voldoende kwalitatief drinkwater : een uitdaging op het … · 2019-02-05 · voldoende kwalitatief...

Voldoende kwalitatief drinkwater : een uitdaging op het melkveebedrijf

1 februari 2019Inagro – Over Koetjes en Kalfjes : trefdag melkveehouders

Agenda

1. Welke waterkwaliteit nastreven?

2. Welke waterbron gebruiken?

3. Correct nemen van een waterstaal

4. Een wateranalyse, hoe lees ik die?

5. Afwijkende waterkwaliteit, en nu?

6. Courante waterbehandelingen

Richtwaarden (ref. DGZ)

Organoleptisch onderzoek

• KLEUR

- Kleurloos

▪ Afwijkingen -> oorzaak te zoeken

▪ Overmaat aan ijzer of mangaan

▪ Aanwezigheid van algen

▪ Aanwezigheid van klei of zanddeeltjes

▪ Aanwezigheid van turfdeeltjes

• GEUR

- Geurloos

▪ Afwijkingen -> oorzaak te zoeken

▪ Afbraak van algen

▪ Overdosering van chloor

▪ Geur rottende eieren

• TROEBELHEID

- Mooi helder

Bacteriologische parameters

• Totaal kiemgetal 22°C (hygiëneparameter)

Aanwezigheid van omgevingskiemen in het drinkwater• Totaal kiemgetal 37°C (hygiëneparameter)

Selectieve kweek van eerder schadelijke organismen• E. Coli’s (hygiëneparameter)

Recente verontreiniging met mest

Veroorzaker diarree• Enterococcen

Oudere verontreiniging met mest

Veroorzaker diarree

Chemische parameters

• pH

▪ Streven naar neutrale pH bij runderen

• Geleidbaarheid

▪ Maat voor het aantal zouten

▪ Overmaat -> diarree

• Ammonium

▪ Afbraak organisch materiaal / eiwitten

• Nitraat

▪ Initieel niet gevaarlijk, wel aandacht omwille van omzettingsproducten

• Nitriet

▪ Omzettingsproduct vanuit nitraat of ammonium

▪ Toxisch ~ ontregelen zuurstoftransport


• Sulfaat

▪ Hoog sulfaatgehalte -> slappe mest

• Chloride

▪ Corrosiviteit

• Verhoogde hardheid

▪ Dichtslibben van leidingen

▪ Smaakbeïnvloedend

• Ca/Mg

▪ Verhoogde waarde -> diarree

• Ijzer / Mangaan

▪ Dichtslibben van leidingen

▪ Smaakbeïnvloedend

▪ Voedingsbron voor bacteriën

Agenda







Welke waterbron gebruiken?

Is er een alternatief voor leidingwater of grondwater

uit een kwetsbare laag?

• Te verwachten waterkwaliteit

• Vergunningen

• Heffingen

Leidingwater

• Vergunningen : /

• Kostprijs (excl. BTW):

De Watergroep (2019 - postcode 8800) :

-> kleinverbruikers

basistarief 1,7886 €/m³ (tarief voor eerste 30 m³ per gedomicilieerde persoon)

comforttarief 3,5772 €/m³

-> tarieven voor niet-huishoudelijk gebruik

< 500 m3/j 2,6691 €/m³501 – 6.000 m3/j 1,7439 €/m³> 6.000 m³/j 1,4654 €/m³

• Afvalwaterheffingen

Zowel bovengemeentelijke als gemeentelijke (1,4 keer bovengemeentelijke heffingen) heffingen te betalen

Grondwater

• Grondwater (bodemwaterdecreet)

= al het water dat zich onder het bodemoppervlak in de verzadigde zone bevindt en dat in direct contact met de bodem of de ondergrond staat

▪ Grondwater =

▪ Filterput (ongeacht de diepte)

▪Water in een open put (zonder folie) (ongeacht de aanwezigheid van kleilagen etc en ongeacht de oorsprong van het water)

▪ Drainagewater (gewone drainage en diepdrainage) opgevangen voor gebruik op het bedrijf

Grondwater

Grondwater

• Het (makkelijk) vergunnen van een grondwaterwinning hangt af van

- Diepte van de winning

- Winning uit actie- of waakgebied

• Te betalen heffing

- Laag waaruit gepompt wordt

- Kwetsbaar of niet kwetsbaar

- Freatisch : ja of neen?

Grondwater

De hogere wiskunde van de grondwaterheffing

Heffing per m³ = 6 eurocent * index(2019 ~ 1,3899) * laagfactor * gebiedsfactor

Of vertaald per 1000 m³ (maar in totaal minder dan 30.000 m³) in StadenQuartaire winning (0100) € 109,35Ledo Paniseliaan (0600_1-niet afgesloten) € 109,35Ieperiaan (0800_1-niet afgesloten) € 109,35Ieperiaan (0800_2 –afgesloten; gn actie) € 156,16Landeninaan (1000 – actiegebied 1) € 479,93Sokkel (1300 – actiegebied 1) € 479,93

Grondwater ~ filterput

• Kwaliteit in te schatten op basis van data op dov.vlaanderen.be

Open put water ~ grondwater

• Beschikbaarheid : gevoed door

• Regenwater afkomstig van daken

• Regenwater afkomstig van verharding

• Drainagewater

• Run-off

Grondwater ~ open put water

Bron : Inagro (85 stalen op 9 bedrijven)

Referentienormen B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9

Drinkwaternorm melkvee 8 10 12 12 9 9 8 9 8


pH 4 - 9

Geleidbaarheid (µS/cm) 2100

Totale hardheid (°F) 35,6

Calcium (mg/l) 270

Magnesium (mg/l) 50

Ijzer (mg/l) 2,5

Nitraat (mg/l) 200

Nitriet (mg/l) 1

Ammonium (mg/l) 10


Enterococcen (kve/100 ml) 0

Totale coliformen (kve/100 ml) 100

E. Coli (kve/ml) 100

Grondwater ~ diepdrainagewater

• Beschikbaarheid

Inschatting op basis van beschikbare gegevens op dov.vlaanderen.be

▪ Doorsnede ter hoogte van het bedrijf

▪ Grondwatermeetnet rondom het bedrijf

▪ Bodemtype

Grondwater ~ (diep)drainagewater

Bron : Inagro (28 stalen drainagewater en 11 stalen diepdrainagewater)

Voldoet altijd aan de drinkwaternorm

≥50% van de resultaten voldoet aan de drinkwaternorm

< 50% van de resultaten voldoet aan de drinkwaternorm

Voldoet nooit aan de drinkwaternorm

Diepdrainage

Referentienormen B1 B2 B3 B4 B5 B6

Parameters Drinkwater melkvee 4 3 7 7 7 11


pH 4 - 9

Geleidbaarheid (µS/cm) 2100

Totale hardheid (°F) 35,6

Calcium (mg/l) 270

Magnesium (mg/l) 50

Ijzer (mg/l) 2,5

Nitraat (mg/l) 200

Nitriet (mg/l) 1

Ammonium (mg/l) 10


Enterococcen (kve/100 ml) 0

Totale coliformen (kve/100 ml) 100

E. Coli (kve/ml) 100

Gewone drainage

Hemelwater

• Geen milieuvergunning nodig – niet opgenomen in de Vlaremreglementering

• Wel stedenbouwkundige vergunning nodig voor de aanleg van bovengrondse opslag ofopslag op niet-bebouwd kadastraal perceel

• Gewestelijke stedenbouwkundige verordening (bij nieuwbouw of grote verbouwingen)

1. Gebruik

2. Infiltratie

3. Vertraagd afvoeren

-> het volledige bedrijf

-> open profiel

Regenwater is niet gratis

Hemelwater ~ dimensionering

• Dimensionering op basis van

• Waterbehoefte

• Regenwaterkwaliteit

• Externe factoren

→ Ideale grootte regenwateropslag

Hemelwater ~ dimensionering

Beschikbaarheid per 1000 m² dakoppervlak

Hemelwater ~ kwaliteit

HEMELWATER Drinkwater

herkauwers


pH

Geleidbaarheid (µS/cm)

Totale hardheid (°F)

Calcium (mg/l)

Magnesium (mg/l)

Ijzer (mg/l)

Nitraat (mg/l)

Nitriet (mg/l)

Ammonium (mg/l)


Enterococcen (kve/100 ml)

Totale coliformen (kve/100 ml)

E. Coli (kve/ml)

Voldoet altijd aan de drinkwaternorm

≥50% van de resultaten voldoet aan de drinkwaternorm

< 50% van de resultaten voldoet aan de drinkwaternorm

Voldoet nooit aan de drinkwaternorm

Oppervlaktewater

• Buiten een polder of watering

• Bevaarbare waterloop : De Vlaamse Waterweg

• Niet-bevaarbare waterloop : niet-vergunningsplichtig, gelijke rechten voor iedere oevereigenaar

• Binnen een polder of watering -> politiereglement polderbestuur

• Captatieheffing (tot 1.000.000 m³/jaar) bevaarbare waterloop : 0,063149 (prijs 2010 te verhogen met index, excl. btw)

Oppervlaktewater

Kwaliteit publiek raadpleegbaar via www.vmm.be/geoview

Agenda







Welke info wil je?

➢ Wat is de kwaliteit van het water aan de bron?

➢ Wat is de kwaliteit van het drinkwater?

➢Effect van leidingen

➢Effect van waterbehandeling en/of gebruik van ontsmettingsmiddelen

Kwaliteit van het bronwater

• Water uit een opslag of boorput

- Kraantje zoeken zo dicht mogelijk bij put/bassin

- Rubbers, straalbrekers, … verwijderen

- Kraantje proper maken

- Handen wassen

- 5-tal minuten water laten lopen

- Fles met water vullen (bv propere waterfles)

- Transport naar labo (zo snel mogelijk na staalname)

Kwaliteit van het aangeboden drinkwater

• Nagaan effect leidingen of waterbehandeling

- Frequent gebruik aftakpunt – zo ver mogelijk van de bron

- Kraantje proper maken

- Handen wassen

- Kort laten lopen (seconden)



Kwaliteit van het aangeboden drinkwater

• Effect van gebruik van ontsmettingsmiddelen

- Frequent gebruikt aftakpunt – zo ver mogelijk

- Rubbers, straalbrekers, … verwijderen

- Aftakpunt proper maken

- Handen wassen

- 1 minuut water laten lopen



Kwaliteit van het water

Tips :

- Inagro stelt staalnameflessen ter beschikking

- Inagro heeft speciale staalnameflessen die werking ontsmettingsmiddelen stil legt

- De analyses starten best snel na staalname (binnen 24 uur) : voor Inagro betekent dit dat stalen best binnen gebracht worden tussen maandagochtend en vrijdag 10.30 uur

- Inagro beschikt over een nachtkluis waar je ook buiten de kantooruren met je staal terecht kunt

- Informeer je bij je labo over de nodige hoeveelheid water (voor Inagro : 2 l)

Agenda







Analyserapport

Beoordelingsrapport

Agenda







www.watertool.be

➢ helpt u op weg bij het vinden van de juiste waterbehandeling

www.watertool.be

→ Aan de slag

www.watertool.be

Agenda







Verwijderen zwevende deeltjes een eerste stap

• In line filter

• Snelle zandfilter

• Beadfilter

Ontijzeren

Beluchting

Doel : omzetten van opgelost ijzer tot onoplosbare ijzervlokken

Filtratie

Doel : verwijderen van de ijzervlokken uit het water

Hoge ijzerwaarden (>10 mg Fe/l) -> voorbehandeling noodzakelijk

pH > 7 (bij voorkeur 8)

Ontijzeren

Mogelijke technieken

• Beluchtingsunit voor zandfilter

• Inline beluchting voor zandfilter

• Hars/zoutuitwisseling

• Ondergronds ontijzeren

Ontharden

Hars/zoutuitwisseling

▪ Ontharden

▪ Ammoniumverwijdering

▪ Sulfaatverwijdering

▪ Ijzer/mangaanverwijdering

▪ …

LET WEL : altijd ander zoutelement in de plaats

Oplossing spoelwater!

Ontsmetten

• Interpretatie van analyseresultaten

• 0 = 1 = 2 = 3 logverschil < 0,5->

• 150 = 450 bacteriologisch geen

• 32000 = 100000 verschil

Waterkwaliteit bron vs. drinkbak

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

log1

0-v

ers

chil

Bedrijfsnummer

Toename bacteriologische druk (enterococcen) in de leidingen

→ Op 10 bedrijven een duidelijke toename van de bacteriologische druk

Biocidenwetgeving

• enkel gebruik van erkende middelen (type 5 ~ drinkwater)

• https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/liste_biocides_pdf_site_web_86.pdf

https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/liste_biocides_pdf_site_web_86.pdf

Welk een ontsmettingsmiddel gebruiken?

• UV desinfectie

• Chemisch ontsmetten

- Chloorhoudend : javel of chloordioxide

- Peroxides

- ECA

- Ozon

Dosering• Verantwoordelijkheid leverancier

Vragen?Bedankt voor de aandacht

Dominique Huits

[email protected]

051/27.33.88

www.inagro.be

www.watertool.be

voldoende kwalitatief drinkwater : een uitdaging op het … · 2019-02-05 · voldoende kwalitatief...

Documents