Vai trò của Chính phủ trong xây dựng chính sách pháp luật và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong

xây dựng, ban hành VBQPPL

Nguyễn Quỳnh Liên Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính, Bộ Tư pháp

1. Những yêu cầu của Hiến pháp năm 2013 về cụ thể hoá vai trò, chức năng hoạch định chính sách của Chính phủ trong Dự án Luật tổ chức Chính phủ sửa đổi và Dự án Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi

(1) Tại Báo cáo số 32/BC-CP của Chính phủ tổng kết thi hành Hiến pháp năm 1992 đã đánh giá toàn diện về công tác xây dựng pháp luật của Chính phủ. Theo đó, có thể thấy trong hơn 20 năm qua, Chính phủ ngày càng coi trọng chức năng xây dựng và ban hành thể chế để thực hiện quản lý vĩ mô các lĩnh vực của đời sống xã hội cùng với quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường. Đổi mới công tác xây dựng, ban hành và nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật là chương trình số 1 trong Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2001 – 2005 của Chính phủ tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện tốt hơn, thuận lợi hơn các chương trình, nhiệm vụ khác của Chương trình. Nhờ vậy, số lượng và chất lượng các dự án luật do Chính phủ trình Quốc hội thông qua ngày một tăng, tiến độ ban hành các văn bản hướng dẫn được cải thiện, quy trình soạn thảo và ban hành văn bản theo hướng ngày một dân chủ, công khai, thu hút được nhiều hơn sự tham gia của các tổ chức, cá nhân.

Hệ thống chính sách, pháp luật do Chính phủ xây dựng đã xác lập những khuôn khổ ở tầm vĩ mô cho sự vận hành của kinh tế thị trường, cho sự hình thành và phát triển các yếu tố của xã hội dân chủ đồng thời kiểm soát ở một mức độ nhất định những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường; kiềm chế những mất cân đối vĩ mô về kinh tế, tài chính, đảm bảo tốt hơn tính toàn diện, đồng bộ giữa các lĩnh vực thể chế: kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng, bảo vệ quyền con người theo Nghị quyết của Bộ chính trị và Nghị quyết của Quốc hội về Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định hướng đến năm 2020.

Tuy nhiên, do chưa xác định đúng vị trí của Chính phủ là cơ quan thực hiện quyền hành pháp nên quy định về chức năng của Chính phủ cũng chưa phù hợp, chưa phản ánh được quá trình chuyển đổi tất yếu từ một Chính phủ “chấp

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

2

hành” thụ động bằng mệnh lệnh hành chính trong trong nền kinh tế kế hoạch hóa, tập trung bao cấp (Hiến pháp 1980) sang Chính phủ chủ động khởi xướng, hoạch định và điều hành chính sách vĩ mô trong Nhà nước pháp quyền và kinh tế thị trường định hướng XHCN. Do vậy, chức năng hoạch định và điều hành chính sách ở tầm quốc gia của Chính phủ chưa được Hiến định và cụ thể hoá rõ ràng trong các đạo luật. Mặt khác, một số chức năng mới của Chính phủ trong Nhà nước pháp quyền và kinh tế thị trường lại chưa được xác lập, ví dụ như chức năng kiến thiết thể chế cho sự phát triển lành mạnh của kinh tế thị trường, chức năng tham gia trực tiếp vào thị trường với tư cách là trọng tài trong quá trình thực hiện các quy tắc của kinh tế thị trường để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả cạnh tranh trên thị trường đồng thời là đối tác bình đẳng của khu vực tư nhân trong vai trò cung cấp các hàng hoá và dịch vụ công cho xã hội. Tóm lại, đó là các chức năng của một Chính phủ hành pháp, có năng lực hoạch định được nhiều chính sách có chất lượng tốt, có tầm nhìn xa trông rộng, đồng thời là người điều hành nhanh nhạy, sáng tạo.

(2) Khắc phục những hạn chế nêu trên, tại Hiến pháp năm 2013 đã quy định vị trí của Chính phủ là cơ quan thực hiện quyền hành pháp. Vai trò Chính phủ thực hiện quyền hành pháp được cụ thể hóa qua các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại các khoản 2, 3, 6 và 7 Điều 96, bao gồm: nhiệm vụ, quyền hạn hoạch định chính sách quốc gia "đề xuất, xây dựng chính sách trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định hoặc quyết định theo thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều này...", trình dự án luật, dự án ngân sách nhà nước và các dự án khác trước Quốc hội; trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban thường vụ Quốc hội (khoản 2 Điều 96); nhiệm vụ, quyền hạn điều hành chính sách, pháp luật, quản lý thống nhất các lĩnh vực của đời sống xã hội (khoản 3, Điều 96); bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và xã hội, quyền con người, quyền công dân; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội (khoản 6, Điều 96); tổ chức đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước; quyết định việc ký, gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ, trừ điều ước quốc tế trình Quốc hội phê chuẩn quy định tại khoản 14 Điều 70; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích chính đáng của tổ chức và công dân Việt Nam ở nước ngoài (khoản 7). Đồng thời, Hiến pháp năm 2013, lần đầu tiên, hiến định quyền lập quy độc lập của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ trưởng - thành viên Chính phủ trong việc “quyết định chính sách theo thẩm quyền” (khoản 2, Điều 96) và “ban hành văn bản pháp luật để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình; kiểm tra việc thi hành các văn bản đó và xử lý các văn bản trái pháp luật theo quy định của luật” (Điều 100).

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

3

Có thể nói, các quy định của Hiến pháp năm 2013 đã Hiến định vai trò, chức năng quan trọng nhất của Chính phủ là “hoạch định chính sách”, bao gồm các nhiệm vụ cụ thể: "đề xuất, xây dựng chính sách trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định hoặc quyết định theo thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Điều này...". Quy định này đã trao cho Chính phủ hai chức năng rất quan trọng: (1) đề xuất, xây dựng chính sách trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định và (2) quyết định chính sách theo thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ.

(3) Nhằm cụ thể hóa quy định về chức năng hoạch định chính sách của Chính phủ và tinh thần đổi mới quan trọng của Hiến pháp năm 2013, tại Dự thảo Luật tổ chức Chính phủ đã quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ trong hoạch định chính sách và trình dự án luật, pháp lệnh như sau:

“Điều 7. Nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ trong việc hoạch định chính

sách và trình dự án luật, pháp lệnh

1. Đề xuất, xây dựng chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và các dự án

khác trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội.

2. Quyết định các chính sách cụ thể; chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và các dự

án khác theo thẩm quyền.

3. Xây dựng các dự án luật, dự thảo nghị quyết trình Quốc hội, dự án pháp

lệnh, dự thảo nghị quyết trình Uỷ ban thường vụ Quốc hội.

4. Trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội ý kiến của Chính phủ về các dự

án luật, pháp lệnh do các cơ quan, tổ chức khác soạn thảo.”

Quy định tại Dự án Luật tổ chức Chính phủ đã cụ thể hoá một bước vai trò trung tâm của Chính phủ trong việc hoạch định chính sách và trình các dự án luật, pháp lệnh. Điều này đã khẳng định rõ nền tảng pháp lý để xây dựng một Chính phủ mạnh, năng động, sáng tạo, có đủ năng lực dự báo, hoạch định và điều hành chính sách, pháp luật theo các nguyên tắc dân chủ, pháp quyền, ứng phó và giải quyết kịp thời các vấn đề mới phát sinh, xây dựng và quản lý nền hành chính thống nhất, thông suốt, trong sạch, vững mạnh, tổ chức tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả. Bên cạnh đó, Luật cũng đã cụ thể hoá hơn vai trò lãnh đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc đề xuất, xây dựng chính sách, pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật, thể hiện định hướng chiến lược chuyển từ xây dựng sang hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả thi hành thể chế.

(4) Vai trò, chức năng hoạch định chính sách của Chính phủ trong Hiến pháp năm 2013 không chỉ dừng lại ở yêu cầu cụ thể hoá trong Luật tổ chức Chính phủ, mà còn tiếp tục đặt ra yêu cầu cụ thể hoá hơn nữa trong Dự án Luật

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

4

ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi. Sự đồng bộ và thống nhất giữa các Luật trong việc cụ thể hóa chính xác tinh thần và nội dung của Hiến pháp về nội dung này là điều kiện tiên quyết để đảm bảo việc tiếp tục đổi mới, cải cách lập pháp, hành pháp và tư pháp đi đúng hướng theo các nguyên tắc pháp quyền dân chủ, đổi mới và nâng cao chất lượng của hoạt động hoạch định chính sách của Chính phủ để nâng cao hiệu lực, hiệu quả và tính khả thi của luật, pháp lệnh sau khi được ban hành.

Theo đó, yêu cầu cơ bản đối với Dự án luật là tạo cơ chế để tăng cường vai trò chủ động của Chính phủ trong đề xuất, xây dựng chính sách và tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật; cụ thể hoá toàn bộ quy trình hoạch định chính sách của Chính phủ trong quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật một cách hợp lý, khả thi, phù hợp với cơ chế tổ chức và hoạt động của Chính phủ, tăng cường trách nhiệm của các bộ, ngành trong tham mưu, đề xuất các chính sách pháp luật trước Chính phủ. Dự án Luật phải đổi mới cơ bản, toàn diện quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trọng tâm là đổi mới và hoàn thiện giai đoạn phân tích và đánh giá tác động của chính sách pháp luật, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của Chính phủ trong quá trình trình dự án luật, pháp lệnh trước khi Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật, pháp lệnh.

2. Một số ý kiến về cụ thể hoá chức năng hoạch định chính sách của Chính phủ trong Dự thảo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi

Về cơ bản, Dự thảo Luật đã cụ thể hoá quy định của Hiến pháp về vai trò, chức năng, quy trình Chính phủ hoạch định chính sách trình cơ quan có thẩm quyền quyết định. Theo đó, chức năng hoạch định chính sách của Chính phủ tập trung ở giai đoạn xây dựng, lập đề xuất của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm trình Quốc hội xem xét, quyết định. Và quy trình Chính phủ hoạch định chính sách được thiết kế theo hướng tại các phiên họp Chính phủ sẽ xem xét, quyết định về từng đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh do các Bộ, cơ quan ngang Bộ đề xuất. Quy định này đã thể hiện rõ sự đổi mới trong việc lập đề nghị của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm đang được thực hiện định kỳ mỗi năm một lần theo Luật năm 2008 và xác định rõ hoạt động hoạch định chính sách của Chính phủ là hoạt động thường xuyên, liên tục, thể hiện sự chủ động, tích cực của Chính phủ. Các quy định về trách nhiệm nghiên cứu, phân tích chính sách, đánh giá tác động của các chính sách được dự kiến trình Chính phủ, quy trình lấy ý kiến của các cơ quan có liên quan, thẩm định của Bộ Tư pháp về các đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh tương đối cụ thể, chặt chẽ để bảo đảm chất lượng của các chính sách được đề xuất.

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

5

Tuy nhiên, các quy định về quy trình hoạch định chính sách của Chính phủ vẫn còn mang nặng dấu ấn của quy trình lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh như hiện nay mà chưa có sự đổi mới thực sự theo hướng tách quy trình Chính phủ hoạch định chính sách, quyết định chính sách là bước 1, quy trình lập đề nghị chương trình xây dựng luật, pháp lệnh là bước 2. Vì vậy, Dự thảo thiết kế Chính phủ đã xem xét, ra nghị quyết cho từng đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh bao gồm cả chính sách (khoản 1, 5 Điều 39), Chính phủ lại tiếp tục cho thảo luận, biểu quyết thông qua đề nghị về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh (điểm c, d khoản 2 Điều 40) được xây dựng, tổng hợp từ chính các đề nghị đã được Chính phủ ra nghị quyết kèm theo chính sách. Hơn nữa, nếu không có sự đổi mới trong việc tổ chức các phiên họp thường kỳ của Chính phủ, thì rất khó khả thi để thực hiện được việc Chính phủ xem xét, cho ý kiến vào từng đề xuất chính sách trong các kiến nghị xây dựng luật, pháp lệnh như đề xuất tại Dự thảo Luật.

Bên cạnh đó, do vẫn duy trì việc lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh chính là công đoạn đề xuất chính sách từ các bộ, ngành, nên trong dự thảo Luật tiếp tục quy định theo hướng “Tờ trình đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, trong đó phải nêu rõ: sự cần thiết ban hành luật, pháp lệnh; mục đích, quan điểm xây dựng luật, pháp lệnh; đối tượng, phạm vi điều chỉnh của luật, pháp lệnh; mục tiêu, nội dung của chính sách trong đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, các giải pháp để thực hiện chính sách đã được lựa chọn và lý do của việc lựa chọn; dự kiến nguồn lực, điều kiện bảo đảm cho việc thi hành luật, pháp lệnh sau khi được Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua; thời gian dự kiến trình Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật, pháp lệnh”; “Đề cương dự thảo luật, pháp lệnh”; “Văn bản kiến nghị, trong đó nêu rõ sự cần thiết ban hành luật, pháp lệnh; đối tượng, phạm vi điều chỉnh của luật, pháp lệnh; mục đích, yêu cầu ban hành luật, pháp lệnh; quan điểm, chính sách, nội dung chính của luật, pháp lệnh”. Có thể thấy nếu vẫn tiếp tục quy định như vậy, thì toàn bộ chính sách đề xuất với các nghiên cứu, phân tích cụ thể để trình Chính phủ xem xét, quyết định vẫn chưa được thể hiện là trọng tâm, là nhiệm vụ chính. Các Bộ, ngành sẽ vẫn đi trên lối mòn của việc chuẩn bị hồ sơ đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh như thực tế hiện nay đang làm mà chưa chú trọng vào việc đề xuất chính sách theo đúng mục tiêu, ý nghĩa, tinh thần của Hiến pháp năm 2013 về chức năng hoạch định chính sách, quyết định chính sách của Chính phủ.

3. Về nhiệm vụ của các cơ quan tổ chức, người có thẩm quyền trong xây dựng, ban hành VBQPPL

Dự thảo Luật đã chú trọng tới việc xác định rõ nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nhất là tăng cường trách nhiệm cho các chủ thể có đề nghị xây dựng luật,

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

6

pháp lệnh trong việc nghiên cứu, phân tích, hoạch định chính sách, đánh giá tác động của các chính sách đề xuất, trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến, trách nhiệm thẩm định, thẩm tra, giải quyết các vấn đề còn có ý kiến khác nhau, trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền ban hành văn bản trong việc xem xét, thảo luận, thông qua, quyết định ban hành… Các quy định này là cần thiết để bảo đảm đồng bộ và là các điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện tốt những đổi mới cơ bản trong quy trình hoạch định chính sách, xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, tại Dự thảo Luật chưa thể hiện rõ vai trò Hiến định của Thủ tướng Chính phủ trong việc “lãnh đạo việc xây dựng chính sách” (khoản 1 Điều 98 Hiến pháp năm 2013). Tại Dự thảo Luật chỉ quy định trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ trong việc “kết luận” tại phiên họp của Chính phủ xem xét các kiến nghị xây dựng luật, pháp lệnh không do Chính phủ trình (điểm d khoản 3 Điều 42), còn vai trò, trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ trong toàn bộ quy trình đề xuất, hoạch định chính sách – quy trình lập đề nghị chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Chính phủ thì hầu như vắng bóng.

Đối với trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc thẩm định chính sách – thẩm định các đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh trước khi trình Chính phủ, có thể thấy nhiệm vụ này là khá nặng nề đối với Bộ Tư pháp, vì đây là các chính sách trong mọi lĩnh vực quản lý nhà nước, do đó, để phát biểu chính xác về “ tính khả thi, tính dự báo của nội dung chính sách, các giải pháp và điều kiện bảo đảm thực hiện chính sách dự kiến trong đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh” và để tuyên bố “đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh đủ điều kiện hoặc chưa đủ điều kiện trình Chính phủ” là thách thức lớn đối với cán bộ làm công tác thẩm định của Bộ Tư pháp. Nếu không có cơ chế huy động sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, các hiệp hội và các cơ quan nhà nước có liên quan vào quá trình thẩm định, thì rất khó để thực hiện hiệu quả và khả thi nhiệm vụ này.

4. Bình luận về một số nội dung của Dự thảo Luật

- Dự thảo Luật quy định “Dự thảo văn bản quy định chi tiết phải được chuẩn bị và trình đồng thời với dự án luật, pháp lệnh” là cần được cân nhắc về tính khả thi, hợp lý và sự cần thiết. Nếu coi đây là biện pháp chống nợ đọng văn bản quy định chi tiết thi hành và là giải pháp hữu hiệu để giải quyết tồn tại trong thực tế hiện nay, thì cá nhân cho rằng vẫn chỉ là hình thức và không phù hợp. Vì tại Dự thảo Luật đã giới hạn phạm vi uỷ quyền quy định chi tiết rất chặt chẽ “Trường hợp trong văn bản có điều, khoản, điểm mà nội dung liên quan đến quy trình, quy chuẩn kỹ thuật thì ngay tại điều, khoản, điểm đó có thể giao cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định chi tiết” và bổ sung thêm nguyên tắc

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

7

“phải được ban hành để có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của văn bản hoặc điều, khoản, điểm được quy định chi tiết.” Do đó, nếu yêu cầu dự thảo các văn bản quy định chi tiết phải được trình đồng thời thì hợp lý hơn cả là quy định cụ thể ngay các nội dung đó vào trong văn bản được quy định chi tiết. Hơn nữa, trong các lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, các quy trình, quy chuẩn kỹ thuật (như các thông tư ban hành định mức tiêu chuẩn, quy chuẩn trong các ngành, lĩnh vực) có nội dung tương đối phức tạp, đồ sộ (như các bộ tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam, quy chuẩn thiết kế xây dựng...), không thể cùng soạn thảo và cùng trình với văn bản được quy định chi tiết. Một số quy định có thể uỷ quyền cho chính quyền địa phương ban hành văn bản quy định chi tiết cho phù hợp với điều kiện của địa phương (như chế độ, chính sách phụ cấp...) cũng rất khó để yêu cầu tất cả các địa phương cùng soạn thảo để trình cùng dự án luật, pháp lệnh hoặc nghị định của Chính phủ.

Hơn nữa, nếu Dự thảo Luật tiếp tục giữ quy định này, thì cần cân nhắc quy định tại Điều 78, 79 Dự thảo Luật để bảo đảm tính thống nhất, vì nếu đã trình cùng với văn bản được quy định chi tiết thì không cần có trình tự, thủ tục lập danh mục, kế hoạch soạn thảo, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành nữa.

- Về Điều 16: Luật Mặt trận tổ quốc Việt Nam đã được Quốc hội thông qua, trong đó xác định rõ thẩm quyền ban hành văn bản liên tịch với Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ là của Uỷ ban trung ương mặt trận tổ quốc Việt Nam, do đó đề nghị cân nhắc chỉnh lý cho phù hợp.

- Về thẩm quyền ban hành văn bản của chính quyền địa phương: tại Dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương đã xác định rõ thẩm quyền của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân ở từng đơn vị hành chính, trong đó có thẩm quyền ban hành văn bản của từng chủ thể ở từng cấp chính quyền địa phương để quyết định về các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Tại Dự thảo Luật thiết kế theo hướng khái quát rất cao phạm vi vấn đề, lĩnh vực các chủ thể này được ban hành văn bản QPPL là có sự chưa thống nhất giữa hai Luật về cùng một vấn đề. Hơn nữa, cách quy định này sẽ tiếp tục gây lúng túng cho địa phương khi xác định vấn đề nào sẽ được ban hành dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật (như khoản 4 Điều 25, khoản 3 điều 26…); quy định thẩm quyền ban hành văn bản của cấp huyện, cấp xã để thực hiện nhiệm vụ do cấp trên giao cũng chưa hoàn toàn chính xác vì theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013 thì khi chính quyền địa phương thực hiện nhiệm vụ do cấp trên giao kèm theo nguồn lực bảo đảm thực hiện tức là chỉ tổ chức thực hiện một nhiệm vụ cụ thể đã được cấp trên quyết định mà không có quyền ban hành văn bản QPPL để quyết định lại. Hơn nữa, trong dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương

DỰ ÁN PHÁT TRIỂN LẬP PHÁP QUỐC GIA (NLD)

8

hiện nay không có quy định về cấp trên giao nhiệm vụ cho cấp dưới mà chỉ có quy định về “uỷ quyền thực hiện nhiệm vụ cho cấp dưới. Ngoài ra, nếu chỉ quy định cấp huyện, cấp xã mới ban hành văn bản trong trường hợp này là chưa đủ vì ngay cả cấp tỉnh cũng sẽ được thực hiện một số nhiệm vụ do trung ương giao nhưng lại không được ban hành văn bản QPPL.

- Về thành lập Ban soạn thảo nghị định: tại Dự thảo Luật quy định theo hướng việc thành lập ban soạn thảo chỉ trong “trường hợp cần thiết”, nhưng không quy định cụ thể những trường hợp nào phải thành lập Ban soạn thảo. Điều này là cần hết sức cân nhắc, vì hầu hết các nghị định quy định nhiều vấn đề phức tạp, mức độ ảnh hưởng đến hệ thống pháp luật, đến chính sách và liên quan đến nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước. Nếu không quy định rõ các trường hợp bắt buộc phải thành lập Ban soạn thảo sẽ rất dễ dẫn đến tuỳ tiện, các Bộ, ngành sẽ không thành lập ban soạn thảo thì các cơ quan thẩm định, thẩm tra, các cơ quan có trách nhiệm tổ chức thực hiện nghị định và các cơ quan quản lý các lĩnh vực có liên quan bị điều chỉnh trong Nghị định không có cơ hội để được thảo luận, tìm hiểu sâu về nội dung của Dự thảo Nghị định, kịp thời có ý kiến thống nhất.

- Đề nghị cân nhắc bổ sung điều khoản chuyển tiếp đối với trường hợp đến ngày Luật có hiệu lực, các Luật hiện hành vẫn giao thẩm quyền ban hành thông tư liên tịch cho các bộ và các văn bản đó chưa được ban hành, thì xử lý theo hướng nào: chuyển thành nghị định của Chính phủ hay giao cho một cơ quan ban hành văn bản.

Tài liệu tham khảo 1. Báo cáo số 32/BC-CP của Chính phủ về tổng kết thi hành Hiến pháp năm

1992. 2. Báo cáo số 135/BC-CP của Chính phủ về kết quả lấy ý kiến nhân dân vào

Dự thảo Hiến pháp sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992. 3. Chương VII – Chính phủ, Sách Hiến pháp năm 2013 – những điểm mới

mang tính đột phá, NXB Tư pháp, 2015. Tác giả TS Dương Thanh Mai. 4. Dự thảo Luật tổ chức Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội

khóa XIII.