vodic -bugarsko agentsvo agentsvo.pdf5 fond: bugarsko trgovsko agentstvo - bitola mikrofilm: 4297...

1

DR@AVEN ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA - SKOPJE

NAU^NO-INFORMATIVNI POMAGALA ZA

ARHIVSKATA GRA\A NA STRANSKI JAZICI

V O D I ^

NIZ SODR@INATA NA MIKROFILMUVANATA ARHIVSKA GRA\A DONESENA OD

CENTRALNIOT DR@AVEN ISTORISKI ARHIV VO SOFIJA (REPUBLIKA BUGARIJA)

FOND: "BUGARSKO TRGOVSKO AGENTSTVO"

Podgotvi Tronda Pejovi}

S k o p j e, 2001 god.

3

V O V E D

Diplomatskite pretstavni{tva na evropskite golemi sili i drugite

zemji zainteresirani za Makedonija se otvorale so cel da obezbedat neposredno

prisustvo i vlijanie vo Makedonija. Prvite pretstavni{tva bile otvoreni vo

Solun kako golemo pomorsko pristani{te za izvoz i uvoz na stoki, a potoa

zapo~nale da se otvoraat pretstavni{tva vo Bitola, koja po svoeto zna~ewe

bila vtor centar vo Makedonija.

Avtonomnoto Kneèvstvo Bugarija be{e sozdadeno po Berlinskiot

kongres vo 1878 godina, no nezavisnost Bugarija dobi vo 1908 godina. Vo 1897

godina Turcija $ dozvoli na Bugarija da otvori svoi trgovski agentstva po

pove}e gradovi vo Makedonija, me|u koi i vo Bitola. Ovie trgovski agentstva ja

vr{ele i dol`nosta na diplomatski pretstavni{tva vo stranstvo.

Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola e otvoreno vo 1897

godina i od otvoraweto pa s# do Balkanskite vojni toa, kako eden od faktorite

na golemobugarskata propaganda, ja sproveduvalo politikata na Bugarija sprema

Makedonija, odnosno nejzinite golemobugarski aspiracii kon nea. Vo tekot na

ovoj period vo Agentstvoto se smenile pove}e agenti, od G. Stoj~ev do agentot

Netkov.

Diplomatskite pretstavni{tva na balkanskite buròaski dràvi vo

Makedonija dejstvuvale vo senkata na diplomatskite pretstavni{tva na

golemite evropski dràvi, koi preku niv ostvaruvale i svoi interesi.

Prisustvoto na stranskite diplomatski pretstavni{tva vo Bitola se odrazi

vrz ìvotot i odnesuvaweto na ìtelite, preku niv se po~uvstvuva vlijanieto

na Evropa vo razni oblasti na kulturata, umetnosta, arhitekturata, muzikata i

dr.

Za naukata, a osobeno za istorijata, diplomatskite izve{tai, raporti na

diplomatskite pretstavnici od Bitola se zna~aen izvor za prilikite vo

toga{niot Bitolski vilaet, i po{iroko, vo cela Makedonija i na Balkanot.

Ovoj Vodi~ ja prezentira arhivskata gra|a {to se nao|a vo Centralniot

dràven istoriski arhiv vo Sofija (Republika Bugarija) i go opfa}a periodot

od 1897 do 1910 godina. Taa e istraèna i donesena od prof. d-r Mihajlo

4

Minovski, a sodrì 17 mikrofilmovi so nad 30.000 snimki koi, vsu{nost,

pretstavuvaat diplomatska prepiska me|u bugarskite agentstva vo Bitola,

Solun, Skopje, Serez, kako i izve{tai na ovie agentstva isprateni do

pretstavni{tvoto vo Carigrad i do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija.

Vo tie izve{tai e odrazena politi~kata, ekonomskata, socijalnata i dr.

polo`ba vo Makedonija i na Balkanot na krajot na XIX i vo po~etokot na XX

vek. Vo niv moè da se naseti politikata na turskite vlasti na ovie prostorii:

terorot, zlostorstvata, zloupotrebite na upravata, policijata i vojskata;

otporot na naselenieto, vo po~etokot stihiski, a podocna organiziran; celite,

zada~ite i organizacionata postavenost, kako i revolucionernata dejnost na

VMRO; verskite borbi me|u privrzanicite na Egzarhijata i Patrijar{ijata;

dejstvuvaweto na stranskite propagandi, me|u~etni~kite borbi i presmetki

me|u bugarskite, gr~kite i srpskite ~eti; sudskite procesi i polo`bata vo

zatvorite; primenata na reformite na golemite sili; Mladoturskata

revolucija i nejzinite posledici vo Makedonija i mnogu drugi nastani i

problemi videni niz prizmata na bugarskite diplomatski pretstavni{tva vo

Makedonija.

Poradi va`nosta na sodrìnata na fondot priodot vo rabotata e

analiti~ki, se odbeleùva sekoja arhivska edinica ili grupa srodni dokumenti.

Za polesno manipulirawe so podatocite Vodi~ot sodrì i registri: imenski i

geografski.

Vo izrabotkata na Vodi~ot u~estvuvaa Vasilka Kotevska, Tronda

Pejovi}, Elica Georgievska i \or|i Stoj~evski.

5

FOND: BUGARSKO TRGOVSKO AGENTSTVO - BITOLA

MIKROFILM: 4297

GODINI: 1897-1915

MIKROSNIMKI: 1798

METRI: 49,40

JAZIK: bugarski

SODR@INA

FOND: 334

OPIS: 1

A/E: 392

04.1915

09.1915

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so vonrednite administrativni merki

na gr~kite vlasti protiv “bugarskoto” naselenie so cel obezbeduvawe red i mir

vo zemjata:

- za mitingot vo Kuku{ i nemirite me|u katolicite i pravoslavnite vo

vrska so crkvata “Sv. \or|ija”; statii vo vesnicite “Angira” br. 80 od 27 i

28.07.1915 i “Elas” br. 87 od 28.07.1915 za mitingot vo Kuku{ i problemot so

crkvata “Sv. \or|ija” (sn. 2-4)

- {ifrirana telegrama bez podatoci (sn. 5)

- vonredni administrativni merki na gr~kite vlasti protiv “bugarskoto”

naselenie za obezbeduvawe red i mir vo zemjata; apsewe na lica osomni~eni za

sorabotka so Revolucionerniot komitet; sudski procesi i doneseni presudi

(osudeni na zato~enie obvinetite Kosta Batalov, Anton ^au{ov) (sn. 6-11, 35-

40a, 41)

- spisok na licata isprateni na zato~enie (sn. 13)

6

- pregledi na licata od Lerin i Voden (selata Kajlari, Sopotnica,

Klobu~i{te, Sarakinovo i dr.) uapseni i osudeni na zato~enie (m.s. 14-16)

- pregled na srpskite dr`avjani od Lerin i Bitola {to rabotele vo

Sorovi~, a se isprateni na zato~enie; 7 lica od Kostur i proterani pove}e lica

od s. Buf - Lerinsko (sn. 17-18)

- grupni i poedine~ni izjavi na svedoci za terorot vr{en od bugarskite

~eti vo selata Mertatevo i Fra{tane - Sersko, kako i yverskata turska odmazda

vo tie sela i vo selata Dolno i Gorno Brodi, Stara~i{te, Belotinci i dr.;

izjavite bile dostaveni i do generalniot konzul vo Solun (sn. 19-20, 21-26, 32,

34)

- odluka na Lerinskata okru`na uprava so koja 5 obvineti za

revolucionerna dejnost se ispra}aat na zato~enie na ostrovite Sifnon,

Amorgon, Jon, Anafi (sn. 27)

- statija od vesnikot “Makedonija” br. 1342 od 12.09.1915 god. vo vrska so

licata osudeni na zato~enie za revolucionerna dejnost (sn. 33)

- izve{taj za povedenata istraga protiv dezerteri “Bugari” od gr~kata

armija od garnizonot vo Seres i Drama, po {to sleduvale masovni apsewa vo s

Fra{tani, Martatevo na osomni~eni za revolucionerna dejnost (sn. 41-45);

izjavi na poedinci od s. Fra{tani za terorot i maltretirawata na obvinetite

za revolucionerna dejnost od strana na `andarmerijata. (sn. 46)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 1

DELO - 7/No: 1

11.1897

12.1897

Prepiska me|u bugarskiot trgovski agent vo Bitola, Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija i pretsedatelot na Sv. sinod za nazna~uvaweto na

bitolskiot mitropolit Gligorij:

7

- peticija na bitolskite esnafi vo vrska so kandidiraweto na ohridskiot

mitropolit Gligorij za pelagoniski arhijerejski namesnik; prepis od pismoto

so sugestii na Sv. sinod do ministerot za nadvore{ni raboti za kandidaturata

na Gligorij (sn. 1-4)

- sve~en pre~ek na pelagoniskiot mitropolit Gligorij vo Bitola kade

{to ja odr`al i prvata bogoslu`ba (sn. 6-9)

- peticii od gra|ani do valijata protiv nazna~uvaweto na Gligorij za

pelagoniski namesnik; reagirawe na gr~kiot vladika kaj valijata i podgotovki

za protest na grkomanite. (sn. 10)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 2

DELO - 7/No: 2

09.1897

12.1897

Izve{tai na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad,

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Solun i Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola vo vrska so

crkovno-u~ili{noto delo vo Makedonija:

- {ifriran tekst (sn. 1)

- misijata na pretstavnikot na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti,

Kaisikov, vo Carigrad za re{avawe na problemot so u~itelite i u~ili{tata vo

Makedonija (sn. 2-5)

- prilozi: pregledi na vidovite u~ili{ta, nacionalniot i socijalniot

sostav na u~enicite vo Bitola, pregled na romanskite u~ili{ta vo Bitola (sn.

2-5)

- pregled na odobrenite sredstva od vladata i od Egzarhijata za razvivawe

na u~ebnoto delo vo Makedonija i Odrinsko vo periodot od 1883 do 1897 godina

(sn. 6-7)

8

- izve{taj od patuvaweto na Kasiev vo Carigrad zaradi re{avawe na

problemite so zapi{uvaweto na u~enici vo internatite vo solunskata

gimnazija, bitolskata progimnazija i vo skopskite klasni u~ili{ta, pritisok

od srpskata propaganda za upis na pogolem broj u~enici vo srpskite u~ili{ta

(sn. 11-12)

- upatstvo od Trgovskoto agenstvo vo Solun za rabotata na inspektorite

vo bugarskite i vo srpskite u~ili{ta vo Bitola; (sn. 13-14)

- za problemot so namalenite sredstva po buxetot za u~ebnoto delo vo

Bitolskiot vilaet (analiza po vidovi u~ili{ta) (sn. 15-16)

- korekcii na taksite za prijavuvawe u~enici vo u~ili{tata i vo

internatite napraveni od Sv. egzarhija, a vo soglasnost so odlukata na

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti (sn. 17, 18); protokol br. 48 na

Ministerskiot sovet vo vrska so poziciite vo buxetot (sn. 19, 33 delumno

{ifrirano)

- posledici od namaluvaweto na buxetot za u~ebnoto delo vo Makedonija

i Odrinsko za 1897/98 godina; (sn. 21)

- buxet na rashodite po u~ebnoto delo vo Bitolskiot vilaet za 1897/98

godina (pregled po u~ili{ta (sn. 22-24, 30, 31, 34)

- za formiraweto na dobrotvornite dru{tva, nivnite celi i zada~i,

rabotata na ve}e formiranoto dru{tvo vo Solun, ulogata na dru{tvata vo

borbata protiv srpskata propaganda. (sn. 26-29)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 3

DELO - 8/No: 2 i 3

10.1897

12.1897

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so sporot me|u patrijar{istite i

egzarhistite okolu koristeweto na grobi{tata vo Bitola, izvestuvawe od

9

Diplomatsko agenstvo vo Carigrad do Sv. egzarhija za re{avaweto na sporot.

(sn. 1-6)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 4

DELO - No: 18

12.1897

02.1899

Izve{tai na bugarskiot trgovski agent vo Bitola i prepiska so

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so sporot za ku}ata vo

Kru{evo {to bila iznajmena za otvorawe srpsko u~ili{te:

- li~nata netrpelivost me|u dvata sve{tenika vo Kru{evo i vlijanieto

na pop Bogdan za {irewe na srpskata propaganda. (sn. 1-2)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 6

DELO - I/55

09.1897

03.1898

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija za sudskiot proces vo Apelacioniot sud vo

Bitola po deloto obid za ubistvo na srpskiot agitator i direktor na

gimnazijata vo Prilep. (sn. 1-4 ne~itlivo)

10

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 7

DELO - I/55

06.1897

08.1900

Izve{tai na bugarskite trgovski agentstva vo Bitola i vo Solun do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za goneweto i apseweto na vidni

gra|ani i u~iteli obvineti od turskite vlasti za sorabotka so

Revolucionerniot komitet:

- primeri na teror, maltretirawe, pretresi, apsewa i organizirani

poteri od turskite vlasti i ba{ibozukot vo: s. Dedino - Radovi{ka kaaza (sn. 2-

3 ne~itlivo); vo Ki~evo (ubieni dvajca Turci od “bugarska” ~eta, sn. 4-5); vo sela

na Ohridskata kaaza poradi prikrivawe oru`je (sn. 6); apsewe u~iteli vo

Prilep {to se obidele da prebegaat vo Bugarija (sn. 7, 8, 9); vo Bitola i Prilep

vo potraga po ubiecot na Stambolov (sn. 10-11); vo Prilep poradi prikrivawe

oru`je (sn. 12-14); vo selata Smilevo i Srpci poradi pronajdena kaj nekoi

u~iteli nedozvolena literatura (sn. 17-19); uapseni i internirani glavniot

u~itel od Prilep Stojan Dimitrov i u~itelot na solunskata gimnazija, Matov

(sn. 20-22, 26 ne~itlivo)

- reagirawe na bitolskiot valija na pronesenite glasini deka vo

Makedonija se podgotvuva vostanie (sn. 27-28, 29-31); prezemeni merki na

zajaknata kontrola vo Kru{evo i vo drugi mesta (sn. 32-35)

- formirana ~eta vo Prilep od tri lica oslobodeni od zato~enie, koi

bile dojdeni od Bugarija i la`no se pretstavuvale deka se od Makedonskoto

dru{tvo od Sofija (sn. 1)

- intervencija na ruskiot konzul do valijata za osloboduvawe od pritvor

na inspektorot pri solunskoto u~ili{te (sn. 36-37, 38)

- sudski proces protiv sve{tenikot Lazar i drugi obvineti za

opo`aruvawe na grkomanskata paraklisa vo Ki~evo; maltretirawe na uapsenite

zaradi iznuduvawe priznanie za storenoto delo; protest do diplomatskite

11

pretstavnici i Visokata porta protiv odlukata na Obvinitelniot sovet. (sn.

47-48)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 8

DELO - No 16

10.1897

02.1901

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i vo Solun do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za sudskiot proces i donesenite

presudi protiv A. Lozan~ev i D. Limon~ev, ~lenovi na Bitolskata

revolucionerna organizacija obvineti za obid za ubistvo na srpskiot agitator

Mihail-Haxi Pope; intervencija na Bugarskoto trgovsko agentstvo do valijata

i do Visokata porta vo vrska so sudskiot proces. (sn. 1-34)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 9

DELO - No 13

06.1897

12.1902

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje i Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Bitola do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za dejstvuvaweto na revolucionernite komiteti vo Makedonija:

- za dvi`eweto na vooru`eni ~eti preku Xumaja i Razlog kon sobirniot

punkt Pirin Planina, Melnik i Ko~anskata kaaza; akcii na ~etite na Ko~o

Kril~ov i An~o od s. Sugarevo; ispra}awe oru`je na Rilskiot manastir;

12

pregled na naredbite od valijata i od Visokata porta za spre~uvawe na ovie

pojavi (sn. 1-3)

- pismo pleneto od turskite vlasti i potpi{ano od Ivanov so povik do

naselenieto za vostanie kako edinstven izlez od te{kata polo`ba (sn. 6)

- intervencija na angliskiot konzul vo vrska so navodniot dogovor me|u

Bugarskoto trgovsko agentstvo i “Entiki Eterija” od Atina okolu terminot za

vostanie vo Makedonija i spisokot na ~lenovite na site komiteti vo

Makedonija zaplenet od turskite vlasti vo Ser (sn. 7-9, 10)

- sn. 11-13, delumno {ifriran izve{taj, nejasen

- delumno {ifriran izve{taj za Vini~kata afera i za sostavot na

vooru`enata ~eta {to minala od bugarska na turska teritorija (sn. 14-15)

- delumno {ifriran izve{taj za zasedavaweto na Voeniot sud vo

]ustendil po Vini~kata afera i za donesenite presudi (sn. 16-20)

- predupreduvawe na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo vrska so

agitacijata na negovite ~lenovi (sn. 21); prepiska na Matiev so odrinskiot

valija za preminuvaweto na vostani~kite ~eti vo Makedonija (sn. 22)

- pismo od ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija do Bugarskoto

trgovsko agentstvo so sugestii da se spre~i sekoj obid za sozdavawe vostani~ki

~eti (sn. 25)

- podatoci za dejstvuvaweto na ~etite na Rade i Nikola Gerojski vo

Demirhisarska nahija, Ki~evska kaaza i vo Prilepsko (sn. 26-27)

- akciite na “teroristite” organizirani od \or~e Petrov vo Makedonija

(sn. 28-30); Kratovskata afera - pri~ina, cel, zada~i (sn. 31-33); proteruvawe na

Dame Gruev od Solun vo rodnoto Smilevo (Demirhisarsko) (sn. 34)

- demonstracii na `itelite na Demirhisarsko, Kru{evo i Kru{evsko

pred Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola protiv terorot vo nivnite mesta

(poedine~ni primeri sn. 35-36)

- stavovi na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za

me|usebnite odnosi na Makedonskata revolucionerna organizacija i trgovskite

pretstavni{tva (sn. 37-40 ne~itlivo i bledo)

- sredbi na bugarskiot diplomatski agent vo Peterburg, Stan~ov, so

vidni politi~ki li~nosti na Rusija (grofot Muravqev i grofot Lamerhov vo

13

vrska so sostojbata na Balkanot, posebno vo Makedonija i stavot na golemite

sili (sn. 41-33, delumno na francuski jazik)

- izve{taj na Sofiskiot okruèn sud po deloto na u~enicite na

solunskata gimnazija - Kostadin Kirkov i Todor Bogdanov (sn. 45-46, 47)

- raspis od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija do site

kneèvski diplomatski i trgovski pretstavni{tva za spre~uvawe na sekakva

agitacija i obid za vostanie (sn. 48)

- za patuvaweto na L. Kiselin~ev vo Atina so zada~a od

Revolucionerniot komitet od s. Kosinec - Kosturska kaaza, sobirawe pomo{ za

Makedoncite vo Atina (sn. 49, 50-51)

- sudski proces vo Apelacioniot sud vo Bitola po deloto na Ivan Mocan

Xoga od Kru{evo odveden od razbojni~ka ~eta zaradi otkup; podatoci za ~etata;

teror vrz ìtelite vo Demirhisarsko, Kru{evsko, Prilepsko; sredbi na

bugarskiot trgovski agent vo Bitola so valijata i so avstriskiot konzul vo

vrska so nastanite (sn. 52-59, 62); spisoci na ubieni i raneti od selata Mogila -

Prilepsko, Godivja - Ki~evsko, Ilino - Bitolsko, Kru{ejane - Resensko,

Smilevo (sn. 60, 63 necelosno)

- sudski proces po deloto na Rampo Xurov obvinet za organizirawe

vostani~ka ~eta vo Prilep (sn. 64-66, 67-68. 69-70) ne~itlivo

- za problemot so pratkata vesnici “Reformi” (sn. 72-73)

- apsewa od turskite vlasti na lica {to sobirale vo kosturskite sela

dobrovolni prilozi za komitetite (sn. 74-76)

- izrazeni somnevawa na velikiot vezir deka bugarskite diplomatski i

trgovski agentstva sorabotuvaat so makedonskite komiteti (sn. 77-78)

- strogi merki na kontrola od turskata policija vo Bitola po dobienite

podatoci za navlezeni vooruèni ~eti od Bugarija so cel da organiziraat

vostanie (sn. 79-84)

- prepiska na Vnatre{niot makedonsko-odrinski revolucioneren okrug

vo vrska so pari~nite prilozi za kasata (sn. 85)

- soslu{uvawe na Trajko Petrov, obvinet za ubistvoto na pop Stavre, koj

izjavil deka Bugarskiot komitet podgotvuval ubistvo na pelagoniskiot

mitropolit Gligorij (sn. 87)

14

- izve{taj na debarskiot mitropolit do bitolskiot valija za ubistvoto

na Abdurahman-beg, koj gi primoral selata Gre`ilevo i Rilevo da se

deklariraat kako srpski; navedeni primeri na teror vrz hristijanskoto

naselenie vo Debarskiot sanxak i ramnodu{niot odnos na turskite vlasti; apel

da prestane terorot vrz nevinoto naselenie; (sn. 88-91, 92-96)

- sredbi na bugarskiot trgovski agent so gr~kiot i so ruskiot konzul

Rostkovski za akciite na vojvodata Marko i agitacijata me|u egzarhiskoto i

patrijar{iskoto naselenie vo Kostrusko i Lerinsko za vostanie; teror i

apsewa na turskite vlasti vo s. Zeleni~e, Rakovo, Buf; (sn. 97-98, 99-100, 101-103

ne~itlivo)

- masovni apsewa na hristijanskoto naselenie vo Male{evsko pod

obvinenie za sorabotka so “komitski” ~eti (sn. 104-105)

- predupreduvawe od Carigrad deka vo Bitola se podgotvuvaat

kidnapirawa na stranski konzuli zaradi dobivawe otkup (sn. 106-107)

- za potkupeni lica od gr~kiot konzul da ja ograbat po{tata nosena so

kola od Kor~a i da go ubijat Markov - voda~ na Lerinskata ~eta (sn. 108, 112)

- stav na bugarskata vlada deka }e se zalaga da spre~i sekakva akcija ili

teroristi~ki obid na makedonskite komiteti, vo soglasnost so zakonskite

propisi vo zemjata (sn. 109-110, 111)

- merki na policijata vo Prilep protiv komitetski teroristi {to

nasilno sobirale pari~ni prilozi (sn. 114)

- oru`en incident so `rtvi me|u hristijanskoto i muslimanskoto

naselenie vo Prilep (sn. 121)

- nota na amerikanskiot generalen konzul vo Carigrad vo vrska so

grabnuvaweto na misionerkata Mis Ston (sn. 115-120); prilog-nota na

francuski (sn. 116-117)

- kopija na notata od Sarafov - minister za nadvore{ni raboti vo Sofija

do generalniot konzul na Amerika vo Carigrad, Dikinson, datirana so

11.10.1901 godina (sn. 118-120)

- izve{taj na Bugarskoto trgovsko agenstvo vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija od 5.11.1902 za krajno te{kata polo`ba na

hristijanskoto naselenie pod turskiot jarem i za podgotovkite za vostanie;

prestojot na Del~ev vo Prilep, Bitola, Lerin, Kostur i formiraweto na 8 ~eti

15

vo: Kostursko, Lerinsko, Prespansko, Ohridsko, Demirhisarsko, Ki~evsko,

Prilepsko i Mariovsko (sn. 123-124); primeri na zgolemen broj akcii na ~etite

vo Makedonija (sn. 125-126); s# pogolema nemo} na vlasta da gi spre~i tie akcii;

teror vrz nevinoto hristijansko naselenie, osobeno vo selata Zagori~ane -

Kostursko, Ek{i-Su, Patele, Krani - Prespansko i dr. (sn. 127-131)

- izve{tai za oruèniot sudir so `rtvi me|u turska potera i “bugarska”

~eta na 15.02.1902 godina i krvavata drama vo s. [estovo - Kostursko;

poedinosti za smrtta na u~itelkata Vasilka Ivanovska, terorot vrz ìtelite

na s. [estovo i drugi; poplaki od ìtelite do Bugarskoto trgovsko agentstvo vo

Bitola; podatoci za ubistvoto na vojvodata na Kosturskata ~eta Petrov -

u~esnik vo nastanite vo s. [estevo (sn. 132, 133, 134-138, 141-142)

- podatoci za poterite od turska vojska po komitite i ~etite vo selata

Trste i Slep~e na 15.05.1902 godina, pretresi, ograbuvawa i masovni apsewa na

nevino naselenie i vo selata Buf i Armensko; oruèn sudir so Lerinskata ~eta

kaj s. Patele; so ~etata na Kote kaj s. Ruqa - Kostursko; posledici od

pronajdenoto skrieno oru`je vo selata Trste i Buf

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska potera i ~etata na Jordan Piperkata

kaj s. Rakitnica - Demirhisarsko; teror. pretresi i apsewa vo s. Rakitnica;

uni{tuvawe na Kru{evskata ~eta na vojvodata Velko i podvojvoda \ur~in od s.

Selce (sn. 151, 153, 158, 159, 203)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etite na vojvodite Marko i

Andreja kaj s. Patele; teror, ubistva i opoàruvawe (spisok na ubieni i raneti)

(sn. 156, 157, 160, 161-164); masovni apsewa i pretresi vo Lerinsko po pronajdeno

oru`je vo selata Ek{i-Su, Zeleni~e, Patele i dr. (sn. 152, 154, 155)

- primeri na oruèni sudiri so `rtvi me|u turskata vojska i ~eta kaj s.

Papadija - Lerinsko (sn. 165); so Bitolskata ~eta kaj s. âirli (sn. 168, 194); so

~etata na kapetan Stefo kaj selata Gorni~evo i êgane - Vodensko (sn. 171, 172);

detalni podatoci za krvavite nastani vo s. Vi{eni - Kostursko (sn. 169-170)

- agitacija na rezervniot polkovnik Jankov i negovata ~eta vo Kostursko

i Lerinsko za krevawe vostanie; reakcii na revolucionernite komiteti;

naredba na valijata za zasilena voena kontrola (sn. 173-175, 176-178, 180);

upatstvo od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za budno sledewe

na nastanite vo vilaetot (sn. 179)

16

- primeri na oruèni sudiri so `rtvi me|u ~etata na Jankov i turska

vojska kaj selata Zagori~ane i Smrde{ - Kostursko; pretresi i apsewa vo selata

Kanatlari - Kostursko, Nevokazi - Lerinsko, Bap~or i drugi pri baranie

skrieno oru`je (sn. 181, 182, 184-186, 187-188, 195); sudiri so `rtvi me|u ~etata

na Jankov i ~etata na kapetanot Karalivanos kaj s. Klisura (sn. 189-191, 192,

193); napisi za preminuvaweto na pove}e vostanici na Jankov vo Grcija i

prisoedinuvaweto kon gr~kite komiteti (sn. 197-198)

- obid za ubistvo na pretsedatelot na Bugarskata op{tina vo Kostur od

Pando Sidov - u~itel od s. @upanica - Kostursko (sn. 196)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i àndarmerija i vostani~ka

~eta kaj s. Bobi{ta - Kostursko i posledici (sn. 199-200, 201-202)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na Jordan Piperkata i turska potera

kaj s. Brezovo - Demirhisarsko, opoàreno i ograbeno seloto. (sn. 203)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 10

DELO - No 22

03.1897

09.1902

Izve{tai i prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i Diplomatskoto agentstvo

vo Carigrad za pomiluvawe na politi~kite zatvorenici:

- barawe od Diplomatskoto bugarsko agentstvo vo Carigrad za

osloboduvawe na “bugarskite” politi~ki zatvorenici (sn. 1-4)

- spisoci na zatvorenicite za koi se bara pomiluvawe (sn. 5-9, 10-11, 12-13)

- izvestuvawe od Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad deka po

povod praznuvaweto na ustoli~uvaweto na sultanot se pomiluvani 20 “bugarski”

zato~enici (spisok) od razni zatvori vo Imperijata. (sn. 14-16, 17)

17

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 11

DELO - No 19/8

11.1897

08.1898

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje, Bugarskoto


Sofija za Vini~kata afera:

- izve{tai za ubistvoto na Riza-beg i celoto negovo semejstvo,

ograbuvaweto na negoviot podvi`en i nepodvi`en imot izvr{eno od nepoznati

storiteli na 14.11.1897 vo Vinica - Ko~anska kaaza, i nastanite potoa (sn. 1-3

delumno {ifrirano)

- odmazdata izvr{ena od Turcite vo selata na Ko~ansko i [tipsko;

intervencija na ruskiot konzul do valijata za prekin na yverstvata vrz mirnoto

hristijansko naselenie (sn. 4-6, 7-9)

- statija vo vesnikot “Kosovo” br. 999 za Vini~kata afera pod naslov

“Pla~ot na nastradanite” (sn. 16-18)

- pleneta od policijata prepiskata na \or|i Del~ev i {tipskiot u~itel

Razvigorov vo koja se nao|ale Ustavot i pravilnicite na revolucionernite

komiteti vo Makedonija; pro{iruvawe na krvavite nastani i vo Kratovsko

poradi pronajdeno skrieno oru`je; apel na Bugarskoto trgovsko agentstvo od

Skopje do bugarskata vlada i Visokata porta za prekin na terorot vrz

naselenieto po Vini~kata afera (sn. 22-25)

- pregledi na pritvoreni i maltretirani lica od Vini~ko, Ko~ansko,

[tipsko, Kratovsko, Skopsko; pregledi na pronajdeni skladi{ta na oru`je;

apel na Bugarskoto trgovsko agentstvo do ruskiot i avstroungarskiot konzul i

do valijata za prekin na terorot vrz nevinoto naselenie (sn. 26-28, 29-31, 32-34)

- delumno {ifriran izve{taj od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija za pretresite, apsewata i terorot vo Vele{ko i vo Skopsko (sn. 35-

36)

18

- vlo{ena polo`bata vo Skopskiot (Kosovskiot) vilaet po Vini~kata

afera i merkite na odmazda na zloglasniot Hafiz-pa{a: masovni apsewa na

u~iteli i sve{tenici, pregledi na pritvoreni i maltretirani vo zatvorot

Kur{umli-An i drugi; poddr{ka i {irewe na srpskata propaganda so otvorawe

novi srpski u~ili{ta; davawe pravo na srbomanite da gi koristat egzarhiskite

crkvi; naredba na sudovite najstrogo da se osudat pritvorenite po Vini~kata

afera; zabrana na kontaktirawe ili barawe pomo{ od stranskite konzuli za

Vini~kata afera (sn. 37-40); naredba za apsewe na direktorot na @enskoto

u~ili{te od Skopje, Hristo Matov i Panajot Manov, obvineti za komitaxistvo

(sn. 41-43, 49-50)

- poseta na Makedonija na dopisnikot na angliskiot vesnik “Man~ester

Gardian” zainteresiran li~no da gi poseti postradanite mesta i da izvr{i uvid

vo bezzakonijata na Hafiz-pa{a (sn. 44)

- dopolnitelni podatoci vo vrska so vinovnicite za Vini~kata afera

(me|u organizatorite bile i turskiot dr`avjanin Dervi-efendi i drugi (sn. 45-

46, 47-48)

- spisoci na pritvoreni u~iteli i sve{tenici i pregledi na zatvorite;

spisoci na maltretirani, obes~esteni, umreni, pritvoreni i izbegani po

Vini~kata afera za periodot od 15.11.1897 do 1.02.1898 od Ko~anska,

Male{evska, Radovi{ka, [tipska, Kumanovska, Kratovska, Palane~ka i

Skopska kaaza; spisoci na otkrieni skladovi so oru`je vo Skopsko vo istiot

period (sn. 51-57)

- rezultati od rabotata na Voenata komisija (voen sud); pregledi na

oslobodenite zatvorenici po Vini~kata afera (sn. 61, 62, 58-60, 63-65)

- brojni podatoci na osudeni, oslobodeni i zadr`ani vo zatvor obvineti

za revolucionerna dejnost po Vini~kata afera (sn. 66-68, 69, 70)

- podatoci od ruskiot konzul Rostkovski za notata na Visokata porta po

Vini~kata afera (sn. 75)

- pregled na presudite izre~eni od Voenata komisija po Vini~kata afera:

na obvinetite za ubistvo na Kazim-beg i 10-te obvineti za revolucionerna

dejnost osudeni na zato~enie (sn. 71-74, 78-79)

- prilog-spisok na osudenite od Voenata komisija za organizirawe

vostanie. (sn. 80, 81)

19

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 12

DELO -

10.1897

02.1898

Prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i na

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola:

- vetuvawe od pretstavnikot na Isto~nite `eleznici vo Turcija deka }e

se zalaga za re{avawe na problemot okolu pi{uvaweto na natpisite i

soop{tenijata vo Isto~nite `eleznici vo Turcija na bugarski jazik. (sn. 1-3)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 13

DELO - No 6

08.1897

07.1902

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i Skopje do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Skopje vo vrska so nemirite vo

vojskata:

- problem so opa|aweto na moralniot duh i ~estite dezertirawa od

vojskata; mobilizacija na teritorijalnata rezervna vojska po glasinite za

mo`na vojna so Srbija (sn. 1)

- za problem so neredovnoto ispla}awe plati i snabduvawe so hrana kako

i ~esti nemiri vo bitolskiot bataljon (sn. 2)

- zasiluvawe na voeni edinici kon \akovo, Solun i kon bugarskata

granica (Debarski, Serixski, Vele{ki, [tipski bataljon); kon Debar, Prilep,

Smirna, a od Tirana i Elbasan za Bitola (sn. 3-5, 6, 12, 15, 16, 17)

20

- za te{kata materijalna sostojba vo vojskata, pojava na ~esti nemiri,

buntuvawa i kra`bi; buntovi na oficerite vo Bitolskiot garnizon; reagirawa

od Carigrad za re{avawe na problemite (sn. 7-9, 18, 19)

- za reorganizacija vo vojskata i posetata od voeniot ata{e na

Angliskata ambasada (sn. 20-22); zasiluvawe na `andarmerijata so lu|e, oru`je i

na kowicata. (sn. 23)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 14

DELO -

06.1897

12.1905

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Skopje, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za {ireweto na srpskata

propaganda vo Makedonija:

- podatoci za politi~ko-ekonomskata polo`ba vo Bitolskiot vilaet;

metodi na {irewe na srpskata propaganda poddr`uvana od vlasta; reagirawe na

arhimandritot Kozma do valijata za prezemawe merki; predlog od Bugarskoto

trgovsko agentstvo za formirawe komisija so zada~a da go spre~uva {ireweto

na srpskata propaganda; incidenti pri otvoraweto na srpskoto u~ili{te vo

Prilep; polo`bata so srpskata propaganda vo Debarskiot sanxak; srpskata

propaganda vo Prilep (sn. 1-6, 8-10, 11, 12)

- metodi na {irewe na srpskata propaganda vo Prilepsko, Prespansko i

Debarsko i barawe na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija da se prezemat ostri merki

(sn. 13, 14)

- otvorawe na novi srpski u~ili{ta so internati vo Bitola i vo Ohrid;

silna srpska agitacija vo selata Dobru{evo, Lavci, Radobor (sn. 15)

21

- izvestuvawe od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo

vrska so problemot na vizirawe na paso{ite na “bugarskite”

ìteli (sn. 16, 17)

- izve{taj za vlijanieto na ekonomskata sostojba vrz nacionalnata svest

na naselenieto i opasnosta od srpskata propaganda za crkovno-prosvetnoto

delo; otvorawe golem broj novi srpski u~ili{ta vo Prilep, Kru{evo, Resensko,

Prespansko; reagirawe na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad do

ohridskiot mitropolit za prezemawe merki (sn. 18-21)

- prepiska okolu baraweto na Vasil Ikonomov - u~itel od Debar do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za dodeluvawe posebni

sredstva za borba protiv brzoto {irewe na srpskata propaganda vo Debarskiot

okrug; otvorawe novo srpsko u~ili{te odobreno od vlastite vo Lazaropole (sn.

27-28); polo`bata na naselenieto vo Debarsko i metodite na {irewe na

srpskata propaganda (sn. 22, 23, 24, 25, 26-31)

- primeri na ~esti sudiri me|u srpskata i bugarskata propaganda (obidot

za ubistvo na Limon~ev i Lozan~ev) pri otvorawe srpski u~ili{ta; protest od

Srpskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo Sofija poradi vakvite nastani (sn.

32-34, 40a, 41)

- izve{taj od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje za intenzivnoto

odewe na pe~alba vo Bugarija; posledici od re{enieto na Ministerstvoto za

namaluvawe na taksata pri vizirawe na paso{ite na bednite rabotnici (sn. 42,

43)

- pritisok od srpskata propaganda vrz ìtelite na selata vo Debarsko,

Prilepsko, Bitolsko za preminuvawe od egzarhisti vo patrijar{isti i obratno

(primeri so selata Slep~e, Zrze, Kostenica, Sokirci, Rilevo, Sv. Mitrani,

Vrbjani, Topol~ani i dr.) (sn. 44-46)

- pritisok od srpskata propaganda i turskiot policiski komesar vrz

ìtelite na s. Krivoga{tani - Prilepsko da se deklariraat za Srbi; protesti

od mitropolitot Gligorij do valijata (sn. 47-49, 53, 54)

- prepis od pismoto na Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Atina do

ministerot za nadvore{ni raboti vo vrska so napisite vo vesnicite “Embroz”,

“Skrit”, “Ast” i “Elinizmos” za propagandite i politi~kite ubistva vo

Makedonija (pregled na izvr{enite ubistva, sn. 50-51)

22

- ulogata na lerinskiot gr~ki mitropolit Joakim za {ireweto na

srpskata propaganda vo negovata eparhija (sn. 52)

- za pe~ateweto vo Belgrad na francusko-srpskata bro{ura pod naslov

“Statistika na bugarskite u~ili{ta vo Turcija vo {kolskata 1893-94” od M. V.

Veselinovi} (sn. 55, 56)

- prepiska okolu patnite tro{oci za lekuvawe na sekretarot i drugi

vraboteni vo bugarskite agentstva od Debarsko i Ki~evsko (ne~itlivo sn. 61-74,

108, 109, 110)

- ulogata na gr~kite komiteti na “Entiki - Eterija” vo formiraweto na

gr~ki ~eti vo Makedonija; podatoci za ubistvoto na dve lica dojdeni od Grcija

so zada~a da formiraat gr~ki ~eti (sn. 57-60); za statijata vo v. “Neologos” vo

vrska so formiraweto na gr~ki vostani~ki ~eti vo s. Selfixe (sn. 75, 76, 77)

- prepiska za otpo~nuvaweto so rabota na dru{tvoto “Albano-makedonski

silogos” (sn. 78); ulogata i celta na dejstvuvaweto vo Makedonija na tajnoto

revolucionerno dru{tvo “Etiki - Eterija” i albano-makedonskoto dru{tvo

“Albano-makedonski silogos” (sn. 79, 80)

- barawe od grupa gr~ki `iteli na Bitolskiot vilaet do Visokata porta

da im se dodeli pomo{ vo oru`je za ~etite {to tie gi formiraat (sn. 81, 82, 83)

- sudir me|u turska vojska i dve ~eti preminati od Grcija (sn. 85)

- srpskata propaganda i otvoraweto na srpskoto u~ili{te vo Konotlari -

Kostursko (mnogu ne~itlivo sn. 87, 88)

- primeri na zasilena srpska agitacija vo selata Kosinec - Kor~anska

kaaza; s. Sopotnica, Krivoga{tani, Brusnik i dr., merki protiv ovie pojavi (sn.

89, 90)

- upatstvo do bugarskite trgovski agentstva pri dostavuvawe na

izve{taite da bide proverena to~nosta na podatocite navedeni vo niv (sn. 91)

- izve{tai za pri~inite za reorganizacija na srpskite konzulati vo

Makedonija; pregled na novonazna~enite konzuli; naredba od Sofija za sledewe

na dejnosta na novonazna~enite srpski konzuli; informacija od sovetuvawata

odr`ani vo Ni{ na srpskite konzuli od Pri{tinskiot, Skopskiot i

Bitolskiot sanxak so na~alnikot na oddelenieto na srpskata propaganda (sn. 92-

94, 95-97, 100)

23

- izvr{ena finansiska revizija na Srpskiot konzulat vo Bitola od

Srpskiot konzulat vo Solun (sn. 101-104)

- sn. 105 dulikat na 104

- spisok na srbomanite od Debarsko na rabota vo Bugarija (sn. 106-107)

- metodi na srpskata propaganda vo Makedonija: teror od organizirani

razbojni~ki ~eti vrz naselenieto za da se deklarira kako srpsko (sn. 113-116

ne~itlivo); potkup na turski ~inovnici, vlijatelni turski gra|ani, selski

koxaba{ii i dr. od novonazna~enite srpski konzuli; vovedena stroga kontrola

na patnicite za Srbija; obidi za posrbuvawe ~isto vla{ki sela (Molovi{ta i

dr.) (sn. 113-116, 117-123)

- srpskata propaganda vo Veles i Vele{ko; protesti od naselenieto do

solunskiot valija i sultanot poradi nastanite vo Veles od 21.10.1899 (sn. 124-

128)

- intervencija na bugarskite trgovski agentstva za pritisokot od

srpskata propaganda vrz Makedoncite vo Srbija (sn. 129-131)

- podatoci za srpskite u~ili{ta vo Bitola i Bitolsko so spisok na

srpskite u~ili{ta vo Bitolskiot vilaet po sela vo kaazite: Bitolska,

Prilepska, Ki~evska, Debarska i Ohridska (sn. 132-135, 138, 139)

- podatoci za prestojot na gr~kiot mitropolit vo Debar i vo selata,

bojkotirano osvetuvaweto na crkvata vo s. Kru{je (sn. 139-151) od vele{kiot i

debarskiot gr~ki mitropolit

- stavot na debarskiot mitropolit Kozma za opasnosta od {ireweto na

srpskata propaganda vo Debarsko i problemite so egzarhiskoto naselenie {to

se deklariralo kakol patrijar{isko (sn. 152-155)

- sodrìna na pismoto od razbojnikot Ismail-~au{, koj baral otkup za

osloboduvawe na pritvorenite ìteli (ne~itlivo sn. 156-157)

- spor na bugarskata op{tina vo Voden protiv re{enieto na Solunskoto

idare - mexlisi vo vrska so ostav{tinata {to eden ìtel ja ostava na

op{tinata (sn. 158-160)

- pritisok od srpskata propaganda vrz ìtelite na s. Sopotnica -

Demirhisarsko da se deklariraat kako Srbi (sn. 161-165 ne~itko)

- zasilena policiska kontrola na site èlezni~ki stanici na linijata

Bitola - Solun (sn. 166)

24

- prepiska za problemite so viziraweto na paso{ite na regrutite od

Makedonija {to trebalo da se javat na regrutnite komisii vo Bugarija (sn. 167-

177)

- izjavi na bugarskiot arhijerejski namesnik Gligorija za pritisokot od

srpskata propaganda vrz `itelite na prilepskoto selo Margari, osobeno onie

{to rabotele vo Srbija, da se deklariraat kako Srbi (sn. 178, 179)

- teror vo selata Emboro, [estovo, Dobrec i drugi vo potraga po komiti,

vr{en od gr~kiot razbojnik, kapetan Karalivanos, pomagan od turskite vlasti

(sn. 180, 181)

- ovlastuvawe od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na advokatot

Anton Dimitrov od Bitola da gi zastapuva gra|anite pred sudskite vlasti (sn.

182-184)

- reagirawe na pelagoniskiot arhijerejski namesnik Grigorij za

otvorawe na srpskata crkva vo Prilep; podatoci za srbomanski semejstva vo

Prilep (sn. 185-187

- reakcija na kontrolata vr{ena od turskata policija na prepiskata

vodena me|u Bugarskata mitropolija i Sv. egzarhija; pretresi i apsewa od

turskata policija za prenesuvawe obleka vo selata Margari i Krivoga{tani -

Prilepsko (sn. 188, 189)

- ubistvo na grkomanskiot kmet vo s. Brusnik - Bitolska kaaza, koj bil

turski {pion (sn. 190, 191 delumno {ifriran izv.)

- spisok na lekarite, aptekarite i aku{erite vo Bitola (sn. 192-194)

- teror, apsewa i pretresi od turskata policija za ubistvoto na

koxoba{ijata na s. Bre{ani - Ohridsko od nepoznati lica (sn. 195-196 delumno

{ifrirano)

- apsewe na vojvodata Alekso Turunxiev vo s. Ajtos - Lerinsko, dojden vo

seloto so cel da go ubie gr~kiot {ef Vangel (sn. 197)

- prepiska vo vrska so li~nite primawa na inspektorite na bugarskite

u~ili{ta vo Bitolskiot vilaet (sn. 198)

- sve~enost na nastavniot kadar priredena vo Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Bitola (sn. 199-200)

- deklaracija do kne`evskite diplomatski pretstavnici na golemite sili

vo Carigrad, Peterburg, Viena, Berlin, London, Pariz, Rim za pravata i

25

obvrskite na narodite i narodnostite {to ìveeja na teritorijata na Turskata

Imperija (sn. 201-204)

- reorganizacija na italijanskite oficeri vo Makedonija: nazna~uvawe

novi italijanski oficeri, nov rakovoditel na àndarmeriskata {kola vo

Solun; {ifriran izve{taj za stavovite na italijanskite oficeri za nastanite

vo Makedonija; (sn. 205-206, 207-211)

- op{iren izve{taj za politi~ko-ekonomskata polo`ba vo Makedonija i

terorot od gr~ki ~eti vo periodot od 1904 do mart 1905 vo Solunskiot i

Bitolskiot vilaet; spisok na `rtvite na terorot od gr~ki ~eti vo s.

Zagori~ane; sredba so italijanskiot novinar Pelegrini i negovite pogledi za

ulogata na italijanskite oficeri vo Makedonija (sn. 214-221, 223-225a)

- sn. 212, 213 francuski jazik

- upatstvo od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za

rabotata na Kneèvskoto trgovsko agentstvo Bitola (sn. 222)

- prigovori od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za

sostavot na komisiite za popis na naselenieto (sn. 226)

- podatoci za dvièweto na “bugarskite” ~eti vo Makedonija, sredba na

Protogerov so êrnopeev i Dan~o-vojvoda vo Strumi~ko, za Sugarev i drugi (sn.

227, 228)

- za sredbata na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola so ruskiot

civilen agent Demerik; za objektivnosta na pe~atot vo vrska so nastanite vo

Makedonija (sn. 229, 229a)

- barawe od civilnite agenti poplakite od naselenieto da im bidat

dostavuvani direktno, bez posreduvawe na bugarskite pretstavni{tva (sn. 230-

231)

- podatoci za egzekucijata na Alekso Turunxiev; sredba na bugarskiot

trgovski agent so ruskiot civilen agent, avstriskiot konzul i italijanskiot

polkovnik Alber vo vrska so egzekucijata na Al. Turunxiev (sn. 232, 233, 237,

243, 244)

- sn. 238 turski tekst

- od razgovorite na pariskiot publicist Palares i bugarskiot trgovski

agent vo Bitola za op{testveno-ekonomskata sostojba na hristijanskoto

naselenie vo Makedonija (sn. 239, 240)

26

- delumno {ifriran izve{taj

- sredbi na bugarskiot trgovski agent vo Bitola so italijanskite

oficeri Gastoni i Luci vo vrska so statiite vo spisanieto “Le Temps” (sn. 242,

242a)

- za razgovorite me|u britanskiot generalen konzul vo Solun Greas i

bugarskiot trgovski agent vo Bitola za posledicite {to bi proizlegle vo

slu~aj turskata vlada da ne ja prifati me|unarodnata finansiska kontrola vo

Makedonija (sn. 244, 245)

- sredbi na ~lenovite na finansiskata komisija za Makedonija so

civilnite agenti; programa i cel na finansiskata komisija; naredba od

Carigrad so koja se zabranuva sekakva sorabotka na finansiskata komisija so

turskata administrativna uprava (sn. 246, 247)

- protokoli od dvata makedonski kongresa odr`ani vo Solun i vo Skopje

na 10.07.1905 ({ifriranite protokoli bile zapleneti od turskite vlasti (sn.

248-251)

- podatoci za Revolucionernata organizacija i nejzinite ~lenovi od

pronajdena prepiska kaj ubieni i pritvoreni ~etnici (sn. 252, 253)

- za indiferentniot odnos na ~lenovite na Revolucionernata

organizacija kon crkovno-u~ili{nite problemi. (sn. 254)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 15

DELO - V/70

07.1897

12.1897

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje i Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija za:

- formiraweto na srpski taen komitet vo Makedonija; pregled na

`rtvite od srpskata propaganda vo Solunskiot, Bitolskiot, Skopskiot vilaet;

potreba od prezemawe strogi merki protiv srpskata propaganda (sn. 1, 2); celite

27

i ulogata na srpskite komiteti vo Makedonija vo {ireweto na srpskata

propaganda (sn. 3, 4); podatoci za tajniot sostanok na Belgradskiot komitet i

plan za dejstvuvawe na srpskata propaganda vo Makedonija (sn. 5)

- primeri na teroristi~ki akcii na srpskata propaganda vo Skopsko i

Gostivarsko. (sn. 6, 7)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 16

DELO - 4/No 1

01.1897

11.1897

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so dejstvuvaweto na srpskata

propaganda vo Bitolsko:

- metodi na {irewe na srpskata propaganda vo Bitola, Ohrid, Prilep,

Kumanovo, Debar; primeri na provocirani ubistva od srpskata propaganda vo

sorabotka so turskite vlasti; protesti do valijata (nedovr{eno, sn. 1, 2, 3, 5)

- sudiri me|u Bugarskata op{tina vo Prilep i potkupeniot kajmakam vo

vrska so otvoraweto na srpskoto u~ili{te vo Prilep; protesti do valijata (sn.

4, 6)

- pritisok vo Belgrad od srpskata propaganda vrz grupa studenti od Ser,

pri~ina za nivnoto vra}awe vo Makedonija (sn. 7, 8)

- ulogata na Srpskata radikalna partija od Belgrad vo sproveduvaweto na

srpskata propaganda vo Bitola; vo Prilep istaknati proglasi za vostanie vo

imeto na hristijanskoto naselenie (sn. 9, 10); prilog - proglasot za vostanie (sn.

11, 12, 23)

- {irewe na srpskata propaganda preku Srpskiot konzulat vo Bitola;

potkupuvawe na bednoto naselenie; agitacija za upis na pogolem broj u~enici vo

srpskite u~ili{ta, pregled na otvoraweto srpski {koli (sn. 28); prifa}awe

28

golem broj bedni u~enici vo srpskite internati (sn. 17); podatoci za srpskata

propaganda vo Prilep, Debar, Kru{evo (sn. 13-28)

- prepis od izve{taite na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun vo

vrska so odlukata na srpskata vlada za ispra}awe vo Makedonija srpski lekari

so propagandna cel (sn. 18, 19, 21, 24)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 17

DELO - V/55

11.1898

12.1902


diplomatsko agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za reformite vo Turcija od 1898-1902 godina:

- izve{taj od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje za statiite vo

pe~atot vo vrska so sproveduvaweto na reformite na Turcija vo Makedonija (sn.

1, 2)

- raspis do velikiot vezir, bitolskiot valija i verskite na~alnici vo koj

se izrazeni èlbata i nastojuvawata na sultanot da obezbedi miren i siguren

ìvot na site ìteli vo Makedonija, bez razlika na vera i nacionalnost (sn. 3,

5, 6, 7)

- za sporot okolu sopstvenosta i naemninata za ku}ata vo Kru{evo, vo

koja bilo smesteno srpskoto u~ili{te (sn. 3, 14); gr~kata propaganda vo

Kru{evo i vlijanieto na ohridsko-prespanskiot vladika. (sn. 15 ne~itlivo)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 4a

DELO - 7/No 3

29

12.1897

12.1897

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija za pritisokot vrz ìtelite na seloto Gorni~evo

i drugi vo Kostursko od [ahin-beg da se otkaàt od Sv. egzarhija i povtorno da

ja priznaat Patrijar{ijata. (sn. 1-3)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 5

DELO - I/70

08.1897

12.1897

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija i Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola za

ubistvoto na u~itelot Ganov:

- aktivnosta na srpskata propaganda vo Solun organizirana od

teroristi~kiot komitet od Belgrad (sn. 1-2)

- sudski proces odràn vo Solun na 27.11.1897 po deloto na ubistvoto na

u~itelot Ganov; poedine~ni soslu{uvawa na svedoci (sn. 3-13); donesena presuda

(sn. 14-18); slu~ajot so apseweto na svedokot Laketi} i negovi biografski

podatoci (sn. 19, 20)

- naredba od turskite sudski inspektori so koja se zabranuva

osloboduvawe na obvinetite za revolucionerna dejnost; spisok na sudski

inspektori (sn. 8, 9. 11. 12)

- samovolno formirana komisija od valijata za re{avawe na problemot

so nazna~uvaweto poljaci (sn. 12a, 13)

- sn. 14 turski

- naredba od turskite vlasti so koja se zabranuva da im se dostavuvaat

kakvi bilo poplaki protiv terorot vr{en od turskata vojska i ba{ibozukot (sn.

15, 16)

30


- protesti do valijata od ìtelite na seloto Pozdivi{ta, Kostursko,

protiv terorot i yverstvata od turskata vojska (sn. 18, 19)

- za konkursot vo vesnikot “Manastir” za straàri i policiski agenti so

pravo da se prijavuvaat i kandidati - hristijani. (sn. 20)

FOND: 331

Opis - 1

A/E - 18

12.1898

12.1899


diplomatsko agentstvo vo Carigrad, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za terorot vr{en vrz mirnoto

naselenie od turskata vojska i ba{ibozukot, albanskite razbojni~ki bandi i

srpskata propaganda:

- teror od turska banda vo s. Emboro - Kajlarska kaaza (sn. 1)

- teror od Turci - sobira~i na danok (desetok) vo selata Kajlari i s. Leki

- Kajlarska kaaza (sn. 1-4, 32)

- primeri na teror od turski razbojnici vo selata Kara~ica, Emboro -

Kajlarska kaaza, s.\avato - Bitolsko, s. Kadino i dr. (sn. 5-7, 8, 9)

- vo s. Bràna - Ki~evsko ubien koxaba{ijata; teror i ubistva vo Bitola

(sn. 10, 11); vo Debarsko (sn. 12, 13); vo s. Pateli - Lerinsko, s. Rusejci -

Ki~evsko, s. Strugovo - Bitolsko; s. Debrec - Xumajliska kaaza; poplaki od

hristijanskoto i del od turskoto naselenie do valijata poradi terorot i

yverstvata (sn. 19-20, 27); zulumi vo s. Grade{nica - Bitolsko (sn. 21, 22);

ograbuvawe od grupa Turci vo s. Kremenica (sn. 23, 24); napadnat od grupa Turci

sve{tenikot na Carev Dvor - Resensko (sn. 33)

- primeri na sudiri me|u hristijanskoto i muslimanskoto naselenie vo

Ki~evo (sn. 35, 42, 43)

31

- vo s. Dobru{evo - Bitolsko voveden danok vo nautra od turski razbojnik

(sn. 37, 38)

- ograbena stokata vo selata Nièpole - Bitolsko i Setina - Lerinsko

(sn. 39); vo s. Krstofor - Bitolsko napadnat drvar od vooruèni turski

razbojnici (sn. 40, 41); teror vo s. Ajtos i Prekopana - Lerinsko (sn. 44, 45)

- ograbuvawe i apsewe nevini ìteli vo s. Triovo - Kostursko (sn. 46-47);

samovolno sobirawe danok vo s. îflik (sn. 48, 49); apsewe ìteli kako {pioni

od s. Magarevo - Bitolsko (sn. 50, 51)

- ograbeni od grupa Turci ìteli na s. Lopatnica - Bitolsko (sn. 52, 53) i

pove}e sezonski rabotnici na rabota vo Bugarija od s. Armenot - Lerinsko (sn.

54, 55); ubistva bez pri~ina vo s. êrnobuki i dr. Bitolsko (sn. 56, 57); ograbeni

od turski razbojnici selata Bazernik - Demirhisarsko i Smilevo - Bitolsko

(sn. 58-59); ubieni i ograbeni trgovci od s. Mavrovo, s. Logovardi - Bitolsko, s.

Ezernik - Demirhisarsko i dr. (sn. 60-66); ubistva i ograbuvawa vo s. Braj~ino -

Prilepsko, s. Nered - Lerinsko (sn. 67, 68); s. Gorno i Dolno âirli - Bitolsko,

sela vo Ohridsko i Debarsko (sn. 69-70)

- oruèn incident kaj garnizonot vo Prilep (sn. 72)

- ograbuvawa vo selata Pisoderi - Lerinsko, s. Magarevo - Bitolsko;

Ohrid (sn. 73-74); s. Gorni~evo - Lerinsko, Krklino, Ko~i{ta - Bitolsko (sn. 75,

76)

- vo Kaàni pritvoreni 6 razbojni~ki grupi (sn. 77, 78)

- oruèni sudiri me|u grkomani i egzarhisti vo Kostur (sn. 79, 80)

- ograbuvawa od turski razbojnici vo s. Ek{i-Su, Gali~nik - Debarsko

(sn. 83, 84 ne~itlivo); ubistva vo Kru{evo; teror vo s. Ba~i{ta (sn. 86, 87)

- intervencija na bitolskiot valija vo vrska so prethodnite nastani (sn.

85)

- teror i ubistva od zloglasniot Tefo vo s. Slansko - Ki~evsko, od

selanite na s. Judevo - Ki~evsko, barawe pari za da gi {titi od albanski ~eti

(sn. 88, 89)

- ograbuvawa od vooruèni Turci vo selata Za{le i Cer -

Demirhisarsko; s. Ostrilci - Kru{evsko, s. Popoqani - Lerinsko (sn. 90, 91, 92,

93)

32

- teror vrz maloletnici od grupa Turci vo seloto Cer - Demirhisarsko,

koi bile oslobodeni pod dobien otpkup vo zlato; teror vrz ìteli na s. @ur~e -

Kru{evsko (sn. 94, 95, 96, 97 ne~itlivo)

- sn. 98 del od izve{taj za teror

- sn. 99 del od izve{taj za teror

- telegrafsko izvestuvawe od janinskiot do solunskiot valija za gr~kata

vostani~ka ~eta na Sava (psevdonim Vasil) sostavena od 11 ~lena (sn. 101, 102)

- teror od dve vooruèni gr~ki ~eti vo selata Nevoljani - Lerinsko, s.

Molovi{ta i Drago{ - Bitolsko (sn. 104, 110)

- teror i ograbuvawa od razbojnici - Romi vo selata Lazaropole -

Debarsko, s. Bu~in - Prilepsko, s. Godivje - Ohridsko; za nastanite izvesteno

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija (sn. 111-115)

- ubistva vo s. Vi{ne - Ohridsko (sn. 116, 117); s. Staro Velmej - Ohridsko,

s. Zagori~ane - Kostursko, s. Bukovo - Bitolsko (sn. 118, 121 ne~itlivo); teror

od turski vojnici vo s. Mi{lensko - Stru{ko, D. Debarci i s. Lozani - Bitolsko

i dr. (sn. 122, 123)

- podatoci za bro{uri od Carigrad do oxite vo Makedonija so

propagandna cel (sn. 124-126)

- teror od gr~ki ~eti vo s. Klisura - Kostursko i barawe golem otkup (sn.

127)

- teror od vooruèni razbojnici vo s. Stranica - Kostursko, s.

Dobru{evo - Bitolsko, s. Carev Dvor - Resensko, s. Kukure~ani i dr. (sn. 128-131)

- obid za ubistvo na srpski agitator vo Bitola od nepoznati storiteli

(sn. 132, 132a)

- teror od Romi - muslimani vo s. Bu~in - Prilepsko, Kru{evo i dr. (sn.

133)

- akcija na ~etata na Taki vo Nièpole vo potraga po zloglasniot Osman

(sn. 134, 135 nedovr{eno)

- teror od turska vojska vo s. Nevoljane - Bitolsko (sn. 137, 138)

- ograbuvawa na sve{tenici i u~iteli od turska vojska vo s. Emboro,

baraj}i ~etnici (sn. 139, 140, 145, 146), ubistva bez pri~ina vo s. Virovo -

Demirhisarsko, Prilep, Ohrid (sn. 141, 142, 147, 148)

- teror od policiskite vlasti vo s. Velmo{te - Ohridsko (sn. 143, 144)

33

- primeri na teror od vooruèni Turci vo Ki~evsko i vo Bitolsko (sn.

149, 150)

- odveden ìtel od Klisura, s. Balace. s. Mesoluri - Grebenska kaaza i

barawe golem otkup (sn. 151, 152)

- teror od turski razbojnici vo s. Ribarci protiv odlukata na turskata

vlada za poljaci da se postavuvaat i hristijani (sn. 153, 154)

- teror vo s. Sveta-Ra~e - Ki~evsko vrz ìtelite {to protestirale

protiv samovolniot danok desetok (sn. 155)

- izve{taj za nastanite vo Prilepska kaaza; vo s. Mojno, vo s. Prilepec

(sn. 156, 157); ubistva vo s. Baica - Lerinsko, s. Prekopana - Lerinsko, Prilep

(sn. 158, 159); vo s. \avato, Dolenci - Resensko (sn. 160-161, 169)

- opoàruvawa i teror na sve{tenici {to se sprotivstavuvale na

samovolno baraniot danok od Turci vo s. Bre{tani - Kostursko, s. Devla, s.

Brod - Ki~evsko (sn. 162-170, 177); ograbeni ov~ari vo s. Gali~nik - Debarsko, s.

Miokazi i s. Selce (sn. 166-167); ubistva bez pri~ina od turski storiteli vo

selata Zrze, s. Slep~e (sn. 171)

- primeri na teror i yverstva od arnautski razb ojnici vrz mirnoto

hristijansko naselenie vo Debarsko i Ki~evsko; s. Dobrenovec i Ben~e;

pritvoreni ìteli od s. Bitu{e - Ki~evsko i barawe golem otkup; odvedeni bez

traga vidni ìteli na s. Turije - Ohridsko; ograben dobitok od s. Du{egubica -

Ki~evsko i s. Boi{ta - Demirhisarsko

- ubistva bez pri~ina vo s. Srpci - Bitolsko; ograbuvawa vo s. Carev Dvor

- Resensko; teror vo s. Bukovo - Resensko, s. Pribilci, Cerovo, Virovo,

Sloe{nica, Babino, Ilino i drugi sela vo Demirhisarsko (sn. 178-180, 183, 184);

ubistva od nepoznati storiteli - ìteli na srbomanskoto selo Zrze (sn. 181-182)

- teror i yverstva od albanski razbojni~ki ~eti; podatoci od o~evidci za

ogbrabuvawa na stoka i pari, teror vrz nevinoto hristijansko naselenie vo

Gali~nik i dr. sela vo Debarsko (pregled po sela na nastani); ograbuvawa vo s.

Selce, Rosoki, Mavrovo, Le{nica, Leunovo, Nikiforovo, Bitu{e, Rostu{e;

teror, ubistva i ograbuvawa od zloglasniot Tahir-Tole vo s. Slatino -

Ohridsko i dr. i od ~etata na Isqam vo selata Vrane{nica, Drugovo, Kladnik,

Zajaz, Mala Reka, Rostu{e, Magar~e i dr.; oruèn sudir so `rtvi me|u

arnautskite razbojnici i turskata vojska. (sn. 185-189)

34

FOND: BUGARSKI KONZULAT VO BITOLA - BITOLA

(1897-1910)

MF: 4298

GODINI: 1898-1903

SNIMKI: 1787

METRI: 49, 45

JAZIK: bugarski

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 18

11-22.12.1899

Izve{tai na bitolskiot konzul P. Mihailov do kne`evskiot

diplomatski agent vo Carigrad, Iv. St. Ge{ov, do ministerot za nadvore{ni

raboti vo Sofija, T. Ivan~ov, do kne`evskiot trgovski agent vo Solun, A.

[opov, za slu~ai na grabnuvawe hristijani zaradi dobivawe otkup; za

zlostorstvata na Turcite vo Bitolsko, Debarsko, Gostivarsko i dr. mesta, za

inertniot odnos na vlastite kon tie zlostorstva; za odnosot na angliskiot i

francuskiot konzul (206-208). (sn. 190-209)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 18a

1898-1903

Delovoden protokol za izleznata prepiska na Konzulatot za periodot od

1898 do 1903 godina. List. 260

35

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 19

DELO: 9

16.01.1898

17.12.1898

Izve{tai od bugarskite konzuli vo Bitola, N. Stoj~ev i P. Mihailov do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, od K. Stoilov do dipl. agent

vo Carigrad, D. Markov i od trgovskiot agent vo Skopje, D. Rizov, za ubistva,

grabe`i i teror na naselenieto vo Bitolskiot vilaet od strana na turski i

albanski razbojni~ki ~eti (sn. 2-49):

- za Vini~kata afera (sn. 2, 3)

- za otkrivaweto skladovi so oru~je vo {tipskite sela (sn. 2), Kumanovo,

Kratovo i Kriva Palanka (2, 3, 49)

- za masovnoto begawe na naselenieto vo Bugarija so cel da go izbegne

terorot na turskite vlasti (sn. 3)

- za pogrebot na bugarskiot konzul vo Bitola N. Stoj~ov (sn. 4)

- za uni{tuvaweto na slovenskite natpisi vo s. Bukovo i apseweto na

Sugarev poradi uni{tuvaweto na gr~ki grobovi (sn. 4, 5)

- za ubistvata i nasilstvata vo Skopje (sn. 6, 7)

- za sudirot me|u srbomanskiot i bugarofilskiot pop vo s. Dobru{te (sn.

8, 9)

- za oskvernuvaweto na crkvata “Sv. Georgija” vo s. Vrane{tnica,

Ki~evsko (sn. 23, 24)

- za odnosot na turskite vlasti kon razbojni{tvata i zulumite na Turcite

i na Albancite. (sn. 14-16, 24, 39, 40, 44-48)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 20

36

31.03.1897

28.10.1902

- Za neprisustvoto na mitropolitot Grigorij na nekoi crkovni obredi i

baraweto na Egzarhatot toj zaradi neposlu{nost da se zameni so drug (sn. 2-11)

- crkovni borbi me|u Patrijar{ijata i Egzarhijata; oskvernuvawe na

crkvata vo s. Breznica; pretstavka na konzulot Rostkovski do valijata;

pristrasnost na valijata kon gr~kiot kosturski vladika (sn. 6-11)

- odnosot na turskite vlasti kon patrijar{iskite i egzarhiskite

sve{tenici: grubo odnesuvawe na ki~evskiot kajmakam kon mitropolitot

Kozma; obidi za ubistvo na Kozma i intervencija na konzulot Rostkovski kaj

valijata (sn. 13-26, 30, 31)

- barawe da se rakopolo`i nov sve{tenik za s. Premka, koe ja priznava

Egzarhijata i ne go prifa}a patrijar{iskiot sve{tenik (sn. 23)

- apsewe nevini lica po Kosturskata afera (sn. 28)

- obidi na srbomanskiot vladika za prezemawe na crkvite vo s. Gali~nik,

Lazaropole, Jablanica i dr. (sn. 30)

- odnosot na srpskiot konzul Risti} kon verskite borbi; (sn. 31)

- sudiri me|u privrzanicite na Egzarhijata i Patrijar{ijata vo

bitolskoto selo Brusnik (sn. 45, 46, 50, 60, 71-73, 76-81)

- preporaka od Ministerstvoto vo Sofija verskite problemi da se

re{avaat po legalen pat, a ne so nasilstva (sn. 35)

- nepovolni rezultati od prebrojuvaweto na naselenieto vo s. Brusnik

(sn. 37)

- dokument na staroturski jazik (sn. 39)

- za rakopolo`uvaweto na egzarhiskiot sve{tenik vo seloto i

podvojuvaweto na selanite na “Bugari” i “srbomani” (sn. 41, 42)

- dejstvuvaweto na Argir Zaho vo interes na grkomanstvoto (sn. 47, 52, 56-

59)

- protest na “egzarhistite” od s. Brusnik i barawe da se otvori

egzarhisko u~ili{te (sn. 50, 53, 54, 66, 70, 75, 78-80)

- povtorno prebrojuvawe na “egzarhistite” i “patrijar{istite” od s.

Brusnik. (sn. 70)

37

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 21

12.08.1898

14.08.1898

- Prepiska na Konzulatot so trgovskite agentstva vo Solun i Skopje i

Ministerstvoto za nadvore{na trgovija vo Sofija vo vrska so obezbeduvaweto

specijalni vozovi po povod osvetuvaweto na bugarskata crkva vo Carigrad:

podgotovki za osvetuvaweto na crkvata “Sv . Stefan” vo Carigrad; barawe na

sve~enostite da prisustvuvaat i vernici od Makedonija; obra}awe do turskite

vlasti da obezbedat specijalni vozovi od Solun za Carigrad. (sn. 1-7)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 23

DELO: 9

14.11.1898

13.02.1899

- Izve{tai do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i do Diplomatskoto

agentstvo vo Carigrad za sudirot na “bugarskite” i “srpskite” u~enici vo

Bitola i za osuduvaweto na u~itelot S. Paskalev (sn. 1-20)

- napad na “srpskite” deca vrz “bugarskite” i apsewe na u~itelot Slav~o

Paskalev (sn. 1)

- intervencija na diplomatskiot agent vo Carigrad (sn. 12)

- osloboduvawe na u~itelot so kaucija od 30 turski liri.

38

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 24

DELO: 7

januari 1898

septemvri 1898

- Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i izve{tai od

Trgovskoto agentstvo vo Skopje vo vrska so crkovno-u~ili{nite raboti vo

Bitolskiot vilaet:

- crkovni borbi me|u “egzarhistite” i “patrijar{istite” i prebrojuvawe

na naselenieto (sn. 2, 4, 5, 13-17, 47-48)

- odnosot na vlastite kon ovaa borba (sn. 2, 7)

- sporot me|u “Bugarite” i “srbomanite” (sn. 13-17, 47, 48)

- gr~kata i srpskata propaganda (sn. 24)

- merki prezemeni za intenzivirawe na crkovno-u~ili{noto delo vo

Lerin i vo Kostur (sn. 4, 25-27)

- priznavawe na skopskiot mitropolit Sinesij od strana na Portata (sn.

11-13)

- pokana na mitropolitot Grigorij da zasedava vo Mexlisot (sn. 4, 7, 18)

- intervencija na mitropolitot Kozma kaj valijata za izgradba na crkvi

vo s. Drenok, Osoica i Selce - @upa (sn. 10)

- obezbeduvawe sredstva za odr`uvawe na u~ili{tata vo Bitolskiot

vilaet (sn. 20, 39, 41)

- nazna~uvawe i razmestuvawe na direktori i u~iteli vo egzarhiskite

u~ili{ta (sn. 24-25, 32, 34)

- organizirawe masovno prisustvo na “Bugarite” od Makedonija pri

osvetuvaweto na crkvata “Sv. Stefan” vo Carigrad (sn. 28, 30, 38, 42)

- karakteristika na mitropolitot Grigorie i drugi vidni lu|e na

crkovnite op{tini. (sn. 45)

39

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 25

DELO: 9

juli 1898

noemvri 1899

Izve{tai do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i Diplomatskoto

agentstvo vo Carigrad vo vrska so obidite za atentat na ohridskiot mitropolit

Metodij:

- napad na dvajca Turci na vladikata poradi negovoto potpi{uvawe na

edno re{enie vo ohridskiot Mexlis (sn. 8, 9)

- nasilni~ko odnesuvawe kon slugata na mitropolitot od strana na Jusuf-

bej (sn. 10, 4, 12)

- `alba na mitropolitot do valijata i negovo ignorirawe na slu~ajot (sn.

12, 14, 21)

- obid za ubistvo na mitropolitot Metodij za vreme na negoviot prestoj

vo Resen od ku}ata na spahijata [ukri-aga (sn. 9, 13, 16, 18)

- razni verzii za napadot na mitropolitot Metodij od strana na dvajca

napa|a~i. (sn. 22)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 26

avgust 1898

juni 1901

Pisma od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, prepisi od

pisma do Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad vo vrska so ubistvoto na

Dimitar Gordan, prv srpski agitator, pretsedatel na srpskata op{tina vo

Ohrid: (sn. 1-27)

40

- ubistvoto na D. Gordan od strana na nepoznato lice i obvinuvawe na 12

“bugarski” u~iteli (sn. 1, 2)

- opis na aktivnostite na Gordan vo interes na srpskata kauza i tekot na

negovoto ubistvo (sn. 2-4)

- novi podrobnosti za ubistvoto i odnosot na srpskiot konzul

Veselinovi} (sn. 5-6)

- imiwata na obvinetite u~iteli za ubistvoto na Gordan (eden del od

tekstot i {ifriran) (sn. 8, 9)

- razni verzii za mo`niot ubiec; motivite, celite i rezultatite od

ubistvoto (sn. 11, 12, 13, 14)

- {ifrirano pismo do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija

od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (D. Novev) (sn. 13-15)

- patuvawe na srpskiot konzul Veselinovi} vo Ohrid zaradi {irewe na

srpskata propaganda: prisustvo na osvetuvaweto na srpskoto u~ili{te vo s.

Podgorci, sredba so ruskiot konzul Ma{kov, intervencija vo vrska so sudeweto

na obvinetite u~iteli za ubistvoto na Gordan (sn. 16-18)

- barawe da se zgolemat finansiskite sredstva zaradi vr{ewe poaktivna

bugarska propaganda (sn. 18)

- povtorno razgleduvawe na deloto za ubistvoto na D. Gordan, osuduvawe

na u~itelot Pat~ev na 15 godini zatvor i negovo osloboduvawe poradi nedostig

na dokazi. (sn. 19, 20, 22, 24, 25, 27)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 27

april 1898

maj 1902

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so

regulirawe na nekoi finansiski problemi:

- prepiska na Ministerstvoto so trgovskiot agent vo Bitola, D. Jovev, vo

vrska so opravduvaweto na baranite sredstva za nepredvideni rashodi (sn. 1, 2)

41

- opravduvawe na sredstvata potro{eni za spre~uvawe na otvoraweto

srpsko u~ili{te vo Resen kako i na sredstvata potro{eni za vreme na

boleduvaweto na agentot N. Stoj~ev (sn. 3-7)

- potvrdi za dobieni 200 i 500 leva nameneti za nepredvideni tro{oci

(sn. 9, 10

- izvestuvawe za ispratenite 300 leva so {ifrirano upatstvo za na~inot

na nivna upotreba (sn. 11)

- prepiska me|u trgovskite agenti vo Bitola (P. Mihailov) i vo Solun

(A. [opov) vo vrska so na~inot na raspredelba na sumata od 300 leva preku

crkovni institucii kako pomo{ od crkvata i spisoci na licata na koi im e

dodelena pari~na pomo{ za siroma{ni semejstva. (sn. 12-16)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 28

mart 1898

oktomvri 1901

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so nabavkata

i pretplatata za knigi i vesnici za agentstvoto:

- pregovori me|u Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i

Ministerstvoto za narodna prosveta za dostavuvawe na agentstvata vo Turcija

po eden primerok od nau~nite izdanija (sn. 1)

- predlog za ispra}awe bugarski vesnici vo agentstvata vo Turcija preku

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za da se izbegne turskata cenzura. (sn. 2-

4)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 29

42

fevruari 1898

dekemvri 1899

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i agentstvata vo

Solun i vo Skopje vo vrska so sobiraweto statisti~ki podatoci za naselenieto

vo trite vilaeti i izrabotkata etnografska karta na Makedonija:

- barawe da se sostavat spisoci na naselenite mesta vo Bitolskiot vilaet

so podatoci za naselenieto po nacionalnosti (sn. 2)

- podatoci za u~ili{tata vo Bitola: broj na u~ili{tata (bugarski,

srpski, gr~ki, turski i dr.) i broj na u~enicite vo niv; vlijanieto na

propagandite za opredeluvawe na u~enicite (sn. 3, 4)

- tabelarni pregledi na bugarskite, srpskite i gr~kite u~ili{ta i

internati vo Bitola (sn. 5-9)

- prepiska vo vrska so sobiraweto podatoci za statistikata na

Bitolskiot vilaet; predavawe na tie podatoci za ruskiot konzul Rostkovski

(sn. 16, 17)

- izrabotka na etnografska karta na Solunskiot vilaet vo Agentstvoto

vo Solun; barawe podatoci od agentstvata vo Skopje i vo Bitola za da se

izraboti etnografska karta na cela Makedonija (sn. 18-25)

- pribirawe podatoci za naselenieto vo Solunskiot, Skopskiot i vo

Bitolskiot vilaet po barawe na redaktorot na angliskiot vesnik “Tajms” so

cel da se napi{e statija za Makedonija {to }e izleze kako prilog na ovoj

vesnik. (sn. 26-28)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 30

DELO: h/a/2/1

septemvri 1898

juli 1901

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i

agentstvata vo Skopje, Solun i Carigrad vo vrska so buntot na debarskoto

43

muslimansko naselenie protiv turskite vlasti i napadite na albanskite ~eti

vrz nemuslimanskoto naselenie:

- poseta na Gali~nik od strana na Saadedin-pa{a, a potoa od ruskiot

konzul Ma{kov zaedno so srpskiot konzul so cel da soberat podatoci za

zlostorstvata na Arnautite vo okolnite sela (sn. 1, 2)

- polo`bata vo Pe} i \akovo po nemirite na ~elo so Riza-bej i Bajram

Cura; neuspe{ni obidi na srpskiot konzul da gi potkupi voda~ite; u~estvo na

zloglasniot Haxi Zeko; odnosot na vlastite kon tie razbojni{tva (del od

pismoto {ifrirano, so objasnuvawe na {ifrite (5a); povlekuvawe na valijata

Hafiz-pa{a i nazna~uvawe nov valija; “anketa” na Saadedin-pa{a za

pomiruvawe na Arnautite zaradi borba protiv “|aurite” i sprotivstavuvawe na

evropskoto me{awe; obikolka na konzulot Ma{kov (sn. 3-8)

- zatvorawe na sobranieto vo Pe}; svikuvawe novo sobranie vo Debar so

cel da rasprava za osloboduvawe na Albancite od sultanovata vlast;

formirawe albanski dobrovole~ki odredi; barawe na Albancite da se otvorat

u~ili{ta na nivniot maj~in jaziik; odnos na otomanskata vlast kon Arnautite

kako nivni istovernici i sojuznici protiv hristijanskoto naselenie (sn. 9-13)

- razbojni{tvo na [a}ir Dema; ispra}awe vojnici vo negovata kula vo s.

Kr~ica; dejstvuvawe na Debarskata komisija; barawe na Albancite samouprava

(sn. 14-19)

- otvorawe na Kriminalno prvostepeno sudili{te vo Debar;

demonstracii na debarskoto muslimansko naselenie protiv vlastite -

zatvorawe na ~ar{ijata, barawe da se smeni mutesarifot; vleguvawe vo Debar

na razbojni~ki bandi na ~elo so Tahir Tola, Mali~ Kazan i Zenil Kaja i

smestuvawe vo hristijanskite ku}i; protest na hristijanskoto naselenie poradi

{tetite napraveni od arnautskite bandi i barawe za{tita od mitropolitot

Kozma (sn. 20-26)

- pregovori na debar~ani so Hasan-pa{a i Talat-pa{a vo vrska so

ukinuvaweto na Kriminalniot sud i smenuvaweto na mutesarifot; re{avawe na

problemot na “krvnata odmazda”; povtorno zatvorawe na ~ar{ijata poradi

neuspe{nite pregovori; zazemawe na gradot od Albancite od okolnite sela i

mirno povlekuvawe na vojskata; poddr{ka od Albancite od Pe}, \akovo i

Prizren (sn. 26-33)

44

- naseluvawe na Albancite vo hristijanskite ku}i; intervencii na

mitropolitot Kozma kaj valijata za za{tita na hristijanskoto naselenie;

formirawe komisija vo Carigrad so cel da se okon~a Debarskata afera (sn. 34-

38)

- protest na muslimanskoto naselenie poradi carskata naredba za

voveduvawe “adlie”; nasilstva vrz hristijanskoto naselenie so cel i toa da

u~estvuva vo protestot; barawe na hristijanite da gi za{titi Mitropolijata:

pismo do mitropolitot Kozma od hristijanskite prvenci na Debar i od

kmetovite na Lazaropole, Treson~e, Osoj i Gari, `albi do sultanot i Portata

(sn. 39-50)

- razbojni{tva na albanskite bandi, grabnuvawe i obes~estuvawe na

risjanki; bezuspe{ni obidi na vojskata da ja smiri situacijata; pismo na

bugarski jazik navodno isprateno od Makedonskiot komitet vo Sofija do

albanskite prvenci vo Debar so preporaka da ne otstapuvaat od svoite barawa

(sn. 51-56)

- razvrska na trimese~nite neredi vo Debar: pristignuvawe na Melbruk--

pa{a ispraten od Portata da objavi deka se ukinuva “adlieto” (Kriminalnoto

sudili{te); otvorawe na ~ar{ijata: barawe za obe{tetuvawe na hristijanskoto

naselenie izma~eno od zulumite na Arnautite skarani so mesnite vlasti i

garancii za vo idnina da se stavi kraj na nasilstvata vrz hristijanskoto

naselenie (sn. 57-60)

- pobuna na partijata na mutesarifot Sulejman-pa{a poradi namerata na

Melbruk-pa{a da go smeni, zakana na partijata na idniot mutesarif deka }e

odgovori so isti merki (sn. 62-64)

- prepis na pismo na razbojnikot Isqam do koxoba{iite i azite na

selata Malo i Golemo Cersko, Prostrani i Velmevci, Demirhisarsko, vo koe

im nudi za{tita od razbojnicite za pari~na nadoknada, a vo sprotivno - odmazda

(sn. 65)

- smenuvawe na stariot mutesarif, Sulejman-pa{a i nazna~uvawe na nov -

Ibraim-pa{a; nesoglasuvawa me|u dvete partii; smenuvawe na Ibraim-pa{a (sn.

66-78)

- barawe na otomanskite vlasti soglasnost od debarskite prvenci za

gradewe na 2 kasarni i 3 karauli (sn. 79-80)

45

- nazna~uvawe na nov mutesarif vo Debar, Salih-pa{a od Mitrovica (sn.

80)

- ubistvo na Nuri-bej, sultanski {pion, poradi potka`uvaweto na Hamdi-

bej od partijata na mladoalbancite. (sn. 83)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 31

DELO: 1a

januari 1898

januari 1899

Prepiska na Konzulatot vo Bitola so Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti vo Sofija i agentstvata vo Solun, Skopje i Carigrad vo vrska so

srpskata propaganda vo Makedonija:

- {irewe na srpskata propaganda od strana na lerinskiot gr~ki vladika

Ioanikij vo selata na svojata eparhija; propagirawe na mitropolitot Ioanikij

naselenieto da se izjasnuva kako Srbi i sobirawe potpisi za otvorawe na

srpski u~ili{ta; opasnost od {ireweto na ovaa propaganda za bugarskoto delo

vo Makedonija i inicijativa da se prezemat merki protiv nea; odnosot na

gr~kiot Generalen konzulat kon prifa}aweto na srpskata propaganda od strana

na pastvata na Patrijar{ijata (sn. 1-3)

- obezbeduvawe materijalni sredstva od strana na Srpskiot konzulat za

potkupuvawe na agitatori: ~inovnicite, koxoba{iite na selata, policiskite

~inovnici; `alba na mitropolitot Grigorij do valijata; obikolka na

mitropolitot Grigorij niz prilepskite sela (sn. 4, 5)

- sobirawe potpisi vo Lerin za otvorawe na srpsko u~ili{te; konflikt

me|u egzarhistite i patrijar{istite vo Armensko; opasnosta od srpskata

propaganda i inicijativi za prezemawe merki protiv nea; neodobruvawe na

“srbomanskata” dejnost na Ioanikij od strana na Patrijar{ijata i

razgleduvawe na mo`nostite da se vlijae protiv nego preku Gr~kata

patrijar{ija (sn. 6, 7)

46

- neuspeh na srpskata propaganda na Ioanikij vo Armensko i dr. lerinski

sela; dogovor me|u egzarhistite i patrijar{istite za koristewe na crkvata i

manastirot; obidi za otvorawe srpsko u~ili{te vo Lerin; inicijativa za

dejstvuvawe Gr~kata patrijar{ija da go smeni lerinskiot mitropolit Ioanikij

(sn. 8-10)

- neuspeh na srbomanskata politika na Ioanikij; prekinuvawe na

nastojuvawata za negovo smenuvawe poradi negovata bezopasnost; pokajuvawe na

Ioanikij (sn. 11-15)

- protest na prvencite na Gali~nik poradi ispra}aweto vo seloto

patrijar{iski sve{tenik; obidi za zaedni~ko dejstvuvawe na egzarhistite i

patrijar{istite protiv srpskata propaganda (sn. 17-20)

- informacija za razgovorot na ruskiot konzul Rostkovski so egzarhot vo

Carigrad vo koj egzarhot go iskaùva svoeto mislewe za odnesuvaweto na

bugarskata vlada; delumno {ifrirano pismo na Ministerstvoto vo vrska so

iskaùvaweto na egzarhot za bugarskata vlada (sn. 21, 22a)

- upatstva na Ministerstvoto vo vrska so zaveruvaweto na potpisite i

pe~atite na mitropolitite vo vilaetot kako i na arhijerejskite namesnici vo

Lerin i Kostur i dr., kako i za viziraweto na paso{ite na turskite dràvjani

so “bugarsko poteklo”; (sn. 29-31)

- barawe bugarskata vlada da odobri sredstva za osloboduvawe na

u~itelot Pakalev, osuden poradi u~estvo vo sudirot me|u “bugarskite” i

“srpskite” u~enici vo Bitola (sn. 32, 33)

- za pri~inite {to dovele srpskata propaganda da zazeme cvrsti pozicii

vo Skopsko; na~inot na navleguvawe na ovaa propaganda; prezemawe na

poziciite od patrijar{istite, odnosno grkomanite stanuvaat srbomani (sn. 35,

36)

- spisok na licata vo Skopsko {to dobivaat plata od srpskata propaganda

(sn. 37-42)

- informacija za pi{uvaweto na v. “Embros” od Atina deka tajni

avstriski agenti im davaat na ìtelite vo Makedonija da potpi{uvaat molbi

do avstriskiot imperator so koi baraat toj da dejstvuva za podobruvawe na

nivnata polo`ba (sn. 43, 44)

47

- poseta na srpskiot vicekonzul Veselinovi} na Bitola vo vrska so

otvoraweto na srpskoto u~ili{te; vrbuvawe srbomani {to }e go potpi{at

baraweto za srpsko u~ili{te; otpor na grkomanite protiv srbomanite;

propoved na vladikata Inokentij (sn. 45-47)

- ubistvo na Anton Velev Vezev, srboman od Kru{evo, od strana na

~lenovite na Revolucionernata organizacija poradi negovoto prijavuvawe na

valijata za postoeweto sklad so oru`je vo edno kru{evsko selo (sn. 48)

- informacija na D. Jovev, konzul vo Bitola, za sostojbata vo Makedonija

vo odnos na bugarskite nacionalni interesi: nesoodvetni rezultati vo sporedba

so vloènite sredstva; predlog pri Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad da se

vovede dol`nosta sovetnik zadolèn za seta korespondencija na trite agentstva

vo Makedonija, koj }e izraboti plan za celokupnoto dejstvuvawe vo Makedonija,

}e vr{i kontrola vrz Sv. egzarhija i upotrebata na sredstvata {o $ gi dava

bugarskata vlada, }e gi sovetuva agentite vo Carigrad vo vrska so za{titata na

bugarskite interesi vo Makedonija pred Visokata porta (sn. 49-52)

- obidi na Srbite preku mesnite srbomani da otvorat u~ili{te vo Resen;

brzo reagirawe na bugarskoto agentstvo; vesti za skoroto zatvorawe na

srpskoto u~ili{te vo Debar; demonstracii vo Debar protiv otvoraweto srpski

u~ili{ta vo Debarsko; ubistvo na popot I. Trifonov od s. Duh, Gostivarsko,

`rtva na srpskata propaganda (sn. 53-57)

- razgovor na bugarskiot agent vo Skopje so valijata: mislewe na valijata

za besplodnosta na srpskata propaganda; za namaluvaweto na sredstvata {to gi

tro{ela srpskata propaganda vo Skopsko; za ubistvoto na I. Trifonov (sn. 58,

59)

- izvestuvawe na agentot vo Solun do Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti deka policiskite vlasti vo Bitola tajno i neoficijalno im nareduvale

na site bitolski meanxii da im kaùvaat na patnicite za Bugarija deka ne treba

da gi viziraat paso{ite vo agentstvoto vo Bitola, tuku na granica (sn. 60)

- za izgradbata na èleznicata Radomir - turska granica i za nejzinoto

zna~ewe (sn. 61-63)

- opa|awe na intenzitetot na srpskata propaganda vo Makedonija;

namaluvawe na sredstvata nameneti za kupuvawe agitatori; preminuvawe na

nekoi srbomanski agitatori vo sprotivniot, bugarofilski tabor; preminuvawe

48

na u~enici od srpskite u~ili{ta i internati vo bugarskata gimnazija vo Solun;

zatvorawe na Vardarkapijskoto srpsko u~ili{te (sn. 64, 65)

- glasini za zaladuvaweto na srpsko-bugarskite odnosi i za napu{taweto

na Belgrad od strana na bugarskiot konzul (sn. 66)

- incident predizvikan od u~enicite na Pedago{koto u~ili{te vo

Skopje pred domot na srpskiot arhimandrit Firmilijan; reakcija na srpskiot

generalen konzulat; vme{uvawe na angliskiot i avstriskiot konzul (sn. 68, 69)

- barawe na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun bugarskiot agent vo

Bitola da urgira preku bitolskata mitropolija i prilepskata op{tina da se

prezemat potrebnite administrativni merki nekoi trgovci od vnatre{nosta

{to ìveat postojano vo Solun da stanat postojani ìteli na Solun za da gi

koristat gra|anskite prava {to gi obezbeduvaat turskite zakoni. (sn. 72-73)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 32

DELO: 9

oktomvri 1899

dekemvri 1900

Prepiska so diplomatskata agencija vo Carigrad, pisma do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, prepisi od pisma na

trgovskite agentstva vo vrska so nasilni potur~uvawa, grabeì, ubistva i

maltretirawa na narodot:

- slu~ai na obes~estuvawe na mladi nevesti od strana na muslimani,

potur~uvawe na devojki i èni (sn. 1)

- prepiska vo vrska so nasila grabnatite i potur~eni hristijanski momi,

koi potoa bile prisileni da izjavuvaat deka dobrovolno ja primile

muslimanskata vera (sn. 2-5, 19)

- prepiska vo vrska so slu~ajot vo du}anot na Petko Nastov vo Bitola,

kade {to grkomanot K. Gajtanxiev ja pcuel i navreduval Bugarija; noti na

49

konzulot Mihailov do valijata Abdul Kerim so barawe da se spre~at vakvite

pojavi i da se po~ituvaat pravata na naselenieto (sn. 6-9, 17, 18)

- slu~ai na nasilstva vrz hristijanskoto naselenie: ubistva na hristijani

od strana na arnauti naseleni vo s. [trkovo na ~elo so Xezo-bej; slu~ajot na

[akin-bej od Kosturani; grabnuvawe moma vo Ki~evskata kaaza; ograbuvawe na

crkvata na grkomanite vo s. Armensko; slu~ajot na bra}ata Traj~evi od s.

Alinci; samovolno odnesuvawe na poljakot na s. Meglen; napadi i grabeì na

selani {to se vra}aat od stranstvo; samovolie, nasilstva i maltretirawe na

“rajata” od strana na turskite upravuva~i (sn. 10-50)

- izvestuvawe na bugarskiot konzul vo Bitola do Abdul Kerim-pa{a za

pojavata na zarazna bolest kaj doma{nite ìvotni i za ispra}aweto 4 bilteni

za zaraznite bolesti kaj doma{nite ìvotni (sn. 50, 60)

- odnosot na turskite vlasti kon samovolieto na svoite ~inovnici i

nasilstvata na razbojnicite: solidarnost na turskite poteri so razbojnicite

protiv hristijanskoto naselenie; obvinuvawe na hristijanite za pove}eto

slu~ai (sn. 52-66)

- izve{tai za voobi~aeni nastani: ubistva, grabeì zaradi otkup,

tepa~ki, apsewe na t.n. “bugarski” komiti (sn. 70)

- sistematski grabeì i istrebuvawe na hristijanskoto naselenie vo

Ki~evsko; presmetki me|u razbojni~kite bandi i poterite vrz grbot na

nevinoto naselenie; spisok na selata od koi zele otkup Be}ir i Tafo, voda~i na

edna arnautska ~eta; barawe otkup od selata vo Pore~kata nahija od strana na

razbojnici (sn. 72-75)

- napad na ~etata na Tahir - Tole vrz 24 selani od Smilevo zaradi otkup;

grabe` na stokata od s. Godivje izvr{en od debarskite arnauti; grabnuvawe na

selani od strana na Isqam âu{ zaradi otkup; maltretirawe na selanite od

strana na albanskite razbojnici; odnosot na vilaetskite vlasti kon ovie

razbojni{tva i nivnoto bessilie da gi spre~at; barawe na naselenieto da go

za{titat stranskite diplomati. (sn. 76-80)

50

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 32a

1898-1902

Delovoden protokol za vleznata prepiska na Konzulatot za periodot od

1898 do 1902 godina.

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 33

fevruari 1899

noemvri 1900

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i diplomatskite

agentstva i pisma do trgovskite agentstva vo Solun, Ser i Skopje vo vrska so

progonuvaweto na u~iteli i sve{tenici od strana na turskite vlasti i

konfiskuvaweto na nivnite knigi:

- internirawe na pop Dimitar Zlatanov, pretsedatel na bugarskata

op{tina vo Embore, vo Solun pod obvinenie deka imal vrski so lica {to

organizirale vostani~ka ~eta; (sn. 1-9)

- slu~ajot na Vasilij D. Sazdov od Kavadarci, obvinet za u~estvo vo

komitska ~eta vo Prilepskiot slu~aj, koj prebegnal vo Bugarija i po vra}aweto

e uapsen i osuden na 15 godini zatvor (sn. 12-18)

- zatvorawe na u~itelot Vasil M. Popov i konfiskuvawe na negovite

knigi; negovo maltretirawe i tepawe (sn. 19, 20)

- slu~ajot na u~itelite Ivanov, P. Acev i N. Kostov od Kru{evo uapseni

poradi poseduvawe literatura “protiv dràvnoto ureduvawe na turskata

dràva”; barawe sredstva za da se obezbedi advokat; (sn. 22-28)

- osuduvawe na jeromonahot Danail, igumen na manastirot “Sv. Jovan” vo s.

Su{ec, Bitolsko i u~itelot I. Popdimitrov od Kru{evo poradi pronajdeni

knigi protiv dràvata (sn. 29)

51

- apsewe na arhijerejskiot namesnik Ivan P. Nedelev i prezemawe merki

za negovo osloboduvawe (sn. 32, 33)

- apsewe na u~itelot N. Ko~ov od s. Orlanci, Ki~evsko i P. Dimov poradi

poseduvawe zabraneti u~ebnici; apsewe na u~iteli vo Ki~evsko; apsewe na

u~ili{niot inspektor od Debar Luka Xorov; apsewe na arhijerejskiot

namesnik |akon Tome (sn. 34, 40)

- sudir me|u “bugarskite” u~iteli i srbomanite vo Kru{evo;

raspra{uvawe na selanite od Demirhisarsko i Ohridsko za “komitite”;

konflikti me|u srbomanite i bugarofilite (sn. 40-44)

- polo`bata na naselenieto maltretirano od turskite vlasti i od

razbojni~kite arnautski bandi; borba na propagandite za svoe vlijanie;

polo`bata na selanite {to se otka`ale od Patrijar{ijata i ja priznavaat

Egzarhijata (sn. 46-50)

- barawe na razbojnikot Isqam otkup od s. Cer, Ki~evsko; progonuvawe

na “komitite”. (sn. 52)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 34

DELO: 7

januari 1899

noemvri 1900

Izve{tai, prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i

agentstvata vo vrska so crkovno-u~ili{nite pra{awa vo Bitolskiot vilaet:

- navleguvawe na policijata vo Kru{evskoto nedelno u~ili{te poradi

predavstvo na srbomanite; zatvorawe na prostoriite na u~ili{teto i sobirawe

na knigite; osuda na gr~kiot ohridski i na prilepskiot vladika (sn. 2,3)

- borba me|u patrijar{istite i egzarhistite za prevlast vo s. Kire~ - Kjoj

(Pejzani); barawe na agentstvoto na selanite od ova selo da ne im se davaat vizi

za Bugarija poradi nivnoto grkomanstvo (sn. 5)

52

- prepiska vo vrska so progonuvaweto na bugarskite u~iteli, nivnoto

zatvorawe, internirawe; barawe da se postapi pred Visokata porta da naredi

prekinuvawe na progonuvaweto na bugarskite u~iteli i so niv da se postapuva

pravedno, spored zakonot (sn. 6-8)

- preminuvawe na s. Sorovi~, Lerinsko, od Patrijar{ijata kon

Egzarhijata (sn. 9)

- izvestuvawe za re{enieto na valijata da ne gi priznava namesnicite

bidej}i mitropolitite nemale pravo da nazna~uvaat svoi namesnici vo kaazite

i nahiite (sn. 10-11)

- pretres od strana na turskite vlasti vo manastirot Slep~e so cel da se

pronajdat zabraneti knigi (sn. 13)

- barawe vilaetskite vlasti da ja ukinat zabranata za rabota na

bitolskoto u~ili{te i da gi potvrdat svidetelstvata na u~itelite; odbivawe

na Ministerstvoto za prosveta da go potvrdi svidetelstvoto na bugarskiot

u~itel Pakalev bidej}i udril u~enik od srpskoto u~ili{te (sn. 15-21)

- izvestuvawe deka sultanot ispratil pari~na pomo{ za Patrijar{ijata

da gi otkupi {este sporni crkvi me|u Egzarhijata i Patrijar{ijata (sn. 22)

- sostojbata vo Makedonija i Odrinsko: podelba na dve partii -

privrzanici i protivnici na Komitetot (stari i mladi); raspravii po

pra{aweto dali da se slu`i vo crkvite na kirilo-metodievski jazik ili na

sovremen bugarski (sn. 23-28)

- raspravii me|u bugarskite u~iteli za vreme na praznikot “Sv. Kiril i

Metodij”; zatvorawe na bitolskata gimnazija; bunt na u~enicite (sn. 30-36)

- nastojuvawe na propagandite da otvorat svoi u~ili{ta vo Bitola kako

centar na Makedonija i na site propagandi; {teti za bugarskoto delo poradi

zatvoraweto na bugarskata gimnazija; inicijativa da se dodelat pove}e

stipendii za drugi gimnazii vo Makedonija ili za Bugarija i da se otvoraat

pove}e selski u~ili{ta (sn. 38-40)

- pri~ini za o`esto~enite borbi me|u dvete partii vo Makedonija;

u~estvo na u~itelite vo razli~nite partii; zagnezduvawe na srpskata

propaganda vo Veles; barawa da se otvorat pove}e selski u~ili{ta so

pokvalitetni u~iteli za da $ se dade otpor na srpskata propaganda; spisok na

53

selata vo Bitolska i Prilepska kaaza vo koi treba da se otvorat bugarski

u~ili{ta (sn. 41-46)

- otka`uvawe od Patrijar{ijata na ohridskite sela Rado`de, Vlaj i Klin

i barawe da se nazna~at bugarski u~iteli; neredovno pla}awe na bugarskite

u~iteli od strana na Egzarhijata; premestuvawe na gr~kiot pelagoniski

mitropolit Kozma vo Nikopolskata eparhija, a na negovo mesto e nazna~en

skopskiot gr~ki mitropolit Ambrosij; nazna~uvawe za skopski mitropolit na

Firmilijan; opasnost za bugarskoto delo (sn. 48-60)

- barawe da se zgolemi buxetot za selskite u~ili{ta; da se odobri kredit

za otvorawe u~ili{ta vo onie sela kade {to selanite se otka`ale od srpskata

propaganda (sn. 61, 62)

- okon~uvawe na buntot na u~itelite vo bitolskata gimnazija;

priznavawe na pravoto na u~ili{noto nastojatelstvo i kaazaliskiot sovet da

nazna~uvaat i osloboduvaat u~iteli; nazna~uvawe na^katrov za direktor na

gimnazijata; potvrduvawe na svidetelstvata na u~itelite vo bitolskata

gimnazija, osven Paskalev koj udril u~enik od srpskoto u~ili{te. (sn. 63-72)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 35

DELO: 2

fevruari 1899

dekemvri 1899

Prepiska me|u Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Bitola vo vrska so obezbeduvaweto materijalni sredstva

za isplata na plata za d-r Jan~ulev, bugarski lekar vo Bitola, kako i potvrdi za

primenite sredstva od d-r Jan~ulev. (sn. 1-31)

54

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 36

DELO: 2/1900

noemvri 1899

dekemvri1900

Prepiska na Kne`evskoto agentstvo vo Bitola so Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo vrska so obezbeduvaweto sredstva za isplata na plata na

d-r Jan~ulev, bugarski lekar vo Bitola, kako i za nepredvideni tro{oci, me|u

koi materijalna pomo{ za lica {to sakaat da se vratat vo Bugarija. (sn. 1-40)

55

FOND: BUGARSKI KONZULAT VO BITOLA - BITOLA

(1897-1910)

MF: 4299

GODINI: 1899-1905

SNIMKI: 1789

JAZIK: bugarski

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 36

noemvri1899

dekemvri 1900

Prepiska na Kne`evskoto agentstvo vo Bitola so Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo vrska so obezbeduvaweto sredstva za plata na d-r

Jan~ulev, bugarski lekar vo Bitola, i potvrdi za primenite sredstva. (sn. 40-52)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 37

DELO: 7

januari 1900

fevruari 1902

Prepiska so diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so napadot na Arnautite na manastirot

“Sv. Ioan” vo s. Radi~ica, Debarsko; za nanesenite {teti vo seloto; za

odreduvawe direktor na klasi~nata gimnazija vo Bitola i drugo:

56

- otpor na selanite od s. D’mbeni i od drugi kosturski egzarhiski sela da

go primat gr~kiot kosturski vladika da sluì vo nivnite crkvi; poddr{ka na

patrijar{istite od strana na mesnite vlasti (sn. 1-3, 26)

- napis vo vilaetskiot vesnik “Manastir” vo koj se izrazuva

zadovolstvoto na naselenieto od bugarskiot pelagoniski mitropolit, pop

Grigorija; za buntot na u~enicite vo bitolskata klasi~na gimnazija (sn. 5)

- barawe na arnautskite malisari otkup od manastirot “Sv. Ioan” vo s.

Radi~ica, Debarsko; àlba na debarskiot mitropolit Kozma; napad na

razbojnicite na manastirot; borba me|u Arnautite i turskiot asker; napad na

Arnautite na mutesarifot vo Debar; prestoj na konzulot Rostkovski vo Debar i

negova sredba so mitropolitot Kozma; poseta na Rostkovski na manastirot “Sv.

Ioan” i na Ki~evo; zazemawe na manastirot od 80-tina Albanci - malisari;

{tetite napraveni vo manastirot; spisok na mitropolitot Kozma za zagubite vo

s. Raj~ica (sn. 6-11, 23, 24)

- nazna~uvawe na ruskiot dràvjanin D. G. Stefanov za direktor na

klasi~nata ma{ka gimnazija vo Bitola; problemi so dràvjanstvoto na

Stefanov; barawe na valijata toj da bide otpu{ten bidej}i ne e turski

dràvjanin (sn. 12-17, 20, 21, 22)

- preminuvawe na 45 ku}i od s. Oli{ta, Kostursko, pod Egzarhijata; borba

me|u patrijar{istite i egzarhistite vo seloto za crkvata. (sn. 18, 19)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 38

juni 1900

avgust 1901

Prepiska so diplomatskite agentstva vo Carigrad, Skopje i Solun i so

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so sudeweto na

obvinetite za ubistvo na pop Stavre; obvinuvawe na bugarskiot konzul vo

Bitola za vme{anost vo podgotovkite na ova ubistvo; pretresi, apsewa na lica

pod somnenie za u~estvo vo revolucionernite komiteti:

57

- internirawe vo rodnoto selo Smilevo na Dame Gruev, u~itel vo

bitolskata Ma{ka klasi~na gimnazija, i drugi lica pod somnenie za u~estvo vo

komitetite (sn. 1-3)

- apsewe na u~itelot vo s. Brzovo, Demirhisarsko, Petar To{ev; pretresi

vo pove}e ku}i vo seloto; pu{tawe na nekoi lica na sloboda (sn. 4-6)

- napad na sve{tenikot pop Stavre vo dvorot na bugarskata crkva vo

Bitola pod obvinuvawe deka bil predavnik; smrt na pop Stavre; apsewe na

pove}e lica (me|u koi i u~itelot \. Sugarev) pod somnenie deka u~estvuvale vo

zagovorot; nasilstva vrz zatvorenicite od strana na turskite vlasti (sn. 8-15);

- izve{taj za ranuvaweto i smrtta na pop Stavre, podatoci za negoviot

ìvot i dejnost (sn. 16-18)

- obvinuvawe na bugarskiot agent vo Bitola, Mihajlovski, za

organizirawe i potstreknuvawe na ubistvoto na pop Stavre; reagirawe na

Visokata porta za vme{anosta vo ubistvoto na pop Stavre na agentot

Mihajlovski i u~itelot D. Gruev; barawe da se povle~e Mihajlovski i da se

zapo~ne istraga protiv nego; objasnuvawe na Mihajlovski za negovata nevinost

i pri~inite za negovoto nabeduvawe; odnosite na Mihajlovski so valijata (sn.

19-35, 41, 42)

- za dogovorot me|u Visokata porta i Kneèvstvoto Bugarija od 1882

godina (sn. 36-38)

- razgleduvawe na deloto na 19-temina Makedonci obvineti za sobirawe

pari za Makedonskiot komitet, za ubistvoto na pop Stavre i za u~estvoto vo

komitskoto dvièwe (sn. 39-40);

- turski tekst i prevod na obvinitelniot akt na Obvinitelnata komora

pri Bitolskiot prvostepen sud protiv vinovnicite za ubistvoto na pop Stavre

(sn. 43-47)

- tek na sudeweto, obvinenie, izjavi na obvinetite, obvinenie za

komitaxistvo, soslu{uvawe na svedocite; obvinenie na agentot Mihajlovski

deka u~estvuval vo podgotovkite na ubistvoto na pop Stavre (sn. 48-59)

- presuda na sudot - T. Petkov osuden na smrt, a drugite obvineti na kazni

zatvor (sn. 60, 61)

- spisok na licata {to se nao|aat vo zatvor pod obvinenie za u~estvo vo

ubistvoto na pop Stavre i za komitaxistvo (sn. 62)

58

- izjava na obvinetiot za ubistvo na pop Stavre, T. Petrov, deka agentot

Mihajlovski bil vme{an vo ova ubistvo (sn. 63, 64)

- za objavenata statija vo vilaetskiot vesnik “Manastir” vo vrska so

procesot na obvinetite za ubistvoto na pop Stavre i u~estvo vo komitskoto

dvièwe; komentar za vme{anosta na agentot Mihajlovski vo ova ubistvo;

prilog: tekst na staroturski jazik (sn. 65-69)

- vpe~atoci na stranskite konzuli za sudeweto i rezultatite od procesot

(sn. 69,70)

- apsewe na M. Rizov, Hr. Matov, P. To{ev i drugi lica poradi

poseduvawe kompromituva~ki propaganden materijal i oru`je, masovni

pretresi vo ku}i, crkvi, apsewa na somnitelni lica, àlbi do Sv. egzarhija od

strana na Solunskata bugarska crkovna op{tina (sn. 72-81)

- sudiri na komitski ~eti so turskata vojska i àndarmerija; {ifriran

izve{taj za sudirot na ~etata od s. Bojarci, Gevgelisko, s. Negorci i Kovanec;

masovni apsewa i pretresi spored izjavi i priznanija na nekoi od uapsenite;

apsewe na u~iteli - sve{tenici, jataci na komitite; apsewe na 30 lica od gr.

Kuku{ i okolnite sela (sn. 82-91)

- obvinitelen akt za uapsenite lica pod obvinenie za dela i postapki

protiv Otomanskata Imperija so cel da se sozdade samostojna makedonska

dràva od Bitolskiot, Skopskiot i Solunskiot vilaet (sn. 92-96)

- apsewa u~iteli, sve{tenici i drugi vidni lu|e {to bi moèle da kaàt

kade ima skrieno oru`je; obikolki na turska vojska po selata za da gi pronajdat

~lenovite na komitetite i komitskite ~eti (sn. 97-101)

- razgleduvawe na deloto na 19-temina uapseni lica {to priznale deka

bile ~lenovi na komitetite i revolucionernite ~eti organizirani od

Sofiskiot komitet so cel da se borat za “samostojna makedonska dràva”

sostavena od Solunskiot, Bitolskiot i Skopskiot vilaet ili za

prisoedinuvawe na tie tri vilaeti kon Kneèvstvoto Bugarija; nabrojuvawe na

voda~ite na ~etite po kaazi; raspra{uvawe na obvinetite i podatoci za nivnata

krivica (sn. 102-105)

- izve{taj za licata osudeni na smrt, doìvoten zatvor ili zatvor na

odreden broj godini; podatoci za osudenite i oslobodenite lica od Solunskiot

sud (sn. 106-112);

59

- izve{taj za natovaruvaweto na brod za Budrum na edna grupa politi~ki

zatvorenici od 38 du{i, me|u koi Tatar~ev, Matov i To{ev, a druga grupa od 40

du{i, za Rodos i Sirija. (sn. 114-115)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 39

maj 1900

noemvri 1901

Prepiska so Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad, pisma do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so apsewa, pretresi,

presudi i dr.; maltretirawe na naselenieto vo Ki~evsko od strana na turskite

vlasti:

- verski borbi me|u patrijar{istite i egzarhistite vo s. Embore,

Kajlarsko; odnosot na vlastite; apsewa na egzarhiskite u~iteli i drugi vidni

lica; samovolie na grkomanite i turskite vlasti vo Kajlarsko; staroturski

tekst - prepis od naredbata dadena na arhijerejskiot namesnik vo Embare da mu

se predadat na gr~kiot vladika klu~evite od crkvata “Sv. Konstantin i Elena”

vo Embare; dogovor na grkomanskiot sve{tenik so gr~kite razbojnici da go

grabnat arhijerejskiot namesnik vo Embare; apsewe na sve{tenikot Ilija i

drugi vidni lica vo Embare i dr. sela vo Kajlarskata kaaza (sn. 1-15)

- pismo do pelagoniskiot mitropolit Grigorij od jero|akonot Iosif vo

vrska so zatvoraweto na |akonot Toma, dvajca u~iteli i drugi lica vo

ki~evskiot zatvor poradi kleveta na nekoj skitnik i pijanica (sn. 16-18)

- pismo na |akonot Toma do mitropolitot vo vrska so negovoto apsewe,

kako i apseweto na drugite zatvorenici vo ki~evskiot zatvor (u~itelite L.

Xerov, S. Arsov, jero|akonot Iosif i dr.) vrz baza na la`ni izjavi na nekoj

skitnik Jane do Debar (sn. 19-22)

- masovni pretresi i apsewa: pretresi i apsewa vo nekolku sela vo

Demirhisarskata kaaza; apsewa na u~itelite; pretresi vo ku}ite na D. Rizov i

doktor Jan~ulev; pretres vo furnata na Petko Nastov (sn. 23-26)

60

- formirawe vo Sorovi~ na t.n. “Turski komitet” na ~elo so Be}ir

Efendi (sn. 28)

- pretres vo domovite na u~itelkite od t.n. “Devi~esko u~ili{te”;

raspra{uvawe na u~itelkite za nekoj “ènski revolucioneren komitet” koj

sobiral pari za osloboduvawe na Makedonija; sudewe na B. Trifonova, P.

Trajkova i A. Apostolova: barawe pomo{ od u~itelkite Trifonova i Trajkova

za da moàt da platat advokat (prepis od molbite) (sn. 27-34)

- ubistvo na Risto Salomon Brzovec, za {to se nakleveteni prvencite

“Bugari” od Kru{evo; apsewe na kru{evskiot u~itel D. Ivanov poradi vrski so

D. Gruev; pretres vo s. Smilevo; apsewe na u~itelot vo s. Cer, Demirhisarsko i

s. Divjaci, Kru{evsko; krstosuvawe na vojnici i zaptii po selata; apsewe na

u~iteli i drugi vidni lu|e (sn. 36-46)

- za slu~ajot na u~itelkite A. Apostolova i T. Trajkova; (sn. 48)

- presuda za desetoricata ki~evski zatvorenici (|akonot

Toma, L. Xerov, jerodjakonot Iosif, S. Arsov i dr.) poradi formirawe tajno

dru{tvo so cel da go naru{at vnatre{niot mir na dràvata; izvod od

obvinitelniot akt na ki~evskite zatvorenici i staroturski tekst na

obvinitelniot akt; osloboduvawe na site zatvorenici od “Ki~evskiot slu~aj”

(sn. 49-57)

- informacija za vesta objavena vo vesnikot “Reformi” deka vo gradot

Struga bile uapseni i oterani vo Ohrid site u~iteli; odgovor deka vesta ne

bila to~na, a bile osudeni na 6 dena zatvor P. [ainov i 2 gra|ani po àlba na

gr~kiot mitropolit. (sn. 58-60)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 40

septemvri 1900

dekemvri 1902

Izve{tai do Diplomatskoto pretstavni{tvo vo Carigrad vo vrska so:

provalite na komitetite vo Lerinsko i Kostursko; dejnosta na ~etite vo

61

Makedonija; ograbuvaweto na makedonskite sela od strana na arnautski bandi;

èstok teror na makedonskoto naselenie obvineto za kriewe oru`je i vrski so

komitetite:

- ubistvo na grkomanskiot sve{tenik vo s. Nered, Lerinsko, pop Kosta,

apsewe na pove}e lica, me|u koi prvenecot na Lerinskata op{tina, u~iteli,

sve{tenici i dr.; smrt na nekolkumina od uapsenite; osuduvawe na kazna zatvor

na 13 lica od s. Nered obvineti za ubistvoto na pop Kosta (sn. 1-3, 6-8a, 50)

- pretpostavki deka pop Kosta bil ubien od “bugarska” ~eta {to dejstvuva

vo Lerinsko i Kostursko; ispra}awe odred na ~elo so Murteza âu{ za sledewe

na ~etata, za koja se otkriva deka e arnautska razbojni~ka banda (sn. 4, 5)

- apsewe na Tur~inot Berber Mustafa od s. Sotir, Sorovi~, pod

somnevawe deka im prodaval oru`je na hristijanite; apsewe na pove}e selani od

s. Ek{i-Su poradi najdeno oru`je i barut vo seloto ispra{uvawe na

zatvorenicite vo lerinskiot zatvor, surovo maltretirawe; sudska presuda za

vinovnicite na ovaa afera (sn. 9-16;51)

- spisok na uapsenite lica od Kostursko poradi ubistvoto na Nuredin-aga

od Sv. Nedela; istraga vo Kostur; ispra}awe na zato~eni{tvo vo Kor~a (sn. 19,

20)

- apsewe na selani - komiti od Kostursko i Lerinsko poradi predavstvo

na ~len na kosturskata ~eta faten od Turcite; kazna zatvor za 12 lica (sn. 21-23)

- masovni apsewa (70-80 lica) poradi predavni~kata dejnost na V.

Mihajlov od Ki~evsko (sn. 24-27)

- ubistvo na u~itelot I. Gagalev od strana na Komitetot bidej}i ne

odobruval nekoi negovi dejstva (sn. 28)

- apsewe na 9 egzarhisti od s. German, Lerinsko, poradi dadena kletva na

komitska ~eta (sn. 29-30)

- barawe na razbojnikot Ram Duka 1000 liri otkup za da gi {titi so

svojata ~eta selata Ilino, Prostrawe i Velmevci; sudir vo Prilepsko me|u

komitska ~eta i odred vojnici; pobuna na ènite vo s. Srebreno, Lerinsko, za da

se oslobodi koxoba{ijata (sn. 31-34)

- osloboduvawe od dol`nost na valijata Abdul Kerim-pa{a; nazna~uvawe

na Hasan Edip-pa{a za nov valija (sn. 35); ferman so koj Hasan Edip-pa{a se

nazna~uva za bitolski valija; priem na konzulite po toj povod, na koj ne e

62

pokanet bugarskiot konzul poradi vme{anosta vo ubistvoto na pop Stavre (sn.

35, 36)

- prepiska vo vrska so iznao|awe na~in bugarskiot agent da vospostavi

oficijalni odnosi so bitolskiot valija; upatstva na agentot vo Carigrad do

bugarskiot konzul vo Bitola da najde prilika oficijalno da go poseti

bitolskiot valija (sn. 37-49)

- razgleduvawe od kor~anskiot kriminalen sud na deloto na “kosturskite

zatvorenici”, osudeni na dolgogodi{en zatvor vo okovi (sn. 52, 53)

- razgleduvawe na deloto vo vrska so ubistvoto na u~itelite vo s.

Maùm~ica; izre~eni smrtni kazni kako i kazni zatvor vo okovi (sn. 54, 55)

- apsewe na lica obvineti za vrski so komitite; koristewe zlostornici i

ba{ibozuk za taa cel; spisok na osudeni lica od razni sela (sn. 56-58)

- polo`bata vo turskite zatvori; tepawe i maltretirawe na

zatvorenicite; polo`bata na zatvorenicite od Ek{i-Su; poteri, begawe na

selanite vo planina (sn. 59)

- intervencija na valijata pred koxoba{iite i prvencite na s. Nakolec,

Qubojno i Braj~ino za poljaci da zemaat Turci, iako e dozvoleno vo

hristijanskite sela poljaci da bidat hristijani (sn. 60)

- apsewe na bra}ata Skaevi od Bitola i dr. lica poradi poseduvawe

oru`je; poteri od Ki~evo i Prilep bidej}i vo selata e zabeleàna komitska

~eta (sn. 61-62)

- apsewe i sudewe na u~itelite D. Pop Pandev i Samokozlieva; potera po

u~itelot Kiro Prli~ev koj izbegal; ubistvo na predavnik od strana na

komitska ~eta (sn. 63-66)

- uni{tuvawe na ~etata na Metodi Pat~ev vo sudirot so prilepskata

àndarmerija kaj seloto Kadino (sn. 67-68)

- apsewe na okolu 100 lica, me|u koi i bratot na \. Petrov, Spiro Petrov;

zasileni pretresi po ispra}aweto ~eta od Sofija od strana na Makedonskiot

vrhoven komitet (sn. 69-70)

- pretresi i apsewa vo Prilepsko poradi spisokot na agenti na

Komitetot najden kaj vojvodata M. Pat~ev; pretresi vo Prilep vo ku}ite na

oficerite {to se {koluvaat vo Sofija (sn. 71, 72)

63

- postojani apsewa i maltretirawa na zatvorenicite; spisok na selata od

koi Osman-bej uapsil 43 lica; razgleduvawe od Bitolskiot apelacionen sud na

deloto na 97 zatvorenici obvineti vo vrska so spisokot najden kaj M. Pat~ev;

razgleduvawe na delata na osudenite od s. Belovodica i Armensko (sn. 73-75)

- apsewa vo s. Zeleni~e i s. Duwe poradi vrski so komitite; apsewa vo

Kadino Selo (sn. 76-79)

- pretresi vo ku}ite na u~itelite vo Prilep; napad kaj Bap~or na

Lerinskata ~eta i ubistvo na Jahija Onba{a; apsewa vo Kru{evo poradi najdeno

oru`je (sn. 80)

- sudiri vo Bitola me|u u~enicite od gr~kata i bugarskata gimnazija;

tepa~ka na glavnata ulica; apsewe na u~enicite od bugarskata gimnazija;

odnosot na policijata (sn. 81-83)

- ograbuvawe na selata vo Ohridska kaaza od arnautski ~eti; barawe

za{tita za selata od turskite vlasti; uslovuvawe na selanite deka vojskata

nema da bide napa|ana od komitite (sn. 84, 85)

- pismo do Bugarskoto kneèvsko agentstvo vo Bitola od Iv. T. Ginovski

od Gali~nik so koe bara pomo{ od bugarskiot i ruskiot konzul protiv

zlostorstvata na [a}ir-bej koj se bogati davaj}i im na selanite pari na zaem za

da moàt da gi potkupat Tair-Tole i drugi albanski banditi; izve{taj na

Mihajlovski do Bugarskoto agentstvo vo Carigrad za urgencijata na ruskiot

konzul pred valijata toj da prezeme merki protiv albanskite bandi; originalno

pismo i prevod na naroden jazik - obra}awe na Tair-Tole do ìtelite na

Gali~nik so koe bara 1000 liri; zlostorstvata na Tair-Tole i negovata banda

(sn. 86-94)

- maltretirawe na selanite od turskite vlasti poradi ubistvoto na

poljakot vo s. Patele; sudewa na lica od s. Cerelovo; sudiri na turski vojski so

komitski ~eti vo Lesi~ani, Ki~evsko, Lerinsko i Bitolsko (sn. 96-100)

- apsewe na u~iteli vo Kru{evo; pojava na tri komitski ~eti vo

Ohridsko; grabnuvawe lica od turski i albanski bandi zaradi otkup (sn. 101-

104)

- prepiska vo vrska so slu~ajot na Aleksandar Pavlov od Kazanlk dojden

vo Bitola da raboti vo bugarskata klasi~na gimnazija i zatvoren vo bitolskiot

64

zatvor; osloboduvawe na Pavlov od zatvor i negovo ispra}awe za Bugarija (sn.

105-109)

- “bujurultija” pro~itana vo Lerin pred sve{tenicite, stare{inite i

kmetovite od Lerinskata kaaza so koja se nareduva vo rok od 15 dena naselenieto

da go predade oru`jeto; re{enie na turskite vlasti da gi spre~at razbojni~kite

bandi da go snabduvaat narodot so oru`je i municija; nasilni~ko odnesuvawe na

turskite vlasti so cel da se sobere oru~jeto i da se fatat komitite (sn. 110-120)

- masovni pretresi, apsewa i sudewa poradi drèwe oru`je i municija,

buntovni{tvo, vrski so komitite, agitacija me|u naselenieto za podgotovka

oruèno vostanie, dejstvuvawe protiv mirot vo Turskata Imperija; osudi na

smrt, dolgogodi{en zatvor i robija (sn. 121-129)

- obvinitelni akti na Bitolskata obvinitelna komora za lica obvineti

deka se buntovnici, nosat oru`je i go naoruùvaat naselenieto za borba protiv

Otomanskata Imperija; ubivawe na selani od strana na komitite zaradi

predavstvo; turski yverstva sprema hristijanskoto naselenie; àlba do valijata

od ruskiot konzul Rostkovski; (sn. 130-139)

- zlostorstvata na policiskiot komesar Isak-efendi; tolerirawe na

vlastite takvo odnesuvawe; obvinuvawe na vlastite protiv d-r Jan~ulev poradi

lekuvawe ranet komita; sudewe na 17 buntovnici od Ek{i-Su, Lerinsko; spisok

na osudenite lica od Ek{i-Su (sn. 141-148)

- razgleduvawe na deloto na uapsenite kru{ev~ani; osuda na smrt na

~etnikot Fote Stojanov od s. Trse, Lerinsko; presudi na 22 du{i od Lerinsko,

osudeni na smrt i dolgogodi{ni robii na obvineti za politi~ki prestapi;

spisok na lica osudeni od bitolskiot apelacionen sud za komitaxistvo;

priveduvawe i tepawe na selani od s. Setina; sobirawe na ostanatoto oru`je vo

Demirhisarska i Kru{evska nahija od strana na odred vojska i ba{ibozuk (sn.

149-156)

- sudewe na 17 lica od s. Slep~e za vrski so komitite; apsewe i sudewe na

u~iteli od Resen poradi najdeno oru`je i knigi so protivdràvna sodrìna;

razgleduvawe na deloto na kru{evskiot u~itel Kobel~ev i dr. lica obvineti za

komitaxistvo; merki prezemeni od turskite vlasti poradi interesiraweto na

konzulite na golemite sili za polo`bata na zatvorenicite vo turskite zatvori.

(sn. 157-165)

65

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 41

maj 1900

avgust 1902


obezbeduvaweto sredstva za d-r Jan~ulev i drugi lica {to rabotat za potrebite

na Kne`evskoto agentstvo vo Bitola:

- konzulot Mihajlovski bara dozvola da mo`e da upotrebi del od

sredstvata predvideni za vonredni tro{oci za pla}awe na lica {to }e sobiraat

i }e mu dostavuvaat podatoci za pova`nite naredbi na vlastite i telegrafskite

izvestuvawa na nejzinite organi (sn. 1-3)

- prepiska vo vrska so obezbeduvaweto materijalni sredstva za isplata

na d-r Jan~ulev, bugarski lekar vo Bitola kako i potvrdi za primenite sredstva

od d-r Jan~ulev (sn. 4-50)

- opravduvawe na sumata upotrebena za potkup na turski slu`benici (sn.

12)

- izvestuvawe deka agentstvoto ima potreba od dragoman {to }e gi

zaveruva prevodite od turski na bugarski jazik i obratno, }e u~estvuva vo

politi~kite procesi i }e go izvestuva agentstvoto za razni nastani (sn. 15, 16)

- barawe odredena suma za pla}awe na uslugite na Naum Hristov koj }e gi

izvr{uva zada~ite na dragoman. (sn. 17-25)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 42

DELO: 5

april 1900

noemvri 1900

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, pisma do

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad, od Diplomatskoto agentstvo vo Solun vo

66

vrska so priznavaweto na bugarskite trgovski agenti vo Evropska Turcija od

strana na ruskite i drugi konzuli vo Bitola:

- izvestuvawe na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija deka

ima soznanija za namerata ruskiot konzul vo Carigrad, Zinovjev, da gi ovlasti

ruskite konzuli vo Evropska Turcija da vospostavat oficijalni odnosi so

bugarskite trgovski agenti (sn. 1-3)

- pristignuvawe vo Bitola na voenite ata{ea na angliskata i

germanskata ambasada vo Carigrad, polkovnik Ponsombi i major Morgen, zaradi

obikolka na evropskite provincii na Turcija, naredba do trgovskite agentstva

da gi sledat nivnite dejstva i da go izvestuvaat Ministerstvoto za s# {to }e

doznaat (sn. 4-7)

- zaminuvawe na dosega{niot italijanski konzul Anxelo Legrenci i

doa|awe na nov, konte Onfato Gaetani di Kastelmola (sn. 8-11)

- izvestuvawe na agentot Mihajlovski za negovata obikolka na

prespanskiot breg zaedno so avstroungarskiot konzul Ranci; napad vo Qubojno

na pop Hristo poradi negovata “bugar{tina” (sn. 12, 13)

- patuvawe niz Makedonija na angliskiot i germanskiot voen ata{e;

poseta na Bitola (sn. 14, 15)

- barawe instrukcii kako da postapuva bugarskiot agent vo slu~aj da bide

pokanet na oficijalni praznici od strana na drugite konzuli vo Bitola. (sn. 16,

17)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 43

noemvri 1900

oktomvri 1903

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i pisma do drugite

agentstva vo vrska so grabe`i, ubistva, nasilstva vo Makedonija,

nepridr`uvawe kon reformite, proizvodstvo eksploziv vo Plovdiv,

naru{uvawe na demarkacionata linija i dr.:

67

- razbojni{tva, ubistva i grabeì vo Makedonija; dejstvuvawe na

albanski razbojni~ki ~eti vo Debarsko, Ohridsko, Ki~evsko, Prilepsko i

Tetovsko (sn. 1)

- merki {to trebalo da prezemat turskite vlasti; obes~estuvawe na

hristijanki; za~esteni razbojni~ki napadi (sn. 2-9)

- ograbuvawe na naselenieto od zakonskite vlasti: sobirawe danoci -

desetoci; na~in na nivno sobirawe; zloupotrebi (sn. 10-16)

- zlostorstva vo Tetovsko i Gostivarsko: zlostorstva na Albancite vo

Makedonija; poddr{ka na turskite vlasti protiv “|aurite”; zloupotrebi na

turskata uprava; naseluvawe arnautsko naselenie vo Gostivarsko i Tetovsko;

pla}awe otkup na arnautskite voda~i od strana na nekoi sela (sn. 17-19)

- grabawe i siluvawe èni i devojki vo Makedonija (francuski i

bugarski jazik): primeri na grabnuvawe i siluvawe èni od poznati turski

~inovnici i drugi lica niz cela Makedonija; te{kotii pri slobodnoto

dvièwe na stranci niz Turskata Imperija; nemo`nost da se dobijat

informacii od zapla{enoto naselenie; apsewe na filolozite Oblak i London,

problemi na selanite {to im pomagale vo nivnata rabota (sn. 20-35)

- dejstvuvawe na razbojni~ki bandi; toleranten odnos i sou~estvo na

vlastite; oruèni sudiri na naselenieto so razbojnicite; intervencija na

vojskata i odzemawe na oru`jeto od selanite (sn. 36-38)

- obvinuvawe na najbogatite i najuglednite lu|e vo Kru{evo za ubistvo

ili drug prestap zaradi dobivawe “ru{vet” (sn. 39)

- izvestuvawe deka nekoj Marko-vojvoda gi obikoluva lerinskite i

kosturskite sela i gi povikuva selanite da se gotvat za vostanie, koe }e go

potpomognat balkanskite dràvi i Rusija (sn. 40-42)

- napadi, grabeì, ubistva izvr{eni od strana na Turcite, pasiven odnos

na vlastite (sn. 43-47)

- primeri za rabotata na turskite sudovi (sn. 48, 49)

- grabnuvawe na lica od strana na razbojni~ki bandi zaradi otkup;

zloupotrebite na [ebedin Abdulah, snabduva~ na vojskata; maltretirawe na

bezza{titni lu|e, apsewa pred o~ite na vilaetskite vlasti (sn. 50-53)

- pismo do golemiot vezir od bugarskiot agent vo Carigrad, Ge{ov, vo koe

go informira za te{kata polo`ba vo Bitolskiot vilaet: za razbojni~kite

68

akcii na arnautskite bandi na ~elo so poznatite voda~i Tahir Tole, Isqam

âu{ i dr.; za teroriziraweto glavno na “bugarsko” naselenie, naveduva

konkretni slu~ai i bara za{tita za bespomo{oto naselenie i garancija za

negovata bezbednost (francuski jazik) (sn. 54-58)

- ubistvoto vo Lerin na policiskiot komesar Haik Efendi; apsewe na

ubiecot (sn. 59, 64)

- pove}e slu~ai na turski zulumi, grabeì, ubistva, obvinuvawe na

mesnoto naselenie; palewe ku}i i plemni; grabnuvawe i siluvawe èni -

risjanki (sn. 60-62)

- za dolgotrajnata borba vo s. Brusnik, Bitolsko, me|u egzarhistite i

patrijar{istite za crkva i u~ili{te (sn. 63)

- za te{kata polo`ba vo Makedonija: {irewe na organizirano

razbojni{tvo; sou~esni{tvo na vlastite; predlog da se isprati nota do

Visokata porta, da se izvestat evropskite vesnici i diplomatskite

pretstavnici vo Bitola (sn. 65-66)

- àlba na prilep~ani do valijata poradi postojanata opasnost vo koja se

nao|aat; ispra}awe àndarmeriski ~inovnik za da ja smiri situacijata;

formirawe na t.n. “Turski komitet” za borba protiv komitite (sn. 67-68)

- klevetewe na hristijani za navodni ubistva zaradi barawe otkup (sn. 70)

- {ifrirana telegrama na ministerot Petrov do agentstvoto za negovite

razgovori so turskiot komesar za smiruvawe na Evropska Turcija; za

podobruvawe na odnosite me|u Turcija i Bugarija; za prekinuvawe na turskite

yverstva, presleduvawa na naselenieto; za formiraweto me{ana komisija {to

}e izraboti zakoni i pravilnici za {iroka samouprava, obezbeduvawe na

op{testvena bezbednost (sn. 71, 72)

- nota na franc. jazik do Visokata porta vo vrska so formiraweto

me{ana komisija so cel da prestanat nasilstvata i progonite na nevinoto

naselenie vo Makedonija; uslov vo me{anata komisija “bugarskiot” element da

ne bide vo malcinstvo i ~lenovite da gi predlaga Egzarhijata (sn. 73)

- {ifriran izve{taj do ministerot Petrov deka Visokata porta se

soglasuva so postavenite uslovi vo vrska so formiraweto me{ana komisija

sostavena od pove}e nacionalnosti (sn. 74, 75)

69

- za objavenoto irade za formirawe me{ana komisija sostavena od

pretstavnici na “bugarska, gr~ka, srpska i vla{ka” narodnost pod

pretsedatelstvo na rumeliskiot inspektor Hilmi-pa{a (sn. 76, 77)

- izvestuvawe vo vrska so formiraweto na me{anata komisija za {to ne

bila informirana Egzarhijata i ne dala svoi predlozi; barawe “bugarskiot”

element da ne bide vo malcinstvo pri formiraweto na komisijata (sn. 78, 81)

- poseta na srpskiot general Grui} na velikiot vezir; vetuvawe deka

srpskata narodnost }e bide priznaena vo Turskata Imperija (sn. 78, 80, 82)

- prepiska vo vrska so formiraweto i sostavot na me{anata komisija;

uslovite na Bugarskoto kneèvstvo pretstaveni vo 3 to~ki: “bugarskiot”

element da ne bide vo malcinstvo, ~lenovite - “Bugari” da gi predlaga

Egzarhijata, primenata na reformite da bide pod nadzor na Rusija i Avstrija

(sn. 83-88)

- àlba na Visokata porta poradi navleguvaweto vo Turcija na ~eti od

Bugarija; rusko komunike vo vrska so ovoj nastan; reakcii na ova komunike me|u

konzulskoto telo i mesnoto naselenie; navodi na ruskoto komunike deka ~etite

bile sostaveni od mesnoto makedonsko naselenie organizirano od VMRO; za

nasilstvata na “Bugarite” vo Makedonija vrz drugite nacionalnosti so cel da se

spre~i primenata na reformite predloèni od Rusija i Avstrija; za ocenkata

vo ruskoto komunike deka komitetite sakale da postignat promena na

administrativniot stroj i formirawe na “bugarska Makedonija” na {teta na

drugite hristijanski narodi vo nea; pri~ini za navodite vo ruskoto komunike

(princip na samodràvieto da ne se poddrùvaat naoruàni masi i da ne se

favorizira “bugarskiot” element na Balkanskiot Poluostrov) (sn. 89-94)

- {ifrirana telegrama do ministerot - pretsedatel vo Sofija so

koja sultanot preku Taksim-pa{a mu izrazuva na Ministerstvoto blagodarnost

za prezemenite merki za smiruvaweto na vilaetite i gi uveruva deka turskite

vlasti }e znaat da go cenat toa (sn. 95)

- agentot Na~ovi~ go izvestuva Ministerstvoto za priemot kaj sultanot

koj izrazil ubavi èlbi za Bugarija, posakal dobri odnosi me|u Turcija i

Bugarija i go pokanil bugarskiot knez kaj nego (sn. 96-97)

- prevod na telegramata na solunskiot valija Hasan Fehmi-pa{a so koja

javuva deka policijata vo Jakoruda izvestila za napadot na 300 ~etnici na ~isto

70

turskite pograni~ni “Babijak-mahali”, prisustvo na vostanicite bilo

potvrdeno i vo Nevrokopsko; barawe bugarskoto kneèstvo da prezeme merki da

ne gi pu{ta ovie vostanici preku svoite granici (sn. 98-99)

- informacija na Visokata porta na francuski jazik za napadot na

komiti na Babijak-mahalite i vo Razlog (sn. 100)

- prepiska me|u Agentstvoto vo Carigrad i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so repatriraweto na begalcite od

Makedonija: uslovi na begalcite za vra}awe vo rodnite mesta da se formira

me|unarodna komisija za repatrijacija; da se deponiraat finansiski sredstva za

taa cel vo nekoja evropska kreditna ustanova; da se dade polna amnestija na site

begalci; da im se garantira imotot, ìvotot i ~esta; odobruvawe od sultanot

izvesna suma za obnovuvawe na izgorenite sela i druga pomo{ za nastradanite

(sn. 101-106)

- pridru`ni pisma i tekst na francuski jazik na verbalnite noti

isprateni od Komesarijatot na Turskata Imperija do Kneèstvoto Bugarija:

Komesarijatot ima soznanija deka se prenesuvaat oru`je i eksploziv od Viena

preku demarkacionata linija, isto taka se proizveduva i prenesuva eksploziven

materijal vo Filipopoli koj se prenesuva so brodovi; barawe Kneèvstvoto da

prezeme merki protiv toa kako i protiv revolucionernoto dvièwe {to se

{iri vo Imperijata, barawe da se prekine postojanoto kr{ewe na

demarkacionata linija, da se prekine snabduvaweto i transportot na oru`je (sn.

107-117)

- izvestuvawe na upravitelot na Bugarskiot okrug za brojkata od okolu

11000 begalci od Makedonija izbegani poradi turskite nasilstva (sn. 118)

- izvestuvawe za naporite na srpskiot general Grui} da ja sprovede

namerata na srpskata vlada da izdejstvuva priznavawe od Visokata porta na

srpskata narodnost vo Evropska Turcija (sn. 119)

- izvestuvawe za postojanite dolgi sovetuvawa odrùvani vo turskiot

Dvor poradi glasinite deka na bugarskata granica se sobrale 20000 makedonski

revolucioneri so cel da zaminat za Turcija (sn. 120-121)

- izvestuvawe za izjavata na Grui} deka nemalo nikakov dogovor me|u

Bugarija i Srbija i deka Srbija e zainteresirana da ima dobri odnosi so

71

Turcija; za sproveduvaweto na reformite od rusko-avstriskata programa vo

odnos na makedonskoto pra{awe (sn. 122)

- noti na francuski jazik me|u Komesarijatot na Otomanskata Imperija i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Bugarija vo vrska so baraweto na

Turcija Bugarija da ja spre~i dejnosta na organiziranite grupi za prenesuvawe

oru`je preku demarkacionata linija; za odràniot sostanok vo Filipopoli i

re{enieto da se formira specijalna komisija za sobirawe pomo{ za

“zlostornicite” (revolucionerite); protest na Komesarijatot zaradi poddr{ka

na bugarskata vlada; za isporakata oru`je od Viena preku demarkacionata

linija. (sn. 123-129)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 44

dekemvri 1901

dekemvri 1904

Pisma i telegrami do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija

vo vrska so polo`bata vo Bitolskiot vilaet; razdor me|u Grcite i Vlasite;

me{awe na Rusija i Avstrija vo makedonskoto pra{awe i dr.:

- {ifriran izve{taj na agentot vo Bitola za negoviot prestoj vo Skopje;

sredba so ruskiot konzul Beljaev i patrijarhot Gervasij; razgovori za

polo`bata vo Makedonija; mislewe na ruskiot konzul deka pokraj reformite

narodot pak }e vostane, no Bugarija treba da go odvra}a od toa, bidej}i toa }e go

iskoristi Avstrija (sn. 1-2)

- izve{taj za razgovorot so srpskiot konzul vo Bitola, Stanoevi}, za

polo`bata vo zemjata, za neprijatelskiot odnos na Turcite kon makedonskoto

naselenie; za zasilenite voeni podgotovki na Turcite vo Bitolskiot vilaet; za

èlbata na srpskata vlada za zbliùvawe so Bugarija po odnos na makedonskoto

pra{awe i za zaedni~ko dejstvuvawe pred turskite vlasti (sn. 3, 4)

- izve{taj za sredbata so angliskiot konzul Gregor; razgovori za

sostojbata vo Makedonija; za voenite podgotovki na Turcite; za razdorot me|u

72

Grcite i Vlasite; za podgotovkite na novo vostanie zaradi koe Komitetot

sobira pari od naselenieto; za sovetot na Gregor Bugarija da stoi na strana; za

primenata na reformite na Rusija i Avstrija (sn. 5-8)

- izve{taj za razgovorot so valijata za bezizleznata polo`ba vo

Makedonija nastanata so me{aweto na Rusija i Avstrija; za interesot na

Bugarija da ima dobri odnosi so Otomanskata Imperija (sn. 9-10)

- za razgovorot so avstriskiot konzul Kral koj go izvestil za skorata

amnestija na “bugarskite” zatvorenici; za naporite na turskite vlasti da gi

fatat revolucionernite voda~i Lozan~ev, \. Petrov, P. To{ev i dr.; za

primenata na rusko-avstriskite reformi vo Turcija (sn. 11, 12)

- delumno {ifriran izve{taj na agentot To{ev za vlo{enata polo`ba vo

Bitolskiot vilaet po primenata na reformite; za dvojnoto maltretirawe na

naselenieto od turskite vlasti i arnautskite ~eti; za odnosot na Turcite kon

reformite i nivnoto provokativno odnesuvawe so cel da predizvikaat vostanie

{to }e go opravda nivniot teror; predlog da se ispratat agenti me|u

naselenieto, koi }e go potkrenat negoviot duh; za ufrluvaweto agenti od

severozapadniot del na Makedonija koi propovedaat deka Srbija, potpomognata

od Avstrija, }e ja oslobodi Makedonija; karakteristika na ruskiot i

avstriskiot konzul vo Bitola i nivnite odnosi; karakteristika na angliskiot

konzul Mek Gregor koj veruva deka vostanieto go podgotvuvaat Avstrija i

Rusija, koi imaat svoi interesi vo Makedonija; za negovite soznanija deka

Vnatre{nata organizacija podgotvuva vostanie za mart i atentati vrz pove}e

evropejci, no Bugarija treba da go vrazumuva Komitetot i da gi podobri

odnosite so Turcija; mislewe na bugarskiot agent deka Bugarija treba so site

sredstva da gi realizira svoite nacionalni interesi; da se suzbijat apatijata i

malodu{nosta na naselenieto; da se podgotvi edno seriozno vostanie vo

Makedonija, za{to neuspehot }e zna~i Bugarija zasekoga{ da se otka`e od

svoite interesi vo Makedonija (sn. 13-18)

- za razgovorite na agentot so Vnatre{nata organizacija, od koi razbral

deka ne e podgotvena za vostanie; negovo mislewe {ansite za podobruvawe na

polo`bata da se gledaat vo primenata na reformite; da se sklu~i dogovor me|u

Bugarija i Turcija; da se spre~i srpskata i gr~kata propaganda; da se potkupat

nekoi poistaknati Turci; da se nazna~at energi~ni lica za u~iteli i

73

arhijerejski namesnici i da se vooruàt mali ~eti {to }e agitiraat me|u

naselenieto (sn. 19-20)

- izvestuvawe za razgovorot na avstriskiot konzul so Sulejman-pa{a; za

eventualna bugarsko-turska vojna; za sostojbata na turskata armija (sn. 21, 22)

- za sostojbata vo Bitolskiot vilaet; naoruùvawe i voeni podgotovki na

Turcite; neprijatelski odnos na Turcite sprema mesnoto naselenie; strav me|u

naselenieto (sn. 23, 24)

- za otkrieniot cirkular na Komitetot so naredba kako korespodencija

me|u revolucionerite da se pi{uvaat qubovni pisma; za fatenite {ifrirani

“qubovni” pisma i za otkrivaweto na klu~ot za {ifrite od strana na Turcite;

za otkrivaweto dinamit i prezemenite najstrogi merki protiv

proizveduva~ite; za demoralizacijata i apatijata me|u naselenieto (sn. 25-28)

- za sredbata so italijanskiot konzul De Vizard; za konfliktot me|u nego

i vladikata Metodij; za odglasot na ovie odnosi vo italijanskiot pe~at (sn. 29,

30)

- izve{taj do Ministerstvoto za posetata na agentot vo Bitola na

glavniot inspektor Hilmi-pa{a; razgovori za vlo{enata sostojba vo zemjata; za

formiraweto specijalni “avxi tabori” so specijalna zada~a za presleduvawe na

~etite i site opasni elementi i nivno kaznuvawe; za lojalnosta na bugarskata

vlada i potrebata za iskreno zbliùvawe me|u Bugarija i Otomanskata

Imperija; za otstapkite {to treba da gi napravi turskata vlast za podobruvawe

na polo`bata na naselenieto vo Makedonija. (sn. 31-34)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 45

DELO: 7

april 1901

noemvri 1901

Prepiska so Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad vo vrska so

crkovno-u~ili{nite raboti vo Bitolskiot vilaet:

74

- naredba od Carigrad po povod Veligden da se otvorat site crkvi

zatvoreni poradi sporovi me|u “Bugarite” i grkomanite (sn. 1)

- crkovni borbi me|u Egzarhijata i Patrijar{ijata: predavawe na

crkvata vo s. Bistrica, Bitolsko, na grkomanite; prisiluvawe na selanite od s.

Trepi{ta, Durutovo i Raduni{ta, Kajlarsko, da ja priznaat Patrijar{ijata (sn.

2-4)

- za karakterot na bitolskata gimnazija i kadrite {to izleguvaat od nea:

predlozi za osovremenuvawe na programata, voveduvawe na turski i francuski

jazik kako potrebni vo praktikata i neophodni vo dràvnata slu`ba (sn. 5-7)

- odbivawe na vlasta da gi potvrdi diplomite na u~itelite {to ne

priloìle “mazbati” od rodnite mesta za svojata blagonade`nost, barawe

Egzarhijata da prezeme merki za za{tita na “bugarskite” u~ili{ta (sn. 8-9)

- izjava na egzarhot deka Egzarhijata odamna prezela takvi merki, no

pokraj toa “bugarskite” u~iteli se izloèni na samovolieto na turskite

vlasti; informacija deka vilaetskata uprava gi zatvora u~ili{tata vo

Armenohori, Zeleni~, Ajtos, Patele, Banica i dr. bidej}i sviditelstvata na

nivnite u~iteli ne bile potvrdeni. (sn. 10-15).

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 46

septemvri 1901

dekemvri 1904

Prepiska na Agentstvoto so Dobrotvornata komisija za pomo{ na

nastradanite Makedonci, kako i so angliskata i dr. dobrotvorni misii vo vrska

so pomo{ta ispratena vo Makedonija:

- prepiska so pretsedatelot na Komisijata, D. Agura, vo vrska so

pari~nata pomo{ ispratena vo Makedonija od Crveniot krst i dobrotvornite

stranski misii preku Dobrotvornata komisija za pomo{ so cel da se upotrebi

za kupuvawe hrana, obleka i lekovi; formirawe komisija na ~elo so

mitropolitot Grigorij za da ja nadgleduva raspredelbata na pomo{ta; upatstva

75

za na~inot na raspredelba na pomo{ta; ispra}awe potvrdi za opravduvawe na

dobienite sredstva; ispra}awe na rashodite na mitropolitot Grigorie pri

negovata obikolka za razdavawe na pomo{ta; ispra}awe sredstva za nagraduvawe

na licata {to u~estvuvale vo pakuvaweto i ispra}aweto na pomo{ta; zaedni~ko

dejstvuvawe so angliskata i drugi misii; za te{kotiite pri nabavuvaweto

sredstva; za zna~eweto na pomo{ta od Bugarija vo moralna smisla (sn. 1-66, 69-

72)

- izvestuvawe na pretsedatelot na Bugarskata op{tina vo Lerin deka

vlastite zasega gi ostavile bugarskite u~iteli nazna~eni vo selata {to se

otkaàle od Egzarhijata, no toa nema dolgo da trae; za pojavata vo Lerinsko na

edna gr~ka ~eta od 20 du{i {to gi terorizira egzarhiskite sela. (sn. 67, 68)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 47

DELO: 8

januari 1901

noemvri 1901

Prepiska na Agentstvoto vo Bitola so Diplomatskoto agentstvo vo

Carigrad vo vrska so ubistva, grabeì, apsewa i dr. vo Bitolskiot vilaet:

- ubistvo na policiskiot komesar Faik-efendi i apsewe na

somnitelnite; izve{taj za ubistva na pove}e lica “Bugari” od strana na Turci,

kade {to vinovnicite ostanale nekazneti (sn. 1-5)

- àlba na prilep~ani do valijata poradi za~estenite ubistva na

slovenskoto naselenie vo Prilepsko so navedeni pove}e primeri; prefrlawe

na vinata za ubistvata na “Bugari” izvr{eni, navodno, od materijalna korist

(sn. 6-9)

- barawe od Agenstvoto vo Carigrad to~ni podatoci za nastradanite i

vinovnicite i izve{taj za nekoi slu~ai na ubistva na “Bugari” od strana na

Turci (sn. 10-16)

76

- izve{taj za slu~ai na raneti i ubieni lica od hristijanskoto naselenie,

grabnuvawe selani od strana na arnautski i turski bandi zaradi dobivawe

otkup; originalni staroturski pisma i prevod od pismata na razbojni~kiot

voda~ Isqam Ibrahim do carskiot koxoba{ija so barawe otkup vo pari i

natura za grabnatite ov~ari od Cer; pismo od zarobenite selani so koe baraat

pomo{ od svoite soselani; izve{taj na bitolskiot agent do Agentstvoto vo

Carigrad vo vrska so gorenavedenite nastani. (sn. 17-32)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 48

DELO: 12

fevruari 1901

oktomvri 1902

Prepisi od noti i izve{tai na bugarskite diplomatski i trgovski

agentstva vo vrska so makedonskoto pra{awe; za dejstvuvaweto na komitskite i

drugi ~eti; apsewata od strana na turskite vlasti; tu|ite misii vo Makedonija

i dr.:

- verbalna nota na Carskiot otomanski komitet vo Sofija do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za aktivnostite na makedonskite

komitski ~eti i merkite {to treba da gi prezemat sosednite zemji za

spre~uvawe na tie aktivnosti (sn. 1-4)

- nota od juni 1901 godina do golemiot vezir i Tahir-bej za nekoi

nere{eni pra{awa; za ulogata i zada~ite na bugarskite agentstva; za neredite

pri proslavata na praznikot na sultanot; za zatvoraweto na bugarskoto

agentstvo vo Dedeaga~ (Ist. Trakija) (sn. 5-11)

- izvodi od doverlivite izve{tai na diplomatskite i trgovskite agenti

vo stranstvo, od 20.08 do 01.10.1901 godina, za razgleduvaweto vo Solunskiot

apelativen sud na deloto na 15-te osudeni za davawe pari na Makedonskiot

revolucioneren komitet; za vlo{uvaweto na polo`bata vo Makedonija vo

letoto 1901 godina: bezzakonie, zloupotrebi, buntovi, ubistva, grabe`i

77

predizvikani od lo{iot sistem na uprava na turskite vlasti; za mnogubrojnite

vooruèni ~eti vo Solunskiot vilaet; za sudirot na ~etata na Ivan Varnaliev

od Veles so turska vojska; za pismoto na 136 zatvorenici od zatvorot

“Kur{umli-an” koi baraat da bidat premesteni vo drug zatvor poradi lo{ite

uslovi; urgirawe na agentot kaj ruskiot i francuskiot konzul vo vrska so

baraweto na zatvorenicite; za napadite i grabeìte na arnautski razbojni~ki

~eti vo Tetovsko; nemo}ta na vlasta da go spre~i razbojni{tvoto; za

odloùvaweto na patuvaweto na srpskata kralska dvojka vo Turcija poradi

odbivaweto na turskata vlada da go rakopoloì Firmilijan za skopski vladika;

za povikuvaweto nazad na germanskiot voen ata{e vo Carigrad, major Morgen,

poradi me{aweto vo voenite raboti i prepotentnoto odnesuvawe; za namerata

na srpskata kralska dvojka da go poseti ruskiot imperatorski dvor i misleweto

za toa na ruskiot minister za nadvore{ni raboti; za posetata na general

Lamsdorf na Pariz i negovite razgovori so Delkase okolu “isto~noto”

pra{awe, posebno makedonskoto; za glasovite deka avstro-ruskiot dogovor od

1897 godina nema da se obnovi; za odnosot na ruskata vlada kon idninata na

Balkanskiot Poluostrov; za rabotata na Pograni~nata komisija vo vrska so

pojavata na pograni~noto pra{awe me|u Bugarija i Srbija (sn. 12-17)

- izve{taj na upravnikot na Trgovskoto agentstvo vo Solun za: sredbata

so solunskiot valija Hasan Fehmi-pa{a i razgovorot so nego za “bugarskite

~eti” koi, spored valijata, krstosuvale po vilaetot i gi voznemiruvale

naselenieto i vlastite, za nivnoto snabduvawe so oru`je od Bugarija, za

merkite {to treba da se prezemat za zacvrstuvawe na granicata me|u Bugarija i

Turcija, za prifa}aweto na ~etite od naselenieto, koe potoa trpi odmazda od

turskite poteri (sn. 18-24)

- izvodi od tajnite izve{tai na diplomatskite i trgovskite agenti vo

stranstvo od 15 juli do 15 avgust: za za~estenite politi~ki apsewa vo

Makedonija za koi bugarskiot agent vo Carigrad gi informiral site pratenici

na evropskite zemji vo Carigrad; za lo{ata materijalna sostojba na oficerite

vo bitolskiot garnizon; za posetata na germanskiot voen ata{e, majorot

Morgen, na Odrin; izve{taj na diplomatskiot agent vo Cetiwe za notata na

crnogorskata vlada do Francija, Italija i Rusija da $ pomognat pred Portata

taa da ja prezeme èlezni~kata pruga {to gi povrzuva Crnoto so Jadransko

78

More; za poloùvaweto kamen-temelnik na I katoli~ka crkva vo Cetiwe; za

razvitokot na trgovijata me|u Srbija i Francija; za re{avaweto na

pograni~noto pra{awe me|u Srbija i Turcija; postapka na srpskata vlada,

poddràna od ruskata, turskite vlasti da sprovedat reformi {to }e ovozmoàt

miren ìvot bez razlika na vera i narodnost; za ruskoto mislewe vo vrska so

avstrisko-romanskata konvencija; za namerata na patrijarhot Joakim da prezeme

patuvawe po Evropska Turcija koe e predizvik za bugarskite interesi; za

sudirot me|u bugarskite i turskite pograni~ni vojski na pograni~niot punkt

Saraj-ta{; za ras~istuvaweto na pograni~nite pra{awa me|u Srbija i Bugarija

so posredni{tvo na ruskiot pratenik Zinovjev (sn. 18-32)

- za prisiluvaweto na maalskite muftari da stavaat pe~ati na bela

hartija so {to bi potvrdile deka se zadovolni od polo`bata i deka nema

potreba da doa|a komisijata za reformi vo vilaetot; protest na mitropolitot

Sinasie; doverliv izve{taj za nesovesnata rabota na po{tata, intervencii na

stranskite konzuli protiv zloupotrebite (otvorawe pisma i dr.). (sn. 32-39)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 49

januari 1901

dekemvri 1901

Prepiska me|u Trgovskoto agentstvo vo Bitola i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so:

- rashodite na Agentstvoto vo vrska so nagraduvaweto na lekarot,

dostavuvaweto revolveri, kur{umi i dr.

- prepiska na Agentstvoto so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

vrska so obezbeduvaweto sredstva za nepredvideni tro{oci, za isplata na plata

na d-r Jan~ulev, bugarski lekar vo Bitola, sredstva za nadgroben spomenik na

po~inatiot agent Stoj~ev, za ispla}awe na pridvorniot fotograf {to mu

ispratil fotografii na carskiot par; za nagraduvaweto na privremeniot

gavazin pri Agentstvoto; raspiski, smetkopotvrdi i dr. (sn. 1-63)

79

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 50

DELO: 14

oktomvri 1901

dekemvri 1901

Pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so pogledite na

srpskiot konzul Risti} za Makedonija i odnosite me|u Srbija i Bugarija:

- izve{taj za razgovorite me|u agentot na Kne`evskoto agentstvo vo

Bitola i srpskiot konzul Risti}: za pogledite na srpskata i bugarskata vlada

vo vrska so nivnite interesi vo Stara Srbija i Makedonija; za podelbata na

Makedonija; za opasnosta od Arnautite; za voveduvaweto reformi vo

Makedonija i Stara Srbija; za mo`nostite za podelba na Makedonija me|u

Srbija i Bugarija (aspiracii na Srbija do linijata Skopje - Veles - Ki~evo) za

sega{nite i idni odnosi me|u dvete zemji i nivnoto zaedni~ko dejstvuvawe

protiv Turcija (sn. 1-5)

- izvestuvawe za pismoto na Risti} vo koe stanuva zbor za mo`nostite za

povrzuvawe na Bugarija so Grcija za realizirawe na svoite interesi vo

Makedonija ili pak mo`nostite za podelba me|u Srbija i Bugarija na sferite

na vlijanie vo Makedonija. (sn. 6-7)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 51

DELO: 17

dekemvri 1902

fevruari 1903

Pisma od diplomatskite agentstva do Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti vo Sofija vo vrska so reformite vo evropskite vilaeti na Turcija;

nazna~uvaweto na Ali Riza-pa{a za bitolski valija; odnosot na Rusija kon

80

revolucionernoto dvièwe vo Makedonija; presudite na razbojnicite vo

Bitolskiot vilaet i dr.:

- sobranie na vidni Turci pod vodstvo na Hasan Edlob-pa{a vo vrska so

prezemaweto merki protiv razbojni{tvoto poddrùvano od turskite begovi;

ispra}awe poteri protiv albanskite razbojnici; (sn. 1) - za dobienata zada~a

upravnikot na avstroungarskiot konzulat vo Bitola, Stempski, da izvestuva za

bezzakonijata vr{eni vrz hristijanskoto naselenie; da gi sledi i soop{tuva

novostite vo Bitolskiot vilaet (sn. 2)

- zasedanie na vilaetskata uprava za sproveduvawe na proklamiranite

reformi; formirawe 3 komisii za sproveduvawe na reformite vo sudstvoto,

àndarmerijata i policijata (sn. 3-4)

- podatoci vo v. “Manastir” za brojot na fatenite razbojnici - ka~aci; za

spornoto pra{awe na diplomatite za bugarskite u~iteli {to }e bidat

potvrdeni otkako }e dobijat svidetelstvo za blagonade`nost (sn. 5-7)

- za krstosuvaweto po selata na edno oddelenie straàri {to gi sobiraat

selskite pe~ati vrz osnova na sultanska kniga za proklamiranite preobrazbi;

oficijalna telegrama od Carigrad za nazna~uvaweto na Ali Riza-pa{a za

bitolski valija; poseta na bugarskiot agent na valijata i negova

karakteristika (sn. 8-12)

- barawe Bugarskata mitropolija da objavi deka vo nemo`nost da se najde

lice {to pokraj maj~iniot jazik, znae da ~ita i pi{uva turski, se baraat lica

{to ~itaat i pi{uvaat na maj~iniot jazik, a go zboruvaat i turskiot, zaradi

nazna~uvawe na ~inovnici; {ifrirana telegrama do konzulot Rostkovski so

koja se bara da razglasi me|u naselenieto deka ruskata vlada nema da odobri

kakvo i da bilo revolucionerno dvièwe vo Makedonija idnata prolet, a ako

toa se slu~i, }e mu otkaè sekakva za{tita na pravoslavnoto naselenie;

izvestuvawe od Carigrad deka izleglo tursko irade za reformite vo evropskite

vilaeti na Turcija; drèwe vo tajnost na ova izvestuvawe (sn. 13-18)

- vesti za pomiluvaweto na politi~kite zatvorenici; pismo do

Bugarskata mitropolija da im objavi na carskite podanici - risjani da se

prijavat onie {to znaat turski jazik za da se popolni baraniot broj policajci -

hristijani. (sn. 19-20)

81

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 52

DELO: 18

dekemvri 1902-

fevruari 1905

Pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so dvi`eweto

na vojskata niz Bitolskiot vilaet:

- izvestuvawe deka vo Bitola so specijalen voz pristignale od Solun 3

bataljoni vojska {to }e bidat rasporedeni niz vilaetot; pristignuvawe na

bataljon vojnici (300 du{i) od Tirana za Skopje; so specijalen voz od Solun

stignal eden bataljon vojnici - redifi, koi pred 3 meseci bile isprateni od

Bitola za Serskiot sanxak i vedna{ po pristignuvaweto bile raspu{teni. (sn.

1-3)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 54

dekemvri 1902-

januari 1903

Prepiska na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Diplomatskoto

agentstvo vo Carigrad i Solun kako i do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija i Bugarskata narodna banka vo vrska so pretresi, apsewa, sudewa na

politi~ki prestapnici (~lenovi na Revolucionernata organizacija), turski

poteri za gonewe na ~etite i dr.:

- razgleduvawe od strana na Apelacioniot sud vo Bitola na deloto na

doktor Jan~ulev, lekar pri Agentstvoto, i negoviot brat Dimitar obvineti za

sou~esni{tvo vo revolucionernoto dvi`ewe (sn. 1)

- obvinitelni akti na Apelacioniot sud protiv pove}e lica od

hristijanska veroispoved obvineti za dela od politi~ki karakter; uapseni

82

u~enici od Resen, sve{tenik od s. Zeleni~ i selani od s. Srebreno; pove}e vidni

selani od Lerinsko, u~esnici vo Rezolucionernata organizacija (sn. 2-5)

- àlbi do bitolskiot valija protiv vojskata smestena vo makedonskite

sela (Hrupi{~e, Zagori~ani, Konomladi, Nesram i dr.), koja vr{i grabeì,

teror, {iri bezzakonie; dejstvuvawe na komitski ~eti vo Ohridsko; apsewe na

komitski kurir zaradi najdeni {ifrirani pisma; apsewe na vidnite lu|e vo

Resen; pretresi vo s. Velmevci i Sprostrane (sn. 6-16)

- àlbi na selanite do bitolskiot valija zaradi nemo`nosta da gi hranat

vojnicite stacionirani vo nivnite sela; napad na ~etata na Kotev vrz vidni

albanski begovi; dvièwe vo Kostursko na ~etata na âkalarov; àlbi do

valijata od prvencite na s. D’mbeni, Kostursko, poradi nasilstvata na vojskata

vo seloto (sn. 17-23)

- imiwa na lica objaveni vo vilaetskiot vesnik “Manastir”, koi se

obvineti za u~estvo vo nemiri i ubistva, a se otsutni i se povikuvaat da se javat

da odgovaraat na obvinenieto; masovni pretresi, barawe oru`je, apsewa na

mesnoto naselenie vo bitolskiot vilaet; intervencii za pomo{ kaj stranskite

konzuli; spisoci na prebegani selani vo spis. “Manastir” {to treba da se javat

vo rok od 10 dena; najdeno mrtvoto telo na sve{tenikot od s. Paleohori, apsewe

na vidnite lu|e od seloto. (sn. 24-35)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E:

DELO: 7

januari 1902

noemvri 1902

Izve{tai do Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad vo vrska so

grabnuvaweto i teroriziraweto na hristijanskoto naselenie vo Makedonija od

arnautski i turski ~eti so sou~estvo na mesnite vlasti:

83

- izve{taj na agentot vo Skopje za maltretiraweto na selanite od s.

Rosani, Debarsko, od strana na ]amil Daut; pismo na selanite do mitropolitot

debarski, Kozma; (sn. 1-3)

- dejstvuvawe na komitski ~eti vo Demirhisarsko, Dolna Prespa,

Ohridsko; odmazda na Turcite (sn. 4-7)

- vlo{uvawe na polo`bata na hristijanskoto naselenie; zlostorstva na

arnautskite ~eti; merki prezemeni od valijata za presleduvawe na arnautskite

razbojni~ki bandi; sudir me|u razbojnicite i turskata vojska; poraz na edna

razbojni~ka ~eta od potera sostavena od selanite od @upa; napis vo v.

“Manastir” za napadot na ~etata na [aban Hoxa na planinata Korab (sn. 8-12)

- podatoci za grabnuvawe selani zaradi otkup od strana na turski i

arnautski bandi; odnesuvaweto na turskata àndarmerija; odmazda vrz

hristijanskoto naselenie; spisok na pretepani selani od resenskoto selo

Kriveni; grabnuvawe na selani od s. Kru{je od strana na razbojnikot Ru{id

Dani zaradi otkup (sn. 13-22)

- informacija za polo`bata na hristijanskoto naselenie vo Stru{ko;

informacija potpi{ana od 62 ìteli na Struga za ubistva, grabeì,

obes~estuvawa; izve{taj za nastanite vo vilaetot poslednite tri meseci, so

naveduvawe konkretni slu~ai na ubistva, ranuvawa, siluvawa i dr. (sn. 23-28)

- izve{taj za ubistvoto na 3 selani od s. Prelin od strana na ~etata na

Mesniot komitet poradi agitirawe me|u selanite da se deklariraat kako

grkomani i da ja priznaat Gr~kata patrijar{ija; izve{taj za grabnuvaweto

selani zaradi otkup; akcii na komitskite ~eti protiv selani obvineti za

predavstvo (sn. 29-32)

- pretstavka na grupa ìteli - hristijani od Struga do bugarskiot agent

vo Bitola so barawe toj da gi prenese na turskite vlasti nivnite àlbi poradi

odnesuvaweto na turskite ~inovnici i turskoto naselenie: ubistva,

maltretirawa, siluvawa i dr.; dejstvuvawe na 2 turski ~eti vo Resensko -

ubistva, maltretirawa, ograbuvawe na hristijanskoto naselenie; sudir me|u

turska i 2 komitski ~eti vo Resensko (sn. 33-38)

- sudir me|u edno oddelenie vojska i edna razbojni~ka ~eta na planinata

Korab vo Rekanska kaza; dejstvuvawe na turski i arnautski ~eti vo Bitolsko -

ubistva i grabnuvawe zaradi otkup. (sn. 38-43)

84

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 55

DELO: 7

maj 1902

dekemvri 1903

Prepiska so Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so: apsewa, zatvorawa i postapki za

osloboduvawe na zatvorenici od bitolskiot zatvor:

- akti vo vrska so postapkata za osloboduvawe od zatvor na licata S.

Petrov, T. Atanasov i V. Mil~inov (sn. 1-16)

- barawe podatoci od Agentstvoto vo Bitola za brojot na uapsenite lica

po Solunskite nastani {to se nao|aat vo bitolskiot zatvor; (sn. 14)

- osloboduvawe od bitolskiot zatvor na 76 lica zatvoreni po aferata so

~etata na M. Pat~ev kaj s. Kadino (dvajca osudeni; osloboduvawe na 65 lica od

Bitola i Bitolsko, Lerin i Lerinsko) (sn. 16-18)

- barawe Agentstvoto vo Bitola da dostavi to~ni podatoci za dejnosta na

amnestiranite politi~ki zatvorenici; barawe da se isprati spisok na site

politi~ki zatvorenici isprateni vo razni tvrdini na Mala Azija i na

Belomorskite Ostrovi; spisoci so podatoci za zatvorenicite. (sn. 19-28).

85


MF: 4301

GODINI: 1903-1905

SNIMKI: 1817

JAZIK: bugarski, francuski, turski

SODR@INA:

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 72

DELO: 5

fevruari1903

dekemvri 1903

Doverlivi raspisi i pisma od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za: slo`enata politi~ka sostojba vo Makedonija, neminovnosta od

vostanie, golemite sili i sudbinata na Makedonija, predlog-reformi do

Visokata porta prethodno odobreni od Rusija i od Avstrija: (sn. 1, 2)

- soop{tenie za re{enieto na Ministerskiot sovet za ukinuvawe na

makedonsko-odrinskite komiteti vo Sofija i nivnite klonovi (sn. 3)

- re{enost na makedonskiot narod za vostanie kako edinstven na~in za

re{avawe na makedonskata kriza (sn. 4)

- apel na rakovoditelite na Revolucionernata organizacija vo Kosturska

okolija do pretstavnicite na evropskite dr`avi vo Bitola za za{tita na

naselenieto od turskite zulumi (sn. 7-11)

- molba od porane{en komita od Lazaropole do rumeliskiot valija za

pomiluvawe (sn. 14)

86

- pregledi za brojot na siroma{nite semejstva vo Kru{evska, Bitolska,

Demirhisarska, Prespanska, Ohridska, Ko~anska, Ki~evska, Debarska i

Kosturska okolija i za dodelenata pomo{ vo obleka. (sn. 17-28)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 74

DELO: 3

1903 god

Naredba na bitolskiot kajmakam do pelagoniskiot mitropolit Gligorie

site bugarski u~iteli {to vo idnina }e se nazna~uvaat vo negovata eparhija da

platat garancija za lojalnost na sultanot: (sn. 29)

- statisti~ki podatoci za nacionalnata, verskata, i jazi~nata pripadnost

na naselenieto od Ohridskata eparhija, Rekanskata, Gorno-Debarskata,

Ki`evskata, Bitolskata, Kosturskata i Prilepskata kaaza. (sn. 1-38)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 75

DELO: 22

januari1903

fevruari 1903

Izve{tai do St. Danev - minister za nadvore{ni raboti vo Sofija, za

srpskata i romanskata propaganda vo Bitolskiot sanxak:

- zasilena srpska agitacija za privlekuvawe privrzanici vo Prilep i vo

prilepskite sela i sobirawe potpisi za osnovawe srpska op{tina (sn. 1-2)

- {irewe na romanska propaganda vo Bitolskiot sanxak - selata Gope{,

Magarevo, Trnovo i dr. (sn. 3, 4)

87

- ubistvo od nepoznati lica na srbomanskiot sve{tenik pop Nikola vo s.

Vrbjani - Prilepska kaaza. (sn. 5)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 76

DELO: IV/5

1903

dekemvri 1904

Izve{tai od bugarskiot kne`evski trgovski agent vo Bitola To{ev do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija generalot Petrov i do Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Istambul za srpskata propaganda vo Makedonija:

- rakopolagawe na sve{tenici od srpskiot vladika vo ~isto egzarhiski

sela, naveduvawe na selanite od strana na srbomanskite u~iteli da se

otka`uvaat od Egzarhijata, nepovikuvawe na bugarski pretstavnik na

zasedanijata na ki~evskiot Idare - mexilisi (sn. 1)

- zakup na lokacii za izgradba na srpski crkvi; davawe pomo{ na

siroma{noto naselenie; postavuvawe srpski u~iteli; ispra}awe srpski

~etnici; predlog za prisoedinuvawe na selata od Demirhisarska i Ohridska

nahija kon Bitolskiot vilaet zaradi za{tita od srpskata propaganda (sn. 10, 11)

- sudiri na privrzanicite na srpskata i bugarskata propaganda kaj s.

Treson~e - Rekanska kaaza (sn. 12, 13)

- spisok na posrbenite sela vo Ki~evsko i imiwa na srpskite u~iteli (sn.

14, 15)

- vlijanie na \or|i Sugarev i negovata ~eta mnogu sela vo Ki~evsko da ne

se opredeluvaat za srpski (sn. 16)

- opasnost od nagloto {irewe na srpskata propaganda vo Prilep i

predupreduvawe na Grigor Aleksiev, pretsedatel na Prilepskata op{tina,

deka negovite zalagawa za suzbivawe na propagandata se zaludni. (sn. 17, 18)

88

23 fevruari 1904

Carigrad

[ifrirano pismo od Bugarskoto diplomatsko agentstvo - Carigrad, do

bugarskiot trgovski agent vo Bitola To{ev: (sn. 19)

- zasilena srpska propaganda vo Lazaropole: otvorawe srpsko u~ili{te,

spisok na srpskite propagatori i na licata {to gi pra}aat decata vo srpski

u~ili{ta, barawe od kmetovite i od u~itelite da prezemat strogi merki za

spre~uvawe na ovie pojavi (sn. 20-24)

- prepis od pismo od Ministerstvoto za vnatre{ni raboti za

prezemaweto merki protiv srpskata propaganda vo Lazaropole i za

postignatite rezultati. (sn. 26-31)

18 maj 1904

Solun

Izve{taj od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do bugarskiot

trgovski agent vo Bitola To{ev za razbivaweto na srpska ~eta od 24 lica kaj

seloto P~iwa - Kumanovsko (podatoci dobieni od Hilmi Pa{a). (sn. 32)

21 juni 1904

4 noemvri 1904

Prepiska na bugarskiot trgovski agent vo Bitola so ministerot Petrov

vo Sofija za ~estite pojavi na srpski ~eti vo Ki~evsko, Skopsko, Prilepsko i

Ohridsko, koi potpomognati od turskite vlasti {irat srpska propaganda vrz

selskoto naselenie so: potkup, zapla{uvawe, otvorawe srpski u~ili{ta,

nasilno vleguvawe i koristewe na bugarskite crkvi i dr. (sn. 33-40)

22 oktomvri 1904

Belgrad

Prepis od informacijata na Kne`evskoto diplomatsko agentstvo -

Belgrad do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za sredbata na general

Atanackovi} so solunskiot pretstavnik Fehti-pa{a vo vrska so rabotata na

revolucionerniot srpski komitet i ulogata na `enskoto dru{tvo na knegiwa

Qubica za {ireweto na srpskata propaganda vo Makedonija. (sn. 41)

89

24 noemvri 1904

Belgrad

Prepis od informacijata na Kneèvskoto diplomatsko agentstvo -

Belgrad do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za zasilenata srpska

propaganda vo Makedonija: ispra}awe srpska àndarmerija vo Kumanovo,

Gostivar, Debar, Ohrid; akciite na srpskiot vojvoda Micko zaedno so

albanskite ~eti; pari~ni potkupi od dru{tvoto na knegiwa Qubica; pritisoci

vrz esnafskoto naselenie od Oddelenieto za propaganda. (sn. 42)

8 dekemvri 1904

Belgrad

Prepis od informacijata na kneèvskiot diplomatski agent vo Belgrad

do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija, za pogolemi sumi pari dodeleni

od srpskata propaganda za: osnovawe fond za komitaxii vo Kumanovo, Ko~ani,

Kriva Palanka, za rabota na srpskite crkovni op{tini, za potkup na ~inovnici

od romanskata legacija:

- potkup na studenti za potpomagawe na rabotata na srpskite ~eti vo

Makedonija, ulogata na srpskiot revolucioneren komitet i dru{tvoto “Sv.

Sava” za zaedni~ko dejstvuvawe na srpskite i gr~kite ~eti protiv “Bugarite” vo

Makedonija. (sn. 44)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 77

DELO: 23

18 april1903

26 maj 1903

Solun

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo - Solun, trgovskiot agent -

[opov, do bugarskiot trgovski agent vo Bitola Be{kov za akcii i atentati vo

Solun:

90

18 april 1903

- vo Solun na 15.04 uni{ten brodot “Gvadalkivir” od podmetnata bomba,

za {to e uapsen vo Skopje osomni~eniot [atev; akcija za uni{tuvawe na

carigradskiot voz na vlezot vo Solun; palewe na Otomanskata banka; incident

vo hotelot “Kolombo” i “Kedel klub” so raneti i `rtvi; me|u uapsenite se

Garvanov, Apostolov, N. Stojanov, P. Matov, Sazdo Rizov, Andreja Velev (sn. 1,

2)

23 april 1903

- masovni apsewa vo Solun na “bugarski” u~iteli i trgovci, ubieni 100

lica, uapsen i sve{tenikot na Vata{a, a za site akcii osomni~ena

organizacijata na grupa anarhisti so centar vo Solun (sn. 3, 4)

9 maj 1903

- pronajdeni vinovnicite za akcijata na brodot “Gvadalkivir”: Pavel

Pocev od Kratovo i Marko Stojanov - Bo{wakov od Ohrid (sn. 5, 6)

14 maj 1903

- reagirawa na semejstvata na uapsenite “bugarski” trgovci i u~iteli

{to }e bidat prateni na zato~enie bez sudewe, do ruskite, avstroungarskite,

angliskite i francuskite diplomatski pretstavnici (sn. 7)

16 maj 1903

- od solunskiot zatvor isprateni na zato~eni{tvo 30 obvineti bez

sudewe, a ostanatite oslobodeni (spisok) vo najkratok rok da zaminat za svoite

rodni mesta (sn. 8, 9)

26 maj 1903

- osudeni na smrt 4 atentatori vo solunskiot slu~aj: Pavel Pocev od

Kratovo, Marko Stojanov od Ohrid, \orgi Bogdanov od Veles i Milan Arsov od

Veles. (sn. 10, 11)

91

11 mart 1903

18 juli 1903

- Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Iv. To{ev -

bugarski trgovski agent vo Carigrad i Petrov - minister za nadvore{ni raboti

vo Sofija, za metodite na gr~kata propaganda: vodewe anketi od gr~kiot konzul

Pezos vo Ohrid, Kor~a, Kostur i Lerin, prinuduvawe na gr~koto naselenie da

se izjasnuva deka e zadovolno od turskata vlast (sn. 1), apsewa bez pri~ina vidni

gra|ani (sn. 4), distribuirawe na gr~kiot vesnik “Paliantropos” vo Bitola (sn.

5), prezemawe na crkvite vo Lerinska kaaza so zapla{uvawe od kosturskiot

vladika potpomognat od turskite vojnici (sn. 6), organizirawe grkomanski

kontra~eti zaedno so turskite vojnici. (sn. 7-8)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 79

DELO: V

januari 1904

maj 1905

Prepisi od noti i izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje,

Bitola i na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za dejnosta na

Reformatorskata komisija i polo`bata na naselenieto vo Makedonija:

- oficijalno soop{tenie na Glavnata inspekcija za reorganizacija na

sudstvoto i `andarmerijata vo Turskata Imperija, za obezbeduvawe mir i

ednakvi prava na site gra|ani vo Imperijata (sn. 3)

- izve{taj za realiziraweto na Mirc{tegskite reformi; svoevolija,

ubistva i zloupotrebi od turskata vlast i od poedinci, vo periodot koga Hilmi-

pa{a e glaven inspektor vo Bitolskiot vilaet. (sn. 4-8)

8 januari 1904

Izve{taj za te{kata ekonomsko-politi~ka polo`ba na optovarenoto so

pregolemi danoci hristijansko naselenie vo Makedonija; podatoci po vilaeti i

92

sugestii za sproveduvawe na reformite (sn. 23-32); barawa od hristijanskite

bek~ii (~uvari na imoti) oru`jeto za vr{ewe na dol`nosta da bide besplatno

(sn. 33); spisok na poljacite (padari) vo hristijanskite sela na Skopskata

eparhija (Kumanovska, Tetovska, [tipska, Gostivarska, Kratovska, Ko~anska i

Carevoselska kaaza). (sn. 34-43)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 80

DELO: V

dekemvri 1903

januari 1904

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko kneèvsko agentstvo (To{ev) vo

Bitola, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija (Petrov) za problemite na àndarmerijata i

policijata vo Bitolskiot vilaet:

- merki prezemeni od turskite vlasti sprema àndarmite- hristijani;

barawa od hristijanite vo àndarmeriskata slu`ba tie da bidat vooruèni i

tretirani podednakvo so àndarmite-muslimani (sn. 2-7)

- spisoci na ~lenovite na àndarmerijata i policijata po nacionalnost i

vera (sn. 10-14)

- nazna~uvawe na stranski oficeri (italijanski) i nivno rasporeduvawe

po gradovite, nivnoto u~estvo vo reorganizacijata na àndarmerijata vo

Makedonija; revolt kaj naselenieto poradi turskata uniforma na stranskite

àndari (sn. 15-31)

- rabota na stranskite àndarmeriski oficeri vo Makedonija (sn. 32-38)

- deklaracija na avstriskite i ruskite pretstavnici vo Carigrad do

Visokata porta za nazna~uvawe na evropski oficeri vo Makedonija (sn. 39)

- otvorawe àndarmerisko u~ili{te vo Bitola (sn. 42)

- programa za rabota na àndarmeriskoto u~ili{te (sn. 43-45 na

francuski)

93

- uslovi i pravila za doa|awe na ruski oficeri vo Makedonija (sn. 46)

- neprijatelski odnos i apsewa na hristijanskite stra`ari od

policiskite vlasti. (sn. 47-48)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 81

DELO: V/55

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev),

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun ([opov), Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija (Petrov), Trgovskoto agentstvo vo Skopje,

Bugarskata egzarhija vo Carigrad i Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad za

dejnosta na reformatorskata komisija sostavena od glavniot inspektor Hilmi-

pa{a i stranskite civilni agenti Miler i Grifs, vo Solunskiot i Bitolskiot

vilaet:

- re{avawe na crkovno-u~ili{nite problemi (sn. 193)

- garancija za rabota na bugarskite u~iteli (sn. 7-8)

- zabrzano re{avawe na sudskite dela na politi~kite zatvorenici (sn. 4-

6, 13)

- pravo za nosewe oru`je od hristijanite - bek~ii (sn. 9)

- re{avawe na problemite me|u egzarhistite i patrijar{istite (s.

Gradobor) (sn. 11, 12)

- problemot so vra}aweto na emigracijata (sn. 14)

- gr~ki demonstracii vo Solun protiv merkite na Hilmi-pa{a i

stranskite civilni agenti (sn. 15, 16)

- masovni poplaki od naselenieto vo Lerinsko i Solunsko protiv

zaostrenata gr~ka propaganda (sn. 17-20)

- statija vo bugarski vesnik pod naslov “Dejnosta na Hilmi-pa{a vo

Makedonija” (sn. 21)

- intervencija na ruskiot generalen konzul za sproveduvawe na

reformite vo Solunskiot vilaet (sn. 23-24)

94

- re{avawe na problemite na pelagoniskiot mitropolit Grigorij (sn. 25)

- poplaki od selskoto naselenie vo s. Ramno (Serska) i s. Viso~ani -

Dramska kaaza do civilnite agenti poradi nere{eni problemi (sn. 26)

- upatstvo za prepra}awe na poplakite od naselenieto upateni do

civilnite agenti preku Solunskoto trgovsko agentstvo (sn. 28)

- obikolka na civilnite agenti vo reonite Kor~a i Kostursko za

konstatirawe na sostojbata (sn. 34-42)

- nedorazbirawe me|u mitropolitot ohridski i prespanski Metodij i

italijanski oficer okolu izu~uvaweto na “bugarskiot” jazik (sn. 55-57)

- uslovi za nazna~uvawe i izbor na padari po Pravilnikot na Hilmi-

pa{a sn. 58-61)

- analiza po izve{taite za sproveduvawe na reformata vo tekot na 1904

god. od civilite agenti Demerik i Miler. (sn. 62-64)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 82

DELO: VIII

januari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Seres, Odrin do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za reakcijata na Avstrija na

tursko-bugarskiot dogovor; razre{uvawe i nazna~uvawe stranski konzuli vo

Bitolski vilaet:

- premestuvawe na gr~kiot konzul vo Odrin (sn. 1-3)

- od izve{taite na francuskiot konzul vo Bitola za gr~kata propaganda

vrz vla{koto naselenie i sudirite me|u gr~kata i bugarskata propaganda (sn. 4)

- razre{uvawe od dol`nosta na francuskiot, avstriskiot, srpskiot i

romanskiot konzul vo Bitola, kako i nazna~uvawe zamenici za tie {to

zaminuvaat na odmor (sn. 5-17, 22)

- stavot na avstriskiot konzul za tursko-bugarskiot dogovor (sn. 7-10)

95

- nazna~uvawe na G. Stoev za upravnik na Kne`evskoto trgovsko agentstvo

vo Odrin (sn. 19)

- otvorawe na novi bugarski diplomatski agentstva vo Rim so titularot

Dimitar Min~evi~ i vo London so titularot Dimitar Cokov. (sn. 20)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 83

DELO: V

avgust 1904

noemvri 1904

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Skopje,

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija za odrazot na polo`bata vo Makedonija vo italijanskiot i

francuskiot pe~at i zainteresiranosta na evropskite sili za problemot vo

Makedonija:

- statii vo italijanskite vesnici “Koriere dela sera” i “Sekolo di

Milano” za propagandite vo Makedonija i interesot na Italija za re{avawe na

problemot so Makedonija (sn. 1-15)

- statii vo francuskiot vesnik “Latern” so podatoci dobieni od

Francuskiot generalen konzulat vo Solun za terorot od razni politi~ki bandi

vo Makedonija, ulogata na srpskata propaganda vo Italija i reakcijata na

Italija i Avstrija na reformatorskite promeni vo evropskiot del na Turcija.

(sn. 18, 19, 20, 26)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 84

DELO: V No-4

mart 1904

septemvri 1904

Izve{tai na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija,

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, Bitola, Skopje i Bugarskoto

96

diplomatsko agentstvo vo Pariz za posetata na stranski novinari i politi~ki

li~nosti zaradi prou~uvawe na sostojbata vo Makedonija i sproveduvawe na

odobrenite reformski merki od Avstrija i Rusija:

Posveti na: Buske - pretstavnik na stranski banki (sn. 1-2)

- Lord Wuton i novinarot Leon Jensl od Anglija (sn. 3-8, 14)

- Maksimov - dopisnik na vesnikot “Novoe vremja” i negovata sredba so

Neser-pa{a (sn. 9-10)

- Gaston Butie - dopisnik na pariskiot vesnik “Petit parizien” (sn. 11)

- R. V. Grav - angliski generalen konzul vo Solun (sn. 15-16)

- Adolf Mesil - delegat na Francuskata komora (sn. 17, 18, 28-30)

- Gustav Laton - porane{en francuski konzul vo Odrin (sn. 19, 20)

- Xon Skot - ~len na Balkanskiot komitet vo London (sn. 21, 22)

- Baron Henrih fon Guzka (sn. 23-26)

- Edvard Mun - delegat na angliskiot parlament. (sn. 31, 32)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 85

DELO: III/No-5

fevruari 1904

noemvri 1904

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev),

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje, do ministerot za nadvore{ni raboti

vo Sofija general Petrov, za delewe na pomo{ta od Balkanskata komisija vo

London:

- dodeluvawe pomo{ od amerikanskata dobrovolna komisija vo Kostursko

i problemi okolu toa (sn. 1-5)

- pregled na pomo{ta od angliskata Balkanska komisija (pretstavnik

Brajford) na bolnicite vo Ohrid, Kostur i Bitola; (sn. 6-8)

97

- dodeluvawe pomo{ vo pari i dobitok na naselenieto vo Ohridsko,

Kostursko i vo Debarca od Balkanskiot komitet, preku specijalniot

pretstavnik od Anglija, Bertran Kristijan (sn. 9-21, 23, 24)

- spisok na selata vo Ohridsko, Debarca, Resensko i Ki~evsko, kade {to e

razdelena pomo{ od Balkanskiot komitet vo London; (sn. 22)

- spisok na selata kade {to e razdelena dopolnitelnata pomo{ od

Balkanskiot komitet vo London. (sn. 24, 25)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 86

DELO: V/No-5

maj 1904

dekemvri 1904

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, Bitola, Skopje, do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija i Diplomatskoto agentstvo vo

Carigrad, za nazna~uvawe na lica od Makedonija vo turska slu`ba:

- nazna~uvawe na lica od Makedonija, vo soglasnost so glavniot turski

inspektor Hilmi-pa{a i civilnite agenti, vo dr`avnite turski slu`bi:

sudovite i dr`avnata administracija (nazna~uvawa na sudii i ~lenovi na

apelacioni sudovi vo Solun). (sn. 1-16)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 87

DELO: VII/I-55

januari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai na Bugarskiot trgovski agent vo Bitola (To{ev), Bugarskiot

trgovski agent vo Solun, do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija, za

reorganizacijata na turskata armija vo Bitolskiot vilaet:

98

- zaostreni merki na turskata vlast za obezbeduvawe na granicite;

pristignata nova vojska od Mala Azija; zgolemeno snabduvawe na Bitolskiot

vilaet so oru`je (sn. 1, 2)

- raspredeluvawe na voeni ~eti vo Veles, Prilep i Ki~evo i zgolemeno

snabduvawe so hrana i oru`je (sn. 4)

- raspored na voenite divizii i korpusi po punktovite Skopje,

Pri{tina, Prizren, Serez, Kor~a, Debar, Gevgelija (sn. 5-8, 12-15)

- nezadovolstvo na hristijanskoto naselenie od nazna~uvaweto na

Bahtijar-pa{a za brigaden general (poznat po krvavite nastani vo Smilevo i

Kru{evo) (sn. 9, 10)

- pregled na dvi`eweto na turskata vojska (taburi, eskadroni i baterii)

vo Bitolskiot vilaet kon Pri{tina, Mitrovica, Albanija i kon gr~kata

granica

- promeni vo vojskovodniot kadar: po barawe na ruskiot, avstriskiot i

angliskiot konzul premesten Bahtijar-pa{a i drugi (sn. 16-28)

- protesti do sultanot od turski oficeri i vojnici i blokirawe na

telegrafskata stanica vo Bitola poradi neisplateni pove}emese~ni plati;

merki prezemeni od turskite vlasti po protestite (sn. 29-37)

- novi zasiluvawa na turskata vojska so vojnici od Mala Azija, Solun i

Debarsko (sn. 40-46)

- povtorno organizirawe na voeno-polevite sudovi, koi postoele za vreme

na vostanieto. (sn. 47)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 88

DELO: VI/No-9, 11, 12, 13 i 14

januari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Skopje do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, za terorot vr{en od turski

vojnici vrz hristijanskoto naselenie:

99

- grabnuvawe mladi devojki i prisilno potur~uvawe; protest na

pelagoniskiot mitropolit Gligorij do turskite vlasti protiv vakvite pojavi

(sn. 1-3)

- ubistva na nedol`no naselenie: selskiot pop vo Kostursko (sn. 4-6),

razni ubistva vo D. Prespa i Mariovsko (sn. 7, 8), vo Demir Hisarsko, ubien i

predavnikot na ~etata na \ur~in-vojvoda i drugi (sn. 19, 20)

- apsewa bez pri~ina: sredno{kolski u~enik od Skopskoto pedago{ko

u~ili{te (sn. 23, 24, 26, 29)

- nasilno vleguvawe vo ku}ite i maltretirawe na hristijanskoto

naselenie (sn. 30)

- teror vrz naselenieto okolu Rilskiot manastir od turska ~eta

preoble~ena vo vostani~ka obleka. (sn. 16-18)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 89

DELO: VI/4

januari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai na Kne`evskoto bugarsko trgovsko agentstvo, Kne`evskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad (Na~ovi~), Trgovskoto agentstvo vo Solun

do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija, Petrov, za terorot vr{en od

turskite vojnici vrz naselenieto vo Makedonija:

- spisok na zapaleni sela vo Bitolska, Resenska i Prilepska kaaza (sn. 2-

4)

- ubistvo na sinot na bugarskiot sve{tenik vo s. @ur~e od igumenot na

manastirot Sv. Atanas (Kru{evsko) (sn. 1-5)

- ograbuvawa, palewe selski crkvi, ubistva, siluvawa i drug vid teror vrz

nedol`noto naselenie od turski vojnici koi po vostanieto samovolno se

naseluvale na razni mesta vo Makedonija: Prespansko (sn. 8), ograbuvawa i

siluvawa vo Lazaropole (sn. 9), urnata crkva vo s. Brusnik (sn. 10, 19),

maltretirawe do smrt na selani vo Bitolsko (sn. 12, 13, 14)

100

- maltretirawe na naselenieto pri sobiraweto porez od samonazna~eni

birnici (poreznici) (sn. 16, 17)

- pretresi i maltretirawe na selanite vo prilepskite sela zaradi

pronao|awe oru`je (sn., 27, 28)

- spisok na {tetite naneseni pri opoàruvaweto na s. Vi{eni -

Kostursko (sn. 31-36)

- teror vrz naselenieto od turski vojnici vo Petri~ (sn. 45), s. Braj~ino

(sn. 160), Debarsko (sn. 166), s. Lokvica Ki~evsko (sn. 167), Prilepsko (sn. 192-

210), spisok na napraveni {teti vo pove}e sela vo Prilepsko (sn. 187-191)

- teror od gr~ki ~eti i spisok na izgorenite ku}i vo Kosturska, Lerinska

kaaza (sn. 212-214)

- bezuspe{ni intervencii na stranskite civilni agenti kaj turskata

vlada protiv vakvite pojavi (sn. 43)

- reagirawa na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Bugarskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad, do ministerot za nadvore{ni raboti vo

Sofija, do ruskiot i italijanskiot konzul vo Solun (sn. 176) i do turskiot

inspektor za Bitolskiot vilaet Hilmi-pa{a (sn. 15, 26)

- op{iren izve{taj do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija -

Petrov, za politi~ko-ekonomskata polo`ba vo Makedonija, terorot vr{en od

turskite vojnici i ba{ibozukot so podatoci za nanesenite {teti i `rtvi,

ulogata na Hilmi-pa{a vo realiziraweto na Mir{ctegskite reformi, ulogata

na stranskite civilni agenti vo Makedonija, interesot na golemite sili za

sostojbata vo Makedonija (sn. 45-57); podatoci za {tetite i `rtvite od terorot

na turskata vojska vo Lerinska (sn. 58-67), Kosturska (sn. 67-91), Resenska (sn. 94-

113), Demirhisarska (sn. 113-116), Ohridska (sn. 121-124), Ki~evska (sn. 116-120),

Bitolska kaaza (sn. 91-94) (od sn. 47-124).

Izve{tajot e vo rakopis i e ne~itliv.

- izve{taj (na francuski jazik vo rakopis i dosta ne~itliv) za terorot

vr{en od turskiot asker vrz naselenieto vo Strumi~ko i indiferentnosta na

turskata àndarmerija za spre~uvawe na tie nastani (sn. 126-131); izve{taj od

àndarmerijata na Solunskiot sanxak, Strumi~ka kaaza do [ostak za voeniot

sudir me|u turskite trupi i komiteti vo Strumica (ranet Ismail-efendi) i

terorot vr{en vrz naselenieto od turskiot asker po sudirot (sn. 138-157)

101

- izve{taj od Kriva Palanka za ubistvoto na dvajca `andarmi i terorot

vr{en vrz naselenieto od turskiot asker po toj nastan (sn. 158-159), izve{tajot

e vo rakopis i na turski jazik

- izve{taj za apseweto na sve{tenikot i negovite bra}a vo s. Qubojno,

obvineti za ubistvoto na \or|i Konxula (sn. 6); ubistvo na gr~ki pop i drugi

lica, apsewe na 100 “bugarski” selani obvineti za ~uvawe i prikrivawe na

organizaciono oru`je (sn. 7-8). Izve{tajot e vo rakopis i na francuski jazik.

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 90

DELO: IV No-2

maj 1904

Prepiska na Starejskiot kmetovski sovet so imperatorskata

kancelarija, civilnite agenti na Rumeliskiot vilaet i Glavniot inspektor na

Rumeliskiot vilaet za re{avaweto na prosvetno-crkovnite problemi:

- barawa za re{avawe na problemot za za{tita na nacionalnite i

duhovnite prava na naselenieto i spre~uvawe na silnata gr~ka propaganda vo

ovaa kaaza, a vo soglasnost so postojnite sultanovi reformi (sn. 1-6)

- barawe na grupa muhtari do civilnite agenti na Rumeliskiot vilaet vo

Solun, otvorawe na u~ili{ta kade {to nastavata }e se odviva na maj~in jazik

(sn. 7-8 turski jazik)

- barawe od kmetovite na pove}e sela od Lerinsko do Visokata porta

re{avawe na crkovno-prosvetnite problemi bez me{awe na Patrijar{ijata (sn.

9, sn. 11, 12 na turski jazik)

- barawe od Kostursko do Visokata porta da se re{i problemot so

zatvorenite u~ili{ta, koi postoele ve}e 25 godini (sn. 13 na turski jazik)

- podatoci po sela za nacionalniot sostav, brojot na crkvite i

nere{enite problemi vo Ki~evo i vo nahijata Pore~e. (sn. 15-21)

102

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 91

DELO: IV No 9 i 10

april 1904

dekemvri 1904

Izve{tai od kne`evskiot trgovski agent To{ev, kne`evskiot

diplomatski agent vo Carigrad, Nakovi~, Bugarskata egzarhija vo Carigrad,

ohridskiot i prespanskiot mitropolit Metodij, do ministerot za nadvore{ni

raboti vo Sofija, generalot Petrov, za nedovolnata aktivnost na

arhijerejskite namesnici i pretsedatelite na crkovnite op{tini vo

Bitolskiot vilaet vo spre~uvaweto na gr~kata propaganda: (s. 1, 2)

- apsewa od strana na turskite vlasti potpomognati od egzarhiskite

crkovni sve{tenici na onie lica {to pod pritisok preminale od egzarhiska vo

patrijar{iska pripadnost (sn. 3)

- stroga kontrola i apsewa od turskite vlasti na licata {to vr{ele

u~itelska i sve{teni~ka dejnost vo Makedonija, osomni~eni za revolucionerna

dejnost (Mariovska nahija sn. 5, 6), Prilepska. (sn. 8-10)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 92

DELO: IV/No-8

fevruari 1904

dekemvri 1904

Prepiska me|u Trgovskoto agentstvo vo Solun, Diplomatskoto agentstvo

vo Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za borbata me|u

patrijar{istite i egzarhistite:

- spor okolu otvoraweto na prvostepenoto u~ili{te vo Kostur (sn. 2, 3)

103

- inicijativa za povtorno otvorawe na prvostepeno u~ili{te vo Kor~a so

cel gradot da prerasne vo golem “bugarski” centar za borba protiv silnata

gr~ka propaganda vo Kor~anskiot sanxak (sn. 4, 5)

- ukinuvawe na prvostepeoto u~ili{te vo Kostur, proteruvawe na

u~itelite od gradot i vr{ewe silna propaganda vrz naselenieto za otka`uvawe

od Egzarhijata (sn. 6, 7)

- zabrana od Hilmi-pa{a otvorawe na u~ili{ta i crkvi vo pove}e sela vo

Bitolsko kade {to naselenieto preminalo od patrijar{isti vo egzarhisti (sn.

8-11)

- gr~ki teror vrz naselenieto od Lerinsko i Kostursko: zatvorawe na

postojnite u~ili{ta, apsewa na u~itelite vo pove}e sela vo Lerinsko i

Bitolsko i otvorawe novi na gr~ki jazik

- reagirawa na naselenieto do civilnite agenti, do sekretarot na

sultanot, do velikiot vezir i do Hilmi-pa{a za re{avawe na nastanatite

problemi, vo sprotivno Vnatre{nata organizacija }e prezeme merki za za{tita

na naselenieto od gr~kiot teror. (sn. 13, 14)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 93

DELO: IV/No-3

mart 1904

avgust 1904

Prepiska me|u kne`evskiot trgovski agent To{ev, Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Solun, ministerot za nadvore{ni raboti, generalot Petrov,

Ministerstvoto za pravosudstvo i veroispoved i Bugarskata egzarhija za

problemot okolu razre{uvaweto na bitolskiot mitropolit Gligorij obvinet

za prikrivawe ~etnici i nivni voda~i vo crkvata (sn. 1-3); pritisok vr{en vrz

selanite od selata so patrijar{iska pripadnost da potpi{at pristapnici kon

Egzarhijata; barawe za razre{uvawe na bitolskiot mitropolit pod obvinenie

deka toj gi pi{uval pristapnicite vo Bugarskata mitropolija (sn. 4-5);

104

reagirawe na civilnite agenti i ruskiot konzul vo Bitola protiv

razre{uvaweto na mitropolitot Gligorij. (sn. 6-7)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 94

DELO: III/No-3

januari 1904

dekemvri 1904

Prepiska na kneèvskiot trgovski agent vo Bitola To{ev, mitropolitot

ohridski i prespanski Metodij i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za:

- raspredelbata na pomo{ta dobiena od Ohridskata spomagatelna dru`ba

- Sofija, Slavjanskoto blagotvoritelno dru{tvo - Sofija, Makedonskoto

ènsko blagotvoritelno dru{tvo - Sofija i dr. do mitropolitot ohridski

Metodij i pretsedatelot na bugarskata crkovna op{tina vo Kostur, na

siroma{noto naselenie i nastradanite sela od turskiot teror vo Ohridska,

Lerinska i Kosturska kaaza

- apel za nazna~uvawe posposobni egzarhiski ~inovnici vo pova`nite

centri na Turcija. (sn. 1-64)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 95

DELO: VI/No-5

mart 1904

april 1904

Prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija (Petrov),

kneèvskiot trgovski agent vo Solun ([opov), kneèvskiot diplomatski agent

vo Carigrad (Nakovi~) za borbata me|u gr~kata i bugarskata propaganda:

105

- pritisok vr{en od u~itelot Pan~o Dorev i sekretarot na

Mitropolijata - Spiro Mir~ev vrz selanite na s. Brod i drugi sela vo

Bitolskata okolija za pristapuvawe kon Egzarhijata i merki na turskite

vlasti protiv tie pojavi (sn. 1-4)

- spor okolu pismata - obi~ni i {ifrirani, najdeni kaj ubieniot Kole-

vojvoda; obvinuvawa na turskite vlasti za sorabotka na bitolskiot mitropolit

Gligorij so Revolucionerniot komitet i prisiluvawe na selanite da ja

priznaat Egzarhijata. (sn. 1-9)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 96

DELO: IV/No-7

fevruari 1904

noemvri 1904

Prepiska na Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Solun ([opov),

Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad (Nakovi~), bugarskiot

mitropolit Gligorij, glavniot inspektor Hilmi-pa{a i Kneèvskoto trgovsko

agentstvo vo Bitola (To{ev) za re{avaweto na crkovnite problemi:

- protest na mitropolitot Gligorij i ìtelite na s. Brusnik do Hilmi-

pa{a protiv odlukata crkvata da ja koristat patrijar{istite, a ne egzarhistite

i gotovnosta do kraj da gi baraat svoite crkovni prava (sn. 1-8); protest do

bitolskiot valija i do Visokata porta poradi nepo~ituvaweto od strana na

turskite vlasti crkovnite prava na egzarhistite dobieni so fermani od

sultanot (sn. 13-18)

- anketa na italijanskiot generalen konzul Milaco za pristrasnosta i

popustlivosta na turskata vlast pri re{avaweto na crkovno-u~ili{nite

problemi me|u patrijar{istite i egzarhistite (sn. 19)

- informacija od evropskite civilni agenti za merkite {to gi prezema

turskata vlada za re{avawe na crkovno-prosvetnite problemi me|u

106

egzarhistite i patrijar{istite, favoriziraj}i gi na sekoj na~in interesite na

patrijar{istite. (sn. 20-26 na francuski jazik).

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 97

DELO: IV/No-1

januari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai od Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev),

Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Solun ([opov), Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija (Petrov) i bitolskiot valija vo vrska garanciite

{to treba da gi poseduvaat site lica {to se zanimavaat so prosvetarska dejnost:

- naredba od bitolskiot valija Ebu-Bekir Hazim i generalniot inspektor

na Rumeliskiot vilaet site u~iteli i direktori na u~ili{ta da poseduvaat

garancii za moralno-politi~ki kvaliteti (sn. 7-11); ostri kazni predvideni za

prekr{itelite na naredbata (sn. 12, 13)

- kategorizacija na u~itelite i odreduvawe rokovi za dostavuvawe na

garanciite, reagirawa od mnogu u~iteli po garanciite od Demir Hisar i

ulogata na Ministerskiot sovet za re{avawe na problemot (sn. 14-22); spisok na

u~itelite od Bitolskiot vilaet osomni~eni za u~estvo vo revolucionernata

dejnost i otpu{teni od rabota po naredba na bitolskiot valija (sn. 23-24)

- naredba od Hilmi-pa{a do Svetata skopska mitropolija, zabrana za

vr{ewe u~itelska dejnost na amnestiranite u~iteli - u~esnici vo

revolucionernite dvièwa od prethodnata godina i neophodna pari~na

garancija od Mitropolijata za novi nazna~uvawa; zasileni merki na kontrola

od turskite vlasti, pri {to se zapleneti pisma i drugi pratki upateni od

Sofija do “Bra}ata Piemontci” vo Bitola, zapleneta obi~na i {ifrirana

prepiska so podatoci za reorganizacija na revolucionernite reoni, poedine~ni

zadolènija za u~itelite vo Bitolskiot vilaet od Revolucionerniot komitet i

podneseni barawa od voeni oficeri od Bugarija da slu`buvaat vo Makedonija

(sn. 35-40)

107

- zabrana za vr{ewe u~itelska dejnost na pove}e u~iteli od Kostursko

(sn. 48); apsewa i soslu{uvawa od turskite vlasti na osomnitelni u~iteli vo

Kru{evo; (sn. 47)

- vra}awe vo Bugarija na direktorot na ènskata gimnazija vo Bitola,

Pavle Kova~ev, za kogo e pronajden dokazen materijal deka bil na~alnik na

Revolucionernata organizacija vo Bitola (sn. 50-58)

- zainteresiranost na evropskite civilni agenti i francuskiot konzul

za problemot so u~itelskiot kadar vo Makedonija i odrùvawe zaedni~ki

sobranija so glavniot inspektor Hilmi-pa{a. (sn, 43-44)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 98

DELO: No-44

noemvri 1904

dekemvri 1904

Izve{tai od Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev) do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za:

- rabotata na Revolucionernata organizacija vo Bitolsko (delumno

{ifrirano sn. 5, 6); podgotovka za ubistvo na Hilmi-pa{a (sn. 7, 8); podatoci od

vojvodata Kqa{ev za dogovorot na Sarafov so vladata za smetka na idnata

revolucionerna organizacija vo Makedonija (ne~itlivo i delumno {ifrirano,

sn. 9, 10).

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 99

DELO: VI/No-10

fevruari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai od Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev) do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija - Petrov, Kneèvskoto trgovsko

108

agentstvo vo Solun - [opov i do Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad -

Na~ovi~ za kadrovski i drugi problemi vo Organizacijata i sudiri so turskite

vlasti:

- oruèn sudir me|u “vostanici” i turskata vojska kaj s. Pe{tani -

Ohridstvo (sn. 1, 2)

- predavstvo na ~etata na Tole Pa{a kaj s. Gadjakovo (Mariovsko sn. 3, 4) i

formirawe nova (sn. 5)

- delumno {ifriran tekst za reformite vo Revolucionernata

organizacija i zasilena borba protiv gr~kata i srpskata propaganda (sn. 7, 8)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i ~etata na Kole-vojvoda kaj

Petalino - Mariovsko, kade {to e ubien Kole (sn. 11, 12); izjavi od turskite

vlasti deka kaj ubieniot vojvoda i negovite ~etnici se pronajdeni pristapnici

pi{uvani od Revolucionernata organizacija za pristapuvawe kon Egzarhijata

so u~estvo i na mitropolitot Grigorij (sn. 13, 14)

- sudiri me|u turskata vojska i ~etata na Ne{o Mladenov (sn. 15,16) i

~etata na Mitre Vlavot (sn. 22); apsewe na vojvodata Alekso Turunxiev od s.

Ek{i i ubistvo na Kole Sumbalov; (sn. 17, 18)

- pritisok vr{en od bugarski i gr~ki ~eti vrz ìtelite od Kostursko za

preminuvawe od patrijar{isti vo egzarhisti i obratno; (sn. 19, 20)

- teror od albanska ~eta vo s. Belkamen - Lerinsko; (delumno {ifriran

tekst sn. 21)

- oruèn sudir me|u ~etata na vojvoda \orgi Pop Hristov i turska

patrola na patot od Bitola za Lerin (sn. 24-25)

- oruèni sudiri me|u turska vojska i ~etite na Mitre Vlavot kaj seloto

Pozdivi{ta - Kostursko (sn. 27), 29); ~etata na vojvoda Cvetko Tasev kaj s.

Tepavci - Bitolsko (sn. 30), so ~eta od 23 ~etnici, me|u koi i Nikola Parapunov

(sn. 31); so ~eta kaj s. Koko{ino - me|u Kratovo i Kumanovo (sn. 32-34); so ~etata

na Hristo Arsov (sn. 39)

- pretresi od turskite vlasti i pleneta {ifrirana prepiska kaj

u~itelkata Slavka ôkareva i {ifrirana arhiva kaj Nikola Trajkov (sn. 35)

- reagirawe na Hilmi-pa{a na statijata vo ves. “Nov vek” (sn. 36, 38), kade

{to e okarakteriziran kako pristrasen i neprincipielen inspektor (sn. 40, 41)

109

- pojava na sudiri me|u ~lenovite na Organizacijata i sprotivni mislewa

po proekt-ustavot na Organizacijata predlo`en od Pere To{ev; zasedanie na

vojvodite od Kosturskiot i Lerinskiot reon i odluki doneseni po proekt-

ustavot; plenet del od arhivata za periodot 1899-1900 godina od turskite vlasti,

a del uni{ten od D. Gruev (sn. 42-54)

- izdavawe na “Bilten” - organ na Bitolskata organizacija. (sn. 56)

110


MF: 4300

GODINI: 1903-1912

SNIMKI: 1747


SODR@INA:

FOND: 331

OPIS:

A/E:

DELO:

1903 godina

Pregled na brojot na zatvorenicite i nivnite dela vo bitolskiot,

prilepskiot, kosturskiot, ki~evskiot, kajlarskiot, kor~anskiot i vo

selfiskiot zatvor: (sn. 60-62)

- apsewa bez pri~ina na “bugarski” prvenci od turskite vlasti vo

Prilep, Ohrid, Lerin; (sn. 63, 65-66)

- osloboduvawe po naredba na Hilmi-pa{a pove}e zatvorenici od

bitolskiot zatvor (sn., 64)

- oslobodeni od bitolskiot zatvor pove}e zatvorenici-grkomani -

patrijar{isti od Kostursko (sn. 67) i od s. Kratelcina, Lerinsko (sn. 68)

- intervencija za osloboduvawe od bitolskiot zatvor na Jordan Naumov

obvinet za pi{uvawe nedozvolena poezija (sn. 70)

- dovedeni vo bitolskiot zatvor od turskite vlasti 120 gra|ani na

Kru{evo obvineti za zazemaweto na Kru{evo od vostanicite (sn. 71)

- intervencii na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i

velikiot vezir za osloboduvawe od bitolskiot zatvor na bugarski dr`avjani

(sn. 74, 75, 78, 79)

- spisoci na osudeni solunski u~iteli i vidni gra|ani (sn. 80)

111

- prepiska za slu~ajot na dvajca bugarski gra|ani vraboteni vo bugarskata

bolnica vo Carigrad, uapseni i internirani od turskite vlasti kako

somnitelni li~nosti (sn. 81, 83-87)

- barawe od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Carigrad da mu se dostavi

spisok na zatvorenicite od Bitolskiot vilaet osudeni na zato~enie; spisok na

zato~enicite od s. Grade{nica - Bitolsko (sn. 88-91)

- sudewe na oslobodenite i povtorno uapsenite ~etnici od s. Zeleni~e i

Ajtos (ne~itlivo) - Lerinsko, Kostursko (sn. 91-95)

- spisoci na zatvorenicite od Bitolskiot vilaet osudeni na zato~enie po

sela od Ohridska, Debarska, Ki~evska, Demirhisarska, Kosturska, Lerinska

kaaza (sn. 96-99)

- spisok na umrenite zatvorenici vo zatvorot “Timarhane”; (sn. 100)

- spisoci na politi~kite zatvorenici od Makedonija vo zatvorite:

“Timarhame”. “Basmahane”, “Katilhane”, “Borxlihane” (sn. 101-109)

- spisok na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor (sn. 110-112)

- spisok na politi~kite zatvorenici vo kor~anskiot zatvor (sn. 113-114)

- spisok na zatvorenicite vo Diar - Bekir (sn. 115, 119, 121-126)

- spisok na zatvorenicite vo zatvorot “Basmahane” (sn. 127)

- del od spisokot na zatvorenicite vo zatvorot “Katilhane” (sn. 128-130)

- del od spisokot na zatvorenicite vo zatvorite vo Prilep i Lerin (sn.

132)

- del od molba za osloboduvawe zatvorenici (sn. 137, 139, 142)

- del od prepiska na dano~en obvrznik (sn. 140)

- prepiska so ministerot za nadvore{ni raboti za osporenoto od

turskite vlasti nazna~uvawe na Kalu{ev za upravitel na Bugarskoto agentstvo

vo Bitola (sn. 141)

- del od izve{tajot za apseweto od strana na turskite vlasti na Naumov,

kaj kogo e najdena nedozvolena poezija (sn. 143, 144)

- poplaki do valijata za yverstvata vr{eni vrz hristijanskoto naselenie

od ba{ibozukot (sn. 145, 146)

- del od izve{tajot za sudeweto na pove}e sve{tenici (sn. 147 ne~itlivo;

sn. 148 tri zavr{ni reda od izve{taj)

112

- del od izve{taj za amnestirawe zatvorenici od s. Ganica, Lerinsko, s.

Cerehovo - Solunsko i s. Gorni~evo (sn. 149)

- del od izve{tajot za presudite na politi~ki i drugi zatvorenici (sn.

150)

- spisok na revolucionerni dejci so mesta na ra|awe (sn. 151)

- del od izve{taj (3 reda) za proda`bata na oru`je na Revolucionerniot

komitet (sn. 152)

- sn. 153 - del od izve{taj (ne~itlivo); sn. 155 - tri zavr{ni reda; sn. 154

tri zavr{ni reda od izve{taj

- sn. 156 - del od izve{taj vo vrska so baraweto da mu se ovozmo`i na

Stefan Petrov vra}awe vo Bugarija (ne~itlivo)

- delovi od izve{taj za osloboduvawe zatvorenici. (sn. 157-158)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 56

DELO: 19/No-35

januari 1903

oktomvri 1903

Prepiska me|u Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Bugarskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad, Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za:

- {ifriran izve{taj za rasporedot dostaven do kompetentnite bitolski

vlasti (sn. 1)

- somnevawe na turskite vlasti deka bugarskiot trgovski agent vo Bitola

Kolu{ev e ~len na Revolucionerniot komitet (sn. 2)

- poseta na Gaston Stregler, redaktor na francuskiot vesnik “Maten”, na

Bitolskiot vilaet, kontakti so stranskite konzuli zaradi zapoznavawe so

sostojbata vo vilaetot (sn. 3, 4)

- izve{taj za suroviot odnos na zatvorskite vlasti kon “bugarskite”

zatvorenici vo kor~anskiot zatvor (sn. 5, 6)

113

- protest od grupa vidni gra|ani na Ohrid do bitolskiot valija i Hilmi-

pa{a poradi zakanuva~kiot odnos na turskite komiteti i poradi ubistvoto na

Naum~e Teofilov Fortomanov - dolgogodi{en turski ~inovnik, organizirano

od niv (sn. 7, 7a)

- kopija od telegramata adresirana od pretsedatelot na Ministerskiot

sovet Petrov do bugarskite pretstavnici vo Pariz, Petrograd i vo Viena

(16.06.1903) so barawe za{tita na hristijanskoto naselenie od terorot na

Turcite (sn. 8-10)

- zakanuva~ko barawe od Turcite do bitolskiot valija da se pu{tat od

zatvor obvinetite za zlostorstvata napraveni na 23 i 24.04., vo sprotivno }e

sleduvaat u{te pogolemi zlostorstva (sn. 11)

- demantirawe na bugarskata vlada deka im davala pismeni ili usni

upatstva na vostanicite vo Makedonija (sn. 12)

- izve{taj za varvarskoto ubistvo od turskite vlasti viden gra|anin na

Resen, obvinet za komitaxistvo (sn. 13, 14)

- reagirawe na bugarskiot trgovski agent vo Bitola poradi toa {to ne

bil povikan zaedno so drugite stranski pretstavnici na oficijalniot priem po

slu~aj nazna~uvaweto na noviot bitolski valija Hazim-Bej (sn. 15)

- sredba na bugarskiot trgovski agent vo Bitola so Hilmi-pa{a i dobieni

vetuvawa za pravilno sproveduvawe na reformite (sn. 16-18 ne~itlivo)

- barawe podatoci od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun za

sostojbata vo Bitolskiot i vo Skadarskiot vilaet. (sn. 19)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 57

DELO: V/No-1

oktomvri 1903

fevruari 1904

Prepiska vo vrska so reorganizacijata na turskata policija i

`andarmerija:

114

- prepis od izve{taite na Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Skopje do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija so podatoci za

reorganiziraweto na policijata i na àndarmerijata vo Skopskiot vilaet vo

1904 godina: (sn. 1)

- spisoci na pripadnicite na reorganiziranata àndarmerija vo

Kosovskiot vilaet za januari 1904 godina (sn. 2, 3)

- spisoci na policajci i àndarmi-hristijani vo Skopska eparhija;

Tetovska, Kratovska, Ko~anska, [tipska, Kr. Palane~ka i Kumanovska kaaza

(sn. 5-7)

- upatstva za sproveduvawe na Mirc{tegskite reformi isprateni do

avstroungarskiot i do ruskiot ambasador vo Carigrad. (sn. 8-9 francuski jazik)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 58

DELO: 25/No-41

mart 1903

juli 1903


diplomatsko agentstvo vo Carigrad, do ministerot za nadvore{ni raboti vo

Sofija za nemirite nastanati me|u hristijanskoto i muslimanskoto naselenie

vo Makedonija po pro{irenite glasini za podgotovka na revolucija vo

Makedonija od turskite vlasti:

- zasiluvawe na voenata straà vo Bitola so novi vojnici (sn. 1);

prefrluvawe vo Bitola na Sejfula-pa{a, komandantot na turskata vojska na

gr~ko-turskata granica (sn. 2)

- voznemirenost me|u turskoto naselenie od glasinite za navodno skoro

vostanie vo Makedonija, kako i zgolemena aktivnost na àndarmeriskite i

policiskite vlasti vo Bitola i okolijata; sredba so romanskiot konzul

Padeanu za nastanatata sostojba vo Makedonija (sn. 3-4)

115

- zasileni merki na bezbednost i zakanuvawa od turskite vlasti po

vestite za podmetnatata bomba vo Otomanskata banka i vo po{tata vo Solun;

sredba na bugarskiot trgovski agent so francuskiot vicekonzul Gotje vo vrska

so merkite {to gi prezema turskata vlast (sn. 5-7)

- naredba za angaìrawe na sobira~i na danoci-Grci pridruèni od

turska policija za sobirawe porezi od gra|anite (sn. 8-9)

- zgolemeni merki na bezbednost vo Bitolskiot vilaet po solunskiot

slu~aj (sn. 10, 11); sekojdnevni apsewa, maltretirawa i drug vid teror na

turskite vlasti po solunskite nastani (sn. 12)

- inicijativa na turskite vlasti za formirawe specijalna komisija za

evidencija na doma{nite ìvotni za potrebite vo slu~aj na vojna (sn. 13, 14-a)

- demantirawe od bugarskiot trgovski agent vo Bitola na glasinite za

navodni podgotovki na turskite vlasti za voena revolucija vo Makedonija so

cel da se uni{ti hristijanskoto, a posebno “bugarskoto” naselenie (sn. 15, 16,

18-20)

- izve{tai od Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad za navodni

podgotovki za vojna vo Makedonija i za podelenoto mislewe na oficerite vo

Solunsko za reformi ili za voeni dejstva ( sn. 17)

- golema voznemirenost me|u naselenieto vo vilaetot: kaj hristijanskoto

od glasinite deka turskite vlasti podgotvuvaat nivno uni{tuvawe, a kaj

ostanatoto od terorot vr{en od “bugarskite” ~eti. (sn. 21)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 58a

1903 god

1904

Delovoden protokol na ispratenite pisma za mesecite I, III, IV, V, VI, VII,

VIII, XII 1903 godina i mesecite I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX 1904 god. (sn. 156

nenumerirani).

116

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 59

DELO: 24/No-40

mart 1903

avgust 1903

Izve{tai na Bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija za voenoto zasiluvawe so vojska i oru`je vo

Bitolskiot vilaet:

- zasiluvawe na Bitolskiot vilaet so novi vojnici i rezervisti (sn. 1-12)

- naredba od Carigrad za vr{ewe revizija na oru`jeto vo garnizonite vo

Bitola (sn. 10)

- naredba na bitolskiot valija za ispra}awe 300 vojnici od Lerin vo s.

Neveska zaradi sledewe na ~etite vo selata Zeleni~e, Srebreno, Prekopana (sn.

13)

- dopolnuvawe na vojskata so mladi regruti (s. 14)

- zgolemeno snabduvawe na Bitolskiot garnizon so kowi i oprema (sn. 15)

i so redovna kadrova vojska (sn. 16)

- naredba do bitolskiot valija da aktivira nekolku bataljoni rezervisti

vo redovnata vojska (sn. 17)

- pristignati novi bataljoni redovna vojska vo bitolskite kasarni (sn.

17-21)

- neo~ekuvano zaminuvawe na glavniot komandant na vojskata vo

Bitolskiot vilaet, Omer Ru`di-pa{a (sn. 22)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 60

DELO: 7/No-1

januari 1903

dekemvri 1903

Izve{tai i prepiska na bugarskiot trgovski agent vo Bitola, Kolu{ev,

so kne`evskiot diplomatski agent vo Carigrad, Ge{ov, i ministerot za

117

nadvore{ni raboti vo Sofija za terorot vr{en od turskata vojska i

ba{ibozukot vrz naselenieto:

- molba na eden od 50-te “bugarski” u~iteli osudeni na zato~enie za

u~estvo vo Lozengradskata afera (sn. 1, 2)

- molba od pogolema grupa ìteli na seloto Kowsko opusto{eno od

turskata vojska da se vratat vo svoeto selo (sn. 3-4)

- javen povik od bitolskiot glaven vilaetski prokuror do “bugarskite”

gra|ani (spisok na 11 lica), obvineti za ubistvo, vo odreden rok da se javat na

Apelacioniot sud (sn. 5)

- zakanuvawa od vooruèni “bugarski” lica do viden trgovec-grkoman od

Bitola i barawe vo imeto na Revolucionernata organizacija da im go isplati

navodno neisplateniot danok vo turski liri (sn. 7, 8)

- teror od turskata vojska i ba{ibozukot vo s. Leni{ta (ne~itlivo) -

Prilepsko, poradi izvr{enoto ubistvo na Sefedin-aga (sn. 10, 11 mnogu

ne~itlivo)

- poplaki do valijata i do civilnite agenti od ìtelite na s. D’mbeni -

Kostursko poradi terorot vr{en od turskata vojska {to privremeno

prestojuvala vo seloto (sn. 12, 13, 16)

- predupreduvawe od prilepskiot kajmakam do “bugarskite” prvenci deka

kaznite }e bidat nemilosrdni ako se najde kakvo bilo oru`je kaj naselenieto

(sn. 14)

- pove}e ubistva od nepoznati storiteli i bez pri~ina vo s. Trnovci -

Bitolska kaaza (sn. 15, 17)

- poplaki do valijata od ìtelite na s. Nevoljani - Lerinsko poradi

ubistvoto na nivniot kmet i sekojdnevniot teror od turskata vojska (sn. 18, 19)

- poplaki od ìtelite na Prilep poradi terorot vr{en od redifi -

Albanci od Pre{evo na privremen prestoj vo Prilep (sn. 21, 28)

- napad od turska vojska na 12 sela vo Ohridskata kaaza vo potraga po

vostani~ka ~eta {to imala pove}e sudiri so turskata vojska (sn. 23)

- poplaki od ìtelite na s. Nevokazi (ne~itlivo) Lerinsko, do valijata

poradi zulumite na Turcite vrz naselenieto (sn. 24, 25)

118

- predlog na stranskite konzuli za sredba so valijata vo Bitola vo vrska

so ~estite ubistva i terorot vr{en od turskata vojska vrz naselenieto (sn. 26,

27)

- sn. 29-30 na francuski - peticija od hristijanskoto naselenie dostavena

do bugarskiot trgovski agent vo Bitola da intervenira kaj turskite vlasti za

spre~uvawe na sekojdnevnite nasilstva, teror, ubistva, siluvawa i dr. od

turskata vojska i ba{ibozuk vo Prilepskata kaaza i okolijata

- spisok na hristijanite ubieni od muslimanite vo okolinata na Prilep

do 26.02.1903 god. (sn. 31), francuski jazik

- poplaki do stranskite konzuli poradi terorot vrz ìtelite na s.

Smrde{ - Kostursko (sn. 32)

- ubistva na nevini lica od turski storiteli vo selata Podmol -

Bitolsko i s. Bu~in - Prilepsko (sn. 33, 34)

- poplaki od ìtelite na s. Streèvo do valijata i do stranskite konzuli

poradi terorot i opoàruvawata izvr{eni od Turcite od sosednoto selo (sn. 35)

- ubieni i raneti pove}e ìteli na s. Smilevo koi za vreme na

veligdenskite praznici se vra}ale od Bitola (sn. 36, 43)

- poplaki od ìtelite na selata Hasanovo i Rahmanli - Lerinsko do

stranskite konzuli poradi terorot vr{en od turskata vojska i ba{ibozukot (sn.

37-38)

- ubieni pove}e ìteli na s. Lisolaj - Bitolsko od storiteli - Turci; vo

Debar uapsen u~itel; vo Prilep lica, kaj koi se pronajdeni materijali od

rabotata na Revolucionernata organizacija (sn. 39, 40)

- napadnato i opoàreno od turska vojska seloto Smrde{ - Kostursko pod

somnevawe deka tuka se krie ~etata na âkalarov (sn. 42, 45, 46, 57)

- poplaki od ìtelite na s. Smilevo do stranskite konzuli poradi

terorot vr{en od turskata vojska (sn. 43, 44)

- izvadok od {ifrirano pismo od vojvodata âkalarov do komitetot vo

Bitola vo vrska so nastanite vo s. Smrde{ (45-46)

- opsednato od turskata vojska seloto Smilevo vo potraga po ~eta

vostanici koja navodno tamu se kriela (sn. 47)

- uapseni pove}e ìteli na s. Kukure~ani - Bitolska kaaza, kade {to e

najdena vostani~ka uniforma (sn. 48)

119

- opoàreno seloto ûmovo - Prilepska kaaza poradi ubistvoto na

polskiot paza~ - Tur~in, navodno od vostani~kata ~eta (sn. 49)

- teror i apsewa vo s. Nered - Lerinska kaaza vo potraga po ~eta {to

navodno se kriela vo seloto (sn. 50)

- apsewe na nevini ìteli od s. Topol~ani obvineti za ubistvo izvr{eno

od turski ìtel (sn. 51)

- teror, ubistva i aspewa na “bugarskoto” naselenie vo Lerinsko po

sistematski podgotven plan od kajmakamot - spisok (pregled) na ubistva

izvr{eni od Turci po sela vo Prilepskata kaaza (sn. 52, 53)

- ubistva na pove}e ìteli od s. Dobru{evo, s. Drnovci - Bitolsko i s.

Batum - Ohridsko izvr{eni od Turci (sn. 55, 56)

- ubieni turski vojnici od eden ìtel na s. Bon~e - Prilepsko poradi

odmazda (sn. 54)

- teror na turska vojska vo s. Zagori~ani - Kostursko vo potraga po

skrieno oru`je (sn. 58)

- pronajden od turskite vlasti eden primerok od Pravilnikot za

lekuvawe na bolni i raneti, izdaden od Komitetot, a napi{an na platno (sn. 59)

- teror od turskata vojska vo selata na Demirhisarska i Lerinska nahija

vo potraga po oru`je; zaludni poplaki na ìtelite do valijata (sn. 60)

- teror od turska vojska i prisila za priznavawe deka poseduvaat oru`je

vo selata Ba~ - Lerinsko, Brod - Bitolsko, s. Dobru{evo - Bitolsko, s.

Papaèni (?) - Lerinsko, poplaki na ìtelite do ruskiot i do avstriskiot

konzul (sn. 61-63, 65)

- uapsen ìtel na s. Kukure~ani - Bitolsko, kaj kogo se pronajdeni

vostani~ki kapi i sanitetski materijal (sn. 66-67)

- sudir so `rtvi me|u turska vojska i uapseni lica vodeni od Resen za

Bitola (sn. 68)

- opoàreni selata Buf, Rakovon, Bitu{e, Bolno, Leva Reka, Kru{i;

ispratena komisija od turski i gr~ki ~lenovi zaradi otkrivawe na vinovnicite

(sn. 69-72)

- poplaki od ènite na s. Rakovo - Lerinsko do ruskiit i avstriskiot

konzul i Hilmi-pa{a poradi opoàruvaweto na seloto i masakrot na maìte,

120

kako i opoàruvaweto na seloto Neokazi - Lerinsko (sn. 70-71), opoàreno e i

najstaroto “bugarsko” selo Trsle (ne~itlivo) - Lerinsko (sn. 73)

- oruèn sudir me|u turska vojska i vostanici me|u selata Pisoderi i

Trsje - Lerinska kaaza, yverski teror, masakrirawe, opoàruvawe, ograbuvawe i

o{tetuvawe na crkvata (sn. 74)

- poplaki od ìtelite na seloto Buf - Lerinska kaaza do bitolskiot

valija poradi terorot na turskata vojska na 30.07., po {to malkute preìveani

go napu{tile seloto (sn. 75)

- spisok na `rtvite od zulumite na turskata vojska i ba{ibozukot vo s.

êre{nica (ne~itlivo) od 14 i 21.08.1903 godina (sn. 76-79)

- pregled na {tetite od napadot izvr{en od turskata vojska i

ba{ibozukot vo s. B’mboki - Kostursko (sn. 80)

- izgoreni do temel od turskata vojska selata Vokoveni, Pokrvenik -

Resensko na 15.08.1903, a ìtelite izbegani (sn. 91)

- spisok na `rtvite i uni{tenite ku}i pri opoàruvaweto od Turcite na

seloto Smilevo na 15.08.1903 god. (sn. 82-128)

- pretresi i apsewa vo Bitola po naredba na Hilmi-pa{a vo potraga po V.

Sarafov i po skrieno oru`je (sn. 129)

- opoàruvawe na selata êre{nica, Bobi{ta, Mokreni, Zagori~ani i

drugi vo Kosturska kaaza (sn. 130)

- sn. 131 nejasno (poplaki od koxaba{ijata na s. Krani - Prespansko)

- izjava za ubistvoto na Stojan Markov pri oruèn sudir kaj s. Golemo

Ilino (sn. 132)

- podatoci za postradanite sela Lah~ani, Kozi~ino, Ivan~i{ta,

Rabetino i drugi vo Ki~evsko (sn. 133)

- potvrda za pretrpenite {teti na bra}ata De{ovi od opoàruvaweto na

seloto Mramorec - Ohridsko (sn. 134)

- uverenie za dodeluvawe materijalna pomo{ na soprugata na ubieniot

~etnik Todor Lazev od s. Oblokov (sn. 139)

- spisok na `rtvi od selata Dolenci, Brusnik, Capari, Sv. Nedela (sn.

140-149)

- pregled na prijavenite {teti od pqa~kosuvaweto na s. Krani - Resensko

(sn. 150-154)

121

- del od izve{taj za terorot izvr{en od turskata vojska vrz ìtelite na s.

Smrde{, obvinuvawe za izvr{enoto opoàruvawe na âkalarov i negovata ~eta

(sn. 155-156)

- spisoci na lica bez drugi podatoci (sn. 157-159)

- spisok na familiite od Staro Smilevo (sn. 160-161)

- spisok na `rtvite, ranetite, ograbenite i opoàrenite sela vo


- pregled za ograbenite lica i vidot na {tetite (sn. 166-167)

- spisok na ograbena poku}nina, stoka i ìto vo s. Arànovo (sn. 171, 172)

- spisok na nastradanite sela vo Bitolskiot vilaet (sn. 173, 174)

- spisok na nastradanite zemjodelci vo Kru{evo (sn. 175)

- prigovor od ograbenite zemjodelci protiv novonametnatite danoci od

turskite vlasti (sn. 176)

- prevod na statija od oficijalniot vesnik na Bitolskiot vilaet

“Monastir” (br. 790 od 12.02.1900 god.) za lo{ata polo`ba vo Makedonija (sn.

177-181)

- pregled na ~lenovite na semejstvata na ~etnicite zaginati za vreme na

vostanieto (sn. 182)

- spisok na `rtvite i {tetite napraveni za vreme na vostanieto vo selata

Karomani, Mogila, Staro Smilevo i dr. (sn. 183-186)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 61

DELO: 7/No-4

fevruari 1903

avgust 1903

Izve{tai i telegrami do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija,

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad vo vrska so ubistvoto na ruskiot konzul

vo Bitola - Rostkovski, apsewe na ubijcite i ispituvawe na svedocite za

122

nastanot; ispra}awe vo Rusija na posmrtnite ostanki na ubieniot konzul. (sn. 1-

16)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 62

DELO: 7/No-3

april 1903

maj 1903


nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so yverskite ubistva na Turcite

izvr{eni na 23 i 24.04.1903 vo Bitola i prezemawe vonredni merki na

bezbednost:

- prezemawe vonredni merki na bezbednost od turskite vlasti vo Bitola,

zasiluvawe na vojskata i izdavawe posebni dozvoli za dvièwe (sn. 1, 2)

- spisok na turski lica (sn. 3 bez drugi podatoci)

- zasilena voena kontrola vo Bitola, zatvorawe na “bugarskite”

u~ili{ta i du}ani, ubistva i teror vrz naselenieto od strana na turskite

vlasti; spisok na `rtvite od masakrot vo Bitola od 23 i 24.03.1903 (sn. 4, 5, 8, 9,

13)

- intervencija na ruskiot konzul Rostkovski do bitolskiot valija vo

vrska so poslednite nemili nastani kako i krajno nesigurniot ìvot vo

vilaetot; prezemawe bezbednosni merki od valijata za normalizirawe na

ìvotot i stabilnosta vo Bitolskiot vilaet (sn. 6, 7)

- apsewe na osomni~eni vinovnici od redovite na ba{ibozukot poradi

ubistvata izvr{eni vrz hristijanite na 23 i 24.04.1903 god. (sn. 10)

- prezemawe merki za zgolemuvawe na bezbednosta na stranskite

konzularni pretstavni{tva, so isklu~ok na bugarskoto. (sn. 11, 12)

123

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 63

DELO: IV/No-2

januari 1903

dekemvri 1904


nadvore{ni raboti vo Sofija, Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad

vo vrska preminuvaweto na golem broj sela od patrijar{iski vo egzarhiski:

- zgolemen brojot na selata od Bitolsko koi dobrovolno se priklu~ile

kon Egzarhijata; spisok na selata {to se otkaàle od Patrijar{ijata;

incidenti me|u patrijar{iski i egzarhiski sve{tenici; opasnost od {irewe na

romanskiot element vo Makedonija i potreba za prezemawe merki protiv toa

(sn. 1-4)

- zakanuvawa i kazneni merki od gr~kiot vladika potpomognat od

turskite vlasti vo selata od Lerinska kaaza {to se otkaàle od

Patrijar{ijata i preminale kon Egzarhijata (sn. 5, 6)

- preminuvawe na 15 sela od Krupi{ka nahija, zaedno so sve{tenicite,

kon Egzarhijata; preminuvawe na 7 “bugarski” sela od Nasime~ka nahija vo

egzarhiski (sn. 10); preminuvawe na s. Armensko i drugi vo egzarhiski (sn. 11);

preminuvawe na 70 grkomanski semejstva od Bitola kako i selata Nerovo,

Asamati, Kurbinovo, Rabi, Medovo, Ruda i Dobru{ovo, Lisolaj, Srbci, âirli,

Nièpole, Makovo kon Sv. egzarhija (sn. 12-15)

- priveduvawe vo policija na onie semejstva od Bitola koi se otkaàle od

Patrijar{ijata i preminale kon Egzarhijata (sn. 16)

- proglas od “Gr~kiot komitet” od Atina deka se podgotvuva odmazda za

sekoe izvr{eno ubistvo na Grk vo Makedonija. (sn. 17, 18)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 64

DELO: 27/No-43

124

mart 1903

dekemvri 1903


nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so voenite zasiluvawa na turskata vojska

vo Bitolskiot vilaet, problemot okolu nazna~uvaweto na hristijani-bek~ii

kako i za terorot od turskata vojska vrz naselenieto:

- prekomanduvawe voeni bataljoni i taburi od Bitola za Vu~itrn i Lerin

(sn. 1, 2)

- voen raspored na vojskata po punktovi vo Bitolskiot vilaet (mnogu

ne~itlivo sn. 18, 19)

- dvièwe na voeni taburi kon Solun (mnogu ne~itlivo sn. 12, 20)

- zasiluvawe na garnizonot vo Prilep (mnogu ne~itlivo sn. 22, 23)

- zasileno dejstvuvawe na tri voeni bataljoni i eden redifski kon

Prilep (mnogu ne~itlivo sn. 30, 31)

- zasiluvawe so municija i topovi od Sorovi~evo za Bitola (sn. 34

ne~itlivo)

- zasileno vooruùvawe na vojskata (sn. 35 mnogu ne~itlivo)

- izve{taj vo vrska so prepiskata potpi{ana od Boris Sarafov (sn. 36

mnogu ne~itlivo)

- sve~ena ve~era priredena od ruskiot vicekonzul Avgust Krol (sn. 37, 38

mnogu ne~itlivo)

- odluka na Glavniot revolucioneren {tab na Bitolskiot vilaet da se

raspu{tat ~etite po nastanite na Bigla Planina i Nièpole (sn. 39, 40 mnogu

ne~itlivo)

- oruèn sudir so `rtvi kaj s. Buf (sn. 41, 42 mnogu ne~itlivo)

- izvestuvawe od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti do pelagoniskiot

mitropolit Gligorij za na~inot i procedurata pri otvoraweto na kasite na

agentstvata (sn. 45)

- za pojavi koga ~etnicite se organiziraat protiv svoite vojvodi?; za

apsewe na vnukot na Sarafov vo Bitola (sn. 47-50 mnogu ne~itlivo)

- sn. 51, 52, 57 mnogu ne~itlivi

125

- poplaki od ìtelite na s. Armensko, Lerinsko (sn. 53, 54) i od ìtelite

na s. Staro Velmej, Ohridsko (sn. 55, 56 mnogu ne~itlivi) poradi terorot vr{en

od turskata vojska.

- prepiska za pari~niot nadomestok na ~lenovite na Komisijata za

kontrola na smetkite na Agentstvoto (sn. 59-61)

- pari~en nadomestok na pisar na Agentstvoto (sn. 64, 65)

- prepiska za sredstvata za repatrirawe na”bugarskite” dràvjani (sn. 66,

67, 82, 83)

- za problemot so nazna~uvaweto na hristijani - bek~ii i incidentite vo

vrska so toa (sn. 68-71)

- pojavi na sklu~uvawe dogovori za naemna rabota me|u begovite -

sopstvenici na imoti i selanite “Bugari” (sn. 72, 73)

- prepiska na mitropolitot Gligorij so Mir~ev za dodeluvaweto pomo{

vo hrana i obleka vo Kostursko i Lerinsko (sn. 78-81 ne~itlivo; sn. 86-88 mnogu

ne~itlivo)

- prepiska vo vrska premestuvaweto na lekarot d-r Iv. Golev od Serez vo

Bitola (sn. 93, 95, 99)

- za osloboduvaweto na Kal~ev i Hristov i preporakata da zaminat za

Bugarija (sn. 96)

- pridru`no pismo kon izve{taite za nazna~uvawe hristijani - bek~ii

(sn. 98)

- ne~itliv spisok od s. Lokvica, Kukure~ani (sn. 100)

- ne~itliv spisok na fateni lica vo tekot na mesec maj (sn. 102)

- molbi od ~lenovi na ~etata na Acko, ~ii domovi se izgoreni od Turcite,

preporaka da se dodeli materijalna pomo{ na nivnite semejstva. (sn. 103-107)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 65

DELO: IV/No-7

oktomvri 1903

noemvri 1905

126

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Solun i ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za:

- zaminuvaweto na upravitelkata na `enskiot pansion, Anastasija

Krsteva, od Solun za Sofija (sn. 1, 2)


- molbi za pomiluvawe od grupa ~etnici na razbieni ~eti. (sn. 7)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 66

DELO: II/No-13

oktomvri 1903

januari 1912

- {ifruvana telegrama od ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija,

Petrov (sn. 5)

- prepiska vo vrska so zaemot od Bugarskata zemjodelska banka, koj preku

Svetata egzarhija }e bide raspredelen na postradanite semejstva vo Makedonija

i vo Odrinsko (sn. 7)

- Pravilnik za na~inot i uslovite na raspredelba na zaemot so iznosi po

kaazi (sn. 8-10); dobiena premol~ena soglasnost od velikiot vezir za delewe na

zaemot i formirawe komisija za kontrola. (sn. 11)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 67

DELO: VI/No-6

dekemvri 1903

dekemvri 1904

Izve{tai na bugarskiot trgovski agent vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija i diplomatskiot agent Na~ovi~ vo Carigrad za

127

pretresite i apsewata vr{eni od turskite vlasti pri gonewe na dejcite na

Komitetot:

- pretresi, apsewa i soslu{uvawa vo vrska ubistvoto na eden turski

{pion od s. Krstovar (ne~itlivo) - Bitolsko i barana intervencija od

avstriskiot konzul za slu~ajot (sn. 1, 2, 7, 8 delumno {ifriran tekst)

- soslu{uvawe na licata privedeni vo prilepskata policija obvineti za

u~estvo vo komitetski dvièwa; zgolemen brojot na vojskata vo gradot (sn. 3)

- povikani od skopskiot valija dvajca bugarski gra|ani, koi po pu{taweto

od zatvor trebalo da zaminat za Bugarija (sn. 4, 5)

- teror od mnogubrojna turska vojska vo s. Smilevo (sn. 6 mnogu ne~itlivo)

- pretresi vo Bitola vo ku}ata na u~itelkata Za~eva; pleneta prepiskata

na ubieniot vojvoda Cvetanov (ne~itlivo) i na vojvodata \orgi Sugarev;

pretresi vr{eni vo s. Obedini (ne~itlivo) pri potera po Damjan Gruev

(ne~itlivo); apsewa vo s. Armensko - Lerinsko, s. @upa - Selce, Debarsko (sn. 9)

- zasilena voena kontrola, pretresi i zakanuvawa od turskite vlasti,

potera po Dame Gruev i Pere To{ev vo selata: Smilevo, Ajtos, Orehovo i dr.

(sn. 10, 11)

- masovni ubistva i apsewa od turskite vlasti po ubistvoto na eden

Tur~in vo s. Nevoljani, Lerinsko (sn. 12, 13)

- apsewe na dvajca bugarski dràvjani kaj s. Grevena (ne~itlivo) koi od

Grcija preminale vo Makedonija (sn. 14)

- zgolemen brojot na vojskata vo s. Birnik (ne~itlivo) Prilepsko zaradi

vr{ewe pretresi vo potraga po oru`je (sn. 15, 18)

- apsewe na pove}e ìteli od s. Krklino i Egri (ne~itlivo), Bitolsko,

obvineti za prikrivawe komiti i vr{ewe pritisok vrz ìtelite za

otkaùvawe od Patrijar{ijata (sn. 16, 17)

- ubien od vostanicite (ne~itlivo) gr~kiot sve{tenik, pop Nikola od s.

Palihor - Kajlarsko; sudski proces protiv obvinetite za nastanot uapseni vo

serfizelskiot zatvor; barana amnestija od Hilmi-pa{a za osudenite (sn. 18-20,

22, 23, 26, 27)

- organizirawe od turskite vlasti potera po \or|i Sugarev koj se pojavil

vo Lerinsko (sn. 21)

128

- pretresi po oru`je vr{eni od turskite vlasti vo selata Ek{i-Su i

Bukovo - Bitolsko (sn. 24, 25)

- pretresi od turskite vlasti vo “bugarskata” crkva vo Bitola kako i

pove}e apsewa po ubistvoto na eden grkoman vo Bitola (sn. 29, 30)

- masovni apsewa na nevini ìteli kako i napraven uvid od ruskiot i

avstriskiot konzul vo vrska so ubistvoto na popadijata vo s. Brod (sn. 31, 32, 34,

35, 39, 40)

- sudski proces protiv Olga Hristova od Bitola, kaj koja e pronajdena

prepiskata vo vrska so zaminuvaweto na Radev so 40 privrzanici za Makedonija,

vra}aweto na vojvodata Keckarov vo Dobruxa i jubilejnite karti so ~ere{ovoto

top~e (sn. 33, 36-38)

- uapseni po naredba na Hilmi-pa{a: Dimitar Petru{ev od Bitola

(sopstvenik na hotelot “Solun” - ne~itlivo) obvinet kako ~len na

Revolucionerniot komitet; Ivan Kostov od Solun, ~ie ime se nao|alo vo

prepiskata zapleneta od turskite vlasti (sn. 42), delumno {ifriran tekst za

apsewa vo Ohrid; uapsen bratot na \. Sugarev

- Hristo Sugarev (sn. 43); pove}e gra|ani od Bitola obvineti za

nanesuvawe telesni povredi na eden grkoman (sn. 44; 41-44)

- osuden za ubistvo bez nikakvi dokazi eden ìtel na s. Aetos - Lerinsko

(sn. 45-46)

- pove}e pretresi i apsewa na ìteli vo Prilep. (sn. 47)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 68

DELO: III/No-6

oktomvri 1903

fevruari 1904

Prepiska me|u Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so pomo{ta od

bugarskata vlada za nastradanite od turskite zlostorstva:

129

- materijalna pomo{ od Bugarskata narodna banka vo Sofija koja preku

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i Egzarhiskiot sovet i crkovnata

uprava e dodelena za postradanoto naselenie od turskite zlostorstva;

formirani komisii za rasporeduvawe na pomo{ta (sn. 1-11, 20)

- upatstva za rabota na Komisijata za dodeluvawe pomo{ na nastradanoto

naselenie (sn. 12-13)

- za izvr{enata kontrola od vladikata Gligorij na opo`arenite sela

kade {to e rasporedena pomo{ (sn. 18 ne~itlivo)

- prefrleni 20 000 leva od Bugarskata narodna banka - Sofija kako

pomo{ na postradanoto “bugarsko” naselenie vo Bitolsko; rasporedeni

sredstvata od pomo{ta vo Kostursko, Prespansko, Resensko, Ko~ansko i

Demirhisarsko (sn. 19, 20-24)

- dodeluvawe materijalna pomo{ na “bugarskite” zatvorenici vo

bitolskiot zatvor (sn. 25, 31)

- prepiska za poka~enite ceni na deficitarnite proizvodi (sn. 26, 27);

telegrafsko odobrenie od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti do

Bugarskoto trgovsko agentstvo (sn. 28);

- odobrena suma od 10 000 leva na Bugarskata egzarhija za celi ozna~eni vo

izve{taite od 14.01. i 9.02. (sn. 29)

- dadena pomo{ vo vrednost od 4840 leva od knegiwata Klementina za

nastradanite (sn. 30, 40)

- upatstvo za na~inot na dodeluvawe na pomo{ta (sn. 32)

- prepiska za na~inot na rasporeduvawe na pomo{ta vo dogovor so

vladicite i bugarskiot egzarh vo Ohridska i Ki~evska eparhija (sn. 35-38, 40, 41)

- prepiska za smetkite isprateni na Trgovskoto agentstvo vo Solun za

rasporedenata pomo{. (sn. 39)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 70

DELO: V/55

130

januari 1903

avgust 1903

Izve{tai na bugarskiot trgovski agent vo Bitola do kneèvskiot

diplomatski agent vo Carigrad i ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija

za dejnosta na Revolucionernata organizacija vo Bitolskiot vilaet:

- izvr{ena kontrola na oru`jeto na revolucionernite komiteti vo

Lerinsko i Kostursko od Davidov, rezerven poru~nik vo bugarskata armija (sn. 1

mnogu ne~itlivo)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na Pop Hristo i turska vojska i

àndarmerija kaj s. Kowsko - Ohridsko, so op{iren opis na nastanot (sn. 2)

- teror od “bugarska” ~eta vrz ìtelite na s. Leskovec (sn. 3-4)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i àndarmerijata i “bugarska” ~eta

kaj s. Izbi{ta - Resenska nahija (ima podatoci za sudiri na ~etite na Pen~o-

vojvoda i na \or|i Sugarev, sn. 5-7 mnogu ne~itlivo)

- oruèn sudir i apsewe na ìtelite na s. (ne~itlivo) Bitolsko (sn. 8, 9

mnogu ne~itlivo)

- poplaki do valijata od ìtelite na s. Izbi{ta poradi terorot i

opusto{uvaweto od turskata vojska i ba{ibozukot (sn. 10 ne~itlivo); i od

sosednoto selo Loàni - Resensko - (ne~itlivo) poradi terorot vr{en vo

nivnoto selo po nastanite vo s. Izbi{ta (sn. 11, 12 ne~itlivo)

- oruèn sudir so `rtvi me|u mnogubrojna turska vojska (250 vojnici) i

~etata na vojvodata Arsov kaj s. Capari - Resensko (sn. 13, 14)

- zgolemena aktivnost na Revolucionernata organizacija i dvièwe na

golem broj ~eti vo Bitolskiot vilaet, instrukcii od Centralniot

revolucioneren komitet do revolucionernite reoni vo vrska so podgotovkite

za vostanie; so plan po kaazi (I ~eta na vojvoda Sugarev, sn. 15-18 ne~itlivo)

- izjavi na ~lenovi na ~eti uapseni po nastanite vo s. Izbi{ta za

aktivisti na komitetot (sn. 19)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etite na vojvodite Slavejko Arsov i Pan~o

i turskata vojska kaj s. Qubojno, Dolno Prespansko (sn. 20, 21-a)

- osloboduvawe na politi~kite zatvorenici od Kor~a (sn. 22, 23)

- delumno {ifriran izve{taj za tajniot sostanok odràn vo s. Logovardi,

na koj prisustvuvale 80 ~lenovi na Komitetot (sn. 24, 25)

131

- oruèni sudiri me|u turska vojska i ~etata na vojvoda Dejan kaj s.

Srbino - Ohridsko i ~etata na vojvoda Tasi kaj s. Peso~ani (sn. 26, 27)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarski” ~eti, kade {to

bil i B. Sarafov, kaj s. Smrde{ - Kostursko; poplaki od ìtelite do

stranskite pretstavnici i vlastite poradi terorot na Turcite po nemilite

nastani (sn. 28, 29)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i vostani~ka ~eta kaj s. Zabr~ani -

Prilepsko (sn. 30)

- izve{taj za smrtta i tajniot pogreb na vojvodata Davidov, zaginat vo

Debarca (sn. 31)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Tane i mnogubrojna

turska vojska i ba{ibozuk kaj s. Leskovec, Lerinsko, kade {to Turcite bile

porazeni (sn. 32-33)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Petar i mnogubrojna

turska vojska i ba{ibozuk kaj s. Krap{tina (ne~itlivo), Lerinsko; kaj

zaginatiot vojvoda turskite vlasti prona{le spisok na aktivisti po {to

sleduvalo apsewe (sn. 34)

- oruèn sudir me|u ~eta i turska vojska kaj s. Bre`dani - Ki~evsko (sn.

35)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Tane i turska vojska kaj

s. Zeleni~e, Lerinsko (sn. 36)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Cvetkov (zaginat vo

sudirot) i turska vojska kaj s. Mogila - Bitolsko. êtata porazena, seloto

opusto{eno; kaj vojvodata Cvetkov pronajden originalen Pravilnik na

Organizacijata sostaven od 21 ~len i predaden na valijata (sn. 37-39)

- ubien od ~etnicite poradi odmazda Raif-efendi od s. Dedebalci -

Bitolsko (sn. 40)

- oruèn sudir me|u ~etata na vojvodata âkalarov i turska vojska kaj s.

@elevo - Kostursko (sn. 41)

- izvestuvawe za zatvorawe na u~ili{tata vo Ohrid, koga u~itelite im se

pridruìle na ~etite vo planinata (sn. 42)

132

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Papan~ov i turska

vojska kaj s. Banica, Lerinsko. Kaj `rtvite od ~etata pronajden materijal od

rabotata na Komitetot (sn. 43, 44)

- oruèn sudir so `rtvi me|u “bugarska” ~eta i turska vojska kaj

planinata Nikodim - me|u selata Rakle i Toplica, Prilepsko (sn. 45)

- oruèn sudir so `rtvi me|u “bugarska” ~eta i turska vojska kaj s.

Belovodica, Prilepsko (sn. 46)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Jovan i turska vojska kaj

grkomanskoto selo Rakovo, Bitolsko (sn. 47, 48, 50)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata âkalarov i turskata

vojska kaj s. Gabre{ - Kostursko (sn. 49)

- odzemeno oru`jeto na nekolku turski vojnici od Ohrid od grupa ~etnici

(sn. 51)

- ubieni od ~etata na vojvodata Sugarev dvajca ìteli na s. êrnobuki,

Bitolsko, obvineti za predavstvo na ~etata na vojvodata Cvetkov (sn. 52)

- ubieni nekolku ìteli na s. Nered, Lerinsko, od ~etata na vojvodata

Le~u, obvineti za predavstvo na ~etata na vojvodata Papangov (sn. 53)

- preku vojvodite Kova~ov i Dan~o predadeni na Komitetot vo Bitola

nekolku ma{ini za frlawe dinamitni bombi (sn. 54)

- aktivnost na Organizacioniot komitet na Revolucionernata

organizacija vo Bitolsko za podgotovka na vostanieto so priblièn datum do

Petrovden (sn. 55, 56)

- delumno {ifriran izve{taj za sudirot me|u ~etata vo koja bil Anastas

Lozan~ev i turska vojska kaj s. Capari - Bitolsko (kaj Lozan~ev, viden ~len na

Centralniot komitet) pronajdeni zapovedi od Matov (sn. 57-58 ne~itlivo)

- ubistva na pove}e turski gra|ani vo s. Sara~ino od “bugarska ~eta” (sn.

59); ubistvo na pove}e ìteli na s. Capari, obvineti kako turski {pioni, od

~etata na Sugarev (sn. 60), ubieni pove}e ìteli na s. Hasanovo od ~etata na

zaginatiot vojvoda Papan~ev, obvineti kako turski {pioni (sn. 61)

- agitacija i podgotovki za vostanie vo Bitolskiot vilaet od

Revolucionerniot komitet (plan za napa|awe i opoàruvawe na turskite sela);

izjavi na valijata pred stranskite konzuli za merkite na turskata vlast za

spre~uvawe na dejstvuvaweto na Revolucionerniot komitet (sn. 62, 63)

133

- oruèni napadi i ubistva od ~etite vo turskite sela Lera, Ramno,

Pribilci i drugi vo Bitolskiot vilaet (sn. 64, 65)

- diverzantski akcii od ~etite; strogi merki na turskite vlasti protiv

odlukata na Revolucionerniot komitet za napa|awe na selata so tursko

naselenie (sn. 66, 67)

- podgotovki za vostanie: navleguvawe na 900 vostanici vo Kru{evo na

27.07.1903 god. i zazemawe na najva`nite pozicii vo gradot (sn. 68-69)

- zazemawe od turskata vojska na ~elnite pozicii vo Kru{evo so

mnogubrojni `rtvi od dvete strani (sn. 70, 73)

- voen sudir me|u ~etite i turskata vojska kaj s. Armensko, Lerinsko, kade

{to na vostanicite im se pridruìle i drugi sela; urnati mostovi i o{teteni

pati{ta od vostanicite, so {to e onevozmoèn pristapot na turskata vojska i

artilerija (sn. 71)

- opusto{eni od turska vojska vostani~kite sela Smilevo, Bolno, Kru{a;

urnat mostot me|u Solun i Bitola od ~etite (sn. 72 nedovr{en izve{taj)

- opoàreni selata Trnovo, Magarevo, Izbi{te i Kriveni, Bitolsko, od

Vlasi - patrijar{isti poradi masovnoto zaminuvawe na ìtelite od tie sela vo

~etite (spisok na onie koi se pridruìle na ~etite, sn. 74)

- zazemano od ~etite vla{koto grat~e Klisura, Kostursko kade {to se

veelo vostani~koto zname; diverzantski akcii od vostani~kite ~eti vo Kostur

i zapleneto oru`je od turskata vojska (sn. 75, 76)

- sredba na Hilmi-pa{a i majorot Omer Ru`di so vidni lica od site

narodnosti na Bitolskiot vilaet vo vrska so vostanieto vo Bitolskiot vilaet,

pri {to e veteno od turska strana deka sostojbata vo vilaetot za kratko vreme

}e se normalizira (sn. 77, 78)

- napadnati poziciite na vostanicite vo Kru{evo od mnogubrojna turska

vojska pod komanda na Sulejman-pa{a so mnogu `rtvi; opoàreni od

vostanicite selata @erven, Kostursko i vo{tarani (ne~itlivo, Lerinsko sn.

79)

- oruèn sudir so `rtvi me|u vostani~ki ~eti i turska vojska kaj s.

\avato, Bitolsko; opoàreni od Turcite selata Prekopana i Krape{nica (sn.

80)

134

- prekinata èlezni~kata linija kaj s. Sakulevo (me|u Bitola i Lerin) od

vostani~ki ~eti (sn. 81)

- propratni pisma za ispratena prepiska na Glavniot revolucioneren

{tab do stranskite konzuli vo Bitola (bez prilozi, sn. 82, 84)

- oruèn sudir me|u vostanicite i turska vojska vo Kru{evo, so mnogu

`rtvi od strana na vostanicite (sn. 83)

- plan na vostanicite da ja krenat vo vozduh èlezni~kata linija Solun-

Bitola so cel da se onevozmoì dvièweto na mnogubrojnata turska vojska i da

se prekinat vrskite me|u dvata vilaeti (sn. 85)

- navleguvawe na turskata vojska vo Bitolskiot vilaet so vojska od

Albanija i Mala Azija za sledewe na vostanicite; vlo{ena sostojbata za

snabduvawe so hrana i obleka na vostanicite; izjavi na Hilmi-pa{a deka

vostanicite naskoro }e bidat potpolno pobedeni ( sn. 86, 87)

- oruèn sudir me|u ~etata na vojvoda Velko i 8 bataljoni turska vojska

kaj s. Smilevo, so mnogu `rtvi od dvete strani, seloto opoàreno i uni{teno,

opoàreni od turskata vojska i selata Merimer i Sviwi{te - Bitolsko,

Qubojno i Brato~ani, Prespansko (sn. 88)

- dovedeni vo Bitola 40 vostanici od ~etata na vojvodata âkalarov, koi

sami im se predale na vlastite. (sn. 89)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 71

DELO: V/No-3

fevruari 1903

april 1908

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do bugarskiot

diplomatski agent vo Carigrad i ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija

za:

135

- telegrafsko izvestuvawe za potpi{anata spogodba me|u bugarskata

vlada i Visokata porta za amnestija na politi~kite zatvorenici (sn. 1 mnogu

ne~itlivo)

- pozitiven odziv za potpi{uvawe na Spogodbata kaj “bugarskata” javnost

i crkvata, nasprtoti gr~kite pripadici; razli~ni reagirawa na stranskite

konzuli za nastanot; stabilizirawe na sostojbata vo vilaetot i mirno

proslaven Veligden kako rezultat na Spogodbata (sn. 2, 3, 6-8)

- ubistvo na vojvodata Petar German~eto vo s. Irman, Kostursko i

pleneta negovata arhiva; terot od turska vojska vo s. Nakolec i Braj~ino; s.

Rudari, Sirkovo, Brati~ino, Medovo (sn. 4, 26-31)

- pridru`no pismo kon tekstot na Spogodbata me|u Kne`evstvo Bugarija

i Otomanskata Imperija potpi{ana na 26.03.1904 vo Carigrad (sn. 8)

- sredba na diplomatskiot agent vo Bitola so bitolskiot valija za

amnestiranite Mir~ev, Dorev i u{te 40 drugi zatvorenici (sn. 9, 10)

- prepiska za slu~ajot na izbeganiot vo Bugarija kako politi~ki

prestapnik protojerej Toma Nikolov - nekoga{en arhijerejski namesnik vo

Ki~evo (sn. 11-15)

- prepis od Notata br. 569 upatena od Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti do Komesarijatot na Otomanskata Imperija vo Sofija vo vrska so

nepo~ituvaweto na ~l. 4 od Dogovorot me|u Turcija i Bugarija sklu~en na

26.03.1904 god. za prezemawe merki protiv re{enieto na turskata vlada za

dodeluvawe zemja, materijalna i druga pomo{ na muslimani - muhaxiri i nivno

naseluvawe vo napu{tenite opo`areni hristijanski sela (sn. 17, 18 - francuski

jaziik)

- prepis od Notata adresirana od Petrov do pretsedatelot na Sovetot na

ministrite, ministerot za nadvore{ni raboti i diplomatskiot pretstavnik na

Bugarija vo Carigrad vo vrska so nepo~ituvaweto na Spogodbata me|u

Kralstvoto Bugarija i Otomanskata Imperija sklu~ena na 26.03.1904 god.,

nepo~ituvawe na ~ovekovite prava i svirepo odnesuvawe na turskite vlasti kon

hristijanskoto naselenie vo Solunskiot, Bitolskiot, Kosovskiot vilaet (sn.

20-23)

- teror i yverstva od turskata vojska vo s. Rudari - Prespansko (sn. 24, 25)

136

- teror, apsewa i pleneto oru`je od turskata vojska vo selata Qubojno,

Medovo, Braj~ino, Sirkovo, Prespansko (sn. 32, 33)

- `alba od Pando Stefanov - Bitola protiv terorot na turska vojska

vodena od juzba{ijata vo s. Bratu{ino, Prespansko vo potraga po oru`je (sn. 34);

molba od grupa uapseni svedoci od istoto selo za osloboduvawe od pritvor (sn.

35 ne~itlivo)

137


MIKROFILM: 4302

GODINA: 1894-1907

MIKROSNIMKI: 1820

METRI: 49,70

JAZIK: bugarski

SODR@INA:

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 99

1904

Izve{tai od kneèvskiot trgovski agent vo Bitola To{ev do ministerot

za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov za oruèni sudiri na turska vojska,

“bugarski” i gr~ki ~eti:

- oruèn sudir me|u ~etata na Mitre Vlavot so turska vojska kaj s.

Vi{eni, Kostursko (sn. 50); teror od gr~ka ~eta vrz naselenieto vo s. Moskovec,

Lerinsko (sn. 58); teror od bugarska ~eta vrz grkomanskoto naselenie vo s.

Sorovi~ (sn. 62); oruèn sudir me|u bugarska ~eta i turska vojska vo Bitolsko

(sn. 63); sudir me|u bugarska i gr~ka ~eta kaj s. @elevo, Kostursko (sn. 64);

ubistvo na sve{tenik i koxoba{ija od s. Trsle od gr~ka ~eta (sn. 65)

- oruèni sudiri na turska vojska i “bugarski” ~eti kaj Prespa (sn. 66), s.

Kru{ovica, Prilepsko i spisok na zaginatite (sn. 67); teror vrz grkomanskoto

naselenie od “bugarska” ~eta vo s. Srebreno, Lerinsko. (sn. 68)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 100

DELO: VI/No-8

138

fevruari 1904

dekemvri 1904

Izve{tai na kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola, To{ev,

kneèvskiot diplomatski agent vo Carigrad, Na~ovi~, do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija, Petrov, za terorot na turski vojnici vrz

nevinoto naselenie vo Makedonija:

- ubistva na maloletni deca i bespomo{ni starci bez pri~ina,

ograbuvawa i opoàruvawa selski semejstva i dr.: vo s. Kozica, Ki~evsko ubien

tatkovo na vojvodata Jordan Piperkata (sn. 1); ubistva vo Ohrid (sn. 2) i s.

Selce, Kru{evsko (sn. 3); Bitolsko (sn. 4); teror od ~etata na Tahir-Tole vo

Debarsko i Islam âu{ vo Bitolsko (sn. 5); teror od arnautskata ~eta na

Ka~ak-[akir vo s. Rosoki, Debarsko (sn. 6); spisoci na ubieni selani i ograbeni

ku}i od turski vojnici vo Ohridsko, Resensko, Prilepsko, Demirhisarsko,

Ki~evsko (sn. 8-19); teror od ~etata na Rasim i Tefik po selata vo Prilepska,

Bitolska i Kru{evska kaaza (sn. 8, 10); teror od turskiot razbojnik Veli-Ramo

po selata na Lerinska kaaza (sn. 11); masovni apsewa na naselenieto vo Bitolsko

poradi ubistvoto na turski àndar (sn. 15, 16) i eden Tur~in vo s. @ivan,

Lerinsko (sn. 18)

- poplaki do Hilmi-pa{a za terorot vr{en vrz naselenieto od strana na

turski vojnici i arnautski ~eti vo Debarsko (sn. 20); Prilepsko (sn. 21),

Kostursko (sn. 22), Lerinsko (sn. 23), Lazaropole i G. Belica (sn. 24), a za

opoàrenoto selo Smilevo, smilevskiot koxaba{ija pobaral pomo{ od

tamo{niot valija i od italijanskiot konzul (sn. 27-35); pregled na

zlostorstvata napraveni po selata na Kru{evska i Bitolska okolija (sn. 36-38)

- barawe od stranskite konzuli i od pretstavnicite na stranskiot pe~at

da se dostavi pregled na nastradanoto naselenie od terorot na gr~ki ~eti vo

Bitolskiot vilaet. (sn. 26)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 101

DELO: VI/No-2

139

januari 1904

oktomvri 1904

Izve{tai od kneèvskiot trgovski agent vo Bitola, To{ev, ministerot

za nadvore{ni raboti vo Sofija, Petrov i diplomatskiot bugarski agent vo

Carigrad, Na~ovi~, za is~eznuvaweto na nekoi zatvorenici od bitolskiot

zatvor i za nepodnoslivata polo`ba na zatvorenicite:

- protestni pisma od grupa zatvorenici od bitolskiot zatvor, za

is~eznuvaweto na pove}e zatvorenici, kako i krajno nepodnoslivite zatvorski

uslovi za politi~kite i obi~nite zatvorenici (sn. 1-8); is~eznat zatvorenik od

druìnata na Sarafov od resenskiot zatvor (sn. 9); slu~ajot so zatvorenikot

Naum Dimev od Ohrid pod psevdonim Marko Hristo od Ruse i reagirawa na

Hilmi-pa{a i evropskite civilni agenti na zatvorskite problemi. (sn. 10-20)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 102

DELO: VI/No-1

januari-noemvri 1894

Izve{tai od Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola

(To{ev), ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija, Petrov, diplomatskiot

bugarski agent vo Carigrad Na~ovi~, za sostojbata vo bitolskiot zatvor i

problemot so amnestiranite zatvorenici:

- otkrien od zatvorskite vlasti taen podzemen kanal vo bitolskiot

zatvor (sn. 1); pritvoren Selim-bej, vnukot na bitolskiot valija poradi storeno

ubistvo (sn. 2); spisok na 38 oslobodeni lica od bitolskiot zatvor (sn. 4);

begstvo na 32 zatvorenici od bitolskiot zatvor organizirano od Dame Ivanov

(sn. 5, 6); prezemawe postrogi merki na turskite vlasti kon zatvorenicite (sn.

7); spor za re{avawe na problemot so amnestijata na {efovite na Vnatre{nata

organizacija - Atanas Lozan~ev, \or|i Sugarev, Pere To{ev, Dame Gruev, Petre

Acev, \orgi Ne{kov (sn. 10, 32, 37); sumaren pregled na amnestiranite

140

politi~ki i drugi zatvorenici od bitolskiot zatvor po naredba na sultanot;

pregovori so bitolskiot valija za izbeganite amnestirani zatvorenici so

spisok (sn. 38-45); smesteni vo bitolskiot zatvor osudenite na robija doneseni

preku Solun od zatvorot vo Dear-Bekir (sn. 46-48); posreduvawe na Hilmi-pa{a

i na evropskite civilni agenti za sproveduvaweto na tursko-bugarskiot

dogovor vo vrska so amnestijata na politi~kite zatvorenici i nivnoto vra}awe

vo rodnite mesta (sn. 49-56, 62); nemiri poradi netrpelivosta me|u

zatvorenicite vo bitolskiot zatvor. (sn. 67)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 103

DELO: III/No-4

fevruari-maj 1904

Izve{tai od kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola To{ev do

pretsedatelot na bugarskata op{tina vo Kostur, do ministerot za nadvore{ni

raboti vo Sofija Petrov, za rasporeduvawe na pomo{ta od bugarskata vlada vo

Kostursko:

- na siraci i vdovici 2000 leva (sn. 1-6)

- èstokata borba me|u gr~kata i bugarskata propaganda i polo`bata na

naselenieto vo Kostursko (s. Zagori~ani, B’mbuki, Blace, Mokreni, Prekopana

i dr.); vo nekoi sela vladee tifus i baraat medicinska i pari~na pomo{. (sn. 7,

8)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 104

DELO: I/No-11

avgust-oktomvri 1904

Prepiska na ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov so

bugarskiot kneèvski trgovski agent Go{ev za nazna~uvawe lekari vo

Makedonija:

141

- nazna~uvawe od bugarskata vlada na d-r Vladov, rodum od Resen; negovo

dosie (sn. 1-6); li~ni ispravi na d-r Dimitar Vladov, lekar od Sofija. (sn. 7-10)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 105

DELO: I/No-10

juni-juli1904

Prepiska na kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola To{ev i

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov za nazna~uvaweto od

bugarskata vlada na d-r Ku{ev za lekar vo Makedonija. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 106

DELO: I/No-6

Prepiska na kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola To{ev i

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov za nazna~uvaweto na d-r

Jan~ulev za lekar vo Bitola i za na~inot na isplata na negovite primawa. (sn. 1-

5)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 107

DELO: I/No-5

januari-maj 1904

Prepiska na kneèvskiot bugarski trgovski agent To{ev i ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov za nazna~uvaweto na d-r Golev za lekar vo

[tip i za na~inot na isplata na negovite primawa. (sn. 1-14)

142

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 108

DELO: II/No-8

dekemvri 1904

dekemvri 1905

Prepiska na Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za isplata na patnite i

dnevnite tro{oci i likvidirawe na smetkite na personalot na Kneèvskoto

bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola. (sn. 1-49)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 109

DELO: II/No-17

dekemvri 1904

fevruari 1905

Prepiska na kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola To{ev so

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov vo vrska so odbiraweto

lokacija za izgradba na objekt za potrebite na Agentstvoto vo Bitola. (sn. 1-7)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 110

DELO: VII/No-7

fevruari-septemvri 1904

Izve{tai od kneèvskiot bugarski trgovski agent vo Bitola To{ev do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov za emigriraweto od

Makedonija:

143

- ekonomskata polo`ba na naselenieto vo Makedonija i pri~inite za

masovnoto iseluvawe vo Amerika, Bugarija, Romanija i vo Srbija, so pregled po

kaazi, sela, semejstva ili grupi, godini na iseluvawe (Bitolska, Lerinska,

Kosturska, Ohridska, Resenska i Prilepska nahija, sn. 1-8);

- izve{taj za politi~kata polo`ba vo Bitolskiot vilaet so pregled na

ekonomskata razvienost na kaazite vo Bitolskiot vilaet (optovarenost na

naselenieto so pregolemi danoci od turskite vlasti, teror od turski vojnici i

razbojnici; poseben osvrt za ekonomskata polo`ba na Bitola kako va`en

trgovski centar na Makedonija i negovata povrzanost so Evropa preku Solun;

polo`bata na planskite sela vo Mariovsko, vo Demirhisarska, Resenska,

Ohridska i Ki~evska kaaza i vo Pore~ka nahija. (sn. 9-34)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 111

DELO: IV/No-2

septemvri 1904

juli 1906

Prepisi od doverlivi izve{tai na diplomatskiot agent vo Belgrad do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za rascepot na srpsko-

makedonskata revolucionerna organizacija, kako i za srpskata, gr~kata i

romanskata propaganda vo Makedonija:

- re{enija za ponatamo{na rabota vo Makedonija doneseni od Kongresot

odr`an vo Leskovac i Vrawe od strana na otcepenata grupa od Bugarskiot

centralen srpsko-makedonski komitet; prefrleni od Srbija vo Kumanovsko dve

~eti na vojvodata Van~e Skopjan~e i Jove Dovezenski (sn. 2)

- zasilena dejnosta na srpsko-makedonskiot CK vo Makedonija so cel

likvidirawe na “bugarskite” prvenci vo Makedonija (podgotveno ubistvo na

sve{tenikot Gligor vo Gostivar, sn. 3)

144

- izvadoci od izve{taj za rascepot na srpsko-makedonskoto dvi`ewe - na

edna strana vojvodite so svoite ~eti, a na druga L. Davidovi} so parite,

smetkite i kasovite knigi (sn. 4-7)

- re{enija od Sobranieto na srpskite konzuli i Sv. Simi{, za srpskata

propaganda vo Makedonija koja treba da bide rakovodena isklu~ivo od

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti (sn. 8)

- sredbi na generalot Con~ev so na~alnikot na politi~kiot oddel T.

Karajovev i K. Dimitrov kako posrednik vo dogovorot me|u poru~nikot

Girxikovi} i Con~ev (sn. 9)

- rasporeduvawe na srpski u~iteli vo Makedonija (sn. 10)

- statii vo pariskiot vesnik “La Mond” za zasilenata romanska

propaganda vo Makedonija i za naseluvaweto romanski gra|ani, osobeno vo

Karasuli, Verija, Lerin, Bitola (sn. 11, 12)

- isprateni razuznava~i vo Vnatre{nata makedonsko-odrinska

organizacija vo Sofija od strana na CK na organizacijata “D-r Gogevac”, a vo

soglasnost so srpskoto voeno ministerstvo (sn. 13)

- za zaostrenite odnosi me|u bugarskata i srpskata propaganda vo

Makedonija i za slu~ajot so samovolnoto osvetuvawe na crkvata “Sv. Nikola” vo

Tetovo od srpskiot vladika Vikentij (sn. 14); protest od grupa gra|ani na

Tetovo do sultanot vo vrska so re{avaweto na problemot za koristewe na

crkvata me|u patrijar{istite i egzarhistite (sn. 16-17); spisok od

Pelagoniskata mitropolija vo Bitola na 15 lica od eparhijata {to `iveat vo

Bugarija, a im ispra}aat materijalni sredstva na semejstvata vo Bitola (sn. 18-

21)

- izve{taj za naselenieto vo Prilepsko, negovata nacionalna i verska

pripadnost i pritisokot od gr~kata i srpskata propaganda (hronolo{ki

pregledi, statisti~ki podatoci na crkvi, u~ili{ta); crkovno-{kolskite

problemi vo Prilepska okolija (sn. 22-37), delumno ne~itlivo)

- del od protestot do kajmakamot vo vrska so doa|aweto na srpskiot

vladika vo Bitola za osvetuvawe na crkvata (sn. 38, 39 ne~itlivo i

nekompletno)

- del od razgovorot so ruskiot konzul Rasumovski za postapkite na

mitropolitot Sinesij (ne~itlivo i nekompletno sn. 40)

145

- del od izve{tajot za dejnosta na komitetot na Atanackovi} i

snabduvaweto so pari i oru`je na srpskite ~eti {to zaminuvale za Makedonija.

(sn. 41)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 112

DELO: IV/No-6

januari-dekemvri 1904

Izve{tai na bugarskiot kneèvski agent vo Bitola To{ev do ministerot

za nadvore{ni raboti vo Sofija Petrov, kneèvskiot bugarski trgovski agent

vo Solun [opov, diplomatskiot agent vo Carigrad Na~ovi~, za gr~kata

propaganda vo Makedonija:

- apel od pelagoniskiot sve{tenik Joakim do naselenieto na s.

Kru{evica, Makovo i drugi sela da ne pa|aat pod vlijanie na gr~kite grupi {to

gi prisiluvaat da preminat vo patrijar{isti (sn. 1

- organizirana platena grupa od gr~kata vlada, sostavena od porane{ni

gr~ki vojvodi (Kote-vojvoda od s. Rula, Kostursko, vojvoda Vangel od Lerinsko i

dr.) so zada~a likvidirawe vidni “bugarski” gra|ani od Bitolskiot vilaet (sn.

2, 3)

- masovni apsewa na sve{teni lica vo selata Smrde{, Breznica,

@upani{ta, @elino, Gorenci; ubien Atanas Florov, sve{tenik od s.

êrkonica; apsewe na u~itelite od selata Smrde{, @upani{ta, Mokreni,

Gabre{ i dr.; pritisok vrz celi semejstva od selata Gorenci, êtilovo, Rule,

@eglino i drugi za preminuvawe kon Patrijar{ijata; predlog na Kneèvskoto

bugarsko agentstvo vo Bitola za spre~uvawe na gr~kata propaganda: davawe

materijalna pomo{ na naselenieto, zgolemena kontrola po {kolite i crkvite,

osobeno vo selata Zagori~ane, Vi{eni, Kosilec, @elevo, Gorenci, D’mbeni i

drugi (sn. 4-9)

- re{enija od sostanoci na vidni gr~ki gra|ani i mladinata odràni vo

Solun i Bitola za likvidirawe na “opasnite Bugari” od vilaetot (sn. 10); i

146

protesti isprateni do valijata protiv ubistvata na gr~ki gra|ani od

egzarhistite vo Bitolskiot vilaet (Mariovsko, Kostursko i dr., sn. 12)

- poseta na Makedonija na gr~kiot pisatel Kleoptis Nikolades koj ìvee

vo Drezden zaradi zapoznavawe so sostojbite vo Makedonija (sn. 14)

- soop{tenie od Portata do pratenicite na reformatorskite sili za

zgolemenata kontrola na aktivnosta na gr~kata ~eta (formirana od Vangel), za

likvidirawe na ~lenovite na komitetot vo Makedonija osomni~eni za vr{ewe

pritisok vrz naselenieto da ja priznae Egzarhijata (sn. 15, 15-a); pritisok

vr{en od ~etata na Vangel vo s. Srebreno, Neveska i dr. za neprifa}awe na

Egzarhijata (sn. 16); formirawe na tajni gr~ki komiteti po site gradovi vo

Makedonija za borba protiv bugarskata i romanskata propaganda (sn. 17, 18);

akcii na antibugarskiot komitet vo Bitola od gr~kiot oficer Skalamaris (sn.

23, 24, 29)

- distribucija na bro{urata od Viktor Verar (sn. 19, 20)

- obid za ubistvo na mitropolitot Gerasim od eden grkoman vo Strumica

(sn. 21); teror od ~etata na Kote, Stojan Bakaliev i dr. vo Kostursko i Trnovo

(sn. 22, 27, 30), Lerinsko (sn. 28), s. Buf, Kostursko (sn. 32); naklonetost na

valijata i na turskata uprava kon {ireweto na gr~kata propaganda vo

Bitolskiot vilaet (sn. 26)

- ubistvo na gr~kiot vojvoda Vangel od s. Srebreno (sn. 31); uapsen Kote-

vojvoda vo s. Rula (sn. 33)

- proklamacija na novoosnovaniot gr~ko-makedonski komitet vo Atina

(sn. 37)

- sobranie na gr~kite vladici od Kostur, Lerin i Kru{evo protiv

prisiluvaweto na naselenieto po selata na Bitolskiot vilaet da se otkaàt od

Patrijar{ijata i da ja prifatat Sv. egzarhija (sn. 39); akciite na dve gr~ki ~eti

protiv vakvite pojavi vo bitolskite vla{ki sela Niòpole, Molovi{ta,

Gope{, Magarevo i Trnovo (sn. 40); pobarana ostavka od gr~kiot mitropolit

Joakim kako protest poradi nepo~ituvaweto od turskite vlasti na pravata {to

mu se dodeleni so sultanoviot berat. (sn. 42)

147

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 113

DELO: VIII/No-2

fevruari 1905

dekemvri 1907

Izve{tai od Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Solun

([opov), Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad do Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Bitola (To{ev), ministerot za nadvore{ni raboti vo

Sofija Stan~ov i Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Carigrad

(Dobrev), za finansiskite reformi vo Turcija i drugo:

- reagirawe na angliskiot, francuskiot i na italijanskiot generalen

konzulat vo Solun za finansiskiot plan izraboten od gr~ki, ruski i avstro-

ungarski pretstavnici vo Carigrad (sn. 1-4); del od pregledot na tro{ocite (sn.

5)

- statisti~ki pregledi za brojnata sostojba, narodnosta i veroispovedta

na àndarmerijata vo Solunskiot sanxak za mesec maj 1904 godina (sn. 7)

- pregled na buxetite na trite rumeliski vilaeti (sn. 8-12); spisok na

finansiskite poverenici (sn. 13); sostanok na evropskata finansiska komisija

sostavena od francuski, angliski, italijanski i germanski finansiski

kontrolori vo Solun i zaedni~ki so ruskite i avstriski kolegi vo Skopje (sn.

14-16)

- izmeni vo dano~niot sistem doneseni so imperatorsko irade, a vrz

osnova na baraweto na me|unarodniot finansiski komitet (sn. 17-19, 22)

- razre{uvawe na angliskiot finansiski sovetnik vo Bitola, Harvej, i

nazna~uvawe na Grevs (sn. 20, 21, 26)

- napisi vo turskiot vesnik “Asker” za administrativnite reformi vo

Rumeliskiot vilaet (sn. 25, 29, 31)

- nazna~uvawe na germanskiot konzul vo Solun, baronot Ostman, za ~len

na me|unarodna finansiska komisija (sn. 27)

148

- naredba od Carigrad do glavniot inspektor Hilmi-pa{a za dopolnuvawe

na vilaetskite administrativni soveti so ~lenovi na finansiskata komisija

(sn. 28-31)

- del od izve{tajot za sostavot na àndarmerijata vo Solunskiot vilaet;

bataljoni vo Skopje, Serez, Dra~, Bitola (sn. 32, 33)

- izve{taj od sostanokot na finansiskite delegati i na civilnite agenti

vo Skopje. (sn. 34-36)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 114

DELO: 4/No-4

fevruari 1905

dekemvri 1905

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko kneèvsko agentstvo vo Bitola i

Solun do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, civilnite agenti i

konzulite za terorot na turskata vojska i na gr~kite ~eti vrz mirnoto

naselenie na Bitolskiot i Solunskiot vilaet:

- potraga po ~etata na Hristo Uzunov i maltgretirawe na ìtelite vo s.

Cer od 300 turski vojnici (sn. 12-14)

- postavuvawe bombi od policiski ~inovnici vo ku}ite na somnitelni

gra|ani vo Voden (sn. 1-5)

- protesti od konzulite vo Bitola do valijata poradi terorot od turskata

vojska vo s. Savi} - Lerinsko (sn. 6-8) i vo selata vo Mariovsko- prilepskata

kaaza (sn. 9)

- teror od gr~ki bandi vo Kostursko (sn. 10)

- intervencija na Hilmi-pa{a za osloboduvawe na nevino pritvoreni

gra|ani vo Solunskiot vilaet (sn. 11)

- teror od gr~ki bandi vo s. Srebreno - Lerinsko; oruèn sudir so

selanite vo blizina na s. Neveska (sn. 17); masakrirawe sezonski rabotnici od

Kosturska kaaza {to rabotele vo Grcija (sn. 20) i ìteli na pove}e sela vo

149

Bitolskata kaaza (sn. 20); pritisok so zapla{uvawe na ìteli od pove}e sela vo

Lerinsko i Prespansko da ja prifatat Patrijar{ijata (sn. 26)

- prisiluvawe na ìtelite od Prespa od turskite vlasti na dobrovolna

rabota za izgradba na kasarni (sn. 31), snimki na francuski jazik br. 3, 9, 10, 13,

14, 17, 20, 21, 22, 25, 26, 28, 29, 31

- ubistvo na u~itel od Turci vo zatvorot Edi-Kule vo Solun (sn. 34

francuski jazik); ubistva na nevini lica vo Demirhisarsko od turski vojnici

predvodeni od bimba{ijata, a edna crkva vo Vodensko zatvorena od turski

àndarmi (sn. 39 francuski jazik)

- ubistva i obidi za ubistva na trgovci od Bitola i ucenuvawa na trgovci

vo Drama za pla}awe odredeni sumi pati na gr~kiot komitet (sn. 35-37, 43

francuski jazik)

- apsewe na pove}e lica vo Lerinsko obvineti za revolucionerna dejnost

i izvr{eni ubistva po la`ni svedo~ewa na Grci (sn. 44 francuski jazik)

- osuden Grk od s. Selfixe kaj kogo e najdena prepiska me|u gr~ko-

makedonskiot revolucioneren komitet vo Atina i voda~ na gr~ka banda za

deponirawe oru`je potrebno za intervencija protiv Makedoncite vo

Mariovsko i s. Magarevo (sn. 46 francuski jazik)

- oruèn sudir so gr~ka banda kaj planinata Vi~ so `rtvi i raneti (sn. 47

francuski jazik); ubistvo na sve{tenik od gr~ka banda kaj Enixevardarsko (sn.

48 francuski jazik); ubistvo na pretsedatelot na Bugarskata op{tina vo

Kajlari od gr~ka grupa i drugi ubistva vo Kru{evo i \avato (sn. 52-58

francuski jazik); yverski ubistva na selani od gr~ki komiti vo Solunsko, s.

Blace, Prekopana, Jan~e i drugi (sn. 62-64 fran. jazik); akcii na vooruèna

gr~ka banda vo Vodenska kaaza (sn. 66 francuski jazik ne~itlivo); pritisok

vr{en vrz sve{tenite lica vo Vodenskata kaaza za lojalnost kon Grcite (sn. 66

francuski jazik); teror od gr~ka banda vo Mariovska nahija za priznavawe na

Patrijar{ijata (sn. 67 francuski jazik); teror od gr~ka banda i oruèn sudir vo

s. Ajtos - Lerinsko (sn. 68 francuski jazik); zakanuva~ki pisma od voda~ na

gr~ka banda do ugledni ìteli vo Solunska kaaza za priznavawe na

Patrijar{ijata (sn. 70 francuski jazik); opelo so propagandna cel vo crkvata

vo Drama (sn. 72, 73 francuski jazik); maltretirawe selani, ubistva na u~iteli

i sve{tenici, opoàruvawe ku}i, masakrirawa od gr~ki bandi vo selata Suvi

150

Dol, Bitolska kaaza (sn. 74 fran. jazik), s. Teovo, Vodenska kaaza (sn. 80

francuski jazik), s. Rakovo, Bitolska kaaza i drugi (sn. 81-84 francuski jazik),

pritisok od gr~kata propaganda vrz naselenieto na s. Sko~ivir, Bitolsko i

Lerin za da se deklariraat za patrijar{isti (sn. 96 francuski jazik)

- poplaki do valijata na Solunskiot vilaet od egzarhistite koi vlastite

gi evidentiraat kako Grci i pogolem broj ìteli od okolinata na Debar

evidentirani kako pravoslavni Albanci, i pokraj toa {to vo Turskata

Imperija albanskata nacija ne e oficijalno priznaena (sn. 49, 50 fran. jazik)

- teror od srpski bandi vo Ki~evska kaaza za prifa}awe na

Patrijar{ijata (sn. 86 francuski jazik)

- naredba od gr~ka banda ìtelite na s. Sko~ivir, Bitolska kaaza, da se

deklariraat za Grci (sn. 88 francuski jazik)

- oruèn sudir so gr~ki bandi vo blizinata na Solun (sn. 90, 91 mnogu

bledo i ne~itlivo)

- teror od gr~ki bandi, ubistva vo s. Orahovo (sn. 98, 99 ne~itlivo);

pritvoreni muhtarite na pove}e sela vo Bitolskata kaaza za{to ìtelite

odbile da se deklariraat za Grci (sn. 100 francuski jazik), demolirana crkvata

i ubien crkovniot notar vo s. Ermensko (sn. 103 francuski jazik).

- ograbuvawe po selata vo Prespansko od gr~ki bandi (sn. 108 francuski

jazik), pritisok vr{en vrz naselenieto vo s. Nixilovo za priznavawe na

Patrijar{ijata (sn. 109 francuski jazik)

- teror od gr~ka banda vo s. Ko{inovo - Enixevardarsko (sn. 110 fran.

jazik); ubistva od gr~ka ~eta na selani vo selata Budimirci i Petalino kako i

vo selata Ajtos i Setina, Lerinsko (sn. 111 fran. jazik); sn. 112 ne~itlivo, sudir

na gr~ka ~eta so pove}e selani od s. Dragomansi (sn. 114 fran. jazik ne~itlivo);

prisiluvawe pove}e trgovci od Vodensko da ja priznaat Patrijar{ijata (sn. 117

fran. jazik); napadnati pove}e selani od gr~ka ~eta vo s. German, Prespanska

nahija (sn. 118-120 fran. jazik); apsewe na pove}e lica od s. Bazernik,

Demirhisarsko, za ~ie osloboduvawe e barana visoka kaucija (sn. 121, 123 fran.

jazik; ubistva od gr~ki ~eti vo s. Metimir, Vodenska kaaza i vo Gevgeliska

kaaza (sn. 124 fran. jazik); ubistvo na u~itel od osovnoto u~ili{te vo Bitola

izvr{eno od grkomani (sn. 125 fran. jazik); pritisok vrz ìtelite na s.

Kufalovo, Solunska kaaza, koi pove}epati odbivale da se deklariraat za Grci

151

(sn. 126 fran. jazik); ubistva i maltretirawa od gr~ki bandi vo Vodensko (sn.

128, 133 franc. jazik); ubistva, opoàruvawa na ku}i, kra`bi i drugo od gr~ko-

turski bandi pridruèni od muslimani od Prilepsko i Demirhisarsko (sn. 129,

131, 132 fran. jazik); maltretirawe na selani od turski bandi vo Bitolsko (sn.

134 fran. jazik); ubistva od srpsko-turska banda vo s. Labuni{ta, Ohridsko (sn.

135 francuski jazik); ubistva i opoàruvawa ku}i vo Gevgelisko i Vodensko (sn.

136 fran. jazik); obid za ubistvo na slu`benik na Bugarskoto pretstavni{tvo

vo Serez od eden Grk (sn. 130 fran. jazik); maltretirawe i kra`bi od turska

banda vo s. Gorno Orizari (sn. 140-141 fran. jazik); pritisok vr{en od gr~ki

bandi vrz egzarhiskoto naselenie za priznavawe na Patrijar{ijata vo

Enixevardarsko (sn. 142 francuski jazik), Lerin 144, 150 fr); masovni apsewa na

mladinci od gr~ki bandi vo Gevgelisko (sn. 145); ubistva na u~itel i drugi lica

vo Negotino (sn. 149 fr. jazik); maltretirawa i ubistva vo s. Zabardeni,

Lerinsko (sn. 146-148 fran. jazik); maltretirani gra|ani vo kvartovi na Solun

od gr~ki komiti (sn. 151 fran. jazik); ubistva od gr~ka banda kaj s. Langaza,

Enixevardarsko (sn. 152 fran. jazik); apsewa vo s. Dobreni, Lerinsko od gr~ka

banda sostavena od 60-70 lica (sn. 153 fran. jazik); maltretirawe na ìtelite na

s. Kirkalovo i drugi vo Enixefardarsko, apsewa bez pri~ina i zakanuvawa za

priznavawe na Patrijar{ijata (sn. 154 fran. jazik)

- teror od turskata vojska vo potraga po komiti vo selata vo

Demirhisarsko (Radevo, Bregovo, Za{le i dr.) i Kru{evsko (Gorno Divjaci,

Pusta Reka, Ariqevo i dr., sn. 155 fran. jazik)

- pritisok od gr~ka banda vrz naselenieto od selata vo Vodensko da se

otkaàt od Egzarhijata i da preminat kon Patrijar{ijata (sn. 156 fran. jazik);

teror od gr~ki i turski bandi vo Strumica, Serez i Enixe - Vardar (sn. 157-158

fran. jazik); samovolija na Mehmed-beg so zgolemuvawe na taksata za pasi{ta vo

selata vo Debarsko (sn. 159 fran. jazik); obidi za ubistvo na gr~ka banda na

pretsedatelot na “bugarskata” op{tina vo Serez; maltretirawe gra|ani i

opoàruvawa od turski bandi vo Radovi{ (sn. 160 fr. jazik); maltretirawe i

apsewe na gra|ani od turski bandi vo Strumi~ko i barawe otkup (sn. 162, 163);

ubistva, kra`bi i opoàruvawe od gr~ki ~eti potpomognati od turskata vojska

vo Enixevardarsko, a obvinetite oslobodeni na sudeweto odràno vo Solun (sn.

164, 165 fr.); oruèn sudir me|u ~etata na Mitre i turska vojska i ba{ibozuk

152

kaj s. Vambel (sn. 166 fr.); obid za ubistvo od gr~ka banda na sve{tenikot na

crkvata vo Proso~en - Dramska kaaza (sn. 167 francuski jazik); teror od

albanska banda i grabe` vo s. Eloec, Ki~evsko (sn. 168 fr.); del od izve{taj za

slu~ajot “Ta{ko” - obvinet za ubistvo. (sn. 170 fr.)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 115

DELO: VII/III

januari 1905

dekemvri 1905

Izve{tai i prepiska na kneèvskiot trgovski agent vo Bitola - To{ev,

so Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo

Skopje, Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad i so Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija za dejnosta na civilnite agenti i stranskite

oficeri - reformatori vo Makedonija, za popisot na naselenieto, pravilnici

za rabota na finansiskite upravi vo Solunskiot, Kosovskiot i vo Bitolskiot

vilaet:

- izvestuvawe za na~inot na podnesuvawe na barawata upateni do Hili-

pa{a (sn. 1)

- re{enie od sultanot so koe se dozvoluva vra}awe na amnestiranite lica

vo Odrin kako i merki na vlasta kon “Bugarite” vo vilaetot (sn. 2, 3)

- barawe na ìtelite na selata vo Strumi~ko upateni do Hilmi-pa{a i

ruskiot civilen agent da mu se dadat na naselenieto neophodnite prava kako

uslov za prestanok na revolucionernoto dvièwe (sn. 4)

- nazna~uvawe novi italijanski oficeri na slu`ba vo Prilep, Ki~evo,

Resen, Ohrid, Lerin, Kostur i Bitola (sn. 5)

- izvestuvawe za razgovorot me|u bugarskiot trgovski agent vo Bitola i

Hilmi-pa{a, vo koj se izrazeni somnevawata na Hilmi-pa{a deka bugarskiot

diplomatski agent Rizov se zanimava so revolucionerna dejnost (sn. 6)

153

- prepiska so Hilmi-pa{a vo vrska so povtorniot obid za voveduvawe na

noviot dano~en sistem (sn. 7); internirawe na “Bugarite” od Carigrad (sn. 8)

- podatoci za policiskite ~inovnici vo Bitola (sn. 9); za brojot na

straàrite - hristijani vo Bitolskiot vilaet (sn. 10)

- barawe na avstroungarskiot civilen agent poradi nedovolnata

sorabotka so Carigrad vo sproveduvaweto na Mirc{tegskite reformi vo

Makedonija da ne bide nazna~en po vtorpat za civilen agent vo ovoj reon (sn. 11)

- formirawe komisija od Carigrad so zada~a da izvr{i uvid vo zlodelata

i terorot na turskata vojska i ba{ibozukot vrz mirnoto naselenie vo site

voeni oblasti vo Makedonija, osobeno vo opoàrenite sela Kukli{ i @erve

(sn. 12)

- preporaka od Visokata porta do glavniot inspektor Hilmi-pa{a da gi

predupredi civilnite agenti vo idnina da imaat podednakov stav kon celoto

naselenie vo Imperijata, bez razlika na narodnosta (sn. 13)

- informacii od dopisnikot na vesnikot “Tajms” Bau~er, koj prestojuval

na Krit, za formiranite ~eti od 150 dobrovolci {to }e zaminat za Makedonija

i za vlijanieto na tu|ite propagandi vo Makedonija (sn. 15, 18, 21-24)

- izve{taj od Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Rim za stavot na

Italija kon tursko-romanskiot incident (sn. 16)

- zgolemen broj srpski ~eti, zasilena srpska propaganda i pritisok za

priznavawe na Patrijar{ijata od naselenieto na Skopski sanxak (sn. 17)

- telegrama - naredba od glavniot inspektor Hilmi-pa{a do sudskite

vlasti na trite rumeliski vilaeti za otstranuvawe na nepravilnostite vo

sudskoto rabotewe (sn. 20)

- podatoci vo vrska so pomo{ta za obnova na izgorenite sela vo Lerinsko

i Kostursko (sn. 30, 34)

- upatstva za sproveduvawe na popisot na naselenieto i na~inot na

prijavuvawe na patrijar{istite i egzarhistite pred i po 1903 godina (sn. 32, 35)

- izve{taj za zaedni~kata poseta na Hilmi-pa{a i ruskite i avstriskite

civilni agenti na Bitolskiot vilaet (sn. 36, 37)

- izve{tai za bolesta i razre{uvaweto na avstriskiot civilen agent

Miler i nazna~uvaweto na negov zamenik (sn. 38, 40, 45, 47, 48, 51)

154

- poplaki od Na~ovi~ do Said-pa{a za ~estite pretresi i gonewa na

naselenieto od turskite vlasti (sn. 39)

- zabele{ki na bugarskiot trgovski agent vo Solun do Hilmi-pa{a vo

vrska so nepravilnostite vo popisot na naselenieto (sn. 42-44)

- podatoci za ~lenovite na administrativnite soveti vo kazanliskite,

sanxa{kite i vilaetskite gradovi (sn. 49-50, 53)

- predlog od Hilmi-pa{a do centralnata imperatorska vlast vrz osnova

na poplakite za nepravilnoto rabotewe na komisiite za popis na naselenieto

popisot da se vr{i po veroispoved, a ne po narodnost (sn. 52)

- izve{tai za nazna~uvaweto na me|unarodna finansiska kontrola vo

trite vilaeti i za reagirawata na turskite i na gr~kite krugovi (sn. 54, 55)

- naredba na Hilmi-pa{a do direktorot na turskite po{ti za voveduvawe

cenzura na pratkite so slovenskite zemji (sn. 57

- za nazna~uvaweto i sostavot na osum komisii za popis na naselenieto vo

Bitolska kaaza (sn. 58, 63)

- pro{talni sredbi na Hilmi-pa{a so konzulite na golemite sili vo

Solun (sn. 59-62, 65)

- poplaki od naselenieto na Ser poradi prisiluvaweto na turskite

vlasti i komisiite za popis tie da se prijavuvaat kako Grci (sn. 64)

- nazna~uvawe na Rihard Openhar za avstroungarski civilen agent vo

Stega? (sn. 66) za pretstavnik na evropskite finansiski kontrolori (sn. 72, 79)

- zasilena srpska propaganda vrz naselenieto vo Bitolskiot vilaet vo

vrska so prijavuvaweto (sn. 67); poplaki od `itelite na s. Polog - Bitolsko i s.

German - Prespansko do vlastite i do konzulite poradi pritisokot vr{en od

komisiite za popis da se prijavuvaat kako Grci (sn. 70)

- navleguvawe na gr~ki ~eti vo s. Bukovo, Bitolsko, i intervencija na

italijanskiot polkovnik Alber do vlastite za nivno sledewe (sn. 69, 71)

- pretresi i apsewa na turskite vlasti vo s. Kufalovo - Solunska kaaza

obvineti za kriewe gr~ki ~eti (sn. 73)

- voveduvawe nov danok za selanite vo Bitolskiot vilaet od turskite

vlasti pod izgovor za zasilena kontrola na s# pogolemiot broj ~eti vo vilaetot

(sn. 74)

155

- preporaka na civilnite agenti site barawa od naselenieto da bidat

direktno upateni do niv, bez posredstvo na trgovskite agenti (sn. 76);

pridru`ni pisma (snimka 78, 80, 82-86, 88-94, 97-101, 108-111; 118, 119, 121; 158,

161-174, 176-183

- nalog za dostavuvawe eden primerok od memoarite na Makedonskata

organizacija na italijanskiot konzul (sn. 81)

- izvestuvawe za vlo{enata finansiska sostojba vo Bitolskiot vilaet

(sn. 287)

- vlo{ena polo`bata na naselenieto vo Bitolskiot vilaet, sekojdnevni

ubistva i drug vid teror vrz mirnoto naselenie od agitatori plateni i

poddrùvani od vlastite, od gr~ko-turskite ~eti i redovniot asker, osobeno vo

s. Kriveni, s. Oblokovo, s. Koàri, s. Bobi{ta i drugi vo Kostursko, Lerinsko,

Ohridsko i Ki~evsko (sn. 102-107)

- teror od turski sobira~ na danok pridruèn od 30 vojnici vo s. Krklino

(sn. 11)

- koncept na izve{tai do ~lenovite na Komisijata za reformi za

nesproveduvaweto na Mirc{tegskite reformi vo Makedonija (sn. 114-116 fr.)

- podatoci od francuskiot vicekonzul vo Bitola deka nema da ima

promeni vo sobiraweto na danokot desetok do krajot na 1903 godina (sn. 117)

- barawe od stare{inite na selata vo Dolnoporojska nahija (Serez) do

civilite agenti da se re{i pra{aweto so pazarniot den za hristijanskite sela

(sn. 122)

- prepiska za barawata dobieni od poedinci, grupi selani, pretstavnici

na crkovni op{tini od razni mesta vo Serskata kaaza so molba za nivno

prepra}awe do civilnite agenti (s. Zelahovo, s. Melnik, s. Sirakovo, s.

Krlukovo, îflik, Eni-Mahale i dr.) (sn. 123, 126, 130, 132-148)

- prepis na izve{tajot na Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Viena

za ponatamo{nata rabota na me|unarodnata finansiska kontrola vo Makedonija

i stavot na golemite sili (sn. 149)

- analiza na ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za op{testveno-

politi~kata i me|unacionalnata sostojba vo Makedonija; zasilen pritisok od

srpskata i od gr~kata propaganda; preminuvawe na mnogu sela od egzarhiski vo

patrijar{iski, osobeno po 1903 godina; pojava na teroristi~ki ~eti staveni vo

156

slu`ba na turskite vlasti; poplaki do Hilmi-pa{a za sostavot i rabotata na

komisiite za popis na naselenieto; aktivnosti na revolucionernite komiteti

vo nastanatata sostojba; apel do golemite sili

- potpisni~ki na Berlinskiot dogovor za formirawe me|unarodna

komisija {to }e go sprovede popisot na naselenieto vo Makedonija spored ~l. 3

od Mirc{tegskata programa (sn. 151-155)

- reagirawe na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun poradi

nepravilnoto rabotewe na sudiite i poradi visokite kazni izre~eni na

obvinetite za politi~ki prestapi (sn. 175); poradi anarhijata {to vladee vo

turskite sudovi (sn. 180); poplaki od pove}e zatvorenici od s. Bogdanci -

Gevgelisko (s. 181)

- predlog od Hilmi-pa{a za formirawe komisija za sledewe na

sproveduvaweto na reformite (sn. 184, 223 ne~itlivo)

- povik od turskite vlasti do naselenieto {to gi napu{tilo svoite

domovi poradi teror od turskata vojska da se vrati na svoite ogni{ta so

vetuvawe deka }e se prezemat najstrogi merki da im se obezbedi miren ìvot i

rabota (sn. 186)

- poplaki do civilnite agenti poradi terorot, masovnite ubistva i se

ponesigurniot ìvot vr{eni od turskata vojska i ba{ibozukot vrz mirnoto

naselenie na selata Stari~eni - Kostursko, s. @uòlci, Kostursko, s. Makovo -

Prilepsko, s. Orle, Prilepsko i drugi, kako i indiferentniot odnos na

turskata vlast na ovie pojavi (sn. 187-189; 221, 222, 190-192)

- predlog-pravilnik za rabota na finansiskata komisija vo trite

vilaeti, izraboten od finansiskata delegacija i ispraten do Visokata porta

(sn. 193-197); odgovor na Visokata porta po baraweto na golemite sili za

finansiska kontrola vo Makedonija (sn. 198-200, fran.); pre~isten tekst na

finansiskiot pravilnik (sn. 217-219 fran.)

- izvestuvawe za proklamacijata napi{ana vo Solun na turski jazik so

revolucionerna sodrìna upatena do narodot da go krene svojot glas protiv

vekovniot neprijatel (sn. 201, 2002, 220)

- upatstvo za na~inot na sobirawe, kontrola i predavawe na danokot

desetok po selata, a so cel da se izbegnat mnogute zloupotrebi (sn. 203, 205)

157

- Deklaracija na Balkanskiot komitet do balkanskite narodi za

vospostavuvawe kontrola na pravata i ovlastuvawata na sultanot, za prestanok

na me|usebnata borba na narodite i vospostavuvawe mir i me|usebna sorabotka

(sn. 206 franc.)

- pregled na buxetot na trite vilaeti: Solunskiot, Bitolskiot i

Kosovskiot (sn. 207)

- rezime (kratok pregled) za voveduvaweto na novata reorganizacija na

sudstvoto vo trite rumeliski vilaeti (sn. 208-216 franc.)

- del od prepiska vo koja stanuva zbor za pismo adresirano do Jane

Sandanski (sn. 224 mnogu ne~itlivo)

- del od prepiska za dolgovite na vojskata (sn. 227 ne~itlivo); izve{taj za

poplakite od ìtelite na selata Kukure~ani i Mogila (sn. 229 ne~itlivo); del

od izve{taj za sredbata so ruskiot vicekonzul Kofman (sn. 230 ne~itlivo); del

od izve{taj za ìteli {to se otkaàle da se deklariraat kako egzarhisti (sn.

231)

- del od izve{tajot za maltretiraweto i prisiluvaweto na ìtelite od

s. Gorenci, Zehnenski reon od turskata vojska za da preminat vo patrijar{isti

i intervencija kaj Mu{ir-pa{a na francuskiot oficer Veran (sn. 232); del od

izve{tajot za masakrot od turska vojska vo s. Mogila (sn. 233)

- delovi od izve{tai za ~lenovi na komisii za popis na naselenieto (sn.

234-238)

- delovi od izve{tai za reformatorskiot aparat vo Makedonija (sn. 239),

za neprijatelskiot stav na policiskata vlast kon “bugarskoto” naselenie (sn.

240), za kriteriumite i problemite {to se javuvaat so popisot na naselenieto

vo me{ovitite sela kade {to ìveat patrijar{isti i egzarhisti (sn. 243), za

promenite vo àndarmerijata i policijata (sn. 245), soslu{uvawe od Hilmi-

pa{a na grupa selani od Solun za brojot na vesnicite {to se izdavaat vo

Strumi~ko i barawata za sloboda na pe~atot dostaveni od grupa u~iteli po

naredba na êrnopeev (sn. 246); del od naredbata na Taksin-pa{a za suzbivawe na

zloupotrebata na dol`nosta od turskite vlasti i terorot vr{en vrz

nedol`noto naselenie (sn. 247 franc.) i kratki delovi od izve{tai bez posebni

podatoci (sn. 241, 242, 244)

158

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 116

DELO: VIII/No-2

januari 1906

noemvri 1906


trgovsko agentstvo vo Solun, Diplomatskoto bugarsko agentstvo vo Carigrad i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za nepravilnostite vo

rabotata na finansiskite komisii, poplakite na naselenieto poradi terorot

vr{en od turskata vojska i ba{ibozukot i drugo:

- prepiska vo vrska so baraweto na gr~kiot advokat od Solun da bide

nazna~en za ~inovnik vo finansiskata komisija (sn. 1-3)

- soop{tenie da se prepra}aat site zabele{ki za finansiskite problemi

do Kontrolnata finansiska komisija vo Solun (sn. 8)

- poplakite od 16 sela od Kostursko za terorot od turskata vojska i

problemite so danocite, preprateni od Hilmi-pa{a do bitolskiot valija

poradi somnenie deka se organizirani od revolucionernite komiteti (sn. 9, 10,

11)

- poplaki od selata Vi{eni, Bap~or i drugi na problemite so danocite,

nepodnoslivata materijalna polo`ba i terorot na turskata vojska, upateni do

civilnite agenti kako ~lenovi na finansiskata kontrolna komisija (sn. 12)

- upatstvo od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun poplakite za

zloupotrebite na finansiskite ~inovnici da se upatuvaat direktno do

finansiskata komisija, a ne preku civilnite agenti (sn. 10, 13 ne~itlivo)

- razre{uvawe na pomo{nikot na Hilmi-pa{a vo finansiskata komisija,

Stef, i nazna~uvawe na negovo mesto na Harvej od Anglija (sn. 14)

- reagirawe na pretsedatelot na Emborskata op{tina - Bitolski vilaet

do Evropskata kontrolna finansiska komisija za problemite so danokot i

sostavot na komisijata prete`no od ~lenovi Grci i grkomani (sn. 15, 16)

- teror od turskata vojska, ba{ibozukot i albanskite bandi pri

sobiraweto danok od selata Novaci, Lo`ani i drugi vo Ki~evskata kaaza;

159

ubistva, maltretirawe nevino naselenie, pretresi i opoàruvawa po selata

Gorno i Dolno Divjaci, Radovo, Pusta Reka, Malo i Golemo Ilino, Sopotnica i

dr. - Demirhisarsko; vo Kostursko, Bitolsko i dr. (sn. 17, 19, 20); za ovie nastani

zapoznaena Me|unarodnata finansiska komisija vo Solun (sn. 21)

- poplaki od ìtelite na s. Buf - Lerinsko, do Hilmi-pa{a, pretsedatel

na Finansiskata komisija za rumeliskite vilaeti, za nepravilnostite vo

tro{eweto na dràvnite danoci, osobeno za voenata obvrska i desetokot, kako i

za popisot na naselenieto (sn. 22); podatoci za brojnata sostojba po nacionalen

i verski sostav, brojot na ku}i i sobrani danoci (sn. 23); prezemawe merki za

korekcii vo danocite (sn. 24); razre{uvawe od dol`nosta na eden finansiski

inspektor (sn. 25)

- konstatirani nepravilnosti od finansiskata komisija vo s. Banica (sn.

27 ne~itlivo)

- del od izve{tai za nepravilnostite pri sobiraweto na danocite (sn. 30,

32, 33)

- del od izve{taj za postavuvawe u~iteli po turski jazik vo Sersko -

Bitolska kaaza. (sn. 36)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 117

DELO: V/No-3a

januari 1906

dekemvri 1906

Izve{tai na Kneèvskoto bugarsko trgovsko agentstvo vo Bitola do

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija i do Diplomatskoto kneèvsko agentstvo vo Carigrad za terorot i

maltretiraweto na naselenieto vo Bitolskiot vilaet od turskata

administrativna i voena vlast:

- poplaki od ìtelite na 16 sela vo Ki~evsko od terorot na turski i

albanski ~eti: prisilno sobirawe danoci bez zakonska osnova, ograbuvawa

160

crkvi - s. Asaovo - Lerinsko, kra`bi vo ku}ite na sve{tenite lica - s. Cer,

Demirhisarsko, ubistva bez pri~ina vo s. Kriveni, Resensko, s. Neokazi,

Lerinsko i dr. (sn. 1-3)

- poplaki od ìtelite na 15 sela vo Demirhisarska kaaza: s. Brezovo,

Gorno i Dolno Cersko, Golemo i Malo Ilino, Sopotnica i drugi za

maltretiraweto od administrativnite i voenite vlasti, terorot od turskata

vojska i ba{ibozukot vo potraga po komiti (sn. 4-7); terorot od turskiot asker

vo s. Dupjani, Ki~evsko (sn. 9); vo s. Pribilci, Demir Hisar (sn. 15 franc.)

- upatstvo od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun za na~inot na

dostavuvawe na poplakite od naselenieto (sn. 8)

- za~esteno navleguvawe na gr~ki ~eti vo Solunska kaaza preku Grebensko

i organizirawe na naselenieto na vostanie (sn. 11); merki prezemeni od

turskata vlast za spre~uvawe na vakvite pojavi (sn. 13); izvestuvawa za ovie

pojavi i potreba od zajaknuvawe na kontrolata na granicite (sn. 14 franc.)

- pretresi, maltretirawa i ubistva od turskata vojska vo potraga na

vojvodata Peco so ~etata vo s. Lisolaj - Bitolska kaaza (sn. 16); pretresi i

neviden teror vo s. Pudeli - Lerinsko (sn. 21, 27) i drugi (18) kade {to e barano

skrieno oru`je; otkriena tajna sorabotka na eden vraboten od Konzulatot so

Revolucionerniot komitet (sn. 19, 20); poplaki do valijata poradi odlukata na

turskite vlasti za odzemawe na oru`jeto od gavazite, u~itelite, trgovcite i

drugite vidni gra|ani (sn. 17); barawe do civilnite agenti da prezemat strogi

merki protiv golemiot broj ubistva od gr~ki ~eti (sn. 23 - predlog merki od

Hilmi-pa{a za stabilizirawe na sostojbite vo Vilaetot, upateni do civilnite

agenti (sn. 24)

- izve{taj za dejstvuvaweto na na~alnikot na àndarmerijata potkupen od

Grcite

- namalen brojot na poplakite od naselenieto do civilnite agenti poradi

nezadovolstvoto od nivnata neangaìranost za realizacija na Mirc{tegskite

reformi i upatstva od komitetite na Makedono-odrinskata organizacija

poplakite da se upatuvaat do konzulite na golemite sili (sn. 26)

- teror od turskata vojska (pretresi, kra`bi, opoàruvawa,

maltretirawe do smrt i ubistva na nevino naselenie i dr.) vo selata na

Bitolska kaaza: s. Kanatlarci - Kostursko (sn. 31); s. Kulkoveni, Kriveni i

161

drugi vo Lerinsko (sn. 32, 35, 39 franc.); s. Vev~ani - Stru{ko (sn. 41, 42); s.

Orlanci - Ki~evsko (sn. 43)

- teror vrz naselenieto na s. Dupjani, Ki~evsko od srpska ~eta (sn. 43)

- del od izve{taj za kolektivnata molba upatena do Hilmi-pa{a i do

bitolskiot valija za dobivawe dozvoli za skrieno nosewe oru`je (sn. 39

ne~itlivo)

- del od izve{taj za na~inot na dostavuvaweto na slu`benite informacii

me|u bugarskite trgovski agentstva vo Bitola i Solun do Diplomatskoto

agentstvo vo Atina. (sn. 40)

FOND: 331

OPIS: 1

A/E: 118

DELO: 4/2

januari 1905

dekemvri 1905

Izve{tai na kne`evskiot bugarski trgovski agent vo Bitola, To{ev, do

bugarskite trgovski agentstva vo Serez i Solun i do Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija za terorot na turskata vojska i ba{ibozukot,

gr~ko-turskite ~eti, arnautskite odmetnici i drugi vrz mirnoto naselenie vo

Bitolskiot i Solunskiot vilaet:

- pretresi na turskite vlasti za vreme na bo`i}nite praznici vo mnogu

sela na Bitolskiot vilaet (s. Logovardi, Poe{evo, Opti~ari, Kukure~ani i dr.)

vo potraga po “bugarski” ~eti (sn. 1)

- teror i ubistva na gr~ko-turski ~eti vo selata na Dojranskata kaaza (sn.

4); izve{taj od Petrov, Sofija do Prezens i @uie vo Pariz za poslednite

yverstva izvr{eni od gr~ko-turskite ~eti vrz nevinoto naselenie vo

Makedonija (sn. 2 i sn. 3 na franc.)

- ubistva na nevino naselenie vo Mariovskata kaaza izvr{eni od

turskata vojska, a na poplakite odgovoreno od bitolskiot valija deka ubienite

bile ~etnici (sn. 5)

162

- pretresi na policiskite vlasti vo Bitolskoto centralno u~ili{te,

Ma{kata gimnazija, @enskoto klasno u~ili{te i crkvata kako i vo ku}ite na

vidni trgovci vo Bitola (sn. 6)

- apsewa bez dokazi na pove}e ìteli i u~itelot od s. Babino - D. Hisar i

German - Prespa, obvineti za u~estvo vo oruèniot sudir me|u turskata vojska i

“bugarska” ~eta (sn. 7)

- izvr{eni pretresi vo ku}ite na vidni gr~ki gra|ani vo Bitola i najdena

municija (sn. 8)

- maltretirawe, zapla{uvawa i barawe golemi sumi pari od ìtelite na

Debar od turski i arnautski ~eti (sn. 9); apsewe na selskiot kmet i drugi

ìteli od turskite vlasti vo s. Pelu{ino i Ostrec, Bitolska kaaza (sn. 10)

- izve{tai za oruèniot sudir so golem broj `rtvi od dvete strani, me|u

turska vojska i “bugarska” ~eta kaj s. Kukli{ - Strumi~ka kaaza i uvidot {to

general [ostak go napravil na mestoto na nastanite (sn. 11); brojni podatoci za

`rtvite vo sudirot, raneti, ograbeni i zapaleni ku}i i crkvata, odnesen

dobitok (sn. 13); izve{tai na ruskite oficeri do general [ostak za tragi~nite

nastani vo s. Kukli{ (sn. 13, 15 bledo i ne~itlivo)

- maltretirawe bez pri~ina na gra|anite od okolinata na Solun od

strana na turskite voeni i gra|anski ~inovnici kako rezultat na vlo{enite

odnosi me|u Hilmi-pa{a i Tretiot korpus (sn. 15)

- nemiri vo bitolskiot zatvor predizvikani od netrpenieto na turskite

i gr~kite zatvorenici sprema makedonskite (sn. 16)

- prezemeni strogi merki na kontrola od turskite vlasti, zgolemen

brojot na patroli i pretresi po selata vo vrska so poslednite nastani vo

Bitolskiot vilaet (sn. 17)

- anketa na avstriskiot konzul Prohaska za terorot na turskata vojska vo

s. Oliven (sn. 18); teror na turskata vojska i ba{ibozukot (ubistva, pqa~kawa i

opoàruvawa), vo potraga po komiti vo selata [estevo (sn. 19), s. Pop~evo, s.

Nered, Lerinsko (sn. 35), s. Mogila (33), apsewe na pove}e selani od s. Dolno

Kotori na koi im bilo podmetnato oru`je od turskite vlasti (sn. 28); ubistvo na

slugata - hristijanin vo ku}ata na negoviot gospodar Ali-aga-Debra{, za koj

nastan vlastite ne povele nikakva istraga (sn. 26);

163

- detalni izve{tai za oruèniot sudir me|u turska vojska i ~etata na

vojvoda Luka kaj s. @erve, Vodenska kaaza, so `rtvi od dvete strani (sn. 21, 25)

- teror na turskite vlasti vrz ìtelite na Sv. Todor, Bitolsko, kako

reakcija na nivnite poplaki do valijata deka Turcite im ja se~at {umata (sn.

36)

- poplaki od ìtelite na s. Ehla - Resensko, do konzulite i civilnite

agenti poradi terorot i samovolijata od turskata vojska i ba{ibozukot vo

seloto (sn. 37)

- vo s. Strugovo ubieni od Turcite ~lenovi na semejstvoto na obvinetiot

za ubistvo na dve Tur~iwa (sn. 38)

- ubistvo na srbomanot pop Angel i brat mu vo Ki~evsko (sn. 39

ne~itlivo)

- isprateni pretstavnici na valijata za uvid na nastanite vo s.

Zagori~ani, Lerinsko, po prethodno napravenata anketa od konzulite i

italijanskite oficeri (sn. 40)

- teror na turskata vojska (pretresi, apsewa, ubistva, pqa~kawa i dr.) vo

s. Babani, Kor~anska kaaza (sn. 41); s. Buf i s. Armensko, Lerinska kaaza, kade

{to e barano oru`je (sn. 42); s. Lelen i Nered

- ubistva i maltretirawe bez pri~ina na ìtelite na s. Ek{i-Su i

Kulkoveni, Lerinsko od turska vojska, za koi nastani vlastite ne prezele

nikakvi merki (sn. 46-47) i s. \avato, Bitolsko (sn. 48)

- pretres od turskite vlasti vo crkvata “Sv. Nedela” vo Bitola kade {to

e najdeno oru`je, a na napraveniot zapisnik potpi{an pop Dimitar Kostadinov

(sn. 49 ne~itlivo)

- kratok izve{taj za ubistvata od turski lica vo S. Leta, Bitolsko,

ispraten do konzulite na golemite sili vo Bitola i vetuvawe od valijata deka

}e bidat prezemeni strogi merki protiv ubijcite (sn. 50, 53, 51 na franc.)

- ubistvo na eden Tur~in vo s. Nevoqani - Lerinsko, apsewe na ~lenovi na

semejstvoto na ubiecot koj izbegal (sn. 54)

- teror od turski razbojnici: ubistva vo Ohrid (sn. 55), vo s. Baternik - D.

Hisarsko, odvedeni pove}e lica za ~ie osloboduvawe e baran otkup (sn. 56), vo

Embors, op{tina Pripor ubien pretsedatelot na “bugarskata” op{tina (sn. 57)

164

- apsewa na lica osomni~eni za ubistvo na eden grkoman vo Bitola (sn. 58-

60)

- poplaki od ìtelite na selata Gorno i Dolno Divjaci, Pusta Reka,

Ariqevo i dr., Kru{evsko, poradi samovolijata na Bajram-efendi so grupa

vojnici prisobirawe danok, upateni do Hilmi-pa{a i do civilnite agenti (sn.

61)

- poplaki od ìtelite na selata Anaskel, [estevo, Drenoveni,

êrnovica, Gabren, @upani{ta, Kosturska kaaza poradi terorot od turskata

vlast i gr~kite ~eti, upateni do civilnite agenti vo Bitola (sn. 63-64)

- delumno {ifriran izve{taj za dvièweto na odred vojska kon

bitolskite sela Trnovo i Magarevo vo potera po gr~ka ~eta (sn. 67, 68)

- izve{taj do italijanskiot oficer Alber za zgolemeniot broj

zlostorstva i samovolieto na turskata vojska i albanskite odmetnici vrz

mirnoto naselenie vo Debarsko i za indiferentniot odnos na turskite vlasti

kon vakvite pojavi (sn. 69-72)

- izve{taj do konzulite i civilnite agenti za terorot vr{en od turskata

vojska vo selata: Pribilci, Demirhisarska nahija, Lazaropole - Debar,

Qubojno, Prespa, so opis na poedine~ni nastani (sn. 73 franc.)

- teror i maltretirawe na nevino naselenie od turski vojnici vo s.

Lev~ane, Ki~evsko (sn. 66); ubistvo vo s. Ku~koveni, Lerinsko (sn. 75); napad na

grupa turski razbojnici vo s. Brusnik, Bitolsko (sn. 76); ubistvo vo s. Petalino,

Bitolsko (sn. 79); maltretirawe polski rabotnici (sn. 81 bez drugi podatoci)

- izve{tai do konzulite i civilnite agenti za terorot na turskata vojska

vo s. Sko~ivir - Bitolsko (sn. 80, fran. jazik)

- napadnati ìteli kaj s. Staravina - Mariovsko od grupa vooruèni lica

(sn. 78, ne~itlivo)

- teror vrz ìtelite na Debarsko od pripadnicite na srpsko-albanskiot

komitet koj privlekuval ~lenovi so golem potkup (sn. 77)

- pregled na {tetite nastanati od opoàruvaweto od Turcite na s.

Vi{eni, Kostursko na 13.08.1904 godina (sn. 82-92)

- uapseni bez pri~ina pove}e ìteli od s. Cerni~ani, Bitolsko, od

turski vojnici, a poplakite do turskite vlasti i civilnite agenti se bez

rezultat (sn. 93); povredeni pove}e ~lenovi od edno semejstvo vo s. Batin Dol,

165

Bitolsko poradi navodno postoewe pari~en spor me|u niv i eden turski

gra|anin (sn. 94)

- oruèn sudir so turska vojska vo s. Mogila, Bitolsko, so detalni

podatoci za nastanite i intervencija na civilnite agenti (sn. 95-96)

- spisok na licata na koi im se naneseni {teti od turskata vojska i

ba{ibozukot vo s. Blace, Kostursko vo tekot na 1903 godina (sn. 97-100)

- hronolo{ki pregled po nastani za terorot (upadi vo sela, apsewa,

pretresi po crkvite i dr.) vo Petri~ka kaaza, za periodot 29.06-02.08.1905

godina (sn. 101-103)

- pretres vo ku}ata na eden trgovec od Lerin od turskite vlasti i negovo

apsewe (sn. 104)

- intervencija na turskite vlasti po naredba na Hilmi-pa{a po krvavite

nastani i opoàruvawe na s. Egri-Dere, Zehnensko, od “bugarska” ~eta;

telegrama - poplaka od eden starec - ìtel na s. Egri-Dere do Hilmi-pa{a za

zakanuvaweto so smrt od pretsedatelot na komisijata za popis na naselenieto,

da se deklarira za Grk (sn. 106 - del ne~itok); poplaki od kmetot na seloto do

mutesarifot vo Seres za zapla{uvawata vr{eni vrz ìtelite na seloto od

komisijata za popis na naselenieto (sn. 108)

- akcii na gr~ko-turska ~eta rakovodena od gr~ki àndarmeriski oficer

od s. Gorni-Poroj, Demirhisarsko; ~lenovi na upravnoto telo na gr~kiot

komitet i oru`je so koe raspolaga (sn. 107)

- pretresi, apsewa i maltretirawe na ìtelite na s. Gari, Debarsko od

turska vojska (sn. 109)

- oruèn sudir koj trael tri dena (14, 15 i 16.08) so `rtvi, raneti i

masakrirani ìteli (poedine~en spisok) (sn. 110, 116-118 mnogu ne~itlivo)

- poplaki od ìtelite na s. Radobil poradi terorot vr{en vo seloto od

turska vojska (sn. 111)

- del od izve{taj za maltretiraweto na pove}e ìteli vo s. Kalapar,

Zejnenska kaaza, osomni~eni za komitstvo (sn. 112 nedovr{en izve{taj)

- maltretirawe bez pri~ina na ìtelite od s. Kukure~ani, Bitolsko i s.

Kuklino od turska vojska (sn. 113; 114 franc.; 115)

- apsewa bez pri~ina na ìteli na s. Mogila (sn. 119)

166

- teror i ubistva na nevino naselenie od turska vojska vo s. Hotovo, S.

Po`dovo i dr., Melni~ka kaaza, so cel da dadat informacii za Sandanski (sn.

121 nedovr{en izve{taj)

- podatoci za terorot od turskata vojska i ba{ibozukot vo Makedonija po

vostanieto od 1903 god. i prezemeni merki vo Bitolska, Ohridska, Ki~evska i

Prilepska kaaza (sn. 124, 125), pretresi, aspewa i poteri po oru`je i komiti od

turskite vlasti i ba{ibozukot vo selata Ajtos, Lerinsko (sn. 126); s. Mogila

(sn. 119, 127); s. Kukure~ani, Bitolska kaaza (sn. 128); s. Meglanci, Dolbegovci,

Negotino (sn. 129); s. Dobromiri (sn. 131, 132)

- poplaki od pove}e od 350 ìteli na s. Buf, Lerinsko, protiv terorot i

maltretiraweto od turski vojnici upateni do Hilmi-pa{a i do civilnite

agenti i barawe da se vovede kontrola na dvièweto na vojskata (sn. 134-136,

137); pretresi od turska vojska vo selata na Kostursko i drug vid teror zaradi

pronao|awe oru`je, kako i pritisok vrz ìtelite od strana na gr~ki ~eti za da

ja priznaat Patrijar{ijata (sn. 142)

- teror od gr~ki i turski ~eti so `rtvi i raneti vo s. Askot, Lerinska

kaaza (sn. 144 ne~itlivo)

- pretresi i pqa~kawa od turska vojska vo vodenicata i anot vo s. Mogila

- Bitolsko (sn. 145 ne~itlivo)

- zapalena ku}ata na eden ìtel od s. Rosen - Lerinsko, koj vr{el uslugi

na vlastite i uapseni nekolku osomni~eni negovi soìteli (sn. 146 ne~itlivo)

- teror od turska vojska so `rtvi (sn. 147 ne~itlivo)

- pretresi od turskite vlasti vo s. Podvis - Ki~evsko i uapsen u~enik od

II klas, kaj kogo e najdena tetratka so {ifriran tekst (sn. 148 ne~itlivo)

- uapseni i maltretirani od albanska razbojni~ka ~eta ìteli na selata

Gali~nik i Su{ica, Debarsko (sn. 149 ne~itlivo)

- ubistva i obidi za ubistvo na ìteli od s. Qubenino - Lerinsko i

Bitolsko (ne~itlivo), od turska ~eta (sn. 150-151)

- poplaki od ìtelite na s. Mogila - Bitolsko poradi terorot vr{en od

turskata vojska, upateni so civilnite agenti i Bugarskoto trgovsko agentstvo

vo Bitola i reakcija na Hilmi-pa{a do Visokata porta deka tie se neosnovani

(sn. 152)

167

- pretresi od turskata vojska vo bitolsko u~ili{te (sn. 153 mnogu

ne~itlivo)

- teror so `rtvi i raneti od turska razbojni~ka ~eta vo s. Sopotnica,

Demirhisarsko (spisok na `rtvite), a poplakite vo valijata ostanale bez

rezultat (sn. 154 ne~itlivo)

- ubistva, apsewa, ograbuvawa i maltretirawe nevini ìteli na selata

Topol~ani i drugi - Debarsko, German - Prespansko i sela vo Ki~evsko i

intervencija na mutesarifot na poplakite na selanite (sn. 155 ne~itlivo)

- teror od turskata vojska so ubistva, apsewa, ograbuvawa i maltretirawe

nevino naselenie vo s. Ek{i-Su, Sorovi~evo, Qubenino, Neveska i drugi vo

Lerinska kaaza, s. Makovo i Gope{, Bitolska kaaza, s. Gari i drugi vo potraga

po komiti (sn. 156)

- teror od turskata vojska i ba{ibozukot vo Bitolsko i Lerinsko (sn. 157-

160 mnogu ne~itlivo)

- pove}e ubistva na ìteli bez pri~ina od vooruèni Turci vo Tikve{ka

kaaza: vo Negotino ubieni dvajca u~iteli i golem broj ìteli na s. Strogovo,

Va{e, Ribarci, Rosokan (sn. 161); vo [tipsko ubieni pove}e od 17 lica vo eden

den; reagirawe na angliskiot generalen konzul vo Solun, Grevs, poradi

indiferentniot stav na turskite vlasti kon ovie nastani, kako i odgovor od

Hilmi-pa{a deka storitelite na tie ubistva ne bile Turci, tuku nepoznati

lica (sn. 161-162)

- ubistva, pqa~kawa i maltretirawe na ìtelite na s. Virovo, s.

Rastoica - Demirhisarsko od turski razbojnici, reakcija na turskite vlasti;

maltretirawe na ìtelite od istite sela (sn. 163); poplaki od ìtelite na

selata Brezovo, Za{le, Sopotnica, Radovo, Bazernik - Demirhisarsko upateni

do ruskiot civilen agent vo Solun za terorot i zulumite na turskata vojska i

razbojnicite vo nivnite sela (sn. 164)

- protest od pove}e ìteli na s. Berovo, Tikve{ka kaaza, dojdeni vo

Solun li~no da im se àlat na Hilmi-pa{a i civilnite agenti poradi terorot

i yverstvata na turskata vojska i ba{ibozukot (sn. 165)

- ubistva i teror od turski i albanski razbojni~ki ~eti vo selata Bela

Crkva, Podmo~ani i drugi vo Resensko, Su{ica, Rekansko i poplaki od

ìtelite do mutesarifot vo Debar (sn. 166)

168

- maltretirani od turskata vlast kmetovite na selata Cer i

Krivoga{tani, opoàreni nivnite ku}i, a posledniot odveden vo zatvor vo

Bitola (sn. 167)

- `rtvi i raneti nevini ìteli od selata Petalino, Mariovsko i

Sko~ivir, Bitolsko pri napad od edna vooruèna ~eta (sn. 168 necelosen

izve{taj)

- na intervencija na Petri~kiot kajmakam oslobodeni nekolku turski

razbojnici uapseni od vlastite za vr{ewe zlostorstva vo Strumi~ka, Tikve{ka

i Radovi{ka kaaza (sn. 169)

- poedine~en spisok na nastradani ìteli od s. êre{nica na 14 i

21.08.1903 god. od turski asker i ba{ibozuk (sn. 170-175)

- pregled na {tetite napraveni od turska vojska vo s. Pozdivi{ta vo

tekot na 1903 godina. (sn. 176-180)

169


MIKROFILM: 4303

GODINA: 1905-1907

MIKROSNIMKI: 1783

METRI: 49,70


SODR@INA:

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 118

Prodol`enie od MF 4302

Tabelarni pregledi na {tetite napraveni vo tekot na 1903 godina vo s.

Pozdivi{ta (sn. 180-198)

- teror na turskata vojska vo Kru{evsko (identi~en tekst so sn. 157-159 od

MF 4302, AE-118, mnogu ne~itlivo i gre{ki pri snimaweto) (sn. 199-207)

- delovi od izve{tai za terorot od turskata vojska vo Melni~ko (sn. 210,

212); mali delovi od izve{tai za terorot od turskata vojska bez drugi podatoci

(sn. 208, 209, 211, 213, 220)

- del od izve{tajot za terorot vr{en vrz naselenieto od strana na gr~ki

~eti vo s. Dolni i Gorni Poroj (s. Petrovo - Demirhisarsko) i Petri~ko i od

turski razbojni~ki ~eti na Ru`di Efendi vo Petri~ko (sn. 214-219)

- teror od turskata vojska po ubistvoto na razbojnikot [efki, kako i

reagirawe na Hilmi-pa{a, civilnite agenti i stranskite konzuli (ruskiot,

avstriskiot i italijanskiot) (sn. 221)

- delumno {ifriran izve{taj za terorot od arnautska banda vo Debar i

poplaki do civilnite agenti (sn. 222-225), del od {ifriran izve{taj ispraten

za predupreduvawe po kurir do vojvodata vo s. Capari (sn. 226)

170

- del od peticii na selanite od s. Aposkap protiv terorot na gr~kite

~eti i od s. Vlace i Prekopana protiv terorot na turskata vojska (sn. 227-228)

- delovi od izve{tai bez celosni podatoci za: kursot na lirata, za lica -

turski {pioni, za pritisoci vr{eni vrz `itelite na selata kade {to e vr{en

teror od ~etite pri davaweto izjavi za nastanite i dr. (sn. 227-235 necelosni

snimki i gre{ki pri snimaweto)

- delumno {ifrirani izve{tai, necelosni, za terorot od aranutskata

~eta na Tair-Tole (sn. 236); za vr{eni pretresi po selata; peticija od selanite

koi baraat za{tita od Solun (sn. 237, 238)

- del od izve{taj vo vrska so statiite vo vesnikot “Tajms” za odnosite vo

Makedonija, stradawata na nesre}noto naselenie i sostojbata so u~ili{noto

delo vo Bitolskiot vilaet. (sn. 239 na francuski jazik)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 119

DELO: 3/1905

januari 1905

dekemvri 1905

- Izve{tai i prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija, Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad i Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Bitola za sostojbata na u~ili{noto delo vo Bitolskiot vilaet:

- prepiska za pari~niot nadomest na Husein [ahabedin - u~ili{ten

inspektor vo Bitola; za razre{uvaweto na Hristo Tep~ev, u~ili{ten

inspektor pri Sv. egzarhija i dr. (sn. 1-4)

- doverliv izve{taj za sostojbata na u~ili{noto delo vo Bitolskiot

vilaet vo 1905/1906 godina, so osvrt na sostojbata so u~ili{nite objekti i

prezemawe merki za nivna sanacija; nedostig na sve{teni~ki kadar, osobeno vo

Ki~evsko i Pore~ieto; prosvetniot kadar zadoen so naprednata ideologija za

nacionalna samostojnost; programa na merki za re{avawe na prosvetno-

crkovnite problemi (sn. 5-12)

171

- izve{taj za razgovorot na bugarskiot trgovski agent od Bitola i

glavniot inspektor Hilmi-pa{a vo vrska so sproveduvaweto na Uredbata za

kadar vo u~ili{tata (sn. 13-14)

- spor okolu razre{uvaweto bez obrazlo`enie na u~itelkata S. Ruseva od

Prilep (sn. 15-16, 19); problemot so nazna~uvaweto u~itelski kadar vo

Bitolskiot vilaet i aktivnosta na srpskata propaganda; urgencija do Sv.

egzarhija za brzo popolnuvawe na praznite u~itelski mesta (sn. 17-18)

- naredba izdadena od Turskoto komisarstvo vo Sofija vo vrska so

uverenijata za moralno-politi~ki kvaliteti {to treba da gi poseduvaat

u~itelite pri nivnoto vrabotuvawe. (sn. 20-22)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 120

DELO: III/1905

fevruari 1905

juli 1905

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, Bugarskoto


Sofija vo vrska so preminuvaweto na mnogu sela od Bitolskiot i od

Solunskiot vilaet od Patrijar{ijata kon Egzarhijata:

- spisoci na selata od Bitolskata i Prilepskata kaaza koi vo tekot na

1904 godina se otka`ale od Gr~kata patrijar{ija i preminale pod duhovnoto

vodstvo na Svetata egzarhija; poradi vakvata sostojba razre{eni u~itelite vo s.

Leskovec i Ku~koveni, a u~ili{tata zatvoreni (sn. 1-8)

- pregled po kaazi na selata od Solunskiot vilaet koi vo tekot na 1904

godina preminale od patrijar{iski vo egzarhiski (sn. 10)

- preminuvawe na selata Segnoma, Kostursko i Ceredovo (Lerinsko) od

patrijar{iski vo egzarhiski i problemi vo vrska so toa (sn. 14, 16-18)

- pritisoci od turskite vlasti vrz selata Kru{eica i dr. - Prilepsko da

preminat kon Patrijar{ijata (sn. 9, 11-13)

172

- intervencija na Hilmi-pa{a za za{tita na selata vo Skopskiot sanxak

vrz koi e vr{en pritisok od srpskata propaganda da preminat kon

Patrijar{ijata (sn. 15); prezemawe strogi merki vo selata na Vodenska i

Enixevardarska kaaza {to preminuvaat kon Egzarhijata (sn. 19-20); re{avawe na

crkovnite problemi vo s. Mavrovo, Gostivarsko i drugi (sn. 21, 22); del od

spisok na selata vo Kosturska, Lerinska i Ohridska eparhija i pregled na

razre{enite sve{tenici i zatvorenite u~ili{ta (sn. 24-27); del od izve{tajot

za pritisokot vr{en vrz naselenieto vo Makedonija od turskata vlast i od

raznite pripagandi. (sn. 28)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 121

DELO: III/1905

avgust 1905

septemvri 1905

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i Diplomatskoto agentstvo vo

Carigrad za goneweto, apseweto i osuduvaweto na pretsedatelite na crkovnite

op{tini vo Kostur i Lerin od turskite vlasti:

- vo s. Sorovi~evo napadnat pretsedatelot na Gr~kata op{tina (sn. -

necelosen izv.)

- vo Lerin uapsen pretsedatelot na Bugarskata op{tina (sn. 2-6); vo

Kostur razre{en pretsedatelot na crkovnata op{tina O. Gligorij i nazna~en

vo Tikve{ (sn. 7, 8); barawe od crkovnata op{tina vo Kostur brzo nazna~uvawe

nov pretsedatel poradi ~estite napadi od gr~ki ~eti. (sn. 9, 10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 122

DELO: III/1905

173

januari 1905

noemvri 1905


agentstvo vo Solun do Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad vo vrska

so zabranata na turskite vlasti amnestiranite u~iteli i sve{tenici da ja

vr{at svojata dejnost:

- zabrana da ja vr{at svojata dejnost amnestiranite sve{tenici vo s.

Nered i s. Porobjani (Lerinsko) i u~itelskata dejnost vo selata {to se

otka`ale od Patrijar{ijata i preminale kon Egzarhijata; izjavi na Hilmi-

pa{a vo vrska so sproveduvaweto na poslednoto irade od sultanot za slobodno

vr{ewe na dejnosta na amnestiranite u~iteli i sve{tenici (sn. 1-6);

intervencija na ruskiot konzul Demerik i avstriskiot konzul Miler do

Visokata porta za re{avawe na problemot (sn. 7, 8)

- zatvoreni od turskite vlasti u~ili{tata vo selata vo Bitolskiot

vilaet: Asenovo, Ariqevo, Kru{evo, Orovo, Slivnica, Dolneni, Novaci,

Dobromirci i dr.; spisok na u~itelite na koi im e zabraneto da ja vr{at svojata

dejnost; dozvola od vlastite da se otvoraat samo gr~ki u~ili{tata (sn. 5, 9)

- zatvoreni od pretsedatelite na crkovnite op{tini u~ili{tata vo s.

Gorni~evo, Ba~, Vi{eni i drugi vo Lerinska kaaza i vo s. Blace, Ek{i i

Prekopana vo Kosturska kaaza (sn. 11); spisok na zatvorenite u~ili{tata vo

tekot na u~ebnata 1904/905 vo Bitolskata, Lerinskata i Prilepskata kaaza (sn.

12, 13)

- spisok na u~itelite od Ohridskata i Prespanskata eparhija na koi im e

dozvoleno da ja vr{at profesijata (sn. 14); spisok na selata od istite eparhii

kade {to e dozvoleno upotreba na maj~in jazik (sn. 15); spisok na selata od

Pelagoniskata eparhija {to se otka`ale od Gr~kata patrijar{ija (sn. 16);

spisok na sve{tenite lica (sn. 19)

- poplaki upateni do Carigrad vo vrska so problemot so amnestiranite

u~iteli i sve{tenici (sn. 22)

- dozvola za vr{ewe u~itelska dejnost vo selata koi otsekoga{ bile

egzarhiski, a vo novopriklu~enite kon Egzarhijata so posebna naredba od

Carigrad (sn. 23)

174

- posebni merki od turskite vlasti pri izdavaweto patni ispravi za

amnestiranite u~iteli (sn. 24)

- naredba za zabrana za vr{ewe u~itelska dejnost za u~itelite od

opo`arenite sela vo Kostursko izdadena od Hilmi-pa{a (sn. 25, 26)

- del od izve{tajot za tolkuvaweto na sultanovata naredba vo vrska so

amnestiranite u~iteli (sn. 27)

- del od spisokot na interniranite u~iteli od Kostursko (sn. 29); del od

spisokot na bugarskite u~ili{ta vo Lerinsko (sn. 31); del od izve{tajot za

izre~enite kazni od turskite vlasti na u~iteli i kmetovi. (sn. 34)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 123

DELO:

juni 1905

noemvri 1905

Prepiska vo vrska so baraweto na mitropolitot Gligorij kredit,

odobren od Bugarskata narodna banka, za kupuvawe lokacija vo blizinata na

crkvata za koja bila zainteresirana i srpskata strana. (sn. 1-5)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 124

DELO: IV/No 10

januari 1905

dekemvri 1905


trgovsko agentstvo vo Bitola i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za srpskata propaganda vo Makedonija:

175

- formirawe na srpskata ~eta i nejzinite ~lenovi vo Gevgelisko od

Tajniot srpski komitet vo Solun (sn. 4)

- oruèn sudir me|u vla{ka i srpskata ~eta kaj s. Nabregovo, Prilepsko

(sn. 5); soslu{uvawe vo vrska so nedozvolenoto prenesuvawe oru`je (sn. 3);

incidenti me|u srbomani i ìteli na s. Krivoga{tani - Prilepsko (sn. 1)

- izve{tai za privrzanicite na potkupeniot od Srbite vojvoda Girxikov

i drugi srpski privrzanici vo Bitola (sn. 8-10); podatoci za ubistvoto na

vojvodata Stefan od srpska ~eta. (sn. 11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 125

DELO: 6/1906

januari 1905

dekemvri 1905

Izve{tai i prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Bugarskoto diplomatsko

agentstvo vo Carigrad, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, vo vrska so

sudskite procesi na Bitolskiot vonreden sud i nepravilnostite vo negovoto

rabotewe, oruèni sudiri i me|u ~etite i turskata vojska i dr.:

- pregledi i spisoci na licata osudeni od Bitolskiot vonreden sud (po

ime, dela i vidovi kazni) od 1901-1905 godina (sn. 2-6, 22, 24, 25)

- oruèni sudiri so `rtvi me|u ~etite i turskata vojska vo selata Ban~e,

Prilepsko (sn. 26, 27), s. Nivici, Prespansko (sn. 28)

- sudski proces vo Vonredniot sud vo Bitola na vojvoda Leko, pop \orgi i

17 ìteli od Lerinsko obvineti za revolucionerna dejnost (sn. 29-32)

- izve{tai za ubistvoto na Haldi-Osman od Debar od bugarska ~eta,

uapseni pove}e osomni~eni i barawe na obvinetite da se zabrza sudskiot proces

(sn. 33-39, 40-46, sn. 34 i 45 na francuski, a sn. 38 i 47 na turski jazik za istiot

nastan)

176

- sudski proces protiv Kiril Lozan~ev, viden trgovec od Bitola obvinet

za revolucionerna dejnost; intervenicja na bugarskot trgovski agent vo Solun

za slu~ajot Lozan~ev (dn. 48-52, 102)

- teror od gr~ka ~eta vodena od kapetanot Panajot vo selata Mogila i

Iveni, Prilepsko, s. Sko~ivir, Petalino, Crni~ani i dr.; poplaki od

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i do Hilmi-pa{a do bitolskiot

valija, do konzulite na golemite sili; reagirawa na italijanskiot oficer

Vi~enci, odgovoren za toj reon (sn. 53-60; sn. 54, 55, 56, 57, 58 na francuski vo

vrska so istite nastani)

- razni apsewa od turskite vlasti (sn. 59, 61)

- begstvo od bitolskiot zatvor na Nikolina Vladi~eva - u~itelka od s.

Sorovi~evo, (sn. 62)

- sudski proces vo bitolskiot zatvor na gr~ki ~eti i nivnite vojvodi (sn.

64)

- vo Bitola napadnat od gr~ka ~eta svetogorskiot monah, ~ie

favorizirawe na bugarskata crkva ne nai{lo na odobruvawe kaj bitolskiot

gr~ki vladika (sn. 65)

- slu`bena prepiska do golemiot vezir na Bitolskiot vilaet so barawe

za prezemawe strogi merki za spre~uvawe na sudirite me|u “Grcite” i

“Bugarite” vo centralniot vilaet (sn. na turski bez broj)

- sudski proces po deloto na Stefan Naumov, obvinet kako inicijator na

vostanieto od 1903 i Stevo Go{ev kako u~esnik - dvajcata od seloto Gorno

Kotori, Lerinsko (sn. 69)

- molba da bide osloboden od bitolskiot zatvor Gorgi Jani Karajan~e od

s. Zeleni~e, Lerinsko, obvinet kako avtor na zaplenetoto od turskite vlasti

pismo potpi{ano so “Ivan Gavranov”.

- sudski proces vo Bitolskiot vonreden sud protiv {estmina od ~etata na

Trajko-vojvoda, koi po sudirot kaj s. Bon~e im se predale na turskite vlasti pod

vlijanie na kapetan Vin~enci; sudski proces protiv u~itelkata Klija

Nikolova Samarxieva od Ohrid, vo ~ija ku}a se pronajdeni {ifrirana

prepiska, sliki od komiti i druga nedozvolena literatura (sn. 71)

177

- molbi od obvineti vo bitolskiot zatvor da se zabrzaat nivnite sudewa,

da im se dade medicinska pomo{ za povredite dobieni od zatvorskite vlasti, da

bidat pu{teni od zatvor, za{to se doneseni presudi vo nivna korist (sn. 72-74)

- izve{tai i àlbi za nepravilnostite na donesenite presudi vo

Vonredniot sud vo Bitola, mnogu ~esto usuduvani so najstrogi kazni nevini

lica, a storitelite osloboduvani (sn. 75-77, 80, 81, sn. 78-79 na turski jazik)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Milu{ i turski asker

kaj s. Nerezi, Debarsko i druga ~eta kaj s. Vranevci (sn. 82-83)

- sudski proces protiv pet lica od ~etata na Manol \or|i od Volos,

Grcija, zarobeni pri oruèniot sudir so turski asker kaj s. Iveni (sn. 84-86)

- sudski proces i izre~eni kazni na 34 obvineti za razni prestapi, me|u

koi smrtna kazna na vojvodata Leko (sn. 87)

- nepravilnosti pri donesuvaweto na presudite od Bitolskiot vonreden

sud i pri sudeweto na gr~kata ~eta obvineta za terorot napraven vo s.

Nevoljani (sn. 88, 111)

- izve{tai i spisoci na zatvorenici (Grci, Bugari i Turci) od

bitolskiot zatvor ispra}ani vo zatvorite na Mala Azija (sn. 89, 90, 92, 95, 96)

- nepravilnosti pri donesuvaweto na najstrogi kazni od Bitolskiot

vonreden sud protiv obvineti za revolucionerna dejnost (sn. 93, 94); del od

spisokot na osudenite na zato~enie (sn. 101, 136, 139)

- protest na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad (po barawe na bugarskite trgovski

agentstva vo Bitola i drugite gradovi) do civilnite agenti i konzulite na

golemite sili protiv deportiraweto na politi~kite zatvorenici vo zatvorite

vo Mala Azija i Afrika so krajno lo{i uslovi; reagirawa na italijanskiot i

francuskiot konzul protiv vakvata odluka od Carigrad (sn. 97-100)

- apel do konzulite na golemite sili vo imeto na humanosta da se

prekinat deportirawata na politi~kite zatvorenici (sn. 98 na francuski

jazik)

- barawe na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti vo Sofija do

Diplomatskoto agentstvo i diplomatskite pretstavnici na golemite sili vo

Carigrad za ispolnuvawe na vetuvawata od velikiot vezir za re{avawe na

problemot so deportiraweto na politi~kite zatvorenici (sn. 102)

178

- isto barawe na francuski jazik (sn. 103)

- sudski proces za ubistvoto na u~itelot Volkanov od gr~ka ~eta vo s.

Nivici; telegrafska naredba za razre{uvawe dvajca sudii od Bitolskiot

vonreden sud poradi primawe mito vo procesot na Volkanov (sn. 105, 107, 108,

155, 156, 197-199, 249)

- nota vo vrska so ubistvoto na Volkanov (sn. 110 na francuski jazik)

- sudski proces protiv ~etata obvineta za opo`aruvawe na s. Makovo,

Prilepsko (sn. 106); protiv turski gra|anin obvinet za sorabotka so Gr~kiot

komitet (sn. 107); protiv grupa na Gr~kiot komitet {to gi napadnala

sve{tenicite vo manastirot Arangel (sn. 113)

- sudski proces i izre~eni kazni na u~esnicite vo oru`eniot sudir so

`rtvi me|u gr~ka ~eta i turskata vojska kaj s. Srebreno, Lerinsko (sn. 114, 133,

169-171)

- spisoci na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor (sn. 116, 127); spisoci na

obvinetite za sorabotka so Gr~kiot komitet prefrleni od kosturskiot vo

bitolskiot zatvor (sn. 115)

- sudiri me|u zatvorenicite od razni nacionalnosti vo bitolskiot

zatvor, ~esto predizvikuvani od zatvorskata uprava (sn. 128, 129, 131, 132)

- izve{taj od ruskiot konzul za polo`bata na zatvorenicite po

izvr{eniot uvid vo bitolskiot zatvor (sn. 135) poradi ~estite poplaki od

zatvorenicite do civilnite agenti (sn. 162, 167, 168)

- promemorija od sudskiot proces vo Vonredniot sud vo Bitola za

slu~ajot na Mihail Naumov (sn. 138, 140 francuski jazik)

- zaostreni merki na bezbednost vo bitolskiot zatvor po otkrieniot obid

za probivawe taen kanal (sn. 143)

- sudski proces na obvinetiot Mihail Naumov po la`ni svedo~ewa od

Grci, (sn. 141, 144, 152)

- sudski proces vo Bitolskiot vonreden sud na obvineti po Resenskiot

slu~aj (sn. 145), obvineti Pande Tatar~ev i Dime Haxov (sn. 200, 201)

- pisma od zatvorenici vo Tripoliskiot zatvor i nivno deportirawe

preku solunskoto pristani{te vo zatvorite na Mala Azija i Afrika (sn. 146,

148-151)

179

- sudski proces protiv bra}ata I~ovi i drugi ìteli od s. Slatina,

Lerinska kaaza nevino osudeni za ubistvo; poplaki do Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Solun i do Hilmi-pa{a za preispituvawe na slu~ajot (sn. 153, 154,

158-160)

- podatoci za terorot, `rtvite i opoàruvaweto na s. Kalen, Mariovsko

od gr~ka ~eta (sn. 161, 163)

- teror od razbojnici - Arnauti vo s. Dolno Cersko, Demirhisarsko i od

turska vojska vo s. Zeleni~e, Lerinsko (sn. 164-165)

- razre{eni sekretarot i eden ~len na Bitolskiot vonreden sud vo

Bitola poradi zemawe mito (sn. 166)

- sudski proces protiv pove}e Vlasi-grkomani od s. Ku~uk, Seril -

grebensko poradi sorabotka so Gr~kiot komitet (sn. 172)

- izve{taj za vonrednata amnestija na zatvorenicite po slu~aj jubilejot

na sultanot (sn. 174); protest na pove}e nevino obvineti od s. Musinci do

Hilmi-pa{a koi i pokraj amnestijata ne bile oslobodeni (sn. 173)

- molba od sve{tenikot od s. @ivoina, Lerinsko i drugi osudeni na

doìvotna robija da im se dodeli materijalna pomo{ na nivnite semejstva (sn.

175, 176, 178)

- teror od bugarska ~eta vo s. Makovo, Prilepsko vo potraga po grkomani

(sn. 179, 181)

- uapseni od turskite vlasti vojvodata Aleko od s. Bitinci i

sve{tenikot od s. Vrbeni, Lerinsko - porane{ni ~lenovi na Revolucionernata

organizacija vo Lerinsko, obvineti za vr{ewe teror vrz naselenieto za li~na

materijalna korist (sn. 180)

- poplaki na zatvorenicite od bitolskiot zatvor poradi ne~ove~kiot

odnos na zatvorskata uprava kon zatvorenicite, provocirawe sudiri me|u

zatvorenicite od razli~na nacionalnost (sn. 182, 184, 186)

- podatoci od tajni izvori za polo`bata na zatvorenicite od razli~na

nacionalnost vo bitolskiot i vo skopskiot zatvor i prezemawe strogi merki za

nivna sigurnost (sn. 183, 185 na turski jazik)

- sudski procesi vo Bitolskiot vonreden sud i izre~eni prestrogi kazni

na gra|anite {to vo samoodbrana upotrebile ogneno oru`je vo s. Margareti (sn.

187, 189, 190, 191)

180

- izjavi na gr~kiot u~itel od s. Staravina vo vrska so pismata potpi{ani

so psevdonimot “Podos” (crveniot) (sn. 188)

- teror vrz nevini gra|ani od Bitola organiziran od Gr~kiot komitet so

pomo{ na turskite vlasti po objavenata vest za navodnoto ubistvo na najvidniot

rakovoditel vo Gr~kiot komitet - Matej; protesti na bugarskiot trgovski agent

do konzulite na golemite sili vo Solun vo vrska terorot (sn. 192-194)

- reagirawa do turskite vlasti za oslobodeniot od obvinenie turski

gra|anin koj sorabotuval so Gr~kiot komitet i poseduval spisoci na grkomani -

na~alnici na Dragormehlenskiot gr~ki komitet (sn. 195-196)

- neviden teror od gr~ka ~eta so mnogu `rtvi vo s. Nevoqani na denot na

odrùvaweto na selska svadba (od 80-100 du{i), spisok na `rtvite, reagirawa na

bugarskite trgovski agenti i konzulite na golemite sili za uvid vo storenite

zlostorstva (sn. 202, 231); oruèni sudiri so turskata policija na svadbi vo s.

Opsirane, Kru{evo i dr. mesta (sn. 203-205)

- sudski procesi protiv nevino obvineti za ubistva i izre~eni prestrogi

kazni, a naj~esto bile gr~ki ~eti ili turski prestapnici; reagirawa na vakvite

sudski presudi; molbi od osudenite za dodeluvawe materijalna pomo{ za

opstanok na nivnite semejstva (sn. 206-212, 224)

- naredba od Hilmi-pa{a do javniot obvinitel na Bitolskiot vilaet za

poekspeditivno re{avawe na sudskite procesi na obvinetite koi so meseci

leàt vo bitolskiot zatvor (sn. 213, 214)

- nepravilnosti pri donesuvaweto na sudskite presudi naj~esto vo korist

na obvineti grkomani (sn. 215, 216, 217 na francuski, 223, 218, 221, 222, 219-220

isto na francuski jazik; 225-229)

- del od izve{tajot za pritisokot za preminuvawe kon Patrijar{ijata

vr{en vrz ìtelite na s. Sv. Petka i opoàren manastirot “Sv. Ilija” (sn. 230)

- del od sudski proces protiv dvajca obvineti od Bitola za kriewe oru`je

(sn. 233, sn. 248 ist tekst na francuski jazik)

- del od izve{taj za apseweto na turski gra|anin {to sorabotuval so

Gr~kiot komitet vo Bitola (sn. 234)

- del od sudskiot proces i izre~enata blaga kazna na grkoman od Bitola

obvinet za snabduvawe na gr~ki ~eti so oru`je; podatoci od tajnata prepiska

potpi{ana so psevdonimot “Crvenokosiot”, a adresirana do trojca gr~ki

181

kapetani vo Morihovsko (Percikos, Nikoluzis i tretiot ne~itlivo, za

pritisokot vr{en vrz ìtelite na selata Manastirci i Be{nica da preminat

kon Patrijar{ijata (sn. 235, 237)

- del od protestot na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor do stranskite

konzuli protiv maltretirawata na zatvorskite vlasti (sn. 238, 247)

- delovi od izve{taite za apseweto na nevini lica obvineti za sorabotka

so Gr~kiot komitet po la`ni svedo~ewa (sn. 239-240, sn. 241 ne~itlivo)

- spisok na osudenite gr~ki ~etnici - u~esnici vo sudirot kaj s. Eleovo,

Lerinsko (sn. 242)

- poplaki do Hilmi-pa{a i do civilite agenti poradi opoàrenite sela

od gr~kite ~eti i maltretirawe na ìtelite od turskite vlasti (sn. 244);

- barawe na bugarskiot trgovski agent do avstriskiot, ruskiot i drugite

konzuli na golemite sili za pobrzo re{avawe na sudskite procesi na golem broj

nevini lica vo bitolskiot zatvor (sn. 245-246)

- del od pismoto na zatvorenicite za nivnoto deportirawe od Solun vo

zatvorite na Krit (sn. 250-252)

- sudski proces protiv Mihail Naumov obvinet za prikrivawe oru`je i

vrska so pismata na Ico Sugarev od Amerika (sn. 253)

- sudski procesi protiv obvinetite za ubistvoto na eden bugarski i

trojca turski ìteli vo s. Gorni~evo (sn. 254 na francuski jazik; sn. 255 duplo

od 254; del od presuda na francuski jazik, necelosna snimka)

- del od apelot do pretstavnicite na vlasta za pravi~nost vo sudeweto na

nevino obvinetite (sn. 257 na francuski jazik necelosno)

- del od poplaki na grupa zatvorenici vo bitolskiot zatvor, uapseni vo

sudir so turskata vojska, za krajno brutalniot odnos na zatvorenicite so

podatoci za obvinenija i presudi (sn. 260-269); del od spisokot na zatvorenicite

(sn. 259)

- sudski proces na uapsenite ~lenovi na ~etata na vojvodata Trajko

Berlinkijata (ne~itlivo i izre~eni presudi; sn. 271-273; sn. 271 duplo)

- del od protestot na ministerot za nadvore{ni raboti, R. Petrov, do

turskite vlasti vo vrska so presudite na zato~enie (sn. 275)

- del od spisokot na zatvorenicite vo skopskiot zatvor (sn. 276; sn. 277

edna strana od spisok ne~itlivo)

182

- del od sudskiot proces i izre~enata minimalna kazna na ~len na gr~ka

~eta (sn. 280 edna stranica)

- oruèn sudir so `rtvi me|u gr~ka ~eta i turskata policija kaj s. Iveni

i s. Petalino, Mariovsko (sn. 281-183)

- del od izve{tajot za slu~ajot na St. Naumov (sn. 284)

- del od izve{tajot za ubistvoto na gr~ki prvenci i sledeweto na

preveduva~ot na Bugarskoto trgovsko agentstvo (sn. 285 na turski)

- del od izve{tajot za sudirot pri koj policijata gi uapsila dvajcata

atentatori i monahot (sn. 286 necelosen dokument)

- del od poplakite za terorot vr{en vrz ìtelite na s. Mogila od turski

oficer (sn. 288-289)

- del od izjavata za prikrivaweto dezerteri (sn. 290 na francuski)

- del od sudskiot proces protiv Lozan~ev, obvinet kako avtor na

zaplenetoto pismo so nedozvolena sodrìna, za koe toj tvrdel deka e

podmetnato od turskata policija (sn. 291, 293, 294)

- del od molbata na Mito Petkov, obvinet za politi~ki prestap, koj e dve

godini vo pritvor, da se zabrza negovoto sudewe (sn. 295, 296)

- del od sudskiot proces so spisokot na obvinetite za plenetata

{ifrirana prepiska “komitska arhiva” (sn. 298-299)

- spisoci na obvinetite i nivnite presudi izre~eni vo Bitolskiot

vonreden sud od negovoto formirawe od 19.01.1905 do 01.03.1906 (sn. 300-326)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 126

DELO: III/No: 1

fevruari 1905

dekemvri 1905

Prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija,

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo

Solun so Mitropolijata:

183

- izvestuvawe za vra}aweto od odmor na bugarskiot mitropolit Gligorij

(sn. 1)

- podgotovki na mitropolitot Gligorij za patuvawe preku Solun za

Carigrad, po pokana na egzarhot (sn. 2-3)

- izvestuvawe za razre{uvaweto od dol`nost (poradi bolest) na

varnensko-preslavskiot mitropolit Simeon i nazna~uvaweto na negovo mesto

na vrat~anskiot mitropolit Konstantin. (sn. 4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 127

DELO: IV/No: 6

januari 1905

dekemvri 1905


trgovsko agentstvo vo Bitola, do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija

vo vrska so dvièweto i akciite na gr~kite i bugarskite ~eti vo Makedonija:

- oruèn sudir me|u turskata vojska i bugarska ~eta kaj s. Bzovi} -

Prilepsko i apsewe na pove}e ìteli na s. Bernik pod obvinenie deka kriele

~eti (sn. 1); vo s. Gabre{, Mariovsko ubien eden grkoman od strana na bugarska

~eta (sn. 2)

- spisok na licata nevino uapseni od turskite vlasti vo vrska so

ubistvoto na eden grkoman i sin mu; delumno {ifriran izve{taj za licata {to

trebalo da se apsat (sn. 3, 13)

- oruèn sudir me|u bugarskata ~eta vodena od vojvodata Luka i gr~ka

~eta kaj s. Prodrom - me|u Voden i Wego{, me|u selata Mesimir i Pot ubieni od

bugarska ~eta nekolku grkomani i eden sve{tenik (sn. 4, 6, 7)

- izvestuvawe od Hilmi-pa{a do bugarskiot trgovski agent za dvièweto

na ~etite vodeni od Lefterov, Parteniev i Marko od Bugarija kon Male{evsko

i Strumi~ko i za zaplenetata vostani~ka strategiska karta; za dvièweto i

punktovite na ~etite vo Skopskiot sanxak (sn. 5, 9, 14, 15)

184

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i ~etata na vojvodata \or|i

Acev kaj s. Crnica, Prilepsko (sn. 8)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i bugarska ~eta me|u Veles i Prilep

i zapleneta municija i pe~at so {ifra “Dorev” (sn. 9)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i ~etata na vojvodata Apostol (sn. 10)

- me|u selata Gope{ i Obvalik (ne~itlivo) ubieni dvajca turski ìteli

(vinovni za ubistvata izvr{eni vo s. Smilevo) (sn. 11)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i ~etata na vojvodite Apostol i Sava

kaj s. Smol, Gevgelisko (sn. 12); zapleneto pismo potpi{ano od Iv. Garvanov so

upatstva do punktoviot na~alnik vo ]ustendil i do okru`nite i okoliskite

revolucionerni na~alnici i ~eti vo Skopskiot reon i druga va`na prepiska

(sn. 14); podatoci za ubieniot od Turcite vojvoda Sava Mihajlov, koj zaedno so

Sandanski u~estvuval vo grabnuvaweto na amerikanskata misionerka Mis Ston;

dodeleni unapreduvawa i pari~ni nagradi od turskata vlada vo Carigrad na

vojskata {to u~estvuvala vo sudirot i razbivaweto na ~etata kaj s. Smol (sn. 15)

- reagirawe na Bitolskiot revolucioneren komitet do valijata i

konzulite na golemite sili poradi masovnite soslu{uvawa i apsewa po

poslednite nastani (sn. 16, 18)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i ~etata vodena od

Sandanski, koja se kriela vo s. Sugarevo (sn. 17)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i bugarska ~eta kaj s. Hasanli -

Dojranska kaaza, pri {to e ubien eden policiski ~inovnik, a seloto e ograbeno

(sn. 19)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i bugarskata ~eta na vojvodata Ivan

Karasulijata vo blizina na s. Livadi - Gevgelija, pri {to e uni{tena celata

~eta (sn. 20-23)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i bugarskata ~eta kaj s. Dren

- Prilepsko (sn. 21)

- oruèn sudir me|u bugarska i gr~ka ~eta me|u selata Mesimir i

Vladovo, Vodenska kaaza (sn. 22)

- soop{tenie do kmetovite za merkite {to gi planiraat turskite vlasti

za spre~uvawe na akciite na bugarskite ~eti i re{avawe na problemot so izbor

na novi kmetovi po istekot na mandatot na postojnite (sn. 24)

185

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etite na Sandanski (Yandanski) i Stojanov

kaj s. Le{nica, Melni~ka kaaza (sn. 25)

- zaobikoleno od turska vojska seloto Ek{i-Su, Lerinsko, kade {to se

spu{tila bugarska ~eta (sn. 27)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i ~etata na (Yandanski) -

Sandanski kaj s. Gumenxa (Enixevardarsko)

- protest od upravata na Vtoriot makedonsko-odrinski revolucioneren

okrug do italijanskiot konzul vo Bitola vo imeto na humanosta da se prezemat

merki protiv nepravilnostite vo raboteweto na reformatorskiot inspektor

Hilmi-pa{a i sudskite organi: za nepravilno izre~enite presudi so smrt na

nevino obvinetite za ubistvoto na Mihail Pop Jani; za donesenite presudi

naj~esto na {teta na obvinetite hristijani; favorizirawe na edna

nacionalnost na {teta na druga; za terorot od turskite i od gr~kite razbojnici

i nesigurniot ìvot; beskorisnosta na reformatorskite merki; o~ajot do koj e

dovedeno naselenieto i potrebata da iznajde na~in za samoodbrana (sn. 30, 34, 35,

75)

- ubistvo na kasierot na Bitolskiot komitet - grkoman od Bugarskiot

revolucioneren komitet (sn. 32-33)

- opoàren od gr~ka ~eta vodena od vojvodata Luka manastirot vo

blizinata na Wegu{ (sn. 36 ne~itlivo)

- sudski proces i presudi protiv gr~kiot vojvoda Kote i negovite

sorabotnici od s. Rule, Kostursko (sn. 37)

- nedorazbirawa i li~ni presmetki me|u ~lenovite na Revolucionernata

organizacija, {to ve{to go koristele gr~kata i srpskata propaganda (sn. 39

nedovr{eno)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na Dobri Daskalov i turskata vojska

so ba{ibozukot od okolnite sela, kaj s. Resovo, Tikve{ka kaaza (sn. 40)

- izve{taj za terorot i nesnosniot ìvot od turskite, gr~kite i od

bugarskite ~eti vo ju`nite delovi na Makedonija, osobeno vo Enixevardarsko,

Gevgelisko, Vodensko; spisok na ubienite i ranetite vo Radovi{ i vo drugi

mesta od Strumi~kata mitropolija

- za dvièweto na ~etiri golemi bugarski ~eti (se pretpostavuva deka se

vodeni od Sandanski), okolu èlezni~kata linija Solun - Dedeaga~ (sn. 42)

186

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i bugarska ~eta kaj s.

Poàrsko, Vodenska kaaza (sn. 43)

- masovni apsewa od turskite vlasti (spisok) od Bitola po dobienite

podatoci deka se podgotvuva vostanie (sn. 44)

- protesti do Hilmi-pa{a za osloboduvawe na nepravilno uapsenite pet

ìteli i sve{tenikot Atanas Altiparmakov (sn. 45, 48, 52)

- sodrìna na pismoto prevedeno od turski jazik so informacii za:

razdorot vo Komitetot, odlagawe na planiraniot op{t kongres vo Bitolsko i

Gevgelisko poradi zgolemenoto prisustvo na turska vojska, napori na Dame

Gruev da go vrati ugledot na Organizacijata vo Bitolsko, formirawe ~eti vo

Bitolsko od Garvanov, neisprateni ~eti od Sarafov, prestoj vo Makedonija na

vrhovistite i nivnite ~eti pod rakovodstvo na Nikolov, Jankov, Stojanov,

Nastev, Protu|erov, osven generalot Con~ev; spre~uvawe na snabduvaweto so

oru`je na ~etite od strana na gr~kite i srpskite ~eti (sn. 47)

- ubien od bugarska ~eta Vasil Komboko - viden grkoman od s. Egri-Dere

(Yehnenska kaaza) (sn. 49, 50, 119)

- organizirano ubistvo od Revolucionerniot komitet na upravitelot na

~iflikot vo s. Melnik, Serez (sn. 51 nedovr{eno)

- izve{taj po baranite podatoci od Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad

za utvrduvawe na storitelite na mnogubrojnite zulumi, ubistva i teror vrz

naselenieto, naj~estvo pripi{uvani na bugarskite ~eti (sn, 53, 54)

- podgotovka na vonredni policiski i voeni merki od turskite vlasti po

dobienite informacii deka bugarskiot Revolucioneren komitet podgotvuva

atentat na sultanot na 19.08.1905 god. (sn. 55)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskiot asker i bugarska ~eta vo

okolinata na s. Ro`dan (me|u Gevgeliska i Tikve{ka kaaza) (sn. 56)

- poplaki do Hilmi-pa{a od stotina semejstva od s. Smilevo (sn. 59 mnogu

ne~itlivo)

- oruèn sudir so `rtvi me|u bugarska ~eta i turskata vojska kaj s.

Edrenikovo, Strumi~ka kaaza (sn. 60)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i vostanicite kaj Ek{i-Su

(sn. 61 mnogu ne~itlivo)

187

- oruèn sudir so `rtvi me|u turskata vojska i ~etata na vojvodata

Leonida kaj s. \avato - Gevgeliska kaaza, kade {to zaginal i vojvodata (sn. 62)

- zakanuva~ko barawe od Revolucionerniot komitet do bogat

~ifliksajbija vo Tikve{ka kaaza da priloì 200 turski liri vo korist na

Komitetot (sn. 63)

- barawe da se oslobodi liceto uapseno vo bitolskiot zatvor zaedno so

~etvorica ~etnici (sn. 64)

- oruèn sudir na turskata vojska i ~etata na Pano [i{kov kaj s. Ajtos -

Lerinsko (sn. 65, 83 mnogu ne~itlivo)

- molba na ìtel od Varna za osloboduvawe na negoviot sin od

bitolskiot zatvor (sn. 66)

- teror od bugarskata ~eta na vojvodata Petkov vo Kresnensko Selo i od

druga vo s. Kolarevo (sn. 67 ne~itlivo)

- informacija na bugarskiot trgovski agent do ministerot za nadvore{ni

raboti vo Sofija vo vrska so protestot na Revolucionerniot komitet na II

Revolucioneren makedonsko-odrinski okrug do konzulite na golemite sili

protiv odlukata za ispra}awe na zato~enie na del od politi~kite zatvorenici

i krajno nehumaniot odnos na zatvorskite vlasti kon tie zatvorenici (sn. 68, 74

isto so sn. 30, 34, 35, 75, 76)

- sn. 76 isto na francuski jazik

- oruèn sudir so `rtvi me|u gr~ka ~eta vodena od Akritas i bugarska

~eta kaj s. O{lajani (me|u Voden i Wegu{, sn. 77)

- dopolnitelen izve{taj za sudirot kaj planinata Bigla (sn. 78, 79 mnogu

bledi i ne~itlivo)

- informacija za izvr{uvaweto na smrtnite presudi na vojvodite Aleko

Turunxiev i Kote od s. Rula (ne~itlivo), Kostursko i reagirawe na stranskite

konzuli protiv vakvite presudi (sn. 80-82)

- vo s. Sorovi~evo uapsena u~itelkata Angelina Vladinova, kaj koja e

pronajdeno pismo upateno do vojvodata P. [i{kov (sn. 84)

- izvestuvawe za ubistvoto na Dine Firbov - {pion od Kostursko, od

bugarski ~etnici (sn. 85, 86)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etite na vojvodata Kutrul (ne~itlivo) -

centralist i na vojvodata Anastas so intervencija na turskata vojska (sn. 87)

188

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Naum Petrov (Buf~eto)

i turskata vojska kaj s. Drago{ (sn. 91-93)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Dimitru{ i gr~kata

~eta vodena od Sava, kaj Voden (sn. 94)

- upatstva za izdavawe patni ispravi na dvajca ~etnici od Vidin i

Silistra (sn. 95, 102 turski i bugarski tekstovi)

- pove}e obidi za sabotaì organizirani od Sofija, po {to sledele

apsewa od turskite vlasti (sn. 97, 101)

- kaj s. Jablanica, Debarsko ubien srpskiot vojvoda Pantelej Gorgiev od

bugarskiot vojvoda Milu{ (sn. 98)

- izjavi na Hilmi-pa{a deka gi poseduva fotografiite na u~esnicite na

posledniot kongres vo Sofija (sn. 99)

- oruèn sudir so `rtvi me|u del od ~etata na Ivan Ramkalijata

(ne~itlivo), vodena od Lazar, i turski asker kaj s. German, Gevgelisko (sn. 100,

103)

- pregled so spisok na `rtvite od bugarskata propaganda vrz

pravoslavnite gr~ki ìteli na Solunskiot i Bitolskiot vilaet za periodot od

XI.1904 do XII.1905 (sn. 104-107 francuski jazik)

- fragment od sudskiot proces na obvinetite za ubistvoto na Mihail-

Papa Jani (sn. 111, sn. 112 isto na bugarski jazik)

- del od izve{tajot za oruèniot sudir me|u ~etata na \or~e Petrov

(ne~itlivo) i turski asker vo Mariovsko (sn. 115 ne~itlivo)

- del od informacijata za terorot od gr~ki ~eti vrz naselenieto vo s. Sv.

Petka, Grade{nica, Bernik i dr., koe po svoja èlba se otkaàlo od

Patrijar{ijata (sn. 117)

- del od izve{tajot za pretresite i apsewata na turskite vlasti za

navodno pleneto pismo, vo koe e planirano ubistvo na sultanot; protesti do

civilnite agenti i Hilmi-pa{a za osloboduvawe na uapsenite (sn. 121)

- del od predupreduva~ko pismo od strumi~kiot mitropolit Gerasim za

terorot, sekojdnevnite apsewa i nepodnosliviot ìvot na naselenieto (sn. 122)

- del od protestite poradi terorot od srbomanite i zakanuvawata na

Milo{ ( (sn. 123 samo nekolku reda)

189

- del od izve{tajot za odlukata na Hilmi-pa{a za kaznuvawe so besilka za

ubijcite na Mihail Janev; protesti na konzulite Demerik i Miler protiv taa

odluka (sn. 124, 125)

- del od izve{tajot za pottiknuvanoto netrpenie me|u gr~koto i

grkomanskoto sprema drugoto hristijansko naselenie (sn. 126)

- del od izvestuvaweto za prepiskata na avstriskiot konzul Prohaska po

zabele{kite upateni do reformatorskata komisija (sn. 127)

- oru`en sudir so `rtvi me|u turskata vojska i bugarska ~eta me|u Prilep

i Veles (sn. 128)

- ~esti svedo~ewa na svedoci potkupeni od turskite vlasti pri sudeweto

na nevino obvineti, za koi se izre~eni najstrogi kazni so smrt i zato~enie (sn.

129)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 128

DELO: II/No: 12

januari 1905

noemvri 1905

Izve{tai na bugarskiot trgovski agent vo Bitola, Bugarskata crkovna

op{tina vo Kostur, Bugarskata crkovna op{tina vo Lerin i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija za:

- prepiska za dodeluvaweto materijalna pomo{ i beskamatni zaemi na

postradanoto naselenie od opo`arenite sela za vreme na vostanieto vo 1903 god.

(sn. 1-6)

- pregled na podelenata pomo{ na postradanoto naselenie od angliskiot

konzulat, preku misionerot Klark (sn. 7-8)

- dodelena pomo{ i beskamaten kredit na postradanoto naselenie vo

Kostursko od Crkovnata op{tina vo Kostur (sn. 9, 10, 14, 15, 39); pregled na

rasporedenata materijalna pomo{ po iznosi i mesta vo Makedonija (sn. 11-13);

190

dodeluvawe beskamaten zaem na selata Zagori~ani i D’mbeni (sn. 16); dodelena

materijalna pomo{ vo Prilepsko za borba protiv srpskata propaganda (sn. 17)

- materijalna pomo{ na postradanite vo s. Zagori~ani od gr~kiot teror

dodelena od strana na Makedonskoto blagotvoritelno ènsko dru{tvo (sn. 18,

19, 20-22); prepiska za dodeluvawe zaem na postradanite vo s. Zagori~ani (sn. 23-

27) i pomo{ (sn. 65, 66)

- dodelena materijalna pomo{ na siroma{nite u~enici vo

Gornobairskoto u~ili{te vo Bitola za 1904/1905 god. (sn. 28-30, 63)

- pregled na rasporedeniot kredit vo s. Zagori~ani i drugi vo Kostursko

(sn. 31, 32)

- pomo{ na postradanite vo s. Zagori~ani od ènskoto blagotvoritelno

dru{tvo “Ekaterina Av. Simit~ieva” i studentskata Makedonsko-odrinska

grupa (sn. 33, 34)

- podelena pomo{ na postradanite vo Lerinsko od Egzarhiskata crkovna

op{tina vo Lerin (sn. 35-38)

- pregled na podelenata pomo{ vo tekot na 1904 god. vo Kostursko (sn. 40)

- pomo{ na Ekateridna Damjanova, ~ija ku}a sluèla kako internat na

Bugarskoto u~ili{te vo Kostur (sn. 44-47)

- materijalna pomo{ za postradanite dodelena od Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija i Dobrotvornata komisija od Sofija (sn. 48-51)

- poedine~ni molbi za dobivawe materijalna pomo{ od u~iteli vo

Debarskata eparhija (sn. 52-56, 61)

- nazna~uvawe na Markov za vtor sekretar na Agentstvoto vo Solun,

zadolèn za dodeluvawe pomo{ vo Bitolsko (sn. 57)

- del od pregledot na dodelenata pomo{ na postradanite (sn. 67)

- del od prepiska za avansite za pomo{ na postradanite, isprateni od

sultanot preku valijata (sn. 68)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 129

DELO: IV/No: 1

191

januari 1905

Izve{taj na Bugarskoto trgovsko agentstvo - Skopje za posebnite merki

na turskite vlasti sprema “bugarskoto” naselenie, so {to e onevozmoèn

sevkupniot op{testveno-politi~ki i kulturen ìvot vo Makedonija:

-posebna kontrola na u~ebnicite, ~esti otpu{tawa od rabota na

“bugarski” u~iteli, te{ka materijalna sostojba na u~ili{tata vo Makedonija,

masovni pretresi i apsewe nevini gra|ani obvineti za ubistva ili kako

~lenovi na Revolucionerniot komitet; sekakov vid teror vr{en od turskite

vlasti vrz nevinoto naselenie; sojuzni{tvo na turskite vlasti vo {ireweto na

srpskata i gr~kata propaganda vo Makedonija i dr. (sn. 1-16)

- poplaki na u~itelite od Ki~evsko. (sn. 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 130

DELO: V/No:

avgust 1905

dekemvri 1907


trgovsko agentstvo vo Bitola i prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti vo Sofija za oruèni sudiri na bugarski ~eti i turska vojska:

- delumno {ifrirano pismo za soop{tenie dobieno od Carigrad (sn. 1)

- izve{taj za razgovorot so u~itelot Filip~ev od Solunskata gimnazija

vo vrska so zapleneto pismo so nedozvolena sodrìna (sn. 2)

- oruèn sudir so `rtvi i raneti me|u turska vojska i bugarska ~eta kaj s.

âirli (ne~itlivo), Bitolska kaza (sn. 3, 9, 15-18, 20, 21, 25, 26)

- pretresi, oruèni sudiri i opoàreni ku}i od turska vojska vo pove}e

sela na praznikot Kolede: s. Lopatica, Kukure~ani, Capari, Malo Srebri i

drugi vo potraga po komiti (sn. 4, 8)

- sn. 19 finansiska prepiska

192

- op{iren izve{taj za zlostorstvata na turskata vojska vo s. âirli (sn.

20, 21 na francuski jazik)

- pretresi, grabeì i drug vid teror od turskata vojska vo Prilep, kade

{to se nao|ale vojvodite Krste, Argir, Ivan \urov, Petre Pla{evski, Trajko

Kitanov, Acev, Robev i dr. (sn. 22, 23)

- oruèn sudir me|u turska vojska i bugarska ~eta kaj s. Nikodim,

Prilepsko (sn. 24)

- sn. 25 i 26 na francuski vo vrska sudirot vo s. âirli

- izve{taj za ubistvoto na vojvodata Mitre Vlavot od turska vojska kaj s.

@upani{ta i apsewe na vojvodata Apostol Ko~kata (ne~itlivo, sn. 27, 35-38, 40)

- za odloènoto sve~eno nazna~uvawe na noviot valija na Konzulskoto

telo (sn. 28)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i bugarska ~eta kaj s. Ba{ino,

Vele{ko (sn. 31)

- oruèn sudir so `rtvi me|u srpska i bugarska ~eta vo Prilepsko (sn. 32)

- oruèn sudir so `rtvi me|u srpska i bugarska ~eta kaj s. Vladilovci,

Vele{ko (sn. 33, 34)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvoda

Kar{ijakov kaj s. Kostenec, Kostursko

- oslobodeni od obvinenieto po deloto br. 31 pove}e nevino uapseni, me|u

koi i Nikola Gajdaxiev (sn. 42-a)

- prepiska i sudski proces protiv tri lica od s. Zore, Ki~evsko, poradi

poseduvawe oru`je (sn. 43, 44, 55, 56, 46-48, 59-62, 70, 102); sn. 63 istoto na

francuski jazik

- telegrama - molba od trojca bugarski dezerteri da bidat prefrleni od

ki~evskiot vo bitolskiot zatvor (sn. 45 na turski jazik)

- barawe od pove}e zatvorenici od Solun da im se odobrat sredstva za

vra}awe vo svoite domovi (sn. 49)

- teror od bugarska ~eta vo s. Lisulan (ne~itlivo), Bitolsko, kade {to

tamo{nite grkomani vr{ele golem pritisok na naselenieto da ja prifati

Patrijar{ijata (sn. 50-52)

- napadnato selototo Peso~nica od ~etata na vojvodata Zole i ubien eden

grkoman (sn. 53)

193

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarskata” ~eta na vojvoda

Stavre Gogov kaj s. Vev~ani (sn. 54)

- izvestuvawa za ubistva od nepoznati storiteli vo s. Bernica i dr. (sn.

57-58)

- vo s. Tron - Bitolsko ubieni od “bugarskata” ~eta na vojvoda Ivan od s.

Logovardi pove}e ìteli koi {irele gr~ka propaganda (sn. 64-65); i eden

srboman od Bitola (sn. 66, 67); vo s. Bigli{te, Kor~anska kaza za ubien gr~ki

{pion (sn. 68)

- teror i opoàruvawa od “bugarski” ~eti vo s. Eleovo, Lerinska kaaza

(sn. 71, 72) i s. âirli, Bitolsko (sn. 73)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Stavre

Matej Gogov (sn. 74, 76, 77)

- teror od turskite vlasti vo s. (ne~itlivo) Prilepsko, kade {to spored

izjavi na ìtelite se kriele ~lenovi na Komitetot (sn. 92-95-a)

- delumno {ifriran izve{taj za apseweto i soslu{uvaweto na Milan

Mirev (~len na “bugarska” ~eta), od s. Dolni Poroj, Demirhisarsko (sn. 96, 98)

- prepiska za koristeweto {ifrovnik za de{ifrirawe na {ifrirani

izve{tai (sn. 97, 99, 104)

- opoàren manastirot Toplica, Demirhisarsko od ~etata na vojvodata

Riste (sn. 100)

- obid za ubistvo od eden ìtel na Prilep vrz srbomanot pop Mone

Krstev (sn. 101)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarska” ~eta kaj s.

Nikodim (sn. 103)

- ubien vojvodata Tane Nikolov i nekolku negovi ~etnici vo sudirot so

turska vojska kaj selata Gorni~evo i Banica (sn. 105, 106)

- teror od “bugarska” ~eta vo s. Nikodim, Prilepsko kade {to srpski ~eti

vr{ele golem pritisok vrz ìtelite da ja prifatat Patrijar{ijata i da se

deklariraat kako Srbi (sn. 107).

- apsewa od turskite vlasti na lica {to doa|ale od Bugarija so la`ni

ispravi (sn. 108, 109)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Naum kaj

s. Rakle me|u Kavadarci i Prilep (sn. 111)

194

- spisok na ~etite i vojvodite koi vo Nikodim odràle zaedni~ka sredba

za ponatamo{noto dejstvuvawe zaradi spre~uvawe na terorot od gr~kite i od

srpskite ~eti vo Vele{ko i Mariovsko (sn. 112-114)

- oruèn sudir me|u vla{ko-grkomanskata ~eta na \orgi-pa{a i

“bugarskata” ~eta na vojvodata Iv. Naumov - Albanski vo Mariovsko (sn. 115)

- oruèn sudir so `rtvi me|u “bugarskata” ~eta na vojvodata Ker{akov od

Kostursko i gr~ka ~eta kaj seloto Gr~e (ne~itlivo)

- ubistva i grabeì od “bugarski” ~eti vo s. Nevoljani, Lerinsko i s.

Brod, Bitolsko (sn. 117, 118)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarska” ~eta vo

Prilepsko; napraven uvid na mestoto na nastanot od italijanskite oficeri

Luci i Alber (sn. 119, 120)

- oruèni sudiri so `rtvi me|u turska vojska i “bugarski” ~eti kaj selata

Nikodim i Rakle i kaj seloto Popadija, Vele{ka kaaza (od ~etite zaginati 78

lica, me|u koi i vojvodite Petar Acev, Cokov, Mir~e i Milan) (sn. 121)

- izve{tai za obidot za grabnuvawe na angliskiot voen pomo{nik vo

Drama, Eliot, od ~etata na vojvodata Daev; oruèn sudir na ~etata so turska

vojska, so `rtvi, me|u koi i vojvodata Daev; sudski proces vo vonredniot sud vo

Solun protiv obvinetite (sn. 122-125, 130-132)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarskata” ~eta na

vojvodata Kuzo kaj s. Tikolica (ne~itlivo); po pretresite od turskata vojska vo

seloto se najdeni oru`je i prepiska so nedozvolena sodrìna (sn. 126-127)

- spisok na `rtvite (~lenovi na Gr~kiot komitet) na terorot od

“bugarska” ~eta napraven kaj s. Dolno Kotori, Lerinsko (sn. 128)

- obidi za ubistva na grkomani vo Bitola od nepoznati lica (se

pretpostavuvalo od ~lenovi na Organizacijata) (sn. 129, 133)

- teror od gr~ka ~eta so `rtvi vo Bitola (sn. 134)


Drnoveni i Konomladi (Kostursko) so spisok na `rtvite od ~etata na Pando

Kqa{ev (sn. 135-137)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etite na vojvodite Tomo

Nikolov, Mir~e i \ore Spirkovi kaj s. Toplica (spisok na `rtvite - sn. 138,

139)

195

- pretresi od turska vojska vo domot na vojvodata Dean vo s. Laktine

(ne~itlivo), Odrinsko; najdeno oru`je i negovata prepiska (sn. 140)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i edna ~eta kaj s. Puturit

(ne~itlivo - Prilepsko) (sn. 141, 142)

- barawe da mu se nadomestat na Vangel Trajkov tro{ocite za lekuvaweto

i prestojot na ranetite od sudirot kaj s. Dolno ârlija, Bitolska kaaza (sn. 143,

144)

- oruèn sudir so `rtvi me|u gr~ka ~eta i ~etata na vojvodata Dimko me|u

selata Iven i êlel, Mariovsko (sn. 145, 147

- kopija od zakanuva~koto pismo adresirano od G. Vardas - {ef na gr~ka

~eta i koxaba{ija na s. Popoqani, Lerinska kaaza (sn. 146, 149 na francuski

jazik)

- oruèn sudir so `rtvi me|u srpska ~eta i ~etata na Ko~o kaj s. Kreter

(ne~itlivo, sn. 148; sn. 149 isto so sn. 146)

- teror od “bugarska” ~eta vo grkomanskoto selo Negovan, Lerinsko (sn.

150, 152)

- predupreduva~ko pismo so potpis “Kendros” (bez dovolno podatoci, sn.

151 na francuski jazik)

- ubistva od gr~ka ~eta vo s. Nered, Lerinsko (sn. 154)

- ubistva na pove}e vojnici {to po otsluùvaweto na vojskata se vra}ale

vo svoite domovi, izvr{eni od ~etata na Tane Nikolov me|u Prilep i

Kavadarci (sn. 155); sudir me|u istata ~eta i srbomani vo s. Nikodim,

Prilepsko (sn. 156)

- ubieni od ~etata na Nace i Krste Leonov pove}e ìteli - sorabotnici

na gr~ki ~eti vo selata Loèni, Lerinsko, s. Armelor i Orad, Bitolsko (sn.

157)

- oruèn sudir so `rtvi me|u gr~ka ~eta i ~etata na Krste Malik kaj s.

Savi~ - Mariovsko i s. Negovan - Lerinsko; zapleneta arhivata na ubieniot

gr~ki sekretar (sn. 158, 160, 161)

- od zaplenetiot notes na ubieniot gr~ki kapetan Lakos Vangeli

Nikolusi i hronolo{ki pregled na sudirot so turskata vojska kaj selata

Gudimirci i Budimirci i opoàruvawe na Negotino (sn. 162-165)

196

- uverenie deka \or|i Tanopulos bil ~len na ~etata na vojvodata ô~ius

vo Karaxova (sn. 166, gr~ki jazik)

- uverenie deka \or|ios Tanopulos bil ~len na makedono-gr~koto telo vo

~etata na Panajotis Potakis - Mariovsko (sn. 168 na gr~ki jazik); sn. 169

duplikat 168)

- uverenie od Gr~ko-makedonskiot komitet deka Atanasis Lambronidis

bil vo ~etata na Fiatakis od 1.XII 1906 do III 1907 godina (sn. 170; sn. 171

duplikat na 170 na gr~ki jazik)

- uverenie od Gr~ko-makedonskiot komitet izdadeno na liceto Atanasos

Lambrodos za ~lenuvawe vo Komitetot na Vroddu vo Mariovsko (sn. 175 gr~ki

jazik; sn. 176 isto so 174)

- uverenie izdadeno na \or|i Suncas deka bil ~len na Gr~ko-

makedonskiot komitet na Vrondos (sn. 175 na gr~ki jazik)

- uverenie izdadeno na Jorgos Tanopulos deka bil ~len na Gr~ko-

makedonskiot komitet na Vrondos (sn. 177 na gr~ki jazik)

- zakletva na Makedonecot od Jorgos Kernos (pro{talno pismo za

razdelba od semejstvoto pri zaminuvaweto vo Gr~ko-makedonskiot komitet (sn.

180 na gr~ki jazik, sn. 182 i 183 isto so sn. 180)

- uverenie izdadeno na Jorgios Suncas deka bil ~len na ~etata na Vrondos

(sn. 178 na gr~ki jazik)

- teror od “bugarska” ~eta vo srbomanskite sela Kozi~ino i Rabetin Kol,

Ki~evsko (sn. 184); i vo grkomanskite sela Polog i Selce (sn. 185 ne~itlivo)

- ubistva izvr{eni od “bugarski” ~eti vo s. Nered, Lerinsko; ubien eden

egzarhist po gre{ka, a vo s. Gope{, Bitolsko ubien direktorot na gr~koto

u~ili{te (sn. 186, 187)

- teror vo srbomanskoto selo Koli~ino, Ki~evsko od Kru{evski vojvoda

(sn. 189)

- pretresi i apsewe na pove}e u~iteli od turskite vlasti vo Prilep (sn.

190); ubien vojvodata Ivan Pa{a od turski zlostornik (sn. 188); pretresi vo

Bitola vo potraga po sve{tenikot {to odràl opelo na po~inatiot vojvoda

Ivan-pa{a (sn. 191)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na kosturskiot

vojvoda Kuzo kaj s. êre{nica (sn. 192, 194, 195)

197

- ubistva na pove}e grkomani od ~etata na vojvodata Zle vo s. Petarsko

(ne~itlivo - Lerinsko) (sn. 201); vo s. Ariqevo - Demirhisarska nahija od

“bugarski” ~etnici (sn. 193); ubieni pove}e grkomani vo s. Kostino (ne~itlivo),

Lerinsko (sn. 197)

- oruèn sudir me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Nace vo Bitola

(sn. 196, 198-200)

- izvr{ena smrtna presuda na ìtel od s. âirli, Bitolsko obvinet za

ubistvo na dvajca turski vojnici (sn. 202, 208, 209)

- statija vo vesnikot “Aèns Avas” vo vrska so opoàruvawata i terorot

vo Mariovsko (sn. 203, 205, 206)

- za opoàruvaweto na imotot na Omer-beg (sn. 204 na francuski jazik,

te{ko ~itlivo)

- oruèn sudir me|u turska àndarmerija i “bugarska” ~eta kaj s.

Biqanik, Bitolsko (sn. 207 na francuski jazik, ne~itlivo)

- izvr{ena smrtna kazna od ~lenovi na Organizacijata na ìtel od s.

Smrde{, Kostursko obvinet za sou~estvo vo izvr{eniot teror od turskata

vojska vo istoto selo (sn. 210, 211)

- oruèn sudir me|u turska vojska i dvajca ~etnici {to se kriele vo s.

Luk, Prespansko, po nivnoto samoubistvo Turcite go opoàrile seloto. (sn.

212-215)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 131

DELO: V/55

1905 g.

Izve{tai od bugarskiot trgovski agent vo Bitola To{ev do ministerot

za nadvore{ni raboti vo Sofija, Petrov, za oruènite sudiri me|u turska

vojska i ~eti vo Makedonija:

- oruèn sudir me|u turska vojska i ~etata na “bugarskiot” vojvoda Arso

kaj s. Podviz, Ki~evsko (sn. 1)

198

- oruèn sudir me|u gr~ka ~eta i ~etite na vojvodite Kuzman Popov i

Nikola Andreev kaj s. ûrilevo, Kostursko, ~ii ìteli imale èlba da

preminat kon Patrijar{ijata (sn. 2, 3)

- delumno {ifriran izve{taj za apsewa i pretresi od turskite vlasti vo

Debar po revolucionernite spisanija “Buletin”, “Revolucioneren list” i

“Osnovata na organizacijata” (sn. 4, 5)

- delumno {ifriran izve{taj za ubienite gr~ki sorabotnici vo Bitola

vinovni za la`no svedo~ewe protiv pove}e nevini ìteli na s. Pelu{ino i

Grade{nica, Bitolsko (sn. 6-8)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Gero od

s. Kriveni, Lerinsko; teror, apsewa i sudski proces protiv obvinetite od

turskite vlasti (sn. 9-11)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Ta{ko

kaj s. Oliven, Bitolsko; teror i opoàruvawe na seloto (sn. 12-13)

- oruèn sudir me|u turski àndarmi i ~etata na Mitre Vla{eto kaj s.

@elevo, Kostursko (sn. 14)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Spiro

Ol~ev kaj s. Beofina, Prespansko; apsewa i teror i vo s. Ruqe i Breznica (sn.

15)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i “bugarska” ~eta kaj s. Cer,

Demirhisarsko (sn. 16)

- oruèn sudir me|u turski asker i dvajca ~etnici kaj s. Vev~ani,

Ohridsko (sn. 17)

- dopolnitelen izve{taj za sudirot kaj Cer me|u turska vojska i ~etite na

ki~evskiot vojvoda Ivan~o, me|u koi bil i ohridskiot rakovoditel Uzunov (sn.

18, 19)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Tane i pripadnici na

Gr~kiot komitet me|u selata Leskovec i Banica (sn. 20, 21)

- {ifrirano pismo za oruèn sudir me|u turska vojska i edna ~eta kaj

grkomanskoto selo Rakovo (sn. 24, 25)

- oruèn sudir me|u gr~ka i “bugarska” ~eta kaj s. Bukovi} (sn. 26)

- teror od turska vojska vo s. Bon~e, Prilepsko i s. Biqanik, Bitolsko

(sn. 29) i drugi sela kade {to se kriele “bugarski” ~eti (sn. 27, 22-23)

199

- ubieni pove}e ìteli na s. Patele od ~etata na vojvodata Tane,

obvineti za predavstvo na vojvodata Markov (sn. 28)

- ubieni od ~etata na vojvodata Tane pove}e Albanci - hristijani, jataci

na gr~ki ~eti vo s. Ajtos, Lerinsko (sn. 30)

- delumno {ifriran izve{taj za oruèn sudir so `rtvi me|u “bugarska” i

gr~ka ~eta me|u Sko~ivir i Petalino, Mariovsko (sn. 31)

- oruèn sudir na turski asker i “bugarska” ~eta kaj s. Biwani, Bitolsko

(sn. 32)

- preminuvawe na ìtelite od s. Dobromirci, Bitolsko od patrijar{isti

vo egzarhisti; ubistvo na pove}e selani-grkomani od istoto selo - u~esnici vo

terorot napraven vo s. Birnik od gr~ka ~eta (sn. 33, 34)

- {ifriran izve{taj za oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata

Naum i turska vojska vo s. Buf (sn. 35)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etite na Mitre Vla{eto i Kirjazi i

turska vojska vo s. Gabre{, Kostursko (sn. 37)

- oruèn sudir so turska vojska i ~etnik vo s. Turie, Ohridsko (sn. 37)

- oruèn sudir me|u turska vojska i ~etite na vojvodite Alekso i Ta{ko

vo s. Radovo (sn. 38, 39)

- zakani, uceni i drug vid pritisok od gr~ka ~eta i vojnici na avstriskite

polkovi vrz ìtelite na s. Brezica, Kostursko za priznavawe na

Patrijar{ijata (sn. 40, 41)

- teror od gr~kata ~eta na kapetanot Panajoti vo s. Dobroveni, Lerinsko

za priznavawe na Patrijar{ijata i oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i

“bugarska” ~eta kaj s. Petalino (sn. 41)

- ista sodrìna, na francuski jazik sn. 42

- oruèn sudir so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Mitre

Vla{eto kaj s. D’mbeni, seloto opoàreno; poplaki do stranskite diplomatski

pretstavnici; sudir na ~etite na vojvodata Mitre Vla{eto i vojvodata Vardas

kaj s. Luk (ne~itlivo) (sn. 43, 45)

- oruèni sudiri so `rtvi me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Petre

kaj s. Kozica i so druga ~eta kaj s. Bon~e, Prilepsko (sn. 44)

200

- delumno {ifriran izve{taj za opoàreniot manastir na Gr~kata

patrijar{ija, Lisalot, Bitolsko, i za ubistvoto na ~uvarot na manastirot -

grkoman (sn. 46)

- delumno {ifriran izve{taj za oruèn sudir so `rtvi me|u turska

vojska i “bugarska” ~eta kaj s. Ajtos, Lerinsko (sn. 47)

- oruèn sudir so `rtvi (ubien vojvodata Trpko) me|u srpska i “bugarska”

~eta kaj selata Krapa i Margarit (sn. 48)

- oruèn sudir me|u ~etata na vojvodata Mitre Vla{eto i gr~kata ~eta na

vojvodata Vardas kaj s. Prekopana, Lerinsko (sn. 49)

- sn. 49 duplikat


Orahovec, Prilepsko (sn. 50, 51)

- oruèn sudir me|u turska vojska i ~etata na Naum Buf~eto kaj s.

Bare{ani, Bitolsko. (sn. 52, 53)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 132

DELO: I/55

1906 god.

Prigovor protiv odlukata na otomanskata vlada so koja se skrateni

pravata na veroispoved na egzarhiskoto naselenie, a se favorizira

patrijar{iskoto (sn. 1 na francuski jazik)

- protestna nota na kneèvskiot trgovski agent vo Skopje do Turskoto

komesarstvo vo Skopje, protiv odlukata na Hilmi-pa{a za skratuvawe na

pravoto na arhijerejskite namesnici vo Skopskata eparhija da u~estvuvaat vo

rabotata na administrativnite soveti (sn. 2)

- sn. 3 i 4 istata nota na francuski jazik

- nota vo vrska so odzemenite prava na Bugarskata crkva za slobodno

vr{ewe na verskite i nacionalnite obredi i zapostavenata polo`ba na

egzarhistite vo odnos na patrijar{istite (sn. 5, 6 na francuski jazik)

201

- prepiska vo vrska so problemot na nedostigot od stru~ni sve{tenici i

u~iteli vo Kajlarska kaaza (sn. 7)

- izve{tai, prepiska i poplaki od u~itelite na “bugarskoto” u~ili{te vo

Emboro, Serfi~ka kaaza (Bitolski vilaet) do Josif II, bugarski egzarh vo

Carigrad, za turskite zlostorstva vo Emboro (sn. 8-29)

- nalog za sproveduvawe istraga vo Bitola poradi nekoj buntovni~ki akt

(sn. 20 turski jazik)

- delumno {ifrirano pismo vo vrska so nekoj nastan {to treba da se

slu~i (sn. 27 turski ne~itlivo)

- prepis od notata na turskiot i avstroungarskiot konzul upatena do

Visokata porta vo vrska so pravoto na bugarskite mitropoliti i nivnite

pomo{nici vo Makedonija da u~estvuvaat vo rabotata na administrativnite

soveti (sn. 30-33)

- prilog: notata na francuski, sn. 30-33

- sugestija na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad do

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola za krajna vnimatelnost pri vodeweto

na oficijalnata korespondencija me|u trgovskite agentstva i egzarhiskite

organi (sn. 34)


Volgoder, Resensko, po {to seloto e ograbeno i opoàreno; intervencija na

Hilmi-pa{a do bugarskite vlasti za prezemawe merki za suzbivawe na akciite

na bugarskite ~eti vo Makedonija (sn. 35, 38, 39)

- statut na Vnatre{nata makedono-odrinska revolucionerna organizacija

(preraboten tekst od op{tiot kongres odràn vo tekot na 1905 god.) (sn. 40-42)

- pravilnik na ~etite na Vnatre{nata makedono-odrinska

revolucionerna organizacija (izraboten na op{tiot kongres odràn vo 1905

god.) (sn. 43-47)

- pravilnik na Vnatre{nata makedono-odrinska revolucionerna

organizacija (izraboten na op{tiot kongres na Organizacijata vo 1905 god.) (sn.

48-63)

- “Osnovi na Vnatre{nata revolucionerna organizacija” - bro{ura

izdadena vo Sofija vo 1904 godina, a napi{ana od Brut. (sn. 64-70)

202

FOND: BUGARSKI KONZULAT VO BITOLA (1897-1912)

MF - 4304

GODINI: 1904-1907

SNIMKI: 1785

DOL@. M.: 49, 85

JAZIK: bugarski, francuski, gr~ki, turski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 132

SODR@INA: Prepiska so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad, Egzarhijata,

crkovnite op{tini i dr.:

1904 god.

- izvadoci od knigata na Brut za celite, zada~ite i organizacijata na

VMRO (sn. 70-84)

- statisti~ki podatoci za vojvodi i ~eti vo Bitolskiot vilaet (sn. 86-88)

1906 god.

- instrukcii od MNR do KDA vo Carigrad da prezeme ~ekori kaj Hilmi-

pa{a i kaj civilnite agenti za za{tita na naselenieto vo Makedonija od

nasilstvata na turskata vlast, vrz osnova na istite barawa od naselenieto (sn.

90-98, 114)

- sudir me|u ~etata na mariovskiot vojvoda Velko so turska vojska (ubieni,

zatvoreni) ( sn. 99)

- za ubistvoto na grkomanite Kote i Risto [i{manovi (sn. 100)

- prepis od pismoto na CK na VMRO do bugarskite trgovski agenti vo

Makedonija i Odrinsko da ne se me{aat vo rabotata na VMRO (sn. 101-103)

203

- barawe od Egzarhijata da se za{titi nejzinata polo`ba, ozakoneta

spored fermanot od 1878 godina (sn. 104-110, 116-118)

1906 god.

- dogovor na lu|eto me|u srpskata propaganda (sn. 115)

- za kosturskiot vojvoda Dimitar Vlaot (sn. 119)

- pritisok na Egzarhijata vrz patrijar{iskite sela vo Dramsko da se

otkaàt od Patrijar{ijata (sn. 120-121)

- za posetata na Amerikanecot Albert Seniksen na Bitola so cel da se

zapoznae so VMRO i so ~etite (sn. 122)

- za preminot na lerinskiot vojvoda Iqo Popadiski od s. Setina vo

gr~kite ~eti (sn. 123-124)

- za koleòt vo s. Raotino od strana na gr~ka ~eta (sn. 125)

- za napadot na prilepskiot pop Spase (sn. 126)

- za neuspe{niot obid na policijata da go fati ohridskiot vojvoda Dejan

(sn. 127)

- za ubistvoto na vojnicite od 4-tata pionerska druìna od gradot [umen

(sn. 128)

- za sudirot na ~etata na lerinskiot vojvoda Najdo Mitev od s. Gorni~evo

so gr~ka ~eta vo s. Setina (sn. 129-130)

- za napadot na ~etata na vojvodata Kole vo s. Dobroli{ta i opsadata na

seloto od turska vojska (sn. 131-135)

- za napadot na srpska ~eta vo s. Drenovci, Prilepsko. (sn. 137)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 133

1905 god.

- Izve{taj od bugarskiot trgovski agent vo Bitola za negoviot slu`ben

pat vo Pariz i London i negovite vpe~atoci za odnosot na golemite sili sprema

makedonskoto pra{awe i balkanskite dràvi (sn. 4-16, 21-26)

204

- polo`bata na naselenieto po vostanieto vo Makedonija: posledici

(ubistva, zatvori, teror) i odnosot na gr~kata vlast sprema makedonskoto

naselenie: pritisok da se otka`e od Egzarhijata, terorizirawe od strana na

gr~ki ~eti i od srpskata, rimokatoli~kata i bugarskata propaganda (sn. 18-20a,

77-85)

- sudir na ~eti vo s. Kojnsko, Ele{nica, Dobroli{~a, Sv. Petka,

Grade{nica (sn. 27-30, 60)

- instrukcii od generalot Petrov, pretsedatel na Sovetot pri MNR vo

Sofija i noti dadeni na pretstavnikot na Bugarija vo Berlin, London, Pariz,

Rim, Peterburg i Viena vo vrska so polo`bata na naselenieto vo Odrinskiot

vilaet (oktomvri 1904 - mart 1905), Solunskiot, Bitolskiot i Kosovskiot

vilaet: aferite vo s. Zelenikovo, Lerinsko, Zagori~ani - Kostursko, Mrvinci -

Dojransko, Kukli{ - Strumi~ko: spisoci na ubieni i raneti od gr~ki ~eti (sn.

31-41)

- prepis od {ifrirano pismo na punktoviot na~alnik Ceno Kurtev,

}ustendilski vojvoda, zarobeno od turskata vlast (sn. 42, 43)

- fazata na re{avawe na makedonskoto pra{awe i bugarskata propaganda

vo toj odnos ({to napravila i {to ne napravila, nejziniot sudir so gr~kata i

srpskata propaganda (sn. 44-58)

- {ifrirano pismo od bugarskiot trgovski agent

1905 god.

- za sostojbata na VMRO vo Bitolskiot vilaet po reoni: razdor okolu

izborot na rakovoditeli na Organizacijata i posrednik me|u Bugarija i

Organizacijata: obid na bugarskiot trgovski agent da gi pomiri dvata lagera

- proizvod na toj razdor (sn. 61-67)

- spisoci na ~etite i vojvodite: centralisti i vrhovisti (sn. 68, 69)

- za sostojbata vo Kajlarskata kaaza: naselenieto i negovoto vlijanie od

Patrijar{ijata i Egzarhijata (crkvi i sve{tenici, u~iteli i u~ili{ta,

oddelno za sekoe selo). (sn. 86-91)

205

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 134

SODR@INA: Prepiska so MNR vo Sofija i Egzarhijata za:

1906 god.:

- povedenieto na aku{erkata Konstantina Hristova. (sn. 106)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 135

SODR@INA:

1905 god.

- Za atentatot na gr~kite pretstavnici na vlasta vrz lekarot Vladov;

negovo zaminuvawe od Bitola poradi nesigurnosta na negoviot prestoj vo

Bitola; anga`iranost na MNR da go spre~i toa. (sn. 1-16)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 136

SODR@INA: Prepiska so MNR vo Sofija, Narodniot muzej i dr.

1905 god.:

- ureduvawe na kupoproda`ni odnosi so \or|i Balas~ev i Kosta Ko~ov od

Struga vo vrska so prezemaweto na starini {to imaat muzejska vrednost.

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 137

DELO: br. II

206

SODR@INA: Prepiska br. 10 so MNR vo Sofija i Narodnata banka

1905 god.:

- krediti od Narodnata banka vo Sofija za kupuvawe obleka za gavazite i

kuririte pri KTA vo Bitola. (sn. 1-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 138

DELO: br. II

SODR@INA: Prepiska so MNR (Oddelenie za pe~at i Smetkovodstvo)

1905 god.:

- na~in na dostavuvawe i vidovi na vesnici i spisanija za KTA vo Bitola.

(sn. 1-22)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 139

DELO: br. II

SODR@INA: Prepiska br. 6 so MNR vo Sofija:

1905 god.

- nabavka i popravka na mebel za KTA vo Bitola. (sn. 1-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 140

DELO: br. II

207

SODR@INA: Prepiska br. 15 so MNR (Smetkovoden oddel)

1905 god.

- godi{en ot~et za prihodite na KTA vo Bitola, 6a 1904 god. (sn. 1-10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 141

DELO: br. II

SODR@INA: Prepiska so MNR (PO) vo Sofija i so bugarskite crkovni

op{tini:

1906 god.

- prezemawe merki da se spre~i preminot na egzarhistite (semejstvata na

iselenicite od Makedonija vo Bugarija) vo patrijar{isti (“srbomani i

grkomani”) od Resen, Pelagoniskata, Debarskata i Skopskata eparhija. (sn. 1-27)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 124

DELO: br. 7

SODR@INA: Prepiska br. 2 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun, Ser, Skopje:

1905 god.

- za na~inot i tekot na prebrojuvaweto na naselenieto vo Evropska

Turcija (Makedonija) i postapkite na MNR i bugarskite agencii (protesti

protiv “nezakonitosta” na toj proces) da go prika`at makedonskoto naselenie

kako bugarsko. (sn. 1-21)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 143

DELO: br. U

208

SODR@INA: Prepiska br. 2 so MNR vo Sofija, KTA vo Carigrad

1906 god.:

- ubistva, razbojni{tva (kra`bi, paleì, maltretirawa) od strana na

turski i albanski razbojni~ki bandi vrz naselenieto vo Bitolsko, Prilepsko,

Kostursko, Lerinsko, re~isi vo site krai{ta na Makedonija

- noti od strana na KTA vo Bitola, KDA vo Carigrad upateni do

civilnite agenti, do konzulite na golemite sili za za{tita na naselenieto od

razbojni~kite bandi. (sn. 1-88)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 144

SODR@INA: Prepiska so KDA vo Belgrad, Atina i Carigrad, KTA vo Skopje

i MNR vo Sofija:

1905 god.

- za dejnosta na srpskata propaganda (po~etok, istoriski razvoj,

u~ili{ta, u~enici, crkvi i sve{tenici, ~etni~ko dejstvuvawe) vo Makedonija

(sn. 1-8, 10-17, 23-46)

- za dejnosta na romanskata propaganda (crkovna, u~ili{na) (sn. 9, 9b, 18,

21, 22, 48)

- za dejnosta na gr~kata propaganda (~etni~ko dvièwe i pritisok vrz

naselenieto vo Makedonija da se otkaè od Egzarhijata). (sn. 48, 55-65)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 145

DELO: br. 8

209

SODR@INA: Prepiska (doverliva) so MNR vo Sofija, na~alnikot na Tajniot

kabinet na bugarskiot knez, Dobrovi~, KTA vo Skopje i Solun, KDA vo

Carigrad, Pariz i Rim za:

1905-1906 god.

- besplatno davawe lekovi na siroma{noto naselenie vo Bitola (sn. 1-5,

8-13)

- nov tek na srpskata propaganda: izdavawe na vesnikot “Avtonomna

Makedonija” (sn. 6, 7)

- zatvorawe na sve{tenici, u~iteli i u~esnici vo komitetskite raboti;

prezemawe merki za nivno osloboduvawe (sn. 14-22, 32-44)

- merki protiv preseluvaweto na muslimanskoto naselenie vo

Makedonija (Radovi{ko, [tipsko i Peh~evsko) (sn. 28-31)

- poseta na stranski diplomati - francuskiot novinar Mi{el Poares,

italijanskiot Rudolf Fua i Rene Piwon so specijalna misija vo Makedonija za

sobirawe etnografski podatoci vo pravec na re{avawe na makedonskoto

pra{awe (sn. 45-56)

- stavot na bugarskata vlada po pra{aweto za reformite vo Makedonija i

makedonskoto pra{awe. (sn. 57-60)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 146

DELO: br. U

SODR@INA: Prepiska br. 1 so KDA vo Carigrad, MNR vo Sofija i

pretsedateli na bugarski crkovni op{tini za:

1905-1906 god.

- teror na gr~ki ~eti (ubistva, maltretirawa, pale`i preku koi se

ostvaruva pritisokot na gr~kata propaganda vrz egzarhiskite sela da se

otka`at od Egzarhijata i da preminat pod Patrijar{ijata); noti isprateni do

stranskite konzuli po povod gr~kiot teror vrz egzarhistite.

210

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 147

DELO: br. 4

SODR@INA: Prepiska br. 8 so MNR vo Sofija, KTA vo Skopje i Solun, KDA

vo Atina i Belgrad, so bugarskite crkovni op{tini i dr.:

1906-1907 god.

- ispla}awe na Andon Dimitrov, ~len na Bitolskiot vonreden sud i d-r

Golev, bugarski lekar vo [tip. (sn. 1-32)

1907 god.

- gr~kata propaganda (Gr~kiot makedonski komitet na ~elo so

Kalopotakis, ~etni~kata dejnost) i pritisok vrz egzarhiskite sela da preminat

vo Patrijar{ijata (sn. 34-41, 44, 45, 56-74)

- srpskata propaganda (Srpski makedonski komitet i ~eti) i pritisok vrz

egzarhiskite sela da se otka`at od Egzarhijata i da stanat Srbi (sn. 46-51, 55,

87)

- sostojbata na bugarskoto crkovno i u~ili{no delo vo Bitolskiot

vilaet (statisti~ki podatoci, sn. 42, 44, 45, 71, 78-86, 88)

- merki (protestni noti, promemorii i drugi postapki) na bugarskata

vlast protiv gr~kata i srpska propaganda i ~etite (sn. 55, 63-67, 72-74)

- {ifrirano pismo. (sn. 52, 53)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 148

DELO: 4

SODR@INA: Prepiska br. 3 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun:

1905 god.

211

- barawa i postapki za osloboduvaweto od bitolskiot zatvor na Jordan

Naumov, u~enik vo bugarskata bitolska gimnazija (sn. 1-16, 40, 41, 49-53)

- gr~kata propaganda i teror: napad na gr~ki ~eti vrz egzarhiskite sela

da preminat kon Patrijar{ijata; sudir na gr~ki ~eti so turska vojska (sn. 20-25,

27, 34, 36, 42)

- sudir me|u turskata vojska i “bugarski” ~eti (sn. 35, 43, 46)

- barawa i postapki, protestni noti do glavniot inspektor Hilmi-pa{a,

civilnite agenti i konzulite na golemite sili za za{tita na “bugarskoto”

naselenie od gr~kiot teror. (sn. 16-19, 28-33, 37-39)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 149

DELO: IV

SODR@INA: Prepiska br. 9 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun:

1905 god.

- gr~ka propaganda i teror (ubistva, nasilstva, opo`aruvawa) vrz

naselenieto vo Bitolskiot vilaet (sn. 1-11, 13-21, 23-26, 30-48, 55)

- kole`ot vo s. Zagori~ani, Kostursko (sn. 36-45)

- sudir na gr~ki ~eti i turska vojska (sn. 27, 29)

- sudir na gr~ki i bugarski ~eti (sn. 22, 23, 56)

- spisoci na ubieni “grkomani” (sn. 58-93, 99-120)

- protestni noti upateni od KTA vo Bitola i MNR vo Sofija do glavniot

inspektor Hilmi-pa{a, civilnite agenti i konzulite na golemite sili protiv

gr~kiot i turskiot teror vrz naselenieto vo Bitolskiot vilaet. (sn. 12, 31-37,

94)

212


MF - 4305

GODINI: 1905-1908

SNIMKI: 1828

DOL@. M.: 50, 60


FOND: 331

OPIS: 1

AE: 149

SODR@INA: Prepiska so MNR vo Sofija, KTA vo Solun i Serez:

maj-dekemvri 1905

- gr~kata propaganda i teror (ubistva, nasilstva i opo`aruvawe) vrz

naselenieto vo Bitolskiot i Solunskiot vilaet so cel da se otka`e od

Egzarhijata i da premine vo redovite na Patrijar{ijata, odnosno da se izjasni

kako gr~ko (sn. 127-131, 135, 140-148, 150-165, 171-186, 189-193, 196-208, 233)

- spisoci na ubieni (sn. 120-126, 209-286)

- sudir na gr~ki ~eti i turska vojska (sn. 136, 176)

- pisma, odnosno poplaki od naselenieto od selata Be{~o{~a

(Mariovsko), Osni~eni (Kostursko) i Gevgelija do konzulite na golemite sili

od terorot na gr~kite ~eti (sn. 166-168, 194)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 150

SODR@INA: Prepiska so MNR i KDA vo Atina za:

1906 god.

- patuvawe na francuskiot novinar Mi{el Poares niz Makedonija (sn. 1-

3)

213

- dejnosta na novoformiraniot gr~ki makedonski komitet “Aleksandar

Veliki”. (sn. 4-5)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 151

DELO: VIII

SODR@INA: Prepiska br. 6 so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad:

juni 1906

- postapki pred Hilmi-pa{a, civilnite agenti i konzulite na golemite

sili za zgolemuvawe na brojot na hristijanskite poljaci po selata vo

Bitolskiot vilaet. (sn. 1-18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 152

DELO: VIII

SODR@INA: Prepiska br. 3 so KDA vo Viena za:

1906 god.

- izgotvuvawe od Avstro-Ungarija i Rusija proekt za sudski reformi vo

Makedonija, spored koi civilnite agenti }e se javat vo uloga na kontrolori na

turskite sudovi. (sn. 1)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 153

DELO: 8

214

SODR@INA: Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad i KTA vo

Solun i Serez:

juni-dekemvri 1906

- ulogata i polo`bata na `andarmerijata vo Makedonija. (sn. 1-27)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 154

DELO: VIII

SODR@INA: Prepiska br. 8 so MNR vo Sofija, KTA vo Seres, Solun za:

mart-oktomvri 1906

- zabrana i spre~uvawe na turskata vlast bugarski oficeri da patuvaat

niz Turcija

- postapki pred Portata od MNR vo Sofija za ukinuvawe na taa zabrana

(premomorii) (sn. 1-13)

- na~in na anketirawe od strana na anketnite komisii i civilnite agenti

na nastani (ubistva, zlostorstva, apsewa i drug teror izvr{eni od turskite

vojnici vo Makedonija), Melni~ka kaaza: Manxukov ^iflik, s. Hrsovo i s.

Vrawa

- izve{tai od anketnite komisii i civilnite agenti po gorere~enite

nastani. (sn. 14-40)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 155

DELO: VIII

SODR@INA: Prepiska br. 7 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun i Seres za:

april-dekemvri 1906

215

- za patuvaweto na glavniot inspektor Hilmi-pa{a i civilnite agenti vo

Bitola, Skopje, Solun i Serez so cel da izvr{at anketa na nastanite vo s.

Dolno Hra{tani, Sersko i vo Melni~ko. (sn. 1-21)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 156

DELO: 5

SODR@INA: Prepiska br. 1 so KTA vo Serez i KDA vo Carigrad za:

- zlostorstvata vrz naselenieto vo srpskite sela od turskata vojska

(snimkite se osvetleni). (sn. 1-27)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 157

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 3 so KTA vo Skopje i KDA vo Carigrad za:

- teror (ubistva, nasilstva, grabeì) od turskata vojska vrz naselenieto

vo Kosovskiot vilaet. (sn. 1-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 158

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 3 so KTA vo Solun i MNR vo Sofija za:

- teror (ubistva, nasilstva, grabeì) od turskata vojska i àndarmerija

vrz naselenieto vo Solunskiot vilaet. (sn. 1-13)

216

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 159

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 3 so KTA vo Serez, KDA vo Carigrad i MNR

juni-dekemvri 1906

- teror (ubistva, nasilstva, grabeì) od turskata vojska i àndarmerija

vrz naselenieto vo Serskiot vilaet. (sn. 1-18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 160

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 2 so KTA vo Serez, KDA vo Carigrad i MNR

juni-dekemvri 1906

- teror (ubistva, nasilstva i grabeì) od turskite ~eti vrz naselenieto

vo Serskiot vilaet. (sn. 1-17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 161

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 2v so KTA vo Skopje za:

juli-dekemvri 1906

- zlostorstva izvr{eni od arnautskite razbojni~ki bandi. (sn. 1-7)

217

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 162

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 2 so KTA vo Solun i Serez za:

1906 god.

- teror (ubistva, nasilstva, grabe`i) od razbojni~ki turski i albanski

~eti vrz naselenieto vo Solunskata i Serskata kaaza (sn. 1-5, 10-14)

- klaweto vo s. Vrawa, Melni~ko i anketite po toj povod. (sn. 15-30)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 163

DELO: VII

SODR@INA: Prepiska br. 2 so KTA vo Solun i Serez za:

1906 god.

- dejnosta na Vonredniot sud vo Solun (sudski procesi na poedinci i

grupi zatvorenici) poradi: aferata na Bo{nakoviot han vo Solun (pronajdeni

bombi i pisma so direktivi za nivnata namena) (sn. 1-7, 16-21, 25, 41, 92)

- U~itelskata afera (pretresi, zatvorawa i sudewa na u~iteli vo

Solunsko i Sersko obvineti za zagovor protiv turskiot sistem vrz osnova na

pismoto pronajdeno kaj bugarskiot u~itel Kole Kacanov, kako i drugi pisma so

“komitska” sodr`ina (sn. 26-28, 43-72, 76-81, 83-87, 93, 95, 101, 102, 119, 121, 124-

130, 132-142)

- statisti~ki podatoci za zatvorawe na politi~ki osudenici od april

1904 od maj 1905 vo trite vilaeti (sn. 8)

- sudski proces na u~esnicite vo borbata me|u turskata vojska i

bugarskata ~eta vo s. @ervi, Vodensko (sn. 9, 15)

- sudski proces na gr~kite komiti (andarti) i ~eti poradi ubistva, napadi

vrz sela i sudiri so turskata vojska (sn. 11, 14, 22-24, 30, 34, 40, 91, 96, 110, 120)

218

- sudski proces za atentatot vrz glavniot inspektor na romanskite

u~ili{ta (sn. 106-109)

- sudski proces na sorabotnicite so bugarskite ~eti (sn. 42, 82, 94) i so

Komitetot (sn. 110-118)

- protestni noti od KTA vo Solun do Hilmi-pa{a i civilnite agenti po

povod zatvoraweto na bugarskite u~iteli vo poznatite aferi. (sn. 17-21, 29, 34-

39, 131)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 164

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 9 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun, Pelagoniskata

mitropolija za:

1906 god.

- smrtta (pogrebot) na pelagoniskiot mitropolit Grigorij i molbi od

negovite naslednici za steknuvawe nasledstvo od negoviot imot. (sn. 1-31)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 165

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 3 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun i Skopje, KDA

vo Carigrad i Crkovnata op{tina vo Lerin za:

dekemvri 1905

noemvri 1906

- zabrana od turskata vlast vr{ewe slu`ba na bugarski u~iteli i

sve{tenici (po ime i prezime) vo Makedonija i postapki pred Portata za

ukinuvawe na ovaa zabrana. (sn. 1-25)

219

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 166

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija i KTA vo Skopje i Solun:

fevruari-noemvri 1906

- polo`bata na bugarskoto crkovno-u~ili{no delo vo Makedonija:

statisti~ki podatoci za brojnata sostojba na sve{tenicite, u~itelite i

u~enicite (vo bugarskite i vo turskite u~ili{ta) (sn. 1-4, 8, 11, 14-16, 26)

- borba na vla{koto naselenie vo s. Ravna, Demirhisarsko, da otvori svoe

u~ili{te (sn. 7, 10)

- postapki od Bugarskata egzarhija da organizira crkovni op{tini za

iselenicite od Makedonija vo Amerika (sn. 12, 13)

- memoar od carigradskiot patrijarh do pratenicite na silite vo

Carigrad protiv antigr~koto dvièwe od strana na Bugarija (sn. 17-25)

- postapki Skopskata mitropolija i Konzulatot da go onevozmoàt

baraweto na Palan~ani da se otkaàt od Egzarhijata i da preminat vo

Unijatstvoto. (sn. 27-30)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 167

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 6 so KTA vo Solun i pelagoniskiot mitropolit

Grigorij za:

septemvri 1906

juni 1907

- statisti~ki podatoci (tablici) za brojnata sostojba na bugarskite,

srpskite, gr~kite i vla{kite (romanski - unijatski) u~ili{ta, u~iteli,

220

u~enici, crkvi i manastiri, sve{tenici vo Bitolskiot, Solunskiot,

Kosovskiot i vo Janinskiot vilaet (sn. 1-12, 19-35)

- upatstva za stavot na bugarskata vlast po re{enieto na turskata vlast

za status-kvo na crkovnoto pra{awe vo Makedonija (zabrana na gradewe crkvi) i

promemorii protiv takviot stav. (sn. 13-18, 28-30)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 168

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 6 so MNR vo Sofija, KLA vo Carigrad

maj-septemvri 1906

- ovozmo`uvawe studirawe (stipendirawe) na u~enici {to zavr{ile

bugarska gimnazija za lekari i aptekari vo amerikanskoto medicinsko i

aptekarsko u~ili{te vo Bejrut. (sn. 1-15)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 169

DELO: III

SODR@INA: Prepiska br. 4 so MNR vo Sofija i Ohridsko-prespanskata i

Ki~evsko-debarskata mitropolija za:

noemvri 1905

juni 1906

- buxetot na Egzarhijata za ostvaruvawe na crkovno-u~ili{noto delo vo

Makedonija

- spisoci na crkvi, u~ili{ta, pansioni, sve{tenici, u~iteli, u~ebnici i

drugi izvr{iteli na crkovno-u~ili{noto delo na Egzarhijata vo eparhiite vo

kaazite {to se pod nejzina uprava vo Bitolskiot vilaet: Pelagoniskata,

Ohridsko-prespanskata eparhija i Kosturskata, Lerinskata i Kajlarskata

kaaza. (sn. 1-119)

221

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 170

DELO: IX

SODR@INA: Prepiska br. 3 so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad za:

fevruari 1906

maj 1908

- rezultati od poslednoto prebrojuvawe na naselenieto vo Ki~evo koi

poka`uvaat namaluvawe na egzarhiskoto a zgolemuvawe na patrijar{iskoto

“srbomansko” naselenie (sn. 1-3)

- borba protiv srpskata propaganda so potkupuvawe na albanski ~eti (za

{to govorat raspiskite za isplata na pari isprateni od KTA vo Bitola za niv)

(sn. 4-36)

- borbi me|u turska vojska i “bugarski” ~eti. (sn. 37-44)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 171

DELO: 2

SODR@INA: Prepiska br. 25 so MNR vo Sofija, KDA vo Rim i Carigrad,

KTA vo Solun i Skopje i so pretsedatelite na bugarskite crkovni op{tini za:

septemvri 1906

avgust 1908

- ispra}awe pari na zatvorenicite vo tvrdinata Murzuk/Fezan - Tripoli.

(sn. 1-62)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 172

DELO: 2

222

SODR@INA: Prepiska br. 21 so MNR vo Sofija, pisma od Bitolskiot

revolucioneren komitet za:

noemvri 1906

oktomvri 1908

- barawe i otpu{tawe pari kako materijalna pomo{ za “bugarskite”

zatvorenici, so prilog: opis na dokumentite (raspiski) za dadenite pari (sn. 1-

22)

- uverenija od Bitolskiot okru`en komitet za zato~eni{tvo na

“bugarski” zatvorenici vo turski zatvori. (sn. 23-62)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 173

DELO: VI

SODR@INA: Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad, KTA vo

Skopje, Solun i Serez za:

fevruari 1906

januari 1908

- promena na sostavot (pri~ini) na Vonredniot sud vo Bitola po

voveduvaweto na reformite (sn. 1, 12-17, 34-35, 39, 43)

- gr~ka propaganda i teror (napadi od gr~ki ~eti vo s. @elevo,

Mariovsko, Gorno Karadovo, Sersko) (sn. 2-3, 30, 32, 33, 37, 38, 104-106)

- turski zlostorstva (pretresi, gonewe i zatvorawe i sudski procesi) (sn.

4-7, 19-21, 22-28, 36, 40, 41, 44-45, 49-57, 59, 62-64, 72-74, 79-81, 83, 87, 93, 97-99, 101,

102, 108-118)

- osloboduvawe (amnestija od sultanot) na “bugarski” zatvorenici od

turskite zatvori (sn. 66-71, 75-80)

- informacii i protestni noti do konzulite na golemite sili po povod

terorot vrz “bugarskoto” naselenie (sn. 8-10, 30, 85-86)

223

- barawa i postapki za osloboduvawa od zatvor i nivno materijalno

obezbeduvawe (sn. 46, 58, 60, 91, 96, 100, 120-121)

- srpska propaganda i teror (sn. 42, 47, 48, 65)

224


MF - 4306

GODINI: 1905-1907

SNIMKI: 1800

DOL@. M.: 50, 25

JAZIK: bugarski, turski, francuski, gr~ki,

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 173

SODR@INA: Prepiska so KTA vo Solun, Serez i Skopje, so KDA vo Carigrad

i MNR vo Sofija:

april-dekemvri 1907

- sudski procesi od Vonredniot sud na poedinci i grupa zatvorenici

poradi peewe revolucionerni pesni, sorabotka, jata{tvo i u~estvo vo ~etni~ki

akcii i borbi, ubistva i sli~no vo selata na Bitolskiot (Prilep, Kostur,

Voden, Ajtos, Lerinsko, Teovo, Mariovsko), Solunskiot (Sersko, s. Matnica,

Gorno Brodi, Melnik, Solun) i Skopskiot vilaet (s. Dovezenci, Veles, s.

Rudnik, [tip) (sn. 122-131, 147, 150, 161, 169-171, 180, 182-185, 193-194, 197, 212,

214, 217, 237, 238)

- postapki od KTA vo Bitola, Skopje i Solun i MNR vo Sofija kaj

civilnite agenti i Hilmi-pa{a za osloboduvawe ili povtorno sudewe

(popravedno) na zatvorenicite (sn. 132, 135-140, 145, 146, 152, 153, 168, 170, 171-

173, 191, 196, 198)

- molbi i barawa od poedinci i grupa zatvorenici ili nivni rodnini za

popravedno sudewe ili osloboduvawe (sn. 133, 134, 145, 146, 156-159, 163, 164, 223-

226)

- spisok na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor (s. 148, 149, 160, 161, 165,

166, 212-214, 232-235)

- spisok na pomiluvanite i oslobodenite zatvorenici (sn. 162, 177-179,

192, 195)

225

- promena na sostavot na Vonredniot sud vo Bitola i na turskiot

krivi~en zakon (sn. 125, 154, 176, 181, 187, 218-220)

- ispra}awe pari na zato~enici vo Rodos (sn. 151, 174, 175)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 174

DELO: VI

SODR@INA: Prepiska br. 4 so KTA vo Serez i KDA vo Carigrad za:

juli-dekemvri 1906

- sudski procesi od Vonredniot sud vo Serez i ispra}awe zatvorenici na

zato~enie vo Rodos. (sn. 1-3)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 175

DELO: VI

SODR@INA: Prepiska br. 3 so KTA vo Skopje, KDA vo Carigrad za:

juli-dekemvri 1906

- sudski procesi na skopskiot Vonreden sud na zatvorenici poradi

pronajdeno oru`je i “komitski” pisma, jata{tvo na komitski ~eti i akcii vo

skopskite sela: Rakotinci, Ketirci (Kumanovsko), Varo{ (Radovi{ko), Negrevo

(Peh~evsko), P~iwa (Kumanovsko), Palanka, Kratovo, Trgovi{te (Pre{evsko),

Berovo (Peh~evsko), Stankovci (Kratovsko) i dr. (sn. 1, 2, 4-7, 9, 10, 12-21, 23-29)

- prefrluvawe na zatvorenici od skopskiot zatvor na zato~enie (sn. 3)

- merki na Hilmi-pa{a zatvorenicite da bidat smesteni vo isti }elii,

nezavisno od verskata i narodnosnata pripadnost za da se spre~i nivniot obid

za begstvo (sn. 11)

- postapki na KDA vo Carigrad za osloboduvawe na zatvorenicite od

Palane~ko. (sn. 12-15)

226

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 176

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 4 so KTA vo Serez i MNR vo Sofija za:

juli-dekemvri 1906

- dejnosta na ~etni~kata organizacija (napadi i opo`aruvawe na sela,

ubistva) vo Drama i Dramsko: Plevna, Proso~en, Demirhisarsko: Gugovo, Haxi-

Bejlik, Rupel, Janovo; Zihensko: Gorenci, Gra~en, Karlukovo: Dolno Hra{tani,

Sersko (sn. 1-4, 6-12, 14-17, 37)

- borba na ~eti so turska vojska (sn. 5, 13)

- aferata so predavstvoto na podvojvodata Stojan Inxeto (pretresi po

selata na Demirhisarsko, zatvorawe na licata poso~eni od predavnikot,

maltretirawa i sl.) (sn. 18-35)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 177

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 4 so KTA vo Skopje i MNR vo Sofija za:

juni-dekemvri 1906

- dejnosta na ~etni~kata organizacija (me|u drugite i na Boris Sarafov)

i odnosot na turskata vlast. (sn. 1-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 178

DELO: V


1906 god.

227

- dejnosta na ~etni~kite organizacii: sudir me|u turska vojska i ~etite

na Grakalov vo Melnik (sn. 6), Ivan Vanskalijata od ]ustendil (sn. 9, 11, 36, 37),

na vojvodata ^ernopeev (sn. 17, 18), Pere To{ev i Lefterov (sn. 33)

- dejnosta na ~etata na Apostol-vojvoda, Enixevardarsko (sn. 7, 24-32);

Luka-vojvoda (sn. 5) i drugi ~eti (sn. 1, 10, 23)

- borba me|u centralisti~ka i vrhovisti~ka ~eta okolu s. Zahir

^alan,Solunsko.

- aferata so atentatot na d-r Nikolov (sn. 16, 19-22, 34-35)

- poseta na Makedonija i is~eznuvawe na amerikanskiot korespondent

Alber Soni{en (Voden). (sn. 3, 4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 179

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 4 so KDA vo Carigrad za:

- me|u~etni~ki borbi i presmetki me|u bugarski, gr~ki i srpski ~eti vo

Bitolsko. (sn. 1-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 180

DELO: VIII

SODR@INA: Prepiska br. 8 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun, KDA vo

Carigrad za:

fevruari 1906

dekemvri 1907

- statisti~ki podatoci za brojnosta i borbata na turskata vojska i ~etite

vo Bitolska, Lerinska, Kosturska i Kajlarska kaaza (zatvoreni, osuduvani,

228

ubieni, raneti lica, ograbeni i opo`areni sela: egzarhiski i patrijar{iski)

(sn. 1-24, 37-54)

- noti od KTA vo Solun do civilnite agenti i do Hilmi-pa{a protiv

ispadite na gr~ki ~eti vrz egzarhiskite sela: Skri`ovo, Zihiensko, Barakli

(Xumajsko), Srebreno (Lerinsko), Sborsko (Karaxa), srpski ~eti vo prilepskite

sela (sn. 26-34, 38)

- otvorawe na vi{e pravno u~ili{te (tursko) vo Solun (sn. 35, 37)

- rezultati od anketata za napadot na edna gr~ka ~eta vrz s. Vresta,

Lagadinsko. (sn. 36)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 181

DELO: V

GODINA: dekemvri 1906 - dekemvri 1907

SODR@INA: Prepiska br. 4 so KTA vo Serez.

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 184

DELO: 10

SODR@INA: Prepiska br. 2 so KDA vo Carigrad i MNR vo Sofija za:

juli 1905

dekemvri 1906

- postapki za vra}awe na nepodvi`niot imot na Nikola Hristo Pecev od

Prilep, preselen vo Sofija (sn. 1-6)

- postapki za namaluvawe na voeniot danok na Dimo Gruev od s. Puturus,

Prilepsko (sn. 7-10)

- barawe od Pero K. da mu se dade materijalna pomo{ na semejstvoto na

negoviot brat, koj nastradal od gr~kiot vladika (sn. 13-15)

229

- informacii za Ivan Sarabeev, ~etnik od s. Ajtos (sn. 16-20)

- potraga po Dimitar Vladov, lekar od Bitola (sn. 21, 22)

- polnomo{no od Cvetko Nikolov... (sn. 23, 24)

- sudski pokani od varnenskiot sud za Ivan Stoev, sekretar vo KTA vo

Bitola i Apostol Baltaxiev, na~alnik na `elezni~kata stanica vo Bitola.

(sn. 25-29)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 185

DELO: V

SODR@INA: Prepiska br. 5 so MNR vo Sofija ,KDA vo Belgrad i Carigrad

za:

juli 1905

dekemvri 1906

- srpskata propaganda i ~etni~kata dejnost vo Bitolsko: pritisok,

zatvorawe i progonstvo (i ubistva) na poedinci vraboteni vo Srbija: Jordan

Mihov Pr~ev od Prilep (sn. 1-3) Stoj~e Nastev i sinovite: Konstantin i

Atanas od s. Gorno Divari, Kru{evsko, (Kuzev od Prilep, Eftim Hristov od s.

Piskupija, Debarsko (sn. 4-12), da preminat na srpska strana

- teror i pritisok na srpski ~eti vrz selanite vo selata: Sarandino,

Prilepsko; Dolneni, Krivoga{tani, Gorna Belica, Ohridsko; Dolno Pore~je,

Ki~evsko; Nebregovo, Prilepsko; Slansko, Prilepsko; Lokvica, Ki~evsko i

dr. (sn. 13, 15, 18-30)

- borba me|u turska vojska i srpski ~eti. (sn. 14, 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 186

GODINA: 1906

JAZIK: bugarski

230

SODR@INA: Prepiska so KDA vo Carigrad i Belgrad i MNR vo Sofija:

- dejnosta na ~etnikot Bojan Panajotov, porane{en pisar vo KTA vo

Bitola (sn. 1-10, 16-19, 22, 23, 26)

- dejnosta na srpskata propaganda (crkovna) vo Prilep (sn. 11-15, 20, 21)

- {ifrirano pismo. (sn. 24, 25)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 187

GODINA: dekemvri 1905-1906

JAZIK: bugarski i francuski

SODR@INA: Prepiska br. 1 so KTA vo Solun i Serez i MNR vo Sofija:

- policiski pretresi i zatvorawa na u~esnici vo kompromituva~ki aferi

(Dojranska, Gumenxiska, Gevgeliska) (sn. 1, 9, 10, 12-15, 27, 32-33, 41, 67, 71)

- teror od turski ~eti i vojska (sn. 2, 4, 5, 46-48, 72)

- teror od gr~ki ~eti (ubistva, maltretirawa, pale`i) i pritisok vrz

naselenieto vo Solunsko, Bersko, Enixevardarsko, Zihnensko, Katerinsko,

Gevgelisko, Gumenxe i dr.) sn. 3, 6-8, 11, 18-22, 24-26, 28-31, 34-40, 42-45, 49-55, 57-

61, 63, 64, 66, 68, 69, 70)

- borba me|u turskata vojska i gr~ki ~eti (sn. 16, 23, 29)

- atentat vrz francuskiot polkovnik Veran vo Ser (sn. 56)

- govor na solunskiot gr~ki mitropolit za ostvaruvawe na elinskata

kauza. (sn. 62)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 188

DELO: V

GODINA: dekemvri 1905-1906

231

JAZIK: bugarski i francuski


- terorot na policijata vrz makedonskite pe~albari {to se vra}aat od

Amerika (sn. 1-4, 14)

- terorot od turskata vojska vo demirhisarskite sela. (sn. 5-13)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 189

DELO: V

GODINA: oktomvri1906

dekemvri 1907


SODR@INA: Prepiska br. 1a so KDA vo Carigrad, KTA vo Solun, MNR vo

Sofija i so pretsedatelite na crkovnite op{tini za:

- dejnosta na gr~kata organizacija i ~etite: napad vrz svadbarite i

ubistvoto na nevestata Velika Hristova od Bitola (sn. 1-11); napad vrz selata:

Melnica (sn. 15), Klodorabi (sn. 17-21, 46), Gorno Kotari, Lerinsko (sn. 22, 44),

Pozde{, Kostursko (sn. 23, 45), Ba~, Lerinsko (sn. 31-32, 40-43, 33-39, 47-55, 70),

Rado`da, Mokra, Novaci, Bitolsko (sn. 56-61, 68), Bare{ani (sn. 71-82, 92-93),

Kristofor, Bitolsko (sn. 86, 90), Ko~i{ta, Bitolsko (sn. 104, 105), Magarevo,

Bitolsko (sn. 128, 140), Embore, Kajlarsko (sn. 129-133, 138), Paleor, Kajlarsko

(sn. 134-137, 139, 232), Kalenik (sn. 252, 254-256), Srebreno, Lerinsko (sn. 259-265,

277, 278, 266-268, 275-278), Osni~ani, Kostursko (sn. 319-322), Stari~ani (sn. 323-

326, 338), Vrbnik (sn. 327), Luvradi (sn. 332, 338-341), Mogila, Kostursko (sn. 333-

336), Gorno Srpci, Bitolsko (sn. 344-351, 357-360), O{~ima, Kostursko (sn. 362-

365, 384), Capari (sn. 390-392). @upani{~a, Kostursko (sn. 394-395), Gorenci,

Kostursko (sn. 398), Guti{~e, Hrupi{ko (sn. 399), Bogatsko, Kostursko (sn. 403)...

izve{taite sodr`at podatoci za pri~inite za napadite, brojot i imiwata na

voda~ite na napa|a~ite, brojot i imiwata na ubienite i posledicite od

232

napadite. So sli~na sodrìna se i izve{taite {to se odnesuvaat ne za masovni,

tuku za individualni ili grupni napadi vrz oddelni lica od slednive sela:

- ubistvo na egzarhiskiot egumen od manastirot “Sv. Vra~” blizu s.

Oli{~a, Kostursko, Danail (sn. 24-27)

- ubistvo na Vlavot Vangel Manaki od s. Bel Kamen, Lerinsko (sn. 101,

116)

- ubistvo na Ilija Atanasov, egzarhiski sve{tenik vo s. Popolàni,

Lerinsko (sn. 114)

- ubistvo na Naum âvkov, egzarhiski sve{tenik vo s. So~i{~a,


- ubistvo na {est selani - drvari od s. Neret, Lerinsko (sn. 273, 310, 330)

- ubistvo na selskiot muhtar Kiro Donev od s. @upani{~a, Kostursko

(309, 331)

- ubistvo na Atanas Kotev od s. [esteovo, Kostursko (sn. 378)

- neuspe{en atentat vrz \or|i Robev, furnaxija (sn. 405, 408)

- ubistvo na lerinskiot eparhiski sve{tenik Ilija Dimitrov (sn. 409-

414, 422-423)

- ubistvo na petorica drvari vo s. Ek{isu, Lerinsko (sn. 417, 420)

- zakanuva~ki pisma od gr~ki vojvodi (originali, fotokopii i prevodi)

do selanite vo selata: Ba~ (sn. 36-38, 47-48), s. Novaci (sn. 60, 61, 68), Bomboki,

Kostursko (sn. 87-89, 84-96, 98-108, 119), Popolàni i Sekulevo (sn. 106-111, 120-

127), Embore (sn. 141-215, 219-251), Srebreno (sn. 268, 275), Rakita, Kajlarsko (sn.

366-367)

- molbi i poplaki na naselenieto do Hilmi-pa{a i civilnite agenti za

za{tita od terorot na gr~kite bandi i ~eti: (sn. 71-74, 141, 216-218, 220, 359, 376-

377)

- postapki na KTA vo Bitola i Solun (usni razgovori i pismeni

podnesoci - noti) do Hilmi-pa{a i do civilnite agenti poradi pritisokot i

terorot na Grcite vrz egzarhiskoto naselenie da se prisoedini kon

Patrijar{ijata (sn. 63-66, 75, 79-81, 94, 95, 112, 113, 216-218, 265-267, 276, 382, 386,

393, 232)

233

- sudir me|u turska vojska i gr~ki ~eti vo selata: Vitoli{~a, Mariovsko

(sn. 13, 342, 361), Mokreni (sn. 16), Paralovci (sn. 102, 115), Lo{nica (sn. 400-

401), Bogatsko (sn. 403), Bel Kamen (sn. 380- 382, 360)

- drugi aktivnosti na gr~kata organizacija (formirawe i ispra}awe novi

~eti vo Makedonija, bojkoti i sl.) (sn. 103, 274, 282-284, 288-305, 308, 286, 315-317,

343, 371-373, 402)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 190

DELO: VIII

GODINA: april1906

JAZIK: bugarski


- barawe do Hilmi-pa{a i do civilnite agenti za samovooruùvawe i

samoodbrana na naselenieto od gr~kiot teror (~eti). (sn. 1-2)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 191

DELO: V

GODINA: juni1906

JAZIK: bugarski, francuski

SODR@INA: Prepiska br. 1 so KTA vo Serez i Solun, MNR vo Sofija za:

- gr~kiot teror i pritisok (nasilstva, ubistva, opoàruvawa) vrz

naselenieto vo selata: Bansko, Razlo{ko (sn. 1), Prosenik i û~uligovo,

Sersko (sn. 2, 25), Banica, Sersko (sn. 6), Ribnica, Petri~ko (sn. 7), Deli-Hasan,

Sersko (sn. 8), Kalopot, Zihnensko (sn. 10), Kru{ovo, Demirhisarsko (sn. 12, 15),

Miklen, Sersko (sn. 13, 21), Kavakli, Sersko (sn. 14), Gorno Brodi, Sersko (sn.

234

16, 33, 34, 73), Skri`ovo i Aliastratih, Zihnensko (sn. 31, 40, 41), German,

Nevrokopsko (sn. 32), Plevna, Dramsko (sn. 38, 39), Kastri, Negritsko (sn. 43),

Ramna, Sersko (sn. 44), Melnik (sn. 46, 76), Savak, Demirhisarsko (sn. 47), Ser (sn.

48-52, 74-77, 66, 70) klaweto vo Gorno Karaxovo, Sersko (sn. 53-56), Belotinci,

Kremen, Osikovo, @upani~, Zrno, Lipen, Nevrokopsko (sn. 65, 71), Karlukovo,

Zihnensko (sn. 67) i Kalopot (sn. 68)

- postapki (usni i pismeni protesti - noti) na KTA vo Serez pred Hilmi-

pa{a i civilnite agenti protiv gr~kiot teror (sn. 22, 30, 18, 19, 81)

- potera na turskata vojska i vlast po gr~ki ~eti i teroristi (sn. 26, 45,

57, 58, 62, 63)

- promena na sostavot na GK. (sn. 59, 60, 64, 72)

235


MF - 4307

GODINI: 1906-1909

SNIMKI: 1816

JAZIK: bugarski, gr~ki, francuski, turski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 192

DELO: IV/No 1

januari 1906

noemvri 1906

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Bugarskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad za gr~kata propaganda vo Makedonija:

- izvestuvawe na pretsedatelot na Bugarskata op{tina vo Kostur do

mitropolitot Gligorij za preminuvaweto na 150 semejstva od Kostur kon

Egzarhijata (sn. 1 necelosno)

- pritisok vrz `itelite - egzarhisti na s. Buf vr{en od gr~ka banda

organizirana od Gr~kiot komitet da ja prifatat Patrijar{ijata (sn. 2 na

francuski jazik)

- sn. 3 na gr~ki jazik

- apel na Elinomakedonskiot komitet do `itelite na s. Buf, Lerinsko da

bidat negovi sledbenici za{to edinstveno toj }e ja izvojuva nivnata sloboda,

nasproti “bugarskata” organizacija koja }e ja prodade Makedonija (sn. 4, 5, 28,

30)

- formirawe klon na Atinskata banka vo Bitola so propagandna cel (sn.

6, 9 necelosno)

- podatoci i adresi sobrani vo sorabotka so Elinomakedonskiot komitet

so cel da im se dostavat na angliskiot kral i na germanskiot imperator pri

nivnata poseta na Atina (sn. 8 ne~itlivo)

236

- zainteresiranost na konzulskite pretstavnici za gr~kiot vesnik

(ne~itlivo) otpe~aten na 13.04.1906 vo Smirna; sve~enost po slu~aj olimpiskite

igri priredena za stranskite konzuli i delegacii od Komitetot “Megalos

Aleksandros” (sn. 11 ne~itlivo)

- potvrda za primena po{ta (sn. 12)

- izvestuvawe do Hilmi-pa{a za planovite na Gr~kiot komitet za

zgolemuvawe na ~etni~koto dvièwe vo Makedonija po olimpiskite proslavi

(sn. 12)

- nastojuvawe na turskite vlasti gr~kiot vladika Joakim (za kogo

postoele podatoci deka bil na~alnik na gr~ki teroristi i se zalagal za

istrebuvawe na “Bugarite” i Romancite) da zamine vo Carigrad (sn. 13, 14

ne~itlivo)

- namalen ugledot na Komitetot poradi zloupotrebite na ~lenovite na

~etite angaìrani za prisobirawe materijalni sredstva za potrebite na

Komitetot (sn. 16); ubien kor~anskiot vladika od Albanci

- apsewe na vojvodata Kalimenopulos (sn. 17 ne~itlivo)

- prepiska vo vrska spisocite na Grcite od Anhialo, Burgas, Sozopol i

dr. koi po nastanite vo Anhailo zaminale vo stranstvo so bugarski paso{i (sn.

18)

- viden trgovec od s. Sa~ica, Naseli{ka kaaza go zave{tuva svojot imot za

dobrotvorni celi (sn. 19 ne~itlivo)

- biografski podatoci na episkopot Emilijan, golem turkofil i

bugarofil, nekoga{en episkop na gr~kata Solunska mitropolija (sn. 20, 24)

- sn. 21-23 turski

- za gra|anskite prava i obvrski na bugarskite dràvjani doseleni od

Turcija (sn. 26, 27 ne~itlivo i necelosno)

- sn. 31 na gr~ki jazik

- negoduvawe na gr~kiot vladika poradi peticijata od ìtelite {to

imale èlba da preminat kon Egzarhijata (sn. 32, 33 necelosno)

237

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 193

DELO: VIII/No 9

juni 1907

oktomvri 1907

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so reformite vo turskata policija:

- dvomese~en prestoj na belgiskiot inspektor Leon Buro vo Bitola vo

vrska so sproveduvaweto na reformite vo policijata (sn. 1)

- merki za reorganizacija na policijata; odobren kredit od 1.000.000

gro{a za zgolemuvawe na brojot na policiskite agenti; otvorawe na novo

policisko u~ili{te vo Solun i nazna~uvawe na belgiskiot oficer Leon Buro

za direktor. (sn. 2-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 194

DELO: VIII/No: 6

maj 1907

juni 1907

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo - Solun do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so nazna~uvaweto na Ismail-pa{a za

na~alnik na `andarmerijata vo Makedonija:

- anga`iranost na civilite agenti kaj Hilmi-pa{a za zgolemuvawe na

voenite oddelenija vo borbata protiv dejstvuvaweto na srpskite i na gr~kite

~eti vo mestata Slansko, Pletvar (Prilepska kaaza) i Emboro, Palesar

(Kajlarska kaaza) (sn. 1)

- nazna~uvawe na Ismail-pa{a, dotoga{en na~alnik na III-ta kavaleriska

divizija za komandant na 32-ta redifska divizija (sn. 2, 4)

238

- preporaka od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za

vospostavuvawe dobra i takti~ka sorabotka so novonazna~eniot Ismail-pa{a.

(sn. 3

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 195

DELO: VIII/No: 4

april 1907

avgust 1907


trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za

prestojot na dopisnici na stranskite spisanija vo Makedonija (sn. 1, ne~itlivo)

- izvestuvawe za doa|aweto na Don Maricio, navodno korespondent na

neapolskiot konzul vo Bitola (sn. 2)

- pregled na selata vo koi e podelena pomo{ od Ledi Komsen (sn. 4

ne~itlivo)

- urgencija na dopisnikot na francuskiot vesnik “Le Temps” i sofiskiot

“De Kurier”, Matu, za na~inot na dobivawe podatoci za nastanite vo

Makedonija (sn. 5)

- predupreduvawe od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Serez za kontrola

na prestojot na sorabotnikot na pariskiot vesnik “Latern” platen od Grcite,

koj trgnal za Ser (sn. 6)

- za prestojot vo Makedonija na Mi{el Pajres, publicist- grkoman,

zaradi zapoznavawe so sostojbata vo zemjata (sn. 7, 8)

- misija na francuskiot publicist Mi{el Pajres vo Ser za posreduvawe

vo zaostrenite odnosi me|u gr~kiot konzul vo Ser i polkovnikot Veran; sredbi

so francuskite konzuli, oficeri i vidni ~lenovi na Gr~kiot komitet (sn. 9, 11,

13-15)

- poseta na g-|a Masio na pove}e gradovi vo Makedonija na propatuvawe

kon Sofija (sn. 12)

- sn. 13-a, 13-b na turski jazik

239

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 196

DELO: 5/No: 3

oktomvri 1907

dekemvri 1907


diplomatsko agenstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija vo vrska so terorot vr{en vrz nedol`noto naselenie od turskata vojska;

kominiketo na Avstrija i na Rusija za tolkuvaweto na ~l. 3 od Mirc{tegskata

programa za reformi vo Makedonija kako i stavot na bugarskata vlada:

- terorot od turskata vojska vo tekot na septemvri 1907 godina vo mestata

naseleni so “bugarsko” naselenie (sn. 1 francuski ne~itlivo)

- prepis od odgovorot na bugarskata vlada na avstro-ruskata verbalna

nota vo vrska so tolkuvaweto na ~lenot 3 od Mirc{tegskata programa od

26.09.1907 god. (sn. 2-5, 9, 10 na francuski jazik)

- sodrìna na deklaracijata na golemite sili datirana so 15/28.09.1907

god. za ulogata na golemite sili vo sproveduvaweto na reformite vo

Makedonija (sn. 6-8 na francuski jazik)

- distribuirawe pove}e primeroci od avstro-ruskoto komunike so

tolkuvawe na ~l. 3 od Mirc{tegskata programa, od strana na Avstriskiot

konzulat (sn. 9 na francuski jazik)

- barawe da se oslobodi od solunskiot zatvor liceto Dimitar Andonov,

sofiski ìtel {to oti{ol na lekuvawe vo Ki~evo (sn. 12)

- teror od gr~ka ~eta vo s. Leskovec kako odmazda za opoàruvaweto na

seloto Negovan, Lerinsko od bugarska ~eta (sn. 13)

- izve{taj od ohridsko-prespanskiot mitropolit Metodij vo vrska so

terorot i ubistvata od turski ~eti i vojska vo s. Me{ei{ta, Ohridsko pod

izgovor deka tamu se krijat komiti (sn. 14-16)

240

- teror, ubistva i maltretirawe nevini ìteli vo pove}e sela na

Prespanskata nahija, seloto Rufci, Prilepsko, selata Crni~ani, Dedebalci,

Podmol i drugi od turska vojska i razbojnici - Turci (sn. 17-20)

- napadnati ìtelite na s. ûka, Kostursko od turski razbojnici (sn. 21)

- pridru`no pismo kon notata na angliskiot diplomatski pretstavnik do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za napadot na seloto Rakovo (sn.

22)

- teror, maltretirawe i grabeì od turski asker koj baral skrieno

oru`je vo seloto Bigli{te (sn. 23, 24)

- teror i maltretirawe na ìtelite od s. Smrde{, Kostursko, od

mnogubrojnata turska vojska pod komanda na muqazimot Musa-efendi pod

izgovor deka vo seloto se kriele komiti (sn. 25-27)

- teror od turskata vojska pod komanda na Riga Musa-efendi vrz ìtelite

na s. Kostenec, Lerinsko, baraj}i skrieno oru`je (sn. 28, 29)

- ubieni od turska vojska pove}e ìteli na selata Koselec i Vrbnik pod

izgovor deka me|u ìtelite imalo mnogu gr~ki ~etnici. (sn. 30, 31)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 197

DELO: I/No: 11

septemvri 1907

dekemvri 1907


diplomatsko agenstvo, Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Solun,

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Serez vo vrska so posetata na pretstavnicite

na vladite na golemite sili na Makedonija, podatoci za prosvetata vo

Makedonija i drugo:

- proslava na praznikot na manastirot Treskavec, Prilepsko so slaba

posetenost od naselenieto poradi ~estite napadi od srpski ~eti; zasilena

vojskova straà (sn. 1 ne~itlivo)

241

- izvestuvawa za slu`benoto patuvawe na bugarskiot trgovski agent od

Atina po gradovite vo Makedonija (sn. 2, 3, 7, 8, 12)

- za planiranata poseta na Makedonija od ~lenot na angliskiot

parlament Masterman i negoviot brat - dvajcata ~lenovi na Balkanskiot

komitet (sn. 5)

- izvestuvawe za vra}aweto na Kolu{ev od odmor i prezemaweto na

dol`nosta

- poseta na Jor. Ivanov na Bitolskiot vilaet i negovo zaminuvawe za

Solun (sn. 10)

- telegrama na turski jazik

- telegrama od Dobrev od Solun za pristigaweto na Go{ev (sn. 12)

- za posetata na Carigrad na Alen Irvard - poznat angliski literat (sn.

14); pregled na “bugarskoto” naselenie vo Bitolskiot vilaet; pregled na

bugarskite u~ili{ta vo Bitola vo u~ebnata 1907/1908, izraboten od Alen

Irvard. (sn. 16, 18-21 na francuski jazik)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 198

DELO: VIII/No: 7

maj 1907

dekemvri 1907

Izve{tai na bugarskite trgovski agentstva vo Solun i Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so premestuvaweto

na Hilmi-pa{a vo Bitola i aktivnosta na civilnite agenti:

- premestuvawe vo Bitola na glavniot inspektor Hilmi-pa{a, civilnite

agenti, finansiskata komisija i celiot ~inovni~ki aparat na reformatorskata

komisija (sn. 1, 2, 4, 5)

- od razgovorite vodeni so Hilmi-pa{a pri negovata poseta na

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola negovo zapoznavawe so lo{ata

242

sostojba vo vilaetot, zasilenite akcii na srpskite i gr~kite ~eti za {irewe na

nivnite propagandi kako i krajno nesigurniot ìvot na naselenieto (sn. 7)

- poseta na Ki~evo od Hili-pa{a i avstroungarskiot civilen agent

Ofenhirner i zaedni~ka poseta na Skopje na Hilmi-pa{a i angliskiot

finansiski kontrolor (sn. 7, 5)

- poseta na Hilmi-pa{a na Ki~evo, Gostivar i Tetovo; negova

konstatacija deka sostojbata vo toj region ne e alarmantna; vetuvawa deka }e se

prezemat merki za spre~uvawe na razbojni~kite pojavi (sn. 7)

- po zaminuvaweto na avstroungarskiot civilen agent vo strastvo, za

negov zamenik nazna~en avstroungarskiot konzul vo Skopje (sn. 8, 9)

- pove}enedelna poseta na Hilmi-pa{a na Kostursko, Grebena i drugi

mesta (sn. 10 ne~itlivo)

- naru{eni odnosite me|u Hilmi-pa{a, solunskiot valija Reuf-pa{a i

generalot Deòr` (sn. 12)

- zgolemeni arnautski dvièwa od Pre{evo i Kumanovsko naso~eni

protiv primenata na evropskite reformi; mitinzi vo Pre{evo i Kumanovsko

za poddr{ka na sultanot, a protiv prodolèniot mandat na evropskite oficeri

(sn. 15

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 199

DELO: 10/No: 1

noemvri 1907

avgust 1908


nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so tolkuvaweto na noviot zakon na

mirovnite sudovi vo nahiskite centri od d-r Al. Dimitrov - ~len na

Apelacioniot sud vo Bitola i problemi okolu otkupot i honoriraweto na

trudot (sn. 1, 2, 7-10)

- za napadot na seloto Rakle od gr~ka ~eta. (sn. 3-6)

243

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 199-a

DELO: II/No: 1

januari 1907

januari 1908

Platni spisoci na vrabotenite vo Bugarskoto trgovsko agentstvo vo

Bitola, prefrleni dotacii od Bugarskata narodna banka za mesecite I-XII 1907

godina; nazna~uvawe na Metodi Rafajlov za nov pisar vo Agentstvoto; smetki za

patni i dnevni tro{oci i druga materijalno-finansiska prepiska. (sn. 1-165)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 200

DELO: V/No: 3-b

fevruari 1907

dekemvri 1907

Izve{tai na Trgovskoto agentstvo vo Skopje za zlostorstvata i terorot

vr{en od turskata vojska:

- podatoci za dvi`eweto na srpska ~eta dobieni od uapsen srpski ~etnik

(sn. 4 bledo i ne~itlivo)

- teror i ubistva izvr{eni od srpski ~eti i turski vojnici vo s. Vini~ka

Kula vo Ko~anska kaaza (sn. 8)

- pretresi na turskite vlasti vo Veles i Kumanovsko vo potraga po

bugarski ~eti (sn. 11)

- teror od turska razbojni~ka banda vo [tipsko (s. Dreskovica i Vr{aik)

i pokraj prezemenite merki od strana na turskite vlasti (sn. 12)

- organizirana potera po arnautski razbojnici, pri {to do{lo do oru`en

sudir me|u ba{ibozukot i arnautska ~eta na patot Skopje - Mitrovica. (sn. 13)

244

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 201

DELO: V/No: 2-a

januari 1907

septemvri 1907

Izve{tai od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do Bugarskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija za terorot na turskata vojska vrz mirnoto naselenie vo Makedonija:

- terorot od turskata vojska vrz naselenieto na s. Slep~e, Demirhisarsko

vo potraga po komiti (sn. 1)

- sn. 2 istiot izve{taj na francuski jazik

- teror i ubistva od turskata vojska vo selata Hasanovo i Vo{tarani,

Lerinsko (sn. 3-6)

- sn. 7, 8 istiot izve{taj na francuski jazik

- oruèn sudir me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Tane kaj s.

Peso{nica, Lerinsko; spisok na uapsenite ìteli po nastanite vo s.

Peso{nica (sn. 12); seloto opusto{eno i opqa~kano; reagirawe do

avstroungarskiot i ruskiot konzul za terorot na turskiot asker i vo selata

Lopatnica, âirli, Hasanovo i drugi (sn. 13, 14)

- teror od turskiot asker vo egzarhiskite sela vo Lerinsko; masovno

zaminuvawe (okolu 1730 ìteli) od Lerinsko za Amerika (sn. 15)

- teror i maltretirawe od turskiot asker na ìtelite na s. Leskovec,

kade {to bilo pronajdeno skrieno oru`je (spisok na maltretiranite ìteli sn.

16)

- ubistva vo selata Korenica, Kru{evsko i Trusko, Prilepsko od

nepoznati storiteli (sn. 17, 18)

- pretresi i maltretirawe na ìtelite na s. Gorno Aslarija (ne~itlivo),

Bitolsko od turska vojska (sn. 19, 20)

245

- predupreduvawe od bugarskiot trgovski agent do turskite vlasti za

navleguvaweto na gr~ka ~eta kaj s. Velu{ino, pri {to tie prezele strogi merki

na kontrola (sn. 21 necelosen izv.)

- opsada, teror i maltretirawe na s. Armenohori, Lerinsko od

mnogubrojna turska vojska (200 vojnici) i formirana komisija od valijata za

ispituvawe na nastanite vo seloto i nazna~uvawe na vinovnicite (sn. 22-24)


- prepiska vo vrska so ispolnuvaweto na naredbata na Hilmi-pa{a za

ispra}awe vojska vo selata Slansko i Pletvar (sn. 26)

- po izvr{eno ubistvo vo Bitola storitelot se odmetnal i priklu~il kon

edna ~eta poznata po svoite zlodela vo Demirhisarsko, a za da bide pomiluvan

od vlastite vetil deka }e im dade podatoci za lica {to sorabotuvale so

Revolucionerniot komitet (sn. 27-29)

- teror od turskata vojska vrz ìtelite na s. Slansko, Prilepsko za

navodno izvr{eno ubistvo (sn. 30)

- oruèn sudir me|u turskata vojska i ~etnici {to se kriele vo s.

Hasanovo, Lerinsko po {to seloto bilo ograbeno, opoàreno do temel,

masakrirani i obes~esteni mnogu ìteli; poplaki do ruskiot i do

avstroungarskiot konzul

- pritisoci, zakani i potkup na “bugarski” ìteli vo s. Vev~ani vr{eni

od turskite vlasti so cel da pomognat vo {ireweto na srpskata propaganda (sn.

34, 35)

- protesti do Hilmi-pa{a poradi postavenata zgolemena policiska

kontrola od vlastite pred zgradata na Bugarskoto trgovsko agentstvo (sn. 36-39)

- podatoci dobieni od gr~ki ~etnik za skladi{tata na Gr~kiot komitet

- zakani so apsewe i internacija od Hilmi-pa{a do pove}e “bugarski”

u~iteli i drugi ìteli na Bitola osomni~eni kako organizatori na nemirite i

ubistvata me|u “bugarskoto” i “gr~koto” naselenie (sn. 41-43)

- teror od turski razbojni~ki ~eti vrz mirnoto naselenie vo selata

Belica, Qubojno i Braj~ino (sn. 44)

- teror, pretresi, apsewa i maltretirawe na ìtelite na s. Belica

(ne~itlivo), Ki~evsko od mnogubrojna turska vojska (400-500 vojnici) vo potraga

po komiti i nivni sorabotnici; oruèn sudir me|u dva ~etnika i turska vojska,

246

pri {to ~etnicite bile ubieni, seloto opusto{eno, a ìtelite masovno apseni

i maltretirani (sn. 45-49)



- teror i maltretirawe nevini ìteli na s. Armenohori, Lerinsko od

turska vojska (sn. 52, 67)

- maltretirawe na semejstvoto na sve{tenikot od s. Nered, Lerinsko od

turskata vojska; reagirawa na bugarskata crkovna op{tina vo Lerin preku

Bugarskoto trgovsko agenstvo do Hilmi-pa{a, do civilnite agenti i

bitolskiot valija za prezemawe merki protiv storitelite na ovoj zlostor (sn.

53-55)

- sn. 56 del od izve{taj na francuski jazik

- pritisoci od srpskata propaganda vrz ìtelite na “bugarskite” sela vo

Stru{ka okolija

- del od izve{taj vo vrska so poplakite do Hili-pa{a od lica {to baraat

da im se nadomestat ograbenite predmeti (sn. 59)

- del od izve{taj za terorot na turskata vojska (sn. 60)

- del od izve{taj za apseweto na Dimko i negovite drugari (sn. 61-63

necelosno)

- delovi od izve{tai za terorot na turskata vojska vo seloto Kanino i

drugi vo potraga po skrieno oru`je (sn. 64-69 necelosni izve{tai)

- sn. 70 na francuski jazik

- del od izve{taj za oruèn sudir me|u turski asker i lica {to

poseduvale oru`je. (sn. 71-73 necelosno)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 202

DELO: V/No: 2

juni 1907

dekemvri 1907

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Serez do diplomatskiot

agent vo Carigrad Ge{ov vo vrska so terorot vr{en od turski ~eti vo Sersko:

247

- ubistvo na sinot i dvete }erki na viden trgovec od s. ûri~ino

(ne~itlivo), Petri~ka kaaza (sn. 1 bledo i ne~itlivo)

- ubien ìtel na s. Hrsovo, Melni~ka kaaza od ozloglasena turska banda;

po obi~aj vlastite ne prezele merki protiv storitelite (sn. 2)

- ubistvo na sve{tenikot od s. Slave, Melni~ka kaaza od Turci, za {to

vlastite ne prezele nikakvi merki (sn. 3)

- teror vrz ìtelite na ~iflikot “Firxinija”, Serska kaaza, od gazdata

na ~iflikot Tahir-beg (sn. 4)

- napadnat so oru`je od nepoznati storiteli kmetot na s. Gorno -

Karanovo, Sersko i negoviot pridru`nik (sn. 5)

- teror vrz ìtelite na Dojran od turska razbojni~ka ~eta (sn. 6)

- ubistvo od nepoznati Turci na “bugarski” ìtel od s. Trlis,

Nevrokopska kaaza (sn. 7)

- ubistvo na ìteli (ov~ari) od s. Orman, Petri~ka kaaza od Turci (sn. 8

ne~itlivo)

- ubistvo na pove}e “bugarski” ìteli od s. (ne~itlivo) Petri~ka kaaza

od Turci (sn. 9 ne~itlivo)

- ubistvo na nekolku nevini ìteli {to se vra}ale od pazar izvr{eno od

Ibraim âu{ vo blizinata na s. Dolni Poroj, Demirhisarsko (sn. 10

ne~itlivo)

- ubistvo na pove}e “bugarski” ìteli vo selata vo Kuku{ko (sn. 11 bledo

i ne~itlivo)

- teror i opoàruvawa od nepoznati storiteli vo s. Marekostenovo,

Melni~ko (sn. 13)

- napadnati od turska banda pove}e ìteli vo s. Dolna Ribnica. (sn. 14)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 203

DELO: V/No: 2-v

248

avgust 1907

oktomvri 1907

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do Bugarskoto

trgovsko agenstvo vo Bitola i kneèvskiot diplomatski agent vo Carigrad,

Ge{ov, vo vrska so terorot od turski ~eti vo Solunsko:

- pregled na ubistvata i atentatite izvr{eni od Turci vrz “bugarskoto”

naselenie so spisoci po kaazi vo Bitolskiot vilaet, vo tekot na 1906 godina (sn.

1-5) na francuski jazik

- poplaki do Hilmi-pa{a od ìtelite na Peh~evo poradi samovolijata na

turskite vlasti na gradot (sn. 6-8)

- izjavi od prilepskiot arhijerejski namesnik protiv muqazimot Ali-

efendi, komandir na vojskovoto oddelenie vo Mariovskata nahija, koj gi

poddrùval gr~kite ~eti za {to dobival golem potkup (sn. 9, 12, 16, 17, 22)

- teror od turska razbojni~ka banda, vodena od ozloglasenite Albanci

Hasan Tefo i Jumer Peri, vo s. Klekovec, Ki~evsko; poplaki od ìtelite do

bitolskiot valija i do Hilmi-pa{a (sn. 10, 15, 21)

- pridru`no pismo kon obrazloènieto od valijata vo vrska so zulumite

na turskata vojska i ba{ibozukot isprateno do Hilmi-pa{a (sn. 11)

- sn. 13, 14 turski tekst


- kopija od pismoto adresirano od Vardas, {ef na gr~kata banda, do

koxaba{ijata na Popoqani, Lerinska kaaza (sn. 22)


- pregled so spisok na ubienite i maltretiranite lica po kaazi: Drama,

Petri~, Razlog. (sn. 24 na francuski jazik)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 204

DELO: V/No: 2-a

249

mart 1907

oktomvri 1907

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun, na Bugarskoto

trgovsko agenstvo vo Bitola do Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo

Carigrad i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so

terorot na turskite ~eti vo Bitolsko:

- ubistvo na nevini ìteli na s. Kukure~ani od Turci; organizirana

potera od vlastite po ubijcite koi navodno ne bile pronajdeni (sn. 1-2)

- opoàreno i ograbeno od Turci seloto Varnino, Demirhisarsko (spisok

na opoàrenite semejstva sn. 4)

- ograbeni od grupa Turci pove}e lica {to no}evale vo anot vo s. Slep~e;

poplakite do mudarinot i na~alnikot na vojskovoto oddelenie ostanale bez

uspeh (sn. 3)

- ubistvo od nepoznati razbojnici na pove}e ìteli od s. Divjaci {to

odele za Kru{evo (sn. 5)

- ubien drvar od s. Magarevo od nepoznati razbojnici (sn. 6)

- ograbena stokata i ubieni pove}e ìteli na s. Vev~ani od arnautska

~eta vodena od Bajram Numan (sn. 7, 8)

- ubieni od nepoznati razbojnici pove}e ìteli - lovxii od s.

Vrane{nica (sn. 9)

- ubistvo bez pri~ina na ìtel od s. Orlandci (ne~itlivo), Ki~evsko od

nepoznati razbojnici (sn. 10, 11)

- protestno pismo od debarskiot mitropolit Kozma do Hilmi-pa{a

poradi zulumite praveni od turskata vojska (sn. 12, 13)

- ubien bez pri~ina od pove}e Turci ìtel na s. Gradi{ta, Bitolsko (sn.

14)

- ubien bez pri~ina od Turci ìtel na s. Sorovi~evo (sn. 15)

- protesti na bugarskiot trgovski agent vo Bitola do Hilmi-pa{a poradi

zakanite i terorot vr{eni od albanskiot razbojnik Azir-aga i prezemeni

merki od vlastite (sn. 16, 17, 19, 20)

- ubien bez pri~ina od Turci ìtel na s. Gali{ta (ne~itlivo), Kostursko,

a ubijcite ne bile pronajdeni (sn. 18)

250

- teror i barawe golem danok od hristijanskoto naselenie na selata

Su{ica, Nikiforovo, Mavrovo i Vrutok (Gostivar), od albanskiot razbojnik

Azir (sn. 20 na francuski jazik)

- ubien bez pri~ina od Turci ìtel na s. Dobroli{ta, Kostursko, a

storitelite navodno ne bile pronajdeni od vlastite (sn. 23)

- protest do Hilmi-pa{a poradi izvr{enite yverski ubistva na eden

pe~albar i negovite najbliski vo s. @epi{ta, Gorno Debarska kaaza od turska

banda (sn. 24-25)

- za namalenata opasnost od srpskata i gr~kata propaganda vo Ohridska

kaaza, a zgolemenata opasnost od formirawe tursko-albanski komiteti ~ija cel

bilo uni{tuvawe na “bugar{tinata” vo kaazata (sn. 26)

- prepiska na ohridsko-prespanskiot mitropolit so vele{kiot

mitropolit za terorot i zlostorstvata vrz mirnoto naselenie od turska ~eta na

Turskiot komitet od Ohrid, ~ija cel bilo uni{tuvawe na s# {to e “bugarsko”;

potpomagawe na {ireweto na srpskata propaganda (sn. 27, 35, 37)

- sn. 28 na francuski jazik, mnogu bledo i ne~itlivo

- ubieni bez pri~ina od ~lenovi na Turskiot komitet pove}e ìteli na s.

Raice, Prespansko; voobi~aeno, storitelite ne bile pronajdeni od turskite

vlasti; vo s. Novaci, Bitolsko, ubieni pove}e ìteli - Vlasi poradi odmazda za

ubieniot ozloglasen razbojnik [evkel (sn. 29-33)

- teror i maltretirawe na pove}e egzarhiski semejstva od s. îflik,

Demirhisarsko, od Akim-beg - sopstvenik na seloto i kmet na gradot Serez (sn.

34, 38)


- protesti do Hilmi-pa{a za osloboduvawe na sve{tenikot Milan

zaroben od razbojnicite (sn. 39)

- maltretiran od Turci vo sopstveniot du}an trgovec od s. Krupi{ta (sn.

40)

- napadnati bez pri~ina od turska ~eta pove}e ìteli - pazarxii od

selata Braj~ino i Qubojno, Prespansko (sn. 41, 48)

- sn. 42 francuski jazik

- razgovor me|u bugarskiot trgovski agent i Hilmi-pa{a, koj ne gi

prifa}al poplakite protiv Alil-beg (sn. 43)

251

- izvestuvawe od razgovorot na bugarskiot trgovski agent so Hilmi-pa{a

za prezemaweto merki od vlastite za da se za{titi hristijanskoto naselenie vo

Debarsko od ~estite zulumi na arnautski razbojnici (sn. 44)


- napadnat od nepoznati razbojnici karavan na trgovci na patot za

Bitola, kaj s. Strugovo, pri {to e ubien eden trgovec (sn. 46)

- napadnata od turska banda grupa trgovci vo blizinata na s. Nièpole

(sn. 47)

- ubieni dvajca ìteli od s. Kru{oradi (ne~itlivo) od nepoznati

storiteli (sn. 49)

- ubien bez pri~ina poljakot od s. Ivanevci od nepoznati (se

pretpostavuvalo Turci) storiteli, koi, voobi~aeno, ne bile pronajdeni (sn. 50)

- teror vrz ìtelite na s. Slivnica i ubien na yverski na~in selskiot

pop od nepoznata ~eta (sn. 51)

- maltretiran od nepoznati lica bez pri~ina polski rabotnik od s. Crno

Buki, Bitolsko (po izjavite na svedocite, toa bile Turci od okolnite sela (sn.

52)

- odvedeni od ozloglasenite albanski aramii Ram Duka Ja{ar, kako

zalo`nici nevini ìteli od s. Lazaropole, Debarsko, za ~ie osloboduvawe

barale golem otkup (sn. 53)

- teror, ubistva i maltretirawa na ìtelite na s. Cer, Demirhisarsko

kako odmazda za Turci ubieni i raneti od komitite (sn. 54)

- maltretirani i ograbeni ìteli na selata Kriveni, Dupjani, Resensko

(sn. 55)

- ubistva bez pri~ina od Turci na ìteli {to prisustvuvale na svadba vo

s. Gali{ta; izvr{en uvid od vlastite za storenite zlodela (sn. 56 ne~itlivo)

- ubien od Turci eden trgovec od grupata od s. Ilino {to odela za Bitola

(sn. 57)

- napadnata ergelata vo s. Gali~nik od turski razbojnik {to baral golem

otkup (sn. 58)

- zakanuva~ko pismo od turskiot razbojnik Kurti{ (~len na turska ~eta

poddrùvana od Ohridskiot komitet), do ìtelite na s. Loàni da dadat

pari~ni sredstva zaradi nivnata bezbednost (sn. 59, 60, 62)

252

- ubieni i ograbeni od turski razbojnici ìteli na sela od Mariovskata

nahija koi se vra}ale od pazarot vo Prilep (sn. 61)

- ubieni bez pri~ina od turski razbojnici pove}e ìteli od selata

Presil i Kru{ojani dodeka rabotele na nivite (sn. 63)

- ubieni od turski razbojnici bez pri~ina pove}e selani - ~ifligari od s.

Tursko, Prilepsko (sn. 64); pregled na ubistvata izvr{eni od turski

razbojni~ki bandi vo pove}e sela vo Prilepsko (sn. 65)

- ubistva bez pri~ina od turski razbojnici na eden drvar od s. Laktiwe,

Debarska nahija i ~ifligar od Struga (sn. 66, 67)

- sn. 68, 91 na francuski jazik

- teror i ubistva (organizirani od ~etata na turski teroristi~ki

komitet) izvr{eni od razbojnikot Emin vo s. Trebeni{ta i drugi (sn. 69, 70, 71,

73)

- pove}e ubistva na nevini ìteli na selata Latovo, Rus~un, Miokazi,

Ki~evsko, od nepoznati storiteli (sn. 72)

- ubieni od turski razbojnici pove}e ìteli od s. Senokos {to odele na

pazar vo Prilep (sn. 74)

- ubieni od 8 vooruèni Turci pove}e nevini ìteli na selata Presil i

Trnovo, Prilepsko (sn. 75, 78, 79, 80)

- ubieni od Turci (potkupeni od Grcite) pove}e ìteli na seloto

Krklino koi se vra}ale od pazarot vo Bitola (sn. 76, 77)

- bez broj - finansiska prepiska

- teror i ubistva - spisok na ubienite od turskata vojska i ba{ibozuk vo

selata @eleznik, Lisolaj, Gali{te i dr.; poplaki od ìtelite do Hilmi-pa{a i

civilnite agenti; spisok na ubienite i ograbenite lica; ubistva izvr{eni od

lica potkupeni od Gr~kiot komitet (necelosno) (sn. 81-86)

- del od izve{taj za yverskite ubistva vr{eni od ~ifliksajbijata Akil-

beg; poplaki do Bugarskata crkovna op{tina i Bugarskoto trgovsko agentstvo

(sn. 87)

- del od izve{taj vo vrska so osomni~eniot za ubistvo Qutvi-aga (sn. 88)

- del od izve{taj za nastanite vo ~iflikot na Akil-beg; problemot so

odnosot kon selanite - ~ifligari i zloupotrebite na gazdata; poplaki na

~ifligarite do Hilmi-pa{a (sn. 89)

253

- del od izve{taj za barawe dostaveno do konzulite na golemite sili za

problemot so zlostorstvata (sn. 93)

- izjava na ìtel na s. @epi{ta, Debarsko za zlostorstvata vr{eni od

bra}ata Mahmud i Niman Kolec, kako i za nivnoto apsewe (sn. 94)

- bez broj - smetkoraspiska za primeni pari

- rezolucija na Bitolskiot osnova~ki ~inovni~ki sovet (sn. 98, 99 mnogu

ne~itlivo)

- finansiska prepiska me|u Bugarskiot generalen konzulat - Solun i

fabrikata Asparuh - Gabrovo. (sn. 100)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 205

DELO: 6/No: 5

noemvri 1907

juli 1908

Izve{tai na Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Bitola, Bugarskoto

trgovsko agentstvo vo Solun, Kneèvskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad

i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so deloto na

Konstantin \orgiev - u~itel vo ènskata gimnazija vo Bitola, obvinet za

formirawe revolucionerni grupi me|u u~enicite; donesena zabrana od Hilmi-

pa{a za vr{ewe u~itelska dejnost i internirawe na \orgiev vo Odrin; poplaki

protiv vakvata odluka od obvinetiot do odrinskiot valija, Bugarskata

egzarhija, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti vo Sofija. (sn. 1-3, 4-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 206

DELO: III/No: 1

254

januari1907

dekemvri 1907

Izve{tai na bugarskiot trgovski agent vo Bitola, Solun i Serez do

kneèvskiot diplomatski agent vo Carigrad, ministerot za nadvore{ni raboti

vo Sofija i Avksentij, namesnikot na Pelagoniskata mitropolija za:

- priznavawe na Egzarhijata od ìtelite na s. Nestram, Kostursko i

problemot so koristeweto na crkvite; strogi merki od kosturskiot kajmakam

kon egzarhiskoto naselenie kako i poplaki na naselenieto do Hilmi-pa{a (sn.

1-3, 8)

- ograbena i opoàrena od nepoznati storiteli egzarhiska crkva vo

Gostivar; reagirawe na Bugarskoto trgovsko agentstvo - Bitola do Hilmi-pa{a,

Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad za storenoto zlodelo, kako i

barawe do golemite sili, Tetovskata i Gostivarska kaaza da bidat priklu~eni

vo reonot na kontrola na reformskite sili poradi zgolemeniot broj na zlodela

(sn. 4-5)

- barawe podatoci za pritisokot na srpskata i gr~ka propaganda vrz

egzarhiskoto naselenie vo Bitolskiot vilaet, brojna sostojba na srpskite i

gr~kite u~iteli i sve{tenici i eventualnite reagirawa na turskite vlasti i

Bitolskata mitropolija protiv ovie pojavi (sn. 6, 7, 32)

- za pretresite izvr{eni od turskite vlasti vo kancelarijata na

Bugarskoto arhijerejsko namesni{tvo vo Palanka (sn. 12)

- problemot so nazna~uvawe na selski pop vo s. Modri~, Debarsko, za koj

postoele podatoci deka e srpski agent (sn. 13, 14)

- kolektivno barawe (spisok) od u~itelite na “bugarskite” osnovni

u~ili{ta za zgolemuvawe na primawata (sn. 15)

- barawe podatoci od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za

egzarhiskite sela vo Bitolskiot vilaet koi po mesec avgust 1903 god. preminale

kon Patrijar{ijata pod vlijanie na srpskata i na gr~kata propaganda (sn. 18)

- aktivnosti vo s. Granen (ne~itlivo), Serez za otkrivawe na ~lenovite

na Organizacijata zaradi suzbivawe na nejzinoto dejuvawe (sn. 19 bledo i

ne~itlivo)

255

- pregled na selata od Bitolska, Prilepska, Debarska, Rekanska,

Kajlarska i Lerinska kaaza koi pod pritisok na srpskata i gr~kata propaganda

bile prisileni da se otkaàt od Egzarhijata, so prilog- spisok na selata (sn. 20-

25)


- sn. 27-31 turski tekst

- podatoci od Pelagoniskata mitropolija - Bitola za selata od Lerinska

i Ki~evska kaaza na koi e vr{en pritisok na srpskite ~eti da se otkaàt od

Egzarhijata (sn. 33-35, 39, 46)

- podatoci dali selata {to se otkaàle od Egzarhijata pod pritisok na

gr~kata propaganda bile egzarhiski i pred 1903 god. (sn. 36, 40, 45)

- napadnato seloto Nikodim od golema srpska ~eta i vr{en pritisok vrz

naselenieto da se deklarira za srpsko i da ja priznae Patrijar{ijata (sn. 41)

- reagirawa na naredbata na Hili-pa{a za koristewe na crkvata vo s.

Krivoga{tani podednakvo od srbomanskoto i od “bugarskoto” naselenie (sn. 42,

43)


- barawe na Avksentij upateno preku Kozma do Hilmi-pa{a i do

civilnite agenti za isklu~uvawe na srpskite u~iteli i sve{tenici (nazna~eni

so propagandna cel), od selata vo Debarskata eparhija (sn. 48-50)

- protest od ìtelite na selata vo Prilepsko, koi sekoga{ bile

egzarhiski, protiv pritisokot od srpskata i gr~kata propaganda da preminat

kon Patrijar{ijata ( (sn. 51-59)

- programa na komisijata vo Sofija za praznuvawe na 1000-godi{ninata

od smrtta na car Boris (sn. 52, 53)

- barawe do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija re{avawe na

problemot so vr{eweto na profesorskata dejnost vo bug. gimnazija vo Bitola

(sn. 56-75)

- urgencija za re{avawe na crkovniot problem vo s. Mavrovo,

Gostivarska kaaza (sn. 57)

- incident od Gr~kiot komitet na teatarska pretstava organizirana od

Bugarskata op{tina vo Solun (sn. 58)


256

- izve{taj od prilepskiot arhijerejski namesnik za srpskata propaganda

vo s. Krivoga{tani, Prilepsko i problemi vo vrska so toa; za selata vo koi pod

pritisok na srpskite i gr~kite ~eti se otkaàle od Egzarhijata i barawe do

Hilmi-pa{a da se re{at nastanatite crkovno-prosvetni problemi; naredba od

Hilmi-pa{a i bitolskiot valija site gr~ki u~iteli i sve{tenici da gi

napu{tat starite egzarhiski sela od Prilepska kaaza (sn. 61-70, 77)

- sn. 69 turski jazik

- barawe da se soop{ti sodrìnata na pismoto br. 441 na mitropolitot

Avksentij (sn. 72)

- prepiska i spisoci na selata vo Bitolskata kaaza koi pred 1903 godina

go priznavale duhovnoto vodstvo na Bugarskata eparhija (sn. 74, 75, 81, 82)

- intervencija na Hilmi-pa{a i skopskiot valija za re{avawe na

crkovnite problemi vo selata @eglane i Vajaovci (ne~itlivo sn. 78)

- slu~ajot so preminuvawe na edno patrijar{isko selo od Kostursko kon

Egzarhijata (sn. 79)

- od sredbata na pretsedatelot na Bugarskata crkovna op{tina vo Lerin

so kajmakamot i gr~kiot vladika za re{avawe na problemot so otsekoga{

egzarhiskite sela Kladorabi, Srebreno i Dobreni, koi pod teror na srpskite i

gr~kite ~eti preminale kon Patrijar{ijata; reagirawa do Hilmi-pa{a i

civilnite agenti za re{avawe na problemite (sn. 80, 85, 86, 87-89, 90-92, 96, 97)


- izve{taj od debarskiot mitropolit Kozma za oruèniot sudir me|u

ajdu~kata ~eta na Muhtar-Duka so turskata voena àndarmerija, pri {to e

ograben i opoàren manastirot “Sv. Jovan” vo s. Raj~ica, Rekanska kaaza,

Debarski sanxak; barawe do sultanot nadomestuvawe na {tetata (sn. 95, 110)

- zgolemena opasnosta od vlijanieto na gr~kata propaganda vo Lerinska

kaaza poradi masovnoto emigrirawe na naselenieto vo Amerika i mnogu

nepotpolneti sve{teni~ki i u~itelski mesta; intervencija na Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija za re{avawe na crkovno-u~ili{nite

problemi; prilog-spisok na selata vo lerinskiot duhoven reon koi imaat

potreba od crkovni knigi (sn. 99, 102, 112)

- apsewe na pove}e sve{tenici koi po barawe na Bugarskata mitropolija,

zaedno so muhtarite, se obidele povtorno da gi otvorat crkvite vo selata {to

257

preminale kon Patrijar{ijata, sprotivno na merkite od Hilmi-pa{a (sn. 103,

104)

- molba do debarskiot mitropolit Kozma za re{avawe li~ni problemi

(sn. 105-107)

- spor me|u romanskoto i “bugarskoto” naselenie vo Ohrid okolu

koristeweto na crkvata i merki za re{avawe na problemot (sn. 108, 109)

- barawa na u~itelite od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija da im se dostavat karakteristiki potrebni pred turskite vlasti za

vr{ewe na u~itelskata dejnost (sn. 114-129)


- sn. 131 mal del od izve{taj za slu~ajot so debarskata xamija (sn. 131

nedovr{eno)

- poplaki do debarskiot mitropolit Kozma od grupa osudeni lica poradi

nepravilno donesenata presuda (sn. 132)

- del od upatstva za dostavuvawe podatoci preku Mitropolijata (sn. 134

nedovr{eno)

- za gr~kata propaganda vo s. Dobroveni (nedovr{eno sn. 135)

- izjavi na bitolskiot valija Ebubekir-Hazim za srpskata propaganda i

crkovno-u~ili{nite problemi vo s. Krivoga{tani, Prilepsko; za antagonizmot

me|u egzarhistite i patrijar{istite; pretstavki na mitropolitot Avksentij do

Vali-pa{a za re{avawe na problemite (sn. 137, 138, 142, 143)

- del od izve{taj za posledicite vo selata {to imaat `elba da se otka`at

od Patrijar{ijata i da preminat kon Egzarhijata (sn. 139)

- od naredbata na mitropolitot Avksentij za sostojbata na crkvite i

u~ili{tata vo selata {to preminale kon Patrijar{ijata (sn. 144, 145

necelosno)

- pregled na Debarskata mitropolija - Ki~evo za selata {to pod pritisok

na srpskite ~eti preminale kon Patrijar{ijata od 1903-1905 (selata Vir,

Modrica, Matej~e); ovlastuvawe na Bugarskata op{tina vo Solun da

intervenira kaj Hilmi-pa{a i kaj civilnite agenti za re{avawe na problemot

so egzarhiskite sela vo Ki~evsko, koi pod pritisok na gr~kite ~eti ja priznale

Patrijar{ijata (sn. 149-153)

- sn. 155 mal del od izve{taj za rabota na u~ili{tata

258

- del od preporaka na debarskiot mitropolit Kozma, so koja ne se

odobruva nazna~uvaweto na Andon Bla`evski za sve{tenik (sn. 156 necelosno)

- razre{uvawe na policiskiot komesar vo Gostivar. (sn. 158 necelosno)

FOND: 331

OPIS: 1

AE:

DELO: 7/No: 3

dekemvri1907

dekemvri 1909

Izve{tai i prepiska na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad,

Ohridsko-prespanskata mitropolija, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola,

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Solun za egzarhiskite i patrijar{iskite u~ili{ta vo Ohridska i

Prespanska eparhija, gr~kata propaganda i rasporeduvaweto na delata na Hr.

Botev vo u~ili{nite biblioteki vo Bitolsko:

- razni molbeni barawa na u~iteli od Debarsko (sn. 1, 2, 9)

- tabelaren pregled so podatoci za polo`bata na u~ili{tata od

Ohridsko-prespanskata eparhija za periodot 1902-1903 i 1906-1907 (Ohridsko,

Stru{ko, Resensko, Prilepsko, \avat-Kol, Demirhisarsko, Kru{evsko,

Lerinsko, Vodensko) (sn. 4-8)

- naredba na Hilmi-pa{a za izdavawe posebni dozvoli na u~itelite za

vr{ewe na svojata dejnost vo Prilepsko (sn. 10-12; 14, 15 ne~itlivi)

- pokana na bugarskiot trgovski agent vo Bitola za sve~enoto godi{no

sobranie na ma{kata klasi~na gimnazija (sn. 16, 17)

- ulogata na triklasnoto u~ili{te vo s. Krupi{ta, Kostursko kako

kulturen centar na gr~kata propaganda (sn. 18-20)

- referat za ulogata na u~ili{teto “Sv. Kliment” od Ki~evo vo

razvivaweto na crkovno-u~ili{noto delo i borbata protiv srpskata

propaganda (sn. 21, 22)

259

- barawe poddr{ka od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija

za realizirawe na inicijativata na bugarskite op{tini za otvorawe

biblioteki i ~itali{ta (sn. 23, 24 ne~itlivo) i nivno snabduvawe so spisanija

- podatoci za snabduvawe so spisanija na novootvorenite biblioteki i

klubovi vo Bitola, Prilep, Lerin, Ohrid, Debar, Ki~evo i dr. (sn. 25-30)

- podatoci za rabotata na crkovnoto u~ili{te vo Bitola (sn. 33-34 bledo

i ne~itlivo)

- pregled na sostojbata so u~itelski kadar; sela bez u~iteli vo

Lerinskata kaaza (sn. 35-37 ne~itlivo)

- zatvorawe na bugarskite u~ili{ta od turskite vlasti vo selata

Bigli{te, Konomladi i dr.; reagirawa na `itelite do valijata; dadeni

ovlastuvawa na Egzarhijata da povede postapka pred nadle`nite organi za

spre~uvawe na vakvite bezzakonija (sn. 38-41, 44)

- za rasporeduvaweto na delata na po~inatiot post-revolucioner Hristo

Botev vo bibliotekite na bugarskite u~ili{ta vo Bitolsko; potvrdi za

predadeni dela vo Ohridsko, Kostursko i dr. (sn. 43, 45, 50-65, 66-95)

- pregled na potrebite za u~iteli i lekari vo u~ili{tata vo Bitolsko,

sostaven od Egzarhijata. (sn. 45-47)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 207

DELO: No: 6/No: 14

noemvri1907

mart 1908

Izve{tai na bugarskite trgovski agentstva vo Bitola i Solun do

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad za apsewa i sudski procesi vo Ohridsko

vo vrska so plenetata arhiva na Dejan-vojvoda:

- oru`en sudir me|u ~etata na Dejan-vojvoda i turska potera kaj s.

Laktiwe, Debarska nahija, pri {to e pleneta arhivata od Turcite (sn. 1)

- spisok na uapsenite lica od Ohrid i okolijata po nastanite vo s.

Laktiwe (sn. 3-6)

260

- presudi na Vonredniot sud vo Bitola i spisoci na osudenite lica

obvineti po aferata vo s. Laktiwe; intervencija na Bugarskoto trgovsko

agentstvo vo Bitola do stranskite konzuli vo vrska so nastanite; prepiska vo

vrska so `albite na osudenite vo Ohridskata afera (sn. 8-11, 18-20, 22)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 209

DELO: 6/No: 13

dekemvri1907

juli 1908

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Serez, Solun, Bitola do

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad, Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija, vo vrska so presudite i sudskite procesi vo Bitolskiot vonreden

sud:

- sudski proces protiv 16-godi{niot Mile Hristov od Kru{evo, obvinet

za ubistvo na grkomanot Laki; protesti od roditelite do Diplomatskoto

agentstvo vo Carigrad, francuskiot konzul i do Trgovskoto agentstvo vo

Bitola protiv smrtnata presuda donesena od Vonredniot sud vo Bitola (sn. 1, 36,

37, 39, 49, 51, 52, 54)

- pretresi i apsewa na u~iteli vo Kostursko obvineti za u~estvo vo

vostanieto od 1903 god. (sn. 2, 3, 12-14); sudski procesi i presudi izre~eni od

Bitolskiot vonreden sud vo vrska so delata na obvinetite u~iteli (sn. 32, 33)

- sudski proces protiv “bugarskiot” vojvoda Hristo (ne~itlivo) Atanasov

od Kostursko i arnautskata ~eta na Suqo (sn. 8-11 bledo i ne~itlivo)

- sudski procesi i presudi izre~eni protiv gr~kata ~eta na \or|i

Kalimakis za masakrot vo s. Drago{ (ne~itlivo, sn. 15-18); protiv Diamandi

Kokini - {ef na gr~kata ~eta od Grebeno (ne~itlivo, sn. 19, 20, 31)

- podatoci za u~estvoto na gr~kite mitropoliti vo gr~kite teroristi~ki

~eti; apsewe na dvajca grkomani - kuriri na gr~ki ~eti od selata Grade{nica i

261

Strobeno; sodrìna na pismata pleneti od Karavangelis i drugi vidni gr~ki

vojvodi {to dejstvuvale vo Mariovsko (sn. 23-30 ne~itlivo)

- sudski proces protiv turski i “bugarski” ìteli od Resensko obvineti

za sorabotka so bugarskite komiteti sn. 34, 35)

- sudski proces protiv “bugarskiot” student vo Bejrut - Ahil Dimitrov,

koj bil pritvoren i deportiran vo Bitola (sn. 38, 40-42)

- sudski procesi i presudi doneseni protiv “bugarskite” ~etnici Spase

Gorgiev od s. Kladorabi i Stoj~o Krstev (od sn. 43-48 ne~itlivi)

- sudski procesi i presudi izre~eni protiv: “bugarskiot” ìtel na s.

Radovec, Debarsko, kako pripadnik na gr~ka ~eta (sn. 55-56); sekretarot na

gr~kata mitropolija, za sorabotka so Gr~kiot komitet (sn. 57-62); gr~ki ~etnici

od s. Bukovo, Bitolska kaaza. (sn. 63, 64)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 210

DELO: 4/907

fevruari 1907

dekemvri 1907

Izve{tai na bugarskite trgovski agentstva vo Bitola, Solun, Serez i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za turskata vojska, akciite na

“bugarskite” ~eti, ubistva i sudski procesi na “Bugari” vo Makedonija:

- delumno {ifrirano barawe od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

vo Sofija so podatoci za voenite podgotovki na turskite vlasti (sn. 2, 3, 4, 5, 6);

poseti na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola izvr{eni od vidni turski

voeni li~nosti (sn. 7)

- izvestuvawe za smrtta i pogrebot na Mar{al Mehmed-pa{a (sn. 8)

- pro{talna poseta na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola od

privremeniot zamenik na po~inatiot Mar{al Mehmed (golem bugarofil) (sn. 9)

262

- upatstvo od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za na~inot

na dostavuvawe voeni informacii (sn. 10)

- reagirawa od vojnici dojdeni vo Solun od Carigrad na isplatenite

primawa (sn. 11)

- pronajdena zakanuva~ka poraka kaj dvajca ubieni ìteli od s.

(ne~itlivo),- Zehnensko (sn. 16)

- ubien od ~lenovi na bugarskata organizacija predavnikot na porazenata

“bugarska” ~eta kaj s. Porsuk (sn. 17)

- poraz na “bugarska” ~eta kaj s. Kula, Sersko; spisok na pritvorenite

ìteli odvedeni na sudewe vo Solun (sn. 18-21 ne~itlivi)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~eta i turskata vojska kaj s. Erni - Dere,

Lerinsko (sn. 24, 25-27 ne~itlivo)

- teror i maltretirawe od turska vojska vo s. Mrklen (ne~itlivo),

Sersko, vo potraga po vojvodata so psevdonim “doktorot” (sn. 28, 29 ne~itlivo)

- strogi merki od bugarskite vlasti protiv avtorite na zakanuva~kite

pisma do stranskite konzuli (sn. 30)

- ubistvo na sve{tenikot \. Nikolov od vojvodata Bakarov vo s.

Igumenica, Petri~ (sn. 33 francuski jazik)

- oruèn sudir me|u “bugarska” ~eta i turska vojska vo Kru{evo (sn. 34, 35)

- akcii na “bugarski” ~eti: opoàreni ku}ite na dvajca grkomani vo s.

Demi - Hasan, Sersko (sn. 36); opoàrena vla{kata crkva vo s. Gorni Poroj (sn.

37); ubieni ~etvorica grkomani kaj s. Karlukovo, Zehnensko (sn. 40);

organizirana zaseda na bogat Tur~in od s. Star~i{ta (sn. 38, 39); obid za ubistvo

na grkomanski sve{tenik vo s. Ramno, Sersko (sn. 52); ubien Tur~in vo

blizinata na Serez (sn. 51); opoàren manastirot vo s. Kula, Sersko, koj im

sluèl na patrijar{istite (sn. 53); ubien ozloglasen beg vo Sersko (sn. 57);

ubieni pove}e ìteli (agitatori na Gr~kiot komitet (od s. Golemo Ilino,

Sersko, sn. 41-43 ne~itlivo); ubien eden grkoman od s. Star~ica (sn. 65, 66)

- sn. 44, 45 mnogu ne~itlivi, se naveduva imeto na Sandanski

- izjavi za izvr{eno ubistvo od pripadnik na “bugarska” ~eta, koj sam im

se predal na turskite vlasti (sn. 46, 47, 50)

- oruèn sudir me|u “bugarski” ~eti i turska vojska kaj s. Hristos,

Sersko (sn. 62 - mal del od izve{taj)

263

- izvestuvawe do Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Serez deka niedna

~eta ne ja preminala granicata (sn. 63, 64)

- izve{tai vo vrska so aferata vo s. Gorno Brodi, Nevrokopska kaaza -

apsewa, pretresi i dr. (sn. 73-79); sudski procesi vo Vonredniot sud vo Solun

protiv 31 obvinet po G. Brodskata afera (sn. 80, 84); pregled na osudenite i

izvr{enite smrtni kazni po G. Brodskata afera (sn. 81, 82)

- teror od gr~ka ~eta vrz nevino naselenie vo selata na Zehnenska kaaza;

odmazda od “bugarska” ~eta za izvr{eniot teror (sn. 84-86)

- zakanuva~ko pismo od Gr~kiot komitet vo vrska so sobiraweto pari~ni

prilozi od gr~koto naselenie {to go vr{ele “bugarski” ~etnici (sn. 88, 89)

- vetuvawe od Ferid-pa{a deka }e se prezemat merki za za{tita na

naselenieto vo Serez od gr~kite teroristi (sn. 91)

- podatoci od Nevrokopskata mitropolija za ubistvata {to gi izvr{ile

lica na Vnatre{nata organizacija vo tekot na oktomvri i noemvri 1907 (sn. 92,

93)

- ubistva izvr{eni od “bugarski” ~etnici vo selata vo Serska kaaza (eden

turski dou{nik i sve{tenik koj vo crkvata propovedal na gr~ki, sn. 94, 95, 96)

- pretresi i apsewa od turskite vlasti vo selata vo Demirhisarsko vo

potraga po skrieno oru`je (sn. 100, 101)

- Demirhisarska afera: pretresi, teror i masovni apsewa vo mnogu sela

vo Demirhisarsko, Sersko, vo Zehnenska kaaza po provalata na Organizacijata

od podvojvodata Stojan Inxeto; spisoci na pritvoreni lica vo Demirhisarsko;

protesti do mutesarifot, kajmakamot i do francuskata misija (sn. 104-140)

- ubistva izvr{eni od “bugarski” ~etnici zaradi odmazda (sn. 141, 144)

- pretresi vo Vodensko kade {to e pleneta arhivata na Vnatre{nata

organizacija; del od sodr`inata na de{ifriranata arhiva {to Hilmi-pa{a im

ja prezentiral na stranskite civilni agenti (sn. 145-147)

- prepisi od pisma na Ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija do

diplomatskite agenti na golemite sili i Bugarskoto trgovsko agentstvo vo

Bitola, Bugarskiot diplomatski agent vo Carigrad za: problemot so

amnestiranite u~iteli; plenet registar {to go poseduval Hilmi-pa{a so

imiwa na licata {to dale pari~na pomo{ za Komitetot (sn. 149-153)

264

- Solunska afera: masovni apsewa na “bugarski” u~iteli i gra|ani vo

Solun (spisok) po plenuvaweto na pismoto od turskite vlasti, vo koe bilo

navedeno deka tie se zanimavale i so revolucionerna dejnost (sn. 154-158, 162,

169); reagirawa do Hilmi-pa{a i civilnite agenti za re{avawe na problemite

so Solunskata afera (sn. 161); apseni i u~itelite {to go koristele letniot

raspust nadvor od gradot (sn. 159, 160); spisoci na pritvorenite u~iteli po

Solunskata afera od 09.07.1906 god. (sn. 163); delumno {ifriran izve{taj za

Solunskata afera i nejzinite pri~ini (sn. 164); pleneta bibliotekata i

arhivata na solunskata gimnazija (sn. 165-168); izjava na valijata Rauf deka

protiv site pritvoreni u~iteli }e se sprovede sudska postapka, a solunskata

gimnazija }e se zatvori (sn. 170); apsewe na u~iteli vo Tetovo, Kuku{ (sn. 172-

174); izve{tai za zdravstvenata sostojba na pritvorenite; reagirawa na

Bugarskoto trgovsko agentstvo do valijata i Hilmi-pa{a poradi krajno lo{ite

uslovi vo zatvorite; sudski procesi i presudi izre~eni na obvinetite u~iteli

(sn. 175-183); sudski proces protiv grupa u~iteli od Kavadare~ko za pronajdena

{ifrirana prepiska me|u vojvodite Do~ev i D. Daskalov (sn. 185-186)

- oruèn sudir so `rtvi me|u ~etata na vojvodata Dimitar i turski asker

kaj Enixevardarsko Ezero (sn. 184, 190), bledo i ne~itlivo

- barawe od ìtelite na Prilep do Hilmi-pa{a da se smeni kamakamot

{to gi poddrùval srpskite ~eti (sn. 191)

- sudski proces vo Vonredniot sud vo Solun protiv ~etiri lica od

Kavadarci obvineti za ubistvo (sn. 193)

- ubieni pove}e ìteli na s. Barovica, Enixej kaaza od ~etata na

vojvodata Apostol, osomni~eni deka sorabotuvaat so drugi ~eti (sn. 194)

- izvestuvawe na valijata Rauf-pa{a do stranskite konzuli za podatocite

{to gi dobila turskata vlast za atentati vrz nekoi stranski konzuli planirani

od “bugarskite” komiteti (sn. 196 bledo i ne~itlivo)

- oruèn sudir so `rtvi me|u “bugarska” ~eta i turska vojska kaj kolibite

“êgan”, Vodensko (sn. 198)

- zaroben bogat fabrikant - Evrein od Veles od ~etata na Ivan Naumov

zaradi otkup (sn. 199)

265

- del od izve{taj za Kuku{kata afera: maltretirani `itelite na Kuku{

od ~lenovi na Organizacijata pri nasilno sobirawe pari~ni prilozi za

potrebite na revolucionernata borba. (sn. 200)

266


MF - 4309

GODINI: 1897-1912

SNIMKI: 1798

D. M. 49, 40

JAZIK: bugarski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 234

23.05.1908

17.10.1908

Prepiska me|u Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i

Bugarskoto trgovsko pretstavni{tvo vo Solun za mladoturskoto dvièwe,

dejstvata na komitetite, proglasuvaweto na Ustavot vo Turcija:

- dejstvuvaweto na Nijazi-beg i Xemail-efendi vo mladoturskite nastani

vo Resensko na 21 juni 1908 godina (sn. 21-27)

- sostojbata vo Bitolskiot vilaet i vo Resensko kade {to ima dvièwe na

trupi verni na Nijazi-beg i na ideite na mladoturcite, juni 1908 godina (sn. 28-

30)

- Memorandum ispraten od Komitetot za obedinuvawe i progres do

valijata vo Bitola, sn. 47-55 na francuski jazik

- “Po~ituvani gra|ani...” (franc., sn. 56)

- “Do vlastite na Ohrid ...” (franc., sn. 57-58)

- izve{taj od Bugarskoto trgovsko pretstavni{tvo vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so izveduvaweto na

Mladoturskata revolucija od 29 juni 1908 godina, (sn. 64-65)

- izve{taj za sobirot vo Ohrid na koj se kritikuvaat sovetite od

evropskite sili i balkanskite dràvi za sostojbata vo Makedonija, od

23.06.1908 (sn. 66-68)

267

- izve{taj od bugarskiot trgovski pretstavnik vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so nastanite vo Bitola vo tekot

na juni 1908 god. (sn. 75-76)

- Proklamacija do muslimanskiot narod od Komitetot za obedinenie i

progres od juni 1908 godina (franc., sn. 77-82)

- izve{taj od trgovskiot agent vo Bitola do ministerot vo Sofija vo

vrska so nastanite vo Bitolsko povrzani so Mladoturskata revolucija (juni

1908 god., sn. 84-93)

- Memorandum od Osmanliskiot progresiven sojuz vo Bitola, podnesen do

pretsedatelot na Gr~kata duhovna op{tina vo Bitola i do Gr~kiot komitet vo

vrska so promenite vo mladoturskoto dvièwe (1908 god., sn. 99-100)

- istoto na arabica (sn. 101)

- doverliv izve{taj od bugarskiot trgovski agent vo Solunskiot sanxak

(juli 1908 god., sn. 103)

- proglas na Otomanskiot komitet za obedinenie i progres do

hristijanite vo vrska so gra|anskite prava (sn. 119-122)

- proklamacija na Konstitucijata (franc., sn. 128)

- za pristignuvaweto vo Solun na bugarskite vojvodi Deliradev i

Ikonomov; zbliùvawe na Sandanski so Organizacijata (sn. 129)

- za pristignuvaweto na Sandanski, pridruèn od Panica i drugi soborci

vo Solun (sn. 130)

- za nastanite vo Solun, proglasuvaweto na Ustavot od 1876 godina (sn.

233-134)

- izjava na Enver-beg do gra|anite (sn. 135-136)

- za dejnosta na Sandanski i Panica vo Solun, sorabotkata so

mladoturcite vo Solun; zbratimuvawe na gr~ki i bugarski ~eti i tn. (sn. 137)

- za rabotata na generalniot inspektor Hilmi pa{a, negoviot odnos kon

mladoturskoto dvièwe i sostojbite vo Makedonija (sn. 138-139)

- izjavi na vidnite prvenci vo Solun za prisiluvawata na bugarskite

bandi za premin od Patrijar{ijata kon Egzarhijata (sn. 140-141)

- dopis od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija za mladoturskoto dvièwe vo Bitolskiot vilaet,

268

za situacijata vo III armiski korpus i za dejnosta na glavniot inspektor Hilmi

pa{a. (sn. 155-158)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 235

23.02. (07.03) 1908

25.04. (08.05) 1908

Prepiska me|u bugarskiot trgovski pretstavnik vo Bitola i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i Carigradskoto diplomatsko

pretstavni{tvo vo vrska so izvr{enite nasilstva vo Lerinska kaza:

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do ministerot vo Sofija

vo vrska so nasilstvoto izvr{eno od turska vojska vrz pove}e selani vo s. Dolni

Kotori , Lerinska kaza, na 17 mart 1908 godina (sn. 4-6)

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija za zlostorstvata izvr{eni od turskiot asker vrz

nekolku lica vo s. [lenca na 5 mart 1908 godina (sn. 7-8)

- dopis od kmetot na s. Gorno Kolenikovo, Lerinska kaza, do bugarskiot

trgovski agent za yverstvata i razbojni{tvata na turskite vojnici vo nivnoto

selo (sn. 9-11)

- zabele{ka vo vrska so `albata protiv turski oficer i negovite trupi

vo s. Drago{ (na franc.) (sn. 12-22)

- `alba poradi zlostorstvata na trupite vo s. Selulovo, Lerinska kaza,

na 17 mart 1908 godina. (sn. 23-24)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 236

18.02. (02.03) 1908

11.03. (24) 1908

269

Prepiska me|u Diplomatskoto pretstavni{tvo vo Carigrad, Bitolskoto

trgovsko pretstavni{tvo i Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo

vrska so zlodelata vr{eni od turskite trupi vo Kor~anska kaaza:

- za zlostorot izvr{en na 19.02.1908 godina vo s. Kosinec, Kor~anska kaza,

vrz Dimo Dimov od strana na turski vojnici (sn. 1)

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do diplomatskiot

pretstavnik vo Carigrad Ge{ov vo vrska so zlostorot izvr{en vrz Andon Ignev

od turskite vojnici (sn. 4-6)

- dopis-àlba do bugarskiot trgovski agent vo Bitola od ìtelite na s.

Vrbnik, Kor~anska kaaza, vo koe se àlat na nasilstvata izvr{eni na 18

fevruari od juzba{ijata Ramiz-beg i mudurot. (sn. 7)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 237

31.03. (03.04) 1908

Izve{taj do Carigradskoto diplomatsko pretstavni{tvo na Bugarija od

bugarskiot trgovski agent vo Bitola za izvr{enite zlostori od turskata vojska

vrz naselenieto vo Ohridska kaaza:

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do Bugarskoto

diplomatsko pretstavni{tvo vo Carigrad vo vrska so zlostorstvata vo s.

Izdeglavje, Ohridska kaza. (sn. 1-2)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 238

10.05. (23) 1908

23.05.1908

270

Izve{tai do Carigradskoto diplomatsko pretstavni{tvo na Bugarija od

bugarskiot trgovski agent vo Bitola za izvr{enite zlostori:

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do Carigradskoto

diplomatsko pretstavni{tvo za izvr{enite zlostori vo Prilepska kaaza (22

maj 1908 godina) vo s. Guzjakovo (sn. 1-3)

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do Carigradskoto

diplomatsko bugarsko pretstavni{tvo za zlostorot vo s. Guzjakovo, Prilepska

kaaza. (sn. 4-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 239

31.01. (13.02) 1908

15.05. (26) 1908

Izve{tai i pisma do Bugarskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo

Carigrad za zlostorstvata izvr{eni od turskite vojnici vrz naselenieto vo

Bitolskiot vilaet:

- materijal na francuski jazik dostaven od bugarskiot trgovski agent vo

Bitola do konzulite na stranskite sili vo vrska so zlostorite na vojnicite po

selata na Bitolskata kaaza (sn. 4-7)

- za zlostorite vo s. Guzjakovo, Prilepska kaaza, izvr{eni od turskiot

asker na 30 mart, koga 30 selani bile maltretirani. (sn. 8-15)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 240

20.02. (05.03) 1908

03.03. (14.04) 1908

271

Prepiska na Kne`evskoto trgovsko pretstavni{tvo vo Bitola, dopisi od

Pretstavni{tvoto vo Carigrad i od Pretstavni{tvoto vo Solun do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija:

- za poplakite na selanite od s. B’mboki, Kosturska kaaza, so koi se

obratile do avstroungarskiot i do ruskiot konzul vo Solun za za{tita od

svirepostite na vojskata vo nivnoto selo (sn. 1-3)

- dopis od bugarskiot trgovski agent vo Bitola do bugarskiot

diplomatski pretstavnik vo Carigrad vo vrska so ubistvoto na bugarski

~etnici na 20 januari vo Kostur (sn. 4)

- za ubistvoto na dvajca bugarski ~etnici vo s. Vi{eni, Kosturska kaaza,

izvr{eni od strana na turskite vojnici pod komanda na Azis-beg na 20 fevruari

1908 godina; ispratena `alba do avstriskiot konzul vo Bitola (sn. 5-9)

- dopis od bugarskiot trgovski pretstavnik [opov do Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija za negoviot razgovor so generalniot inspektor

Hilmi-pa{a i so ruskiot civilen agent Demerik za sostojbata i bezbednosta vo

Kosturska kaaza i vo Kostursko voop{to (sn. 10-11)

- zlostori vr{eni od turski trupi vo Kosturskata kaza, vo s. Vi{eni i

Milo{evo (sn. 12-18)

- taen dopis od ministerot za nadvore{ni raboti na Bugarija do

bugarskiot trgovski agent vo Bitola Netkov za nepravilnostite vo rabotata na

bugarskite trgovski pretstavnici (sn. 18-19)

- dopis so napomena da se proveruvaat faktite pred da im se soop{tuva za

nekoi pojavi na generalniot guverner ili na civilnite agenti na silite (sn. 20-

21)

- dopis od bugarskiot trgovski agent Netkov vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so vlo{enata op{ta

bezbednost po selata na Kosturska kaaza poradi zlostorstvata na turskite

vojnici. (sn. 23-26)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 241

272

1908 godina

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje, Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo Sofija, Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola za

promenite vo turskata vojska:

- razre{en od dol`nosta komandantot na bitolskata zona za gonewe na

razbojnicite Hidi-pa{a (sn. 1)

- naredba od Carigrad za formirawe voeni taburi za Albanija (sn. 2

ne~itlivo)

- prepis - upatstvo od Ministerstvoto na vojnata za vodewe na voenata

korespondencija (sn. 3-4)

- nemiri vo Lerinskiot i vo drugi garnizoni; naredbi od Carigrad za

razre{uvawe na voeni stare{ini (sn. 5, 6, 8)

- reorganizacija vo reonot na III korpus (sn. 7 ne~itlivo)

- ostavka na Ibraim-pa{a, komandant na III armiski korpus, i

nazna~uvawe na negovo mesto na mar{alot Mahmud [efkat-pa{a (sn. 9)

- naredbi od Carigrad za: snabduvawe na voenite punktovi so inventar

/10-11/; rabota na voenite u~ili{ta /12-13/; organizirawe voena obuka (sn. 14-15)

- {ifrovnik za telegrafsko ispra}awe na voeni naredbi i soop{tenija

(sn. 16, 17)

- primeri na nepo~ituvawe na naredbata od Carigrad za prijavuvawe

redifi od I klasa (sn. 18, 19, 20)

- naredba za povlekuvawe za Carigrad na 3-ot avari-tabur (eden od

najaktivnite vo Bitolskiot prevrat od 10 juli) (sn. 21-23, 24)

- problemi vo turskite voeni u~ili{ni ustanovi; po barawe na

Mladoturskiot komitet, ~etvorica mladinci prepora~ani od Sandanski za

{koluvawe vo Bitolskata voena gimnazija (sn. 25-27)

- naredba za ulogata na sultanot vo nastanite od 10 juli ~itana od majorot

Mahmud [efket-pa{a pred III armiski korpus vo Bitola (sn. 28, 29)

- naredbi za aktivirawe na rezervnata turska vojska (sn. 30, 31 ne~itlivo)

- inicijativa za formirawe `enski komitet (sostaven od ~lenki od site

nacionalnosti) za dobrovolno sobirawe obleka od naselenieto za potrebite na

vojskata. (sn. 32, 33)

273

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 242

DELO: 6/No: 32

fevruari 1908

april 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do Kne`evskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad za terorot od turski ~eti:

- ubistvo na muhtarinot od turski ka~aci vo s. Dra~ - Kosturska kaaza (sn.

1-2)

- teror i ubistva od Turci vo selata Selce, Bilu{ino i Birino,

Kru{evsko (sn. 3-6)

- molbeni barawa do Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola od

`itelite na selata Cer, Sveta, Edinakovci i drugi vo Demirhisarska nahija za

za{tita na nevinoto naselenie od terorot na turskata vojska (sn. 7-9)

- izve{taj za vlo{enata politi~ka sostojba, za srpskata i gr~kata

propaganda vo Bitolskiot vilaet so poedine~ni primeri na teror od turski

~eti vo selata Vrbjani, Slep~e, Capari, Gali{ta; selata Vardino i

Edinakovci, Demirhisarsko; selata Trnovci, Presil, Vrbovec, Rufci,

Kru{eani, Resensko i drugi. (sn. 10-18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 244

DELO: 7/No: 6

avgust 1908

januari 1909

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za


274

- formiraweto i rabotata na Komisijata za re{avawe na crkovnite

problemi, koi dotoga{ bile vo nadle`nost na Patrijar{ijata (sn. 1-8)

- aktivnosta na Komisijata vo re{avaweto na sporovite vo

patrijar{iskite sela, koi poradi problemite so koristeweto na crkvite

pobarale da preminat vo egzarhiski; crkovnata sopstvenost; ulogata na

Ministerskiot sovet vo re{avaweto na problemite (sn. 9-19, 20, 21)

- nere{enite sporovi okolu koristeweto na crkvite izgradeni so

zaedni~ki sredstva vo patrijar{iskite sela {to preminale vo egzarhiski

Komisijata gi prepratila za re{avawe vo Ministerskiot sovet “Movabieto”

(sn. 22, 23)

- pregled na crkovno-u~ili{nite sporovi za periodot pred i po 1903 god.

kako i po 10.07.1908 god. vo selata: Sredno-Egri, Dilovo, Klabu~i{ta, Novaci,

Krklino, Bukri, Gorno Egri (Bitolsko); selata vo Kajlarska kaaza; selata

Nevoljani, Armensko, Nered, Krape{tina, Dolno Kotori, Peso~i{ta,

Gorni~evo, Ba~, Setina, Srebreno, Ek{i Su, Pateli, Lisi~ino (Lerinska

kaaza). (sn. 24-47)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 246

DELO: 7/No: 4

april 1908

Izve{taj do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za postavuvaweto na

porane{niot mitropolit Avksentij za kirijarh na Pelagoniskata eparhija. (sn.

1)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 246

DELO: 7/No: 2

275

januari 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Skopje do ministerot za


- protestite do Hilmi-pa{a i civilite agenti poradi polo`bata vo

Palane~ko; naredbata od turskite vlasti za proteruvawe na trojcata srpski

u~iteli, a rabotata na srpskite sve{tenici stavena pod kontrola (sn. 1 bledo i

ne~itlivo)

- protestite do Vilaetskata uprava za zloupotrebite od mesnite vlasti,

koi Vlasite - egzarhisti od Ko~ani i od selata Lipopenci i Vrbica gi

zaveduvale kako patrijar{isti. (sn. 2 bledo i ne~itlivo)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 247

DELO: 7/No: 13

april 1908

maj 1908



- naredbata od Visokata porta do Kabinetot na Pelagoniskata

mitropolija za zabrana na vodewe korespondencija me|u duhovnite vlasti i

bugarskite trgovski pretstavni{tva (sn. 1-5); naredbata od Hilmi-pa{a do

arhijerejskite namesnici na bugarskite crkovni op{tini (sn. 8)


- zapleneta od turskite vlasti arhivata na bugarskiot arhijerejski

namesnik vo Kostur kade {to se nao|ala i oficijalnata arhiva na Bugarskoto

trgovsko agentstvo. (sn. 6, 7)

276

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 248

DELO: 9/No: 4

mart 1908

juni 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun i Bitola do

ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija i Bugarskoto diplomatsko

pretstavni{tvo vo Carigrad za:

- pretresi i apsewa od turskite vlasti vo s. Dolni Kotori - Lerinsko, so

podatoci za seloto i spisok na pritvorenite lica (sn. 1-5)

- pretresi i apsewa od turskite vlasti vo s. Konatlari - Kostursko, po

pronajdeno {ifrirano komitetsko pismo (sn. 6)

- podatoci za Tane Nikolov i Ivan Smi~kov, porane{ni vojvodi {to

dejstvuvale vo Prilepsko (sn. 7)

- zapleneta od turskite vlasti vo Prilep {ifrirana arhiva na

Bugarskiot revolucioneren komitet, so podatoci za ubistvoto na Sarafov i

Garvanov, zaminuvaweto na ^ernopeev vo Strumi~ko i prestojot na Sandanski

vo Bugarija (sn. 8); pregled na pretresi i apsewa (sn. 9, 10); vovedena kontrola na

arhivata na Bugarskoto arhijerejsko namesni{tvo i Ma{koto klasno u~ili{te.

(sn. 11, 12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 249

DELO: 6/No: 35

avgust 1908

septemvri 1908


trgovsko agentstvo vo Solun do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija za:

277

- formirawe “Politi~ki klub” vo Bitola; organizaciona postavenost i

programa za rabota (sn. 1-3)

- programa na klubot usvoena na Sobranieto na klubot (sn. 4, 5); sostav na

Pretsedatelstvoto i ~lenovite na konstitucioniot klub (sn. 4-9)

- izve{taj od prviot sostanok na konstitucioniot klub, odràn vo

Bitola na 27.08.1908 god. (sn. 10-12)

- javen povik do gra|anite na Bitola za prisustvo na sve~enosta po slu~aj

osnova~kiot okruèn kongres na Bitolskiot konstitucionen klub (sn. 13)

- izve{taj od otvoraweto na osnova~kiot kongres na bugarskite

konstitucioni klubovi vo Makedonija i Odrinsko, odràn na 07.09.1908 vo

Solun; spisok na izbranite ~lenovi vo biroto na kongresot; spisok na

~lenovite na komisiite (sn. 14)

- izve{taj od II zasedanie na bugarskite konstitucioni klubovi vo

Makedonija i Odrinsko odràno na 08.09.1908 g. vo Solun (sn. 15)

- izve{taj od zatvoraweto na Prviot kongres na konstitucionite klubovi

na 13.09.1908 g. (sn. 16)

- programa na Sojuzot na bugarskite konstitucioni klubovi. (sn. 17, 18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 250

DELO: 6/No: 33

fevruari 1908

oktomvri 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do Bugarskoto

diplomatsko agentstvo vo Carigrad za: teror i ubistva na mirnoto naselenie od

Turci:

- primeri na ubistva bez pri~ina na mirnoto naselenie (sn. 1 bledo i

ne~itlivo; ubistva vo Dojran (sn. 2); masakriran trgovec od Voden od nepoznati

lica (sn. 4); ubistva i opoàren ~iflik i konak vo s. Likovi{ta - Karaferijska

kaaza (sn. 5)

278

- pregled na ubienite i ranetite lica od gr~ki bandi po kaazi vo

Solunskiot vilaet vo tekot na 1907 god. (sn. 6-11 francuski jazik)

- pregled na poznati ubistva izvr{eni vo Solunskiot vilaet od Turci vo

tekot na 1907 god. (sn. 12, 13 na francuski jazik)

- podatoci za ubistvata izvr{eni od Turci, dostaveni do Centralnoto

biro na bugarskite konstitucionalni klubovi vo Solun. (sn. 14 bledo i

ne~itlivo)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 251

DELO: 6/No: 26

fevruari 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do kne`evskiot

diplomatski pretstavnik vo Carigrad za:

- poplaki od zatvorenicite na zatvorot “Katilhare” do ruskiot i

avstriskiot konzul i do Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola (sn. 1-3)

- neuspe{en obid za begstvo na zatvorenici-Grci od bitolskiot zatvor

(sn. 4-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 252

DELO: 6/No: 25

januari 1908

juni 1908


nadvore{ni raboti vo Sofija:

279

- podatoci za zatvorenicite po nacionalen sostav, vidovi obvinenija i

izre~eni kazni vo centralniot, okru`nite i drugi zatvori vo Bitola. (sn. 1-10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 253

DELO: 6/No: 16

fevruari 1908

mart 1908


diplomatsko pretstavni{tvo vo Carigrad za terorot od turska vojska vo

Resenskata nahija:

- teror od mnogubrojna turska vojska vo s. Kru{ja i Leorka, Resensko,

ubien eden ~etnik, a Hristo Nikolov faten `iv (sn. 1-3)

- masovni pretresi i apsewa od turskite vlasti vo Resen (spisok), po

izjavite na pritvoreniot ~etnik Hristo Nikolov i nastanite vo selata Kru{je

i Leorka (sn. 9, 10)

- molbeno barawe od grupa pritvoreni od Resen do ruskiot konzul za

nivno osloboduvawe od bitolskiot zatvor (sn. 11)

- spisok na maltgretirani `iteli i vr{eni pretresi vo s. Podli~eni -

Resensko. (sn. 12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 254

DELO: 6/No: 12

mart 1908

januari 1909

280


diplomatsko pretstavni{tvo vo Carigrad, Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti vo Sofija za:

- primeri na teror i ubistva od turski i gr~ki ~eti na nevino naselenie

od selata: Divje, Kru{evsko, Nikodim i Slep~e, Bitolsko, s. Vo{tarani,

Sorovi~evo, Lerinsko, s. Zagori~ane, Kostursko, s. Bel~i{ta, Ohridsko, s.

Dolni Kotori, Ek{i-Su i drugi (sn. 1-5); s. Klisura, @erven i [estovo,

Kostursko, s. Vrbjani, Prilepsko, s. Gorno Orizari (sn. 6, 7)

- masovni ubistva vr{eni od Turci zaradi odmazda na selata na

Ki~evskata kaaza i s. Cer, Bitolska kaaza (sn. 8-10)

- teror, ubistva i maltretirawe nevini ìteli od turski i arnautski

~eti vo selata: Qubojno, Prespanska kaaza, D’mbeni, Kosturska kaaza,

Vitoli{te, Prilepska kaaza, Neokazi, Lerinska kaaza i drugi (sn. 11-13)

- izve{taj za vlo{enata sostojba vo Bitolskiot vilaet so primeri na

teror i bezzakonija vr{eni vrz mirnoto naselenie od gr~ki i turski ~eti vo

selata: Jankovec, Resensko, Armensko, Srebreno, Lerinska kaaza, Krani,

Grebenska kaaza, vo Kru{evo i dr. (sn. 14-18)

- ograbuvawa, opoàruvawa, ubistva i drug vid teror od gr~ki ~eti vrz

nevini ìteli na selata: Drvenik, Bitolsko, Ivanovci i Nikodim - Prilepska

kaaza, a vo s. Drago{, Bitolsko organizirano ubistvo na Dimko-vojvoda (detalen

opis, sn. 19-24)

- krvava drama na pazarot vo Prilep na 28.11.1908 g. (ubieni, raneti i

maltretirani gra|ani bez pri~ina od naoruàn turski vojnik izbegan od

bitolskata kasarna); protesti od Bugarskoto trgovsko agentstvo i gra|anite na

Bitola do valijata i konzulite na golemite sili (sn. 25-29)

- peticija od gra|anite na gradot Prilep upatena do: bitolskiot valija,

komitetot “Obedinuvawe i napredok” vo Solun, kajmakaminot na gradot Prilep

i Mitropolijata, protiv poslednite nastani vo gradot i krajno nesigurniot

ìvot (sn. 30-32, 54)

- od izve{tajot na komisijata zadolèna za nastanite vo Prilep;

pritvoren i soslu{uvan storitelot na zlostorstvata vo Prilep (sn. 33, 34, 55-

57)

281

- teror od gr~kata ~eta na vojvodata Pavle zaedno so nekolku

patrijar{isti i Turci vrz ìtelite na selata Setina i Ba~, Lerinsko, za

prifa}awe na Patrijar{ijata; sudiri me|u patrijar{isti i egzarhisti za

koristewe na crkvata vo s. Nered; protesti so konzulite na golemite sili (sn.

35-40)

- izve{taj za krvavite nastani vo Prilep od 28.11.1908 god. (sn. 41, 42

francuski)

- detalen izve{taj za nastanite vo Prilep od 28.11.1908 (sn. 43 francuski

jazik)

- upatstva za kontrola na informaciite za sostojbata vo vilaetot i

na~inot na nivnoto dostavuvawe od Sojuzot na bugarskite konstitucioni

klubovi vo Solun do konzulite na golemite sili i Mladoturskiot komitet (sn.

52, 53)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 255

DELO: 6/1908

januari 1908

januari 1909

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i Solun do

Kneèvskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo Carigrad i Ministerstvoto za


- apseweto na avstriskiot dràvjanin Novak, obvinet za proizvodstvo i

snabduvawe na bugarskite ~eti so oru`je i eksploziv (sn. 1-3); sudski proces

protiv obvinetiot i intervencija na avstriskiot diplomatski pretstavnik po

presudata (sn. 4-8); amnestija na obvinetiot i negovo eksternirawe (sn. 9, 11, 13)

- za patuvaweto na bitolskiot valija Havzi-pa{a vo Kru{evskiot,

Prilepskiot i Ki~evskiot reon za re{avawe na nastanatite ekonomski

problemi (sn. 17, 18)

282

- ulogata na Hilmi-pa{a vo formiraweto ~eti na turskite komiteti,

zada~ite i problemot so pretsedatelot na po~etniot komitet - Albanec (sn. 14-

16 delumno {ifrirano)

- spisoci na inspektorite i sudskite ~inovnici pri Apelacioniot,

Prvostepeniot i Vonredniot sud vo Bitola (sn. 19)


- za razre{uvaweto na bitolskiot valija Havzi-pa{a i nazna~uvaweto na

vidniot ~len na Mladoturskiot komitet Fahri-pa{a za nov valija; biografski

podatoci za Fahri-pa{a i sve~en pre~ek vo Bitola (sn. 2127); sredba na noviot

valija so stranskite konzuli vo Bitola, pri {to izjavil deka }e se zalaga za mir

ne samo vo Bitolskiot vilaet tuku i na Balkanot (sn. 28-33); dobieni pozitivni

karakteristiki za noviot valija od vremeto na negovoto slu`buvawe vo Serez

(sn. 34); za vodenite razgovori na bitolskiot valija pri prvata poseta na

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola. (sn. 35)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 256

DELO: 2/No: 14

juni 1908

avgust 1908


nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so pomo{ta na opusto{enite sela po

vostanieto od 1903 godina:

- oddelni barawa od sve{teni i drugi lica da im se dodeli materijalna

pomo{ za sanirawe na {tetite napraveni kako posledica na terorot na

srpskite i gr~kite ~eti vo selata: Sko~ivir, Bitolsko, Ajtos, Lerinsko,

Podgorci, Stru{ko, Izbi{ta, Smilevo i dr. (sn. 1-7)

283

- peticija od kmetovite na selata Izbi{te i Prisovjani, Ohridska kaaza

za dodeluvawe pomo{ na crkvi i oddelni semejstva (sn. 8-10) dodelena pomo{ na

selata Izbi{te, Prisovjani i Lokov (sn. 11)

- raspiski za dodelena materijalna pomo{ na poedinci, crkvi i {koli vo

selata Izbi{te, Prisovjani, Lokov i drugi, Ohridsko i selata Kosinec i

Vi{eni, Kostursko (sn. 12-30)

- upatstva i izvestuvawa za dodelena pomo{ na nastradanite sela (sn. 31-

34)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 257

DELO: IIb

1908 godina

Prepiska me|u Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola i

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so merkite protiv

srbomanite od Bitolskiot vilaet {to ìveat vo Bugarija:

- barawa od ìtelite na s. Lazaropole, Debarsko da se prezemat merki za

re{avawe na problemot so srbomanskite semejstva {to ìveat vo Bugarija (sn.

1-5); prepis od kr{tenici na ìteli od s. Lazaropole (sn. 6-14)

- srpskata propaganda vo s. Jablanica, Ki~evsko i problemot so

srbomanskite semejstva. (sn. 15-21)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 258

DELO: V/55

284

1909 godina

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo - Bitola do ministerot za

nadvore{ni raboti vo Sofija i ministerot za pravda vo Carigrad vo vrska so

deklaracijata na Bitolskiot okruèn revolucioneren komitet i ubistvoto na

inspektorot na bugarskite i srpskite u~ili{ta vo Bitola - Jovo Jovanovi}:

- prepis od deklaracijata na Bitolskiot okruèn revolucioneren

komitet “Obedinuvawe i napredok” za nemirot kaj naselenieto poradi

vlijanieto na gr~kite kleveti vrz odnosot na vlastite kon “Bugarite”, osobeno

po prevratot od 10.07. (sn. 1-2)

- detalni izve{tai za ubistvoto na Jovo Jovanovi} (nekoga{en

revolucioner od grupata na Sandanski), nazna~en za inspektor na bugarskite i

srpskite u~ili{ta vo Bitola (sn. 3-7); apsewe na 27 nevini ìteli obvineti za

izvr{enoto ubistvo i nivni soslu{uvawa (sn. 8-31); izvestuvawa do konzulite

na golemite sili; protest do bitolskiot valija Halil-bej protiv masovnite

apsewa na nevini lica i zloupotrebite od policiskite vlasti na ~lenovite 8 i

10 na Ustavot, i maltretiraweto na pritvorenite so iznuduvawe priznanija za

izvr{eno ubistvo; protesti do konzulite na goleite sili vo Bitola (sn. 22)

- sn. 23 protesti na francuski jazik

- sudski proces protiv 27-te obvineti; zainteresiranost na bitolskiot

Albaski klub za ubistvoto na J. Jovanovi} (sn. 24-29)

- barawe od obvinetite da im se odobri pravoto na advokatska odbrana

(sn. 30-32)


- peticii od grupa gra|ani i roditelite na 27-te obvineti za ubistvoto na

J. Jovanovi} do golemiot vezir vo Bitola i ministerot za pravosudstvo vo

Carigrad, so barawe spored ~l. 37 od zakonot da im bide odobrena advokatska

odbrana (sn. 34, 35, 41)

- sn. 36-39 na francuski jazik


- sn. 42 i 43 francuski tekst

- peticija od gra|anite na Bitola do ruskiot generalen konzul vo Bitola,

Kal, vo koja baraat da se prezemat merki protiv samovolijata na turskite

285

vlasti, a na 27-te obvineti da im se odobri pravo na advokatska odbrana i

javnost pri sudeweto (sn. 46)

- za tekot na sudeweto na 27-te obvineti, nedorazbirawe me|u sudiite,

nadvore{nite ~lenovi (nazna~eni od komandantot na III Korpus) i dvajcata

gra|anski sudii (nazna~eni od valijata) okolu tolkuvaweto na ~lenovite 32, 37 i

83 od Zakonot za ~etni{tvo (sn. 47-67)

- odobrena advokatska odbrana na obvinetite i postavenite uslovi od

pretstavnikot na sudot, Jumer-bej, pod koi taa treba da raboti (sn.68-70);

izve{taj za rabotata od odbranata na obvinetite (sn. 71, 72)

- deklaracija od Zdru`enieto na zanaet~iite na Bitola do bitolskiot

valija, so koja se negira postoeweto na “bugarski” komitet vo Bitola kako

organizator na ubistvoto na J. Jovanovi}, a 27-te obvineti za storiteli (sn. 73)

- sn. 74 francuski tekst

- sn. 76 i 77 deklaracija na francuski jazik

- sn. 78 francuski jazik

- barawe od grupa nelegalni vojvodi na Bitolskiot okrug (Alekso

Stefanov, \or|i Kasap~eto, Bogoj Simeonov, Angele V’l~ev, Trajko Kralov)

nare~eni “reakcioneri”, do pretsedatelot na bugarskiot Konstitucionen klub

vo Bitola za odr`uvawe zaedni~ki sostanok i re{avawe na nastanatite

problemi (sn. 80)

- barawe (publikuvano vo vesnikot “Kambani”) i na drugite nelegalni

vojvodi do bitolskiot valija za li~na za{tita i za{tita na nivnite semejstva

od samovolijata na administrativnite vlasti (sn. 84, 85, 95, 96)


- peticija od gra|anite na Bitola do ministerot na pravosudstvoto,

golemiot vezir i pretstavnikot Dorev za pravoto na obvinetite na advokatska

odbrana i javnost pri sudeweto (sn. 90)

- dopolnitelni izjavi na svedoci vo sudskiot proces za ubistvoto na J.

Jovanovi} (sn. 91-94)

- protest od odbranata na 27-te obvineti do bitolskiot valija poradi

odbieniot izve{taj i barawata za revizija na sudskiot proces od strana na

sudskite vlasti (sn. 97-100)


286

- barawe od branitelite na obvinetite za ubistvoto na J. Jovanovi} do

bitolskiot valija da im se prifati ostavkata poradi nedorazbirawe so sudot

(sn. 102)

- sn. 103 i 104 na francuski jazik

- doneseni presudi vo Voeniot sud vo Bitola po procesot za ubistvoto na

J. Jovanovi}: 4 smrtni, edna tri godini zatvor i 22 oslobodeni od obvinenie

(spisok); protesti od semejstvata na osudenite do sultanot, golemiot vezir i

ministerot za pravosudstvo vo Carigrad (sn. 111-113); reagirawa na ruskiot,

avstroungarskiot, italijanskiot i angliskiot konzul do nivnite diplomatski

pretstavnici vo Carigrad po izre~enite smrtni presudi (sn. 114)

- izve{taj na istra`nata komisija so poedine~ni soslu{uvawa na

obvinetite za ubistvoto na J. Jovanovi} (sn. 115-120, rakopis, ne~itlivo; sn. 121-

123)

- sn. 124 na romanski jazik

- biografski podatoci za J. Jovanovi}, negovata aktivnost i sredbite so

nelegalnite vojvodi, celta na postavuvaweto od turskite vlasti za generalen

inspektor na nemuslimanskite u~ili{ta vo Bitola, pri~inite za negovoto

ubistvo (sn. 125-135 rakopis, ne~itlivo)

- soslu{uvawa od istra`nata komisija na obvinetite za ubistvoto na J.

Jovanovi} (sn. 136-144, 146)

- statii za Bitolskata afera vo vrska so ubistvoto na J. Jovanovi} vo

vesnicite: “Preporec” od 08.01.1910, “Den” od 04.01.1910, “Ve~erna po{ta” od

14.12.1909 god., “Denes” od 13.12.1909 godina i drugi. (sn. 147-155)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 259

DELO: V/55-IIb

januari-oktomvri 1908

Izve{tai na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Solun do bugarskiot

diplomatski pretstavnik vo Carigrad i ministerot za nadvore{ni raboti vo

Sofija vo vrska so akciite na bugarskite ~eti vo Solunskiot vilaet:

287

- primeri na teror od bugarski ~eti vrz naselenieto vo seloto Meraci i

vo drugi sela, Kuku{ka kaaza i vo s. Me~kul, Melni~ka kaaza (sn. 1 bledo i

ne~itlivo, necelosno)

- za ubistvoto na celo semejstvo vo s. Mandraxik, Demirhisarska kaaza od

nepoznati storiteli (sn. 2 ne~itlivo)

- za oruèniot sudir so `rtvi me|u gr~ka i bugarska ~eta kaj s. Bahovo,

Karaxa, Abadska kaaza (sn. 3 i 4 bledo)

- za ubieni dvajca Grci od bugarska ~eta vo s. Ve{ik, Lagadinska kaaza (sn.

5)

- za oruèniot sudir me|u turska vojska i ~etata na vojvodata Arabaxi

Delko vo s. Sakov~e, Serska kaaza, pri {to e ubien vojvodata; za ubieni od

turska vojska dvajca ìteli na s. Le{nica, Melni~ka kaaza (sn. 6 bledo)

- za napadot od ~etnici na arhimandritot na crkvata vo Kuku{ (sn. 7

bledo i ne~itlivo)

- za terorot vo s. Stan~evo, Meli~ka kaaza, od lice {to niz Melni~ko i

Nevrokopsko {irelo glasini protiv dejnosta na Sandanski (sn. 8, 9 bledo i

ne~itlivo)

- podatoci za neuspe{niot atentat na Sandanski izvr{en od Tano

Nikolov na 24.09.1908 vo kafeanata “Bo{wak-Han” vo Solun.

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 260

DELO: V/55



trgovsko agentstvo vo Solun, Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad, do

Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola za dejnosta na Revolucionerniot

komitet i Bugarskiot konstitucionen klub vo Bitola:

288

- za samopredavstvoto na vojvodata Ivan Stranxata od Male{evsko na

turskite vlasti so vetuvawe od Hilmi-pa{a deka toj i negovite ~etnici }e

bidat pomiluvani; voznemirenost vo Peh~evo vo vrska so nastanot (sn. 1)

- reagirawa na ìtelite od Kostursko po voveduvaweto nov danok {to

trebalo da go pla}aat i onie {to bile na pe~alba (sn. 2-4)

- za doa|aweto vo Bitolsko na glavniot inspektor na Egzarhijata

Delidelov, za koj postoelo somnevawe deka e {pion (sn. 5, 6 {ifrirano i

nejasno)

- izvestuvawe do Hilmi-pa{a od valijata deka na turskite vlasti im e

predadeno oru`jeto od selata Dermen, Pokrvenik i Erzene, Resenska kaaza i e

dadeno vetuvawe od ìtelite deka }e prekinat sekakva sorabotka so Komitetot

i ~etite (sn. 8 i 9)

- teror, pretresi i ubistva od turska vojska vo selata Evla, Dupeni i dr.

zaradi predavawe na vlastite na skrienoto oru`je (sn. 10-13)

- teror vo skopskite sela D. Sowe, Nerezi, û~er i drugi od ~lenovi na

Komitetot, koi navodno odbile da go platat vonredniot danok na Komitetot (sn.

14, 15)

- reagirawe na italijanskiot konzul vo Carigrad, Sforca, vo vrska so

zakanite na Komitetot do italijanskite dràvjani da mu gi isplatat baranite

pari~ni iznosi (sn. 16)

- molba od soprugite na dve lica ubieni vo Kostur od turska vojska da im

se dodeli pomo{ (sn. 17, 18)

- sredba na bugarskiot trgovski agent vo Bitola so valijata vo vrska so

pro{irenata afera za navodno podgotvuvaniot zagovor protiv gr~kiot

konzulat od Bugarskiot komitet; naredba od Visokata porta vo vrska so toa (sn.

19-23)

- telegrama od bitolskiot valija do berskiot i dramskiot mutesarif za

prezemawe strogi merki vo vrska so predupreduvaweto od Carigrad deka vo

trite vilaeti vo Makedonija “Bugarite” podgotvuvale vostanie (sn. 24)

- sn. turski tekst

- preporaka od Balkanskiot komitet vo London do Vnatre{nata

organizacija na pretstojniot kongres taa da mu dade poddr{ka na

konstitucioniot reìm vo Turcija (sn. 26, 27)

289

- agitirawe na ohridskiot vojvoda ^aulev selanite da ne go pla}aat

voeniot danok, i pokraj sovetite od Okru`niot bugarski komitet i ubeduvawata

na Mladoturskiot komitet (sn. 28, 29)

- telegrama od pretsedatelot na Balkanskiot komitet vo London do

Mladoturskiot komitet vo Bitola vo koja se veli~a Mladoturskata revolucija

i se izrazuva nade` deka taa }e go za~uva mirot vo Makedonija (sn. 30-31)

- protestno pismo od Vnatre{nata makedonska organizacija na

Bitolskiot revolucioneren okrug do Mladoturskiot komitet vo Bitola so cel

da se prezemat merki protiv terorot i ubistvata vr{eni od gr~ki i drugi ~eti

vo Bitolskiot vilaet (pregled na izvr{en teror sn. 32, 33)

- protest od Bugarskiot konstitucionen klub vo Bitola do bitolskiot

valija Havzi-pa{a za prezemawe merki protiv terorot i ubistvata od gr~ki

~eti {to prodol`uva i po 10.07. (primeri na izvr{eni zlostorstva (sn. 43, 44,

45, 46)

- statija vo posledniot broj na vesnikot “Monastir” vo vrska so 30.000

leva odobreni od turskata vlast za sledewe i spre~uvawe na dejstvata na ~etite

vo trite vilaeti. (sn. 49, 50)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 261

DELO: 6/No: 36

septemvri-noemvri 1908


Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so proklamiraweto

nezavisnost na Bugarija:

- telegrama - ~estitka na bugarskiot trgovski agent vo Bitola Netkov do

Bugarskiot car Ferdinand I i caricata Eleonora (sn. 1)

- vozvratna telegrama so blagodarnost od carot do Netkov (sn. 2)

290

- telegrafsko izvestuvawe od Visokata porta do bitolskata vilaetska

uprava za proklamiranata nezavisnost na Bugarija; reakcii me|u turskite

krugovi i zaedni~ki sostanoci na ~lenovite na Solunskiot i Bitolskiot

mladoturski komitet (sn. 3, 5, 6, 7, 8)


- prv protesten miting organiziran od Centralniot mladoturski

komitet na koj prisustvuvale glavnite ~lenovi na Mladoturskiot komitet,

Albanskata liga i pretstavnici na pove}e op{tini so paroli ~itani na

jazicite na narodnostite {to `iveat vo Vilaetot (sn. 9-12 ne~itlivo)

- proglas vo vrska so proklamiranata nezavisnost na Bugarija i

aneksijata na Bosna i Hercegovina kon Avstro-Ungarija (sn. 14 ne~itlivo)

- za demantot na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija deka

Bugarija podgotvuva vojna so Turcija (sn. 15)

- za sredbata na bugarskiot trgovski agent so bitolskiot valija; izrazeni

simpatii kon mladoturskoto delo i `elbi za miroqubiva koegzistencija so

Turcija (sn. 16, 17, 18, 19)

- za apelot (telegrama) od Albancite vo Carigrad do Albanskiot klub vo

Bitola da se sprotivstavat na proklamacijata na Bugarija za nezavisnost i

aneksijata na Bosna i Hercegovina kon Avstro-Ungarija (sn. 24-26)


- za stavot na Mladoturskiot komitet kon trgovskite odnosi so Albanija,

Italija i Avstro-Ungarija vo novonastanatite uslovi. (sn. 28-30)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 262

DELO: 6/No: 37



trgovsko agentstvo vo Skopje do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija i

291

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad za formiraweto na konstitucioni

klubovi vo Bitola, terorot od turski vojnici:

- primeri na teror od turski vojnici vo selata na Palane~ko (s. Trnovo,

Uzem i dr.); reagirawa do konzulite na golemite sili (sn. 1)

- sn. izve{tai na francuski jazik

- formirawe na Albanski konstitutiven klub vo Bitola, organizacija,

celi i zada~i (sn. 3-5, 9)

- sn. 6 na albanski jazik

- sn. 7 na turski jazik


- formiran Srpski konstitucionen klub vo Bitola nare~en Klub na

srpskata demokratska liga vo Turcija (sn. 10, 11)

- programa na Bitolskiot osmanliski obedinuva~ki klub pod

pokrovitelstvo na Komitetot “Obedinuvawe i napredok”, organizacija i celi

na klubot (sn. 12, 13)

- protestni sostanoci na srpskite konstitucioni klubovi vo Makedonija

protiv aneksijata na Bosna i Hercegovina kon Avstro-Ungarija (sn. 14-16)

- formiran Me|unaroden klub vo Bitola po inicijativa na Komitetot

“Obedinuvawe i napredok”. (sn. 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 263

DELO: 6/No: 11

april-noemvri 1908


diplomatsko agentstvo vo Carigrad za terorot od albanski razbojni~ki bandi:

- terorot vrz `itelite na Debar i slu~ajot so odvedenoto 13-godi{no

mom~e od poznatiot razbojnik Xeladin-Sefer; intervencija na bitolskata

vilaetska uprava i konzulite na golemite sili za re{avawe na nastanot (sn. 1-3,

6-8, 13, 15, 16, 20)

292

- sn. 4 i 5 izve{taj na francuski jazik

- sn. 9-11 izve{taj na francuski jazik

- spisok na pomiluvanite razbojnici po naredba na sultanot (sn. 17, 18)

- teror od tursko-albanska ~eta vo Ohridsko (sn. 21, 22)

- oru`en sudir me|u ~etata na srpskiot vojvoda Micko so razbojni~ka

arnautska ~eta od Debar. (sn. 23, 24)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 264

DELO: 9/No: 7



Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za borbata protiv srpskata

propaganda:

- inicijativa na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola za formirawe

platena arnautska ~eta za borba protiv silnata srpska propaganda vo Debarsko

i Ki~evsko i za na~inot na pla}awe. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 265

DELO: 8/No: 6



trgovsko agentstvo vo Bitola do ministerot za nadvore{ni raboti vo Sofija,

Diplomatskoto pretstavni{tvo vo Carigrad za srpskata propaganda:

293

- oruèn sudir me|u turska vojska i srpska ~eta kaj s. Staro Nagori~ane,

Kumanovsko (sn. 1)

- zakanuva~ko pismo do ìtelite na s. Kriva Kru{a, Vele{ko od srpskiot

vojvoda Jovan Babunski da se deklariraat za Srbi (sn. 2-4)

- detalni izve{tai za teror i masovni ubistva vo s. Maù~i{ta i drugi,

Prilepsko; reagirawa do konzulite na golemite sili (sn. 5, 7, 31, 32, 33; 24, 25,

26)

- sn. 9 izve{taj na francuski jazik

- zakanuvawa i teror od srpski ~eti vrz ìtelite na s. Zrze, Orehovec,

Dolneni i drugi, Prilepsko za da se deklariraat kako Srbi (sn. 15, 19);

zajaknata voena kontrola vo selata za spre~uvawe na dejstvuvaweto na srpskite

~eti (sn. 17, 18)

- podatoci za tri novi ~eti isprateni od Srbija vo Makedonija; strogi

merki vo vilaetskata uprava za kontrola na zasilenite akcii na srpskite ~eti

vo Vele{ko i vo Bitolsko (sn. 20-22)

- oruèn sudir so `rtvi me|u turski asker i srpska ~eta kaj s. Sekir~a,

Prilepsko (sn. 23)

- teror i ubistvo od srpska ~eta vo srbomanskoto selo Sekirci,

Prilepsko na pove}e vidni ìteli {to sakale da se deklariraat za egzarhisti

(sn. 27-29)

- sn. 30 izve{taj na francuski jazik

- naredba od Centralniot revolucioneren komitet Srbija da gi prekine

site akcii na srpskite ~eti vo Makedonija (sn. 4)

- upatstvo od Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad vo vrska so

stavovite na Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola izneseni vo izve{taite

(sn. 35)

- naredba na Srpskiot komitet za likvidirawe na negovite neprijateli

vo s. Dupeni, Ki~evsko (sn. 36)

- zasileno dvièwe na srpski ~eti i vojvodi preku Makedonija za Solun

(sn. 37-39); vo Bitola pristignata ~etata na srpskiot vojvoda Micko (sn. 40)

- odobreni sredstva od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija

za osloboduvaweto na ìtelot na s. Tuminec, Resensko, zaroben od srpski

~etnici (sn. 41-42, 45)

294

- teror od srpskata ~eta na vojvodata Gligor Sokolski i gr~kite

andartski ~eti vo selata Nebregovo, Margari, Gostira`ni, Krapa, Staravina,

Grade{nica i dr. vo Prilepsko. (sn. 43, 44 na fran. jazik)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 266

DELO: 8/No: 5

mart 1908

noemvri 1908

Izve{tai od Bugarskoto trgovsko agentstvo vo Bitola do

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so srpskata

propaganda vo Bitolskiot vilaet:

- za pe~ateweto od srpskata propaganda novogodi{en kalendar so

podatoci za srpskite crkvi i u~ili{ta vo Makedonija, osobeno vo Skopje (sn. 1)

- za sproveduvaweto na srpskata propaganda vo Resensko (sn. 2-4

ne~itlivo)

- za dadena dozvola od vlastite paraklisata vo Ki~evo da se koristi

naizmeni~no od grkomanite i srbomanite (sn. 5); sredbi na srpskiot konzul so

srpskite agitatori vo Ohridsko i Stru{ko / poseteni srbomanskite sela

Boroec, Dabunica, Podgorci i egzarhiskoto selo Vev~ani (sn. 6, 7)

- za sredbite na francuskiot voen ata{e od Solun so francuskiot,

romanskiot i srpskiot konzul; poseta na srpskiot konzul na Prilep, Skopje,

Gostivar, Tetovo i sredbi so site srpski u~iteli (sn. 8-10)

- za posetata na srpskiot konzul Mihajlovi} na severozapadniot del na

vilaetot i re{avawe na crkovnite problemi me|u “Srbite” i “Grcite” vo

Ki~evsko, Debarsko, Stru{ko, Ohridsko, {irewe na srpskata propaganda,

otvorawe novi srpski {koli; poseteni potkupenite arnautski sela za {irewe

na srpskata propaganda; reagirawa do Hilmi-pa{a (sn. 11-18)

- barawe da se vrati vo rodnoto mesto Rakitnica bugarskiot ~etnik

Veqanov odveden od srbomanite vo Vrawe (sn. 19, 20)

295

- nedorazbirawa me|u srbomani i “Bugarite” okolu koristeweto na

parohijata vo Prilep; protesti na ìtelite do valijata, Hilmi-pa{a i do

Portata vo Carigrad; sprovedena anketa na Mladoturskiot komitet za

nastanatite problemi (sn. 21-23); stopirana izgradbata na srpskata kambanarija

vo Prilep do donesuvawe odluka od vilaetskata uprava (sn. 24, 25)

- oruèn teror i {irewe na srpskata propaganda od ~etata na srpskiot

vojvoda Gligor Sokolovi} vo selata Dolneni i Nikodim, Prilepsko; sredba na

vojvodata Gligor so Turskiot konstitucionen klub vo Prilep; za nastanite

izvesteni konzulite na golemite sili (sn. 26, 27, 34-37)

- za sporot me|u “bugarskoto” i srbomanskoto naselenie okolu imotot na

dvata egzarhiski manastiri vo blizinata na selata Zrze i Slep~e, Prilepsko;

reagirawa do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija, valijata i

Carigrad kako i prezemawe merki od vlasta (sn. 28-33, 38-42) sudski proces

protiv srbomanite obvineti za zlostorstva vr{eni vrz ìtelite na spornite

sela okolu manastirite (sn. 39-44); naredbi na vilaetskata uprava za re{avawe

na sporovite so manastirite i crkvite vo selata Zrze, Slep~e i Krklino. (sn.

45-52)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 267

DELO: V/70-IIIb

maj 1908

juni 1908


Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za kongresot na Srpskiot i

Gr~kiot komitet:

- za kongresot na Srpskiot i na Gr~kiot komitet odràn vo Solun;

podelba na sferi na vlijanija na srpskata i gr~kata propaganda vo Makedonija

(detalni podatoci za planot na propagandata vo Makedonija po reoni) (sn. 1-5)

296

- izve{taj na ruskiot diplomatski pretstavnik Cokov za terorot vo

Makedonija od srpski i gr~ki ~eti i za vetenata pomo{ od ruskata vlada za

spre~uvawe na krvoprolevawata; izrabotka na poseben proekt za obezbeduvawe

li~na i op{testvena bezbednost vo Makedonija. (sn. 6, 7)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 268

DELO: 8/No: 1

dekemvri 1908

dekemvri 1909


Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so zasilenata dejnost

na gr~kite komiteti i ~eti vo Bitolskiot vilaet:

- teror od gr~ki ~eti: ~etata na gr~kiot vojvoda pod psevdonim “@an

Pe{eci” vo Dragomanskata kaaza; vo Serfixka kaaza teror od ~etata na

kapetanot Brajan; organizirani atentati vo Bitola; napadnati pove}e vidni

gra|ani; reagirawe na vilaetskata uprava i na konzulite na golemite sili (sn.

1-4)

- zasilena gr~ka propaganda vo Bitolskiot vilaet so: vooru`uvawe na

gr~koto naselenie vo Bitolska, Lerinska, Kosturska kaaza i Mariovska nahija;

nazna~uvawe andarti za u~iteli, gavazi, bek~ii, sve{tenici; sostanoci na

gr~kite konzuli vo Solun za nastanatata sostojba, za {to e informiran i

Mladoturskiot komitet (sn. 5-8)

- primeri na zasilen teror od gr~ki ~eti po selata na Bitolskiot vilaet

i naredbi od vilaetskata uprava i Hilmi-pa{a za prezemawe merki (sn. 9-11)

- za ostrata statija protiv Grcite vo vesnikot na bitolskiot

Mladoturski komitet (sn. 12); pismo na Mladoturskiot komitet do gr~kiot klub

vo Bitola so koe se povikuva gr~kiot element na sorabotka za zacvrstuvawe na

vospostavenata so julskiot prevrat konstitucija (sn. 13, 14)

297

- zapleneta od vlastite golema pratka oru`je nameneto za gr~kite ~eti vo

Bitolsko (sn. 15)

- teror od gr~ki ~eti koi masovno navleguvale kon Grebena i Kostursko

so poedine~ni primeri (sn. 16-18)

- teror od gr~ki ~eti vrz `itelite na Lerinsko; pritisok da se otka`at

od Egzarhijata i da ja prifatat Patrijar{ijata; pregled na sostavot na ~etite

{to vr{ele teror vo selata Srebreno, Bel Kamen, Krape{nica, Nered,

Armensko, Dolno Kotori, Negovan i drugi (so primeri na zlodela). (sn. 19, 20

necelosno)

298


MF - 4310

GODINI: 1901-1911

SNIMKI: 1820

D. M. 49, 55

JAZIK: bugarski, francuski, gr~ki i turski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 268

april-dekemvri 1909

Prepiska so MNR (Paprikov) vo Sofija za:

- dejnosta na Gr~kiot komitet i ~etite (pritisok vrz egzarhiskoto

naselenie) vo selata na bitolskiot vilaet: Krape{nica, Neret, D. Kotori,

Negovan, Srebreno (Lerinsko), Dihovo (Bitolsko), Mogila (Kru{evo),

Mariovsko, Srpci, Vrbnik (Kostursko) (sn. 20, 22-27, 30-38, 45-48, 50-53, 57-59, 66,

73, 74, 80, 81, 99, 120)

- razotkrivawe i merki protiv Gr~kiot komitet i ~etite (zatvorawe na

somnitelni lu|e i u~esnici vo organizacijata na Gr~kiot komitet i ~etite);

(sn. 21, 28-34, 60, 61, 78, 79, 83-86, 88, 89, 93-98, 103, 110, 111, 114, 121-125)

- podgotovka (zasiluvawe na vojskata kon tursko-gr~kata granica i

vooru`uvawe na muslimanskoto naselenie) na Turcija za eventualna vojna so

Grcija (sn. 62-64, 71, 72, 82, 90, 100-102, 104-109)

- izvadoci (statii) objaveni vo v. “Den” (za andartstvoto) (sn. 39-43), v.

Neiri Hakikat (sn. 49, 91, 92, 55, 56, 112, 113)

- tursko-bugarski odnosi (preku konstitucionite klubovi) (sn. 65, 69, 70)

- opis na dokumentite (raspiski) za sredstva nameneti za nastradanite od

gr~kiot teror. (sn. 44, 54, 67, 68)

299

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 269

DELO: 8

fevruari-juni 1908

Prepiska br. 7 na KTA vo Solun so KDA vo Carigrad i NBR vo Sofija

za:

- dejnosta na Gr~kiot komitet i ~etite: napadi vrz egzarhiskoto

naselenie (opo`aruvawe na sela, ubistva, nasilstva i drug vid teror) vo selata

na Solunskiot vilaet: Lilja-Jani, Bersko, Kavakli, Jan~i{ta, Prvar,

Meno{tita, Marena, Dolno i Gorno Kopanovo, Eni-}oj i gradot Ber, Solun i

solunskite sela: Tekeli, Strumica i strumi~kite sela: [op~evo, Barbarevo,

Kosturino, Dojran i dojranskite sela: Valandovo, Popovo; Enixevardarsko:

Orizari, Veroviti{ta, Crna Reka, Sendel~evo, Kriva, Lagadinsko, s. Zarovo i

dr. (sn. 1, 4-11, 13, 14, 16-19, 21, 22, 25)

- atentati vrz javni li~nosti - ruskiot kapetan Pecov, dragomanot na

ruskiot Generalen konzulat Todorov, dragomanot na BTA vo Solun i drugi

li~nosti (sn. 2, 3, 13, 15-17, 23)

- preminuvawe na gr~ki ~eti vo Makedonija (sn. 20, 24)

- izvadoci od zakoni na Gr~kata organizacija za odnosot na ~lenstvoto vo

nea (nivnite prava i obvrski, kazneni odredbi i sl. (sn. 27-86)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 270

DELO: 8

januari 1908-1909

Prepiska br. 2 so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad, KTA vo Solun,

BCO vo Lerin za:

300

- teror od gr~ki ~eti i teroristi vrz egzarhiskoto naselenie vo selata

(opo`aruvawe, ubistva i drugi nasilstva) vo Bitolskiot vilaet: V’mbel,

Vrbnik, Smrde{ (Kostursko), Vitoli{ta i Pol~i{ta (Mariovsko), Kostinec

(Kostursko), Vi{eni, Embore (Kajlarsko), Neveska (Lerinsko), Ribarci

(Bitolsko), Leskovec (Lerinsko): (sn. 1, 3-11, 28-59, 71, 72, 107-132, 134-142, 144-

163)

- spisok na ubieni i nastradani lica vo selata: Kosinec i Vi{eni

(Kostursko), Leskovac (Lerinsko) (sn. 62-63, 145-152)

- pisma, odnosno molbi od `itelite na selata Rado`da (Ohridsko),

kosturskite sela: Smrde{, V’mbel i Vrbnik i Vi{eni do KTA vo Bitola da

bidat za{titeni od terorot na gr~kite bandi (sn. 31, 45, 46, 22, 23)

- zakanuva~ki pisma od gr~ki vojvodi do selata Vitoli{ta i Pol~i{ta

(Mariovsko) (sn. 32-39)

- noti do glavniot inspektor Hilmi-pa{a i do konzulite na golemite

sili protiv terorot na gr~kite bandi vrz egzarhiskoto naselenie (sn. 3-8, 40-44,

49-50, 112-115)

- raspiski za primeni pari od MNR vo Sofija nameneti za nastradanite

vo Bitolskiot vilaet (sn. 133, 143, 164-169)

- potera na turskata vojska i borba so gr~ki ~eti (sn. 2, 12-15, 18-21, 26-27,

73, 111)

- cirkular od Hilmi-pa{a do bitolskiot valija (sn. 74-77)

- izvadoci od ustavot na kosturskiot Gr~ki komitet (sn. 78-101)

- ise~ok od v. “Ilinden” so statija pod naslov “Od kade se vrbuvaat

gr~kite ~eti”. (sn. 16, 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 271

DELO: 8

maj-dekemvri 1908

Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija za:

301

- gr~kata propaganda (patuvaweto i misijata na liderot na opozicionata

partija Ralis) vo Bitolskiot vilaet i preminuvawe na novi ~eti vo Makedonija

(sn. 2-6, 29)

- deklaracija od BORK na VMRO za solidarnosta so Mladoturskiot

komitet (sn. 10-16)

- tabelaren prikaz so statisti~ki podatoci za naselenieto (brojna i

verska sostojba) vo vilaetot (sn. 17-27)

- pismo od Centarot na makedonskoto dru{tvo vo Atina - stavovi za

makedonskoto pra{awe. (sn. 32-33)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 272

avgust 1909

Prepiska so MNR vo Sofija za:

- patuvaweto na angliskiot korespondent Vud niz Makedonija za da ja

prou~i sostojbata po proklamacijata na Konstitucionizmot vo Makedonija. (sn.

1)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 273

maj-avgust 1909


- patuvaweto na bitolskiot valija Fakri-pa{a niz Makedonija za da ja

vidi spremnosta na policijata i `andarmerijata poradi naru{eniot mir

(dejstvuvaweto na ~etite) vo vilaetot. (sn. 1-5)

302

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 274

DELO: 6

april 1909


- odrazot na carigradskata kontrarevolucija vo vilaetot (rezolucii i

deklaracii na Mladoturskiot komitet i ispra}awe vojnici i dobrovolci vo

Carigrad protiv carigradskiot prevrat: simnuvawe od prestolot na sultanot

Abdul Hamid i ustoli~uvawe na Mehmed V. (sn. 1-47)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 275

januari 1909


- dejnosta na Voeniot klub na mladoturcite. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 276

DELO: 6

fevruari-dekemvri 1909

- dejnosta na Mladoturskiot komitet (zasedanija, kongresi po pra{aweto

za prisoedinuvawe na Bosna i Hercegovina i nejzinata emigracija, za odnosot

kon gr~kite i srpskite ~eti). (sn. 1-30)

303

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 277

DELO: 6

septemvri-dekemvri 1909


- odnosot na muslimanskoto i hristijanskoto naselenie (obostrano

nezadovolstvo i protest) sprema fermanot za voena obvrska - slu`ewe vo

redovite na turskata vojska. (sn. 1-16)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 278

DELO: 7

januari-juni 1901


- zabranata na u~itelite - bugarski dr`avjani da u~itelstvuvaat vo

Turcija. (sn. 1-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 279

DELO: 7

juni 1909


- praznuvawe na godi{nini na bugarski u~ili{ta. (sn. 1-5)

304

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 280

DELO: 7

maj 1909


- zabrana na bugarskite u~ili{ni inspektori da gi posetuvaat svoite

reoni vo Makedonija. (sn. 1-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 281

DELO: 7

fevruari-noemvri 1909


- re{avawe na crkovno-uli{noto pra{awe vo Bitolskiot vilaet

(zakonski proekt i komisii za spornite crkvi vo Makedonija i odnosot na

bugarskata vlast kon nego) (sn. 1-8, 21-28)

- srpskata propaganda (pritisok vrz makedonskite pe~albari vo Srbija da

otvorat srpski u~ili{ta i crkvi vo Makedonija, vo selata: Bigor, Dolenci,

Dvorci, Orlanci, Slep~e, Zrze, Bitola i Ki~evo (sn. 9-12, 29-33, 37-39)

- gr~kata propaganda (pritisok vrz naselenieto da se otka`e od

Egzarhijata) (sn. 40-44)

- statisti~ki podatoci za brojot na egzarhiskoto i patrijar{iskoto

naselenie (sela i gradovi, ku}i, crkvi i u~ili{ta). (sn. 13-20)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 282

DELO: 7

305

septemvri 1909


- smrtta na gr~kiot bitolski mitropolit Joakim i negovata zamena so

porane{niot anhilejski vladika Vasilios i negovata intrigantska dejnost

protiv Bugarija. (sn. 1-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 283

DELO: 6

januari 1909

mart 1911

Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija, KTA vo Solun za:

- mitinzite protiv prisoedinuvaweto na ostrovot Krit kon Grcija (sn. 1-

4)

- dejnosta na srpskata propaganda vo Makedonija i upatstva za nejzino

ograni~uvawe (sn. 5-12, 18-20)

- statisti~ki podatoci za brojnata i crkovno-u~ili{nata sostojba na

egzarhiskoto i srbomansko-patrijar{iskoto naselenie vo Ki~evska (sn. 23-28),

Ohridska (sn. 18-20) i Prilepska kaaza (sn. 29-35)

- ostavka na ra{ko-prizrenskiot mitropolit Nikifor. (sn. 15-17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 284

DELO: 2

mart-dekemvri 1909

Prepiska br. 16 so MNR vo Sofija, KTA vo Rim i Carigrad:

306

- barawa i ispra}awa pari za bugarskoto `ensko milosrdno dru{tvo

“UTEHA” i bugarskoto siropitali{te vo Bitola “Nade`”. (sn. 1-30)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 285

DELO: 2

oktomvri 1909

fevruari 1910


- dokumenti za isprateni i primeni pari (raspiski) za u~ili{nite

potrebi (u~ili{ni i pansionski taksi, u~ebnici i drugi pomagala) na

bugarskite dr`avni stipendisti vo turskata gimnazija vo Bitola - Idadija. (sn.

1-41)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 286

maj-juni 1909

Prepiska so MNR vo Sofija, KDA vo Carigrad i pretsedatelot na BCO

vo Kostur za:

- aferata vo s. Gorenci, Kostursko (sudir me|u patrijar{istite i

egzarhistite okolu crkvata). (sn. 1-12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 287

DELO: 7

307


Prepiska br. 4 so MNR vo Sofija:

- analiza na pri~inite za neuspehot na bugar{tinata vo Makedonija

(nezainteresiranost na duhovnite pretstavnici: u~itelite, sve{tenicite

poradi nedovolna nagradenost od bugarskata vlada - istovremeno i pri~ina za

zasiluvaweto na srpskata i gr~kata propaganda) (sn. 1-6)

- ise~ok od v. “Vesti” br. 33 so naslov “Cirkular od Bugarskata egzarhija

do mitropolitite za sostojbata na osnovnite i klasnite bugarski u~ili{ta vo

vilaetot” (sn. 7)

- ise~ok od v. “Den” br. 2021 so naslov “Turcija posegna po crkovno-

u~ili{nite prava na bugarskata egzarhija”. (sn. 8)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 288

DELO: 7

mart-april 1909

Prepiska br. 3 so KTA vo Solun:

- spisok na selata vo Bitolskata kaaza is~eznati po vostanieto i na

selata {to po Hurietot stanale patrijar{iski. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 289

DELO: 7

noemvri 1909

Prepiska br. 8 so MNR vo Sofija i bugarskiot egzarh za:

308

- dejnosta na ohridsko-prespanskiot mitropolit Metodij, negoviot sudir

so negovoto papstvo, koe mu ispra}a pismo na egzarhot za negovo smenuvawe. (sn.

1-12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 290

DELO: 6

mart-oktomvri 1909


- terorot (ubistva, grabe`i na imoti, maltretirawe) od Turcite i

razbojni~kite bandi vrz hristijanskoto naselenie vo Bitolskiot vilaet. (sn. 1-

28)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 291

DELO: 6



- dejnosta na Bugarskiot konstitucionen klub vo Bitola (sobranija,

kongresi, mitinzi protiv Zakonot za spornite crkvi vo Makedonija i Zakonot

za organizirawe zdru`enija odnosno klubovi). (sn. 1-31)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 292

DELO: 8

309

septemvri1909

januari 1910


- Zakonot za ~etite i negovoto sproveduvawe (sn. 1-8, 14, 15)

- pismoto od vojvodata \or|i Kasa~~eto do bitolskiot valija kako

reakcija na sproveduvaweto na Zakonot za ~etite (zatvorawe na celata negova

familija). (sn. 9-13, 16, 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 293

1909 god.

Cirkularno pismo od MVR i MNR vo Sofija so koe se demantiraat

glasinite za preminuvawe na bugarski ~eti vo Makedonija i se izlo`uva stavot

za ~etite: (sn. 1-10)

- demant i stav na bugarskata vlada vo vrska so pra{aweto za

dejstvuvaweto na srpskata propaganda vo Makedonija. (sn. 11-14)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 294

DELO: 2

1909, maj 1910


- otpu{taweto i primaweto pari (so prilog - opisi na dokumentite za

otpu{tenite pari - raspiski) vo tekot na 1909 god. kako pomo{ na grupi gra|ani

{to stanale bugarski dr`avjani. (sn. 1-22)

310

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 295

DELO: 6

oktomvri 1909

Ot~et za dejnosta na bugarskiot pratenik Pan~e Dorev vo turskiot

parlament. (sn. 1-5)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 296

DELO: 6

april 1909


- priznavawe na politi~kata nezavisnost na Bugarija od strana na

Turcija (odrazot vo pe~atot i javnosta po toj povod). (sn. 1-14)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 297

dekemvri 1909

Cirkularno pismo od PO pri MNR vo Sofija vo vrska so posetata na

bugarskiot car na srpskiot kral. (sn. 1-3)

311

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 298

1909 god.

Izvadoci od turskiot vesnik “Neiri Hakikat” (so prevod na bugarski),

koi sodr`at statisti~ki podatoci za brojnata sostojba na naselenieto,

u~ili{tata i u~enicite vo Bitolskiot vilaet. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 299

DELO: 6

maj-avgust 1910


- kritskoto pra{awe i Mladoturskiot komitet (organizirawe mitinzi

po toj povod i voeno dvi`ewe kon gr~ko-turskata granica). sn. 1-10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 300

DELO: 6

april-dekemvri 1910


- organizirawe politi~ki organizacii od strana na Grcite (Otomanski

slobodoqubiv politi~ki klub) i Bugarite (Otomanska progresivna politi~ka

partija na ~elo so Pan~e Dorev, so prilog - partiska programa). (sn. 1-12)

312

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 301

januari-avgust 1911

Prepiska so MNR vo Sofija i KDA vo Carigrad za:

- dejnosta na Mladoturskiot komitet (sudir me|u negovite ~lenovi i

pretkongresna aktivnost) (sn. 1-4, 11-14, 17-27, 75-78, 86-88)

- izvadoci (statii) od organite na mladoturskite vesnici: “Neiri

Hakikat”, “Soote~estvenik”, “Sjongo”, “Kur{um” za politikata na Bugarija. (sn.

5-10, 15, 16, 28-31, 38-42)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 302

fevruari-mart 1910


- ispra}awe hristijani - otomanski dr`avjani na voena slu`ba vo

turskata vojska (statisti~ki podatoci). ( sn. 1-8)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 303

DELO: 6 (nedovr{ena)

dekemvri 1910

juni 1911

Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija i prepisi od izve{taite na debarskiot

mitropolit Kozma do Egzarhijata za:

313

- teror (nasilstva, ubistva, po`ari, grabe`i) vo selata Pribilci, Dolno

Divjaci, Bela Crkva, Edinakovci, Kru{ani, Bu~in, Za{le, Pusta Reka,

Prilepsko, Ivani{te, Miokazi, Bukovjani, Belica, Udovo, Vrane{nica,

Kladnik, Dolenci, Rus~uk, Kru{je i Leorsko - Ki~evsko od turskite organi na

vlasta i razbojni~kite bandi (sn. 4-14, 1831)

- ise~ok od v. “Neiri Hakikat” - organ na Mladoturskiot komitet, vo koj

e daden kriti~ki osvrt na bugarskiot v. “Pravo” vo vrska so “klevetni~kiot”

odnos deka turskata vojska gi terorizira selanite (sn. 17)

- postapki od BKC vo Bitola i Solun za prezemawe merki za za{tita na

egzarhiskoto naselenie od turskite zulumi. (sn. 15, 20, 32)

314


MF - 4311

GODINI: 1911-1912

SNIMKI: 1721

DOL@. M. 50,00

JAZIK: bugarski, francuski, turski, romanski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 339

DELO: 6

noemvri-dekemvri 1911

Prepiska br. 23 so MNR vo Sofija, BGK vo Skopje i BCL vo Carigrad za:

- bomba{kata afera vo [tip (pri~inite, brojot na ubienite i ranetite,

postapki pred turskata vlast). (sn. 1-16)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 340

DELO: 6

januari 1911


- rabotata na anketnata komisija pod pretsedatelstvo na Kemal-pa{a po

delata na bitolskite gra|ani osudeni od Voeniot sud vo Bitola. (sn. 1-3)

315

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 341

DELO: 1

april-maj 1911

Prepiska br. 10 so MNR vo Sofija vo vrska so:

- premestuvaweto na sekretarot vo BCK vo Bitola - Midilev i

nazna~uvaweto na noviot - Conev. (sn. 1-10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 342

DELO: 6


Prepiska br. 3 so MNR vo Sofija, BGK vo Solun, BCL vo Carigrad za:

- osudenite Makedonci (spisoci, presudi, postapki za pomiluvawe i

davawe pomo{) od Bitola (d-r \or|i Nikolov i Ace Dorev), Prilep (Petar

Acev i Brdarev), Kru{evo, Enixevardarsko vo bitolskite i solunskite zatvori

obvineti za politi~ki prestapi i u~estvo so vojvodite: Apostol

Enixevardarski i Ivan ^akulev Prespanski. (sn. 1-64)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 343

DELO: 9

316

januari-septemvri 1911

Prepiska br. 2 so MNR vo Sofija, BGK vo Solun i BCL vo Carigrad za:

- ~etni~kata dejnost vo Bitolskiot vilaet pod vojvodstvoto na Hristo

êrnopeev, Trajko od s. Negovan, Lerinsko, Blaè Birin~eto i negovoto

ubistvo, Krsto Leontiev od s. Naokazi, Lerinsko, Nikola Andreev Mokrenski i

negovoto ubistvo, I~ko-vojvodata od s. Barovci, Enixevardarsko, Ivan

âkulev-Ohridski i negovoto ubistvo i dr. (sn. 1-35)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 344

DELO: 6

mart-juni 1911


- programata i politikata na kabinetot na ministerot Ge{ov. (sn. 1-10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 345

DELO: 6


Prepiska br. 9 so MNR vo Sofija i bitolskata vilaetska (turska) uprava

za:

- pisma, ~estitki i pokani (za priem) po povod rodendenite na carot

Ferdinand i na sultanot. (sn. 1-36)

317

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 346

DELO:

noemvri 1911

juni 1912


- molbata, odnosno baraweto od potporu~nikot Ali-ferid za nadomest od

imotite na tatko mu vo s. Berkovsko, Sofija. (sn. 1-12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 347 duplikat so AE 341

AE: 348

DELO: 6

oktomvri 1911

Prepiska br. 10 so MNR (KO) vo Sofija:

- upatstva za zabrana na iseluvaweto na mladidnata od Makedonija i

Odrinsko. (sn. 1-2)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 349

DELO: 9

318

1911 god.

Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija i BCL vo Carigrad za:

- albanskoto nacionalno dvièwe (vostani~ki apeli). sn. 1-38)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 350

DELO:



- albanskoto nacionalno dvièwe (~etni~ki i vostani~ki akcii,

kongresi i pregovori so turskata vlast). (sn. 1-110)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 351

DELO: 6

avgust-dekemvri 1911


- vooruùvaweto na turskoto naselenie vo Prilepsko, Sersko,

Nevrokopsko, Kajlarsko, Lerinsko, Ohridsko. (sn. 1-23)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 352

319

januari-juni 1911

Prepiska so MNR vo Sofija, BGK vo Solun, BCL vo Carigrad za:

- srpskata propaganda vo Makedonija (Debarsko-vele{kata, Ohridsko-

prespanskata eparhija (sn. 1-10, 46-51)

- odnosot na mladoturcite (favorizira~ki) kon srpskata propaganda. (sn.

11-45)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 353

DELO: 7

fevruari-mart 1911


- memoarite na vla{kata delegacija vo Carigrad za vr{ewe na crkovna i

u~ili{na slu`ba na vla{ki jazik. (sn. 1-14)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 354

DELO: 3

mart-april 1912

Prepiska br. 13 so MNR vo Sofija i BCL vo London za:

- prestojot na profesorite Mileti} i Georgov - delegati na Vnatre{nata

makedonska organizacija vo London i nivnata misija za pridobivawe na javnoto

mnenie za Makedonija

320

- Manifestot na Balkanskiot komitet vo London za itni reformi vo

Makedonija i vo Albanija. (sn. 1-9)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 355

DELO: 3

fevruari-maj 1912


- reformite vo Makedonija i Albanija i rabotata na reformskata

komisija pod pretsedatelstvo na MVR Haxi Adil-beg. (sn. 1-44)

321


MF - 4312

GODINI: 1912

SNIMKI: 1721

DOL@. M. 50,00

JAZIK: bugarski

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 355

DELO: III

fevruari-maj 1912


- reformite vo Makedonija i Albanija (dejnosta na Reformskata

komisija pod pretsedatelstvo na MNR Haxi Adil-beg) (sn. 45-87)

- okru`no pismo od MNR vo Sofija, odnosno upatstva za izdavawe paso{i

na bugarski dr`avjani {to patuvaat za Turcija. (sn. 88)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 356

april 1912

Prepiska br. 14 so MNR (Ge{ov) vo Sofija:

- izvadoci od izve{taite na ruskite pratenici vo Cetiwe i Atina za

politi~kata sostojba vo Crna Gora i vo Atina. (sn. 1-4)

322

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 357

DELO: III

januari-mart 1912


- dejnosta na avstriskite agenti (propaganda) vo Makedonija i vo

Albanija. (sn. 1-13)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 358

DELO: 3

mart 1912


- misijata na [ukri-beg, mutesarif vo Serez i glaven sekretar vo MVR vo

Carigrad, i Abdul Kerim-beg, inspektor na stranskite u~ili{ta vo Carigrad -

privrzanici na Mladoturskiot komitet vo Sofija i Belgrad so cel da

pregovaraat so makedonskite dejci za pomiruvawe i prestanuvawe so

revolucionernata dejnost. (sn. 1-8)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 359

DELO: III

maj-juli 1912

Prepiska br. 17 so BGK vo Solun za:

323

- nasilstvata i ubistvata od turskite ~eti, vojska i od vlasta vrz

hristijanskoto naselenie vo Solunskiot vilaet: Negorci, Gradobor, Furka,

Bugarievo, Koritin, Fari{, Radomir (sn. 1-11)

- noti do solunskiot valija Kjazim-beg za gorenavedenite nasilstva. (sn.

3-8)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 360

DELO: 3

septemvri 1912

Prepiska br. 29 so MNR vo Sofija i BGK vo Solun za:

- mobilizacija na turskata vojska (sn. 1-37)

- mobilizacija na bugarskata vojska. (sn. 38-44)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 361

DELO: III

mart-septemvri 1912

Prepiska br. 10 so BCL vo Carigrad, BCK vo Skopje za:

- teror (ubistva, nasilstva, pretresi i grabe`i) od turski ~eti, od

vojskata i organite na vlasta vo selata: Kr`ino, Vele{ko, Jarbole, Kr~i{ta,

Debarsko, Raj~ani, Vrane{nica, Oslomej, Turin, Du{egubica, Ki~evsko,

Oblakovo, Ostrilci, Grade{nica, Bitolsko, Rado`da, Paso~en, Mramorec,

Zavoj, Godivqe, Izdeglavje, Velmej, So{ani, Ohridsko, Armenohor, Kotari,

Vrtolom, Leskovec, Nevoljani, Neret, Bel Kamen, Lerinsko, Divjaci, Pusta

Reka i Arilevo, Kru{evsko, Slep~e, Sloe{nica, Demirhisarsko, Vitoli{ta,

Vrbeni, Prilepsko (sn. 1-4, 9-41, 46-63, 65-66, 69-80)

324

- ubistvoto na revolucionerot Pere To{ev (sn. 4-8)

- pritisok od srpski ~eti vrz selanite od s. Duwani, Ki~evsko. (sn. 64)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 362

DELO: 7

juni-juli 1912


- kriti~ki osvrt vo v. “Pravo” za rabotata na Bugarskata egzarhija i na

ezgarhot. (sn. 1-17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 363

DELO: 7

mart-avgust 1912

Prepiska br. 4 so BCL vo Carigrad, MNR vo Sofija, BGK vo Solun za:

- sporot okolu pra{aweto za pripadnosta na prilepskite manastiri

Slep~e, Zrze i Treskavec (sn. 1, 30-69, 72, 73, 83-105)

- turski dokument: re{enie na bitolskiot Administrativen sovet za

prilepskite manastiri. (sn. 2-29, 70, 71)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 364

DELO: 7

325


- nastojuvawata na srpskata vlast da ja odvojat crkvata od Carigradskata

patrijar{ija. (sn. 1-11)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 365

DELO: 5

april-avgust 1912

Prepiska br. 8 so BCL vo Carigrad za:

- sudski procesi i presudi na Apelacioniot sud na u~esnici vo ~eti i na

vojvodite Ivan ^a{ulev, Lazo Trpov i Krsto; bomba{ki atentati vo s. Peso~en,

Ohridsko, Ki~evo, Rado`da, Opejnca, Kuratica, Edinakovci, Varu{,

Demirhisarsko (sn. 1-2, 6-15)

- ubistvoto na javniot obvinitel Ha{im-beg. (sn. 2, 3)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 366

DELO: 5

fevruari-april 1912


- begstvoto na zatvorenici od bitolskiot zatvor (sn. 1)

- sudskiot proces i presudite na obvinetite za ubistvo i u~estvo vo

bomba{kite atentati. (sn. 2-11)

326

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 367

DELO: 4

fevruari-juli 1912


- dejnosta na bugarski (sn. 1, 2), gr~ki (sn. 3-5, 7-10) i srpski ~eti (sn. 6);

(premin vo Makedonija i sudiri so turska vojska).

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 368

DELO: 4


Prepiska br. 1 so BCL vo Carigrad i MNR vo Sofija za:

- ~etni~kata dejnost (sudiri so turskata vojska i izvr{uvawe na

bomba{ki atentati i ubistva) na vojvodite: lerinskiot Krsto Leontiev,

resenskiot Ivan ^anulev, ohridskiot Petar ^aulev, resenskiot Krsto i

bitolskiot Milan Matov (sn. 1-27)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 369

DELO: 3

april-septemvri 1912

Prepiska br. 18 so BGK vo Solun i MNR vo Sofija za:

- bomba{kite atentati vo Solunsko, Ko~ani i vo Kavadarci. (sn. 1-10)

327

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 370

DELO: III



- bomba{kite atentati vo Bitolsko, Kostur, Ki~evo, Resen, Ohrid, s.

Velmej, Prilep, Kru{evo. (sn. 1-65)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 371

DELO: III

juli-septemvri 1912


- upatstva i postapki vo vrska so zbli`uvaweto na Bugarskiot i na

Gr~kiot komitet i na ~etite. (sn. 1-14)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 372

septemvri-oktomvri 1912

Prepiska so MNR vo Sofija:

- upatstva, podgotovki i patni objavi za napu{tawe na BCK vo Bitola,

predavawe na arhivata na Ruskiot konzulat i zaminuvawe za Bugarija. (sn. 1-18)

328

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 373

april-oktomvri 1912

Prepiska so MNR i Ministerstvoto za prosveta vo Sofija:

- barawe i ispra}awe na knigi i spisanija i plati na ~inovnicite vo

BCK vo Bitola i stipendii na dràvnite bugarski stipendisti. (sn. 1-59)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 374

DELO: 4

juni-septemvri 1912

Prepiska br. 3 so MNR vo Sofija, BGK vo Solun:

- me|upartiski borbi me|u Mladoturskiot komitet i liberalite vo

Solun, promeni vo organite na turskata vlada, albanskoto nacionalno dvièwe

i objavuvawe na voena sostojba. (sn. 1-253)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 375

DELO: 4

januari-juni 1912

Prepiska br. 3 so BCK vo Skopje, BCL vo Carigrad i MNR:

- albanskoto nacionalno dvièwe (u~ili{noto delo, azbukata, verskoto

pra{awe i voop{to pra{aweto za avtonomija) podgotovki, kongresi,

memorandumi, pregovori so turskata vlast i sl. (sn. 1-147)

329

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 376

DELO: 4

mart-septemvri 1912

Prepiska br. 4 so MNR vo Sofija, BCL vo Carigrad za:

- srpskata propaganda i ~etni~kata dejnost vo Makedonija, osobeno vo

ki~evskite sela: Lokvica, Du~in, \oq, Ora{~e, Paparadina i Bogomila,

Vele{ko (sn. 11, 13-28, 39-47)

- postapki (razgovori so pretstavnicite na srpskata i turskata vlada) na

MNR vo Sofija i BCL vo Carigrad za spre~uvawe na srpskata propaganda i na

~etni{tvoto. (sn. 1-10, 29-38)

330


MF - 4313

GODINI: 1907-1911

SNIMKI: 1766

DOL@. M. 50,20

JAZIK: bugarski, francuski, turski i gr~ki

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 303

DELO: 6 (prodolènie od M-4310)

dekemvri 1910-1911

Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija, BGK vo Solun i prepisi od izve{taite

na debarskiot mitropolit Kozma za:

- teror (nasilstva, ubistva, grabeì i poàri) od turskite organi na

vlasta i razbojni~ki bandi vo selata: Pribalci, Dolno Divjani, Bela Crkva,

Edinakovci, Kru{eani, Bu~in, Za{le, Pusta Reka (Prilepsko), Ivani{te,

Miokazi, Bukoj~ani, Belica, Udovo, Vrane{nica, Kladnik, Dolenci, Ru{~uk,

Kru{je, Leorsko (Ki~evsko) (sn. 4-14, 18-32)

- ise~ok od v. “Neiri Hakikat”, organ na Mladoturskiot komitet, vo koj e

daden kriti~ki osvrt na bugarskiot v. “Pravo” za klevetni~kiot odnos deka

turskata vojska gi terorizirala selanite. (sn. 17)

- postapki od BCK vo Bitola i Solun za prezemawe merki za za{tita na

egzarhiskoto naselenie od turskite zulumi (sn. 15, 20, 32)

- teror (nasilstva, ubistva, paleì i grabeì) od razbojni~kite (gr~ki i

albanski) bandi i ba{ibozukot (sn. 39-63, 69-79, 84-109)

- noti i postapki protiv terorot na naselenieto od turskata vlast i

vojskata (sn. 64, 65, 80, 81, 94-99)

331

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 304

DELO: 8

juni-dekemvri 1910

Prepiska br. 4 so BCL vo Carigrad, BGK vo Solun i MNR:

- spor so srpskata propaganda i turskata vlast za imotite na prilepskite

manastiri: Treskavec, Zrze, Slep~e i Dabnica (sn. 1, 2, 7-69, 76-110)

- pritisok na srpskata propaganda vrz ki~evskite sela: Samokov, Lokvica

i Orlandi da se objavat kako Srbi. (sn. 70-75)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 226

DELO: 5


Prepiska br. 1 so MNR vo Sofija, KTA vo Serez i Solun, BCL vo

Carigrad za:

- dejnosta na Gr~kata organizacija i ~etite (napadi i opoàruvawa na

sela, ubistva, grabeì i maltretirawa na egzarhiskoto naselenie) vo selata:

Gra~ek, Klapu{na, Skriòvo (Zihnensko), Ser i serskite sela: Krni-}oj,

Virxinija, Homopos, Vdovica, Ku~eo, Eni-}oj, Zeleni~, Barakli, Melnik,

Lakos, Dutli, Drama i dramskite sela: Peso~en, lerinskite sela: Negovan,

Ajtos, Janevo, Neret, Papadija, Buf, Rakovo, Sovi~ i selata vo Bitolskiot

vilaet: Brusnik, Lavci, Vitoli{ta, Grade{nica, @ihovo i dr. (1-4, 41, 42, 56-58,

60, 62-64, 66-69, 73, 80-93, 108-110, 113, 115-117, 128)

- spisoci i tabeli na ubistva, atentati i opoàruvawa na sela od

Bitolskiot i Solunskiot vilaet (po kaazi) od gr~ki bandi (sn. 34, 35, 94-100)

332

- progon i sudir na turskata vlast i vojska so gr~ki ~eti, teroristi i

pretstavnici na vlasta (konzuli i sve{tenici) sn. 56, 59--61, 63, 65, 71-72, 75-77)

- noti i postapki do organite na turskata vlast protiv gr~kiot teror vrz

egzarhistite. (sn. 102-107, 111)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 227

DELO: 4

januari-juli 1907

Prepiska br. 1 so KDA (Go{ov) vo Carigrad, KTA (Koùharov) vo Serez

i MNR vo Sofija za:

- teror (ubistva, nasilstva i zakani) od gr~ki bandi i pretstavnici na

vlasta (debarsko-vele{kiot vladika Polikarto, pelagoniskiot Karavangelis) i

dr. vrz egzarhiskoto naselenie vo selata: Krni-}oj, Kolandri (Sersko), Bomboki

i Gorno Kotari (Lerinsko), Popolàni (Prilepsko) da se otkaàt od

Egzarhijata i da preminat vo Patrijar{ijata (sn. 3, 5-8, 13, 14, 17, 20-29, 33-37)

- zakanuva~ki pisma (vo original i prevod na bugarski i francuski) od

gr~kite vojvodi: Vrontas, Yakas, Vardes i dr. do selanite - egzarhisti vo Sersko

i vo Bitolsko da stanat patrijar{isti za da ne bidat uni{teni. (sn. 4, 6, 9-12, 16,

18, 19, 31, 32, 35, 36)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 228

DELO: 5

maj-septemvri 1907

Prepiska br. 7 so KDA vo Carigrad i KTA vo Serez i vo Solun:

- vla{kata ~etni~ka dejnost vo Makedonija. (sn. 1-7)

333

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 229

DELO: 6

avgust 1908

april 1909

Prepiska br. 24 so MNR vo Sofija, KTA vo Skopje za:

- izborite vo turskiot parlament vo Bitolskiot vilaet (svoevolija i

zakonski prekr{oci od strana na organite na turskata vlast i instrukcii od

MNR vo Sofija do KTA vo Bitola za u~estvo na naselenieto) (sn. 1, 7-14, 27, 34,

72-74, 43-48, 50-57, 66-74)

- protestni mitinzi i rezolucii vo Lerin, Bitola i Ki~evo protiv

turskata izborna politika (sn. 15-26, 28-33, 72)

- statisti~ki podatoci za brojnosta na naselenieto (po verska i

narodnosna pripadnost) i negoviot glasa~ki odziv. (sn. 2-6, 36-40, 57-65)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 230

DELO: 6

mart-septemvri 1909

Prepiska br. 3 DE MNR vo Sofija i KTA vo Solun za:

- otvoraweto na policiskoto u~ili{te vo Solun (sn. 1)

- povlekuvaweto na italijanskite `andarmeriski oficeri od

Makedonija. (sn. 2-15)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 231

DELO: 6

334

maj-juni 1908


- reformite (turski proekt) vo Makedonija. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 232

DELO: 6

april-avgust 1908


- obikolkata na glavniot inspektor Hilmi-pa{a i civilnite agenti niz

Makedonija vo vrska so reformite. (sn. 1-4)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 233

DELO: 6

juli-avgust 1908


- Mladoturskata revolucija i proglasuvaweto na Ustavot (sve~eni

manifestacii i proslavi vo ~est na u~esnicite vo revolucijata, me|u koi i

makedonski ~eti i vojvodi: Apostol, Sandanski i dr.) (sn. 1-9, 12, 13, 20-23, 29-37,

47, 58, 59)

- dejnosta na Mladoturskiot komitet (sobranija, zakonski proekti,

programi, memorandumi i proklamacii) (sn. 24-28, 34-37, 61, 63-83, 89-91, 132-135,

194-198, 217-218, 234, 235, 136-150, 151-216, 247-252)

- odnosot na Mladoturskiot komitet kon Vnatre{nata organizacija i

grupata na Sandanski (sn. 53-54, 84, 92-97)

- odnosot na Mladoturskiot komitet kon Grcite i Srbite i nivnite

organizacii (sn. 39, 40, 43-46, 103-105, 107 i obratno sn. 110-117, 168-181)

335

- misijata na londonskiot Balkanski komitet (sekretarot Mur) vo

Makedonija (sn. 121-123)

- odnosot na Mladoturskiot komitet kon Albancite (sn. 48-52, 124-127)

- instrukcii od MNR vo Sofija kako da se odnesuva KTA vo Bitola i vo

Solun sprema Mladoturskiot komitet i negovite voda~i i zakonskite proekti.

(sn. 62, 98-101)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 234

DELO: 6

maj-oktomvri 1908

Prepiska br. 23 so MNR vo Sofija i KTA vo Solun za:

- Mladoturskata revolucija, proglasuvaweto na Ustavot

- memorandumot od Mladoturskiot komitet do vladite na konzulite na

golemite sili, bitolskiot valija i dr. (sn. 1-9, 43-55, 59-63, 69-71, 94-102)

- apelite i povicite od Mladoturskiot komitet (Nijazi-efenti) do site

hristijanski op{tini i otomanski gra|ani za borba za nov konstitucionen

sistem koj im garantira ednakvost na site narodi i narodnosti (sn. 19-30, 56-58,

64-68, 72-74, 118-122, 138-139)

- Proglasot na Konstitucijata i proslavata i odbeleùvaweto na toj ~in

(sn. 93, 105-117, 123-128, 133-136)

- u~estvoto na ~etite i vojvodite (Sandanski i Panica) vo proslavata na

Konstitucijata (sn. 129-132, 137-139, 145-150)

- pred i po vospostavuvaweto na Konstitucijata, zadu{uvawe na

mladoturskoto dvièwe i reìm. (sn. 31-42, 151-158)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 235

DELO: 6

336

fevruari-april 1908

Prepiska br. 21 so MNR vo Sofija, KDA (Ge{ov) vo Carigrad za:

- terorot (nasilstva, pretresi i napadi) od turskata vojska i vlast vrz

naselenieto vo lerinskite sela: Dolno Kotari, Vo{tarani, Vespina, Gorno

Kalenik, Vrbeni, Neveska i Sakulevo, Pl~i{ta (Mariovsko), Drago{

(Bitolsko) (sn. 4-9, 23-24)

- noti podadeni od KTA (Netkov) vo Bitola do konzulite na golemite

sili vo Bitola. (sn. 1-3, 10-17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 236

DELO: 6

fevruari 1908

Prepiska br. 20 so KDA (Ge{ov) vo Carigrad za:

- `albi od `itelite na selata: Kosinec, Vrbnik (Kor~ansko) za terorot

od turskata vojska. (sn. 1-7)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 237

DELO: 6

maj 1908


- terorot (nasilstva, ubistva) od turski vojnici vrz ohridskite sela:

Turje, Gorno Debarca, Vrbeni i Slatina za da go predadat skrienoto oru`je. (sn.

1-2)

337

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 238

DELO: 6

maj 1908

Prepiska br. 18 so KDA (Go{ov) vo Carigrad za:

- terorot (nasilstva, ubistva) od turski vojnici vrz selata od Prespanska

kaaza. (sn. 1-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 239

DELO: 6

januari-maj 1908


- teror (nasilstva, ubistva i grabe`i) od turskata vojska vrz selata:

Lisolaj, Lopatica (Bitolsko), Prosinec, Kalenik, @elevo, Hasanovo

(Lerinsko) i Statica (Kostursko).

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 240

fevruari-mart 1908

Prepiska so MNR (Paprikov) vo Sofija i KDA (Ge{ov) vo Carigrad za:

- terorot (nasilstva, ubistva, osobeno na porane{ni ~etnici) od turskite

vojnici vrz selata: Blaca, Vi{eni, [estevo, V’mbel, Konomladi, Bili{~a,

D’mbeni, Ruqa, Smrde{, Brezica (Kostursko) (sn. 1-8, 22-26)

- postapkite i notite od KTA vo Bitola do konzulite na golemite sili vo

Bitola protiv terorot. (sn. 1-3, 5-7, 9-21)

338

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 241


Prepiska so MNR (Paprikov) vo Sofija, KTA vo Solun:

- podatoci za voenata sostojba (voen materijal i personal, sozdavawe na

novi voeni edinici i nivno dvi`ewe) vo Bitolskiot vilaet. (sn. 1-33)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 242

DELO: 6

fevruari-april 1908

Prepiska br. 32 so KTA vo Solun za:

- terorot (nasilstva, ubistva i grabe`i) od turskata vlast i vojnici vrz

naselenieto vo Solunskiot vilaet. (sn. 1-4)

339

FOND: BUGARSKI KONZULAT - BITOLA (1897-1910)

MF - 4314

GODINI: 1898-1910

SNIMKI: 1797

DOL@. M.


FOND: 331

OPIS: 1

AE: 243

fevruari 1908

maj 1908

Pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, molbi od lica do

Carigradskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo vrska so ubistva i nasilstva na

turski ~eti:

- ubistvo na ìtel od s. Dreni~evo, Kostursko, od strana na Turci -

ka~aci (sn. 1)

- vlo{uvawe na polo`bata vo Kru{evsko - primeri na ubistva, nasilstva

i dr. (sn. 3-6)

- àlba do bugarskiot agent od selanite od s. Boi{ta, Leskovo, Cerovo

(Demirhisarsko) poradi ubistva na nivni soselani od strana na turskoto

naselenie, barawe od selanite od s. Sveta, Demirhisarsko, Agentstvoto da se

zastapi pred turskite vlasti da gi za{titi od Turcite od okolnite sela (sn, 7,

8)

- dejstvuvawe na razli~ni vooruèni ~eti, primeri za zlostorstva na

turski i drugi bandi (sn. 9-18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 244

340

avgust 1908

januari1909

Izve{tai do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so

formiraweto i rabotata na me{ovitata komisija za re{avawe na crkovnite

sporovi:

- crkovno-u~ili{nite sporovi me|u egzarhisti i patrijar{isti - “Grci”

i “Bugari”); obra}awe do Ministerskiot sovet; procesi na otcepuvawe na

naselenieto od Patrijar{ijata; iznao|awe na~ini za re{avawe na crkovnite

sporovi; te{ka polo`ba vo Makedonija poradi dejstvuvaweto na razni

teroristi~ki bandi; re{avawe na pra{aweto za crkovnata sopstvenost; pravo

na opredeluvawe na op{tinite za crkovna nadle`nost na Patrijar{ijata ili

Egzarhijata (2/3 od brojot na naselenieto); re{avawe na problemot za pravoto

na koristewe na crkvite vo op{tinite (sn. 9-19)

- re{avawe na crkovno-u~ili{nite sporovi me|u “Bugarite” i “Grcite”;

nastojuvaweo na “bugarskite” op{tini da se zabrza re{avaweto na sporovite, da

se postavat bugarski u~iteli (sn. 20, 21)

- problemi pri preminuvaweto na nekoi selani vo odredeni sela pod

nadle`nost na Egzarhijata; koristewe na selskite crkvi gradeni so zaedni~ki

sredstva na patrijar{istite i egzarhistite; obra}awe za re{avawe na ovie

problemi do Ministerskiot sovet (Monavibeto) kako privremena merka na

komisijata; nezadovolstvo na egzarhistite od crkovniot status-kvo na Hilmi-

pa{a (sn. 22, 23)

- sostojbata na crkovno-u~ili{nite pra{awa vo “bugarskite” op{tini;

spisok na site crkovno-u~ili{ni sporovi po kaazi i sela zaradi informirawe

na konzulatite na golemite sili. (sn. 24-47)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 245

341

april 1908

Izve{taj do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so

utvrduvaweto na porane{niot vele{ki mitropolit Avksentij za kirijarh na

Pelagoniskata eparhija. (sn. 1-3)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 246

januari 1908

Prepisi od pisma na Bugarskoto diplomatsko agentstvo vo Skopje vo

vrska so isteruvaweto od Palanka srpski u~iteli i sve{tenici i

preminuvaweto na Kucovlasite vo Ko~ani pod nadle{tvo na Patrijar{ijata:

- polo`bata vo Palane~ka kaaza, isteruvawe na 3 srpski u~iteli,

presleduvawe na srpski sve{tenici (sn. 1); (slabo ~itlivo)

- izvestuvawe deka vo Ko~ani Vlasite, koi otsekoga{ ja priznavale

Egzarhijata, vlastite gi zapi{uvale kako patrijar{isti. (sn. 2, slabo ~itlivo)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 247

april 1908

maj 1908

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so naredbata

do bugarskite mitropoliti i dr. da ne kontaktiraat so kne`evskite agentstva

preku oficijalni pisma:

- odzemawe na slu`benata prepiska na “bugarskata” op{tina vo Kostur so

Kne`evskoto agentstvo i zabrana na valijata bugarskite duhovni vlasti da

imaat korespondencija so trgovskite agentstva (sn. 1-2)

342

- zaveren prepis na teskereto na ohridskiot kajmakam, pismo od

kajmakamot do ohridskiot mitropolit so izvestuvawe deka duhovnite

pretstavnici i sve{tenicite na “bugarskite” op{tini ne treba da se

dopi{uvaat so bugarskite trgovski agentstva, da ne korespondiraat oficijalno

so bugarskite duhovni vlasti; za re{avawe na nekoi me|usebni pra{awa da se

koristat privatni pisma. (sn. 3-8)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 248

mart-juni 1908

Izve{tai do Carigradskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo vrska so

apseweto lica poradi u~estvo vo komitetite i dr.:

- izve{taj za izvr{enite pretresi i apsewa vo s. Dolno Kotorino,

Lerinsko, imiwa na zadr`anite lica, opis na seloto, u~ili{teto i crkvata,

broj na egzarhiski i patrijar{iski ku}i (sn. 1-2)

- izvestuvawe za zatvoraweto novi lica vo lerinskiot zatvor; prilog -

spisok na 16 lica (sn. 3-5)

- apsewe na 8 lica od Kostursko poradi najdeno {ifrirano komitetsko

pismo (sn. 6)

- bele{ka so podatoci za nekoi lica od Prilep, me|u koi i biv{ite

vojvodi P. Nikolov i I. Smi~kov (sn. 7); izvestuvawe deka turskite vlasti na

prilepskite grobi{ta ja otkrile arhivata na tamo{niot “bugarski”

revolucioneren komitet, vo nea i pismoto za ubistvata na Sarafov i Garvanov;

apsewe na `iteli na gr. Prilep i Prilepska kaaza, me|u koi i sve{tenikot M.

Smi~kov, brat na vojvodata I. Smi~kov (sn. 7-10)

- pretres vo prilepskoto Bugarsko namesni{tvo, vo ma{koto klasi~no

u~ili{te; pove}e pretresi vo gradot; prebegnati i uapseni lica. (sn. 11-12)

343

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 249

avgust 1908

septemvri 1908

Pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i do Trgovskoto

agentstvo vo Solun vo vrska so formiraweto i dejnosta na bugarskite

konstitucioni klubovi vo Turcija, Makedonija i Odrinsko; formirawe na

Konstitucioniot okruèn kongres vo Bitola; programa na Sojuzot na

konstitucionite klubovi vo Turcija;

- formirawe Politi~ki klub sostaven od pove}e staleì vo Turcija;

celi i zada~i; izrabotka na politi~ka programa za dejstvuvawe vo novite uslovi

vo Turskata Imperija (sn. 1-3);

- politi~ka programa na konstitucionite politi~ki klubovi vo Turcija;

izbor na pretsedatelstvo i ~lenovi (sn. 4-9)

- odrùvawe na prviot osnova~ki kongres na Bitolskiot bugarski

konstitucionen klub, u~estvo na 37 delegati od pove}e kaazi na Bitolskiot

vilaet (sn. 10-12)

- pokana do gra|anite za u~estvo na Bitolskiot konstitucionen kongres

so programa; izve{taj do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za

odrùvaweto na kongresot vo Solun; programa na bugarskite konstitucioni

klubovi vo otomanskata dràva. (sn. 13-18)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 250

fevruari 1908

oktomvri 1908

Prepisi od izve{tai na bugarskite diplomatski agentstva vo Solun i

Carigrad vo vrska so razni nastani, ubistva i dr. vo Solunskiot vilaet i spisok

na raneti “Bugari” od strana na gr~ki ~eti:

344

- maltretirawe na mirnoto naselenie vo Dojran od strana na Mehmed-bej

(sn. 2-3)

- izve{taj na upravnikot na Solunskoto agentstvo za ubistvoto na

trgovecot Vasil To{ev od Voden (sn. 4)

- izve{taj za potpaluvaweto na konakot na ~iflikot Likovi{~a,

Karaferijska kaaza (sn. 5)

- spisok na ubieni i raneti “Bugari” od strana na gr~ki ~eti vo tekot na

1907 godina (sn. 6-11)

- spisok na ubistva izvr{eni od strana na Turcite vrz “Bugarite” vo

Solunskiot vilaet vo tekot na 1907 godina. (sn. 12-13)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 251

fevruari 1908

Prepisi od pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad; molba od zatvorenicite na bitolskiot

zatvor za podobruvawe na nivnata polo`ba; begstvo od zatvorot na gr~ki

zatvorenici:

- kopija na molbata do ruskiot i avstriskiot konzul vo Bitola vo vrska

so polo`bata na zatvorenicite vo bitolskiot zatvor “Katilhan” (sn. 1-2)

- molba na “bugarskite” zatvorenici vo bitolskiot zatvor “Katilhan” do

ruskiot i avstroungarskiot konzul (sn. 3)

- pokana za otvoraweto na I osnova~ki okruèn kongres na Bitolskiot

konstitucionen klub (sn. 13)

- izvestuvawe za otvoraweto na Prviot osnova~ki kongres na bugarskite

konstitucioni klubovi vo Makedonija i Odrinsko odràn vo Solunskata

ènska gimnazija (sn. 14)

- izvestuvawe za odrùvaweto na vtorata sednica na bugarskite

konstitucioni klubovi vo Makedonija i Odrinsko. (sn. 15, 16)

345

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 250

fevruari 1908 - oktomvri 1908

Izve{tai od diplomatskite agentstva vo Carigrad i Solun vo vrska so

ubistva i drugi nastani vo Solunskiot vilaet i spisok na raneti i ubieni lica

od gr~kite ~eti vo tekot na 1907 godina:

- izve{taj za yverskoto odnesuvawe na Tur~inot Mehmed-bej od Dojran

kon mirnoto naselenie (sn. 1-3)

- spisok na raneti i ubieni “Bugari” vo Solunskiot vilaet od strana na

gr~ki bandi vo tekot na 1907 godina. (sn. 6-13)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 251

fevruari 1908

Prepisi od pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija i

bugarskite diplomatski agentstva vo vrska so polo`bata na zatvorenicite na

bitolskiot zatvor i begstvoto na nekoi zatvorenici:

- obra}awe na “bugarskite” zatvorenici vo bitolskiot zatvor do ruskiot

i avstroungarskiot konzul so molba da se zalo`at za podobruvawe na nivnata

polo`ba (sn. 1, 2)

- izve{taj za begstvoto od bitolskiot zatvor na nekolkumina gr~ki

zatvorenici; imiwa na fatenite, ubienite i ranetite zatvorenici (sn. 4-6)

- izve{taj za obidot za begstvo od zatvorot na gr~ki zatvorenici. (sn. 4-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 252

346

januari-maj 1908

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so

sostojbata vo bitolskite zatvori:

- statisti~ki podatoci za brojot na zatvorenicite vo bitolskite zatvori

i nivniot nacionalen sostav (sn. 1-7)

- podatoci za zatvorenicite osudeni za kriminalni prestapi (sn. 8-10)

- za akciite na razbojni~kata banda formirana od turski zatvorenici

oslobodeni vo bitolskiot zatvor. (sn. 11-12)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 253

fevruari-mart 1908

Pisma do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i Carigradskoto

pretstavni{tvo, bele{ka do konzulite na golemite sili vo vrska so

nasilstvata na askerot za vreme na pretresite vo Resensko, ubistva na ~etnici:

- nasilstva, maltretirawe i ubivawe od strana na turskata vojska za

vreme na pretresot vo s. Kru{je, Bitolsko, zaradi fa}awe na ~etnikot Andon

Fidanov (sn. 1-3);

- nota do konzulite na golemite sili vo vrska so odnesuvaweto na

turskata vojska za vreme na pretresite

- izve{taj za pretresite vo Resen kako rezultat na predavstvoto na

Hristo Nikolov - apsewa, maltretirawe na naselenieto (sn. 9-10)

- pismo do rusiot konzul vo Bitola od selanite na s. Kru{je i Lifeka vo

vrska so pretresite i apsewata vo nivnite sela (sn. 11)

- izve{taj za pretresot vo s. Podli~eni, Resensko. (sn. 12, 13)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 254

347

mart 1908

januari 1909

Izve{tai do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, Carigradskoto

pretstavni{tvo vo vrska so razni nastani vo Bitolskiot vilaet; ubistva i dr.:

- izve{taj za ubieni selani od strana na turski i gr~ki ~eti (sn. 1-5)

- ubistva, apsewa, palewe ku}i, grabnuvawe deca zaradi odmazda i otkup

(sn. 6, 7)

- grabnuvawe selani zaradi otkup od strana na arnautska banda (sn. 11-13)

- primeri na sudiri i nasilstva me|u “Bugari” i grkomani (sn. 14-18)

- nasilstva vr{eni vrz naselenieto od strana na gr~kiot teroristi~ki

komitet, ubistvo na Dimko-vojvoda (sn. 19-21)

- nasilstva i ubistva od strana na Turci i grkomani vrz mirnoto

naselenie (sn. 22-24, 25-28)

- izve{taj za slu~ajot na prilepskiot pazar kade {to bile ubieni i

raneti nekolku lica od strana na turski vojnik, i za drugi slu~ai na nasilstva

(sn. 33-40)

- bele{ki, informacii i dr. na francuski jazik vo vrska so slu~ajot na

prilepskiot pazar na 28 noemvri 1908 godina (sn. 41-51)

- upatstvo od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija za na~inot

na dostavuvawe na razni akti do konzulite na golemite sili (sn. 52-53)

- izve{taj za protestot na prilepskite gra|ani do bitolskiot valija i

Komitetot “Obedinuvawe i napredok” vo vrska so novoto op{testveno

ustrojstvo vo kaazata i prestapnite dejstva na tamo{nite organi na vlasta kon

mesnoto naselenie (sn. 54)

- izve{taj vo vrska so prilepskata afera od 28 noemvri, sudbinata na

vojnikot - ubiec, merkite {to gi prezela vlasta i sl. (sn. 55-57)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 255

348

januari 1908

januari 1909

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, pisma do

Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad vo vrska so apseweto i eksterniraweto

na avstriskiot gra|anin Novak obvinet za vrski so komitite; smenata na

bitolskiot valija i dr.:

- izvestuvawe za aferata vo vrska so apseweto na avstriskiot gra|anin

Novak; pretres vo stanot na Novak i negovo apsewe poradi najdeni pisma kako

dokaz za vrski so Komitetot (del od pismoto {ifrirano) (sn. 1-3)

- izve{tai vo vrska so istra`nata postapka okolu obvinenieto na Novak

za odnosi so “bugarskite” komiteti, fabrikuvawe na bomba i snabduvawe na

~etite so oru`je; pomiluvawe na Novak i negovo oddale~uvawe od granicite na

Turcija (sn. 4-11)

- zaminuvawe na valijata Havzi-pa{a vo 15-dnevna obikolka na vilaetot

(sn. 12)

- strogo doverlivo {ifrirano pismo od Ministerstvoto za nadvore{ni

raboti vo Sofija do agentot vo Bitola za vrskite na Hilmi-pa{a so Turskiot

komitet i rakovodstvoto na albanskata emancipacija preku dragomanot na

italijanskiot konzulat, Aleksandar Baltador (sn. 14); {ifriran odgovor so

podatoci za ova lice kako neodgovoren pijanica i ru{vetxija (sn. 15, 16)

- izve{taj za vpe~atocite na valijata Havzi-pa{a od negovoto patuvawe

vo Prilep, Kru{evo i Ki~evo; za proizvodstvoto na pamuk i svila; za potrebata

od merki za podobruvawe na sostojbata (sn. 17, 18)

- spisok na sudskite ~inovnici vo Bitola (sn. 19)

- pismo na staroturski jazik (sn. 20)

- izve{taj do Ministerstvoto za osloboduvaweto od dol`nost na valijata

Havzi-pa{a i nazna~uvaweto na Fahri-pa{a; komentari i pretpostavki deka

ovaa smena ja izdejstvuval Mladoturskiot komitet; za ceremonijata na

nazna~uvaweto na valijata; za priemot na konzularnoto telo; podatoci za

dotoga{nata rabota na Fahri-pa{a (sn. 21-26)

- izve{taj za posetata na Fahri-pa{a na Bugarskoto agentstvo; za

izrazenite `elbi na valijata za prijatelstvo i sorabotka so Bugarija, duri i

sojuz na dvete zemji; izve{taj na upravnikot na Trgovskoto agentstvo vo Serez

349

so podatoci za Fahri-pa{a, za negovite li~ni i profesionalni kvaliteti, za

negovata rabota; upatstvo od Ministerstvoto za prodol`uvawe na kontaktite

so noviot bitolski valija vo smisla na zbli`uvawe na Bugarija so Turcija. (sn.

27-35)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 256

juni-avgust 1908

Prepiska na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo Sofija so

pretsedatelot na Bugarskata crkovna op{tina vo Kostur; molbi, potvrdi i dr.

vo vrska so barawata i dodelenata pomo{ na nastradanite za vreme na

vostanieto od 1903 godina:

- molbi od razni lica so barawe pomo{; izve{tai za ispratenata pomo{

i potvrdi za dobienite sredstva (sn. 1-7)

- prepiska vo vrska so baraweto pomo{ od selanite od s. Zb`de i

Prisovjani, Ohridsko {to nastradale za vreme na vostanieto od 1903 godina (sn.

8-14)

- prepiska so ohridsko-prespanskiot mitropolit Metodij vo vrska so

raspredelbata na dodelenite sredstva kako pomo{ za nastradanite selani vo

1903 godina (sn. 15-29)

- prepiska so pretsedatelot na Bugarskata crkovna op{tina vo Kostur vo

vrska so dodelenata pomo{ za nastradanite selata Kosinec i Vi{eni od

poslednite gr~ki napadi. (sn. 30-34)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 257

dekemvri 1908

maj 1910

350

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so merkite

protiv srbomanite vo Bitolskiot vilaet:

- prepiska vo vrska so merkite prezemeni protiv srbomanite od

Lazaropole: spisok na srbomanite {to se nao|aat na rabota vo Bugarija i

barawe tie da se kaznat so visoki porezi ili da se isteraat od zemjata (sn. 1-5)

- svidetelstva za kr{tevawe na razni lica i uverenija izdadeni na razni

lica deka ja priznavaat Sv. egzarhija (ne se srbomani) (sn. 6-14)

- spisoci na selani od s. Jablanica, Ki~evsko {to se na pe~alba vo

Bugarija; barawe da se proveri kade se nao|aat vo Bugarija i da im se bara

svidetelstvo deka ja priznavaat Sv. Egzarhija. (sn. 15-21)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 258

oktomvri 1908

fevruari 1910


ubistvoto na turskiot ~inovnik Jovo Ivanovi}; apsewa na ìteli na Bitola,

nivno maltretirawe vo zatvorot i zulumi na turskite vlasti:

- prepis na deklaracijata na Bitolskiot okruèn revolucioneren

komitet vo vrska so izvesnoto zaladuvawe na odnosite so Mladoturskiot

komitet “Obedinuvawe i napredok” (sn. 1-2)

- izvestuvawe do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti za pronao|aweto

na trupot na porane{niot revolucioner od grupata na J. Sandanski, Jovo

Jovanovi}, nazna~en za inspektor na bugarskite i srpskite u~ili{ta vo Bitola;

pretpostavki deka e ubien na zakaànata sredba so vojvodata Georgi Kasap~eto

poradi dogovorot vo vrska so osloboduvaweto na nekoi vojvodi uapseni od

mladoturcite; pretpostavki deka ubistvoto e rezultat na presmetki me|u

klubnata organizacija i sandanistite (sn. 3-7)

- vra}awe na turskite vlasti na stariot pat na samovolija i bezzakonie;

dejstvuvawe na fanatiziranata klika na Nijazi-efendi; apsewe na istaknati

351

li~nosti od mesnata inteligencija kako somnitelni za ubistvoto na J.

Jovanovi}, ispra{uvawa, teror vrz nevini lu|e (sn. 8-12)

- pismo do valijata Halil-bej na bugarski i francuski jazik so protest

poradi masovnite apsewa na “~esni otomanski gra|ani” vo vrska so ubistvoto na

J. Jovanovi}; izve{taj za navodno postoewe na Revolucioneren bugarski

komitet koj vr{el vlijanie na istra`nata komisija; primeri za lica obvineti

za ubistvoto koi vo toa vreme ne bile ni prisutni; zainteresiranost na

Albanskiot klub; svoevolie i bezzakonie vo turskite sudovi (sn. 22-32)

- staroturski tekst (sn. 33)

- pismo do Ministerstvoto na pravosudstvoto i dr. ustanovi od majkite,

sestrite i soprugite na 27 lica uapseni po povod ubistvoto na J. Jovanovi} (sn.

35-39)


- barawe do Ministerstvoto na pravosudstvoto od uapsenite lica da im se

obezbedi pravoto na odbrana (sn. 41-45)

- pismo do ruskiot generalen konzul vo Bitola, Kal, po povod ubistvoto

na J. Jovanovi} - barawe deloto da se prefrli od voen vo gra|anski sud, na

obvinetite da im se obezbedi advokatska odbrana (sn. 46)

- razgleduvawe na deloto za ubistvoto na J. Jovanovi}, nepo~ituvawe na

turskiot Ustav (sn. 47-67)

- nepo~ituvawe na pravata na uapsenite lica, kr{ewe na ~lenovi od

Ustavot (sn. 68-72)

- deklaracija do valijata Halil-bej na bugarski i francuski jazik:

protest na esnafite od Bitola protiv somnenieto deka ubistvoto na Jovo

Jovanovi} e delo na nekakov “bugarski komitet” (sn. 73-79)

- pismo do Bugarskiot konstitucionen klub vo Bitola od nelegalnite

vojvodi na Bitolskiot revolucioneren okrug koi baraat da se sostanat so 3

~lenovi na Konstitucioniot klub i 3 ~lenovi na Mladoturskiot komitet (sn.

80-83)

- pismo na Georgi Mu~itanov-Kasap~eto do bitolskiot valija: za zakonot

za ~etite; za pri~inite za odmetnuvaweto na vojvodite od Bitolsko; barawe da

im se dade mo`nost da se legaliziraat (sn. 84-88)


352

- telegrama od bitolskite esnafi do Ministerstvoto na pravosudstvoto

so barawe da im se obezbedi advokatska odbrana na obvinetite za ubistvoto na J.

Jovanovi} i sudeweto da bide javno (sn. 90)

- izve{taj na bugarskiot agent vo Bitola do Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo vrska so sudeweto na obvinetite za ubistvoto na J.

Jovanovi}; protest i ostavka na licata odredeni za odbrana na obvinetite (sn.

91-100)

- staroturski tekst sn. 101

- pismo na bugarski i francuski jazik do bitolskiot valija od advokatite

na obvinetite: protest poradi nepravilnostite i nivna ostavka (sn. 102-104

- telegrama za osloboduvaweto na 22 lica obvineti za ubistvoto na J.

Jovanovi}; izve{taj so imiwata na oslobodenite i osudenite lica (sn. 105-112)

- urgencija na ruskiot, avstroungarskiot, italijanskiot i angliskiot

konzul za namaluvawe na kaznata na obvinetite (sn. 113-114)

- bele{ki od ispra{uvaweto na obvinetite; privatna korespondencija vo

vrska so ubistvoto na J. Jovanovi} (sn. 115-146)

- ise~oci od vesnici vo vrska so ubistvoto na J. Jovanovi}. (sn. 147-155).

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 259

januari-oktomvri 1908

Prepiska na Kne`evskoto trgovsko agentstvo vo Bitola vo vrska so

dejnosta na bugarskite komiteti i ~etite vo Solunskiot vilaet; razni napadi i

ubistva; ranuvaweto na Sandanski:

- izve{taj za dejnosta na komitskite ~eti i bugarskite komiteti vo

Solunskiot vilaet (sn. 1-2)

- izve{taj za sudirot me|u komitska i gr~ka ~eta kaj s. Bahovo, Karaxa i

demant na ovaa vest (sn. 3-4)

- ubistvo na dvajca Grci od s. Ve{ik od ~etnici i sudir me|u askerot i

~etata na vojvodata Arabaxi Deqo kaj s. Sakav~e, Sersko (sn. 5-6)

353

- napad na dvajca ~etnici vrz pretsedatelot na op{tinata Kuku{,

arhimandritot Antim Vrbanov, poradi negovo predavstvo (sn. 7)

- izve{taj za doa|aweto vo Solun na edno lice koe donelo vesti za

dejnosta na Sandanski - uni{tuvawe na negovite protivnici, kaznuvawe na

{pioni i s. (sn. 8-9)

- telegrama za atentatot na J. Sandanski izvr{en od biv{iot prilepski

vojvoda Taqo Nikolov. (sn. 10)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 260


Prepiska na Kneèvskoto trgovsko agentstvo vo Bitola vo vrska so

dejnosta na Revolucionernata organizacija, komitskite ~eti i Bugarskiot

konstitucionen klub vo Bitola:

- izvestuvawe na agentot vo Skopje deka male{evskiot vojvoda Ivan

Stranxata im se predal na vlastite i bil pomiluvan (sn. 1)

- rakopis od nepoznato lice (ne~itliv) za sobiraweto na danoci (bedeli);

za turski napadi na hristijanski sela; za sobiraweto potpisi od kmetovite

navodno zaradi gradewe telegraf i dr. (sn. 2-4)

- strogo doverlivo pismo do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti so

izvestuvawe deka okru`noto telo na Vnatre{nata organizacija soop{tilo deka

glavniot inspektor pri Egzarhijata }e bide ubien dokolku dojde vo Bitola (sn.

5-7)

- nekolku izve{tai za toa deka selata Derman, Pokrovnik i Erzen

(Ezerani) od Resenska nahija im go predale oru`jeto na vlastite i vetile deka

nema da odrùvaat vrski so ~etite i komitite od Bugarija (sn. 8-13)

- izve{taj za nasilstva i grabeì vrz nevinoto naselenie izvr{eni od

komitetski lu|e; napad na ~eta na s. û~er poradi otkaùvaweto da mu plati

danok na Komitetot; iznuduvawe pari od mesni i stranski gra|ani od strana na

Bugarskiot komitet (sn. 14-18)

354

- {irewe glasini od gr~kiot konzul Dimaras za nekakov zagovor protiv

personalot na gr~kiot konzulat organiziran od Bugarskiot komitet (sn. 19-23)

- {irewe vesti vo Carigrad deka naselenieto vo makedonskite vilaeti

podgotvuva vostanie za da go privle~e vnimanieto na golemite sili (sn. 24)


- izvestuvawe deka Balkanskiot komitet vo interes na “bugarskoto delo”

$ prepora~uva na Vnatre{nata organizacija na pretstojniot kongres javno da ja

iskaè svojata lojalnost i poddr{ka na ustavniot reìm vo Turcija (sn. 26, 27)

- za nerazumnoto odnesuvawe na nekoi vojvodi (âulev, \ur~in) i

posledicite od toa za naselenieto (sn. 28, 29)

- izvestuvawe deka Mladoturskiot komitet dobil telegrama od

pretsedatelot na londonskiot Balkanski komitet, vo koja se veli~a

mladoturskiot povik za vospostavuvawe ustaven reìm vo Turcija (sn. 30, 31)

- Bitolskiot okruèn revolucioneren komitet go izvestuva

Mladoturskiot komitet za terorot na gr~kite ~eti vrz naselenieto (ne~itlivo

sn. 32, 33)

- pisma na francuski jazik od Bitolskiot okruèn revolucioneren

komitet do Mladoturskiot komitet vo vrska so terorot na gr~kite ~eti vrz

naselenieto (sn. 34-42)

- pismo od Bugarskiot konstitucionen klub do bitolskiot valija Havzi-

pa{a za zloupotrebite na Grcite i terorot vrz mirnoto makedonsko naselenie

(sn. 43-48)

- bitolskiot agent go izvestuva Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo

Sofija deka vo bitolskiot vesnik “Monastir” izleglo soop{tenie deka od

buxetot na trite makedonski vilaeti bilo odobreno 3000 gro{a za da se sledi

dvièweto na bugarskite, gr~kite i na srpskite ~eti. (sn. 49, 50)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 261

septemvri-noemvri 1908

Izve{tai do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, prepis od

rezolucija i dr. vo vrska so proglasuvaweto na nezavisnosta na Bugarija:

355

- pismo od bugarskiot agent vo Bitola do bugarskiot car Ferdinand I so

~estitki poradi vospostavuvaweto na Carstvoto Bugarija; telegrama so

blagodarnost od carot (sn. 1, 2)

- izve{taj do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti deka vo vilaetskata

uprava do{la telegrama so izvestuvawe deka Bugarija se proglasila za

nezavisna; reakcii na Mladoturskiot komitet, turskoto i “bugarskoto”

naselenie; organizirawe mitinzi na naselenieto vo znak na protest protiv

naru{uvaweto na Berlinskiot dogovor, so u~estvo na site op{tini (sn. 3-12)

- obra}awe do sonarodnicite (necelosno) vo vrska so osamostojuvaweto na

Bugarija i priklu~uvaweto na Bosna i Hercegovina kon Avstro-Ungarija (sn.

14)

- pismo od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti do bugarskite trgovski

agenti so koe se demantiraat vlastite deka Bugarija navodno se podgotvuvala za

vojna so Turcija (sn. 15)

- izve{taj na agentot vo Bitola za negovata poseta na valijata so cel da

gi prenese `elbite na bugarskata carska vlada za miroqubiva i lojalna

politika kon Imperijata (sn. 16, 17)

- instrukcii na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti do agentot vo

Bitola da gi ubedi ~lenovite na Komitetot deka Bugarija ne saka vojna so

Turcija tuku iskreni i prijatelski odnosi (sn. 18, 19)

- polo`bata vo Turskata Imperija po osamostojuvaweto na Bugarija;

organizirawe mitinzi za da se naru{at odnosite me|u muslimanskoto i

hristijanskoto naselenie; “proglasot do sonarodnicite” (sn. 20-23)

- telegrama potpi{ana od Akif-pa{a od imeto na 500 du{i albanski

prvenci koi protestiraat vo vrska so proklamiranata nezavisnost na Bugarija

i prisoedinuvaweto na BiH kon Avstro-Ungarija; pokana do site konstitucioni

klubovi vo gradot da se priklu~at kon protestot (sn. 24-26)


- bojkot na stokite od avstrisko poteklo; vospostavuvawe trgovski odnosi

na Mladoturskiot komitet so italijanskite fabrikanti i proizvoditeli;

dogovor na Mladoturskiot komitet so Albanskata liga bojkotot da se

rasprostrani i vo Albanija. (sn. 28-30)

356

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 262

januari 1908

dekemvri 1908


osnovaweto i dol`nostite na konstitucionite klubovi vo Bitola; svoevolija i

grabeì na turskite vojnici; programa na Bitolskiot osmanliski obedinitelen

komitet:

- izve{taj na bugarskiot agent vo Bitola za samovolijata i kra`bite na

turskiot asker vr{eni vrz naselenieto od selata vo Palane~ka kaaza; nota na

francuski jazik do konzulite na golemite sili (sn. 1-2)

- osvetuvawe na lokalot na Albanskata liga vo Bitola; konstituirawe na

Ligata vo politi~ki klub so upraven komitet pod pretsedatelstvo na Fehin-bej;

nastojuvawe na Albancite centarot na svojata akcija, kako i nivniot Centralen

revolucioneren komitet, da gi prenesat vo Bitola; planovi za izdavawe vesnik

{to }e gi {titi albasnskite interesi vo Turskata Imperija; uslovi za

bugarsko-albansko zbliùvawe (sn. 3-5)

- pokana do bugarskiot agent da prisustvuva na otvoraweto na klubot na

Albancite “Zaedni{tvo” (“Ba{kimi”) na albanski, francuski i turski jazik;

izvestuvawe na agentot do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti deka bil

pokanet od Albanskiot klub vo Bitola za po~esen ~len na ovoj klub (sn. 6-9)

- izvestuvawe za otvoraweto na Srpskiot konstitucionen klub vo Bitola;

izbor za ~lenovi na parlamentot od 30-te istaknati Srbi vo Makedonija (sn. 10,

11)

- programa na Bitolskiot osmanliski obedinitelen klub (sn. 12, 13)

- izvestuvawe do Ministerstvoto za nadvore{ni raboti deka po naredba

na CK na Srpskiot konstitucionen klub vo pogolemite makedonski centri se

odràni javni konferencii po povod aneksijata na BiH od strana na Avstro-

Ungarija; prifa}awe na ovaa akcija od strana na Mladoturskiot komitet

poradi interesot da se vozbudat duhovite protiv Avstro-Ungarija (sn. 14-16)

357

- izvestuvawe deka po inicijativa na Komitetot “Napredok i

obedinuvawe” vo Bitola e formiran i Me|unaroden klub. (sn. 17)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 263

april-noemvri 1908

Pisma do Carigradskoto diplomatsko pretstavni{tvo, Ministerstvoto

za nadvore{ni raboti vo vrska so akciite na albanskite razbojni~ki bandi:

- napad na hristijansko selo od strana na 15-~lena arnautska banda i

grabnuvawe na 13-godi{niot Mitre Sarov; nota na francuski jazik poradi

grabnuvaweto na Sarov; izve{taj za rezultatite od intervencijata na golemite

sili kaj vilaetskata uprava i kaj konzulite (sn. 1-12)

- pismo na grabnatiot Mitre Sarov do roditelite so barawe da obezbedat

otkup za da go oslobodat od razbojnicite (sn. 13-16)

- izvestuvawe za izdavaweto sultansko irade za pomiluvawe na 10

razbojnici {to dolgo vreme dejstvuvale samostojno na ~elo na bandi (sn. 17, 18)

- izve{taj za merkite prezemeni za osloboduvawe na M. Sarov so davawe

otkup od strana na “bugarskata” op{tina vo Debar (sn. 19, 20)

- povtorno za`ivuvawe na razbojni{tvoto; formirawe na tursko-

albanska razbojni~ka ~eta vo Ohridsko; formirawe potera po ~etata od strana

na srpskiot vojvoda Micko so u~estvo na srpskiot u~itel i nekolku srbomani;

proglasuvawe na srpskiot vojvoda kako organ na za{tita na naselenieto kako

rezultat na vrskite so turskata uprava i dokaz za nepre~enoto {irewe na

srpskata ideja preku srpskata propaganda. (sn. 21-24)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 264

358



organiziraweto arnautska ~eta so cel da dejstvuva protiv srpskite ~eti vo

Debarsko i vo Ki~evsko:

- pismo na Evgeni Gavrilov od s. Gali~nik za {ireweto na srpskata

propaganda vo Debarsko i Pore~ieto so nasilstva i teror kako i so golema

materijalna poddr{ka na srpskata vlada; za dogovorot me|u nego i porane{niot

agent da formiraat arnautska ~eta za borba protiv srpskite ~eti koja }e bide

platena od bugarskoto agentstvo; barawe sredstva za izramnuvawe na smetkite

so Arnautite (sn. 1, 2)

- izve{taj do Ministerstvoto vo Sofija vo vrska so baraweto na E.

Gavrilov; negativen odgovor na Ministerstvoto. (sn. 3-6)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 265


Prepiska so Diplomatskoto agentstvo vo Carigrad i Ministerstvoto za

nadvore{ni raboti vo Sofija vo vrska so dejnosta na srpskite ~eti vo

Makedonija:

- izve{taj za dejstvuvaweto na srpskite ~eti vo Skopskiot sanxak;

prestrelka me|u srpskite ~eti na vojvodite Serafim Smiljanec i Denko

ûmlevac i ~etata na vojvodata Georgi Kapitan (sn. 1)

- prepiska na bugarski i francuski jazik vo vrska so pismoto na srpskiot

vojvoda Jovan Babunski, so koe toj gi kani selanite od vele{koto selo Kriva

Kru{a, pod zakana so ubistva, da go prifatat srbizmot (sn. 2, 3)

- prepiska na bugarski i francuski jazik vo vrska so ubistvoto na

bra}ata Dime, Vele i Ta{o Kondovi od s. Maùn~i{ta, Prilepsko od strana na

srpska ~eta (sn. 5-14)

- dvièwe na srpski ~eti vo Prilepsko; napad na seloto Orlovec (sn. 15-

19)

359

- izve{taj na Bugarskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo Belgrad za

ispra}aweto ~eti od Srbija vo Makedonija; sudir me|u turskiot asker i srpska

~eta kaj s. Sekir~a, Prilepsko; dejstvuvaweto na gr~ki ~eti vo Bitolsko i

srpski ~eti vo Prilepsko; napad na srpski ~eti na s. Maù~i{ta i Sekirci

poradi otkaùvaweto na selanite od posrbuvawe; àlbi poradi dejnosta na

srpski i gr~ki ~eti vo Makedonija (sn. 20-33)

- naredba na Centralniot komitet vo Belgrad do vojvodite na srpskite

~eti vo Makedonija privremeno da gi soprat dejstvata poradi stravuvaweto na

oficijalnite krugovi vo Belgrad od srpsko-bugarska vojna (sn. 34-35)

- izvestuvawe na bugarskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo Belgrad

deka N. Mihajlov od Ki~evsko i A. Siljanovi} od Sv. Vra~ se isprateni od

Belgradskiot komitet so cel da ubijat nekoi lica {to gi smetaat za

neprijateli na Srbite (sn. 36)

- izvestuvawe za pristignuvaweto vo Prilep na 6 srpski vojvodi so 46

du{i ~etnici; zbliùvawe na Srbite so Grcite (sn. 37-39)

- izvestuvawe za pristignuvaweto vo Bitola na 10 srpski ~etnici na ~elo

so vojvodata Micko (sn. 40)

- prepiska vo vrska so obezbeduvaweto 1500 leva za otkup od srpskite

razbojnici na dvajca selani od Resensko. (sn. 41-45)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 266

mart 1908

noemvri 1909

Prepiska so Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo vrska so srpskata

propaganda vo Bitolskiot vilaet:

- izvestuvawe na agentot deka srpskata propaganda izdala eden kalendar

so podatoci za srpskite u~ili{ta i crkvi vo Skopsko (sn. 1)

360

- po~etoci na srpskata propaganda vo Resen; zapla{uvawe i ucenuvawe na

naselenieto so cel da go prifati srbizmot; grabnuvawe na vnukot na Krsto

Vojvodata (sn. 2-4)

- prepiska me|u arhijerejskiot namesnik vo gr. Ki~evo sve{tenikot

Stefan so zamenikot na pelagoniskiot mitropolit Atanas Altiparmakov vo

vrska so {ireweto na srbomanstvoto i za zaedni~koto koristewe na crkvata

me|u srbomanite i grkomanite (sn. 5-7)

- pristignuvawe vo Bitola na francuskiot voen ata{e Otomason; sredba

so srpskiot konzul Mihajlovi} (sn. 8-10)

- obikolka na konzulot Mihajlovi} na gradovite Kru{evo, Prilep,

Debar, Ki~evo, Ohrid i Resen; spor me|u “srbomanite” i “grkomanite” vo

Ki~evo (sn. 11-118)

- apsewe i zatvorawe vo Vrawe na Pando Veljanov, porane{en ~etnik (sn.

19-20)

- raspravii me|u “Bugarite” i srbomanite vo Prilep; favorizirawe na

srbomanite od strana na turskite vlasti (sn. 21-23)

- prisilno preobrazuvawe na naselenieto od strana na srpskata

propaganda; primeri na favorizirawe na srpskata i gr~kata propaganda od

strana na turskite vlasti (sn. 24-32)

- nasilstva na srpskata ~eta pod vodstvo na vojvodata Grigor Sokolovi};

ubistvo na “bugarskiot” prvenec od s. Nikodim; borba na srpskata propaganda da

gi zeme manastirite vo s. Slep~e i Zrze, Prilepsko; barawe sredstva od strana

na agentot zaradi za{tita na manastirite vo Prilepsko; razgleduvawe pred

prvostepeniot sud vo Prilep na deloto na 60 du{i srbomani od s. Zrze, Sliva,

Kostenci, Slep~e obvineti za nasilni~ko odnesuvawe vo borbite so “Bugarite”

za manastirite i u~ili{tata vo ovie sela; istorijat na preminuvaweto na ovie

manastiri i u~ili{ta od racete na “Bugarite” kaj srbomanite i grkomanite. (sn.

33-45)

FOND: 331

OPIS: 1

AE: 267

361

maj-juni 1908


dogovorot me|u srpskite i gr~kite komiteti vo Makedonija i odnosot na

ruskata vlada kon nivnata dejnost:

- izve{taj za kongresot na pretstavnicite na srpskite i gr~kite

komiteti svikan vo Solun za zaedni~ko dejstvuvawe protiv “Bugarite” vo

Turcija; zada~i za zaedni~ko dejstvuvawe (sn. 1-5)

- prepis od izve{tajot na Kne`evskoto diplomatsko pretstavni{tvo vo

Petrograd vo vrska so postapkite {to se napraveni pred ruskata vlada poradi

razornata dejnost na gr~kite i srpskite ~eti vo Makedonija; vetuvawe na

ruskata vlada deka }e prezeme merki za re{avawe na li~nata i imotnata

bezbednost vo Makedonija. (sn. 6-8)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 1

1903-1904


odobrenite sumi za razdavawe na zagrozenite Makedonci:

- spisoci na nastradanite lica na koi im treba pomo{, izvestuvawe za

odobrenata pomo{; opravdatelni dokumenti; spisoci na izgorenite ku}i;

spisoci na nastradanite egzarhisti. (sn. 1-21)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 2

oktomvri 1903

juni 1904

Prepiska na Kne`evskoto trgovsko agentstvo vo Solun so Dobrotvornata

komisija za potpomagawe na nastradanite Makedonci:

362

- izvestuvawa za isprateni sredstva kako pomo{ za nastradanite

Makedonci; opisi na opravdatelni dokumenti; smetkopotvrdi i dr.

(sn. 1-42)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 3

noemvri 1904

Prepiska so Kne`evskoto diplomatsko agentstvo vo Carigrad vo vrska so

kupuvaweto zgrada za Solunskata ma{ka gimnazija. (sn. 1-9)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 4

avgust 1904

Odgovor na bugarskiot egzarh vo Carigrad do velikiot vezir i do

diplomatskite pretstavnici na golemite sili pri Velikata porta na

posledniot memorandum ispraten od gr~kiot carigradski patrijarh do istite

pretstavnici. (sn. 1-10 na bugarski i francuski jazik)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 5

1898

Opis na delata na Kne`evskoto trgovsko agentstvo vo Solun za 1898

godina:

- delovoden protokol na Agentstvoto za 1898 godina. (sn. 1-24)

363

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 6

1898-1899

Vlezen inventar na Trgovskoto agentstvo vo Solun za 1898-1899 godina.

(sn. 1-156)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 7

1899

Izlezen inventar na Trgovskoto agentstvo vo Solun za 1899 godina. (sn. 1-

119)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 8

1899

Azbu~en registar na prepiskata na Kne`evskoto trgovsko agentstvo vo

Solun. (sn. 1-20)

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 9

Opis na delata na Kne`evskoto trgovsko agentstvo vo Solun za 1900

godina (sn. 1-15)

364

FOND: 334

OPIS: 2

AE: 10

Vlezna prepiska (sn. 1-52)

365

POPIS NA OBRABOTENI MIKROFILMOVI:

(Predgovor)

MF - 4297

MF - 4298

MF - 4299

MF - 4301

MF - 4300

MF - 4302

MF - 4303

MF - 4304

MF - 4305

MF - 4306

MF - 4307

MF - 4310

MF - 4311

MF - 4312

MF - 4313

MF - 4314

366

REGISTAR NA LI^NI IMIWA

A

Abdul ]erim-pa{a:

Abdul ]erim-beg:

Abdul-Hamid:

Abdurahman-beg:

Avksentij:

Agura, D.:

Azir-aga:

Akil-beg:

Akim-beg:

Akif-pa{a:

Akritas:

Alber, polkovnik:

Aleko - vojvoda:

Aleksiev, Grigor:

Alekso - vojvoda:

Ali-aga Debra{:

Ali-ferid:

Altiparmakov, Atanas:

Ambrosij:

Anastas - vojvoda:

Angel-pop:

Andonov, Dimitar:

Andreev, Nikola:

Andreev, Nikola Mokrenski:

Andreja, vojvoda:

Apostol - vojvoda:

Apostolov:

Apostolova, A.:

Arabaxi, Delko (Deqo):

367

Argir - vojvoda:

Arso - vojvoda:

Arsov - vojvoda:

Arsov, Milan:

Arsov, S.:

Arsov, Slavejko:

Arsov, Hristo:

Atanasov:

Atanasov, Ilija:

Atanasov, T.:

Atanackovi}:

Acev - vojvoda:

Acev, \orgi:

Acev, P.:

Acev, Petar:

Acev, Petre:

Acko:

B

Babunski, Jovan:

Bajram - efendi:

Bajram Nauman:

Bajram - Cura:

Bakaliev, Stojan:

Bakarov, vojvoda:

Balas~ev, \orgi:

Baltador, Aleksandar:

Baltaxiev, Apostol:

Batalov, Kosta:

Bau~er (dopisnik na Tajms):

Bahtijar-pa{a:

Beljaev (konzul):

Berber Mustafa:

368

Bertran, Kristijan:

Be}ir (razb.):

Be}ir - efendi:

Be{kov (agent):

Birin~eto, Bla`e:

Bla`evski, Andon:

Bogdanov, \orgi (gemixii):

Bogdanov, Todor:

Boris, car:

Botev, Hristo:

Brajan, kapetan:

Brajford:

Brdarev:

Brzovec, Risto Salomon:

Brut:

Buro, Leon:

Buske:

Butie, Gaston:

V

Vali-pa{a:

Vangel - vojvoda:

Vanskalijata, Ivan:

Vardas, G.:

Varnaliev, Ivan:

Vasilios, vladika:

Vezev, Aton Velev:

Velev, Andreja:

Veli Ramo:

Velko, vojvoda:

Veqanov (~etnik):

Veljanov, Pando:

Veran (fran. oficer):

369

Verar, Viktor:

Veselinovi}, M. V.:

Vikentij, vladika:

Vi~enci:

Vlavot, Mitre:

Vladov - lekar:

Vladov, Dimitar:

Vladinova, Angelina:

Vladi~eva, Nikolina (u~itel):

Vla{eto, Mitre:

V’l~ev, Angele (vojvoda):

Volkanov, u~itel:

Vrbanov, Antim (arhimandr.):

Vrondos (Vrontas) - gr. vojvoda:

Vud:

G

Gavrilov, Evgeni:

Gagalev, I.:

Gajtanxiev, K.:

Gajdaxiev, Nikola:

Ganov, u~itel:

Garvanov:

Garvanov, Iv.:

Gastoni, oficer:

Gacev, Ivan:

Gerasim - mitropolit:

Gervasij, patrijarh:

German~eto, Petar:

Gerojski, Rade i Nikola:

Ge{ov:

Ginovski, I. T.:

Girxikov:

370

Girxikovi}:

Gligor, sve{tenik:

Gligorij - vladika:

Gogov, Stavre:

Golev, I. V.:

Gorgiev, Pantelej - vojvoda:

Gordan, Dimitar:

Gotje:

Go{ev:

Go{ev, Stevo:

Grav, R. V.:

Grakalov:

Grevs, konzul:

Gregor:

Grigorij, mitropolit:

Grifs:

Gruev, Dame:

Gruev, Damjan:

Gruev, Dimo:

Grui}:

Guzka, Henrih:

D

Davidov:

Davidovi}, L.:

Daev, vojvoda:

Damjanova, Ekaterina:

Danail:

Danev, St.:

Dan~o - vojvoda:

Daskalov, Dobri:

Dean - vojvoda:

De Vizard - konzul:

371

De`or`:

Dejan, vojvoda:

Delidelov:

Delkase:

Del~ev, Goce:

Demerik:

Dervi - efendi:

De{ovi:

Dimaras:

Dimev, Naum:

Dimitar - vojvoda:

Dimitrov, Al.:

Dimitrov, Andon:

Dimitrov, Anton:

Dimitrov, Ahil:

Dimitrov, Ahil:

Dimitrov, Ilija:

Dimitrov, K.:

Dimitrov, Stojan:

Dimitru{ - vojvoda:

Dimko-vojvoda:

Dimov, Dimo:

Dimov, P.:

Dikinson - konzul:

Dobrev:

Dobrovi~:

Dovezenski, Jove:

Don Maricio:

Donev, Kiro:

Dorev:

Dorev, Ace:

Dorev, Pan~o:

Do~ev:

372

\

\orgi, pop:

\or|i-pa{a:

\orgiev, Spase:

\orgiev, Konstantin:

\urov, Ivan:

\ur~in:

E

Ebu Bekir Hazim:

Edlob-pa{a Hasan:

Eleonora:

Eliot:

Emilijan - episkop:

Emin:

Enixevardarski, Apostol:

@

@uie:

Z

Zaho, Argir:

Za~eva:

Zenil, Kaja:

Zinovjev:

Zlatanov, Dimitar:

Zle - vojvoda:

Zole, vojvoda:

Y

Yakas:

373

I

Ibraim-pa{a:

Ibraim - ~au{:

Ivan-pa{a:

Ivanov:

Ivanov, Dame:

Ivanov, Jord.:

Ivanovi}, Jovo:

Ivanovska, Vasilka:

Ivan~o - vojvoda:

Ivan~ov, G.:

Ikonomov, Vasil:

Inxeto, Stojan:

Ioanikij - vladika:

Iosif:

Irvard, Alen:

Isak - efendi:

Isqam, Ibrahim:

Isqam, ^au{:

Ismail - efendi:

Ismail-pa{a:

Ismail - ~au{:

I~ovi, bra}a:

I~ko - vojvoda:

J

Janev, Mihail:

Jankov, polkovnik:

Jan~ulev:

Jahija Onba{a:

Ja{ar:

Jensl, Leon:

Joakim:

374

Jovan, vojvoda:

Jovanovi}, Jovo:

Jovev, D.:

Josif II:

Jumer-bej:

Jumer, Peri:

K

Kazim-beg:

Kaisikov:

Kal:

Kalimakis, \orgi:

Kalimenopulos, vojvoda:

Kalopotakis:

Kalu{ev:

Kal~ev:

Karavangelis:

Karajan~e, \orgi Jani:

Karajovev, T.

Karalivanos, Kapetan:

Karasulijata, Ivan:

Kar{ijakov, vojvoda:

Kapitan, Georgi:

Kasap~eto, \or|i:

Kacanov, Kole:

Ka~ak-[e}ir:

Kendros:

Kernos, Jorgos:

Ker{akov, vojvoda:

Keckarov:

Kirjazi:

Kirkov, Kostadin:

Kiselin~ev, L.:

375

Kitanov, Trajko:

Klark - misioner:

Klementina - knegiwa:

Kqa{ev - vojvoda:

Kqa{ev, Pando:

Kobel~ev:

Kova~ev, Pavle:

Kova~ov, vojvoda:

Ko`uharov:

Kozma, mitropolit:

Kokini, Diamandi:

Kole, vojvoda:

Kolec, Mahmud i Numan:

Komboko, Vasil:

Kondovi Dime, Vele i To{o:

Konstantin, mitropolit:

Konxula, \or|i:

Kosta, pop:

Kostov, Ivan:

Kostov, N.:

Kostadinov, Dimitar:

Kote:

Kotev, Atanas:

Kofman:

Ko~kata, Apostol:

Ko~o:

Ko~ov, Kosta:

Ko~ov, N.:

Kral:

Kralov, Trajko:

Kril~ov, Ko~o:

Krol, Avgust:

Krste, vojvoda:

376

Krstev, Mone:

Krstev, Stoj~o:

Krsteva, Anastasija;

Kru{evski - vojvoda:

Kuzo - vojvoda:

Kuzev:

Kurtev, Ceno:

Kurti{:

Kutrul - vojvoda:

Ku~eo:

Ku{ev:

L

Lazev, Todor:

Laki:

Lakos, Vangeli (Nikolusi):

Lambronidis, Atanasie:

Lamerhov:

Langaza:

Laton, Gustav:

Legrenci, Anxelo:

Ledi Komsen:

Leko - vojvoda:

Leonida - vojvoda:

Leontiev, Iveto:

Leontiev, Krsto:

Lefterov:

Le~u - vojvoda:

Limon~ev, D.:

Lozan~ev:

Lozan~ev, Atanas:

Lozan~ev, Anastas:

Lozan~ev, A.:

377

Lozan~ev, Kiril:

London - filolog:

Luka - vojvoda:

Q

Qubica - knegiwa:

Qutvi-aga:

M

Maksimov:

Malik, Krste:

Mali~, Kazan:

Manaki, Vangel:

Manov, Panajot:

Manol, \or|i:

Marko - vojvoda:

Markov;

Markov, D.:

Markov, Stojan:

Mar{al Mehmed-pa{a:

Masio:

Masterman, Apvard:

Matej:

Matiev:

Matov:

Matov, Milan:

Matov, P.:

Matov, Hr.:

Matu:

Mahmud [efket-pa{a:

Ma{kov:

Mek Gregor:

Melbruk-pa{a:

378

Mesil, Adolf:

Metodij, mitropolit:

Mehmed-bej:

Mehmed V:

Midilev:

Milan - sve{tenik:

Milan - vojvoda:

Milaco, konzul:

Miler:

Milo{:

Milu{ - vojvoda:

Mil~inov, V.:

Min~evi~, Dimitar:

Mirev, Milan:

Mir~e - vojvoda:

Mir~ev:

Mir~ev, Spiro:

Mitev, Najdo:

Mitre, Vlavot:

Mihailov, P.:

Mihajlov, V:

Mihajlov, N.:

Mihajlov, Sava:

Mihajlovski:

Mihajlovi}:

Micko - vojvoda:

Mladenov, Ne{o:

Morgen - major:

Mun, Edvard:

Mur:

Muravqov:

Musa-efendi:

Murteza-~au{:

379

Muhtar Duka:

Mu{ir-pa{a:

N

Nakovi~:

Nastev:

Nastev, Stoj~e:

Nastevi, Konstantin i Atanas:

Nastov, Petko:

Naum - vojvoda:

Naum-Buf~eto:

Naumov, Ivan-Albanski:

Naumov, Jordan:

Naumov, Mihail:

Naumov, St.:

Naumov, Stefan:

Nace - vojvoda:

Nedelev, Ivan P.:

Neser-pa{a:

Netkov :

Ne{kov, \orgi:

Nijazi-efendi:

Nikola, pop:

Nikolades, Klesatis:

Nikifor, mitropolit:

Nikolov:

Nikolov, \.:

Nikolov, P.:

Nikolov, Tane:

Nikolov, Tano:

Nikolov, Toma:

Nikolov, Hristo:

Nikolov, Cvetko:

380

Nikoluzis:

Novak:

Novev, D.:

Nuredin-aga:

Nuri-bej:

O

Oblak - filolog:

Ol~ev, Spiro:

Omer-beg:

Omer Ru`di-pa{a:

Openhar, Rihard:

Osman:

Osman-bej:

Ostman:

Ofenhirner:

P

Pavle - vojvoda:

Pavlov, Aleksandar:

Pajres, Mi{el:

Palares, publicist:

Panajotov, Bojan:

Panajot - kapetan:

Panajoti:

Panica:

Padeanu:

Papan~ov, vojvoda:

Paprikov:

Parapunov, Nikola;

Paskalev, S.:

Pat~ev, Metodi:

Pezos:

381

Pelegrini, novinar:

Pen~o - vojvoda;

Percikos:

Petkov, vojvoda:

Petkov, Mito:

Petkov, T.:

Petre - vojvoda:

Petrov - vojvoda:

Petrov, \or~e:

Petrov - minister:

Petrov, Naum (buf~eto):

Petrov, S.:

Petrov, Spiro:

Petrov, Stefan:

Petrov, Trajko:

Pecev, Nikola Hristo:

Peco - vojvoda:

Pecov:

Pe{eci @an:

Piwon, Rene:

Piperkata, Jordan:

Pla{evski, Petre:

Polikarto:

Poares, Mi{el:

Ponsombi:

Popadiski, Iqo:

Popdimitrov, I.:

Pop Jani, Mihail:

Popov, Vasil:

Popov, Kuzman:

Pop Pandev, D.:

Potakis, Panajotis:

Pop Hristov, \orgi - vojvoda:

382

Pocev, Pavel:

Prezens:

Prli~ev, Kiro:

Protu|erov:

Prohaska:

Pr~ev, Jordan Mihov:

R

Radev:

Razvigorov:

Raif-efendi:

Ralis:

Ram Duka:

Ramkalijata, Ivan:

Ranci - konzul:

Rasim:

Rafajlov, Metodi:

Rauf - pa{a valija:

Riga Musa - efendi:

Riza - beg:

Riza - pa{a Ali:

Rizov:

Rizov, D.:

Rizov, M.:

Rizov, Sazdo:

Riste - vojvoda:

Risti}:

Robev, vojvoda:

Robev, \or|i:

Rostkovski:

Ru`di - efendi:

Ruseva, S.:

Ru{id Dani:

383

S

Saadelin-pa{a:

Sava (Vasil):

Sava:

Sazdov, Vasilija:

Said-pa{a:

Salih-pa{a:

Samarxieva, Nikolova, Klija:

Sandanski, Jane:

Samokozlieva:

Sarabeev, Ivan:

Sarafov;

Sarafov, Boris:

Sarafov, V.:

Sarov, Mitre:

Sejfula-pa{a:

Selim-bej:

Seniksen, Albert:

Sefedin-aga:

Sidov, Pando:

Simeon - mitropolit:

Simeonov, Bogoj:

Simi}, Sv.:

Sinesij (Sinasie):

Skaevi, bra}a:

Skalamaris:

Skopjan~e, Van~e:

Skot, Xon:

Smilanec, Serafim:

Smi~kov, Ivan:

Smi~kov, M.:

Sokolovi}, Gligor:

384

Sokoloski, Gligor:

Sokolovi}, Gligor:

Soni{en, Alber:

Spase, pop:

Spirkov, \ore:

Stavre, pop:

Stanbolov:

Stanoevi}, konzul:

Stan~ov:

Steg:

Stregler, Gaston:

Stempski:

Stefan - vojvoda:

Stefan - sve{tenik:

Stefanov, Alekso:

Stefanov, D. G.:

Stefanov, Pando:

Stefo - kapetan:

Stoev, G.:

Stoev, Ivan:

Stoilov, K.:

Stojanov;

Stojanov - Bo{wakov, Marko:

Stojanov, Fote:

Stoj~ev, G.:

Stoj~ev, N.:

Ston, mis:

Stranxata, Ivan:

Sugarev:

Sugarev, \.:

Sugarev, \orgi:

Sugarev, Ico:

Sugarev, Hristo:

385

Sulejman-pa{a:

Suqo - razb.:

Sumbalov, Kole:

Suncas, \or|i:

Sforca:

T

Taki:

Taksim-pa{a:

Tane - vojvoda;

Tanev, Stavro:

Tanopulos, \or|i:

Tanopulos, Jorgos:

Tasev, Cvetko:

Tasi - vojvoda:

Tatar~ev:

Tatar~ev, Pande:

Tahir-bej:

Tahir - Tole (Tair-Tole):

Tafa, Hasan:

Tafo - razbojnik:

Ta{ko - vojvoda:

Tep~ev, Hristo:

Tefik:

Todorov (dragoman):

Tole-pa{a:

Tome - |akon:

To{ev - agent:

To{ev, Vasil:

To{ev, Pere:

To{ev, Petar:

Trajko, Berlinkijata - vojvoda:

Trajko - vojvoda:

386

Trajko od Negovan:

Trajkov, Vangel:

Trajkov, Nikola:

Trajkova, P.:

Traj~evi, bra}a:

Trifonov, I.:

Trifonova, B.:

Trpko - vojvoda:

Trpkov, Lazo i Krsto:

Turunxiev, Alekso:

]

]amil, Daut:

]azim-beg:

]emal-pa{a:

U

Uzunov:

Uzunov, Hristo:

F

Fahri-pa{a:

Fidanov, Andon:

Ferdinand I:

Fahri-pa{a:

Filip~ev:

Firbov, Dine:

Fehmi-pa{a, Hasan:

Firmijan:

Faik Efendi:

Fortomanov, Teofilov Naum~e:

Florov, Atanas:

Fua, Rudolf:

387

Ferid-pa{a:

Fehin-bej:

H

Hilmi-pa{a:

Halil-bej:

Ha{im-beg:

Ha{i Adil-beg:

Hristos:

Haxov, Dime:

Haldi-Osman:

Husein [ahabedin:

Harvej:

Hristov:

Hristova, Olga:

Hazim-bej:

Hafiz-pa{a:

Hristo, pop:

Haxi-Pope, Mihail:

Haxi, Zeko:

Hamdi-bej:

Hasan, Edip-pa{a:

Hristov, Naum:

Haik-efendi:

Hristova, Konstantina:

Hristova, Velika:

Hristov, Eftim:

Hasan, Tefo:

Hristov, Mile:

Hristo - vojvoda:

Hidi-pa{a:

Havzi-pa{a:

388

C

Cvetanov - vojvoda:

Cvetkov - vojvoda:

Cokov - vojvoda:

Cokov, Dimitar:

Con~ev - general:

Cokov:

Conev:

^

ûmlevac, Denko:

âulev, Petar:

êrnopeev, Hristo:

âulev:

âkalarov - vojvoda:

ôkareva, Slavka:

êrnopeev:

âu{ov, Anton:

^katrov:

âkalarov:

ô~ius:

âvkov, Naum:

âkulev, Ivan Prespanski:

ânulev, Ivan:

â{ulev, Ivan:

X

Xeladin, Sefer:

Xerov, Luka:

Xorxis, de:

Xoga, Ivan Mocan:

Xurov, Rampo:

Xezoo-bej:

389

[

[akin-bej:

[a}ir-bej:

[a}ir, Dema:

[ainov, P.:

[ebedin, Abdulau:

[opov:

[ostak:

[i{kov, Pano:

[ahin-beg:

[opov, A.:

[aban, Hoxa:

[ukri-aga:

[atev, P.:

[i{manovi, Kote i Risto:

[opov:

[evkel:

[efki:

[ukri-beg:

390

REGISTAR NA GEOGRAFSKI POIMI

A

Avstrija:

Avstro-Ungarija:

Agina:

Ajtos (Aetos):

Albanija:

Aliastratih:

Alinci:

Amerika:

Amorgon:

Anaskel:

Anafi:

Anglija:

Aposkap:

Ar`anovo:

Ariqevo:

Armelor:

Anhijaldo:

Anhialo:

Armenohori:

Armeno (?):

Armensko:

Asamati:

Asanovo (Asenovo):

Askot:

Atina:

Afrika:

391

B

Babani:

Babino:

Babjani (Enixevardar):

Bazernik:

Balace:

Balkanski Poluostrov:

Banica:

Bansko:

Ban~e:

Bap~or:

Barakli:

Barbarevo:

Barovica:

Bare{ani:

Baternik:

Batin Dol:

Batum:

Bahovo:

Ba~ (Lerinsko):

Ba{i{ta:

Ba{ino:

Bejrut:

Bela Crkva:

Belgrad:

Belica:

Belkamen:

Belovodica:

Belotinci:

Bel~i{ta:

Ben~e:

Ber:

Berlin:

392

Berkovsko:

Bernik:

Bernica:

Berovo:

Bersko:

Be{nica:

Be{~o{~a:

Braj~ino:

Brato~ani:

Brati~ino:

Brezica:

Brezovo:

Bre{ani:

Brzovo:

Bre{tani:

Bre`dani:

Brodi (Dolno i Gorno):

Br`ane:

Brod:

Brusnik:

Bratu{ino:

Bregovo:

Breznica:

Blace (Blaca):

Bukoj~ani:

Bu~in:

Buf:

Bugarievo:

Bukovjani:

Bukovo:

Budrum:

Bukri:

Burgas:

393

Bukovi}:

Besfina:

Budimirci:

Bugarija:

B’mboki:

Bitola:

Bili{~a:

Biwani:

Bistrica:

Bigor:

Birino:

Bilu{ino:

Bigli{te:

Birnik:

Bigli{te:

Biqanik:

Bitu{e:

Bitinci:

Bigla - planina:

Bogatsko:

Bogomila:

Bojarci:

Bolno:

Bon~e:

Boroec:

Bosna i Hercegovina:

Bobi{ta:

Boi{ta:

Bon~e:

Bogdanci:

394

V

Vajaovci:

Valandovo:

Vambel (V’mbel):

Vardino:

Varna:

Varnino:

Varo{:

Varu{:

Vata{a:

Va{e:

Vdovica:

Vev~ani:

Veles:

Velmevci:

Velmej (staro):

Velmo{te:

Velu{ino:

Verija:

Veroviti{ta:

Vespina:

Ve{ik:

Vidin:

Viena:

Vinica:

Vini~ka Kula:

Vir:

Virovo:

Virxinija;

Viso~ani:

Vitoli{ta:

Vi~:

Vi{eni:

395

Vi{ne:

Vladilovci:

Vladovo:

Vlaj:

Voden:

Volgoder:

Volkoveni:

Volo:

Vo{tarani:

Vranevci:

Vrane{nica:

Vrawa:

Vrawe:

Vrbeni:

Vrbica:

Vrbjani:

Vrbnik:

Vrbovec:

Vresta:

Vrtolom:

Vrutok:

Vr{aik:

Vu~itrn:

G

Gabren:

Gabre{:

Gabrovo:

Gadjakovo:

Gali~nik:

Gali{ta (Gali{te):

Ganica:

Gari:

396

Gevgelija:

German:

Godivje:

Golemo Ilino:

Gope{:

Gorenci:

Gorni Poroj:

Gorni~evo:

Gorno Aslarija:

Gorna Belica:

Gorno Brodi:

Gorno Debarca:

Gorno Divari:

Gorno Divjaci:

Gorno Egri:

Gorno Kalenik:

Gorno Karadovo:

Gorno Karanovo:

Gorno Karaxovo:

Gorno Kopanovo:

Gorno Kotori:

Gorno Orizari:

Gorno Srpci:

Gorno Cersko:

Gostivar:

Gostira`ni:

Grade{nica:

Gradi{ta:

Gradobor:

Granec:

Gra~en:

Grevena (Grebena):

Gre`ilevo:

397

Grcija:

Gr~e:

Gugovo:

Gudimirci:

Gumenxa:

Guti{~e:

D

Dabunica (Dabnica):

Dvorci:

Dear - Be}ir:

Debar:

Debarca:

Debrec:

Devla:

Dedeaga~:

Delebalci:

Dedino:

Deli - Hasan:

Demi - Hasan:

Demir Hisar:

Dermen:

Diar - Bekir:

Divjaci:

Divje:

Dilovo:

Dihovo:

D’mbeni:

Dobreni:

Dobrenovec:

Dobrec:

Dobroveni:

Dobroli{ta:

398

Dobromir(c)i:

Dobruxa:

Dobru{evo:

Dobru{te:

Dovezenci:

Dojran:

Dolbegovci:

Dolenci:

Dolna Ribnica:

Dolneni:

Dolni Poroj:

Dolno Debarci:

Dolno Divjani:

Dolno Kopanovo:

Dolno Kotori:

Dolno Kotorino:

Dolno Pore~je:

Dolno Sowe:

Dolno Hra{tani:

Dolno Cersko:

Dolno ^arlija:

Dragomanci:

Drago{:

Drama:

Dra~:

Drvenik:

Drezden:

Dren:

Dreni~evo:

Drenoveni:

Drenovci:

Drenok:

Dreskovica:

399

Drnevci:

Drnoveni:

Drugovo:

Duwani:

Duwe:

Dupeni:

Dupjani:

Durutovo:

Dutli:

Du~in:

Du{egubica:

\

\avato:

\akovo:

\ol:

E

Evla:

Evropa:

Egri:

Egri - Dere:

Edinakovci:

Edreninovo:

Ezernik:

Ek{i:

Ek{i-Su:

Elbasan:

Eleovo:

Ele{nica:

Eloec:

Embore:

Emboro:

400

Eni - Mahale:

Eni - ]oj:

Enixe - Vardar:

Erzene (Eryen):

Ermensko:

Erni - Dere:

Ehla:

@

@eglino (@eglane):

@elevo:

@eleznik:

@elino:

@epica:

@epi{ta:

@erve(n):

@ervi:

@ivan:

@ivoina:

@u`olci:

@upa:

@upani~:

@upanica:

@upani{ta:

@upa - Selce:

@ur~e:

Z

Zabrdeni:

Zabr~ani:

Zavoj:

Zagori~ani:

Zajaz:

401

Zarovo:

Zahir ^alan:

Za{le:

Zb`de:

Zelenikovo:

Zeleni~(e):

Zelehovo:

Zihiensko:

Zore:

Zrze:

I

Ivanevci:

Ivani{ta:

Ivan~i{ta:

Iveni (Iven):

Igumenica:

Izbi{ta:

Izdeglavje:

Ilino:

Irman:

Italija:

J

Jablanica:

Jakoruda:

Janevo:

Jankovec:

Janovo:

Jan~e:

Jan~i{ta:

Jarbole:

Judevo:

402

K

Kavadarci:

Kavakli:

Kadino:

Ka`ani:

Kazanl’k:

Kajlari:

Kalapar:

Kalen:

Kalenik:

Kalopot:

Kanatlari(ci):

Kanino:

Karasuli:

Karaferija:

Kara~ica:

Karomani:

Kastri:

Ketirci:

Kire~ - Kjoj (Pejzani):

Kirkalovo:

Ki~evo:

Kladnik:

Klapu{na:

Klenovec (Klenoec):

Klin:

Klisura:

Klobu~i{te:

Klodorabi (Kladorabi):

Kovanec:

Ko`ari:

Kozica:

403

Kozi~ino:

Kolarevo:

Koli~ino:

Kowsko:

Koko{ino:

Kolandri:

Konomladi:

Korenica:

Koritin:

Kor~a:

Kosilec:

Kosinec:

Kosovo:

Kostenica:

Kostenec:

Kostenci:

Kostinec:

Kostino:

Kostur:

Kosturani:

Kosturino:

Kostari:

Ko~ani:

Ko~i{ta:

Ko{inovo:

Krani:

Krapa:

Krape{nica:

Krap{tina:

Kratelnica:

Kratovo:

Kremen:

Kremenica:

404

Kreter:

Kru`ino:

Kriva:

Kriva Kru{a:

Kriva Palanka:

Kriveni:

Krivoga{tani:

Kristofor:

Krit:

Krklino:

Krklukovo:

Krni ]oj:

Krstovar:

Krstofor:

Krupi{ta:

Kru{a:

Kru{evica:

Kru{evo:

Kru{ejane:

Kru{i:

Kru{je:

Kru{ovica:

Kru{ojani:

Kru{oridi:

Kr~ica:

Kr~i{ta:

Kuklino:

Kukli{:

Kukure~ani:

Kuku{:

Kula:

Kulkoveni:

Kumanovo:

405

Kuratica:

Kurbinovo:

Kufalovo:

Ku~eo:

Ku~koveni:

Ku~uk - Seril:

L

Labuni{ta:

Lavci:

Lav~ane:

Lazaropole:

Laktine:

Latovo:

Lah~ani:

Leva Reka:

Leki:

Lelen:

Leni{ta:

Leorka:

Leorsko:

Lera:

Lerin:

Lesi~ani:

Leskovec:

Leskovo:

Leta:

Leunovo:

Le{nica:

Livadi:

Likovi{ta:

Lipen:

Lipopenci:

406

Lisalot:

Lisi~ino:

Lisolaj:

Lisulan:

Lifeka:

Logovardi:

Loàni:

Lozani:

Lokvica:

London:

Lopatica:

Lopatnica:

Lo{nica:

Luvradi:

Luk:

Luci:

Q

Qubenino:

Qubojno:

M

Mavrovo:

Magarevo:

Magar~e:

Maùm~ica:

Maùn~i{ta:

Makedonija:

Makovo:

Mala Azija:

Mala Reka:

Molovi{ta:

407

Malo Ilino:

Malo Srebri:

Manastirci:

Mandraxik:

Manxukov ^iflik:

Marena:

Margareti

Margari:

Margarit:

Marekostenovo:

Marko:

Matej~e:

Matnica:

Meglanci:

Meglen:

Medovo:

Melnik:

Melnica:

Meno{tita:

Meraci:

Merimer:

Mertatevo:

Mesimer:

Mesoluri:

Metimir:

Me~kul:

Me{ei{ta:

Miklen:

Miokazi:

Mitrovica:

Me{lensko:

Mogila:

Modrica:

408

Modri~:

Mojno:

Mokra:

Mokreni:

Moskovec:

Mramorec:

Mrvinci:

Mrklen:

Musinci:

N

Nabrergovo:

Nakolec:

Neveska:

Nevrokop:

Nevokazi (Neokazi):

Nevoljani:

Negovan:

Negorci:

Negotino:

Negrevo:

Nered (Neret):

Nerezi:

Nerovo:

Nesram (Nestram):

Nivici:

Ni`epole:

Nikiforovo:

Nikodim:

Nikodim - planina:

Nixilovo:

Ni{:

Novaci:

409

W

Wegu{:

O

Obvalik:

Obedini:

Oblokov(o):

Odrid:

Odrinsko:

Oliven:

Oli{ta (Oli{~a):

Opejnca:

Opsirane:

Opti~ari:

Odred:

Orahovec (Orehovec):

Ora{~e:

Orehovo:

Orizari:

Orlanci (Orlandci):

Orle:

Orlovec:

Orman:

Orovo:

Osikovo:

Oslovej:

Osni~eni:

Osoica:

Osoj:

Ostrec:

Ostrilci:

Ohrid:

410

O{lajani:

O{~ima:

P

Palanka:

Paleohori (Palihor):

Palesar:

Papadija:

Papa`ani:

Paparadina:

Paralovci:

Pariz:

Patele:

Pelu{ino:

Peso~ani:

Peso~en:

Peso~i{ta:

Peso~nica (Peso{nica):

Petalino:

Petarsko:

Peteli:

Petri~:

Petrograd (Peterburg):

Pe}:

Peh~evo:

Pe{tani:

Pirin Planina:

Piskupija:

Pisoderi:

Plevna:

Pletvar:

Plovdiv:

Podvis:

411

Podgorci:

Podli~eni:

Podmol:

Podmo~ani:

Po`arsko:

Po`dovo:

Pozde{:

Pozdivi{te:

Poe{evo:

Pokrvenik:

Pokrovnik:

Polog:

Pol~i{ta (P’l~i{ta):

Popadija:

Popovo:

Popol`ani:

Popqani:

Pop~evo:

Porobjani:

Porsuk:

Pot:

Prvar:

Prekopana:

Prelin:

Premka:

Presil:

Pre{evo:

Pribilci:

Prizren:

Prilep:

Prilepec:

Prisovjani:

Pri{tina:

412

Prodrom:

Prosenik:

Prosinec:

Proso~en:

Prostrani:

Pudeli:

Puturit:

Puturus:

Pusta Reka:

P~iwa:

R

Rabetin Kol:

Rabetino:

Rabi:

Ravna:

Radevo (Radovo):

Radi~ica:

Radobil:

Radobor:

Radovec:

Radovi{:

Rado`da:

Radomir:

Raduni{ta:

Razlog:

Raica:

Raj~ani:

Raj~ica:

Rakita:

Rakitnica:

Rakle:

Rakovo:

413

Rakovon:

Rakotnici:

Ramno (Ramna):

Raotino:

Rastoica:

Rahmanli:

Resen:

Resovo:

Ribarci:

Ribnica:

Rilevo:

Rim:

Rodos:

Ro`den:

Romanija:

Rosani:

Rosen:

Rosokan:

Rosoki:

Rostu{e:

Ruda:

Rudari:

Rudnik:

Ruqa:

Rupel:

Ruse

Rusejci:

Rusija:

Rus~uk (Ru{~uk):

Rufci:

414

S

Savak:

Savi~:

Sakav~e:

Sakulevo:

Samokov:

Saraj - Ta{:

Sarakinovo:

Sarandino:

Sara~ino:

Sa~ica

Sborsko:

Sveta:

Sveta Nedela:

Sveta Petka:

Sveta Ra~a:

Sveti Vra~:

Sv. Mitrani:

Sv. Todor:

Sviwi{te:

Segnoma: 217

Sekirci:

Sekir~a:

Selce:

Selce - @upa:

Selfixe:

Sendel~evo:

Senokos:

Ser:

Serez:

Setina:

Silistra:

Sirakovo:

415

Sirija:

Sirkovo:

Sifnon - ostrov:

Skopje:

Sko~ivir:

Skri`ovo:

Slave:

Slansko:

Slatino:

Slep~e:

Sliva:

Slivnica:

Sloe{nica:

Smilevo:

Smirna:

Smol:

Smrde{:

Sprostrane:

Srbija:

Srbino:

Srebreno:

Sredno Egri:

Stankovci:

Stan~evo:

Staravina:

Stara~i{te:

Stari~eni:

Staro Velmej:

Staro Nagori~ane

Staro Smilevo:

Star~ica:

Star~i{ta:

Statica:

416

Stega:

Stranica:

Stre`evo:

Strobeno:

Strogovo:

Struga:

Strugovo:

Strumica:

Sozopol:

Solun:

Sop:

Sopotnica:

Sorovi~:

Sotir:

Sofija:

So~i{ta:

So{ani:

Srebreno:

Srpci:

Suvi Dol:

Sugarevo:

Surovi~evo:

Su{ec:

Su{ica:

T

Trakija:

Trgovi{te:

Trebemo}ta:

Trepi{ta:

Treskavec:

Treson~e:

Tripoli:

417

Trlis:

Trnovo:

Trnovci:

Tron:

Trse:

Trste:

Trusko:

Tuminec:

Turin:

Turje (Turie):

Tursko:

Turcija:

Tekeli:

Teovo:

Tepavci:

Tetovo:

Tikve{:

Tikolica:

Tirana:

Toplica:

Topol~ani:

]

]ustendil:

U

Udovo:

Uzem:

F

Fari{:

Filipopoli:

Francija:

418

Fra{tani:

Furka:

H

Hasanli:

Hasanovo:

Haxibejlik:

Homopos:

Hotovo:

Hrsovo:

Hrupi{te:

C

Capari:

Carev Dvor:

Carigrad:

Cer:

Ceredovo:

Cerovo:

Cerelovo:

Cerni~ani (Crni~ani):

Crna Gora:

Crni~e:

Crno Buki:

Cersko (Malo i Golemo):

Cetiwe:

^

âirli:

êgane (êgan):

êlel:

êre{nica:

êrkonica:

419

êrnobuki:

êrnovica:

êtilovo:

îflik:

ûka:

ûmovo:

âirli:

ûrilevo:

ûri~ino:

û~er:

û~uligovo:

X

Xumaja:

[

[estovo ([esteovo):

[op~evo:

[tip:

[trkovo:

[umen:

vodic -bugarsko agentsvo agentsvo.pdf5 fond: bugarsko trgovsko agentstvo - bitola mikrofilm: 4297...

Documents