1

&

ENERGIETRANSITIE

Marcel Nahapiet & Hannah Jansen Morrison

Versie 1, Juni / Juli 2016Nahapiet & Morrison.

INSPIRATIESTUK

Idee & Concept: Nahapiet Uitwerking & Storyline: Nahapiet & Morrison

Voor (semi-)overheden

Strategie • Visual Business Analysis • Verhaalstrategie • Social Media & Digital

2

&

Because we believein the creative powers

of everyone.“

&

INTRODUCTIE Slides 2-6

INSPIRATIESTUK Slides 7-26

INTRODUCTIE

INTRODUCTIE

3

&

“Visie! Niemand heeft visie waar de energietransitie naartoe gaat!”Het is een opmerking die we vaak horen in de gesprekken die we hebben in de energiesector.

Er is een energieakkoord met daarin een visie. En dit akkoord is het resultaat van de samenwerking en input van verschillende partijen. Ondanks dat blijven we vanuit verschillende hoeken van de markt horen dat er onvoldoende visie is.

De mogelijke oorzakenWij van Nahapiet & Morrison denken dat dit komt door:

• Communicatie De relevantie voor jou en mij blijft onduidelijk.

• Nieuw type rol nodig Er is onvoldoende geloof dat de tradionele rol voor deze nieuwe uitdaging kan werken.

• Nieuw type aanpak nodig Net als bij de rol, is er onvoldoende geloof dat de tradionele aanpak (poldermodel) kan werken.

In feite is er een fundamenteel verschil van inzicht bij diverse belangrijke spelers in de markt over “How To Get Things Done.”

INTRODUCTIE

INTRODUCTIE

INTRODUCTIE

4

&

Nahapiet & Morrison geven graag een eerste schets van een andere opzet.

Dit omdat de energietransitie van groot belang is voor ons allen: voor onze toekomstige welvaart, welzijn en zelfs voor het voortbestaan.

Het doel hiervan is om stakeholders te inspireren in de verdere ontwikkeling van het energietransitie-plan.

5

&

Waar strategievorming mogelijk mis gaatVISIEOp het speelveld

POSITIONERINGDe eigen rol

AANPAKDoel, plan & activiteiten

UITVOERINGHet daadwerkelijk uitvoeren

RESULTATENMeten en bijsturen

Strategie met onbekend resultaat

Communicatie: de verhaallijn & de manier van communicatie. Complex verhaal, meerdere “kernboodschappen”, veel tekst.

Rol: veel partijen geven aan dat het speelveld dusdanig veranderd is dat de traditionele rol en aanpak niet meer tot de gewenste resultaten leiden.

Aanpak: “Nederland moet het poldermodel voorbij streven om deze unieke uitdaging effectief op te kunnen pakken.” Dat is een veelgehoorde terugkoppeling op de uitvoering.

Idee

Idee

Plan

Effectieve strategie

Het is

INTRODUCTIE

6

&

Inspiratiestuk

Deze schets geeft geen volledige uitwerking weer.

7

&

ENERGIETRANSITIE Visie

EnergieRevolutieeen economischerevolutie

Drie drijvende krachten:

Klimaat &Duurzaamheid

Onafhankelijkheid

De kernboodschap

Deze schets geeft een illustratie van de kernboodschap.

INSPIRATIESTUK

8

&

De energierevolutie bepaalt de welvaart

FLORENCERENAISSANCE

ENGLANDINDUSTRIAL REVOLUTION

NEDERLANDENERGIETRANSITIE

NEDERLANDGOUDEN EEUW

NECNederlandse

energietransitiecompagnie

AMBITIE. Nederland is dé hub in de energietransitie: net zoals Amsterdam de stapelmarkt was in de Gouden Eeuw.

Stapelmarkt:In Amsterdam kwam alles samen: mensen, goederen, diensten, productie, geld, innovatie.

&

INSPIRATIESTUK

9

&

Als we de energietransitie niet halenDat heeft vergaande negatieve gevolgen voor onze welvaart en ons welzijn

ACHTERUITGANG VANWELVAATSNIVEAU

LANGER WERKENLangere werkweek,Pensioenleeftijd 75>

Lagere koopkracht,hogere onzekerheid op werk,laagwaardig werk.

MILIEUVERVUILING

KOSTEN MILIEU

VERLIES BEDRIJVIGHEIDOvername door buitenlandse bedrijven.

Het missen van de nieuwe economische sectoren.

VERLIES CONCURREND VERMOGENDure energie, afhankelijkheid van andere landen.

Slechte lucht- en drinkwaterkwaliteit,Gezondheidsklachten.

Hoge kosten schoonmaakmilieu.

INSPIRATIESTUK

10

&

De troeven van Nederland

Wendbaar

De belangen zijn groot voor nieuwe verdienmodellen.

Nederland kan daardoor dé proeftuin en springplank zijn.

Sterk in energie: Shell, Rotterdam, Energietechnologie.

Innovatie is de drijvende kracht van de energietransitie.Kennis: water, wind, bio, chemie, landbouw, techniek.

Internationaal netwerk, open cultuur.Handelsnatie.

&

INSPIRATIESTUK

ENERGIETRANSITIEVisie op de

FUNDAMENTELE VERBETERING VAN ONS SOCIAAL-ECONOMISCH BESTEL.

De energietransitie is eeneconomische & ecologische kans waarin Nederland leidend zal zijn.

INSPIRATIESTUK

11

&

12

&1870

De OLIE revolutieEen voorbeeld van de sociaal- economische impact van een grote revolutie

Standard Oil

1903

Ford

1925

Chemie

1960

Vervoer

2000

Industrie

De vondst van M

aakt

e m

ogel

ijk HANDEL Internationale handel, verkorten reistijd.

Een auto voor iedereen: vrijheid, vakantie, arbeidsmobiliteit.AUTO

INDUSTRIEENOLIE

Chemie, Plastic, Auto.

ENERGIE Goedkope energie > toename welvaart en welzijn.

Welvaart

Welzijn

Industrie

&

INSPIRATIESTUK

13

&1870

De OLIE revolutieEen voorbeeld van de sociaal- economische impact van een grote revolutie

Standard Oil

1903

Ford

1925

Chemie

1960

Vervoer

2000

Industrie

De vondst van M

aakt

e m

ogel

ijk HANDEL Internationale handel, verkorten reistijd.

Een auto voor iedereen: vrijheid, vakantie, arbeidsmobiliteit.AUTO

INDUSTRIEENOLIE

Chemie, Plastic, Auto.

ENERGIE Goedkope energie > toename welvaart en welzijn.

Welvaart

Welzijn

IndustrieBij aanvang van deze revolutie was de precieze

impact onbekend.Maar dergelijke revoluties zijn bepalend voor

de welvaart en het welzijn.

Amerika had de visie en daadkracht.

&

INSPIRATIESTUK

Patronen in de succesverhalen van vroegerWaarom waren landen succesvol

• Internationale focus betekende grote afzetmarkt.

• Nood tot bedrijfsefficientie • Energieprijs laag door innovatie

Aantrekkende kracht op & stimulans van investeerders, wetenschappers en ondernemers.

• Sterk internationaal handelsnetwerk

• Goed investeringsklimaat• Technologische voorsprong

Amsterdam stapelmarkt: alle goederen, diensten, informatie, investeerder en ondernemers te samen.

Industriële Revolutie

GoudenEeuw

Hotspots

Centrale plekken waar alles en iedereen samenkomt: ondernemers, investeerders, handel, diensten, wetenschap.

INSPIRATIESTUK

14

&

HUIDIG ECONOMISCH KRACHTENVELDVisie op

VoortdurendeWedstrijd

VeranderendeMotor

Internationalefocus

Handel, Diensten& Maakindustrie

Aanpassendvermogen

Tussen alle landen en regio’s. Op alle vlak-ken.

Nu vooral: inventiviteit en snelle opschaling.

Internationale afzetmarkt is vereiste voor succes.

Traditioneel sterk in handel en diensten.

Hoog adaptief vermogen van de economie is nodig.

INSPIRATIESTUK

15

&

HUIDIG ECONOMISCH KRACHTENVELDVisie op

VoortdurendeWedstrijd

VeranderendeMotor

Internationalefocus

Handel, Diensten& Maakindustrie

Aanpassendvermogen

Tussen alle landen en regio’s. Op alle vlak-ken.

Nu vooral: inventiviteit en snelle opschaling.

Internationale afzetmarkt is vereiste voor succes.

MAAKINDUSTRIE moet weer meer prominentie krijgen. Oa. door IOT en waarde creatie.

Hoog adaptief vermogen van de economie is nodig.

INSPIRATIESTUK

16

&

7 succesfactoren in de energietransitieInzichten uit de geschiedenis in combinatie met het huidig economisch krachtenveld

WETTELIJKKADER

MAATSCH.ADOPTATIE &

ACTIVATIEFINANCIERING STIMULANS

OVERHEIDONDERNEMER-

SCHAPKENNIS-

ONTWIKKELINGINNOVATIE

Mogelijkheden & Regels

Banken, Investereerders, Crowdfunding.

Daar waar er nog geen business case is.

Winstgevendheid, internationale focus, maakindustrie, cross-disciplinair

Product & dienstontwikkeling

Fundamenteel onderzoek.

Meer dan draagvlak: activatie. By The People For The People.

Benodigdheden om de ambitie te halen

INSPIRATIESTUK

17

&

Kansen door de energietransitieOnze daadkracht bepaalt of wij profiteren van deze veranderingen

Verdienmodel

Sectoren

Waardeketen

Duurzaam

Openbare ruimte

Sociaal

Huis & Auto

Waarde creatie: verschuiving van en onstaan van nieuwe sectoren.

Zonnepanelen. Windmolens. Laadpalen in de openbare ruimte.

Huizen worden anders gebouwd. De auto is onderdeel van het energienet.

Nieuwe vaardigheden, kennis en houding.

De energiesector gaat volledig veranderen.

Rollen, locatie, vaardigheden en activiteiten. De aard van het werk en rolverdeling verandert.

Huishoudens gaan divers type diensten en producten maken, verhandelen.

Circulariteit. “Afval”. De link tussen consumentisme en afval.

Onderwijs

Energie

ProSumer

Wijk, Stad, Land

INSPIRATIESTUK

18

&

19

&

ENERGIETRANSITIE Rollen in de

Overheid Bedrijven &Organisatie

Burgers

INSPIRATIESTUK

20

&

RIJKSOVERHEID

Wettelijk Kader

Verbinden &Inspireren

Stimuleren

Opdrachtgever

Een selectie van de rollen en spelersGem /

Provincies

Onderwijs &Wetenschap

Energie-sector

BurgerPublieke GebouwenDuurzaamheidsproeftuinen

Technische studies: fundamenteelverbeteren rendement

Bedrijfsstudies:verdienmodelduurzame lokale energie voor burgers en bedrijven.

Duurzame Energie Les & Praktijk voor scholieren,Studierichting voor studenten.

Lokale Stimulans Beleid: Gemeenteklimaatneutraal in 2050

Ontwikkeling van:betaalbaar, duurzaam,betrouwbaar net & energiebronnen

Stimulans: Huis klimaatneutraal in 2050

Flexibiliteit: Opwekken, opslaan,terugleveren, slimladen

Omscholingpersoneel

Bedrijfs-leven

OntwikkelenHard- & Software

INSPIRATIESTUK

Vanuit de (semi-)overheid zijn er vier zakenZodat Nederland de centrale hub van de energietransitie wordt.

WETTELIJKKADER

VERBINDEN &INSPIREREN

STIMULEREN OPDRACHTGEVER

INSPIRATIESTUK

21

&Slide 15: moet eruit, of misschien beter: 4 belangrijke rollen die de overheid en het bedrijfsleven op zich nemen.

22

&

PROGRAMMA OVERZICHT

RIJKSOVERHEIDENERGIETRANSITIE

NEC

Wettelijk kader

Verbinden &Inspireren

Stimuleren

Opdrachtgever

Ronde Tafel Europees overleg

Energie Dialoog Industrie, Infra & Vervoer, Steden,

Landbouw, Huishoudens, Disruptieve Innovatie

Handelsmissie

Energie Lokaal

Summit venture capitalist - energiestransitie

R&D Subsidie: 2 Milj / jaar

Energietransitie Circulaire EconomieVisie

Duurzaamheid Laadinfra & Publieke Ruimte

&

Zo geeft de Overheid invulling aan haar rol.INSPIRATIESTUK

Programma’s(Semi-)overheid

23

&

24

&

ENERGIE LOKAAL

Stadhuis School

Scholieren12-18 jr

Studenten19-25 jr

Scholen &Universiteiten

Lokale Bedrijven

Gemeenten &Provincies GEO

PROGRAMMA #1

Proeftuinen Studenten, scholen en bedrijven.Installeren, leren, innoveren en ondernemen. Duurzame energie oplossingen in hun directe omgeving.

Voordelen• Stimulans kennis op jonge

leeftijd.

• Stimulans van lokaal bedrijfsleven & innovatie.

• Opbouwen van een industrie.

• Kennis & ervaring: techniek, gedrag, ict, sturing.

• Zichtbaarmaken van de energietransitie in de stad.

• Vieren: jaarlijkse prijs van beste scholier, student en start-up

InstalleerLeer

InnoveerOnderneem

“ De sollicitant van de toekomst heeft de scholierenprijs gewonnen,

is afgestudeerd in de energiestransitie,en kan in Nederland aan de slag.&

INSPIRATIESTUK

25

&

RONDE TAFEL

DoelRealisatie van de visie om de stapelmarktvan de energietransitie te worden.

Samen komen we tot de juiste regelgeving om de Stapelmarkt van de energietransitie te worden

2x / jaar

EnergiesectorNutsbedrijf, Productie, Transport

BedrijfslevenTechniek, Diensten,

WetenschapStudenten, Faculteiten,Kennisinstituten

Maatsch. InstantiesNGO’s, publieke organen

BurgersHet publiek

MinisterieEZ, IenM Input voor

De juiste kaders en regelgeving waarmee• De totstandkoming van

de energietransitie gerealiseerd wordt.

• Met een volwaardige bewaking van maatschappelijke belangen.

Werkwijze• Analyseren en balanceren van korte- en

lange termijn belangen.• Zicht op het volledige speelveld c.q. geen

silo’s.• Stimulans van breed maatschappelijke

discussie dmv publicatie van visie en inzichten.

PROGRAMMA #2

&

INSPIRATIESTUK

26

&

SUMMITVENTURE CAPITALISTENERGIETRANSITIE

AMSTERDAM

FINANCEPrivaat &Institutioneel

NL Lokaal & Landelijk, Europees & Wereldwijd

Gevestigde bedrijven,Start Ups,

Praktisch &Fundamenteel

ONDERNEMERS

WETENSCHAPOVERHEDEN

Jaarlijks

Host: EZ

NECPROGRAMMA #3

&

INSPIRATIESTUK

27

&

nahapietmorrison.com

Strategie & Communicatie

Strategie • Visual Business Analysis • Verhaalstrategie • Social Media & Digital