vrienden nieuws · 2018-09-30 · in dit nummer treft u weer veel informatie over de activiteiten...
TRANSCRIPT
Nieuws 3
Vriendennieuws
2/2016 20 jaar Bokito-stijl 10
Word lid,
krijg een vlinder 19
2 | Vriendennieuws 2 | 2016
Beste Vrienden en Vriendinnen,
Met de opening van de vernieuwde koedoestal hebben we ons project
‘Hart van Afrika’ afgesloten. Weet u het nog? Eerst openden we een
nieuw verblijf voor bosbuffels en penseelzwijnen. Vorig jaar kwamen de
okapi’s terug. Dit jaar een nieuwe stal voor de koedoes. Alles bij elkaar
hebben we €820.000,- bijgedragen! En nog eens €20.000,- voor het
natuurbeschermingsproject voor okapi’s in Congo. Een waanzinnig
bedrag! Dankzij u!
In dit nummer treft u weer veel informatie over de activiteiten van onze
Vereniging, zoals de winterlezingen, de reizen en natuurlijk Vrienden-
nieuws zelf. We zijn met tientallen vrijwilligers in de weer om uw lid-
maatschap van onze Vereniging zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
Immers, tevreden leden blijven lid, maken nieuwe mensen lid en zorgen
voor inkomsten om de Diergaarde nog mooier te maken. We krijgen
vaak complimenten, maar het kan altijd beter. Om zo goed mogelijk aan
te kunnen sluiten bij uw wensen hebben we een ledenenquête opgezet.
Via onze website kunt u heel eenvoudig uw mening geven
op www.vriendenvanblijdorp.nl. Vul de enquête s.v.p. in,
dan kunnen we u in de toekomst nog beter van dienst
zijn. Heeft u geen internet? Bel dan even met onze
secretaris, David Verhagen. Hij stuurt u graag een
papieren versie toe.
U heeft het in de jaarstukken kunnen lezen. Vorig
jaar ging ons ledental licht achteruit. Dat is natuurlijk
bijzonder spijtig. Met uw hulp willen we die trend om-
draaien. Dus, kent u in uw omgeving nog enthousiaste Blijdorp-
bezoekers? Maak ze dan definitief ‘fan’! Aanmelden gaat gemakkelijk,
via onze website of bij onze winkels. En, voor wat hoort wat. Brengt u
een nieuw lid aan, dan ontvangt u van ons een cadeaubon van €5,- te
besteden in onze winkels. En nieuwe leden krijgen een heuse vlinder-
pop in Amazonica!
Ik hoop u deze zomer te mogen begroeten tijdens de reizen of in
de tuin.
Fijne zomer!
Marcel Kreuger, voorzitter.
E V E N B I J P R A T E N
Snel op de hoogte van nieuws en uitnodigingen? Meld u aan voor Vriendenmail, onze e-mailnieuwsbrief!
Wilt u snel en eenvoudig op de hoogte blijven van het nieuws en uitnodigingen
van en voor onze vereniging? Geef dan uw e-mailadres aan ons door via
[email protected] en ontvang onze digitale nieuwsbrief.
Wij proberen zo veel mogelijk alle uitnodigingen en het nieuws in Vriendennieuws op te
nemen, maar omdat het blad vier keer per jaar uit komt worden wij soms ingehaald
door de actualiteit. Dan is het handig om u direct per e-mail te kunnen informeren. Zo
bent u altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
Vissende kat - foto: Peter van Norde
Vriendennieuws 2/2016
Even bijpraten 2
Vriendenmail 2
Nieuws uit Blijdorp 3
Lijn 1 7
Verslag ALV enopening koedoestal 8
Twintig jaar Bokito-stijl 10
Zomerexcursie: Zoom Erlebniswelt Gelzenkirchen 12
Ledenenquête: Uw mening telt! 12
Ingezonden: Plantaardigeintelligentie 13
Cadeaubon Vriendenwinkel 14
Weekendexcursie: Zoo d’Amnéville 15
De hoofdbewoners van de Krokodillenrivier 16
Zoo’n boek: Het huis met de leeuwen 18
Word lid, krijg een vlinder! 19
Okapiverblijf één jaar jong! 20
Verslag Vriendenreis naar de Allwetterzoo Münster 22
Mutaties in de Diergaarde 23Eerste kwartaal 2016 23
Agenda 24
I N H O U D
Brengt u een
nieuwe vriend
aan, dan ontvangt
u een cadeaubon
van vijf euro!
Januari baby’sDe winter betekent niet dat er geen ge-
boortes zijn. Integendeel. Bij de Mohrrga-
zellen zijn maar liefst vier jongen geboren
en wellicht ondertussen nog meer. De vier
bestaan uit drie mannetjes en een vrouw-
tje. Hun nieuwe verblijf naast de leeuwen
bevalt blijkbaar uitstekend. Volgens de
verzorgers zijn ze zeker meer ontspannen
op deze plek. Mooi dat er nakomelingen
zijn van deze bijzondere en ook zeer zeld-
zame dieren. De fokman is Eddy. Er is
daarnaast een nieuwe fokman aangeko-
men. Eerst verblijft hij een tijd in de qua-
rantaine. Hij komt uit Barcelona en mag
de volgende generatie voortbrengen.
De kuifmakaken hebben de smaak te pak-
ken. Vorig jaar werd na jaren van stilte
eindelijk weer een jong geboren.
En surprise, in februari kwam er nog een
ter wereld. Niemand weet nog of het een
hij of een zij is. Vader is wederom Puzzle
en moeder Marie.
In april is een kuifhertje geboren. Het is
een mannetje. Hij kan hier opgroeien en
blijven als de toekomstige fokman. Bij de
slurfhondjes wordt het al heel gewoon.
Op 25 maart is een jong geboren.
Zijn zusjes en broertjes zijn naar andere
dierentuinen uitgezworven.
Bij de gieren zijn ook kuikens gespot. De
Rüppels-gieren waren er in januari al bij.
Helaas is de vader op een morgen dood op
het nest aangetroffen. Het vrouwtje redt
het gelukkig prima in haar eentje, met
speciale hulp van de verzorgers. Met een
trap worden haar extra lekkere en voed-
zame hapjes bezorgd. De witkopgieren
zijn begonnen aan een reuzengroot nest
in een boom. Afgekeken van de mara-
boes? En ja, ook de hamerkoppen zijn er
als de kippen bij. Er zijn nu al drie grote
nesten op de balken van het afdak, waar-
van er een door een ander koppel witkop-
gieren ingepikt is. Daar komt geheid
nieuw leven uit. De vijf jongen van vorig
jaar van de maraboes staan apart. Ze
wachten op een verhuizing naar een an-
dere dierentuin die er vast heel blij mee
gaat zijn. Het nestelen in hun winteron-
derkomen is niet goed van de grond geko-
men. De eieren van twee paartjes bleken
niet bevrucht. De andere twee stellen
hebben alweer hun intrek genomen in de
boom. Die gaan net als vorig jaar hun nes-
ten daar bijpoetsen. Er komen vast weer
kuikens van. De kroonkraanvogels neste-
len ook, maar verwacht er maar niets van.
De laatste jaren komt daar geen levend
kuiken uit. Wel sneu voor dit trouwe paar,
waarvan het mannetje dapper het nest
beschermd tegen alle indringers die men
maar kan bedenken. Soms staan ze bij de
okapi’s. Soms ruilen ze van plek met de
paradijskraanvogels uit de gierenvolière.
Afhankelijk van de buitentemperatuur.
Bij de giraffen zijn drie jongen geboren.
Op 3 maart beviel Christel van Romey, een
dochter. Op 17 maart beviel Marianne van
Imke, ook een dochter. Op 23 maart beviel
Kimberley van een zoon. Helaas ging dat
niet goed. De jonge zoon is overleden. Met
haar vorige jong ging het ook niet goed.
Ligt het aan Kimberley of was het domme
3 | Vriendennieuws 2 | 2016
Tekst: Gerda Nijssen
BlijdorpN I E U W S
Mhorr gazellen - foto: Joost Hubeek
pech? We weten het niet. Kimberley mag
het nog een keer proberen. De andere
dames staan op de pil. De giraffenkudde
telt nu vijftien dieren. Tijd om pas op de
plaats te maken.
In verwachting?Veel blijft onzeker bij de Indische neus-
hoorns. Kan de leenfokman Gujarat terug
naar huis? Het is nog steeds niet zeker. Ie-
dere week worden de bloedwaarden van
Namaste gemeten. Die zijn nog niet hele-
maal zeker. Maar er is goede hoop op een
jonge neushoorn.
Benthe lijkt niet zwanger. Ze is veelvuldig
gedekt door Aapel. Daar is ‘iedereen’ ge-
tuige van geweest. Maar haar gedrag
wijst nog niet de ‘goede’ kant op. Moeder
Shantee is bij Aapel gelaten. Na wat ge-
harrewar en de nodige krassen op de
neus, gaat het redelijk. Ze lijken elkaar
steeds leuker te vinden. Ook Shantee mag
door Aapel gedekt worden. Wie weet zijn
in de nabije toekomst moeder en dochter
samen zwanger van dezelfde man; een
waar soapverhaal. Het nieuwe leeuwen-
verblijf is er helemaal klaar voor.
Tapir Pooh is zeker zwanger. Ze staat nu
apart van haar dekker. Tapirs zijn immers
solitair levende dieren, bij wie de moeder
alleen voor de jongen zorgt. De Suma-
traanse tijgers Emas en Alia mogen ook bij
elkaar. Alia is voorlopig op de prikpil. Maar
wie weet, verandert dat nog. Jonge Suma-
traanse tijgers zijn na Gio en Vanni heel
welkom, maar de soort wordt streng op
genetische verwantschap gecontroleerd
en zo hoort dat ook! En de manoels? Ja,
die bleven lang afstandelijk naar elkaar,
het mannetje is nog erg jong. Maar de
liefde groeit langzaam en zeker.
BaggerDeze winter is er flink gebaggerd. Het
water in de vijvers en de slootjes was niet
helder meer. Hoe komt dat water eigenlijk
in Blijdorp? Bij het perk van de Indische
neushoorns staat een grote pomp. Die
pompt het water uit de singel aan de van
Aerssenlaan. Vandaar gaat het naar de
grote vliegkooi, vervolgens naar de kame-
len, onder het pad door naar de bantengs,
Guirakoekoek - foto: Karin van Leeuwen
4 | Vriendennieuws 2 | 2016
OOK VRIEND WORDEN? KIJK OP WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL
Giraffen - foto: Diergaarde Blijdorp
wanderoes en de vissende kat en zo verder
naar de pelikanen, waarna het weer in de
singel komt. Vanaf de pelikanenvijver
wordt er ook water gepompt naar de
Amoerpanters en de flamingo’s en ook dit
water loopt via de pelikanen weer terug
de singel in. Een derde waterstroom vanaf
het moeras is naar de kleine vliegkooi, dan
door naar de grote vijver, waarna het ver-
der gaat naar de savanne. Daar kan het
water weer twee kanten op: of naar de hy-
ena’s of naar de gierenkooi. Beide stromen
eindigen uiteindelijk in het wilgenbosje di-
rect na de spoorwegonderdoorgang. Volgt
u het nog? Het water stroomde niet snel
genoeg meer en de vele uitwerpselen van
het grote aantal karpers zorgden voor
grote vervuiling. Dus was uitbaggeren de
oplossing.
Eerst werd de Statensingel aangepakt.
De pelikanen en aalscholvers moesten
tijdelijk verhuizen. De bodem was te veel
gestegen door alles wat zich daar in de
loop der jaren afgezet had. Ook de grote
vijver is onder handen genomen.
Oorspronkelijk was de vijver op zijn diepst
twee meter. Nu was dat zo’n 50 cm.
geworden. Eerst moesten de karpers en
schildpadden weggevangen worden. Men
schat het aantal op 7 à 800 karpers en 200
schildpadden. Een plaatselijke visclub is
met bootjes gekomen en heeft alles (nou
ja alles) weggevangen. Veel van de schild-
padden mogen verhuizen naar het water
bij de rode panda’s.
Dus er bleef een grote berg slib over. Dat is
in afwachting van wat gaat komen, in
grote plastic zakken in de grote vijver ge-
legd. Daar moet immers het nieuwe eilan-
denstelsel komen met een ringstaartmaki
verblijf. Eerst moet met de welstandscom-
missie vergaderd worden over de uiteinde-
lijke inrichting en vormen. U weet het kan
nog wel even duren voor dat allemaal uit-
gedokterd en goedgekeurd is.
KuifkoekoekenVoor de vogelliefhebbers onder ons is er
leuk nieuws te melden. Sinds kort hebben
we twee guira guira’s (kuifkoekoeken) in
de tuin. Ze wonen in de ibis volière. Zo te
zien hebben ze het prima naar hun zin tus-
sen hun oranjerode medebewoners. De fa-
milie waartoe ze behoren is de koekoeken
(Cuculidae). Dit is een grote familie met
zo’n 146 soorten. Hun poten hebben een
bijzondere vorm. Twee tenen wijzen naar
voren en twee naar achteren. Dat hebben
ze gemeen met alle koekoeksoorten. Op
deze manier kunnen ze gemakkelijker door
takken klauteren. Ook parkieten- en spech-
tenpoten hebben deze vorm. Die klimmen
immers ook veel in bomen.
Ze leven van oorsprong op de pampa’s van
Zuid-Amerika in struiken. In groepjes ver-
dedigen ze een territorium. Soms jagen ze
gezamenlijk een groepje prooi op, waarna
ze toe kunnen slaan. Hun voedsel bestaat
uit grote insecten, kleine vogeltjes, eieren
en kikkers. De insecten zoeken ze voorna-
melijk in het gras. Ze maken ook met
meerderen één nest. Daarin leggen ze wel
tot 20 eieren. Dat gaat niet helemaal zon-
der gekibbel, waardoor er natuurlijk ook
veel eieren sneuvelen. En omdat niet alle
eieren tegelijk uitkomen, vallen de klein-
sten ten prooi aan de grootsten. Het voor-
deel van dit nestgedrag is dat het door
meerdere ouders tegen rovers beschermd
wordt. Ook bijzonder is dat ze een onaan-
gename geur verspreiden, maar of wij dat
gaan waarnemen, lijkt me ingewikkeld;
neuzen in de wind. De soort is in 1788
door de heer Gmelin ontdekt. Het geluid
dat ze maken, schijnt het midden te hou-
den tussen het gieren van de wind in
bomen en klagelijk fluiten. Ze zijn niet
schuw, ze komen veel in tuinen en parken
voor.
Hun verenpak is zwart-wit gestreept met
een witgelige buik en een rondje om de
ogen is fel geel. Ze zien er een beetje rom-
melig uit. Op hun kop hebben ze een grap-
pig oranje kuifje. Verder zijn ze circa 32 cm.
groot. U kunt ze dus niet missen tussen de
rode ibissen. De curator heeft een slimme
truc bedacht. Er is een uitsnede gemaakt
met een binnenverblijf in de achterwand
voor hen, voor de nodige privacy. Eigenlijk
binnen/buiten het papagaaien binnenver-
blijf.
SaarEen van de oudere bewoners van onze
diergaarde is Saar. Ze schijnt meer dan 45
jaar te zijn. Samen met Nico woont ze in
de hoge ‘volière’ van Taman Indah. Dat
Saar niet goed ziet, weten we eigenlijk al
heel lang, maar hoe slecht is onlangs on-
derzocht. De vakgroep Azië besloot haar
onder narcose te brengen om te zien hoe
haar conditie is. Bij het vangen bleek ze
nog best een pittige tante, ze beet kranig
van zich af. Er is bloed afgenomen. Daar
bleek geen afwijking uit. Haar lever en
nieren werken blijkbaar nog prima. Verder
hadden de verzorgers opgemerkt dat haar
buik een bult vertoont. Dat bleek een ver-
grote milt te zijn. Voor een grote operatie
vindt men haar toch niet sterk genoeg.
Over een half jaar kijkt de dierenarts nog-
maals naar de situatie. En dan haar ogen,
hoe is het daarmee? Bekend is allang dat
ze slecht ziet. Rechts is ze zo goed als
blind, maar links kan ze nog een beetje
zien. Belangrijk is dat ze niet verplaatst
wordt en dat er geen grote veranderingen
in de ruimte komen. Want nu kan ze zich
prima redden, ze weet ondertussen waar
alles zit. Ze redt zich eigenlijk best goed
samen met haar Nico. Eigenlijk vindt men
het verblijf voor deze withand gibbons
niet meer van deze tijd, maar voorlopig
Poppenkast - foto: Greet van Norde
5 | Vriendennieuws 2 | 2016
gaat er dus helemaal niets aan veranderd
worden. Gelukkig maar, want ieder dieren-
tuinbezoekje moet ik even kijken hoe het
met ze is. Ik zou ze missen die twee naast
de olifantenkudde.
PoppenAls u een vriend, vriendin, kennis, collega
lid maakt van de Vrienden kunt u een pop
met uw naam ophangen bij de vlinder-
kweek. Dat is een mooi idee, dat navolging
verdient. We willen namelijk veel nieuwe
vrienden erbij. Kijk nog eens om u heen, er
is er vast een (liefst twee of drie) bij die u
kunt verleiden. Wordt het een zebravlinder
of een bamboevlinder? Beide heel mooi en
ook heel verschillend van elkaar. De vlin-
derkweek zelf gaat op de schop. Althans
deze wordt nieuw ingericht, zodat er nog
meer educatieve elementen bijkomen en
wij met z’n allen nog beter zorgen voor
onze eigen vlinders in tuin en park.
OceaniumEr wordt hard gewerkt aan het Groot
Barrière Rif. De hoek die daarvoor ingericht
wordt, is al helemaal leeggehaald. De ver-
wachting is dat de opening plaats zal vin-
den in oktober, voor de herfstvakantie. Er
zijn koeneusroggen geboren. Deze vissen
zijn eilevendbarend en piepklein bij ge-
boorte. Ze blijven achter de schermen tot
ze geleerd hebben uit de hand van de ver-
zorgers te eten. Anders zouden ze niet aan
hun kostje komen met die grote jongens
om zich heen. Blijdorp is een van de twee
dierentuinen die succesvol fokken met
deze roggen. De jonge stierkophaai is in
januari vertrokken naar Nausicai (la Mer
sur Terre). Ondertussen is er een nieuwe
stierkophaai uit het ei gekropen. Deze ziet
u in de Zee van Cortez zwemmen.
Daar komt ook een tweede zebramurene.
Er zwemt al geruime tijd een soortgenoot
rond. Hebt u hem wel eens gezien?
Nou, dan kunt u beter zoeken dan ik.
Via Schmidt Zeevis zijn we aan heel wat
kreeften gekomen. Onder andere een
Canadese kreeft. Het is een joekel van een
kreeft. Omvang van scharen tot staart
plusminus een halve meter en een schaar
ter grootte van een mensenhand. In de
winkel werd het meer een soort muse-
umstuk. Vandaar de schenking aan
Blijdorp, want dit soort kreeften heeft nog
veel jaren te gaan. Een kreeft kan wel 80
jaar worden. Hij zwemt en loopt naar
genoegen in Bass Rock. In de Noordzee
koraalbak zitten kleinere kreeften. Ieder
dier krijgt een eigen holletje. Ze zijn mooi
oranje van kleur.
Ook met dank aan Schmidt Zeevis is een
tweekleurige kreeft ontvangen. Een helft
van zijn pantser is knaloranje en de andere
helft is donkerbruingroen. De kleurschei-
ding loopt midden over de rug. Is deze
kreeft ontstaan uit twee eicellen die ken-
nelijk te dicht bij elkaar lagen? Dit ver-
schijnsel noemt men chimera. Het is een
geval van mutatie van genen. Deze bijzon-
dere Amerikaanse kreeft komt naast de
bassins met octopussen.
GREEN KEY GOUD VOOR DIER-GAARDE BLIJDORP: DUURZAME DIERENTUINDiergaarde Blijdorp werkt al vele jaren aan
een duurzame bedrijfsvoering. De zorg
voor de natuur is immers onlosmakelijk
verbonden met de zorg voor het milieu.
Duidelijk zichtbaar zijn de zonnepanelen
op het dak van het Oceanium en het duur-
zame Savannehuis voor de giraffen. Bij de
bouw of renovatie van dierverblijven
wordt goed gekeken naar isolatie, duur-
zame materialen en slimme techniek om
energie te besparen. Minder zichtbaar zijn
de energiebesparende maatregelen op het
gebied van o.a. water, verlichting en ver-
warming die Blijdorp de afgelopen jaren
achter de schermen heeft doorgevoerd.
Zo is een flink aantal kranen en lampen
vervangen, zijn er tussenmeters geplaatst
en is de hele dierentuin doorgelicht om
een duurzame bedrijfsvoering mogelijk te
Green Key voor Blijdorp
N I E U W S
6 | Vriendennieuws 2 | 2016
maken. Deze inspanningen zijn beloond
met de uitreiking van het Green Key keur-
merk Goud door de directeur van Green
Key Nederland, Erik van Dijk, aan Marc
Damen, directeur van Blijdorp. De Green
Key is een internationaal keurmerk voor
bedrijven in de sector vrijetijdsbesteding,
die er alles aan doen om het milieu te
sparen. Het keurmerk wordt uitgereikt in
Brons, Zilver of Goud. Blijdorp is beloond
met de hoogste waardering: Goud.
Gelada’sU zult wel denken: het schiet niet erg op
bij het nieuwe geladaverblijf. Dat klopt.
Het werk ligt stil. De bouwvergunning is
nog niet afgegeven. Er is een onenigheidje
met de welstandscommissie. Dat zit zo.
Midden door het oude verblijf van de leeu-
wen loopt een ijzeren hek. Dat hek moet
weg, vindt Blijdorp. Nee, zegt de commis-
sie dat hek moet terug, want het hoort bij
het oorspronkelijk ontwerp van Van Rave-
steijn. Maar zegt Blijdorp dat hek staat
niet op de tekeningen van toen. Het is pas
na drie weken geplaatst. Er woonden
toentertijd tijgers en leeuwen naast el-
kaar. Wat men niet bedacht had, was dat
tijgers geen bezwaar hebben tegen zwem-
men. En zonder dat hek zouden ze dus zo
naar de leeuwen zwemmen. Dat was ui-
teraard niet wenselijk. Een hek bracht uit-
komst. Nou is dat hek heel erg zwaar,
waardoor het aan het gebouw trekt en dat
komt het gebouw zeker niet tegen goede.
Wie weet raad? Bij het ter perse gaan van
dit nummer waren ze er nog niet uit. Hek
of geen hek, de groep geleda’s staat klaar
voor vertrek en moet dringend naar hun
nieuwe onderkomen. IJs en weder die-
nende gaat het verblijf in november open.
Ik houd mijn vingers en mijn tenen ge-
kruist.
O ja een geheimpje: krijgen we paradijs-
vogels? De curator en directie zijn er al
twee jaar mee bezig. En nu lijkt het te
gaan lukken. Hoera!
Lijn 1
AanmodderenHet is zaterdagochtend. Ik zit in de auto en luister naar radio 2. De presentator van
het gezellige ochtendprogramma heeft Paulien Cornelisse te gast. Paulien is caba-
retière en schrijft boeken over taal. In het gesprek komt het op het hebben van
een gezin. De presentator vraagt Paulien hoe het opvoeden van haar kinderen
haar afgaat. Paulien geeft het volgende antwoord: “Ik dacht vroeger dat mijn ou-
ders precies wisten wat zij deden, maar nu ik zelf een kind heb, kom ik erachter
dat je als ouder helemaal niet alles weet. Je doet wat je denkt dat goed is.” Haar
motto is “Leven is aanmodderen tot je dood gaat”. Ik herken meteen wat Paulien
zegt. Die gedachte heb ik als ouder ook regelmatig. Waarom denken mijn kinderen
dat ik als ouder overal een antwoord op heb? Ik heb het meeste zelf moeten ont-
dekken, door schade en schande. Ik kan niet meer doen dan een voorbeeld geven,
ze uit te dagen zelf achter de lessen van het leven te komen en af en toe bij te stu-
ren. Of zoals Paulien het zegt: aanmodderen. En wat blijkt: elk kind moddert op
zijn eigen manier aan. Het geeft wel een lekker gevoel als ze daarbij je aanwijzin-
gen volgen.
Ik moet opeens denken aan hoe dieren opgevoed worden. In Blijdorp zijn er
weer veel geboren. Die moeten leren van hun ouders om op de been te blijven.
Over jonge penseelzwijntjes maak ik me geen zorgen. Die weten heel goed wat
aanmodderen is. Ze vinden het zelfs heerlijk. En terwijl de jonge gorilla’s spelen-
derwijs leren wat hun plaats in de gorillafamilie is, wordt de ijsbeertweeling groot
door van moeders te leren hoe ze zich veilig door het water kunnen bewegen.
En dat gaat in Blijdorp verrassend goed.
Terwijl ik deze gedachten heb, ben ik alweer een paar kilometer verder en bijna op
de plaats van bestemming. Ik blijf nog even in de auto zitten om het interview af
te luisteren. Wie weet kan ik er nog meer van leren…
Daniel Seesink
EEN LIDMAATSCHAP CADEAU GEVEN? KIJK OP WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL
7 | Vriendennieuws 2 | 2016
Met dank aan: de Nieuwsbrief van de vrijwilligers van Diergaarde Blijdorp
Jaarverslag secretarisHet jaar is afgesloten met 5112 leden (een
negatief resultaat van 114), de dalende
trend in leden van de afgelopen jaren zet
zich helaas voort. Secretaris David Verha-
gen roept aanwezigen dan ook op om
iemand lid van de Vereniging te maken!
Daarnaast verzoekt hij de aanwezigen hun
e-mailadres door te geven. Via dit e-mail-
adres zijn de leden sneller te informeren
over zaken die de vereniging aangaan. Hij
staat stil bij een aantal hoogtepunten van
het jaar, zoals de Koninklijke onderschei-
ding voor Arie Bos, de opening van het
Okapi-verblijf en natuurlijk de opening
van een verblijf voor rode panda’s.
ReizenPeter Biesta en zijn team hebben in 2015
maar liefst 6 reizen georganiseerd, onder
meer naar Krefeld, Pairi Daiza, Parijs en di-
verse tuinen in het oosten van Duitsland.
Zoals bijna gebruikelijk is het weer bij alle
reizen goed geweest! Voor het eerst is een
winterexcursie georganiseerd, maar helaas
was het animo voor deze reis iets minder
dan verwacht. Alle reizen zijn succesvol
verlopen, hoewel dat soms met wat kunst-
en vliegwerk gepaard ging door wegwerk-
zaamheden of niet werkende bankpassen.
Verslag promotiewerkzaamhedenMartin van Brenen geeft een toelichting
op alle promotieactiviteiten in
het jaar 2015. Hij vertelt aan
de hand van een fotocollage
hoe het hele proces rond de
inkoop en verkoop verloopt.
Die werkzaamheden beginnen
al in november van het jaar ervoor als de
inkopers van onze vereniging naar de leve-
ranciers gaan om de collectie te bekijken,
te onderhandelen en te bestellen. Dé dag
is 1 januari. Dan moeten alle artikelen
worden geteld, zowel in de winkel als in de
opslag. Kortom, tellen, tellen en nog eens
tellen… In de winter komen de leveringen
binnen, soms wel 5000 stuks in één zen-
ding! Die worden opgeslagen in 2 contai-
ners van elk 20 voet. Dan is het zaak de
winkels op zoveel mogelijk dagen open te
hebben. De winkels zijn in 2015 in totaal
323 dagen open geweest, dus maar op 42
dagen niet! Het promotieteam houdt zich
ook bezig met de zootjesmarkt, de web-
winkel en is af en toe ook buiten de Dier-
gaarde te vinden (Rotterdamdag, e.d.).
Rondom Pasen en de Kerst is de winkel
extra versierd! Dit alles heeft zijn effect,
want de winkels hebben in 2015 een
mooie omzet gedraaid van ruim
€ 226.000,— exclusief BTW! De winst-
marge is circa 50% en dit is een mooi re-
sultaat. De winst is wel iets gedaald ten
opzichte van vorig jaar vanwege de aan-
schaf van nieuwe kleding, nieuwe kassa’s,
nieuwe pinautomaten etc.
EreledenMarcel Kreuger legt uit dat leden, die al 50
jaar trouw lid zijn van onze vereniging, tot
erelid benoemd kunnen worden. De verga-
dering stemt in met het voorstel de navol-
gende leden tot erelid te benoemen: de
ALGEMENE LEDEN VERGADERING 2016
De vergadering vond plaats op zaterdag 23 april in het Eauditorium en werd op een vlotte en prettige manier geleid door onze voorzitter,Marcel Kreuger. Diverse bestuursleden gaven een kort jaaroverzichtvan de verschillende onderdelen. Hieronder zijn een paar presentaties(super-)kort weergegeven.
ALV - foto: Greet van Norde
Tekst: Angeline Peters en Alex Schouten
8 | Vriendennieuws 2 | 2016
heren Wolterbeek, Leerentveld, Visee en
Aarsen. De nieuwe ereleden ontvangen uit
handen van de voorzitter een bij de benoe-
ming horende oorkonde en een bloemetje.
Aangezien de heer Wolterbeek niet zelf
aanwezig kon zijn, heeft zijn echtgenote
de oorkonde in ontvangst genomen.
Openingsspeech M&MVoorafgaand aan de opening verzamelden
de Vrienden zich op het terras van de Oe-
wanja Lodge. Een echte Vriendenlocatie zo
te midden tussen diverse Vriendenprojec-
ten, zoals de okapi’s, de gorilla’s, de bosbuf-
fels en nu dus de Koedoestal. Tussen de
buien door hielden onze voorzitter (Marcel
Kreuger) en de directeur van de Dier-
gaarde (Marc Damen) een korte speech.
Als Vrienden hebben wij ruim €800.000,-
meebetaald aan het ‘Hart van Afrika’!
Marc bedankte de Vrienden voor opnieuw
een bijdrage aan de verdere verfraaiing
van de Diergaarde.
Opening stalDe vernieuwde stal voor de koedoes en de
penseelzwijntjes werd traditioneel ge-
opend door het doorknippen van een lint
door Marcel Kreuger met …. jawel… een
heuse schaar….!
Het houten gebouw is heel ruimtelijk ge-
worden door de dienstruimtes en de open
zolder erbij te betrekken. Het is optimaal
ingericht voor de dieren die in kuddever-
band samenleven maar ook apart kunnen
worden gezet als dit nodig is. De buiten-
zijde van de stal is zoveel mogelijk in de
oude staat gerestaureerd. Het gebouw is
oorspronkelijk ontworpen door Van Rave-
steyn, de architect die in 1938 de opdracht
kreeg om de hele Diergaarde in één keer te
ontwerpen. Net als veel andere gebouwen
in de Diergaarde is de stal een rijksmonu-
ment. Met name de sierlijk gebogen vorm
van de dakkap met de authentieke leipan-
nen is kenmerkend voor die architectuur.
Het bijzondere is dat de publieksroute nu
dwars door de stal loopt! Op deze manier
krijgen de bezoekers van Blijdorp een goed
beeld van het interieur en bij slecht weer
staan zij binnen oog in oog met de
koedoes (grote Afrikaanse antilopen).
Vanuit de stal kunnen de koedoes naar de
savanne waar zij samenleven met de grote
kudde giraffen. De koedoefamilie in
Blijdorp bestaat op dit moment uit een
bok, twee vrouwtjes en een jong.
De koedoes waren opvallend rustig on-
danks al die nieuwsgierige hoofden aan de
andere kant van de ruit. Er was tape op de
ramen geplakt om het publiek enigszins
aan het zicht te onttrekken. De penseel-
zwijntjes waren nog niet verhuisd naar
hun nieuwe binnenverblijf.
Borrel in Oewanja LodgeNa de opening van de vernieuwde Koe-
doestal was de Oewanja Lodge gereser-
veerd voor de Vrienden. Met prachtige
muziek van een zangeres uit Zambia kon-
den de Vrienden bijkletsen en genieten
van drankjes en heerlijke hapjes, die ons
werden aangeboden door de Diergaarde.
Dit was echt perfect geregeld, want er
waren zelfs speciale vegetarische hapjes,
die de carnivoren onder de Vrienden
jaloers maakten…
9 | Vriendennieuws 2 | 2016
Opening koedoeverblijf foto: Greet van Norde
Opening koedoeverblijf foto: Peter van Norde
Opening koedoeverblijf - foto: Greet van Norde
V R I E N D E N
Vegetarische hapjes - foto: Alex Schouten
In 2014 was de samenstelling van degroep als volgt:Bokito, zilverrug en leider van de groep.Aya, het alfavrouwtje, moeder van Adiraen Ayba, dochter van Annette.Tamani, moeder van Thirza, Tuena enTonka.Annette, de oudste van de groep.Nasibu, de jonge gorilla die succesvolwerd geïntroduceerd in de groep.
Aya en Tamani hebben allebei een zoongekregen: Aybo en Thabo. Adira en Thirzahebben in 2015 de groep verlaten. Hier-over straks meer. Twee jaar geleden eindigde ik het artikelmet een blik naar de toekomst: naar allewaarschijnlijkheid zouden Thirza en Adirade groep gaan verlaten vanwege hun leef-tijd. Nasibu was begonnen met puberen.Past hij nog in de groep? En hoe zit hetmet Annette, de oudste van het stel? Is zijnog op haar plek?
Adira en ThirzaThirza is verhuisd naar Howletts AnimalPark in Engeland en Adira woont in de die-rentuin van Basel, Zwitserland. Met nameThirza was toe aan meer ruimte om zich teontwikkelen. De berichten uit de dieren-tuinen over ‘onze’ gorilla’s zijn lovend.Beide zijn erg sociaal, ze nemen een dui-delijke en sterke positie in, maar op zo’n
vriendelijke manier dat het geaccepteerdwordt.
In de nieuwe groep van Thirza werd eennieuwe zilverrug geïntroduceerd. De intro-ductie mislukte, omdat de zilverrug zich teonbehouwen en agressief gedroeg, metname tegenover één jonge gorillavrouw.Thirza nam een duidelijke rol in: eerst pro-beerde ze de zilverrug en de jonge gorilla-vrouw te lijmen. Toen dit niet lukte, kwamze tussenbeide en nam ze het voor dejonge vrouw op.
Adira op haar beurt mocht vrijwel directmet de jonge gorilla’s in haar nieuwegroep lopen, terwijl ze niet met hen ver-want is. Adira weet goed hoe ze met dejongen moet omgaan. In de Blijdorpgroepheeft ze hier veel ervaring mee opgedaan.Deze kan ze nu ook inzetten in haarnieuwe groep, en met succes. Het grootstenieuws is dat Adira verschillende kerengedekt is en dat ze in het najaar haar eer-ste jong verwacht.
Dat deze twee gorilla’s het zo goed doenin de andere tuinen is een complimentwaard. In de eerste plaats naar Bokito enzijn groep, maar zeker ook naar de verzor-gers van de gorilla’s en degenen die be-trokken zijn bij het stamboek.
NasibuIn het vorige artikel stond ik uitgebreidstil bij de succesvolle introductie van Nasibu. De introductie was zeker niet zon-der risico’s en het is bijzonder dat zowelde stamboekhouder als de Diergaardedeze onderneming een kans wilde geven,en daarmee Nasibu een kans gaven.
Voor Nasibu brak een zware tijd aan, maaruiteindelijk is hij geaccepteerd door degroep. Hij blijkt een ware aanwinst! Hij isheel speels en vrolijk en hij heeft met dezeeigenschappen ook het spelen in de groepgeprikkeld. Bokito heeft het blijkbaar inzich dat hij graag speelt met de jonge dieren in de groep, maar Nasibu heeft ditmet zijn gedrag nog meer gestimuleerd.De andere jonge dieren volgden zijn voor-beeld en nemen nu zelf het initiatief ommet Bokito te spelen.
Nu Nasibu ouder wordt, begint hij steedsmeer pubergedrag te vertonen. Hij daagtmeer uit en hij probeert meer ruimte voorzich te winnen. Tot dusver doet hij dit bijde zwakkeren in de groep, zoals Annette.Annette mag dan een dame op leeftijdzijn, ze laat zich de kaas niet van hetbrood eten, en zeker niet door Nasibu. Uiteindelijk is hij degene zonder bloedver-wanten in de groep, dus wat haar betreftstaat Nasibu onder haar in de rangorde.
10 | Vriendennieuws 2 | 2016
TWINTIG JAAR BOKITO-STIJLOp 14 maart 2016 werd Bokito twintig jaar en dit werd natuurlijk gevierd in de Diergaarde. De verjaardag van Bokito moest een feest worden voor de hele gorilla-groep. En dat is gelukt! Het verblijf lag vol lekkers en het was aangekleed met extraklim- en speelmateriaal. Bokito had als leider van de groep eerste keus bij het etenen daarna at iedereen mee. Een geslaagd feest voor een bijzondere zilverrug!
Tekst: Trix Vermeulen
En dat laat ze goed merken. Toen Nasibuprobeerde eerder dan Annette wat voedselte pakken, werd hij door de oude vrouwduidelijk zijn plaats gewezen. Nasibukwam letterlijk niet langs haar.
Nasibu meet zijn krachten door middel vanspelen. Hij moet hierin leren dat spelenmet Bokito anders is dan spelen met bij-voorbeeld Aya. Bokito heeft zich bewezenals goed leider en heeft geen angst om Nasibu de ruimte te geven. Naar Aya is deafstand veel groter en Nasibu moet dit accepteren.
Het gedrag van Nasibu wordt door de ver-zorgers nauwlettend in de gaten gehou-den. Tot nu toe heeft Bokito Nasibu ondercontrole en kan hem de ruimte geven omzich te ontwikkelen. Maar het momentkan komen dat Nasibu in de ogen van Bokito wél te ver gaat en dan zal Bokito ingrijpen. Het is immers zijn taak om zijngroep te beschermen. Dit zou voor Nasibunare gevolgen kunnen hebben. Zover moethet niet komen. Het is dus heel waarschijn-lijk dat Nasibu binnen afzienbare tijd degorillagroep moet verlaten, omdat hij teoud wordt om er deel van te blijven. Annette doet het nog heel goed in de
groep. Ook voor haar kan het momentkomen dat het leven in de groep niet meerde beste optie is. Mocht het zover komen,dan moet de afweging gemaakt wordenwat het beste vervolg is voor haar. Gelukkig is het zover nog niet.
Aya en TamaniTwee jaar geleden was er veel spanningtussen Aya en Tamani, die ook oversloegnaar de jongen van beide. Inmiddels is desfeer veel meer ontspannen. Toen Bokitojonger en onervarener was, kregen Aya enTamani meer ruimte om zich met elkaar temeten. Later kon Bokito zijn postuur in destrijd gooien. Nu is de sfeer rustiger. Hier-door hebben Aya en Tamani meer aan-dacht voor hun jongen. Ze zijn allebei eenstuk zorgzamer en moederlijker naar hunjongen geworden en Aya is zelfs zachtaar-dig en lief naar Tonka, het jong van Ta-mani.
Een blik naar de toekomst is zoals altijdonvoorspelbaar, maar het staat vast dat degroep wat veranderingen te wachtenstaat. Nasibu zal op een dag te volwassenzijn om in de groep te blijven. De situatievoor Annette kan ook zo wijzigen dat zegeen goede plek meer kan hebben in de
groep. Volgens het stamboek hebben Bo-kito en Tamani voor voldoende nageslachtgezorgd. Aya en Bokito mogen nog welvoor nageslacht zorgen. Dit kan ook voorwisselingen zorgen: misschien dat Tamaniop een dag naar een andere groep gaat,zodat ze met een andere zilverrug nog welvoor nageslacht kan zorgen. Het zou ookzo kunnen zijn dat er in Blijdorp eennieuwe zilverrug komt op den duur.
Bokito doet het erg goed. Hij is niet alleenslim, hij is ook een erg goede en sterke leider. Een voorbeeld: voordat de gorilla’s’s ochtends naar buiten gaan, worden zegetrakteerd op wat lekkers. Ze wordenhiervoor even apart gezet. Tonka en Tuenazaten nog afgezonderd van de groep, toende weg naar het buitenverblijf al openwerd gezet. Bokito blijft dan net zo langwachten, totdat Tonka en Tuena uit hunhok kunnen en naar buiten lopen. Bokitosluit als laatste de rij. Bokito hoeft als lei-der van zijn groep zijn tanden nauwelijkste gebruiken om zijn gezag te tonen. Hij iszorgzaam, hij speelt met de jonge dierenen zelfs een vreemdeling als Nasibu is wel-kom. Bokito inspireert!
11 | Vriendennieuws 2 | 2016
Verjaardag Bokito - foto’s: Diergaarde Blijdorp
Met dank aan: Sandra van Bruggen (Diergaarde Blijdorp)
Voorheen was dit de trieste oude Ruhrzoo.
Nu herinnert alleen de ingang nog aan de
Ruhrzoo. Alles wat u daarna ziet is nieuw!
De themawerelden Alaska, Afrika en Azië
zijn bereikbaar vanaf het centrale plein na
de ingang. Alle drie stuk voor stuk prach-
tig aangelegd in de stijl van het thema-
gebied. Bovendien is er vanaf het centrale
plein nog een vierde mini themawereld
bereikbaar namelijk ‘Grimbergerhof’. Dit is
een oude Westfaalse boerderij met imbiss
en biertuin geflankeerd door een kinder-
boerderij.
Om alle themawerelden te zien is er geen
rondleiding gepland. Daarnaast blijven we
langer dan gebruikelijk in de tuin. Wat
deze reis zo bijzonder maakt is:
We gaan -net als in 2011- in het Ryokan
Seeterassen restaurant dineren!
Als de tuin om 18.00 uur sluit begeven wij
ons naar het restaurant naast de Orang-
oetan tropenhal. Daar staat een dinerbuf-
fet voor ons klaar! Om 20.00 uur gaan
we dan non-stop terug naar Rotterdam.
Dit is een verre dagtocht naar een bijzon-
der dure bestemming. Om de prijs te
drukken is één 90-persoonsdubbeldekker
besteld. De afstand naar Gelsenkirchen is
dusdanig dat geen stop onderweg ver-
plicht is. Wij maken dan ook geen koffie-
stop Wij zijn dan ook extra lang in de
dierentuin!
Meer informatie vindt u op zoom-erleb-
niswelt.de en vriendenvanblijdorp.nl
De volgende punten zijn voor u vanbelangMaximaal aantal deelnemers is 90 (één
90-persoonsdubbeldekkerbus). Vrienden
die moeilijk in staat zijn de trap naar
boven te nemen, kunnen beneden zitten.
Vergeet niet uw paspoort of ID-kaart mee
te nemen.
Vertrek: 8.30 uur(!) (éénmalig vertrek om
08.30 uur i.p.v. 08.00 uur) vanaf het me-
trostation Capelsebrug op de grens van
Rotterdam en Capelle a/d IJssel. Hier stop-
pen de metrolijnen A, B en C. Aankomst-
tijd in Gelsenkirchen ca. 11.15 uur.
Geplande aankomsttijd in Rotterdam
ca. 22.30 uur.
Kosten voor leden bedragen: € 67,50
Niet leden betalen € 70.
In de reissom zijn inbegrepen:- de busreis Capelsebrug – ZOOM
Erlebniswelt Gelsenkirchen v.v;
- toegang tot de dierentuin;
- een dinerbuffet in Ryokan Seeterras-
sen in Gelsenkirchen inclusief één
drankje;
- fooi voor de chauffeur.
Aanmelden voor deze reisMaak voor 16 juli 2016 het verschuldigde
bedrag over op ING-rekening
NL22INGB0002071059 t.n.v. Vereniging
Vrienden van Blijdorp te Naaldwijk onder
vermelding van “Zoom”, uw 06-telefoon-
nummer en e-mailadres. Het is niet moge-
lijk het betaalde bedrag te restitueren
voor afmeldingen die na 16 juli 2016
worden ontvangen. Eventuele restituties
vinden plaats onder inhouding van € 2,50
administratiekosten. U ontvangt geen ver-
dere bescheiden of mededelingen, tenzij
de bussen vol zijn. Hiervan krijgt u dan zo
snel mogelijk bericht. Het volledige be-
drag wordt in dat geval wel teruggestort.
12 | Vriendennieuws 2 | 2016
ZOMEREXCURSIEOp wereldreis door de drie belevingswerelden van ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen op zaterdag 23 juli 2016.
UW MENING TELT! Vul de enquête in en maakkans op een prijs!Wij willen graag weten wat u van de Vereniging Vrienden van
Blijdorp en onze activiteiten en doelstellingen vindt. Daarom
vindt er een online enquête onder onze leden plaats. Surf naar
www.vriendenvanblijdorp.nl. Hier kunt u de enquête simpel
online invullen.
Aan de hand van uw antwoorden kan het bestuur het beleid
beter op uw wensen afstemmen. Het is daarom belangrijk dat
zoveel mogelijk mensen de enquête invullen, zodat wij een even-
wichtig beeld van uw wensen krijgen. Wij zouden het daarom erg
waarderen als u de enquête in wilt vullen! U kunt dat anoniem
doen maar het is ook mogelijk een mooie prijs te winnen, dan is
het wel nodig uw e-mailadres in te vullen. Als dank voor uw hulp
verloten wij onder de deelnemers een ‘Blijdorp by Night’ arrange-
ment voor twee personen en tien kortingsbonnen van 20 euro
voor in de Vriendenwinkels.
U kunt deelnemen aan de enquête tot en met 30 juni 2016. Heeft
u geen internet? Dan sturen wij de enquête per post naar u op.
Wilt u de enquête per post ontvangen? Stuur dan een briefje met
uw naam en adresgegevens naar:
Vereniging Vrienden van Blijdorp, p/a David Verhagen, secretaris
Populierendreef 287, 2272 RG Voorburg
Bellen kan ook via 06-55012705
Alvast hartelijk bedankt voor uw medewerking.
Vrienden maken het verschil!
V R I E N D E N
IntelligentieHet begon al met dat Bartjan zei dat plan-
ten en bomen heel intelligent zijn en het
vermogen hebben om problemen op te
lossen door samen te werken, te bedrie-
gen, te manipuleren en te belonen.
Als voorbeeld gaf hij bomen die elkaar
waarschuwen voor vijanden, zoals rupsen
of andere bladeters die van de bladeren
komen eten. De planten of bomen zijn
dan zo intelligent dat ze hun bladeren
onsmakelijk, giftig of slecht verteerbaar
kunnen maken. Ze geven dan ook een
chemische stof af die door andere planten
van dezelfde soort wordt waargenomen
en daarop reageren. De acaciaboom is
daar een goed voorbeeld van, deze boom
kan de bomen om zich heen waarschu-
wen voor een vreetaanval van giraffen.
Het is dus eigenlijk maar net hoe je het
begrip intelligentie uitlegt. Net als bij die-
ren of mensen zijn verschillende elemen-
ten belangrijk in het leven van een plant:
de voortplanting, het vinden van energie,
het afweren van vijanden, communiceren
en manipuleren.
VoortplantingDieren spelen een grote rol bij de voort-
planting van de flora. Insecten bestuiven
bloemen met stuifmeel van andere bloe-
men en zorgen zo dat de plantensoort
blijft voortbestaan. Ook vele andere die-
ren helpen daarin mee, zij eten de vruch-
ten van planten met daarin zaden. Deze
zaden worden niet verteerd en worden
samen met de ontlasting vaak kilometers
verder gedeponeerd om daar opnieuw uit
te groeien tot volwassen planten.
Bijzonder is dat de bloemen van Primula’s
aan één plant of een korte of een lange
stamper hebben. Insecten moeten on-
derin de bloem de nectar halen. Dan
komen ze te allen tijde langs de meeldra-
den en stamper en dat zorgt weer voor de
voortplanting. Bij het vrouwenschoentje
is dat weer anders: daar kunnen insecten
maar op één manier uit de bloem kruipen
en dat is langs de stamper zodat de bloem
altijd bestoven wordt. De papegaaibloem,
waar de kolibrie zijn nectar uit haalt, heeft
een soort punt waar de vogel op kan rus-
ten.
EnergiePlanten maken hun eigen bouwstoffen uit
zonlicht, water en voedingsstoffen in de
grond. Het blad van planten en bomen
zorgen voor de energie uit zonlicht, de
voedingsstoffen en water halen de wor-
tels uit de grond. De Baobab boom is in
staat om water op te slaan in zijn stam
om droge periode te kunnen overleven.
Andere planten doen dat weer op een
heel andere manier.
VijandenOok planten en bomen hebben vijanden.
Om vijanden af te weren hebben ze ver-
schillende methoden ontwikkeld.
De dieren eten bijvoorbeeld graag jonge
frisgroene blaadjes. De plant Browneopsis
Botanisch rondleiding Bartjan na delezing - foto: de heer Duvaloois
13 | Vriendennieuws 2 | 2016
PLANTAARDIGE INTELLIGENTIEVriendenlezing en rondleiding achter de schermen van Botanica
Plantaardige Intelligentie. Waar zou deze lezing van Bartjan Bakkerover gaan? Ik had geen idee. Aan de hand van voorbeelden in de tuinkreeg het begrip plantaardige intelligentie steeds meer onderbouwing.De lezing werd voor mij dan ook steeds interessanter. Bartjan verteldeheel enthousiast over het werk dat hij met zijn team doet met de plan-ten en bomen in de dierentuin.
Tekst: A.A. Duvaloois
I N G E Z O N D E N
ucayalina houdt dat tegen door zijn jonge
blaadjes met bruine vlekken te laten
groeien. Deze bladeren zien er dan niet
aantrekkelijk uit om te eten.
De rubberboom wapent zich op een heel
andere manier tegen vraat. Als insecten
aan de bast knagen produceert de boom
een kleverige stof waardoor de kaken van
het insect vast blijven zitten, zodat het in-
sect niet verder kan knagen.
ManipulerenDat kunnen planten als de beste, bijvoor-
beeld de Hibiscus. Deze plant kweken wij
als mensen om te zorgen dat ze steeds
mooier wordt door ze constant met elkaar
te kruisen, zodat uit die kruisingen weer
een nog mooiere plant komt.
Aframomum heeft een lekkere geur als je
over het blad wrijft. Deze plant wordt in
het regenwoud van Afrika veel door de
gorilla’s gegeten. In het wild verspreiden
de gorilla’s zo de zaden weer.
Achter de schermenTijdens de lezing had Bartjan gezegd dat
het mogelijk was om na de lezing de kas-
sen te bezoeken. Ik werd steeds nieuws-
gieriger om achter de schermen te kijken
en met mij nog 17 andere Vrienden. We
werden bij het schuifhek achter de wol-
ven ontvangen. Bij aankomst in de kassen
kregen we eerst wat uitleg over wat wel
en niet te doen bij de planten in de kas-
sen. Want er staan ook planten bij die
giftig zijn bij aanraking (dus dat werd erg
afgeraden).
Bij de ingang van de kas lagen op een
tafel diverse zaaddozen (zoals kalebassen)
en andere rare plantaardigheden (apen-
trap). In de kas voor de jonge tropische
planten die opgekweekt worden, was het
wel krap om goed te kijken en goed te
luisteren maar ik kon toch prima begrij-
pen waar het om ging.
De vragen van andere deelnemers werden
met een duidelijke uitleg beantwoord. Al
met al was het een hele goede ervaring
om met zo’n deskundige achter de scher-
men te mogen kijken.
Ik wil Bartjan langs deze weg bedanken
voor de extra uitleg. De lezing was voor
mij heel nuttig. Nu kan ik nog meer ken-
nis overdragen over de florawereld tijdens
mijn diverse excursies met kinderen, vol-
wassenen, blinden en mindervaliden.
Tekst: A.A. Duvaloois, Rotterdammer, 67 jaar,Natuurgids bij Staatsbosbeheer en Vriend vanBlijdorp
14 | Vriendennieuws 2 | 2016
€ 10,-CADEAUBONVRIENDENWINKEL
OP ZOEK NAAR EEN LEUK CADEAU
VOOR VRIENDEN OF FAMILIE?
Maar u kunt geen keuze maken? Dan hebben we vanaf nu een
oplossing voor dit probleem! In de Vriendenwinkel en de Vrien-
denshop kunt u cadeaubonnen met een waarde van € 10,-
kopen. De ontvanger van de cadeaubon kan vervolgens zelf
bepalen wat hij of zij uit ons grote assortiment aan dierentuin-
artikelen wil hebben.
Niet in de gelegenheid om naar de Vriendenwinkel of –shop
te gaan? U kunt deze cadeaubon ook bestellen. Daar komt dan
wel € 1,- administratiekosten bij. Bestellen kunt u doen door
een mailtje te sturen met uw naam en adres naar
[email protected] en tegelijk € 11,-
over te maken op bankrekeningnr. NL16 INGB 0006 2179 17.
V R I E N D E N
Botanisch Baobab - foto: Bartjan Bakker
Botanisch vrouwenschoentje - foto: Bartjan Bakker
Het reisprogramma ziet er als volgtuit:Zaterdag 27 augustus vertrek om 8.00 uur
vanaf het metrostation Capelsebrug. We
rijden van Rotterdam naar het domein van
de grotten van Han en bezoeken in de na-
middag voor zo’n 4 uur het uitgestrekte
wildpark van Han. Om 18.00 uur vertrek
naar Amnéville in Frankrijk. Na de incheck
in hotel Roi Soleil dineren wij gezamenlijk
in het nabij gelegen Buffalo Grill restau-
rant.
Zondag 28 augustus om 09.15 uur gaan
we te voet naar de slechts 50 meter verder
gelegen Zoo d’Amnéville. Van 09.30 uur tot
15.30 vrij te besteden in Zoo d’Amnéville.
Om 15.30 uur vertrek naar Capelsebrug
met onderweg een dinerstop in België bij
AC Bierges met een 3-gangendiner (inclu-
sief). Aankomst Rotterdam ca. 22.00 uur.
Kosten € 175 p.p. gebaseerd op een arran-
gement in een 2-persoonskamer.
Niet-leden betalen € 180. Voor een 1-per-
soonskamer geldt een toeslag van € 30.
U betaalt dan € 205.
In de reissom zijn inbegrepen:- de busreis Capelsebrug – Amnéville
v.v;
- toegang tot het Wildpark van Han en
Zoo d’ Amnéville;
- één hotelovernachting in hotel
Roi Soleil op basis van LO;
- één gezamenlijk diner op zaterdag-
avond 27 augustus;
- op zondagavond onderweg in België
een gezamenlijk diner inclusief één
consumptie;
- fooi voor de chauffeur.
Aanmelden voor deze reisHet verschuldigde bedrag dient u over te
maken naar ING-rekening
NL22INGB0002071059 t.n.v. Vereniging
Vrienden van Blijdorp te Naaldwijk onder
vermelding van ‘Amneville’, uw 06-tele-
foonnummer en e-mailadres. Vermeld 1-P
voor een 1-persoonskamer of ‘Ind’ als u op
indeling wilt reizen. Het reisteam bekijkt
dan of een kamerdeling mogelijk is. De
overschrijvingen dienen uiterlijk 31 juli
2016 te zijn ontvangen. Enkele weken voor
vertrek ontvangt u een brief met het volle-
dige programma en de hotelgegevens.
Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te
restitueren voor afmeldingen die na 31 juli
worden ontvangen. Eventuele restituties
vinden plaats onder inhouding van € 5
administratiekosten. Als de reis is volge-
boekt, wordt wel het gehele bedrag terug-
gestort.
Wat is verder van belangVoor deze reis dient u te beschikken over
een geldig paspoort of een geldige Euro-
pese ID- kaart. Het minimum aantal deel-
nemers is 30. Er is een maximum aantal
van 50 deelnemers. Voor meer informatie
over deze reis kunt u zich wenden tot
Peter Biesta (zie colofon).
15 | Vriendennieuws 2 | 2016
WEEKENDEXCURSIE Het spektakel van Noord Frankrijk: Zoo d’Amnéville
Zoo d’Amnéville was zes jaar geleden de start van de succesvolle week-endexcursies. In het weekend van zaterdag 27 en zondag 28 augustus2016 organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp voor de tweedekeer een excursie naar Amnéville. Dit is geen kopie van zes jaar gele-den, maar een nieuwe reis.
V R I E N D E NZoo d'Amnéville - foto’s: Peter van Norde
NijlkrokodillenBij de opening van de Krokodillenrivier
werd er begonnen met zeven nijlkrokodil-
len (Crocodylus niloticus), een mannetje en
zes vrouwtjes afkomstig uit Zoo Antwer-
pen, Artis en Dierenpark Amersfoort. Het
waren volwassen dieren die bij elkaar wer-
den gezet en dus moest er een nieuwe
rangorde worden bepaald. Waarschijnlijk
door de combinatie van deze strijd en de
gezondheid, zijn er drie dieren overleden.
De afgelopen jaren is het echter rustig in
de groep en gezien hun leeftijden kan dit
viertal zo nog jarenlang mee.
Het mannetje, uit Artis, is gemakkelijk te
herkennen aan zijn scheve bek. Deze bek
heeft hij overigens niet overgehouden aan
zijn strijd om het territorium, maar aan
voedselgebrek als jong dier in de handen
van een particulier, ruim twintig jaar gele-
den. Zonder deze bek zou hij een stuk lasti-
ger te herkennen zijn, aan de buitenkant
zijn mannetjes normaal gesproken name-
lijk niet van vrouwtjes te onderscheiden.
Voor de oplettende kijker zijn de krokodil-
len overigens wel uit elkaar te houden,
bijvoorbeeld door kleurverschillen.
Het overgebleven vrouwtje uit Antwerpen
is met haar ongeveer 48 jaar de oudste
van de groep en tevens de grootste. De an-
dere twee vrouwtjes van 26 jaar zijn beide
afkomstig uit Amersfoort en vaak nog in
elkaars buurt te vinden. Zij zijn duidelijk
kleiner dan het andere vrouwtje en dat
kan bijvoorbeeld met hun leeftijd te
maken hebben, maar het zou ook kunnen
dat deze twee vrouwtjes eigenlijk van een
andere ondersoort of zelfs een andere
soort zijn. DNA-onderzoek zal dit nog moe-
ten uitwijzen. Het zou zomaar kunnen dat
Blijdorp twee krokodillen in huis heeft die
veel zeldzamer zijn dan tot nog toe
gedacht werd!
Het zal de oplettende kijker vorig jaar
niet ontgaan zijn dat er plotseling enkele
nieuwe bewoners waren: jonge nijlkroko-
dilletjes. Normaal gesproken worden de
eieren van de nijlkrokodillen jaarlijks ge-
raapt. Dit is echter niet een dingetje wat je
even tussendoor in vijf minuten gedaan
hebt. Het verblijf is nooit ontworpen om
krokodillen te kweken en er werd ver-
wacht dat mede door een ongeschikte
temperatuur de eieren niet uit zouden
komen. Daarom is vorig jaar de keuze ge-
maakt om de eieren toch te laten liggen.
Blijkbaar is het verblijf geschikter dan
gedacht, want opeens werden er enkele
miniatuurversies tussen de grote nijl-
krokodillen ontdekt. Later zochten de
jonge nijlkrokodillen een veiliger plekje
in het destijds leegstaande naastliggende
verblijf. Er is geprobeerd om het net bij
de waterval tussen de twee verblijven nog
fijner te maken, om de jonge dieren tussen
hun soortgenoten te houden. Toch wisten
ze echter een weg er tussendoor te vinden.
Inmiddels is er nog één jong over en deze
bevindt zich nu aan de kant van de pant-
serkrokodillen, onder het vlonder waar
vandaan gevoerd wordt. Je moet veel
geluk hebben om deze nog te zien te
krijgen.
Jonge nijlkrokodil
16 | Vriendennieuws 2 | 2016
DE HOOFDBEWONERS VAN DE KROKODILLENRIVIER
“Zijn ze echt?” is een veel gestelde vraag in de Krokodillenrivier. Sinds de opening van de Krokodillenrivier in 2008 verblijven er tweesoorten Afrikaanse krokodillen in deze kas. Tijdens momentopnamesliggen ze er vaak stil bij, maar toch valt er genoeg te vertellen overdeze krachtige, intelligente dieren. Krokodillen hebben een heel efficiënte bouw, met enkel hun neus enogen boven water. Geruisloos kunnen ze door het water snellen. Ze hebben, ook in dierentuinen, nog een oerinstinct tot overleven. Lukt het linksom niet om iets te pakken te krijgen, zullen ze het laterrechtsom proberen.
Nijlkrokodil
Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen
Nijlkrokodillen komen in een groot deel
van Afrika voor. Enkel in het uiterste zui-
den en noorden zijn er gebieden waar ze
niet voorkomen. Ze zijn lange tijd bejaagd
voor hun huid. Tegenwoordig is dat - in de
meeste gebieden - niet meer toegestaan.
Er zijn diverse locaties, voornamelijk in
Afrika, waar nijlkrokodillen in zogenaamde
‘krokodillenfarms’ worden gekweekt voor
hun huid en vlees. In dierentuinen kunnen
krokodillen behoorlijk oud worden. Als je
ze eenmaal hebt, gaan ze dus een tijd mee.
Daarnaast zijn het geen dieren die je even
in een verloren hoekje in een verblijf weg-
stopt. Ze hebben de ruimte en een degelijk
verblijf nodig. Hierdoor is er in dierentui-
nen weinig vraag naar (nijl)krokodillen.
Het kweken met deze dieren is dus niet
gewenst, omdat je de jonge dieren niet
meer kwijt raakt. Het jong van vorig jaar
kan in Blijdorp blijven, voor zolang als hij
of zij dat volhoudt. Het jong krijgt in ieder
geval regelmatig krekels te eten en kan
zich tegoed doen aan de visjes die altijd in
het verblijf aanwezig zijn.
PantserkrokodillenDe buren van de nijlkrokodillen in de Kro-
kodillenrivier zijn de pantserkrokodillen
(Mecistops cataphractus). In het Engels
heten ze ‘slender-snouted crocodiles’, wat
letterlijk vertaald dus spitssnuitkrokodillen
betekent. Een verwarrende naam, want in
en rondom Midden-Amerika leeft ook een
krokodillensoort (Crocodylus acutus) die in
het Nederlands spitssnuitkrokodil wordt
genoemd. In Blijdorp maakt de Krokodil-
lenrivier onderdeel uit van Afrika en dus
betreft het de Afrikaanse spitssnuitkroko-
dil, die ook wel pantserkrokodil worden
genoemd. Het ‘cataphractus’ uit de
wetenschappelijke naam betekent vrij ver-
taald uit het Grieks ‘bepantserd’ en duidt
op de hoornplaten op de buik, waar de
meeste krokodilachtigen gladde schubben
hebben. Spitssnuit is overigens wel ook
een hele toepasselijke naam, want zeker
vergeleken met de nijlkrokodillen hebben
ze een hele smalle snuit. Dit duidt erop dat
ze viseters zijn, waar nijlkrokodillen een
meer gevarieerd menu hebben. De smalle
snuit geeft weinig weerstand in het water
als met een zijwaartse beweging een vis
wordt gegrepen. Pantserkrokodillen wor-
den in het wild ernstig bedreigd, door de
jacht in het verleden en door afname van
hun leefgebied. Vermoedelijk wordt deze
soort binnenkort in twee verschillende
soorten verdeeld, waarvan de één in
Centraal- en de ander in West-Afrika
voorkomt.
Zoals u wellicht weet zijn de pantserkroko-
dillen ‘Hakuna’ en ‘Matata’ de afgelopen
jaren overleden. Zij waren de oudste be-
woners van de Diergaarde en hebben de
verhuizing van de oude Rotterdamsche
Diergaarde naar Diergaarde Blijdorp en de
Tweede Wereldoorlog nog meegemaakt.
Er wordt geschat dat ze ruim 85 jaar zijn
geworden.
Nadat de laatste van de twee in februari
vorig jaar overleed, werd gelukkig al snel
duidelijk dat er begin dit jaar twee pant-
serkrokodillen beschikbaar zouden komen.
Eind januari arriveerde er een nieuw kop-
pel van zo’n 35-40 jaar oud vanuit de die-
rentuin van Emmen. Dit paar is een
bewezen fokpaar en heeft zich in Emmen
meermalen voortgeplant. Pantserkrokodil-
len worden minder in gevangenschap ge-
houden dan nijlkrokodillen. In Europa
leven ze in ongeveer vijftien dierentuinen
en in een aantal daarvan wonen nakome-
lingen van het paar dat nu in Blijdorp
leeft! Zelfs in India zijn nakomelingen te
vinden van het nieuwe Blijdorpse koppel.
Bij de laatste jongen duurde het zes jaar
voor ze uit Emmen konden vertrekken. In
Blijdorp zullen ze zich alleen mogen voort-
planten als daar vraag naar is.
VerzorgingEnerzijds kosten de krokodillen niet veel
tijd om te verzorgen, er hoeft namelijk niet
veel te gebeuren. Aan de andere kant
moet je altijd scherp blijven bij de verzor-
ging van deze gevaarlijke dieren.
De verzorgers betreden het verblijf zo
min mogelijk, maar soms moeten ze wel.
Bijvoorbeeld om een lamp te vervangen of
om eieren te rapen. Het verblijf van de nijl-
krokodillen is in tweeën te verdelen en ze
gaan altijd het verblijf in aan de kant met
de minste krokodillen. Eén verzorger richt
zich op de krokodillen en houdt ze met een
bezem op afstand. De ander doet wat er in
het verblijf gebeuren moet. De krokodillen
hebben het altijd direct in de gaten als de
aandacht verslapt!
De dieren doen hun behoefte voornamelijk
in het water, dat automatisch gezuiverd
wordt. De filterwatten van het filter dat
het water zuivert, moeten twee keer per
week vervangen worden. De ramen van
het verblijf moeten in de winter één keer
per week en zomers tweemaal per week
worden schoongemaakt. Dit gebeurt,
zowel boven- als onderwater, vanaf de
buitenkant van het verblijf. Het wordt
17 | Vriendennieuws 2 | 2016
Pantserkrokodil
vooral voor de bezoekers gedaan, zodat de
dieren nog wel te zien zijn en we niet door
een ruit vol algen hoeven te kijken.
In Blijdorp worden de krokodillen één keer
in de twee weken gevoerd. Ze krijgen dan
meestal ieder een brasem, of eventueel
een stuk rood vlees. Dit voeren kan bij de
nijlkrokodillen vanaf twee verschillende
locaties gedaan worden. De onderkant
van de deur blijft gesloten en aan de bo-
venkant gaat er een luik open. Ook al hoe-
ven de verzorgers dus niet bij de dieren in
het verblijf, wordt het voeren voor de vei-
ligheid toch altijd door twee personen ge-
daan. De dieren krijgen ieder een vis of
stuk vlees toegeworpen. Zodra de buit
binnen is, zwemt een krokodil er meestal
een eindje mee weg. De dieren die nog
niets hebben gaan er niet achteraan, maar
blijven de verzorgers in de gaten houden.
Ze weten dat ze daar op een makkelijkere
manier meer kunnen krijgen dan bij hun
soortgenoot.
De krokodillen delen hun verblijf met ver-
schillende soorten vissen en af en toe ver-
dwijnt er daar wel eens eentje van… Dat is
bijvoorbeeld goed te merken aan de tila-
pia’s. In het verblijf met de klipdassen
worden deze vissen het grootst en bij de
pantserkrokodillen blijven ze het kleinst.
Al liggen de krokodillen er vaak rustig bij,
u zult merken dat als u op verschillende
momenten van de dag terugkomt, ze toch
verplaatst zijn. In de wintermaanden zijn
ze het rustigst. De krokodillen zijn het
actiefst in het voorjaar, als er voortplan-
tingsgedrag te zien is. Vrouwtjes verdedi-
gen hun nest met eieren actief. Ook als de
rangorde wordt bepaald en tijdens en na
het voeren zijn de dieren erg actief.
Hopelijk is na het lezen van dit artikel ook
uw interesse gewekt om deze bijzondere
dieren (weer) eens wat langer te bekijken!
Pantserkrokodil
Een
18 | Vriendennieuws 2 | 2016
‘Het huis met de leeuwen’ vertelt het levensverhaal
van de vrouw van Dr. Kuiper, de directeur van de
Diergaarde van 1924 tot en met 1946. De Rotter-
damsche Diergaarde speelde een belangrijke rol in
hun leven en dus ook in het boek. Daarnaast gaat
het boek over het gezinsleven en de worstelingen
die mevrouw Kuiper-De Jong had in die tijd. Ze was
haar tijd vooruit en was zeer geëmancipeerd.
De schrijfster, Tania Heimans, heeft vele bronnen
geraadpleegd voor dit boek, maar de belangrijkste
waren de twee jongste dochters van mevrouw Kui-
per-de Jong. Het boek lijkt soms meer een geschie-
denisverhaal dan een roman. Woord voor woord
word je in het verhaal meegenomen en geloof je wat er beschre-
ven wordt. Mevrouw Kuiper-de Jong schreef voor NRC een co-
lumn over haar leven en wilde graag meer bereiken als schrijfster.
Ze raakte ook in contact met andere schrijvers van die tijd. In die
context beschrijft Heimans in het boek de vraag of je als schrijver
een mensenleven op boeiende wijze kunt reconstrueren zonder je
verbeelding te gebruiken. Voor Heimans geldt waarschijnlijk niet
anders, dat ze soms zelf ook de eindjes aan elkaar zal hebben ge-
knoopt, maar desondanks lees je het van begint tot eind als een
waargebeurd verhaal.
De titel is heel toepasselijk en verwijst zowel naar
momenten uit de jeugd van mevrouw De Jong als
naar een latere periode. Als kind had mevrouw al
de eer om rond te mogen dwalen in de Diergaarde.
Het is interessant om je te realiseren dat er honderd
jaar geleden nog geen vrije toegang was tot de
Diergaarde. Alleen leden, vooraanstaande burgers,
mochten de dierentuin bezoeken. De verhuizing van
de Diergaarde van het centrum van Rotterdam naar
de huidige locatie komt natuurlijk ook voorbij in het
boek. Na het lezen van het boek bleef ik me afvra-
gen hoe Diergaarde Blijdorp eruit zou hebben
gezien als er destijds meer tijd en geld was geweest
en vooral als Dr. Kuiper het nieuwe park had kunnen
laten bouwen op zijn manier. Een spannende periode brak aan
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Boeiend om te lezen hoe
Dr. Kuiper en zijn vrouw zich in die periode probeerden te weren.
Voor de dierentuinliefhebber is het geen must om in de kast te
hebben staan, maar voor eenieder die geïnteresseerd is in deze
tijdsperiode van de vorige eeuw en hoe het vrouwen én de
Rotterdamsche Diergaarde destijds verging, is het een zeer
meeslepend verhaal geworden.
Z O O ’ N B O E K
Het huis met de leeuwenTANIA HEIMANS
Met dank aan: Peter de Jong (Diergaarde Blijdorp)
Tekst: Karin van Leeuwen
www.vriendenvanblijdorp.nlFotografie: Greet en Peter van Norde - Vormgeving/druk: Argus werk(t) in beeld
Vrienden makenhet verschil
WORD LID,KRIJG EEN VLINDER!
19 | Vriendennieuws 2 | 2016
HELP ONS GROEIEN!Vrienden maken het verschil! Dat is al jaren ons motto. En niet voorniks, want dankzij de steun van onze leden maken wij Blijdorp al 53jaar nóg mooier. Om dat te kunnen blijven doen en substantiële ge-schenken te kunnen geven aan de Diergaarde hebben wij veel ledennodig. Helaas loopt ons ledenaantal de laatste jaren terug. U bent altrouw lid, maar wij kunnen meer leden gebruiken. Wellicht heeft u inuw omgeving mensen die u kunt enthousiasmeren om bij onze mooieVereniging te komen. Want we mogen best trots zijn op de Vriendentoch?Als elk bestaand nieuw lid één nieuw lid werft, is ons ledenaantal ver-dubbeld en kunnen we met 10.000 Vrienden een belangrijke bijdrageaan de Rotterdamse dierentuin blijven geven.
Om mensen extra enthousiast te maken om lid te worden hebben wijtot en met 25 september een speciale ledenwerfactie onder de noe-mer: Word lid, krijg een vlinder!
Ieder nieuw lid van de Vrienden krijgt symbolisch een eigen ‘pop’ inAmazonica. Deze hangen in de speciale poppenkasten. In de poppen-kasten kunnen de poppen uitgroeien tot vlinders en daarna vrolijkrondfladderen in hun tropische onderkomen. Zo vliegen er straks dusallemaal vlinders geschonken door leden rond. Aan het eind van deactie maken wij een bedrag over van 5 euro per pop (en dus nieuw lid)om bij te dragen aan de vlinderkweek.
Helpt u mee ons ledenaantal uit te breiden? Veel dank voor uw steun!
PS. Als u deze Vriendennieuws uit heeft kunt u deze ook doorgevenaan vrienden of kennissen of hem neerleggen bij de kapper, fysiothe-rapeut, etc. om mensen extra op onze vereniging te wijzen. Dank u!
Wie wonen er nu?Op dit moment heeft Blijdorp vier okapi’s:
De oude vertrouwde Kamina (geboren in
de Diergaarde in 1998) met haar dochter
M’Buti. Kamina was tot 2012 in Blijdorp en
is naar de dierentuin van Beauval verhuisd
toen het oude okapi-verblijf gesloten
werd. In Beauval is Kamina in 2013 beval-
len van haar dochter M’Buti. Beide dames
zijn in 2015 teruggekeerd naar Rotterdam
om het nieuwe verblijf te gaan bewonen.
Ze zijn eigenwijs en bepalen zelf wanneer
ze dingen doen. Hoewel de okapi’s voorna-
melijk blad eten, is Kamina gek op meloen
en andijvie!
De mannetjes Rab (2009, geboren in Lon-
den) en Ngwani (2012, geboren in Antwer-
pen). Rab is de grootste okapi in Blijdorp,
maar kan schrikachtig zijn en daarom
moeilijk te peilen. Ngwani is rustiger, maar
wel nieuwsgierig van aard. Hij is te her-
kennen aan een litteken op zijn linkerbil.
Okapi’s zijn solitaire dieren dus moeten ze
ieder hun eigen verblijf hebben. En geluk-
kig is daar nu genoeg ruimte voor. In de
twee binnenverblijven lopen okapi’s rond,
die zichtbaar zijn voor het publiek. De an-
dere dieren staan die dag meer naar achte-
ren in de zogenoemde stalboxen. Er zijn in
totaal acht boxen. Wie waar staat, wordt
elke dag (en nacht) gewisseld.
Op dit moment staat Kamina overdag nog
vaak samen met haar dochter. En als
Kamina tochtig is, mag Ngwani uiteraard
bij haar staan om zijn best te doen om
haar zwanger te maken. Dochterlief
M’Buti moet dan even alleen staan….
Goed klimaatIn hun oude verblijf stonden de dieren het
grootste deel van het jaar op stal en had-
den dan weinig beweging. In het nieuwe
verblijf hebben de dieren, ook als ze bin-
nen staan, veel ruimte en dat is goed voor
ze. Ook het binnenklimaat is een stuk aan-
genamer. Het klimaatsysteem in de kas
functioneert redelijk goed en de tempera-
tuur blijft keurig tussen de 18 en 25 gra-
den. Mocht het warmer worden, dan gaan
de ramen van de kas open! Door de hogere
luchtvochtigheid en de betere tempera-
tuurregeling zitten de okapi’s veel beter in
hun vacht. Met name bij Kamina is dat
goed te zien. Toen ze uit Beauval kwam,
was haar vacht plukkerig en bruin, nu is
ze weer glanzend zwart.
De keuze voor verschillende soorten on-
dergrond bevalt goed. In de grote binnen-
verblijven wordt lavagrit gebruikt en in de
boxen kokosschil (4 boxen) en beton (4
boxen). Door de afwisseling van harde en
zachte ondergrond slijten de hoeven vol-
doende af en zijn er geen hoefproblemen.
De gezondheid van de okapi’s is niet alleen
aan de vacht te zien, maar uiteraard ook
aan de ontlasting en aan hun gewicht.
In het ontwerp was een ‘vaste’ weegschaal
voorzien, waar de okapi’s standaard over-
heen zouden moeten lopen. Maar die
weegschaal is er niet gekomen en nu heb-
ben de verzorgers een portable weeg-
schaal die ze in het verblijf moeten zetten.
Gelukkig zijn de okapi’s redelijk benader-
OKAPIVERBLIJF ÉÉN JAAR JONG!
Vorig jaar hebben de Vrienden op de Vriendendag het prachtige Okapi-verblijf geopend. Uniek in Europa omdat de dieren ‘s winters niet opstal hoeven, maar lekker rond kunnen lopen! Hoe gaat het met de okapi’s en voldoet het verblijf aan de verwachtingen? De hoogste tijdom verzorgster Kim aan de tand te voelen.
Tekst: Alex Schouten en Angeline Peters
20 | Vriendennieuws 2 | 2016
baar en is het geen probleem om ze op
commando op de weegschaal te laten
staan en even ‘halt te houden’. Kamina
doet dat heel braaf, maar haar dochter is
wat recalcitrant en vertikt het soms om op
de weegschaal te stappen. Rab vindt de
weegschaal eng vanwege de hoge op- en
afstap en stopt dan gewoon met bewe-
gen…
Binnen-buitenDe okapi’s zijn van nature nogal schrikach-
tige dieren, maar in hun nieuwe onderko-
men voelen ze zich op hun gemak, terwijl
ze wél in een druk deel van de dierentuin
zitten. Ze trekken zich niets aan van langs-
rijdende treinen en ook van gillende
schoolkinderen in de kas kijken ze niet
echt op!
Omdat de bomen in de buitenperken nog
niet groot genoeg zijn en dus onvoldoende
schaduw geven hoeven de okapi’s niet ver-
plicht naar buiten. Want als er dan toch
een negatief puntje genoemd moet wor-
den, dan is het de zichtbaarheid van de
dieren. Door de weelderige plantengroei
moet je soms wel wat moeite doen om
een okapi te zien in de binnenverblijven.
Het buitenperk is veel opener, maar daar
zijn de dieren niet zo vaak te vinden. De
dieren lopen vaak maar een kort rondje
buiten en gaan dan weer lekker naar bin-
nen. Alleen M’buti is relatief veel buiten en
zoekt dan soms ook het publiek op. Geluk-
kig is ze nog niet gevoerd door de bezoe-
kers en ook als dat zou gebeuren dan
schatten de verzorgers in dat ze het aan-
geboden voedsel niet op zou eten. Overi-
gens kunnen de okapi’s gewoon aan de
bomen knabbelen als ze dat willen en met
name de grote Kamina doet dat geregeld.
Moeten de bomen gewoon maar wat snel-
ler groeien….
Voorplanting?Wordt het niet eens tijd voor een nieuwe
geboorte? Daar wordt wel op gehoopt,
maar laat nog even op zich wachten. Ten
eerste is de draagtijd van okapi’s 15 tot 16
maanden (!) en ten tweede wist Rab he-
laas niet hoe ‘het’ moest en probeerde hij
Kamina van voren te dekken. Zij draaide
zich dan om, zodat voor hem duidelijk zou
moeten zijn dat ‘ie aan de verkeerde kant
zat, maar Rab draaide dan net zo vrolijk
mee. Kamina heeft een ‘vaste tochtigheid’
en de verzorgers hopen dat zij ondanks
haar leeftijd van 18 jaar nog één keer
zwanger kan raken.
Daarom is besloten dat alleen Ngwani nog
met Kamina mag paren. Het is zonde om
een tochtige periode van Kamina niet
goed te benutten als Rab haar aan de ver-
keerde kant wil dekken. De verzorgers heb-
ben nog wel gekeken of er vooruitgang zat
bij de paringspogingen van Rab, maar dat
was helaas niet het geval…. Kamina is in-
middels een paar keer niet tochtig ge-
weest, dus… is er een kans dat ze
inderdaad zwanger is van de relatief
jonge Ngwani!
De jonge M’Buti is de gedoodverfde
nieuwe fokvrouw. Zij heeft nog geen zicht-
bare cyclus, maar zal over een paar maan-
den voor het eerst het verblijf gaan delen
met …. Ngwani. Ze mag niet met Rab van-
wege de bloedlijnen…. Kortom, Rab staat
voorlopig ‘droog’.
U zult het met ons eens zijn, het okapiver-
blijf functioneert uitstekend en is een aan-
winst voor de tuin. Van heinde en verre
komen mensen het verblijf bekijken. Als de
bomen in het buitenperk nog wat meer
groeien en de okapi’s wat vaker naar bui-
ten gaan, dan is het plaatje perfect én
compleet!
Okapiverblijf - foto: Rob Doolaard
21 | Vriendennieuws 2 | 2016
Met dank aan: Kim Luijt (Diergaarde Blijdorp)
Okapis - foto: Peter van Norde Okapi - foto: Diergaarde Blijdorp
Op 9 april was weer de aftrap vanhet nieuwe reisseizoen van deVrienden. Twee bussen met in totaal 111 Vrienden gingen dezedag op reis. Ditmaal was de bestemming de Allwetterzoo inMünster.
De dierentuin in Münster is op de huidige
locatie geopend in 1974. De naam Allwet-
terzoo heeft te maken met het feit dat er
twee routes zijn in de dierentuin. De zoge-
naamde binnenring is een route door en
langs alle gebouwen in de tuin, zodat ge-
heel overdekt deze route gevolgd kan
worden (in alle jaargetijden en weersom-
standigheden). De buitenring is geheel in
de openlucht, vaak om de verblijven en
vlaktes van dieren heen.
Ikzelf heb een route gevolgd waarbij af-
wisselend de binnen- en de buitenring
werd gebruikt. Al bij de ingang kom je
ogen te kort, omdat je twee richtingen op
kan en bij de ingang het Biocity te vinden
is. Dit is een fokstation voor zeldzame Azi-
atische schildpadden. Voor een ‘koud
bloed’ liefhebber niet te versmaden, maar
helaas zijn weinig dieren voor het publiek
te zien. Alleen enkele goudkopschilpad-
den waren goed zichtbaar. Verder veel in-
formatie over de bedreigingen van deze
schildpadden.
Doorlopend langs neusberen, Syrische
bruine beren, Maleise beren en bongo’s
kwam je bij een paardenmuseum en een
kinderboerderij, waar achter een aardig
wolvenverblijf en een verblijf voor
Przewalskipaarden. Een leuke start
van een dagje dierentuin.
Daarna doorgelopen langs een grote hoge
gierenvolière met verschillende roofvogels
als rode wouw, monniksgier, Rüppelsgier
en niet te vergeten secretarisvogels. Het
geheel is in jaren zeventig stijl opgetrok-
ken uit beton met stalen pijlers met dikke
tralies, maar gelukkig veel inkijkmogelijk-
heden via glas of gaas.
Hier vlakbij op de binnenroute bevindt
zich het tropenhuis, bestaand uit een
doorloopvolière met ara’s, zonparkieten
en witkopeenden, waarna je in een hal
komt met vrij vliegende vogels en vleer-
muizen. In een apart deel nog witkop-
saki’s, Schneiders dwergkrokodil en
mata-mata’s.
Doorlopend langs bonte marters kom je
dan bij het oude dolfinarium (tot circa
2012 ingebruik). Hier zwemmen nu Cali-
fornische zeeleeuwen. Je kijkt naar een te
klein rechthoekig zwembad. Dit verblijf is
alleen geschikt voor kleine waterdieren,
zodat het beter gesloopt kan worden.
Achter een speeltuin en restaurant zitten
herten (o.a. Prins Alfred herten) en door-
lopend kom je bij de Afrikavlakte met ze-
bra’s (Bohm) struisvogels, elandantilopen,
waterbokken en kroeskoppelikanen.
Op dat moment ben ik naar de binnen-
route gegaan, kijkend naar Siberische
tijgers en Noordperzische panters, waarbij
vooral de laatste in klassieke verblijven te
zien waren.
Hiernaast was de laatste grote aanwinst
van de zoo, het uitgebreide olifantenver-
blijf met vier perken en veel water. Hier
was ook de bul Alexander (voor Blijdor-
pers wel bekend) te zien. Je kan om het
olifantenverblijf heen lopen.. Dit was nog
een hele klus gezien de omvang van het
geheel. Al met al een prachtig verblijf,
met voor mij als minpuntje dat de dieren
op veel plaatsen niet heel goed zichtbaar
zijn.
VRIENDENREIS NAAR ALLWETTERZOO MÜNSTERV E R S L A G
22 | Vriendennieuws 2 | 2016
Kroonbasilisk (Midden-Amerika) - foto: Aart Pijl
Munster - foto: Gerhard Tijssen
Tekst: Gerhard Tijssen
In een hoek van de tuin waren het qua
opzet op Blijdorp lijkende gorillaverblijf
(gecombineerd met roodkopmangabeys)
en een verblijf voor Borneo orang oetans
(met kleinklauwotters).
Vervolgens kom je bij de wadvolière (wat
me deed bedenken dat in Blijdorp een
doorloopvolière met Nederlandse vogels
terug moet komen!), de grijze zeehonden
en tenslotte het aquarium. De laatste be-
stond uit twee etages met een redelijke
collectie zeevissen, en enkele reptielen en
amfibieën. Voor de liefhebber niet een
grote trekpleister. Hiernaast nog een leuk
openluchtterrarium met dobbelsteen-
slangen en San Francisco lintslangen.
Samenvattend. Een klassieke dierentuin
met de grote dieren als olifant, tijger,
neushoorn, gorilla’s en orangs zonder the-
matiek of geografische indeling. Het ge-
heel is een prachtig park met
waterpartijen, velden en bomen. In het
park stonden overal informatieborden
over wilde vogels in het park en kunstwer-
ken gerelateerd aan dierentuinen. En, last
but not least, Peter had weer gezorgd voor
mooi dierentuinweer. Kortom Münster
heeft een tuin die zeker aantrekkelijk is
om een dagje door te brengen en een oli-
fantenverblijf dat Blijdorp weer zou kun-
nen inspireren tot enige aanpassing aan
hun verblijf!
14 jan/0.0.1 kuifmakaak, 15 jan/1.0.0
Mhorr gazelle, 18 jan/0.0.1 colobusaap, 25
jan/0.1.0 vissende kat, 10 feb/1.0.0 Mhorr
gazelle, 15 feb/0.1.0 Mhorr gazelle, 1
mrt/0.0.1 steppeslurfhondje, 3 en 17
mrt/0.2.0 giraf, 27 mrt/0.0.1 koeneusrog.
Gestorven
6 jan/1.0.0 Mhorrgazelle (plm 12 jaar), 28
jan/0.1.0 Galapagos schildpad (plm 20
jaar), 14 mrt/0.1.0 Europese wolf (plm 10
jaar).
Gearriveerd
21 jan/0.1.0 serval (uit Zoo de Servion,
Frankrijk), 29 jan/1.1.0 pantserkrokodil (uit
Noorderdierenpark Emmen), 2 feb/0.2.0
Indische nimmerzat (uit Zoo Zlin, Lesna,
Tsjechië), 29 mrt/1.0.0 vicuna (uit ZooParc
Overloon).
31 jan/1.0.0 vissende kat (naar Sidney Zoo,
Australië), 19 feb/2.2.0 tortelduif (naar
Zoo Warschau, Polen), 19 feb/1.0.0 violette
toerako (naar Zoo Warschau, Polen), 16
mrt/0.1.0 Balabacdwerghert (naar Zoo
Plzen, Tjeschië), 17 mrt/4.4.0 bergeend
(naar Gaiapark Kerkrade), 17 mrt/0.2.0
klipdas (naar Zoo Dvur Kralove, Tsjechië).Gestorven
Gearriveerd
EERSTE KWARTAAL 2016
M U T A T I E S
In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft,of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.
Verzonden
Serval - foto: Peter van Norde
Franjeaap - foto: Peter van Norde
Geboren
23 | Vriendennieuws 2 | 2016
Orang-oetanvrouwtje - foto: Aart Pijl
c o l o f o n
Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur
38e jaargang, nummer 2, oplage: 6500
Vereniging Vrienden van Blijdorpp/a David Verhagen, secretarisPopulierendreef 287, 2272 RG Voorburg
Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.
De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van DiergaardeBlijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 44,-,waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaanVriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbe-wijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendienworden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverseactiviteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden,zoals excursies en lezingen.
Secretariaat:p/a David Verhagen, Populierendreef 2872272 RG Voorburg - Telefoon 06-55012705Email: [email protected]/SEPA: NL39INGB 0001 3578 03BIC: INGBNL2AFiscaal nummer: 0071.88.869
Reizen:Peter Biesta, Dreeslaan 201, 2672 DK NaaldwijkTelefoon: 06-48808538Email: [email protected]
Promotieteam:Email: [email protected]
Redactie-adres Vriendennieuws:Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]
Redactie-medewerkers: Karin van Leeuwen, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen, Trix Vermeulen, Daniël Seesink
Vriendennieuws ontvangt regelmatig foto’s van Rob Doolaard, Joost Hubeek, Koos Net, Aart Pijl, Greet en Peter van Norde en Fred van Tiel
Vormgeving en druk: Argus werkt in Beeld
Vrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl
Samenstelling Verenigingsbestuur:Voorzitter Marcel KreugerSecretaris David VerhagenTweede secretaris Inge MatheijPenningmeester / Vice-voorzitter Arie BosLeden Peter Biesta - Reizen Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR Martin van Brenen - Promotieteam
ISSN: 1568-3400Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de
mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de
redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen
in te korten of te weigeren.
Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de
fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activitei-
ten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van
Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toe-
gezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.
a g e n d a
TWITTER@BLIJDORPVRIEND
a d r e s B l i j d o r p
www.facebook.com/vriendenvanblijdorp BEZOEK EN LIKE OOK DE FACEBOOKPAGINA
Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging?Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’.Onze huisnotaris kan u helpen!
Zaterdag 23 juli:Zomerexcursie naar Zoom Gelsenkirchen, Duitsland
Zaterdag 27 en zondag 28 augustus 2016Weekendexcursie Zoo d’ Amnéville, Frankrijk
Zaterdag 1 oktober 2016: Najaarsexcursie Wildlands Adventure Zoo Emmen
Voor de meest actuele informatie kunt u terecht op www.vriendenvanblijdorp.nl
Zoo d'Amneville - foto: Peter van Norde