu c vo Quc hi lp hin hi thng Mi mt 1917 cho chng ta thy bi cnh c bn ca tnh hnh m qu trnh pht trin ca cuc ni chin biu l ra trong sut thi gian hai nm sau . Cc lc lng ch yu trong cuc chin tranh bc l r ngay cuc bu c vo Quc hi lp hin: ta thy vai tr "i xung kch" ca i qun v sn, ta thy vai tr ca s nng dn dao ng v ca giai cp t sn. Trong bi ca mnh N.V. Xvi-a-ti-tx-ki vit: "Nhng ngi dn ch - lp hin thu c thng li ln nht cng nhng vng m nhng ngi bn-s-vch thu c thng li ln nht: cc vng pha Bc v Trung tm cng nghip" (tr. 116). D nhin, nhng trung tm t bn pht trin nht th cc phn t trung gian ng gia giai cp v sn v giai cp t sn l ht sc yu. D nhin l cc trung tm , cuc u tranh giai cp din ra mt cch mnh m hn c. Chnh tp trung cc lc lng ch yu ca giai cp t sn, chnh , ch c , giai cp v sn mi c th nh bi giai cp t sn c. Ch c giai cp v sn mi nh tan c giai cp t sn. V ch khi no p tan c giai cp t sn ri, giai cp v sn bng cch s dng th cng c nh chnh quyn nh nc, mi c th hon ton tranh th c s ng tnh v s ng h ca cc tng lp dn c tiu t sn.

Nu chng ta bit cch s dng, bit cch c nhng s liu v cuc bu c vo Quc hi lp hin, th li mt ln na v mt ln na nhng s liu s ch cho ta thy nhng chn l c bn ca hc thuyt Mc v u tranh giai cp.


23

Ngoi ra, nhng s liu cng nu ln vai tr v ngha ca vn dn tc. Ta hy ly U-cra-i-na m xt. Ti cc cuc hi ngh gn y v vn U-cra-i-na, mt s ng ch buc ti ngi vit nhng dng ny l qu "thi phng" vn dn tc U-cra-i-na. Nhng s liu v cuc bu c vo Quc hi lp hin cho ta thy, ngay hi thng Mi mt 1917, U-cra-i-na, bn x hi ch ngha - cch mng v bn x hi ch ngha ngi U-cra-i-na c a s (3,4 triu phiu + 0,5 triu = 3,9 triu so vi 1,9 triu phiu b cho bn x hi ch ngha - cch mng ngi Nga, vi tng s phiu trong ton U-cra-i-na l 7,6 triu phiu). Trong qun i ti cc mt trn Ty Nam v Ru-ma-ni, bn x hi ch ngha ngi U-cra-i-na c 30% v 34% tng s phiu (vi 40% v 59% tng s phiu b cho bn x hi ch ngha - cch mng ngi Nga).

Trong tnh hnh m b qua ngha ca vn dn tc U-cra-i-na, iu ny nhng ngi i Nga rt hay mc phi (v c l nhng ngi Do-thi khng phi l t mc hn ngi i Nga), th nh th l phm phi sai lm su sc v nguy him. Khng phi ngu nhin m U-cra-i-na, c s phn lit gia bn x hi ch ngha - cch mng ngi Nga v ngi U-cra-i-na ngay t nm 1917. L nhng ngi theo ch ngha quc t, chng ta c nhim v, mt l, phi c bit tch cc u tranh chng nhng tn d (i khi l v tnh) ca ch ngha quc v ch ngha s-vanh i Nga nhng ngi cng sn "ngi Nga"; hai l, chnh trong vn dn tc l vn tng i t quan trng (i vi ngi theo ch ngha quc t th vn bin gii quc gia l vn th yu, nu khng phi l rt th yu), chng ta phi c nhng s nhng b. Quan trng l cc vn khc, quan trng l cc li ch cn bn ca chuyn chnh v sn, quan trng l li ch ca s nht tr v k lut ca Hng qun ang chin u vi -ni-kin, quan trng l vai tr lnh o ca giai cp v sn i vi nng dn; cn vic U-cra-i-na s l mt quc gia ring hay khng, vn t quan trng hn nhiu. Chng ta s hon ton khng ngc nhin v khng nn

V. I . L -n in

24

lo s ngay c trc ci trin vng l cng nhn v nng dn U-cra-i-na s th nghim cc ch khc nhau v, chng hn, trong vi nm, s thc t th nghim c vic sp nhp vi nc Cng ha lin bang x hi ch ngha x-vit Nga, ln vic tch ra khi nc m tr thnh nc Cng ha x hi ch ngha x-vit U-cra-i-na c lp, cng nh s th nghim cc hnh thc lin minh thn thit khc gia hai nc v. v. v v. v..

Cn nu c nh gii quyt vn xong hn mt ln, "mt cch dt khot" v "bt di bt dch", th nh vy l thin cn hay ch l ngu dt m thi, v s dao ng ca qun chng lao ng khng phi v sn trong vn ny l iu hon ton t nhin, thm ch khng th trnh c, nhng li l iu hon ton khng ng s cho giai cp v sn. Ngi i din v sn no tht s bit t ra l quc t ch ngha, u phi ht sc thn trng v nhn ni i vi nhng s dao ng nh th, phi cho chnh bn thn qun chng lao ng khng phi v sn khc phc nhng s dao ng qua kinh nghim bn thn. Chng ta phi c thi khng nhn nhng v thng tay, khng dung ha v cng quyt trong cc vn khc, c bn hn, nh ti nu mt phn trn.

VI

Vic so snh cuc bu c vo Quc hi lp hin hi thng Mi mt 1917 vi s pht trin ca cch mng v sn nc Nga t thng Mi 1917 n thng Chp 1919, lm cho ta c th rt c nhng kt lun v ch i ngh t sn v v cch mng v sn bt k mt nc t bn no. Chng ta hy th trnh by vn tt, hoc t ra th cng th nu ln, nhng kt lun ch yu .

1. Quyn ph thng u phiu l iu chng minh s trng thnh ca cc giai cp khc nhau trong vic hiu r nhng nhim v ca mnh. N cho ta thy cc giai cp khc nhau mun gii quyt nhng nhim v ca mnh bng cch nh th no. Bn thn vic gii quyt nhng nhim v khng phi thng qua


25

vic biu quyt m lm c, m l thng qua tt c cc hnh thc u tranh giai cp, thm ch thng qua c ni chin.

2. Bn x hi ch ngha v bn dn ch - x hi ca Quc t II, ng trn quan im ca phi dn ch tiu t sn tm thng, tn thnh thin kin ca phi cho rng vic biu quyt c th gii quyt c cc vn c bn ca cuc u tranh giai cp.

3. Vic tham gia vo ngh vin t sn l cn thit i vi ng ca giai cp v sn cch mng, gio dc qun chng qua cc cuc bu c v qua s u tranh ca cc ng phi trong ngh vin. Nhng nu ch b hp cuc u tranh giai cp vic u tranh trong ni b ngh vin, hay coi vic u tranh trong ni b ngh vin l hnh thc cao nht, c tnh cht quyt nh, chi phi cc hnh thc u tranh khc, th nh th c ngha l thc t chuyn sang pha giai cp t sn chng li giai cp v sn.

4. Thc t th tt c bn i biu v bn ng h Quc t II v tt c nhng lnh t ca ci gi l ng dn ch - x hi "c lp" c u chuyn sang pha giai cp t sn, khi m trn li ni, h cng nhn chuyn chnh v sn, cn trn thc t, trong vic tuyn truyn ca h, nhi cho giai cp v sn ci t tng cho rng, trc ht, giai cp v sn phi th hin c, trn hnh thc, ch ca a s dn c di ch t bn ch ngha (tc l ginh a s phiu trong ngh vin t sn) ri sau s tin ti vic chuyn chnh quyn vo tay giai cp v sn.

Xut pht t tin , tt c nhng li la ca bn dn ch - x hi "c lp" c v ca bn lnh t tng t ca ci ch ngha x hi mc nt chng li nn "chuyn chnh ca thiu s" v v. v., ch chng t bn lnh t khng hiu rng, trn thc t, chuyn chnh t sn thng tr, ngay c nhng nc cng ha dn ch nht, khng hiu rng iu kin ph hy nn chuyn chnh l cuc u tranh giai cp ca giai cp v sn.

5. S khng hiu c bit l ch: chng qun rng s d cc ng t sn thng tr c, phn ln l do h la phnh qun chng nhn dn, l do c ch thng tr ca t bn, thm vo li cn do c s t di mnh v thc cht ca ch ngha t bn,

V. I . L -n in

26

s t di mnh l c im ni bt nht ca cc ng tiu t sn vn thng mun thay th u tranh giai cp bng cc hnh thc iu ha giai cp, cc hnh thc t hay nhiu u c ngy trang.

"Trc ht a s nhn dn, trong tnh hnh duy tr ch t hu, tc l trong tnh hnh duy tr quyn lc v ch thng tr ca t bn, hy t ra ng h ng ca giai cp v sn, ch khi ng ca giai cp v sn mi c th v phi nm ly chnh quyn", nhng ngi dn ch tiu t sn, nhng ngi thc s l y t ca giai cp t sn, t xng l nhng ngi "x hi ch ngha", ni nh th y.

Chng ta ni: "Trc tin, giai cp v sn cch mng hy lt giai cp t sn, hy p tan ch thng tr ca t bn, hy ph hy b my nh nc t sn, khi giai cp v sn thng li s c th nhanh chng tranh th c s ng tnh v ng h ca a s qun chng lao ng khng phi v sn, ng thi tha mn h bng cch tc ot bn bc lt". Trong lch s, iu tri ngc li s l mt ngoi l him c (v ngay c trong trng hp c ngoi l nh th th giai cp t sn cng c th dng ti ni chin, nh tm gng ca Phn-lan ch r9).

6. Hay ni mt cch khc: "Trc ht, chng ta phi cam oan tha nhn nguyn tc

bnh ng hoc dn ch trit trong tnh hnh duy tr ch t hu v ch t bn (tc l thc t khng bnh ng tuy c s bnh ng v hnh thc) v da trn c s , chng ta s phn u c s quyt nh ca a s", giai cp t sn v bn ph ha theo giai cp t sn, tc l nhng ngi dn ch tiu t sn t xng l nhng ngi x hi ch ngha v dn ch - x hi, ni nh th y.

Chng ta ni: "Trc ht, cuc u tranh giai cp ca giai cp v sn, khi ginh ly chnh quyn nh nc, s ph hy cc nn tng v c s ca tnh hnh thc t khng bnh ng, sau giai cp v sn, khi chin thng bn bc lt ri, s dn tt c qun chng lao ng theo mnh tin ti ch th tiu giai cp, tc


27

l ti s bnh ng x hi ch ngha duy nht, s bnh ng s khng phi l s la di".

7. tt c cc nc t bn, song song vi giai cp v sn hoc vi b phn giai cp v sn hiu r nhim v cch mng ca mnh v c th u tranh thc hin nhng nhim v , cn c rt nhiu cc tng lp qun chng lao ng v sn cha gic ng, na v sn v na tiu t sn u i theo giai cp t sn v phi dn ch t sn (k c theo bn "x hi ch ngha" ca Quc t II), v b giai cp t sn la phnh, v khng tin vo lc lng ca mnh, hoc khng tin vo lc lng ca giai cp v sn, v khng hiu rng c th tha mn c nhng nhu cu cp thit nht ca mnh bng cch tc ot bn bc lt.

Cc tng lp lao ng v b bc lt cung cp cho i tin phong ca giai cp v sn nhng ngi ng minh, vi nhng ngi ng minh giai cp v sn s c mt a s vng chc trong dn c, nhng giai cp v sn ch c th tranh th c nhng ngi ng minh bng mt th cng c nh chnh quyn nh nc, tc l ch c th tranh th c nhng ngi ng minh sau khi lt giai cp t sn v ph hy b my nh nc ca n.

8. bt c mt nc t bn no, lc lng ca giai cp v sn cng u ln hn nhiu so vi t l s ngi v sn trong tng s dn c. l v, v mt kinh t, giai cp v sn khng ch trung tm v u no ca ton b h thng kinh t t bn ch ngha, v cng l v, v mt kinh t v chnh tr, giai cp v sn l i biu cho li ch chn chnh ca i a s nhn dn lao ng di ch t bn ch ngha.

V vy, giai cp v sn, ngay c khi n l thiu s trong nhn dn (hoc khi i tin phong gic ng v thc s cch mng ca giai cp v sn l thiu s trong nhn dn), vn c kh nng lt giai cp t sn, cng nh sau tranh th c rt nhiu bn ng minh trong s qun chng na v sn v tiu t sn; s qun chng khng bao gi li t tn thnh s thng tr ca giai cp v sn ngay t trc c, h s khng hiu iu kin v nhim

V. I . L -n in

28

v ca s thng tr , m ch qua kinh nghim v sau ny ca h mi hiu r tnh tt yu, tnh cht ng n v tnh cht quy lut ca nn chuyn chnh v sn.

9. Sau ht, mi nc t bn, bao gi cng c cc tng lp tiu t sn rt ng o, cc tng lp khng trnh khi dao ng gia t bn v lao ng. Mun chin thng, th th nht l giai cp v sn phi la chn mt cch ng n thi c tn cng c tnh cht quyt nh vo giai cp t sn, ng thi km theo phi ch ti s chia r gia giai cp t sn vi bn ng minh tiu t sn ca n, hoc ti tnh cht khng vng chc ca s lin minh ca chng v. v.. Th hai l, sau khi chin thng, giai cp v sn phi li dng s dao ng ca giai cp tiu t sn lm sao trung lp ha c n, ngn cn khng cho n ng v pha bn bc lt; phi ng vng c trong mt thi gian no bt chp s ng nghing ca giai cp tiu t sn, vn vn v vn vn.

10. Mt trong nhng iu kin tt yu chun b cho giai cp v sn thng li l cuc u tranh lu di, ngoan cng v thng tay chng ch ngha c hi, ch ngha ci lng, ch ngha x hi - s-vanh v chng nhng nh hng v tro lu t sn tng t; nhng nh hng v tro lu t sn l iu khng th trnh khi, v giai cp v sn hnh ng trong hon cnh t bn ch ngha. Nu khng c cuc u tranh nh th, nu ngay t trc khng hon ton chin thng ch ngha c hi trong phong tro cng nhn, th khng th ni ti chuyn chnh v sn c. Ch ngha bn-s-vch khng th thng ni giai cp t sn hi 1917 - 1919, nu nh trc , hi 1903 - 1917, n khng bit chin thng v thng tay loi tr bn men-s-vch tc l bn c hi ch ngha, bn ci lng ch ngha, bn x hi - s-vanh ra khi ng ca i tin phong v sn.

V hin nay, iu t la di mnh nguy him nht m i khi l trc tip la phnh cng nhn, l vic nhng lnh t ng "c lp" c hoc phi Lng-gh Php10 v. v., ngoi ming th tha nhn nn chuyn chnh v sn, nhng trn thc t, h vn tip tc chnh sch c quen thuc ca h l nhng


29

b ch ngha c hi trong mi vic ln nh, dung ha vi ch ngha , quy phc trc cc thin kin v dn ch t sn ("dn ch trit " hoc "dn ch thun ty", nh h vn gi), v ch i ngh t sn v. v..

16. XII. 1919.

ng thng Chp 1919 trn tp ch "Quc t cng sn", s 7 - 8 K tn: N. L-nin

Theo ng bn tho, c i chiu vi bn ng trn tp ch

30

Gi lp ngi thay th chng ti 1 1

Nhn dp c hnh tun l , ti gi li cho mng thanh nin cng nng tnh P-t-r-grt.

Cc ng ch tr tui, cc ng ch hy tng cng cng tc theo hng , mang sc mnh tui tr di do nha sng ca cc ng ch ra m bt tay vo vic xy dng mt cuc sng mi, ti sng.

V. U-li-a-np (L-nin) "Lp ngi thay th", s 1, ngy 18 thng Chp 1919

Theo ng bn ng trn bo "Lp ngi thay th"

31

Din vn trong cuc mt-tinh ti khu Pr-xnha,

k nim cuc khi ngha thng Chp 1905 ngy 19 thng Chp 1919

Tha cc ng ch, hm nay chng ta hp nhau k nim cuc khi ngha thng Chp Mt-xc-va v trn chin u khu Pr-xnha xy ra cch y 14 nm.

Cc ng ch, cuc khi ngha Mt-xc-va nm 1905 l mt trong nhng phong tro ln nht ca nhng ngi cng nhn cch mng Nga, mc du cuc khi ngha hi cha th thnh cng, nhng ngha ca n rt to ln. Ch c n nay, khi chng ta thy tt c qu trnh chun b lch s trong nhiu nm ca cch mng Nga, chng ta mi c th tht s nh gi c ngha ca cuc khi ngha thng Chp 1905 v nhng trn chin u hi m cng nhn khu Pr-xnha ng u vi lc lng ca ch Nga hong. Cc ng ch, by gi chng ta thy r rng lc lng ca cng nhn Nga lc cn yu bit bao; chng ta thy rng nhng s hy sinh lc ngy nay c b li gp trm ln.

Nhng ti cn phi ch ra rng, ngay hi thng Chp 1905, chnh ph Nga hong cng buc phi em ton b lc lng ca mnh ra mi trn p ni thm ch mt cuc khi ngha cn yu t v ang trong trng thi manh nha ca cng nhn. Cch y khng lu, t chc ng ta Mt-xc-va xut bn hai tp hi k v cuc khi ngha thng Chp v v nhng ngy chin u Pr-xnha, v vic t chc b mt yu t ca ng hi chun b cuc khi ngha nh th no, v vic khng nhng

V. I . L -n in

32

cng nhn, m ton th nhn dn lao ng Mt-xc-va ht sc ng tnh vi cuc khi ngha nh th no. Trong nhng ti liu mi cng b cch y khng lu y, c mt iu c bit ng ch l li tha nhn ca mt tn ch huy hin binh v cnh st ni rng, ngay t hi thng Chp 1905, nhng ngi cch mng cha bit rng chng ti, nhng ngi ng h ch Nga hong, yu t n nh th no. Tn y t ca Nga hong tha nhn rng: "Gi nh nhng ngi cch mng nh mnh hn mt cht, ko di hn mt cht, th trong tnh hnh ri lon bt u xut hin lc , chng ti khng ng vng ni ri". l mt li tha nhn c bit ng ch ca mt tn c v, li tha nhn ni ln rng, nhng s hy sinh m hi cng nhn Pr-xnha gnh ly v s nghip t do, gii phng cng nhn, khng phi l ung; hi h dng tm gng anh hng ca mnh t cho tt c qun th thy r lc lng ca giai cp cng nhn; bng tm gng ca mnh, h nhen ln hng triu m la, nhng m la ny, v sau trong nhiu nm v qua con ng lu di v gian kh, cui cng bc ln thnh nhng m chy ngn ngt v a cuc cch mng n thng li.

Sau nm 1905, phong tro cng nhn Nga tri qua thi k gian kh nht v m mu nht trong lch s ca mnh. Chnh ph Nga hong dng nhng th on d man cha tng c tr th nhng anh hng ca cuc khi ngha Mt-xc-va nm 1905. Sau khi cuc khi ngha Mt-xc-va b n p, giai cp cng nhn Nga vn pht ng mt s cuc u tranh c tnh cht qun chng. Ma xun 1906, n ra nhng cuc bi cng c tnh cht qun chng v bt u c phong tro nng dn. Nm 1907, li c mt ln pht ng na. Nhng nhng ln pht ng ch lm chm s tn cng ca bn phn ng li, ch khng th hon ton chn ng chng c. Sau l nhng nm thng di dng dc, nhng nm phong tro phi chuyn vo b mt; hng trm, hng ngn ngi con ca giai cp cng nhn hy sinh trn gi treo c, trong nh t, ni y i v kh sai.

Din vn trong cuc mt-tinh ti khu Pr-xnha

33

Sau chng ta li thy rng, t nhng nm 1910, 1911 v 1912 tr i, giai cp cng nhn li bt u tp hp lc lng. Sau v thm st L-na hi thng T 1912, dy ln mt ln sng bi cng mnh m c tnh cht qun chng, lan trn n khp ni trong ton quc, lm lung lay ch Nga hong n ni ma h 1914, P-t-r-grt xut hin nhng chin ly v c l mt trong nhng nguyn nhn thc y chnh ph Nga hong c mt quyt nh in cung pht ng chin tranh, c l mt trong nhng nguyn nhn y l s hy vng ca chng nh li dng chin tranh p tan phong tro cch mng. Nhng chin tranh khng p tan c phong tro cch mng, m tri li cn lm cho phong tro cch mng lan trn sang tt c cc nc tin tin na.

Chng ta thy r rng bn k cp khng nhng ch ngha quc c m c ch ngha quc Anh v Php cng th nh nhau trong 4 nm nay l nhm mc ch cp bc. Nm 1918, khi ngi c buc chng ta phi chp nhn ha c Brt - Li-tp-xc c tnh cht n cp, Php v Anh, ngi ta khng ngt li ln n ha c , nhng mt nm sau, cng ngay trong nm 1918, khi nc c bi trn, nn ch c , th cc nh t bn Anh - Php li buc nc c chin bi phi k ha c Vc-xy12, hin nay ha c ny l ci mu mc v nhng bin php cn d man hn, cn c tnh cht cng bc hn c ha c Brt - Li-tp-xc ca chng ta.

By gi chng ta thy, hng trm, hng ngn, hng triu cng nhn Php, Anh v M ngy cng tnh ng ra, cn trc kia h b la bp, trc kia ngi ta bo h rng cuc chin tranh m h tin hnh l chng li ch ngha quc c. H thy trong cuc chin tranh c hng chc triu ngi cht hay tr thnh tn ph. lm g? cho mt dm nh bn triu ph pht ti. Bn triu ph ny, sau chin tranh tr thnh nhng bn t ph v lm cho tt c cc nc u b ph sn.

Cc ng ch, xt v phng din nhng tai ha m cng nhn cng nghip, nht l cng nhn thnh th phi chu ng, th

V. I . L -n in

34

hin gi chng ta ang trong mt thi k gian kh. Cc ng ch bit rng vt qua thi k tht gian kh bit bao, giai cp cng nhn nc ta chu i chu rt nh th no. Chng ta cng bit rng, khng phi ch c nc Nga lc hu, mt nc b chin tranh lm cho c cc trong bn nm nay, v trong hai nm tip theo vn cn ang tip tc tin hnh cuc chin tranh do bn tay ca Anh v Php gy ra, khng phi ch c nc Nga mi b ph sn, m c nhng nc tin tin nht v giu c nht, nhng nc thng trn nh Php v M, cng sa vo cnh hon ton b ph sn. cc nc ang c nn khng hong v than, v ngi ta phi ngng s hot ng ca ng st, v trong bn nm chin tranh, cng nghip v ngnh vn ti b ph hoi n mc cha tng thy. Hng triu ngi c sc sn xut u t u b cht trong cuc chin tranh quc . Kt qu l, chng ta thy con ng m giai cp cng nhn Nga ch r cho cng nhn, cho ton th gii ngay t nm 1905, khi h khi ngha chng li ch Nga hong, con ng m h tip tc i theo sau ny, khi h lt giai cp t sn, con ng li cun s ch v s ng tnh ca cng nhn tt c cc nc, k c cc nc tin tin nht.

Cc ng ch, ti ni rng trong ma ng nm nay, chng ta phi chu ng nhng tai ha v nhng gnh nng cha tng thy. Nhng chng ta t nh rng, nht nh chng ta s ng vng n cng. V trc kia, mc du gp tt c nhng gnh nng v tai ha, nhng ngi i biu u t ca cng nhn, nhng cng nhn v nng dn gic ng nht u gip chng ta thnh lp Hng qun, v nh c Hng qun m chng ta ang i ti thng li cui cng. Chng ta bit rng, hin gi, qun ca Cn-tsc hon ton b nh bi, nhng cuc khi ngha Xi-bi-ri cch y khng lu r rng lm cho tn qun ca Cn-tsc khng th sp nhp vi -ni-kin, v chng ta bt c rt nhiu lc lng qun s ngoi N-v-ni-c-lai-p-xc qua tnh hnh c th thy rng hin gi khng cn qun i ca Cn-tsc na. Chng ta thy rng min Nam, ni m -


35

ni-kin cn c kh nng hunh hoang vi thng li, hin gi th tn cng ca Hng qun chng ta ngy cng mnh. Cc ng ch u bit rng cc thnh ph Ki-p, Pn-ta-va v Khc-cp c thu hi, hin gi chng ta ang rt mau chng tin v ngun than, tc vng m n-bt.

Cc ng ch, nh th l chng ta thy rng tt c nhng tai ha nng n cha tng c m giai cp cng nhn phi chu hon ton chin thng t bn, tt c nhng s hy sinh sp c hon ton b p li. Chng ta thy rng, bn t bn nc ngoi t trc n nay vin tr trc ht cho Cn-tsc ri cho I-u--nch v -ni-kin hng triu rp v mi th qun dng, by gi cng dao ng ri.

Cc ng ch bit rng chng dng vng vy phong ta thp ct t mi lin h ca nc Nga vi cc nc khc; cc ng ch bit rng chng khng cho i biu ca chng ta qua bin gii. Cc ng ch bit rng ng ch Lt-vi-np, mt trong nhng ngi cch mng cng vi nhng ngi bn-s-vch u tranh chng li Nga hong t trc nm 1905, khi sang lm i s Anh, c tt c mi cuc hp ca cng nhn y hoan nghnh bng nhng trng v tay nhit lit v nhng ting h kch lit phn i chnh ph nc h n ni ngi Anh tm cch trc xut ng ch Lt-vi-np. Nhng hin gi, nhng ngi ht sc th ght ng ch Lt-vi-np y cho ng ch n C-pen-ha-g, khng nhng ng ch i m cn to cho ng ch c iu kin i n na (ng ch Lt-vi-np i n trn mt chic tun dng hm Anh). Chng ta bit rng mi ngy ng ch Lt-vi-np li C-pen-ha-g l mi ngy nc Nga ginh c thng li ln hn. y, thng xuyn c i biu cng nhn v c phng vin ca hng ngn bo ch t sn n yu cu ng ch Lt-vi-np gii thch cho h r s bin chuyn l ch no. Chng ta bit rng s chuyn bin biu hin ch giai cp t sn phng Ty khng th tip tc phong ta c na, khng th dng hng triu rp gip bn tng t phn cch

V. I . L -n in

36

mng Nga, v cng nhn mi nc tin tin v giu c u khng cho chng lm nh vy.

Cuc u phiu ca nhng ngh vin ngh vin c th l s biu hin r rng nht v bc chuyn bin trong chnh sch ca cc nc chu u. Tin tc v cuc u phiu , chng ta bit c qua bn tin do i Php truyn sang M v i ta thu c. Tin cho bit ngh vin tho lun vn Nga, v khi nhng ngi thuc ng x hi ch ngha ngh tha nhn ngay nc Cng ha x-vit th ngh ca h c 100 phiu tn thnh, c 200 phiu chng li; nh th c ngha l ch c cng nhn tn thnh vic tha nhn nc Cng ha x-vit, cn tt c cc i biu ca giai cp t sn th u phn i vic tha nhn . Nhng sau , ton th ngh vin nht tr quyt nh l chnh ph phi i cc nc ng minh hon ton chm dt vic phong ta nc Nga v hon ton nh ch mi s can thip vo cng vic ni b nc Nga. l quyt nh ca mt ngh vin m hai phn ba, nu khng phi ba phn t s i biu l a ch v t bn, l quyt nh ca mt trong s nhng nc chin thng, mt quyt nh c thng qua ch l do p lc ca phong tro cng nhn.

Quyt nh cho ta thy r rng trong tnh hnh chnh tr quc t qu tht ang bt u c s chuyn bin, rng lc lng bn trong rt ln ca phong tro cng nhn mi nc qu tht mang li nhng iu m chng ta vn lun lun mong mi, nhng iu m chng ta tng ch r cho cng nhn Nga; chng ta ni vi h rng t c nhng iu , nhng s hy sinh to ln m chng ta phi chu ng trong u tranh l ng gi, l cn thit; chng ta chu i, chu rt, tri qua mi tai ng, au kh cng v nhng iu ; v nhng s chu ng nht nh s c n b li. V lm nh vy, chng ta khng nhng cu c nc Nga x-vit m cn ginh c v cng u tranh cng ginh c s ng tnh v ng h ca hng triu hng triu cng nhn cc nc khc. Bi vy, ngy hm nay tng nh ti nhng ng ch v nhng anh hng khu Pr-xnha


37

ca chng ta hy sinh, tt c chng ta phi c mt dng kh ln hn v mt quyt tm st ginh ly thng li sp n.

Bt chp mi kh khn v hy sinh, chng ta t mnh s tin ti hon ton chin thng t bn v a cng nhn cc nc trn th gii tin n hon ton chin thng t bn. (V tay).

Tng thut ngn ng ngy 20 thng Chp 1919 trn bo "Tin tc ca Ban chp hnh trung ng cc X-vit ton Nga", s 286 In ton vn ln u nm 1950 trong Ton tp V. I. L-nin, xut bn ln th 4, t. 30

Theo ng bn ghi tc k

38

Bo co v ngy th by cng sn ti hi ngh ton thnh

ca ng b Mt-xc-va ng cng sn (b) Nga 1 3 ngy 20 thng Chp 1919

Tha cc ng ch, nh cc ng ch t chc hi ngh cho ti bit: cc ng ch nh c bo co v vn ngy th by cng sn, v c th tho lun k cng im ch yu nht ca vn , cc ng ch chia bn bo co thnh hai phn: mt l, vic t chc ngy th by cng sn Mt-xc-va v kt qu ca n; hai l kt lun thc tin cho vic t chc nhng ngy th by cng sn v sau ny. Ti ch mun ni n nhng nguyn tc chung, nhng t tng do vic t chc ngy th by cng sn hin tng mi trong vic xy dng ng ta v cc x-vit gy ra. V th v mt kt lun thc tin, ti s ch ni ht sc s lc.

Ln u tin mi t chc ngy th by cng sn, th cn rt kh m phn on c rng hin tng ng c ch ti mc no, v liu n c th tr thnh mt ci g ln lao hay khng. Ti cn nh khi nhng tin tc u tin v hin tng xut hin trn bo ch ca ng th nhng li bnh lun ca cc ng ch c quan h nhiu vi cng tc xy dng cng on v vi B dn y lao ng, lc u cn ht sc d dt, nu khng ni l bi quan. H cho

v.i. lª-nin - marxists.org · toµn tËp, tiÕng viÖt, do nhµ xuÊt b¶n sù thËt, hµ néi,...

Documents