vËshtirËsitË e kosovËs nË qeverisjen e … the communty agenda 201… · numër të partive...

Str. NnaTerez Nr. 41, Apt. 29,10000Prishtin/Pritina, Kosovo, Tel. +381 (0) 38 224 473 Str. CikaJovina Nr. 3, 1stFl, 38220 Mitrovica/Mitrovic North, Kosovo, Tel. +381 (0) 64 00 55 488

www.ecmikosovo.org, [email protected]

KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

17 JANAR 2017

VSHTIRSIT E KOSOVS N QEVERISJEN E

KOMUNITETEVE PAKIC GJAT VITIT 2016 DHE

MNYRA PR RINOVIMIN E AGJENDS S

KOMUNITETEVE GJAT VITIT 2017

AUTOR: ADRIAN ZEQIRI, TRIM KABASHI, ALEKSANDAR ARSI

Pas zgjedhjeve parlamentare t vitit 2014, Partia Demokratike e Kosovs (PDK) dhe

Lidhja Demokratike e Kosovs (LDK) formuan nj koalicion qeveritar, s bashku me nj

numr t partive politike t komuniteteve pakic. Q nga fillet e ksaj qeverie n fund

t vitit 2014, koalicioni i drejtuar nga kryeministri Isa Mustafa ka prjetuar koh t

vshtira dhe situat t zhurmshme politike duke marr parasysh faktin se kjo qeveri u

prpoq t adresoj agjendn m t vshtir politike n historin e Kosovs si shtet i

pavarur: duke br ndryshimet e nevojshme kushtetuese pr themelimin e Dhomave t

specializuara pr krime t lufts, duke prmbushur kushtet e vendosura nga BE-ja pr

heqjen e vizave dhe udhtimin e lir drejt vendeve t BE-s, n veanti shnjimin e vijs

kufitare me Malin e Zi dhe zbatimin e marrveshjeve t arriturame Serbin n kuadr t

dialogut t Brukselit, pr t mos prmendur trajtimin e nj sr shtjesh sociale dhe

ekonomike me t cilat prballet Kosova.

Qysh nga fillimi, koalicioni qeveritar sht prballur me rezistenc t konsiderueshme

nga partit opozitare, kryesisht nga Lvizja Vetvendosje dhe Aleanca pr Ardhmrin e

Kosovs (AAK), e udhhequr nga ish-kryeministri Ramush Haradinaj, i cili n vazhdimsi

ka sfiduar legjitimitetin e qeveris dhe ka br thirrje pr zgjedhje t reja q nga ditt e

para t ksaj qeverie n fund t vitit 2014.

Koalicioni qeveriss gjithashtu u prball me mosmarrveshjet e brendshme dhe me

kundrshtimin e ashpr pr sa i prket shtjeve kryesore q kan t bjn me

komunitetet n Kosov: transformimin e Forcs s Siguris s Kosovs n nj ushtri t

Kosovs, ligjin e Treps, Asociacionin/Bashksin e Komunave me shumic serbe dhe

vendosjen graduale t institucioneve t Kosovs n katr komunat veriore dhe shum

sfida t ndrlidhura me funksionimin e tyre. Marr parasysh kto sfida, marrdhnia e

qeveris me partnerin e saj serb t koalicionit, Listn Serbe, besohet t ket qen

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Q



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

formuar nga Serbia dhe se lidert e lists konsiderohet t ken pak ose aspak fuqi vendimmarrse, pa plqimin e Serbis1,ka qen shum e vshtir q nga fillimi i

hershm, me nj situat krejtsisht t prkeqsuar nga fundi i vitit q posa lam.

Prkundr ktyre rrethanave, Kosova ka gzuar nj rritje mbreslnse, vit-pr-vit, t

GDP-s/PBB-s prej 4%, dhe sht antarsuar n organizata t rndsishme

ndrkombtare prfshir ato sportive, ndrsa ka vazhduar t investoj fonde dhe

burime t rndsishme pr zhvillimin e katr komunave t saj veriore kryesisht t

banuara me popullat shumic serbe. N vijim ju paraqesim nj prmbledhje t

shkurtr t zhvillimeve m t rndsishme q kan shnuar vitin 2016 n lidhje me

adresimin e shtjeve t komuniteteve n Kosov. Analiza prfundon me nj list t

rekomandimeve pr qeverin dhe aktort e tjer t prfshir n Kosov, prkatsisht

BE-n dhe SHBA-n q duhet t rigjallrojn agjendn e komuniteteve n Kosovs.

Lista Serbe: n mes t Kosovs dhe Serbis

Lista Serbe sht nj koalicion i partive serbe n nj list t unifikuar t organizuar dhe

mbshtetur nga qeveria e Republiks s Serbis. Koalicioni prfshin edhe prfaqsues

t komuniteteve t tjera pakic n Kosov, prkatsisht Adem Hoxhn prfaqsues i

komunitetit goran n Kuvendin e Republiks s Kosovs.2Lista Serbe ka dal fituese n

mesin e partive t komunitetit serb pas zgjedhjeve lokale t vitit 2013 respektivisht

atyre parlamentare t mbajtura n vitin 2014. Lista Serbe ka fituar nnt nga dhjet

vendet e garantuara pr komunitetin serb n Kuvendin e Kosovs,3 gjithashtu ka fituar

shumicn e zgjedhjeve pr kryetar komunash/kuvende komunale (komuna e Shtrpcs

ka qen prjashtim, edhe pse kryetari i ksaj komune m von iu bashkua Lists

Serbe). Kjo fitore, edhe pse pritej duke marr parasysh mbshtetjen e qart dhe t

zshme t ksaj liste nga Serbia, shnoi nj ndryshim drastik n skenn politike t

serbve t Kosovs, e cila deri n at koh ishte udhhequr nga lider serb q u bn

t rndsishm nprmjet angazhimit me institucionet e Republiks s Kosovs dhe

rrjedhimisht ishin shum m t prir pr bashkpunim me ta.

Sipas dispozitave kushtetuese t Kosovs pr prfaqsimin e garantuar t

komuniteteve pakic n qeveri, prfaqsuesit e Lists Serbe u emruan n nj numr

1 Bodo Weder, 'Progresi i pa mbrrim? Tregtimi i demokracis pr zgjidhjen e kontestit t statusit n Kosov ", f. 12-14, nntor 2015. N dispozicion si n vijim:http://www.helsinki.org.rs/doc/DPC Policy Paper Trading Democracy in Kosovo.pdf 2 Deputeti goran Hoxha sht shkarkuar nga koalicioni pas prplasjeve t brendshme t Lists Serben lidhje me shkarkimin e ministrit Lubomir Mariq (http://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716). 3 Njri nga deputett i cili n kohn e zgjedhjeve ka garuar si kandidat i pavarur nga Lista Serbe, Nenad Rashiq m von iu bashkua lists, q srish t largohet nga Lista n prag t prplasjeve t fundit n kuadr t lists pas shkarkimit t ministrit Mariq. (http://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716).

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716http://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716http://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716http://kossev.info/strana/arhiva/srpska__nenad_rasic_i_adem_hodza_do_daljnjeg_iskljuceni_iz_poslanickog_kluba/10716



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

t konsiderueshm t pozitave t qeveris, duke prfshir edhe pozitn shum domethnse t Zvendskryeministrit, Ministrit t administrimit t pushtetit lokal

dhe at t Ministrit pr kthim dhe komunitete, si dhe disa pozita zvends-ministrore

dhe pozita t tjera t rangut t lart.4Edhe pse kjo pozit n dukje i krijonte Lists

Serbe nj pozicion goxha t fort pr t ndikuar n politikbrje dhe vendimmarrje n

nivel qendror dhe at lokal, pr shkak t marrdhnieve t saj t ngushta me

Beogradin, marrdhniet me partit shqiptare n qeveri kan qen shum t vshtira.

Nj sr deklaratash kundrthnse dhe paraqitjeve publike s bashku me politikan

t lart t Serbis gjat ngjarjeve dhe manifestimeve t ndryshme, jan konsideruar t

jen t dmshme pr shtetsin e Kosovs, kan prkeqsuar marrdhniet n mes t

Lists Serbe dhe qeveris, dhe e kan vn qeverin n thumb t kritikave t mdha

nga ana e opozits dhe opinionit publik.

Pas bllokimit t procesit t formimit t Asociacion/Bashksis s komunave me

shumic serbe diku nga mesi i vitit 2016 (pr m shum n lidhje me Asociacionin

shihni kapitullin e ardhshm), situata u prkeqsua, kur n tetor, qeveria miratoi ligjin

pr Trepn dhe at pr Investime strategjike t cilat shum shpejt u futn n

shqyrtim n parlament, veanrisht Ligji pr Trepn. Kto ligje nuk ishin konsideruar

si ligje me interes vital pr komunitetet dhe kshtu nuk u ndoqn procedurat pr

interesa vital n parlament (procedura kto q krkojn shumic t dyfisht, q do t

thot, jo vetm nj shumic t thjesht n parlament, por edhe shumicn e partive q

prfaqsojn komunitetet). Lista Serbeka kritikuar shum ligjet e shqyrtuara q nuk

kan marr parasysh pozitn e komunitetit serb n Kosov. Me nj paraqitje t

veant duke dshiruar t prdorin institucionet e Kosovs pr t avancuar pozitn e

tyre, Lista Serbe ka sfiduar Ligjin pr Trepn dhe disa ligje dhe udhzime t tjera n

Gjykatn Kushtetuese t Kosovs.5 Gjykata ka lshuar nj vendim m 31 tetor, 2016

duke hedhur posht argumentin se kto ligje jan n kundrshti apo shkelje t

Kushtetuts, dhe ka vn n dukje se ligjet, veanrisht Ligji pr Trepn sht

kushtetues, si pr prmbajtjen ashtu edhe pr procedurn e ndjekur nga Kuvendi i

Republiks s Kosovs pr miratimin e tij.6

Ky zhvillim sht nj mundsi e humbur si pr qeverin ashtu edhe pr Listn Serbe

pr t punuar s bashku n kto shtje n prpjekje pr t kaprcyer dallimet q

palt kan. Si rezultat, duke filluar n nntor t vitit 2016, Lista Serbe zyrtarisht ka

ngrir t gjitha marrdhniet me Qeverin e Republiks s Kosovs. M hert n

nntor, Ministri pr administrimin e vetqeverisjes lokale, Lubomir Mariq, sht par

s bashku me Marko Gjuriq, drejtor i Zyrs pr Kosov dhe Metohi t Serbis, pasi ky

i fundit kishte anashkaluar ndalimin e udhtimit t tij n Kosov nprmjet rrugve

4 http://www.dw.com/en/kosovo-chooses-new-government-after-six-month-stalemate/a-18119560 5 http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2016&mm=10&dd=18&nav_category=640&nav_id=1189339 6 GJYKATA KUSHTETUESE E KOSOVS, Lnda Nr. KOu8/16 (31 tetor, 2016), Rezoluta pr papranueshmri, f.15.

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://www.dw.com/en/kosovo-chooses-new-government-after-six-month-stalemate/a-18119560http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2016&mm=10&dd=18&nav_category=640&nav_id=1189339http://www.gjk-ks.org/repository/docs/KO118-16_ANG.pdf



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

dhe kanaleve jozyrtare. Prania e ish-Ministrit Mariq u kritikua shum ashpr nga partit opozitare dhe ka qen gjersisht e mbuluar n mediat e Kosovs.7 Menjher

pas ksaj, kryeministri Mustafa ka shkarkuar Mariqin. sht br e ditur m von se ky

vendim sht br n marrveshje me t paktn nj pjes t Lists Serbe, prkatsisht

atyre deputetve q i prkasin Lvizjes Socialiste t ministrit serb Aleksandar Vulin.8

Kta deputet, pr m tepr, u kthyen n parlamentin e Kosovs. Mustafa ka

zvendsuar Mariqin me MirjanaJevtiqin, ish- zvends ministre e puns dhe

mirqenies sociale.9 Emrimi i Jevtiqit doli t jet disi e diskutueshme, megjithat,

duke marr parasysh se nj pjes e caktuar e antarve t koalicionit t Lists Serbe

nveanti antart e Partis Prparimtare q udhheq pushtetin n Serbi, duke

prfshir Mariqin dhe zvendskryeministrin Branimir Stojanoviqpublikishtkan

deklaruar se ata nuk pajtohen me kt vendim. M 26 dhjetor 2016, t gjith

deputett e Lists Serbe n Kuvendin e Republiks s Kosovs u thirren pr nj takim

urgjent me kryeministrin e Serbis, Aleksandar Vuiq. Pas takimit, edhe Vuiq edhe

disa deputet t Lists Serbe kan lshuar deklarata t forta dhe ultimatume drejtuar

Qeveris s Kosovs, duke i br thirrje ministri Jevtiq q menjher t jap

dorheqjenga posti i saj duke i br thirrje qeveris s Republiks s Kosovs q t

filloj me themelimin e Asociacionit/Bashksis s komunave me shumic serbe.10

Marko Gjuriq ka thn se serbt e Kosovs do t veprojn drejt themelimit t

Asociacionit nga vet serbt nse Kosova dshton t bj nj gj t till deri m 15

shkurt 2017.11 Menjher pas ksaj, Jevtiq dha dorheqjenga pozita e Ministrit t

administrimit t pushtetit lokal dhe Lista Serbe prsri iu kthye bojkotimit t puns s

Qeveris dhe Kuvendit t Republiks s Kosovs.12

Asociacioni/Bashksia e komunave me shumic serbe: Vazhdon gjendja e bllokuar

Lista Serbe n vazhdimsi e paraqet Asociacionin/Bashksin e komunave me shumic

serbe si nj institucion q do t garantoj mbijetesn e komunitetit serb n Kosov

dhe n kt mnyr deklaron q Asociacioni do t jet nj shtje e nj rndsie t

posame dhe t kamotshme pr komunitetin serb q duhet t zgjidhet para adresimit

apo trajtimit t do shtjeje tjetr.13 N kt shtje, lista sht e mbshtetur nga

7 http://lajmi.net/lajmi-fundit-kryeministri-mustafa-shkarkon-ministrin-lubomir-mariq/ 8 Pr nj sqarim dhe t kuptuar m t mir, politikant serb t Kosovs sipas rregullit gjithashtu jan antar t partive politike serbe. Njri krah i takon Lvizjes Socialiste t Vulinit, tjetri i takon Partis prparimtare t kryeministrit serb Aleksandar Vuiq. Edhe pse Lvizja socialiste dhe Partia prparimtare jan partner t koalicionit n Serbi dhe n Kosov (si pjes e Lists Serbe), marrdhniet ndrmjet t dy krahve kan qen t tendosura. 9 http://www.balkaneu.com/prime-minister-mustafa-discharges-minister-lubomir-maric/ 10 http://www.gazetaexpress.com/lajme/lista-srpska-leterultimatum-kryeministrit-mustafa-shkarkojeni-ministren-jevtiq-299759/ 11 Data nuk sht e rastsishme, q prkon me ditn e shtetsis serbe. http://koha.net/?id=27&l=150277 12 http://kossev.info/strana/arhiva/mirjana_jevtic_podnela_ostavku/10786 13 http://www.slobodnaevropa.org/a/beograd-blizi-pristini-nego-srpska-zajednica-na-kosovu/26735429.html

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://lajmi.net/lajmi-fundit-kryeministri-mustafa-shkarkon-ministrin-lubomir-mariq/http://www.balkaneu.com/prime-minister-mustafa-discharges-minister-lubomir-maric/http://www.gazetaexpress.com/lajme/lista-srpska-leterultimatum-kryeministrit-mustafa-shkarkojeni-ministren-jevtiq-299759/http://www.gazetaexpress.com/lajme/lista-srpska-leterultimatum-kryeministrit-mustafa-shkarkojeni-ministren-jevtiq-299759/http://koha.net/?id=27&l=150277http://kossev.info/strana/arhiva/mirjana_jevtic_podnela_ostavku/10786http://www.slobodnaevropa.org/a/beograd-blizi-pristini-nego-srpska-zajednica-na-kosovu/26735429.html



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

Serbia, e cila n vitin 2013 nnshkroi nj marrveshje me Kosovn n kuadr t dialogut t ndrmjetsuar nga BE-ja n Bruksel q parashikonte krijimin e nj

asociacioni t komunave me shumic serbe n Kosov, si nj mekanizm pr forcimin

e autonomis s vet-qeverisjes lokale.14Asociacioni/Bashksia doli t jet nj shtje

e diskutueshme, megjithat, disa prpjekje pr hartimin e nj projekt-statuti dshtuan

pr shkak t mosmarrveshjeve t shumta dhe t ashpra pr mandatin dhe

kompetencat e tij. Gjithashtu, ekziston edhe nj kundrshtimi i fuqishm brenda

Kuvendit t Kosovs nga partit opozitare. Nj numr i deputetve kan parashtruar

krkes pran Gjykats Kushtetuese n vitin 2015 mbi natyrn dhe kushtetutshmrin

e Asociacionit. Gjykata konstatoi se, ndrsa marrveshja e par e prillit t vitit 2013

sht nj detyrim ligjor pr qeverin e Kosovs, marrveshja e dyt e gushtit t vitit

2015 q prshkruan hollsit pr sa i prket parimeve t prgjithshme t Asociacionit

prfshin nj numr elementesh q nuk jan n prputhje me kushtetutn e Kosovs.

Gjykata ka theksuar se Asociacioni/Bashksia duhet t respektoj karakterin shumetnik

t shtetit dhe se n radh t par sht nj ushtrim i vetqeverisjes lokale.15Qeveria u

zotua t respektoj vendimin e Gjykats dhe pohoi se Statuti i Asociacionit do t duhet

t'i prmbahet ktij interpretimi.

Lista Serbe nuk pajtohet me kt qasje dhe i ka br thirrje publike qeveris q t

veproj kundr ktyre interpretimeve dhe t procedoj me themelimin e

Asociacionit/Bashksis sipas marrveshjes s dyt. Lista Serbe, pr m tepr, ka

parashtruar ankesa mbi Ligjin pr Trepn dhe Ligjin pr investimet strategjike, pr t

cilat ligje Lista Serbe pretendon se jan projektuar pr t penguar krijimin e

Asociacionit/Bashksis.16 Ndrsa Gjykata hodhi posht kto ankesa, Lista Serbe

vazhdon ti bj presion partnerve t saj t koalicionit pr t miratuar Statutin e

Asociacionit/Bashksis duke hapur rrugn pr krijimin e tij.

Gjat periudhs s vers, BE-ja ka vendosur ratifikimin e demarkacionit t kufirit me

Malin e Zi si nj nga kushtet q Kosova duhet t plotsoj pr t fituar liberalizimin e

vizave dhe udhtimin e lir n vendet e BE-s. Si rezultat i ksaj, shtja e

demarkacionit t kufirit shpejt u b njri nga prioritet m t larta politike pr Kosovn.

Dy shtjet, demarkacioni i kufirit dhe krijimi i Asociacionit/Bashksis, u bn tema t

opozits kundr qeveris, duke rezultuar n nj periudh prej rreth tre muajve t

akuzave, prleshjeve dhe prplasjeve n Kuvendin e Republiks s Kosovs n mes t

deputeteve t opozits dhe t koalicionit qeveriss. Gjat ksaj periudhe, t gjitha

komunitetet pakic, duke prfshir edhe Listn Serbe, n prgjithsi qndruan

14 Marrveshja e par ndrkombtare e parimeve q rregullojn normalizimin e marrdhnieve, 19 prill, 2013. 15 Pr nj prmbledhje t vendimit t Gjykats, shih ECMI KOSOVA, Vendimi i Gjykats Kushtetuese pr Asociacioni/Bashksin e komunave me shumic serbe (28 janar, 2016). 16 http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2016&mm=10&dd=18&nav_category=640&nav_id=1189339

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/FIRST_AGREEMENT_OF_PRINCIPLES_GOVERNING_THE_NORMALIZATION_OF_RELATIONS,_APRIL_19,_2013_BRUSSELS_en.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/uploads/Community-Association-Agreement-23-Decmber-ENG1.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/uploads/Community-Association-Agreement-23-Decmber-ENG1.pdfhttp://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2016&mm=10&dd=18&nav_category=640&nav_id=1189339



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

mnjan. Prarjet brenda politiks dhe shoqris kosovare n prgjithsi ndikuan q Asociacioni t lihet mbrapa n axhendn politike.

Zhvillimet pozitive gjat vitit

N nj vit t karakterizuar me prplot sfida serioze pr stabilitetin dhe qeverisjen e

shtetit, ka pasur disa zhvillime pozitive t cilat tregojn nj ndryshim gradual n

qndrimin lidhur me integrimin dhe bashkpunimin midis institucioneve dhe

komuniteteve pakic, veanrisht serbve t Kosovs.

Katr komunat veriore (Mitrovic e Veriut, Zubin Potok, Leposaviq dhe Zvean) kan

marr pjes n zgjedhjet komunale n qershor t vitit 2014, duke zgjedhur kryetart

dhe kuvendet komunale. N kto zgjedhje ishte hera e par q qytetart nga kto

katr komuna kan dal n zgjedhje t organizuara nga Komisioni qendror i zgjedhjeve

t Kosovs. Detyra e vshtir e integrimit dhe bashkpunimit, megjithat, sht

karakterizuar me disa mosmarrveshje pr sa i prket buxheteve prkatse komunale

dhe kompetencave. Gjat viteve 2015-2016, t katr komunat kan rritur kontaktet

dhe raportet e tyre me Ministrin e administrimit t pushtetit lokal (MAPL) dhe

buxhetet e miratuara ishin n prputhje me Ligjin pr vet-qeverisjes lokale dhe me

rregulloret e nivelit qendror mbi buxhetet komunale. Qeveria e Kosovs, n prputhje

me krkesat e komunave, ka ofruar fonde pr shrbimet dhe nevojat e infrastrukturs

n prputhje me numrin e popullsis s komunave dhe nevojave t identifikuara. Nj

total prej 14,474,233 euro sht siguruar nga Qeveria e Kosovs pr projektet

kapitale n kto katr komuna gjat vitit 2016, shum kjo q nuk prfshin investimet

direkte nga ministrit n rrug rajonale, transport, infastruktur, etj.17

Fondi i zhvillimit pr veriun, i themeluar n prpjekje pr t siguruar fonde shtes pr

infrastrukturn dhe projektet socio-ekonomike n katr komunat veriore nprmjet

taksave dhe tarifave t tjera doganore t mbledhura n pikat kufitare n veri, ka

vazhduar t siguroj fonde t konsiderueshme pr kto komuna. Nga mesi i vitit 2016,

nj total prej dhjet milion euro ishin mbledhur dhe grumbulluar n Fondin e

Zhvillimit, nga t cilat m shum se 7 milion ishin shprndar pr komunat veriore pr

nevojat e tyre kapitale dhe socio-ekonomike.18

Ndaras me fondet zhvillimit pr veriun, donatort ndrkombtar kan vazhduar t

investojn shuma t konsiderueshme t fondeve n katr komunat veriore gjat viteve

t fundit. Bashkimi Evropian, donatori m i madh n Kosov q nga viti 1999, ka

investuar rreth 54.5 milion euro, duke mbuluar 124 projekte q nga viti 2010 n

nj sr fushash t tilla si: zhvillimi ekonomik, bujqsia, mbshtetja dhe fuqizimi i

17 LIGJI NR. 05/L-109 PR PLOTSIMIN DHE NDRYSHIMIN E LIGJT NR. 05/L-071 PR BUXHETIN E REPUBLIKS S KOSOVS PR VITIN 2016, 14 KORRIK 2016. 18 https://eeas.europa.eu/delegations/kosovo/7235/700000-euro-awarded-to-two-projects-in-northern-kosovo-municipalities-from-development-fund_en

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttps://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=12760https://eeas.europa.eu/delegations/kosovo/7235/700000-euro-awarded-to-two-projects-in-northern-kosovo-municipalities-from-development-fund_enhttps://eeas.europa.eu/delegations/kosovo/7235/700000-euro-awarded-to-two-projects-in-northern-kosovo-municipalities-from-development-fund_en



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

organizatave jo-qeveritare dhe n fushn e infrastrukturs.19 Q nga viti 2013, Bashkimi Evropian ka filluar t mbshtes drejtprdrejt qeverit lokale n veri t

Kosovs nprmjet dy skemave t granteve t dizajnuara pr t prmirsuar zhvillimin

ekonomik dhe at infrastrukturor: Skema e Granteve pr Veriun e Kosovs I dhe Skema

e Granteve pr Veriun e Kosovs II. Nprmjet ktyre dy skemave, Bashkimi Evropian

ka dhn 9,503,637 euro pr nj total prej 79 projekteve zhvillimore t katr

komunave veriore.20

Edhe pse u kushtohet vmendje shum e kufizuar, kta shembuj t bashkpunimit

socio-ekonomik n mes t qeverive lokale me shumic serbe n veri t Kosovs dhe

institucioneve t Kosovs paraqesin zhvillime t rndsishme n procesin e integrimit

n mekanizmat e qeverisjes lokale, n ekonomin dhe shoqrin kosovare. Polemikat

e kohve t fundit pr sa i prket ndrtimit t nj muri (politikant serb t Kosovs

pretendojn q muri sht nj zgjidhje thjesht teknike pr qllime t themelit t nj

shtitoreje dhe, m pas, pjes e nj strukture q do t shrbej pr ngjarjet dhe

manifestime publike) n ann veriore t urs mbi lumin Ibr n Mitrovic, duke i

paraprir hapjes s urs pas m shum se 15 viteve t qenit i bllokuar, tregon, pr m

tepr se sa i brisht vazhdon t jet ky proces.

Vizitat e Presidentit Thai memorialve t viktimave civile serbe t lufts s Kosovs n

Graanic dhe n Gorazhdec/Pej, m n fund, paraqesin nj hap t rndsishm q

udhheqsit e institucioneve t Kosovs kan ndrmarr drejt rritjes s prpjekjeve

pr t konsideruar t gjitha viktimat civile t lufts. Ndrsa vizitat e Presidentit Thait

nuk kan kaluar pa kritika nga partit opozitare dhe organizatat e shoqris civile,

duke dyshuar se veprimi i tij sht nj kalkulim n pritje t akuzave t mundshme nga

ana e Dhomave t specializuara pr krime t lufts, atmosfera e prgjithshme dhe toni

ishte mjaft i but dhe jo edhe aq i politizuar. President Vizitat e Presidentit Thait

prfaqsojn nj moment t rndsishm n zhvillimin e nj shoqrie

gjithprfshirse, q nderon t gjitha viktimat e pafajshme civile dhe kujtimi pr ata

mbetet i prhershm. Ky sht nj mesazh i rndsishm pr t gjitha komunitetet

pakic q institucionet e Kosovs jan t gatshme dhe t vullnetshme pr t nderuar

dhe prkujtuar familjart dhe miqt e tyre, si dhe, prve atyre q i prkasin

shumics.

Qeveria e Kosovs ka filluar nj proces t verifikimit t diplomave t mbajtura nga t

diplomuarit n Universitetin e Mitrovics Veriore me qllim t aplikimit pr pun n

institucionet publike ose nnshtrimit t provimeve profesionale t ofruara nga

institucionet publike t Kosovs. Pr kt qllim, Qeveria ka formuar nj komision q

19 INSTITUTI PR ZHVILLIM EKONOMIK DHE TERRITORIAL (INTER) DHE RTV MIR, A po jetojm m mir? Efekti i investimeve n veri t Kosovs pas nnshkrimit t Marrveshjes s Brukselit (qershor 2016). http://www.regionalnirazvoj.org/upload/News/Documents/2016_10/Da_li_zivimo_bolje.pdf 20 Ibid.

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://www.regionalnirazvoj.org/upload/News/Documents/2016_10/Da_li_zivimo_bolje.pdf



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

ka mandat t verifikoj dhe vrtetoj kto diploma, nga t cilat rreth 170 tashm jan verifikuar dhe t diplomuarve u jan lshuar certifikata.Ky zhvillim sht bazuar vetm

n iniciativn e Qeveris dhe sht zbatuar vetm n baz t lehtsimit t ofruar nga

aktort vendor, duke anashkaluar n trsi procesin e dialogut n Bruksel, duke

treguar n kt mnyr se shum m tepr mund t bhet kur aktort vendor, duke

prfshir Qeverin, marrin prsipr iniciativn pr t vepruar.

N prputhje me marrveshjen e Brukselit mbi gjyqsorin, integrimi i sistemit gjyqsor,

m hert, t administruar nga Serbia n veri t Kosovs n sistemin gjyqsor t

Kosovs sht duke prparuar. Gjyqtart, prokurort dhe stafi mbshtets jan

przgjedhur, ndrsa jan duke u br edhe prgatitjet fillestare logjistike. Megjithat,

mbetet pr t'u par, se deri n far mase do t ndikojn n prfundimin e ktij

procesi t rndsishm zhvillimet e fundit politike. Nj penges e madhe q mund t

vonoj procesin sht dshtimi i Serbis pr t miratuar ndryshimet e nevojshme

ligjore n ligjet e veta pr gjyqsorin q t liroj nga detyra e tyre gjyqtart, prokurort

dhe stafin mbshtets n kuadr t sistemit gjyqsor paralel t drejtuar nga Serbia.

Rinovimi i Agjends pr Komunitete gjat vitit 2017

Mosmarrveshjet themelore n mes t dy partnerve shqiptar t koalicionit, PDK-s

dhe LDK-s, me Listn Serbe kan penguar seriozisht punn e qeveris dhe kan

ngadalsuar zbatimin e agjends s saj, sidomos pasi q e njjta lidhet me pjest

kryesore t legjislacionit si jan demarkacioni i kufirit me Malin e Zi dhe themelimi i

Asociacionit/Bashksis. Prve ksaj, dialogu n Bruksel sht n nj kriz t qart. Jo

vetm q zbatimi i marrveshjeve sht i ngadalshm, por, jan vn n pikpyetje

qllimi baz dhe mekanizmi pas dialogut. Ky bllokim apo ngr mund t sinjalizoj se

sht koha pr t pr t shqyrtuar zhvillimet e fundit dhe marr nj vendim t

prbashkt mbi bashkpunimin e ardhshm politik n mes t prfaqsuesve politik t

shqiptarve dhe serbve brenda Kosovs dhe procesin e normalizimit t

marrdhnieve mes t Kosovs dhe Serbis. N kt mnyr, ECMI Kosova dshiron t

rekomandoj si n vijim:

Q nga formimi i qeveris n fund t vitit 2014, ka pasur polemika t

vazhdueshme publike pr sa i prket prgjegjsis n pun dhe besnikris s

ministrave serb t Kosovs dhe zyrtarve t tjer t lart publik. Ata shpesh jan

par duke i shoqruar prfaqsuesit politik serb n Kosov dhe rregullisht udhtojn

n Beograd pr takime me Kryeministrin serb. Kjo krijon konfuzion ose paqartsi t

mdha n skenn politike t Kosovs dhe tek publiku kosovar n prgjithsi, pasi q

ata jan par si politikan jo besnik. Ekziston nevoja pr rregulla t qarta rreth ktyre

shtjeve. ECMI Kosova m par ka sinjalizuar pr kt problematik sapo ishte

formuar qeveria, por problemi vetm sa sht prkeqsuar. Ministrat e qeveris dhe

zyrtart e tjer publik duhet t jet n dijeni pr nevojn pr t dalluar n mes t




KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

deklaratave t tyre n cilsin e personave juridik si ministra dhe zyrtar, dhe pozicionet e tyre politike si lider apo antar t partive politike.21

Kosova, Serbia dhe BE-ja duhet t vlersoj dhe konfirmojn nj set t

parimeve themelore n bosht t dialogut t Brukselit. Kto parime duhet t

prcaktojn dialogun e Brukselit si nj mekanizm pr t thjeshtsuar

mosmarrveshjet mbi shtjet m hert t diskutuara ndrmjet Kosovs dhe Serbis.

Duhet t respektohen nga t dyja ant, n mnyr q t shmangen situatat ku do

marrveshje e re sht e diskutueshme pr shkak t sovranitetit, duke drguar n

vonesa t gjata t zbatimit ose edhe inicimit t marrveshjeve t reja pr t sqaruar

marrveshjen fillestare.

Lista Serbe, dhe t gjitha komunitetet e tjera pakic dhe prfaqsuesit e tyre n

Kuvendin e dhe n qeverin e Kosovs, duhet t vazhdojn t prdorin institucionet

dhe mekanizmat e ndryshm, t tilla si Gjykata Kushtetuese dhe klauzoln e interesit

t posam (Vital) n Kushtetut, pr t mbrojtur dhe promovuar t drejtat e tyre t

garantuara me ligj.

Themelimi i Asociacionit/Bashksis s komunave me shumic serbe sht

aktualisht proces i bllokuar dhe asnjra nga palt nuk sht e gatshme t lviz nga

pozicionet aktuale. Kosova kmbngul se Asociacioni/Bashksia nuk mund t

themelohet prderisa Serbia vazhdon t financoj strukturat paralele ilegale dhe nuk

bn asgj pr t zhbr ato. N ann tjetr, Serbia dhe prfaqsuesit politik t

serbve t Kosovs vlersojn se Asociacioni/Bashksia sht jetik pr mbijetesn e

komunitetit serb n Kosov dhe se duhet t themelohet prpara trajtimit t do

shtjeje tjetr. ECMI Kosova ka kryer nj studim krkimor pr modelet e mundshme

t Asociacionit/Bashksis q kan pr qllim prmirsimin e ofrimit t shrbimeve n

nivel lokal nprmjet nj asociacioni t komunave me shumic serbe.22

o Asociacioni duhet t vendoset n korniza si nj ushtrim i bashkpunimit

ndrkomunal n pajtim me frymn institucionale t qeverisjes n Kosov e cila

parashikon vetqeverisje t gjer dhe bashkpunim ndrkomunal si mekanizm pr

mbrojtjen dhe promovimin e t drejtave t komuniteteve n Kosov por duke

garantuar funksionalitetin e shtetit t Kosovs.

o Komunat pjesmarrse mbeten njsit themelore t vetqeverisjes dhe

ato duhet t krijojn mekanizma t llogaridhnies q kan pr detyr kontrollimin

dhe prcjelljen e puns s Asociacionit, si dhe t ken mundsin pr tu trhequr

nga Asociacioni n do faze apo koh.

o Asociacioni duhet t jet nj trup ndrkomunal me status ligjor t nj

asociacioni n prputhje me ligjet e Kosovs. Asociacioni do t koordinoj interesat

e komunave pjesmarrse n fushn e demokracis lokale, ekonomis lokale,

21 ECMI KOSOVA, Farkimi i nj mjedisi pune brenda qeveris s Kosovs (18 January 2015). 22 ECMI KOSOVA&PAX FOR PEACE, Asociacioni/Bashksia e komunave me shumic serbe: Kalimi i udhkryqit (qershor 2016).

tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://www.ecmikosovo.org/en/Political-update-and-analysis/Forging-a-Working-Environment-within-the-Government-of-Kosovohttp://www.ecmikosovo.org/uploads/ascm-pax-breaking-the-impasse-eng.pdf



KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

arsimit, shndetsis parsore dhe dytsore dhe t prkujdesjes sociale; planifikimit urban dhe rural, kushteve lokale t jetess pr t kthyerit n Kosov, hulumtimet

dhe zhvillimet, si dhe kulturs.

o Komunat pjesmarrse duhet t themelojn institucione t prbashkta

publike n mnyr q bashkrisht t ushtrojn kompetencat e komunave kur bhet

fjal pr arsimin n gjuhn serbe, shndetsin dhe kujdesin social, si dhe kulturn,

si prcaktohet me Ligjin pr bashkpunim ndrkomunal. Kto institucione t

prbashkta publike duhet t jen t lidhura ngusht me por t pavarura nga

Asociacioni si trup ndrkomunal.

o Ndikimi i Asociacionit n qeverisjen n nivel qendror duhet t jet i

kufizuar dhe i integruar n mekanizmat ekzistues pr prfaqsim t komuniteteve

n nivelin qendror, n veanti n Kshillin Konsultativ pr Komunitete.

N nj koh me nj agjend shum t vshtir politike, shtja e demarkacionit

me Malin e Zi u shndrrua papritmas n njrn nga shtjet m prarse politike dhe

publike t vitit 2016, me pasoja serioze pr shtje m t rndsishme dhe prioritare

pr Kosovn. Deri tani, nuk ka ekzistuar ndonj mosmarrveshje mes Kosovs dhe

Malit t Zi pr kufirin. Vendimi i BE-s pr ta kushtzuar liberalizimin e vizave me

demarkacion n kt moment t zhvillimit t Kosovs kur ajo tenton ti normalizoj

marrdhniet me Serbin nuk duket se ka marr n konsiderat perspektivn e gjer

t situats dhe ka dhn efekt t kundrt. Gjat vitit 2016, BE i ofroi liberalizim t

vizave vendeve me probleme kufitare m t mdha dhe m t rndsishme. ECMI

Kosova ka angazhuar nj ekspert ligjor pr kt tem i cili ka ofruar disa mnyra pr

Kosovn pr t dal nga qorrsokaku i tanishm, secila nga t cilat ka prparsit dhe

mangsit e veta: 1) t mohoj marrveshjen dhe krkoj nj proces t ri t

demarkacionit, gj q mund t rrezikoj marrdhniet me Malin e Zi, 2) t krkoj

arbitrazh ndrkombtar, pr t ciln gj Mali i Zi duhet t pajtohet, 3) t vendos nj

marrveshje shfrytzimi me Malin e Zi, ku kjo e fundit do t pajtohet pr nj

administrim t but t zonave t prekura nga demarkacioni. Ne rekomandojm

fuqishm q kjo shtje t trajtohet si marrveshje e prkohshme nga ana e dy

qeverive, e arritur n bisedime t sinqerta, me parime t qarta se si do t trajtohet kjo

shtje n nj faz t mvonshme t zhvillimeve. Kjo marrveshje do t duhej ta

mbyllte kt kapitull t panevojshm q ka helmuar zhvillimet n Kosov prgjat vitit

2016.

Qeveria e Kosovs dhe donatort ndrkombtar duhet t mbajn nivelin

aktuale t investimeve n komunat me shumic serbe dhe n veanti n katr

komunat veriore, pasi ky investim sht dshmuar t jet mjaft i suksesshm jo vetm

n rritjen dhe zhvillimin e kushteve socio-ekonomike t qytetarve t Kosovs atje, por

edhe n nxitjen e bashkpunimit dhe komunikimit n mes t institucioneve t nivelit

lokal dhe qendror n Kosov.

Zgjedhjet lokale q do t mbahen gjat vitit 2017 do t ofrojn mundsi pr t




KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

gjith qytetart t votojn pr qeverit e tyre lokale dhe pr t shprehur nevojat dhe shqetsimet e tyre prfaqsuesve q do t konkurrojn pr poste publike.

Komunitetet pakic, dhe n veanti ato n katr komunat veriore, duhet t vazhdojn

trendin e pjesmarrjes s konsiderueshme gjat zgjedhjeve t fundit lokale t

mbajtura n vitin 2013 (nj pjesmarrje prej m shum se 20% t trups votuese, pas

m shum se nj dekad ku pjesmarrja ishte pothuajse zero), dhe t marrin pjes n

kto zgjedhje edhe m shum duke forcuar zrin dhe pozicionin e tyre n raport me

prfaqsuesit e zgjedhur n nivel lokal dhe n nivel qendror.




KO

SOV

O C

OM

MU

NIT

IES

ISSU

ES

MO

NIT

OR

Raporte dhe analiza politike t tjera t realizuara nga ECMI Kosova: Asociacioni/Bashksia e komunave me shumic serbe: Kalimi i udhkryqit

Qershor, 2016

Vendimi i Gjykats Kushtetuese pr Asociacionin/Bashksin e komunave me shumic serbe

28 janar, 2016

Asociacioni/Bashksia e komunave me shumic serbe: obligim apo mundsi e mir?

17 dhjetor, 2015

Incidente t prsritura n Gorazhdec: nevoja pr t vepruar shpejt

10 dhjetor 2015

Komunitetet pakic n sistemin e arsimit t lart t Kosovs: A ka abuzime me sistemin e kuotave?

15 tetor, 2015

Pr nj diskutim gjithprfshirs mbi asociacionin e komunave me shumic serbe

8 tetor, 2015

Marrveshja e re mbi asociacionin/bashksin e komunave me shumic serbe: hap i rndsishm

prpara, por jo fjala e fundit

7 shtator, 2015

Mosmarrveshjet lidhur me prdorimin e gjuhve n Kosov si dhe implementimi i dobt i kornizs

ligjore

2 gusht, 2015

Hyn n fuqi pakoja e ligjeve pr t drejtat e njeriut

26 korrik, 2015

Mbi trendin shqetsues t incidenteve t drejtuara ndaj komitetit serb n regionin e Pejs dhe Klins

19 korrik, 2015

Vivovdani: Mungesa e lajmeve sht lajm i mir

2 korrik, 2015

Rreth incidenteve t fundit n Klin dhe procesin e ngadalshm t kthimit

21 maj, 2015

Dita memoriale e goranve m 6 maj: Nj mundsi e humbur pr institucionet e Kosovs

14 maj, 2015

Nprmjet Kosovo Communities Issues Monitor, (Monitoruesit t shtjeve t Komuniteteve t Kosovs)

ECMI Kosova monitoron, analizon dhe ofron rekomandime mbi zhvillimet dhe shqetsimet q ndrlidhen

me pozicionin e komuniteteve pakic n Kosov, brenda kornizs s legjislacionit ndrkombtar dhe

vendor mbi t drejtat e pakicave. Analizat e paraqitura n Monitorues jan t mbshtetura n

monitorimin e rregullt dhe t ngusht t medieve dhe intervistave me pal prkatse t interesit. N

ndrkoh q ECMI Kosova prpiqet n do koh q t siguroj informacion t sakt dhe t nuancuar pr

t prezantuar pikpamjet dhe perceptimet e t gjitha palve, objektivi apo synimi i Monitoruesit nuk

sht q t siguroj mbulim gazetaresk apo paraqitje faktike, por t ofroj nj element shtes analitik

t debatit, duke reflektuar prvojn afatgjate t ECMI Kosovs mbi shtjet q kan t bjn me

komunitete pakic n Republikn e Kosovs dhe kuadrin ekzistues ligjor t Kosovs dhe at

ndrkombtar.
tel:%2B381%20%280%29%2038%20224%20161http://www.ecmikosovo.org/mailto:[email protected]://www.facebook.com/ECMIKosovohttp://www.youtube.com/channel/UCYL7omqLTdUi0KN3xuf3r1Qhttp://www.ecmikosovo.org/uploads/albanian-report-ecmi.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/uploads/Constitutional-Court-Decision-23-December-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/12/Association-Obligation-or-Opportunity-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/12/Gorazdevac-incident-December-2015_ALB1.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/10/Minority-Community-Students-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/10/For-an-inclusive-discussion-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/09/The-new-agreement-on-the-Association_AZ_PT_Final-SQ11.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/09/The-new-agreement-on-the-Association_AZ_PT_Final-SQ11.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/08/Albanian.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/08/Albanian.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/07/Albanian1.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/07/Albanian.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/07/Vidovdan-No-News-is-Good-News-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/05/Security-Incidents-in-Kline_Albanian.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/05/The-Gorani-holiday-on-6-March-final-ALB.pdfhttp://www.ecmikosovo.org/wp-content/uploads/2015/05/The-Gorani-holiday-on-6-March-final-ALB.pdf