िवबम साराभाई िवबम साराभाई िवबम साराभाई िवबम साराभाई भारताया अंतराळ संशोधनाचे िपतामह आिण भारताया अंतराळ युगाचे िशपक ार हणून िवबम साराभाई ओळखले जातात. िवबम अं बालाल साराभाई यांचा जम अमदाबाद येथील एक ा संपन कु टंबात ऑगःट ू १२ १९१९ ला झाला. यांचे वडील हे एक उोगपती होते. यांचे बढयाच राजक ीय यिंशी यांचे संबध असयाने रवींिनाथ टागोर, जवाहरलाल नेह, सरोिजनी नायडू, महामा गांधी आदी लोक ांचे यांया घरी जाणे-येणे होते. िवबम साराभाई यांया आई सरलादेवी यांनी आपया ८ मुलांया िशणासाठी ःवतःची मांटेसरी पतीची शाळा क ाढली होती. या शाळेतच िवबम साराभाईचे िशण युरोपातून आलेया िशक ांारे झाले. याना लहानपणापासुनच गिणत आिण भौितक शा हे िवषय िवशेष आवडत होते. आपले १२ वी पयतचे िशण आटपून १९३७ साली पुढील िशणासाठी ते िटनमधील क िज िवापीठात िशक ायला गेले. पण दसरे महायु सु झायाने ते भारतात परत आले व यांनी बंगलोरमधील इंिडयन ु इंःटीयूट ऑफ सायस मये नोबेल पािरतोिषक िवजेते सर सी. ही. रामन यांया मागदशनाखाली वैिक िक रणावर संशोधन के ले. १९४२ साली यांनी भरतनायम, कु िचपुडी या नृयक लेत पारंगत असलेया िस नृयांगना मृणािलनी साराभाई यांयाशी िववाह के ला. यांना क ाितके य आिण मिलक ा ही दोन अपये झाली. १९४५ साली दसरे महायु संपयावर िवबम साराभाई िटनला गेले ु . १९४७ साली यानी Ôक ािःमक रे इंवेिःटगेशन इन शािपक ल लैटीयूसÕ वर संशोधन क न डॉटरेट िमळवली आिण याचवष ते आपया मायदेशी परत आले. भारतात परत येउन यांनी नोहबर ११ १९४७ला अहमदाबाद येथे Physical Research Laboratory ची ःथापना के ली. हे यांचे पिहले पाउल होते, पुढे जाऊन अवक ाश संशोधनात िवबम साराभाई यांनी भरीव क ामिगरी के ली. िवबम साराभाई यांनी अहमदाबाद येथील भारतीय बंध संःथा (इंिडयन इिःटयूट ऑफ म नेजमेट) ःथापन क रयात महवाची भूिमक ा बजावली. १९७५ मये जो पिहला अंतिर उपमह आयभट अवक ाशात सोडला गेला याची रचना िवबम साराभाई यांया अहमदाबाद िरसच सटर मयेच के ली होती. आयभटया यशःवी ेपणानंतर भारताने अनेक उपमह अवक ाशात ेिपत के ले. या यशामागे साराभाई यांचे अथक पिरौम, दरी आिण खंबीर नेतृव ांचा मोलाचा ू वाटा आहे. डॉ. िवबम साराभाई यांना सन १९६६ साली पभूषण आिण १९७२ साली मरणोर पिवभूषण हे पुरःक ार भारत सरक ारतफ देयात आले. िद. िडसबर ३१ १९७१ साली के रळ रायातील क ोवालम येथे राऽी झोपेतच दयिवक ाराया झटयाने यांचे िनधन झाले. यांचा जम अहमदाबाद येथील एक ा संपन कु टंबात ू १२ ऑगःट १९१९ साली झाला. यांचे पूण नाव िवबम अंबालाल साराभाई असे होते. यांचे विडल हे एक उोगपित होते. िशवाय ब-याच राजक ीय यिंशी यांचे संबध असयाने या लोक ांचे (रिवंिनाथ टैगोर, जवाहरलाल नेह, सरोजनी नायडू , महामा गांधी) यांया घरी जाणे-येणे होते. यामुळे खरंतर िवबम साराभाना उोग ेऽात अथवा राजक ारणात जम बसवयासाठी
