Voor 35 cent belazerd

0Fons de Poel 16 dec 2010 15:39

Er stonden twee jongetjes voor mijn deur. De actie “Kinderen tegen leukemie”, meende ik te verstaan. Zij zagen er niet uit als volprofessionele

inzamelaars, integendeel: ik meende in de oogopslag al enige zelftwijfel te kunnen herkennen. Mijn echtgenote, bij wie vrolijke argwaan tot de uitzet

behoort, fluisterde mij toe het allemaal niet te vertrouwen.

Ik tastte in de portemonnee. Vroeg de jongetjes naar de collectebus. Die hadden ze niet. Ik zat – behalve de onbekende vermogens van de pinpas – een

beetje op zwart zaad, maar slaagde er met enige moeite in om 35 eurocenten uit de portefeuille te frummelen. Geef dan niks, dacht ik nog bij mijzelf,

terwijl ik beschroomd mijn bijdrage leverde. Dankuwel, zeiden de jongens.

Een dag later ploft een circulaire van de gemeente op mijn deurmat. Inwoners van het dorp werden erin gewaarschuwd voor jongetjes die van leukemie

een actie hadden gemaakt. Illegale inzameling dus. Wantrouwende mensen hebben altijd gelijk, wist ik weer.

Deze week heb ik mij voor Brandpunt verdiept in de industrie van goede doelen, een tak van sport waarin jaarlijks miljarden omgaan. Er zijn in dit land,

grof geschat, zo’n 30.000 goede doelen, variërend van Rode Kruis tot Help de Zwerfkat de winter door. De meeste van die organisaties hoeven over de

bestedingen van hun gelden amper verantwoording af te leggen.

Zo’n 350 inzamelingsclubs beschikken over een officieel keurmerk, verstrekt en bewaakt door het Centraal Bureau Fondsenwerving. Zo’n keurmerk krijg

 je als je niet meer dan 25 procent van je inkomsten besteedt aan fondsenwerving. Het CBF stelt nog een paar andere buitengewoon dringende eisen

(onafhankelijk bestuur, jaarverslagen, accountantsrapporten), maar de vraag: hoeveel van ons geld komt nou precies bij het goede doel terecht is amper 

te beantwoorden. Als een organisatie er om representatieve redenen dure kantoren met designmeubelen op na wil houden, dan mag dat. Zolang het

maar dienstbaar is aan de doelstelling van de organisatie, heet het, een omschrijving rekbaar als elastiek.

Wij Nederlanders zijn trots op onze vrijgevigheid. De donkere dagen van december zijn traditioneel het moment waarop wij ons beter willen voelen door 

aan anderen te geven. Nobele zaak. Maar juist vanwege de omvang van de goede doelen-sector zou het toch de normaals te zaak van de wereld zijn dat

alle organisaties worden gedwongen om publiekelijk en voor iedereen toegankelijk verantwoording af te leggen over hun bestedingen. Een goedgeefs

land heeft daar recht op, vind ik en dat is ook de teneur van de reportage die ik- samen met collega Odette Joosten - voor Brandpunt maakte.

We kwamen op het verhaal via Esther Jacobs, vrouw die tien jaar geleden de actie Coins for Care opzette. Bij de transitie van de gulden naar de euro

vroeg zij mensen om al hun waardeloze dubbeltjes en kwartjes te geven aan het goede doel. Het leidde tot een opbrengst van 16 miljoen euro, bedrag

dat zou worden verdeeld over 120 organisaties. Tien jaar later heeft Esther spijt als haren op haar hoofd. Verreweg de meeste organisaties die zij

steunde bleken haar niet te willen vertellen waaraan zij het geld hadden besteed.

Laat u er niet van weerhouden om ook deze december te geven aan het goede doel. Maar geef alsjeblieft bewust. Denk ietsje langer na. En wees dan

gerust ruimhartiger dan ik was bij de voordeurscene met de twee jongetjes. Met dank aan mijn wakkere echtgenote ben ik maar voor 35 cent belazerd.

Ga ik toch nog met een goed gevoel december in.