vlerºsimi i aktivitetit bankar -...

Vlerësimi iAktivitetit Bankar

Dr. Elvin MEKA 9

Përfitimi nga aktiviteti bankar

Vlerësimi i Aktivitetit Bankar

Fitimi është rezultati përfundimtar, osestacioni i fundit që mat dhe paraqetefektet dhe ndikimin e politikave dheaktivitetit bankar në ecurinë financiare tësaj.

2

9



Ekzistojnë dhe përllogariten shumëraporte lidhur me përfitueshmërinë eaktivitetit bankar.Treguesit më të vrojtuar dhe tëpërdorshëm:- Kthimi nga Kapitali i vet (ROE) (përfitimi

për aksionerët),- Kthimi nga Aktivet (ROA) (eficienca e

përdorimit të fondeve).

3

9



Raportet e tjera masin aspekte të tjera si:

- Përfitueshmërinë e aktivitetevekryesore të bankës (raportet emarzheve) dhe kontributeve respektivetë tyre në fitim,

- Eficiencën e aktivitetit,- Qëndrueshmërinë e fitimit,- Vlerën e shtuar të aktivitetit bankar.

4

9



Përfundimisht, qëllimi përfundimtar ështëgjenerimi i fitimit dhe sigurimi i një vlere tështuar për aksionerët e bankës.

Sigurimi i vlerës së shtuar në mënyrë tëqëndrueshme përbën nxitësin kryesor tëinvestimit të aksionerëve në kapitalin ebankës.

5

9



Kthimi i pritshëm nga kapitali përllogaritetsi shumë e kthimit pa rrezik (titujtqeveritarë) plus primi (premium) i rrezikut.

Primi i rezikut varion nga 4% - 6% mbinormat e interesit pa rrezik.

Kthimi i pritshëm nga kapitalikonsiderohet dhe si kosto e kapitalit.

6

9



Banka krijon vlerë për aksionerët nësevlera e tregut të aksioneve të saj ështëmë e madhe se kapitali i investuar.

7

9



ROE duhet të jetë gjithnjë më madhe senorma e skontimit të tregut (dmth krijohetvlerë e shtuar për aksionerët).

ROE > Kosto e Kapitalit të Vet = Norma e Interesit pa Rrezik+ Primi i Rrezikut

8

9

Treguesit e fitimit bankar


- ROE (kthimi nga kapitali i vet)

- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)

- COD (kosto e borxhit)

- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)

- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)

- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

9

9



ROE (kthimi nga kapitali i vet):

= ( )Treguesi kryesor i rentabilitetit (përfitueshmërisë)së bankës. Është një tregues i përbërë, nëfunksion të disa treguesve dhe raporteve të tjerë.- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)- COD (kosto e borxhit)- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

10

9



- ROE (kthimi nga kapitali i vet)

ROA (EOA) (kthimi nga aktivet):

= + −Mat kthimin mesatar për çdo njësi aktivi.

- COD (kosto e borxhit)- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

11

9



- ROE (kthimi nga kapitali i vet)- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)COD (kosto e borxhit):

=Mat koston mesatare të fondeve, dmthshpenzimet për interesa për çdo njësi borxhi.

- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

12

9



- ROE (kthimi nga kapitali i vet)- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)- COD (kosto e borxhit)

OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative):

=Mat shpenzimet jo të lidhura me interesat për çdonjësi aktivi.- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

13

9



- ROE (kthimi nga kapitali i vet)- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)- COD (kosto e borxhit)- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)TAX RATE (norma mesatare e tatimit):

=- LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare)

14

9



- ROE (kthimi nga kapitali i vet)- ROA (EOA) (kthimi nga aktivet)- COD (kosto e borxhit)- OE RATIO (raporti i shpenzimeve administrative)- TAX RATE (norma mesatare e tatimit)LEVERAGE RATIO (raporti i levës financiare):

=15

9



Përbërja e ROE:

16

9



Përbërja e ROE:

Pesë variablat së bashku përcaktojnëROE!

17

9

Përfitueshmëria e bankave dhevijueshmëria operacionale


Sigurimi i fitimit për bankën është thelbësor përgarantimin e vijueshmërisë së aktivitetitekonomik të saj dhe për sigurimin e vlerës sështuar për të gjithë grupet e interesit.Grupet e interesit:- Klientët,- Huadhënësit (kreditorët) për bankën,- Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse,- Punonjësit,- Aksionerët.

18

9



Grupet e interesitKlientët:Nëse klientët dyshojnë mbi vijueshmërinë eaktivitetit të bankës, do të zhvendosin ivestimetdhe interesat e tyre në një bankë tjetër.

- Huadhënësit (kreditorët) për bankën,- Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse,- Punonjësit,- Aksionerët.

19

9



Grupet e interesit- Klientët,Huadhënësit (kreditorët) për bankën:Janë të interesuar të vijojë aktiviteti i bankës,pasi shpresojnë të përfitojnë nga interesat ehuave që kanë dhënë.- Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse,- Punonjësit,- Aksionerët.

20

9



Grupet e interesit- Klientët,- Huadhënësit (kreditorët) për bankën,Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse:Vështirësia e një banke mund të hedhë të gjithësistemin në kolaps dhe më tej të rrezikojëekonominë dhe balancat makroekonomike.- Punonjësit,- Aksionerët.

21

9



Grupet e interesit- Klientët,- Hudhënësit (kreditorët) për bankën,- Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse,Punonjësit:Bankat fitimprurëse paraqiten si institucione memë shumë mundësi për punësim, avantazhe përpagesa të mira dhe përkushtim më të madh nëpunë.- Aksionerët.

22

9



Grupet e interesit- Klientët,- Hudhënësit (kreditorët) për bankën,- Entet rregullatore dhe mbikëqyrëse,- Punonjësit,Aksionerët:Ndërsa për grupet e tjera të interesitvijueshmëria e aktivitetit lidhet me përgjegjësinësociale, për aksionerët ky është elementithelbësor që lidhet me fitimin e investimit të tyre.

23

9



Grupet e interesitAksionerët:Interesat e aksionerëve gjykohet se janë më tërëndësishmet nga të gjithë ineresat e grupeve tëtjera të interesit, pasi pa to thjesht nuk kainvestim kapital dhe aktivitet bankar.

Gjithsesi, duhe patur në konsideratë interesat e tëgjithë grupve të interesit dhe sigurimi i vlerës sështuar për të gjithë këto grupe, me qëllimsigurimin vijueshmërisë instituicionale të bankës.

24

9

Përfitueshmëria bankare


Vetëm përllogaritja e treguesve tëpërfitueshmërisë dhe e ROE nuk japin shumëinformacion cilësor për:- Cilësinë e manaxhimit të bankës;- Manaxhimin e përgjithshëm të rreziqeve nga

vetë kjo e fundit,- Vlerësimin real të fitimit për aksionerët dhe

vlerën e shtuar për këta të fundit.

25

9

RAROC, EVA, Kapitali Ekonomik


Për më tepër, ROE nuk është tregues i ndjeshëmndaj rrezikut.ROE mund të rritet thjesht duke rritur përdorimine levës financiare, por kjo sjell rritjen e rreziqevedhe jo domosdoshmërisht nënkupton rritje dhepërmirësim të ecurisë së aktivitetit bankar.Praktikisht nuk ka ndonjë standard të përcaktuarlidhur me madhësinë e përshtatshme tëpërdorimit të levës financiare.I vetmi standard natyral në këtë drejtim ështëKAPITALI EKONOMIK, që kuptohet si një sasikapitali e investuar me një profil rreziku tëcaktuar. 26

9



Në kuadër të bankingut modernpërfitueshmëria nuk vlerësohet dhe matetnë kuadër të të gjithë bankës, por sipas“profit centers”, apo njësive të biznesit, nëtë cilat ndahet banka (sipas linjave tëbiznest apo degëve).

27

9



Çdo njësie biznesi i përcaktohet (alokohet)një sasi e caktuar fitimi dhe kapitali. Kjomundëson përllogaritjen e kthimit ngakapitali i vet për çdo njësi biznesi.

28

9



Kthimi nga kapitali ekonomik quhet:

RAROC

(Risk - Adusted Return On Capital).

29

9

=



RAROC për çdo njësi biznesi të bankësllogaritet:

Rregulli themelor është që RAROC duhettë jetë më i madh se kosto e kapitalit tëbankës.

RAROC > KOSTO E KAPITALIT

30

9

= − − −



RAROC si tregues shprehet në përqindjedhe nuk merr parasysh madhësinë enjësisë së biznesit dhe madhësinë e vlerëssë shtuar, kështu që treguesi më i saktë iecurisë së përfitueshmërisë është:

FITIMI EKONOMIKose

Vlera Shtuar Ekonomike

EVA (Economic Value – Added)31

9



Kjo pasi, fitimi real që u shkon investuesve(aksionerëve) është fitimi pasi zbritet kosto ekapitalit.EVA = Fitimi i përcakuar pas tatimit

– Kosto e kapitalit të përcaktuar

EVA = Fitimi i përcakuar pas tatimit– (Kapitali i përcaktuar x koston e kapitalit)

EVA = (Të Ardhurat – Kostot – Humbja epritshme – Tatimi)

– (Kapitali Ekonomik x Koston e Kapitalit)

32

9



Nëse Fitimi Ekonomik (EVA) > 0 atëherëaktiviteti bankar krijon vlerë të shtuar përaksionerët.Pra:

EVA > 0

EVA > 0 nënkupton se krijimi i vlerës sështuar për aksionerët nuk kërkon vetëmrealizimin e një fitimi pozitiv. Ajo kërkon qëfitimi i realizuar duhet të tejkalojë kostone kapitalit.

33

9



Qëllimi i Fitimit Ekonomik (EVA) është tëndihmojë drejtuesit të përcaktojnë se në cilatnjësi biznesi duhet të fokusohen burimet ebankës, për të optimizuar fitimin.Gjithashtu, RAROC dhe EVA ndihmojnë nëhartimin e buxheteve të bankës, duke konsideruarme rëndësi jo vetëm parashikimin e fitimeve, pordhe rreziqet që merren përsipër.EVA mund të përdoret dhe si mjet për vlerësimin eecurisë së stafi, buxhetimin e kapitalit dhepërcaktimine çmimit të produkteve dheshërbimeve të ofruara.

34

9

vlerºsimi i aktivitetit bankar -...

Documents