vmware esxi virtualizacija

8/13/2019 VMWARE ESXi VIRTUALIZACIJA

1/46

TEHNIKO VELEUILITE U ZAGREBU

STRUNI STUDIJ RAUNARSTVA

Luka Juss

VMWARE ESXi VIRTUALIZACIJA

ZAVRNI RAD:502

ZAGREB, RUJAN 2013.


2/46

TEHNIKO VELEUILITE U ZAGREBU

STRUNI STUDIJ RAUNARSTVA

Luka Juss

JMBG: 0246033286

VMWARE ESXi VIRTUALIZACIJA

ZAVRNI RAD:502

ZAGREB, RUJAN 2013.


3/46

Saetak

Cilj ovog rada je upoznavanje sa pojmom, prednostima, nainom rada i povijestivirtualizacije. U radu se prikazuju osnovne funkcije instaliranja virtualnih strojeva u

VMware ESXi serveru i osnovne konfiguracije virtualnih mrea unutar ESXiokruenja.


4/46

Sadraj

1.Uvod ........................................................................................................................ 12.Virtualizacija ............................................................................................................ 2

2.1Uvod u virtualizaciju ........................................................................................... 22.2 Povijest virtualizacije ......................................................................................... 3

3. Zato virtualizirati .................................................................................................... 53.1 Cijena ................................................................................................................ 53.2 Pouzdanost ....................................................................................................... 63.3 Praktinost......................................................................................................... 6

4.Podjela virtualizacije ................................................................................................ 84.1 Openita podjela ............................................................................................... 84.2 Podjela virtualizacije sklopovlja ......................................................................... 9

4.2.1..Potpuna virtualizacija ................................................................................. 94.2.2.Paravirtualizacija ...................................................................................... 104.2.3.Virtualizacija operacijskog sustava ........................................................... 114.2.4.Sklopovski potpomognuta virtualizacija .................................................... 11

5. Hipervizor ............................................................................................................. 126.VMware ESX(i) ...................................................................................................... 14

6.1 Uvod u ESX(i) servere ..................................................................................... 146.2 Instalacija VMwareESXi 5.1 servera ............................................................... 156.3 Instalacija virtualnih strojeva............................................................................ 19

7.Esxi i virtualna mrea............................................................................................. 27


5/46

7.1 Uvod u komponente mree ............................................................................. 277.2 Virtualni preklopnik .......................................................................................... 277.3 Konfiguracija virtualnog preklopnika ................................................................ 28

7.3.1 Podjela portova na preklopnicima ............................................................. 297.3.2 Dodavanje nove mree............................................................................. 29

7.4 NIC teaming .................................................................................................... 327.4.1 Uvod ......................................................................................................... 327.4.2 Load balancing politike ............................................................................. 327.4.3 Otkrivanje ispada linka ............................................................................. 347.4.4 Failback opcija .......................................................................................... 34

7.5 Traffic shaping ................................................................................................. 347.6 Ogranienja virtualne mree............................................................................ 35

8.Zakljuak ............................................................................................................... 36

Literatura .................................................................................................................. 37


6/46

Popis oznaka i kratica

1. AAA-authentication, authorization and accounting2. API-application programming interface

3. CD-Compatc disk

4. CLI-Comand line interface

5. CMS-Cambridge Monitor System

6. CP-Control program

7. CPU-central processing unit

8. CTSS-Compatible Time-SharingSystem

9. DHCP-Dynamic Host Configuration Protocol

10. HDD-Hard disk drive11. IT-Information technology

12. KVM-kernel virtual monitor

13. MAC-media access control

14. MIT-Massachusetts Institute of Technology

15. NAS-Network-attached storage

16.NIC- network interfacecard

17. OS-operating system

18. PC-personal computer

19. RAM-Random Access Memory

20. SaaS-Software as a service

21. SAN-storage area network

22. VLAN-VirtualLocalArea Network,

23. VMM-Virtual machine monitor


7/46

Popis tablica

Tabela 1 Ogranienja mree .................................................................................... 35

Popis slika

Slika 1 Porast virtualizacije ......................................................................................... 2Slika 2 uteda koritenjem virtualizacije ..................................................................... 6Slika 3 Potpuna virtualizacija ...................................................................................... 9Slika 4 Paravirtualizacija ........................................................................................... 10Slika 5 Usporedba potpune i paravirtualizacije ......................................................... 11

Slika 6 Unix pokretn na type 2 hipervizoru................................................................ 12

Slika 7 Usporedba type 1 i type 2 hipervizora ........................................................... 13Slika 8 VMvare ESX arhitektura ............................................................................... 14Slika 9 VMware ESXi arhitektura od verzije 3.5 ........................................................ 15Slika 10 Poetni zaslon instalacije ............................................................................ 15Slika 11 Odabir tipkovnice ........................................................................................ 16Slika 12 Namjetanje lozinke .................................................................................... 16Slika 13 Poetni zaslon ESXi servera....................................................................... 17Slika 14 Namjetanje mrenih postavki ESXi servera.............................................. 17Slika 15 Spajanje na server pomou VSphere klijenta............................................. 18Slika 16 Poetni zaslon konzole za administraciju i nadzor..................................... 18Slika 17 Stvaranje direktorija za sliku ....................................................................... 19


8/46

Slika 18 Prenoenje imida ...................................................................................... 20Slika 19 dodavanje virtualnog stroja ......................................................................... 20Slika 20 odabir instalacije ......................................................................................... 21Slika 21 Unoenje naziva virtualnog stroja ............................................................... 21Slika 22 Odabir diska na koji ese instalirati virtualni stroj ....................................... 22Slika 23 Odabir hipervizora ....................................................................................... 22Slika 24 Odabir os-a koji instaliramo ........................................................................ 23Slika 25 Podeavanje CPU postavki ........................................................................ 23Slika 26 Podeavanje memorije ............................................................................... 24Slika 27 Mrene postavke ......................................................................................... 24Slika 28 kreiranje diskovnog sustava za os .............................................................. 25Slika 29 Oznaavanje od kuda elimo instalirati OS................................................. 26Slika 30 Uspjeno instaliran virtualni stroj (ping PC virtualni stroj)........................... 26

Slika 31 virtualna mrea ........................................................................................... 27

Slika 32 virtualni preklopnik ...................................................................................... 28Slika 33 Add networking gumb ................................................................................. 29Slika 34 Odabir tipa mree ....................................................................................... 30Slika 35 odabir preklopnika ....................................................................................... 31Slika 36 VLAN ID postavljanje ................................................................................. 31Slika 37 NIC teaming ................................................................................................ 32Slika 38 Load balancing problem .............................................................................. 33Slika 39 Traffic shaping ............................................................................................ 35


9/46

1

1.Uvod

Svrha ovog rada je upoznavanje sa osnovnim konceptima virtualizacije. Glavni

cilj je dati odgovore to je to virtualizacija, koji su ciljevi virtualizacije i zato ona

postaje sve rairenija i popularnija tehnologija.Teme koje se obrauju u ovom radu

su pojmom virtualizacije, prednosti i nedostatci virtualizacije, kratka povijest

virtualizacije, razlozi zato virtualizirati i dali se to isplati, objanjavanje razliitih vrsta

virtualizacije te njihov princip rada,pregled najeih virtualizacijskih rjeenja,

instalacija i rad na VMware ESXi serveru.

Neki pojmovi za koje nema odgovarajueg hrvatskog naziva preuzeti su u originalu.

Informacije o virtualizaciji na hrvatskom jeziku najvie se pronalaze na web

stranicama tvrtki koje se bave prodajom virtualizacijskih rjeenjakao npr. u Combis

tvrtki. Ova tehnologija se razvija i oekuje se da e imat sve veu primjenu u

budunosti (slika1)1. Ovaj rad se bavi VMware rjeenjem. Zbog toga to VMware

kompanija trenutno ima najvie otvoren API moe se oekivati jo vei rasti primjene

VMware rjeenja.

Prema definiciji preuzetoj iz Wikipedije(API, 2011.)API (engl. ApplicationProgramming Interface) je skup odreenih pravila i specifikacija koje programeri

slijede tako da se mogu sluiti uslugama ili resursimaoperacijskog sustava ili nekog

drugog sloenog programa kao standardne biblioteke rutina (funkcija, procedura,

metoda), struktura podataka, objekata i protokola.

1Slika preuzeta sa http://eginnovations.wordpress.com/2012/08/31/interesting-virtualization-statistics/

18.1.2013.
http://hr.wikipedia.org/wiki/Operacijski_sustavhttp://hr.wikipedia.org/wiki/Operacijski_sustavhttp://hr.wikipedia.org/wiki/Operacijski_sustav


10/46

2

Slika 1 Porast virtualizacije

2.Virtualizacija

2.1Uvod u virtualizaciju

Zbog sve vee globalizacije u dananjem svijetu internet je postao normalna

stvar i teko je zamisliti normalno funkcioniranje tvrtki, obrazovnih ustanova ili

pojedinca bez interneta. Zbog toga se stvara potreba za sve veim resursima

servera, raunala i podatkovnih sustava. Istodobno javlja se potreba za udaljenim

pristupom do podataka, aplikacija i radnih povrina. Kao odgovor na sve vee

zahtjeve korisnika javlja se virtualizacija. "Pod pojmom virtualizacija u raunarstvu

podrazumijeva se apstraktno predstavljanje pojedinih funkcionalnosti i resursa.

Odnosno, izvana za korisnika (ovjek ili program) nema razlike izmeu stvarnog i

virtualnog ostvarenja funkcionalnost, ali stvarne vrijednosti i aktivnosti u virtualnoj

izvedbi razlikuju se od onih prikazanih korisniku. Primjerice, stvarni operacijski sustav

komunicira izravno sa sklopovljem raunala, dok virtualni operacijski sustav ima za

korisnika sva obiljeja stvarnog sustava, ali se pokree u drugom stvarnom sustavu.

Dakle, komunikacija se ne obavlja sa sklopovljem ve sa drugim sustavom. Pritom taj

drugi sustav oponaa sklopovlje u komunikaciji s virtualnim sustavom. Rad sklopovlja

se u ovom sluaju simulira programski pa je rije o virtualnom sklopovlju.

Virtualizacija moe znaiti da korisnik preko virtualnog suelja skup raunala koristi

kao jedino raunalo, a moe i znaiti da se na jednom raunalu simulira rad nekoliko

sustava" [11:5].


11/46

3

2.2 Povijest virtualizacije

Prema [12] ranija povijest virtualizacije poinje se razvijati 1960-ih godina, tada

je IBM razvio M44/44X sustav. Glavno raunalo bio je IBM 7044 (M44), a svako

virtualno raunalo bilo je eksperimentalna slika glavnog raunala (44X). Ono je

simuliralo vie virtualnih raunala unutar jednog fizikog. Na IBM 7094 razvijen je i

implementiran CTSS (engl. Compatible Time-Sharing System) sustav koji je bio

razvijen na MIT-u. CTSS sustav je omoguio dijeljenje resursa izmeu razliitih

programa i korisnika. Nakon toga otkria IBM je nastavio razvoj raunala koja su

implementirala CTSS sustav kao npr.: IBM CP-40, CP-67, VM-360 itd. Virtualna

raunala bili su kopije svojih domaina, kroz KVM (engl. Kernel Virtual Monitor) bilo je

mogue kreirati virtualna raunala. KVM je bio pokretan na "fizikom" sklopovlju.Moglo se imati vie instanci virtualnih raunala, a svaka instanca mogla je imati svoj

os. VMM (engl. Virtual Machine Monitor) je bio sloj softvera koji je omoguavao iluziju

pravog raunala za svako virtualno raunalo posebno. "Razilaenje MIT-a i IBM-a je

dovelo do jednog od kljunih trenutaka u povijesti IBM-a CSC-ov tim, iji su voditelji

bili Norm Rassmussen i Bob Creasy, od kojih je Creasy bio bivi sudionik Projekta

MAC, razvio je CP/CMS operacijski sustav. Kasnije,1960-ih godina, CSC-ov tim je

razvio prvi uspjeni operacijski sustav virtualnih strojeva, nazvan CP-40, koji je bio

baziran u potpunosti na virtualnom sklopovlju. CP/CMS sustav sastajao se od dvije

komponente" [3:19].

1) "CP, kontrolni program ( engl. Control Program) koji je kreirao okruenje

virtualnog stroja. Najraireniju uporabu je imao CP-67 koji se izvravao na

S/360-67 raunalu. Za razliku od tradicionalnog naina dijeljenja memorije i

ostalih resursa meu korisnicima, CP je svakom korisniku pruao simuliranu

verziju S/360 raunala.

2) CMS, Cambridge Monitor Sustav (engl. Cambridge Monitor System) je bio

jednokorisniki operacijski sustav bez velikih potreba za resursima, koji se

koristio za dijeljenje vremena (engl. time-sharing). Umjesto nekoliko kopija

velikih, tradicionalnih, viezadanih operacijskih sustava, izvravanje vie

kopija CMS-a u CP-ovim virtualnim strojevima smanjilo je troak izvoenja,

odnosno smanjena je koliina sinkronizacijskih podataka tijekom prijenosa po


12/46

4

svakom korisniku sustava. To je omoguiloda veliki broj korisnika dijeli jedno

S/360 raunalo"[3:19].

Tijekom 80-ih i 90-ih godina dolo je do naglog razvoja procesora i x86 procesorske

arhitekture. Zbog toga dolo je velikog razvoja klijent-server arhitekture i aplikacija.

Serveri su imali dovoljno jake procesore da uz prihvatljive trokove opsluuju klijente

sa aplikacijama. Zbog svega toga razvoj virtualizacije je naglo pao i prestalo se sa

razvijanjem procesora sa podrkom za virtualizaciju. "Krajem devedesetih godina u

kaliforniji je osnovana firma VMware koja je 1999. godine izdala prvi virtualizacijski

program VMware Workstation koji se instalirao unutar "host" operacijskog sustava, a

omoguavao je podizanje vie instanci x86 i x86-64 virtualnih raunala" (Dali, 2009,

str. 8). Ovo se iz dananjeg aspekta smatra novim poetkom virtualizacije. "Dvijegodine kasnije VMware je izdao prvu inaicu ESX Servera i time se ukljuio u

virtualizaciju posluitelja"[6:8]. O VMware ESX serveru govoriti e se puno vie

kasnije unutar ovog rada. Microsoftovo rjeenje Microsoft Hyper-V Server

predstavljen je u 2008 godini. "Xen je kao projekt nastao poetkom 21.stoljea a

njegova prva inaica izdana je 2003 godine kao besplatni softver. Danas Citrix

Systems izdaje licencu za Xen, a u projekt su ukljuenemnoge velike tvrtke poput

Citrixa, IBM-a, Intela, HP-a, Novell-a i drugih. Svaka od ovih tvrtki nudi danas svojXen hipervizor kao svoje rjeenje za virtualizaciju" [6:8]. Danas se virtualizacija

smatra jednom od najvie razvijajuih grana to se moe vidjeti po tome da se prole

godine u hrvatskoj pojavio prvi ICT Marketplace (engl. Hosted Solutions) sa

kompletnim virtualizacijskim rjeenjima.


13/46

5

3. Zato virtualizirati

3.1 Cijena

Iz razloga da se u dananjem svijetu javlja jako velika potreba za puno usluga,

resursa i servera, takoer danas se javlja sve vei broj aplikacija koje se moraju

negdje pohranjivati a pri tome administratori zbog sigurnosti i pouzdanosti ne

instaliraju aplikacije na posluitelje na kojima se ve vrte neke druge aplikacije . Zbog

toga administratori su prisiljeni dodavati dodatne fizike posluitelje iako to iznosi

velike trokove. Virtualizacija je rjeenje kod ovakvih sustava (slika2)2. Kod

virtualizacije svaka aplikacija moe dobiti svoje okruenje za rad, sa svim resursima

potrebnima za normalno funkcioniranje gdje aplikacije dijele zajedniko fiziko

sklopovlje a uteuje se iz razloga da se ne mora uvoditi i odravati posebno

raunalo za svaku aplikaciju. Iz ovih razloga virtualizacijom se dolazi do smanjenja

broja servera te time donosi velike utede u infrastrukturi. Dananji serveri imaju jako

velike trokove napajanja i hlaenja pa smanjenjem broja servera automatski dolazi

do jako velike utede na napajanju i hlaenju. Mnogi dananji serveri imaju mali

postotak optereenja procesora, virtualizacijom se moe utedjeti na nain da dva

servera koja npr. optereuju procesor 25% spoje u jedan koji optereuje 60%.Umjesto dodavanja novih posluitelja kod poetka rada na novim projektima npr.

otvaranje nove poslovnice, virtualizacija jednostavno omoguuje ujedinjenje mnogih

manjih sustava na puno manji broj posluiteljto donosi veliku novanu utedu.

2Slika preuzeta sa http://www.vmware.com/solutions/costsavings/index.htm/ 20.12.2012.


14/46

6

Slika 2 uteda koritenjem virtualizacije

3.2 Pouzdanost

Pouzdanost je jako bitan faktor u IT industriji. Glavni elementi pouzdanosti su

dostupnost sustava i neprekidno vrijeme rada aplikacija. Velika prednost virtualizacije

je neovisnost o sklopovlju, "Virtualni strojevi su u svojoj arhitekturi potpuno neovisni o

hardveru na kojem se pokreu, te na njih nema utjecaja promjena kljunih

hardverskih komponenti fizikog stroja. Korisniku se otvara mogunost optimalnog

iskoritavanja raspoloivog hardvera. U praksi, to znai da eventualno otkazivanje

fizikog posluitelja koji pogoni virtualne strojeve znai da se isti ti virtualni strojevi

jednostavno prenose na drugi fiziki stroj i na njemu nastavljaju raditi uz minimalnu

nedostupnost servisa. Ovime se bitno smanjuje vrijeme potrebno za oporavak

sustava te ukupnu dostupnost sustava" [5]. Virtualizacija posjeduje veliku izolaciju.

OS virtualnog stroja je izoliran od OS-a domaina. Ukoliko treba raditi promjene ili sedogodi ispad OS-a potrebno je pokrenuti samo virtualni stroj a stroj domaina nemora se dirati. Razinu pouzdanosti poveava nain na koji su spremaju virtualnistrojevi na domainu. Iz razloga da su virtualni strojevi u stvarnosti uahurene ujednoj datoteci ili mapi postie se velika razinaprenosivost izmeu domaina i veujednostavnost kod izrade sigurnosnih kopija.

3.3 Praktinost

Velika prednost virtualizacije je velika fleksibilnost pri upravljanju sklopovljem

glavnog stroja, te rasporeivanje resursa glavnog stroja kao npr. CPU, memorija.Time se dobiva mogunost da npr. ukoliko se koriste dva posluitelja na jednomstroju a jedan posluitelj predstavlja AAA posluitelj a drugi je posluitelj zasigurnosne kopije da se prvome posluitelju dodijeli 90% resursa za vrijeme radnogdana a preko noi posluitelju za sigurnosne kopije dodijeli se 90% resursa, ovime seizbjegava veliki prazni hod kod posluitelja. U sluaju korisnika dobiva se veapraktinost jer uz pomo virtualizacije korisnik moe iz bilo koje lokacije koja ima


15/46

7

pristup mreijednostavno pristupati svojima aplikacijama, podacima ili svojoj radnojpovrini.


16/46

8

4.Podjela virtualizacije

4.1 Openita podjela

Kada se govori o podjeli virtualizacije najosnovnija podjela virtualizacije je

podjela po namjeni tj. po onome to se virtualizira.

1. Virtualizacija OS-a: Virtualizacija OS-a je najrasprostranjeniji oblik

virtualizacije. Koriste ju programeri, studenti kako bi isprobali i simulirali rad

odreenih cjelina npr. uenje rada na unixu bez potrebe za 2 odvojena strojaili dvije odvojene particije. Takoer primjenjuje se za udaljeni pristup radnimpovrinama.

2. Virtualizacija posluitelja: Virtualizacija posluitelja najrairenija je

komercijalna virtualizacija u dananjoj IT industriji. Ovu virtualizaciju mogla bise ubrojiti i u virtualizaciju OS-a ali se zbog razliite primjene odvaja uposebnu kategoriju. Virtualizacija se bazira na tome da na jedan posluiteljinstalira vie posluitelja radidobivaj razliitih pogodnosti.

3. Virtualizacija sus tava za pohranu p odataka: Virtualizacija podataka ustvari

predstavlja udaljeni pristup podacima tj. mree sustava za pohranu podatakakoje korisnik vidi kao jednu cjelinu. Ovu virtualizaciju moe sepromatrati kao 2cjeline SAN (engl. Storage Area Network) i NAS (engl. Network Attached

Network). Korisnik organizira podatke prema svojim eljama makar podacifiziki nisu tako organizirani.

4. Virtualizacija aplikacija: Ovo je neki oblik raunalstva u oblacima (engl.Cloud Computing). Radi se o tome da korisnik nema lokalno instaliranu

aplikaciju ve koristi internet servise(SaaS). Korisnikovo raunalo daje samoCPU i RAM za pokretanje programa ali nema potrebe za nikakve instalacije

programa jer se sve ustvari odvija u oblaku. Ovo je danas jako koriten oblikvirtualizacije i velike IT firme poput Googlea imaju velike pakete alata koji

koristiti SaaS kao npr. Google Apps od Googlea ili Microsoft Office 365 od

Microsofta.

5. Virtualizacija mree:Virtualizacija mree predstavlja se u obliku VLAN-ova

na preklopnicima i virtualnim sueljima na usmjernicima. U primjeru VLAN-ovakoristi se vie odvojenih mrea a one su ustvari jedna fizika mrea napreklopniku.

6. Virtual izaci ja sklopovl ja: Virtualizacija sklopovlja povezana je sa

virtualizacijom OS-a i posluitelja. O podjeli i principu rada sklopovskevirtualizacije vie rijei u sljedeem poglavlju.


17/46

9

4.2 Podjela virtualizacije sklopovlja

U ovom poglavlju opisat e se tipovi sklopovske virtualizacije. Ova virtualizacijaje najvanija za rad jer ne moemo raditi virtualizaciju OS-a bez virtualizacije

sklopovlja.

4.2.1..Potpuna virtualizacija

Ova virtualizacijska tehnika omoguuje potpuno simulaciju sklopovlja (slika3)3.Ova virtualizacija poznata je pod nazivom hardverska emulacija zbog simuliranja

sklopovskog okruenja za gostujue operacijske sustave, softver se naziva hipervizor(engl. Hypervisor). VMM pruahardversko okruenje. Unutar tog okruenja izvravase gostujui OS. Gostujui OS i VMM ine jednu cjelinu i to omoguuje prenosivost

cjeline izmeu razliitih raunala. Hipervizor se nalazi izmeu VMM-a i sklopovljadomaina i zaduen je za prevoenje poziva iz VMM-a prema resursima raunaladomaina. Kod ovog pristupa aplikacije se izvravaju u potpunoj izolaciji od OS-adomaina. Ovaj pristup omoguuje pokretanje i izvravanje vie operacijskih sustava.Mane potpune virtualizacije su da se aplikacije izvravaju neto sporije."To znai dahipervizor mora imati suelja prema tim resursima raunala, koji su poznati podnazivom upravljaki programi ureaja (engl. Device Drivers). Problem je ovdje dahipervizor sadri te upravljake programe i da ne postoji nain da ih krajnji korisnikmoe mijenjati ili nadograivati"[3:33-34].

Slika 3 Potpuna virtualizacija

3Preuzeto sa http://mradomski.wordpress.com/2008/03/19/types-of-virtualization-para-vs-hw-vs-full/

20.12.2012.


18/46

10

4.2.2.Paravirtualizacija

Paravirtualizacija (slika 4)4je virtualizacijska tehnika u kojoj VMM ne simulira

sklopovlje, nego predstavlja sloj odnosno vezu izmeu virtualnog strojai sklopovlja.U paravirtualizaciji virtualni stroj pristupa direktno sklopovlju na nain da virtualni stroj

mora biti svjestan da se izvrava virtualno i da njegovi upravljaki programi ne moguupuivati direktne sistemske pozive sklopovlju ve te pozive moraju upuivatihipervizoru koji onda upuuje pozive sklopovlju. Uloga VMM je kontroliranje pristuparesursima odnosno da omoguuje jednom virtualnom stroju pristup resursima a daostale blokira. Prednost ovog sustava je bolje izvravanje aplikacija (slika 5)5.Takoer prednost je da hipervizor ne mora imati suelja prema upravljakimprogramima jer ih on ne sadri. Mana ove virtualizacije je da se treba modificiratigostujui OS kako bi imao mogunost komuniciranja sa sueljima hipervizora.Za ovuvirtualizaciju treba se imati pristup izvornom kodu operacijskog sustava. Zato je ova

virtualizacija puno zastupljenija kod OS-a koji imaju otvoreni kod poput linuxa a zawindowse je ovaj pristup mogue ostvariti ako firma dobije od Microsofta pristupkodu.

Slika 4 Paravirtualizacija

4Preuzeto sa http://svhostingblog.com/technology/xen-and-openvz-technology-insight-and-

comparison/ 21.12.2012

5Preuzeto sa http://svhostingblog.com/technology/xen-and-openvz-technology-insight-and-

comparison/ 21.12.2012


19/46

11

Slika 5 Usporedba potpune i paravirtualizacije

4.2.3.Virtualizacija operacijskog sustava

Ova virtualizacija se izvodi unutar operacijskog sustava domaina. Jezgra OS-aomoguuje vie izoliranih instanci OS-a na nain da je OS. podijeljen na vieizoliranih particija pri emu svaka particija repliciraOS. Jezgra OS-a pokree jedanOS. a omoguuje svim particijama funkcionalnost OS-a. Svaki OS. ponaa se kaosamostalni i njegove aplikacije nisu svjesne aplikacija drugih OS -a. Ovu virtualizaciju

se koristi kada jedan OS. prua odreenu funkcionalnost veoj grupi korisnika npr.

web server koji ima vie stranica, a svaki korisnik prividno ima kontrolu nad svojimposluiteljem. Jedini problem kod ove virtualizacije je da svi korisnici moraju koristitijednaki OS a izbor OS koji ovo omoguuju je dosta ogranien

4.2.4.Sklopovski potpomognuta virtualizacija

Ova virtualizacija radi kao potpuna virtualizacija ali uz pomo sklopovskepodrke od strane procesora domaina. Zbog toga jer su u povijesti postajala velikaogranienja procesora dolo je do razvijanja procesora koji su imali ekstenzije kojesu ubrzavale izvoenje virtualizacije i njenih rjeenja. Ova tehnologija poela se

ponovo razvijati 2006. godine i razvijeni su AMD-V od AMD-a, i Intel Vt od Intela. Ovavirtualizacija poznata je i pod nazivom izvorna virtualizacija (engl. Native).


20/46

12

5. Hipervizor

Prema [11] hipervizor ili nadglednik ili VMM (engl. Virtual Machine Monitor) je

program koji omoguuje podjelu sklopovskih resursa unutar jednog raunala

(domaina). Hipervizor je mozak svakog virtualizacijskog sustava i omoguuje dasvako virtualno raunalo ima vlastite resurse(CPU, RAM, HDD, NIC) distribuirajui ihprema zahtjevima svakog pojedinog virtualnog raunala i brinui se pritom da nedoe do sukoba izmeu razliitih virtualnih strojeva. Osnovna podjela hipervizora jena type1 i type2. Type 1 ili hipervizor bez domaina (engl. Bare Metal) je sustav kojise instalira direktno na server. U osnovi on je mali OS ija je uloga da kontrolirasklopovlje, dijeli resurse i nadzire gostujue operacijske sustave. Gostujui OS nijesvjestan da se ne pokree na stvarnom sklopovlju i ne zahtjeva modifikacije OS-a alizahtjeva resurse domaina. VMM upravlja komunikacijom izmeu gosta i domainatj. preko OS-a domaina upravljaju se i nadziru resursi i mogunosti gostujuihsustava. Primjer type 1 hipervizora su VMware ESXi, Citrix Xen Server i Microsoft

Hyper-V. Type 2 ili gostujuihipervizori (engl. Host Hypervisor) (slika 6) su aplikacijekoje se instaliraju i pokreu unutar OS-a domaina a gostujui strojevise instalirajuunutar aplikacije. Kontrola resursa ogranienaje resursima koje posjeduje OS na kojije instaliran hipervizor. Ova virtualizacija ima loije performanse od type 1virtualizacije zbog dodatnog sloja izmeu gostujueg os-a i sklopovlja domaina(slika7)6. Primjeri type 2 hipervizora su VMware workstation i virtual PC.

Slika 6 Unix pokretn na type 2 hipervizoru

6

Preuzeto sa http://en.wikipedia.org/wiki/Hypervisor/ 15.12.2012.


21/46

13

Slika 7 Usporedba type 1 i type 2 hipervizora


22/46

14

6.VMware ESX(i)

6.1 Uvod u ESX(i) servere

Prema [1] VMware ESX je bio prvi hipervizor koji se instalirao direktno na

sklopovlje posluitelja. ESX je izgraen na Linuxu i ima ukljuenu servisnu konzolu apokretao je VMkernel koji je pokretao virtualizacijski stroj. Istodobno je bio pokrenut i

razvoj VMware ESXi hipervizora koji je bio zamiljen kao kompaktna verzija ESX-a.Izlaskom ESXi 3.5verzije(slika 9)7 poinje se mijenjati koncept. ESX arhitektura (slika8)7je ukljuivala servisnu konzolu koja je sluila za nadzor i upravljanje. Kodpodizanja sustava konzola pokree VMkernel koji se nalazi na virtualnom disku koji jekreiran u memoriji, VMkernel preuzima potpunu kontrolu nad sklopovskim resursima.

Nakon dobivanja kontrole pokree se servisna konzola koja radi kao povlateni

virtualni stroj unutar VMkernela.

Slika 8 VMvare ESX arhitektura

ESXi arhitektura nema u sebi servisnu konzolu. VMware agenti i servisi ukljueni suu obliku modula unutar VMkernela. Unutar VMkernela mogu se izvravati i razliitipogonski programi, moduli drugih proizvoaa koji moraju biti digitalno potpisani iautorizirani radi sigurnosti i razliite komponente koje mogu sluiti za pris tupsklopovlju. Iz ovih razloga dobivamo zatvoreniju arhitekturu koja ima visok stupanj

sigurnosti i integriteta hipervizora i virtualnih strojeva.

7Preuzeto sa http://www.vmware.com/products/vsphere/esxi-and-esx/compare.html/ 30.12.2012.


23/46

15

Slika 9 VMware ESXi arhitektura od verzije 3.5

6.2 Instalacija VMwareESXi 5.1 servera

Za instalaciju VMware ESXi servera (slika10) potreban je prazan server,

instalacijski Cd. Za potrebe rada instaliran je ESXi server u programu VMware

workstation i dodijeljeni sumu dvojezgreni CPU 3.4GHz, 2 GB memorije i 40 GB

diskovnog prostora. VMware ESXi server besplatan je i moe se skinuti sa straniceproizvoaa a VMware vSphere client besplatan je u osnovnoj inaici a za enterpriseverziju plaa se licenca.

Slika 10 Poetni zaslon instalacije

Sama instalacija ESXi servera vrlo je jednostavna i sastoji se od prihvaanje licence(slika 10), odabira jezika tipkovnice (slika 11) i namjetanja lozinke za pristup serveru(slika 12).


24/46

16

Slika 10 Prihvaanje licence

Slika 11 Odabir tipkovnice

Slika 12 Namjetanje lozinke


25/46

17

Slika 13 Poetni zaslon ESXi servera

Nakon instalacije ESXi servera (slika 13) najvanija stvar je postavljanje mrenihpostavki za pristup serveru jer se sva administracija i nadzor rada obavlja udaljeno

preko aplikacije VMware vSphere client ili preko web suelja. Mrene postavke moguse serveru dodjeljivati dinamiki preko DHCP servera ako server postoji ili statiki (slika14).

Slika 14 Namjetanje mrenih postavki ESXi servera

Nakon instalacije VMware ESXi servera potrebno se spojiti na server pomouVMware vSphere clienta (slika 15) i moe sepoeti sa radom na serveru(slika 16).


26/46

18

Slika 15 Spajanje na server pomou VSphere klijenta

Slika 16 Poetni zaslon konzole za administraciju i nadzor


27/46

19

6.3 Instalacija virtualnih strojeva

Da bi instalirali virtualni stroj treba odabrati nain instalacije:

a) instalacija sa cd ureaja na serveru,b) instalacija sa cd ureaja raunala odakle pristupamo serveru,c) dodavanje imidaOS-a koji elimo instaliratina disk.

Unutar ESXi servera imid se dodaje na nain da se otie na HDD servera,nakon toga kreira se novi direktorij (slika 17) i u njega se prenese imid OS-a kojegse eliinstalirati (slika 18).

.

Slika 17 Stvaranje direktorija za sliku


28/46

20

Slika 18 Prenoenjeimida

Nakon prijenosa imida OS-a moe se pokrenuti instalacija OS-a. Pritisnuti na createnew virtual machine (slika 19),odabrati typical instalaciju ako se ne eli podeavatiresursi i ostali detalji ili na custom ako se elisve detaljno podesiti(slika20).

Slika 19 dodavanje virtualnog stroja


29/46

21

Slika 20 odabir instalacije

Nakon odabira instalacije unosi se naziv virtualnog stroja (slika 21).

Slika 21 Unoenje naziva virtualnog stroja

Nakon unoena naziva odabire se disk na koji se instalira virtualni stroj (slika22).


30/46

22

Slika 22 Odabir diska na koji ese instalirati virtualni stroj

Nakon odabira diskovnog podsustava odabire se verzija hipervizora na koji e bitiinstaliran u sluaju ako se eli instalirati verzija koja nije kompatibilna sa trenutn imhipervizorom (slika 23).

Slika 23 Odabir hipervizora


31/46

23

Nakon odabira hipervizora odabire se gostujui os koji e se instalirati (slika 24).

Slika 24 Odabir os-a koji instaliramo

Nakon odabira sustava podeavaju se postavke procesora (slika 25) i memorije (slika26).

Slika 25 Podeavanje CPU postavki


32/46

24

Slika 26 Podeavanje memorije

Nakon podeavanja memorije podeavaju se postavke mree i odabiremo mrenukarticu ako imamo vie mrenih kartica (slika 27).

Slika 27 Mrene postavke


33/46

25

Nakon podeavanja mrenih podeavaju se postavke diska na koji e se instaliratiOS (slika 28).

Slika 28 kreiranje diskovnog sustava za os

Nakon kreiranja virtualnog stroja, mora se spojiti virtualni stroj sa cd ureajem ili saimidomsa diska. Nakon toga mora se pokrenuti virtualni stroj i instalirati OS (slika29). Nakon instalacije OS-a provjerava se instalacija OS-a (slika 30).


34/46

26

Slika 29 Oznaavanje od kuda elimo instalirati OS.

Slika 30 Uspjeno instaliran virtualni stroj(ping PC virtualni stroj)


35/46

27

7.Esxi i virtualna mrea

7.1 Uvod u komponente mree

VMware ESXi server omoguuje veliki raspon mogunosti konfiguracijevirtualnih mrea. Prema [13:170-171] virtualna mrea (slika 31)8 sastoji se odvirtualnih strojeva koji posjeduju virtualne mrene kartice, virtualnih preklopnika ifizikih mrenih kartica. Virtualni strojevi mogu se organizirati i grupirati u kompleksnemree i biti rasporeene kroz jedan ili vie ESXi servera.

Slika 31 virtualna mrea

7.2 Virtualni preklopnik

Virtualni preklopnik predstavlja kljunu komponentu u virtualnim mreama.Uloga virtualnih preklopnika je omoguavanje komunikacije izmeu virtualnih strojevameusobno i virtualnih strojeva i fizikih strojeva smjetenih na mrei. Virtualnipreklopnici slini su fizikim preklopnicima ali uz neke bitne razlike. Virtualnipreklopnici konstruiraju se i u upravljaju u VMkernelu. Virtualni preklopnici

8Preuzeto sa http://damocles.blogbus.com/index_3.html 15.6.2013


36/46

28

funkcioniraju kao i fiziki tj. rade na drugom sloju OSI modela, odravaju tablice MACadresa, rade sa okvirima (engl. frame) i svoje odluke donose na temelju odredineMAC adrese. Virtualni preklopnici omoguuju konfiguraciju VLAN-ova i trunking tj.802.1q VLAN obiljeavanje. Virtualni preklopnici za razliku od fizikih ne mogu sekonfigurirati uz pomo CLI-a i pristupati uz pomo telneta ve se sva konfiguracijaobavlja unutar vSphere klijenta. Virtualni preklopnici ne podravaju neke napredeneopcije fizikih preklopnika kao npr. portaggregation ili dynamic trunking protocol. Izrazloga da se virtualni preklopnici ne mogu meusobno spajati ve se svakipreklopnik mora spajati na zasebno fiziko suelje ne postoji mogunost petlji ivirtualni preklopnici nemaju ugraen spanning tree protokol u sebi. Prednostvirtualnih preklopnika je da automatski zna MAC adrese prikopanih virtualnihstrojeva pa nema razloga za uenje MAC adresa.

7.3 Konfiguracija virtualnog preklopnika

Svaki virtualni preklopnik (slika 32)moe imati dvije vrste portova na koje sespajaju dvije vrste mrea. Virtualni preklopnik moe se spojiti na jednu ili viemrenih kartica. U sluaju da koristimo vie preklopnika svaki preklopnik mora bitispojen na zasebnu mrenu karticu, a preklopnici se ne mogu meusobno spajati.Svaki preklopnik mora imati svoj uplink. Uplink predstavlja mrenu karticu koja jepovezana sa virtualnim preklopnikom i spojena na fiziki preklopnik. Ukoliko seostvaruje komunikacija virtualnih strojeva i vanjske mree mora se koristiti uplink,moe se i koristiti preklopnik bez uplinka ako virtualni strojevi trebaju komuniciratimeusobno bez potrebe za izlazak iz virtualne mree, makar je ovaj sluaj jakorijedak.

Slika 32 virtualni preklopnik
http://www.eudict.com/?lang=croeng&word=obilje%C5%BEavanjehttp://www.eudict.com/?lang=croeng&word=obilje%C5%BEavanjehttp://www.eudict.com/?lang=croeng&word=obilje%C5%BEavanje


37/46

29

7.3.1 Podjela portova na preklopnicima

Svaki virtualni preklopnik moe imati dvije vrste portova od kojih svaka prenosidrugaiji tip mrenog prometa.

1. Virtual machin eport2. VMkernel port

Virtaul machine port je vrsta porta na preklopniku na koji se spajaju svi virtualni

strojevi. Uloga ovoga porta jednaka je kao i u normalom preklopniku i u njega se

prikljuujuvirtualni strojevi te on prenosi standardni mreni promet.Virtaul machine,port omoguuje komunikaciju virtualnog stroja sa drugim virtualnim strojevima i saostatkom mree. VMkernel port je vrsta porta koja slui za prijenos specijalnogprometa. VMkernel port sastoji se od dvije komponente porta na preklopniku i

VMkernel mrenom suelju(vmknic) koji osigurava mreni pristup vanjskih ureaja.Radi mrenog pristupa ova vrsta porta mora imati svoju IP adresu. VMkernel portprenosi poseban promet kao npr. promet za upravljanje serverom a takav promet se

razlikuje od prometa kojega generiraju virtualni strojevi. Svaki server kada ga

instaliramo ima kreiran jedan VMkerel port preko kojega se vri sve upravljanjeservera. Taj port ne moe se obrisati jer kada bi se obrisao izgubili bi vezu saserverom. Ukoliko je potrebno mogu se dodavati dodatni VMkernel portovi. VMkernel

port slui zapristup iSCSI, NAS/NFS ureajima za pohranu podataka i za VMotionkomunikaciju sa drugim ureajima .

7.3.2 Dodavanje nove mree

Da bi se dodala nova mrea potrebno je unutar servera pritisnuti naconfiguration tab, zatim pritisnuti na networking. Nakon toga pritisnuti na add

networking (slika 33).

Slika 33 Add networking gumb


38/46

30

Nakon toga potrebno je odabrati vrstu porta koju elimo dodati ovisno o namjenimree(slika 34)

Slika 34 Odabir tipa mree

Nakon odabira mree odabire se dali se eli kreirati novi preklopnik za novu mreu ilie se koristiti postojei preklopnik(slika 35) .


39/46

31

Slika 35 odabir preklopnika

Nakon odabira mree podeava se ime mree i VLAN ID mree (slika 36) . VLAN IDje broj koji oznaava kojemu VLAN-u mrea pripada. Preporuuje se koristiti VLANID jer bez njega potrebno je za svaku mreu imati zasebnu mrenu karticu. VLAN IDmora biti izmei 1-4094.

Slika 36 VLAN ID postavljanje


40/46

32

7.4 NIC teaming

7.4.1 Uvod

NIC teaming (slika 37) predstavlja spajanje jednog virtualnog preklopnika savie mrenih kartica (uplinka). Koristi se za dobivanje redundancije i za loadbalancing.

Slika 37 NIC teaming

Load balancing na virtualnom preklopniku radi na principu balansiranja broja

konekcija a ne koliine prometa. Load balancing podrava nekoliko politika rada aodabire se ona koja najbolje odgovara zahtjevima mree.

7.4.2 Load balancing politike

7.4.2.1 VSwitch port-based load balancingVSwitch port-based load balancing je standardno postavljen na svim

preklopnicima. Algoritam spaja razliite portove sa razliitim uplinkovima. Algoritamnastoji spojiti jednak broj portova po uplinku. Ova politika osigurava da se promet sa

odreenog porta uvijek prenosi preko istog uplinka. U sluaju ispada uplinka prometsa toga uplinka prebacuje se na drugi uplink. Ova politika ne osigurava dinamikiload balancing ali osigurava redundanciju. Problem ove politike je da se lako dolazi


41/46

33

do situacije u kojoj se neki linkovi preoptereuju a drugi ostaju neoptereeni (slika38)9jer se ne kontrolira koliki promet odailje pojedini virtualni stroj. Ova politika senajbolje koristi u situacijama kada je broj virtualnih strojeva vei od broja uplinka. Usluaju da je broj virtualnih strojeva manji od broja uplinka, pojedini uplinkovi ostat eneiskoriteni.

Slika 38 Load balancing problem

7.4.2.2 Source MAC-Based load balancing

Source MAC-Based load balancing politika slina je po radu port-based load

balancingu samo se umjesto portova rasporeuju MAC adrese po uplinku. Ovapolitika pati od istih problema kao i port based politika. Ova politika koristi se kada

virtualni strojevi imaju vie virtualnih mrenih kartica.

7.4.23 IP hashed-based load balancing

IP hashed-based load balancing politika rjeava problem ostalih politika kojeonemoguuju da jedan virtualni stroj pristupa na vie uplinkova a da nema vievirtualnih mrenih kartica. IP hashed-based load balancing politika koristi izvorinu iodredinu IP adresu za izraun hash vrijednosti. Ovisno o hash vrijednosti odabire seuplink koji e se koristiti. Razliite kombinacije adresa davat e razliite hashvrijednosti i zato ova politika omoguuje koritenje vie uplinkova kada se prometalje na razliite odredine adrese. Iako ova politika rjeava problem koritenja vieuplinkova glavni problem ostaje ukoliko se alje velika koliina podataka na jednuadresu uvijek e se koristiti jedan uplinik jer e odredina adresa biti ista.

9Preuzeto iz http://www.virtualizationteam.com/server-virtualization/why-vmware-load-based-teaming-

lbt.html 20.6.2013.


42/46

34

7.4.3 Otkrivanje ispada linka

Virtualni preklopnik podrava dva moda detekcije ispada kod koritenja NICteaminga a to su links status i beacon probing.

7.4.3.1 Link status detection

Link status detection metoda radi na nain da gleda fiziki status linka. Ispad seotkriva u sluaju kvara preklopnika ili iskljuenog kabla. U sluaju ispada promet seprebacuje na neki drugi link a ispadnuti link odlazi u neaktivno stanje.

7.4.3.2 Beacon probe lin detection

Beacon probe link detecton omoguuje detaljnije otkrivanje ispada kao npr.

krivo konfigurirani VLANOVI na linku, a ukljuuje i sve osobine link status detectiona.Beacon probe radi na nain da se brodcasta ethernet okvir (probe) na sve mrenekartice u NIC timu. Ukoliko se okvir ne vrati proglaava se ispad linka i promet seprebacuje na neki drugi link a link koji je ispao odlazi u neaktivno stanje.

7.4.4 Failback opcija

Ukoliko se detektira ispad linka promet se prebacuje na neki drugi link a

ispadnuti link odlazi u neaktivno stanje. Ovom opcijom definiramo dali se nakon

povratka ispadnutog linka link automatski vraa u aktivno stanje ili moramo runovratiti ispadnuti link u aktivno stanje.

7.5 Traffic shaping

Standardno svaki virtualni adapter prikljuen na virtualni preklopnik moekoristiti potpuni kapacitet fizikog adaptera. Da bi se sprijeilo preoptereivanje linkakonfigurira se traffic shaping (slika 39). Traffic shapingom ograniava se maksimalnipromet koji link moe podnijeti. Traffic shapingom dodjeljuju se sljedei parametri

virtualnom adapteru. Avrege bandwidth: prosjena koliina prometa koju linkproizvodi, peak bandwidth: maksimalna koliina prometa koju link moe dosei, burstsize:koliina prometa koja se moe ii preko maksimalne koliine prometa ukoliko jeostali kapacitet fizikog adaptera neiskoriten.


43/46

35

Slika 39 Traffic shaping

7.6 Ogranienja virtualne mree

Virtualna mrea kao i svaka druga mrea ima svoja ogranienja a ona su navedenau tablici.

Tabela 1 Ogranienja mree

KOMPONENTA MREE MAKSIMALNI BROJ

Virtualni preklopnik 248

Portovi po virtualnom preklopniku 4088

Port grupe po virtualom preklopniku 256

Uplink po virtualnom preklopniku 32


44/46

36

8.Zakljuak

Virtualizacije se kao tehnologija poela razvijati prije pola stoljea. U dananjemsvijetu ova tehnologija doivljava pravi procvat. Danas se virtualizirati moe sve od

aplikacija do posluitelja i zbog te fleksibilnosti ova se tehnologija sve vie razvija tose vidi po novoj grani u raunalstvu cloud computing. Najvea primjena virtualizacijeje u data centrima iz razloga da se smanjuje broj posluitelja a zadravaju sepouzdanost i dostupnost posluitelja. Glavni razlozi za virtualizaciju predstavljajusmanjenje trokova za odravanje infrastrukture, poveanje iskoristivosti posluitelja ijednostavnije upravljanje posluiteljima. Virtualizacije kao tehnologija ima sposobnostda promijeni osnovne koncepte raunarstva i nain rada na raunalu. Google se kaonajpoznatiji svjetski pretraiva posvetio razvijanju ove tehnologije i usluga kojeprua korisnicima.Virtualizirati se mogu:

operacijski sustavi

posluitelji

sustavi za pohranu podataka

aplikacije

mree

U ovom radu opisana je instalacija i koritenje VMware ESXi servera, na

stolnom raunalu etverojezgreni Core i5 sa taktom 3.4GHz, 8 GB memorije i 1TBdiskovnog prostora te OS MS Windows 7. Unutar VMware WSXi instalirani su bilisljedei virtualni operacijski sustavi:

MS Windows 7

MS Windows Server 2008.

Nakon instalacije navedeni virtualni strojevi bili su postavljeni u istu virtualnu

mreu. U takvom virtualnom okruenju testirano je: mijenjanje VLAN ID-eva,dodavanje nove mree, load balancing i traffic shaping. Sve ove funkcionalnosti su

uspjeno testirane u virtualnom okruenju, osim mijenjanja VLAN ID-eva. Razlogzato VLAN ID-evi nisu radili je u tome to se u VMware workstation nijeprepoznavao VL ID-eve.


45/46

37

Literatura

[1] usporedba ESX-ESXi Preuzeto 12. 30 2012 iz VMware vSphere ESX and ESXi

Info Center: http://www.vmware.com/products/vsphere/esxi-and-esx/compare.html

[2]API. (28.. 12. 2011.). Preuzeto 15.. 1. 2013. iz Wikipedija:

http://hr.wikipedia.org/wiki/API

[3]Boev, M. (2010). Pregledi primjenav irtualizacijske tehnologije. Rijeka.

[4] CERT, L. (12 2009). Virtualizacija raunala.

[5]combis. (n.d.). Preuzeto 20. 2 2013 iz http://www.combis.hr/hr/rjesenja-i-usluge/po-

vrsti/sistemska-rjesenja/virtualizacija-posluitelja

[6] Dali, V. (2009). Analiza uvoenja virtualne infrastrukture te studija isplativostiimplementacije unutar obrazovnih ustanova. Zagreb.

[7]OpenVZ and XEN virtualization technology insight and comparison. (n.d.).

Preuzeto 2012. 12 21 iz http://svhostingblog.com/technology/xen-and-openvz-

technology-insight-and-comparison/

[8] Radomski, M. (2008. 3 19).potpuna virtualizacija. Preuzeto 2012. 12 20 iz

http://mradomski.wordpress.com/2008/03/19/types-of-virtualization-para-vs-hw-vs-

full/

[9]rast virualizacije. (7 2012). Preuzeto 2013. 1 18 iz

http://eginnovations.wordpress.com/2012/08/31/interesting-virtualization-statistics/

[10]wikipedia. Preuzeto 5. 12 2012 iz Timeline of virtualization development:

http://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_virtualization_development

[11] wikipedija Preuzeto 2012. 12 15 iz hypervisor:

http://en.wikipedia.org/wiki/Hypervisor

[12] VMware. (n.d.). Preuzeto 20. 12 2012 iz http://www.vmware.com/solutions/cost-

savings/index.html

[13]Lowe, S. (2011). Mastering VMware vSherpe 5 .john wiley & sons.

[14] Virtualna mreaPreuzeto 18.6.2013. iz

http://www.damocles.blogbus.com/index_3.html


46/46

[16] Loadbalancing problem Preuzeto 2013. 20 6 iz:http://www.virtualizationteam.com/server-virtualization/why-vmware-load-based-teaming-lbt.html

vmware esxi virtualizacija

Documents