WAKACJE 2015

ZDROWE i BEZPIECZNE

A B C zbieracza grzybów· Zbieramy gatunki grzybów tylko dobrze znanych.

· Nie zbieramy grzybów bardzo młodych, starych i przejrzałych, a takŜe gatunków, którychnie znamy. Nie niszczymy Ŝadnych grzybów, takŜe trujących, poniewaŜ są potrzebne wekosystemie leśnym.

· Zbieramy grzyby całe poprzez wykręcanie z podłoŜa. Pozostały dołek zasypujemy ziemią ilekko przygniatamy, poniewaŜ w ten sposób zabezpieczamy grzybnię. Zbieranie grzybówprzez ułamanie trzonu lub obcięcie noŜem dolnej jego części jest szkodliwe dla grzybni, atakŜe utrudnia rozpoznanie wszystkich charakterystycznych cech grzyba, tak bardzoistotnych do określenia jego bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi.

· Zbieramy grzyby tylko do łubianek i przewiewnych koszyków. W torebkach, siatkach ikoszykach plastikowych grzyby łatwo ulegają zaparzeniu i zepsuciu. Nawet w jadalnychgatunkach grzybów mogą wtedy wytwarzać się substancje trujące i szkodliwe dla zdrowia.

· Nie oceniamy grzybów nam nieznanych na podstawie smaku, poniewaŜ – przykładowo –śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy ma smak łagodny, nie wyróŜniający się niczymszczególnym. Nie wierzmy teŜ starym przesądom mówiącym o ciemnieniu cebuli lubczernieniu srebrnej łyŜki, włoŜonych do potrawy z grzybów, co miałoby świadczyć o tym, Ŝejest ona sporządzona z gatunków grzybów niejadalnych czy trujących.

A B C przyrz ądzania i spo Ŝywania potraw z grzybów

· Grzyby są potrawą cięŜko strawną i dlatego nie wolno podawać ich małym dzieciom,ludziom w podeszłym wieku oraz osobom cierpiącym na choroby układu pokarmowego.

· Potrawy z grzybów naleŜy spoŜywać świeŜe, bezpośrednio po sporządzeniu.

· Nie wolno przetrzymywać potraw z grzybów nawet w lodówce, poniewaŜ łatwo się onepsują i szybko powstają w nich substancje trujące.

NaleŜy pamiętać, Ŝe zatrucia grzybami objawiają się bólami głowy, brzucha, nudnościami ibiegunką. W takich sytuacjach niezwłocznie naleŜy zgłosić się do lekarza. NaleŜy wiedzieć,Ŝe przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, poktórej stan chorego gwałtownie się pogarsza. Zgłoszenie się w porę do lekarza moŜechoremu uratować Ŝycie.

Państwowa Inspekcja SanitarnaŜyczy bezpiecznego grzybobraniai przyjemnego wypoczynku w lesie !

Opracowanie: ElŜbieta Łata, Maria Suchowiak (Główny Inspektorat Sanitarny)

Konsultacja: grzyboznawca Anna Oleńko (Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna wWarszawie)

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE NOROWIRUSÓW (rodzaj: Norovirus, rodzina: Caliciviridae)

Informacje ogólne Norowirusy należą do rodziny kaliciwirusów. Do grupy tej należą wirusy określane dawniej jako Norwalk, Norwalk-like (Norwalk podobne) oraz wirusy Sapporo i Saporo-like. Obecnie znane są co najmniej 4 ich genotypy: GI, GII, GIII i G IV. Do kaliciwirusów należy także przenoszony drogą pokarmową wirus zapalenia wątroby typu E. Norowirusy są uznane za jeden z najistotniejszych czynników powstawania zakażeń pokarmowych o nieustalonej albo wirusowej etiologii zwłaszcza u dorosłych. W przypadkach osób osłabionych oraz w starszym wieku zakażenie tymi wirusami może prowadzić do zgonów, których bezpośrednią przyczyną jest odwodnienie organizmu. Wirusy te są pozbawione osłonki lipoproteinowej; a tym samym oporne na rozpuszczalniki lipidów i łagodne detergenty, ulegają inaktywacji w środowisku kwaśnym o pH 3 do 5. Dobre skutki mają też związki chloru i H202. Temperatura 600C inaktywuje norowirusy w ciągu 30 minut. Drogi zakażenia Do infekcji może dojść poprzez kontakt z chorymi osobami, przedmiotami, powierzchniami zanieczyszczonymi cząsteczkami wirusa pochodzącego z wymiocin i fekaliów. Do zakażenia może dojść także poprzez zanieczyszczoną wirusem żywność lub wodę. Norowirus jest bardzo zakaźny -uznano, że już 10 cząsteczek wirusa może spowodować zakażenie. Najczęstszymi miejscami zbiorowych zatruć pokarmowych spowodowanych norowirusem (obejmujących swym zasięgiem większą ilość osób) są zakłady żywienia zbiorowego np. stołówki, restauracje, bary, a także przyjęcia rodzinne, gdzie dochodzi do bezpośredniego lub pośredniego zanieczyszczenia żywności. Poza zakażeniem spowodowanym brakiem zachowania zasad higieny w czasie kontaktów z chorą osobą, lub zanieczyszczonymi przedmiotami, powierzchniami, toaletą, naczyniami etc. źródłem zakażenia mogą być także świeże (lub mrożone) warzywa i owoce nie poddane obróbce cieplnej, które mogły ulec zakażeniu norowirusem na etapie zbioru, skupu lub produkcji. Może być to wynik nie stosowania zasad higieny przez osoby mające kontakt z żywnością (np. w sezonie przez osoby zbierające owoce), lub używania do mycia lub podlewania roślin wody o nieodpowiedniej jakości, a także zanieczyszczenia fekaliami ludzkimi. Często źródłem zachorowań mogą być także małże dwuskorupowe (ostrygi). Przebieg choroby Choroba rozwija się w ciągu 1-2 dni od zakażenia. Objawy tj. wymioty i/lub biegunka pojawiają się nagle. Ponadto może wystąpić gorączka, bóle głowy, stawów. U zdrowych dorosłych osób choroba trwa krótko (od 24 do 60 godzin) natomiast u małych dzieci biegunka może trwać do tygodnia. Badania wykazały, że w szczególności u dzieci cząsteczki wirusa są wydalane do ok. miesiąca od chwili wystąpienia zachorowania. Ponadto u około 30% osób, które uległy zakażeniu może ono przebiegać bezobjawowo lub w postaci lekkiej. Objawy żąłądkowo-jelitowe mijają najczęściej bez powikłań i innych skutków.

JAK ZAPOBIEC ZAKAŻENIU ŚWIEŻYCH I MROŻONYCH OWOCÓW I WARZYW WIRUSAMI, KTÓRE POWODUJĄ ZATRUCIA POKARMOWE?

W przypadku spożywania świeżych lub mrożonych (jedzonych po rozmrożeniu) owoców i warzyw, istnieje ryzyko ich zanieczyszczenia wirusami powodującymi zaburzenia żołądkowo – jelitowe (tzw. grypa żołądkowa wywoływana przez norowirusy) lub też groźniejsze choroby tj. żółtaczkę zakaźną.

Głównym źródłem zakażenia na etapie uprawy jest gleba lub woda zanieczyszczona fekalilami. Najlepszą metodą wyeliminowania potencjalnego zakażenia norowirusem, jest stosowanie Dobrej Praktyki Rolniczej (GAP) i Produkcyjnej (GMP) oraz Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) już na etapie uprawy i zbioru.

Na dalszych etapach produkcji (zakładach produkujących i pakujących mrożonki, sałatki etc. oraz w zakładach żywienia zbiorowego) muszą zostać wyeliminowane źródła zakażeń fekaliami, brudną wodą oraz kontakt osób chorych z żywnością. Przedsiębiorstwa te muszą stosować zasady systemu HACCP i Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP).

W SZCZEGÓLNOŚCI:

− Osoby, które mają objawy chorobowe (m.in. biegunkę, wymioty), nie powinny mieć kontaktu z żywnością (nie mogą prowadzić zbioru, produkcji, sprzedaży żywności, przygotowywać posiłków etc.). Osoby te powinny zgłosić się do lekarza.

− Należy zapewnić pracownikom dostęp do czystej toalety.

− Pracownicy muszą każdorazowo myć ręce przed rozpoczęciem pracy, w przerwie, po skorzystaniu z toalety etc.

− Woda i gleba na obszarach upraw rolniczych nie mogą być zanieczyszczone fekaliami.

− Woda stosowana do podlewania owoców i warzyw musi spełniać wymagania jakościowe i nie może być skażona

fekaliami ludzkimi.

– Uprawy nie mogą być nawożone fekaliami ludzkimi.

– Do mycia żywności należy stosować wodę przeznaczoną do spożycia spełniającą wszystkie wymagania jakościowe.

– Sprzęt używany do zbioru, transportu, przechowywania, sprzedaży i przetwórstwa owoców i warzyw powinien być myty – zgodnie z wdrożonymi procedurami mycia i dezynfekcji.

– przedsiębiorca na każdym etapie produkcji ma obowiązek zapewnić możliwość prześledzenia drogi surowców i produktów „krok w tył, krok w przód” – aby w każdej chwili można było ustalić od kogo kupił surowce, które użył do produkcji i komu sprzedał swoje produkty.

Także konsument powinien zawsze stosować zasady higieny.

PAMIETAJ: PODSTAWOWE ZNACZENIE DLA BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI MA ZACHOWANIE ZASAD HIGIENY “OD POLA DO STOŁU” A WIĘC W CZASIE CAŁEJ DROGI JAKĄ PRZEBYWAJĄ PRODUKTY SPOŻYWCZE, ZANIM TRAFIĄ NA STÓŁ KONSUMENTA – W CZASIE ZBIORU, SKUPU, PRODUKCJI I PRZETWARZANIA W ZAKŁADZIE, W CZASIE TRANSPORTU, SPRZEDAŻY KONSUMENTOWI ORAZ PRZYRZĄDZANIA POSIŁKÓW.

KONSUMENCI POWINNI ZAWSZE MYĆ OWOCE I WARZYWA PRZED SPOŻYCIEM.

Szczegółowe wytyczne, które mogą być stosowane przez producentów żywności:

Code of hygienic practice for fresh fruits and vegetables (Kodeks praktyki higienicznej dla świeżych owoców i warzyw )-cac/rcp 53 – 2003

Recommended international code of practice General principles of food hygiene (Zalecany międzynarodowy kodeks zasad higieny) Cac/rcp 1-1969, -2003

http://www.codexalimentarius.net/web/standard_list.do?lang=en

Drogi możliwych zakażeń człowieka norowirusem*

* document źródłowy – “Opinion of the Scientific Committee on veterinary measures relating to public health on Norwalk-like viruses, adopted on 30-31 January 2002, European Commission, DG SANCO, Directorate C - Scientific Opinions

BEZPOŚREDNIE ZANIECZYSZCZENIE–człowiek-człowiek –kontakt z żywnością

KLIENT/

KONSUMENT

CHORY

WodociągiWoda pitna i przemysłowa

Nawadnianie owoców, warzyw

małże dwuskorupowe

Pływanie, kontakt z wodą

ŚCIEKI

POBÓR WODY

„MOKRA” DROGA

ZAKAŻENIA

„SUCHA” DROGA

ZAKAŻENIA

TOKSOKAROZAAtakuje podstępnie!

Zdradliwa, podobna do grypy!Czai się na chodnikach, trawnikach, w

piaskownicach,Jaja larw, cysty i glisty toksokarozy są w PSICH

ODCHODACH !

Przeciętny pies wydala około 100-200 g kału oraz 0,25-1,25 litramoczu dziennie, po przemnożeniu przez liczę psów w średniej wielkościmieście daje to w skali roku 50-100 ton odchodów, a to już poważnyproblem, tym bardziej, że można mówić o znacznej koncentracji psichekskrementów na stosunkowo niewielkich obszarach w pobliżu budynkówmieszkalnych.

Tylko nieznaczny odsetek właścicieli odrobacza

swoje zwierzęta domowe.

Nieuprzątnięte psie odchody są doskonałą pożywką

dla wielu drobnoustrojów i pasożytów, które mogą

przetrwać w piaskownicach lub murawie parków

w oczekiwaniu na nowego żywiciela.

Ocenia się, że cccooo tttrrrzzzeeeccciii pppiiieeesss w Polsce dotknięty jesttą chorobą, która często przekazywana jest przez

zakażone matki szczeniętom.Dlatego bardzo istotne jest jjjaaakkk nnnaaajjjwwwccczzzeeeśśśnnniiieeejjjssszzzeee

ooodddrrrooobbbaaaccczzzaaannniiieee szczeniąt i kociąt oraz systematyczneodrobaczanie zwierząt dorosłych.

Pamiętaj !

„„„ PPPiiieeesss pppooo sssooobbbiiieee nnniiieee pppooosssppprrrzzząąątttaaa !!!!!! ”””

W związku z tym zaleca się rodzicom:

- odrobaczanie psów i kotów - co najmniej 4 razy do r oku przy pomocy preparatów zalecanych przez lekarzy wetery narii,- nie dopuszczanie do kontaktów dzieci z nieznanym i zwierz ętami,- zabezpieczenie piaskownic (plandeki) i placów za baw dla dzieci (ogrodzenia) przed kontaktem ze zwierz ętami,- okresowa wymiana piasku w piaskownicach,- sprz ątanie odchodów zwierz ąt z terenów publicznych i

prywatnych przez wła ścicieli,- mycie r ąk przed jedzeniem, po zabawie na placu zabaw lub

w piaskownicy, pracach ogrodniczych i konta kcie ze zwierz ętami, - używanie gumowych r ękawic przy wykonywaniu prac w ziemi,

Żyjemy w środowisku, w którym ważnym elementem są zwierzętaŻyjemy w środowisku, w którym ważnym elementem są zwierzętaŻyjemy w środowisku, w którym ważnym elementem są zwierzętaŻyjemy w środowisku, w którym ważnym elementem są zwierzętadomowe, takie jak pies lub kot. To nasi ulubieńcy i przyjaciele, aledomowe, takie jak pies lub kot. To nasi ulubieńcy i przyjaciele, aledomowe, takie jak pies lub kot. To nasi ulubieńcy i przyjaciele, aledomowe, takie jak pies lub kot. To nasi ulubieńcy i przyjaciele, ale

mogą stanowić także dla człowieka poważne zagrożenie.mogą stanowić także dla człowieka poważne zagrożenie.mogą stanowić także dla człowieka poważne zagrożenie.mogą stanowić także dla człowieka poważne zagrożenie.

W kale zwierząt domowych mogą znajdować się drobnoustroje lub

pasożyty wywołujące choroby odzwierzęce (zoonozy). Do najczęściej

występujących chorób odzwierzęcych należą: Toksokaroza – gro źnachoroba paso żytnicza, wywoływana przez inwazj ę larw psich lub kocichglist (toksokar), Toksoplazmoza, B ąblowica, Tasiemczyca, Salmonellozy

- grzybice, choroby bakteryjne układu pokarmowego.

ULOTKA

dla Rodziców

- obcinanie, krótko paznokci dzieciom,

- mycie jarzyn i owoców pod bie żącą wodą,

- unikanie karmienia dzieci na placach zabaw

i w piaskownicach

TOKSOKAROZA – choroba pasożytnicza, którejnosicielami są zwierzęta domowe, przede wszystkim psy.

Zmiany chorobowe powstałe na skutek przemieszczającychsię po organizmie człowieka larw zależą od ilości

pasożytów, ich umiejscowienia, żywotności, a takżewrodzonej odporności człowieka.

TASIEMCZYCA - spowodowana psim tasiemcem, możedoprowadzić do zaburzeń ze strony przewodu

pokarmowego, takich jak niestrawność, utrata apetytu,bóle brzucha i wymioty. Może także dojść do zaburzeń

nerwowych spowodowanych neurotoksynamiwydzielanymi przez tasiemca.

Pasożyty te zachowują żywotność i zdolność dozarażania w sprzyjających warunkach nawet do kilku lat.

Rodzicu - Pies po sobie nie posprząta !

Niesprz ątanie po swoim psie jest wykroczeniem !

Strażnik Miejski lub Policjant ma prawo do nało żenia mandatu karnego w wysoko ści do 555000000 zzzłłł ... lub zło żenia do sądu wniosku o ukaranie z art.145 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeksu Wykrocze ń (Dz. U. z 2007r. Nr 109, poz756 ze zm.)

Dodatkowe informacje na: www.pis.lodz.pl/kutno

Opracowała: PSSE KUTNO – Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia

PPPOOOSSSPPPRRRZZZĄĄĄTTTAAAJJJ PPPOOO SSSWWWOOOIIIMMM PPPSSSIIIEEE III KKKOOOCCCIIIEEE !

w odchodach psów i kotów mogą występować groźne dlazdrowia, a nawet życia bakterie, grzyby, pierwotniaki i innepasożyty, które mogą być przyczyną wielu chorób m in.:

toksoplazmozy, toksokarozy, tasiemczyc, lambliozy,salmonellozy i innych.

W celu uniknięcia zakażeniem należy:

- myć ręce po każdym kontakcie ze zwierzętami,- myć owoce i warzywa,- sprzątać odchody zwierząt z terenów publicznych i prywatnych, by nie narażać innych ludzi na styczność z odchodami psów,- nie wpuszczać zwierząt na place zabaw dla dzieci- regularne odrobaczać zwierzęta - co najmniej 4 razy w roku.

nie narażaj zdrowia i życiaposprzątajzanieczyszczeniapozostawianeprzez swoich pupili

OOO ccczzzyyysssttteee iii hhhiiigggiiieeennniiiccczzznnneee ooosssiiieeedddlllaaa iii uuullliiiccceeepppooowwwiiinnnnnniii dddbbbaaaććć wwwssszzzyyyssscccyyy mmmiiieeessszzzkkkaaańńńcccyyy

U W A G A !WWWłłłaaaśśśccciiiccc iiieeelll pppsssaaa jjjeeesssttt zzzooobbbooowwwiiiąąązzzaaannnyyy dddooo pppooosssppprrrzzząąątttaaannniiiaaa pppsssiiiccchhhooodddccchhhooodddóóówww,,, zaś gminy do zapewnienia czysto ści i porz ądkuna swoim terenie oraz stworzenia warunków niezb ędnych doich utrzymania, m.in. zapobiegaj ąc zanieczyszczeniu ulic,placów i terenów otwartych. Ka żda gmina okre śla wymaganiawobec osób utrzymuj ących zwierz ęta domowe w zakresiebezpiecze ństwa i czysto ści w miejscach publicznych napodstawie ustawy z dnia 13 wrze śnia 1996r. o utrzymaniuczysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236 poz.2008 ze zm.)

P a m i ę t a j!

Niesprz ątanie

po swoim psie

jest wykroczeniem !

Strażnik Miejski lub Policjant ma prawo do nało żenia mandatu karnego w wysoko ści dddooo 555000000 zzzłłł ... lub zło żenia dddooo sssąąąddduuu wniosku o ukaranie z art.145 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeksu Wykrocze ń (Dz. U. z 2007r. Nr 109,

poz756 ze zm.)

Dodatkowe informacje na : www.pis.lodz.pl/kutno

Opracowała: PSSE KUTNO – Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia

Niezbędnik podróŜnika - informacje dla wyjeŜdŜającychNa co naraŜeni są podróŜni? Według badań przeprowadzonych

corocznie wśród podróŜujących Europejczyków, prawie zawsze

wskazują oni na:

• uprawianie sportu w trakcie pobytu za granicą, co wiąŜe się zryzykiem urazu,

• poddawanie się zabiegom kosmetycznym obarczonympotencjalnym ryzykiem naruszenia ciągłości skóry,

• przeŜywanie wakacyjnych romansów,

• poddawanie się zabiegom przekłuwania uszu lub wykonywaniatatuaŜy.

KaŜda z tych sytuacji sprzyja zakaŜeniu wirusowym zapaleniem wątrobytypu B, groźną chorobą, która moŜe prowadzić do marskości wątroby, wkonsekwencji do raka pierwotnego wątroby, a nawet śmierci pacjenta.Pamiętajmy takŜe, Ŝe wirusem WZW typu B zakaŜamy się o wiele łatwiej niŜwirusem HIV. Ryzykuje kaŜdy, kto nie jest zaszczepiony.

Potencjalnie groźne moŜe być takŜe wirusowe zapalenie wątroby typu A,tzw. Ŝółtaczka pokarmowa, która jest jedną z najczęściej występującychchorób zakaźnych na świecie. Do zachorowania moŜe dojść poprzez spoŜyciezanieczyszczonej wirusem wody pitnej lub mytych w niej owoców i innychsurowych pokarmów. A o to podczas wakacji bardzo łatwo.

Szacuje się, Ŝe ryzyko zachorowania na WZW typu A wśród podróŜującychjest 100 razy większe niŜ ryzyko zachorowania na dur brzuszny i 1000 razywiększe niŜ ryzyko zachorowania na cholerę.

Dobre rady przed wyjazdem- Zapytaj swojego lekarza o niezbędną profilaktykę przed wyjazdem(badania i szczepienia). Nigdy nie jest za późno na konsultacje z lekarzem ipodjęcie niezbędnych środków ostroŜności.

- Zawsze podróŜuj z podręczną apteczką, która będzie zawierać niezbędneleki i środki opatrunkowe.

- Zadbaj o higienę i dietę. Zanieczyszczone produkty spoŜywcze i woda sączęstym źródłem zakaŜenia wirusowym zapaleniem wątroby typu A. Zawszemyj i susz ręce przed posiłkiem. Pij wyłącznie butelkowaną lub przegotowanąwodę. Unikaj kostek lodu. Obieraj wszystkie owoce i warzywa. Chrońjedzenie przed owadami. Unikaj niegotowanego mięsa oraz skorupiaków.

- UwaŜaj na owady, na przykład na komary, które mogą przenosić szeregchorób (np. malarię, Ŝółtą gorączkę). Stosuj preparaty odstraszające owady.

- Korzystaj ze słońca z umiarem. Unikaj przebywania na słońcu, gdy jegooddziaływanie jest najsilniejsze. Stosuj kremy ochronne.

- Unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych, które mogą być przyczynązakaŜeń wirusem WZW typu B czy HIV.

• Po powrocie skontaktuj się z lekarzem. Jeśli po powrocie twojesamopoczucie nie będzie najlepsze, bezzwłocznie udaj się do lekarza izasięgnij jego porady.

Potencjalne choroby

Wirusowe zapalenie w ątroby typu Achoroba wymaga długiej, często kilkumiesięcznej hospitalizacji. Nieleczona w

niektórych przypadkach moŜe prowadzić do niewydolności wątroby, a wkonsekwencji do śmierci. MoŜna się przed nią ochronić za pomocą szczepień.

Wystarczy przyjąć dwie dawki szczepionki lub trzy dawki szczepionkiskojarzonej i wtedy zyskać jednocześnie ochronę przed WZW typu A i WZW

typu B.

Wirusowe zapalenie w ątroby typu BzakaŜenie następuje przez krew i płyny ustrojowe, m.in. podczas kontaktów

seksualnych lub w wyniku zabiegów medycznych wykonanych źlewysterylizowanym sprzętem. Choroby moŜna uniknąć dzięki szczepieniu.

Pełną ochronę dają trzy dawki szczepionki przeciwko WZW typu B lubskojarzonej, która chroni zarówno przeciwko WZW typu B oraz WZW typu A

Wirusowe zapalenie w ątroby typu Cokreślane jest często mianem cichej epidemii. Większość osób nie wie, Ŝe sązakaŜone i nie odczuwa powaŜniejszych dolegliwości. Źródłem zakaŜeń moŜebyć przetaczana krew, wykonywany zastrzyk, czy zabieg stomatologiczny.

MoŜliwe jest teŜ zakaŜenie u fryzjera i kosmetyczki. Nie istnieje szczepionkachroniąca przed tym typem wirusa.

HIVwirus niedoboru immunologicznego atakuje układ immunologiczny, którychroni organizm przed róŜnymi zakaŜeniami, przenoszony jest najczęściej

drogą płciową, a takŜe poprzez krew i wydzieliny.

Malaria (zimnica)choroba, potencjalnie śmiertelna, przenoszona przez komary. Występuje w

ponad 100 krajach, które rocznie odwiedza ponad 125 mln. turystów.Rocznie umiera na nią ponad 1 mln osób. Według szacunków WHO

(Światowej Organizacji Zdrowia), kaŜdego dnia malaria powoduje śmierćblisko 3 tys. dzieci. Nie istnieje jeszcze szczepionka chroniąca przed tą

chorobą, ale dostępne są leki w tabletkach, które przyjmuje się przed i wtrakcie wyjazdu do krajów o zwiększonym ryzyku zachorowalności.

TęŜecchoroba występująca na całym świecie. W Polsce w związku z Programem

Szczepień posiadamy odporność do ok. 30 rŜ. Dawka przypominającazalecana 1x na 8-10 lat. Do ewentualnego zakaŜenia dochodzi w wyniku

naruszenia ciągłości skóry.

Cholerato jedna z najbardziej zakaźnych chorób bakteryjnych. Zakazić się moŜna

drogą pokarmową, np. poprzez skaŜoną wodę. W Polsce choroba niewystępuje epidemicznie od 1922r. Często spotykana w postaci epidemii,

zwłaszcza w Ameryce Południowej, Bangladeszu i Indiach. W Europiewystępuje rzadko i jest przywoŜona z krajów tropikalnych.

Dur brzusznychoroba wywołująca wysoką gorączkę, moŜe być śmiertelna. Pojedyncze

szczepienie zapewnia odporność na 3 lata.

śółta gor ączka (Ŝółta febra)przenoszona przez niektóre gatunki komarów w strefie tropikalnej.

Szczepionkę przyjmuje się co 10 lat, pełną ochronę zyskuje się juŜ po 10dniach.

Źródła zakaŜenia

Woda i Ŝywność:

wzw typu A ,dur brzuszny ,polio ,ameba (ameboza) ,cholera

Owady:

malaria ,Ŝółta gorączka (Ŝółta febra) ,denga (gorączka krwotoczna),kleszczowe zapalenie opon mózgowych, japońskie zapalenie mózgu

Kontakty seksualne, Urazy lub/i kontakty z zakaŜoną krwią:

• wzw typu B

• wzw typu C

• HIV

• kiła

• tęŜec

Pamiętaj, Ŝe szczepionki to najskuteczniejszy sposóbzapobiegania chorobom. W zaleŜności od tego dokąd się

wybierasz lekarz moŜe zlecić wykonanie kilku szczepień.Szczepienia te chronią przed niektórymi powszechnie

występującymi i potencjalnie bardzo groźnymi chorobami.Niektóre kraje nie zezwalają na wjazd osób, które nie poddały się

pełnej serii szczepień przeciwko określonym chorobom.

Więcej informacji pod numerem infolinii Wszystko o Szczepieniach

0-801 109 509, czynnej od poniedziałku do piątku

w godzinach 9.00-19.00

(koszt połączenia to jeden impuls według taryfy operatora) oraz na

stronie www.szczepienia.pl.

Informacje o malarii i jej profilaktyce znaleźć moŜna na

stronie www.malaria.com.pl.

Kierownik Oddziału Epidemiologii

Sylwia Lewandowska

Zatrucia pokarmowe

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kutnie informuje, Ŝe okresletni to czas zwiększonych zatruć pokarmowych.Rozwój drobnoustrojów w Ŝywności nie zawsze jest poprzedzony oznakami zepsucia, którejednoznacznie wskazywałyby na to, Ŝe produkt nie nadaje się do spoŜycia. Bardzo często niewystępują Ŝadne zmiany organoleptyczne w zakaŜonym produkcie. SpoŜycie produktu, któryzawiera toksyny lub drobnoustroje chorobotwórcze dla człowieka moŜe być przyczyn ąostrych zaburze ń przewodu pokarmowego .Zatrucia pokarmowe, zwłaszcza zakaźne, określane są potocznie „chorobami brudnychrąk”. Nie jesteśmy w stanie zlikwidować wszystkich drobnoustrojów, ale właściwepostępowanie z Ŝywnością moŜe wyeliminować lub ograniczyć do bezpiecznego poziomu ichobecność. Profilaktyka zatru ć pokarmowych jest najwa Ŝniejsza .Dlatego te Ŝ naleŜy koniecznie pami ętać, aby:- bardzo dokładnie myć warzywa i owoce, odrzucać zapleśniałe i zepsute,- przed obróbką cieplną dokładnie myć surowe mięso, ryby, drób,- artykuły łatwopsujące się takie jak mięso, wędliny, wyroby garmaŜeryjne, mleko, przetworymleczne, ciasta kremowe, jaja itp. przechowywać w dostatecznie niskiej temperaturze tj. od +2do +6°C koniecznie pami ętając o zachowaniu segregacji, czyli oddzieleniu artykułówspoŜywczych przeznaczonych do bezpośredniego spoŜycia od surowców, które będąspoŜywane po obróbce cieplnej. MroŜonki przechowywać w zamraŜarkach w temp. od -18 do -30°C, pami ętając o tym by nie dopuścić do ich rozmroŜenia. MroŜonka raz rozmro Ŝona niemoŜe być powtórnie zamro Ŝona,- podczas przyrządzania potraw z mięsa surowego i jaj surowych najlepiej uŜywaćwydzielonych desek do krojenia i noŜy, a po skończonej pracy dokładnie je umyć i wyparzyć;podczas pracy z tymi produktami nie dotykać innych produktów spoŜywczych, naleŜy myćczęsto i dokładnie ręce.- oddzielnie przechowywać Ŝywność surową oraz produkty przygotowane do bezpośredniegospoŜycia,- zachować dostatecznie wysoką temperaturę i czas obróbki cieplnej mięsa. Mięso, nawet jeśli jest na zewnątrz przypieczone wewnątrz moŜe być jeszcze surowe. Wysoka temperatura stosowana go gotowania inaktywuje mikroorganizmy, dlatego oprócz wysokiej temperatury naleŜy zachować dostatecznie długi czas obróbki cieplnej,- nie stosować niecałkowicie rozmroŜonego mięsa np. do pieczenia,- nie kupować mięsa, wędlin, drobiu z niepewnego, nieznanego źródła,- j a j a z uwagi na zanieczyszczoną powierzchnię skorupek powinny być przechowywane w lodówce w zamkniętym pojemniku z dala od innych produktów. Przed wybijaniem jaj naleŜy umyć je pod bieŜącą wodą i sparzyć wrzątkiem przez ok. 10 sekund,- nie spoŜywać Ŝywności przeterminowanej,- przestrzegać czystości naczyń oraz pomieszczeń kuchennych i urządzeń chłodniczych (naczynia i wszelki sprzęt kuchenny naleŜy myć starannie i wyparzać wrzątkiem),- często myć ręce przy uŜycia mydła i ciepłej wody – tak przed czynnościami przy środkachspoŜywczych, w trakcie ich obróbki, przed posiłkami i bezwzględnie po kaŜdym skorzystaniu zubikacji czy kontakcie ze zwierzętami. Rany czy zadrapania na skórze rąk przykrywaćwodoodpornym plastrem lub opatrunkiem by unikać skaŜenia Ŝywności.- pomieszczenia, w których przygotowuje i przechowuje się Ŝywność chronić przed dostępemmuch, gryzoni i innych szkodników. NaleŜy dopilnować, by zwierzę (kot, pies itp.) nieznajdowało się na powierzchniach blatów kuchennych, stołach i innych miejscachprzygotowania Ŝywności.

JeŜeli jednak zdarzy si ę, Ŝe ktoś zachoruje i ma objawy takie jak nagłe wymioty, sil nyból głowy, biegunk ę, podwy Ŝszoną temperatur ę ciała - nale Ŝy natychmiast zgłosi ć siędo lekarza.

Bezpieczne opalanieNie naleŜy wychodź na ostre słońce, zanim nie posmarujemy skórykremem z wysokim filtrem ochronnym. Nie ma nic gorszego dlanieprzygotowanej skóry niŜ pobyt na ostrym słońcu, gdyŜ naraŜamy się napoparzenie i szybsze starzenie skóry.

Klika zasad o jakich nale Ŝy pami ętać:

1. Szukajmy cienia!- Pamiętajmy o noszeniu cienkich ubrań z gęsto tkanych naturalnych materiałów(len, bawełna) i kapeluszy z szerokim rondem.- Zanim się ubierzemy, posmarujmy ciało ochronnym kremem (promienie słońcaprzenikają nawet przez materiał).

2. Zachowajmy czujno ść w wodzie!- Skóra (zwłaszcza ramion i twarzy, które znajdują się ponad powierzchnią) jestnaraŜona na atak słonecznych promieni.- Przed kąpielą smarujmy się grubszą warstwą wodoodpornego kremu, a powyjściu z wody osuszmy ciało i ponówmy aplikację.- Jeśli tylko brodzimy w wodzie, nie zdejmujmy nakrycia głowy.

3. Nie traktujmy sło ńca jak lekarstwa!

- Pod wpływem ciepła nasila się łojotok.- Promienie wzmagają wydzielanie serotoniny odpowiedzialnej za dobry nastrój-ale nie leŜmy „plackiem” na plaŜy szczególnie w godzinach południowych.

4. UwaŜajmy na znamiona barwnikowe!- Osoby ze znamionami barwnikowymi powinny szczególnie ostroŜnie dawkowaćsobie słońce i uŜywać kosmetyków niemal całkowicie broniących skórę przeddziałaniem słońca.- Promienie słońca niosą groźbę powstania nowotworów skóry.- Promienie słońca u kaŜdego człowieka, bez wyjątku, powodują uszkodzenieskóry i włókien kolagenowych utrzymujących jej jędrność i spręŜystość.

5.Chrońmy dziecko przed oparzeniem- Dzieci mają delikatną skórę i spędzają duŜo czasu na słońcu, więc do ochronyprzed promieniami zakładamy im czapkę z daszkiem, koszulkę na ramiona (najszybciejczerwieni się na twarzy, karku i plecach, ale zagroŜone oparzeniem jest całe ciało) ismarujemy szczególnie dokładnie (takŜe uszy, dłonie, stopy) kremem z najwyŜszymfaktorem.- Pamiętajmy, Ŝe na czerniaka moŜe zachorować nawet kilkuletni maluch, a rozwójchoroby zdarza się częściej u osób, które w dzieciństwie przeszły silne oparzeniesłoneczne.

6. Nie zapominaj o ochronie oczu- Oczy podobnie jak inne części ciała są szczególnie naraŜone na promieniowaniesłoneczne. Przebywając na słońcu koniecznie naleŜy nosić okulary przeciwsłonecznezapewniające ochronę dla oczu.

Bezpiecze ństwo nad wod ą.

Nadchodzący okres wakacyjny, sprzyjające warunki atmosferyczne do wypoczynku nad wodą,w cudownej scenerii, otaczającej nas przyrody pozwalają odpocząć fizycznie i psychicznie, gdyjest się bezpiecznym. Woda, nawet ta z pozoru spokojna i płytka kryje w sobie wiele pułapek.Zanim cokolwiek zrobimy – pomyślmy !Większość utonięć i podtopień jest wynikiem lekkomyślności ludzi oraz lekcewaŜeniaobowiązujących przepisów, a przede wszystkim kąpieli w miejscach niestrzeŜonych iniebezpiecznych.Optymalne do kąpieli i pływania są miejsca odpowiednio oznakowane i zabezpieczone .

Kilka zasad jakich nale Ŝy przestrzega ć nad wod ą aby unikn ąć niebezpiec zeństwa:

- korzystajmy z kąpielisk dopuszczonych przez Inspekcję Sanitarną ;

- nie wolno wchodzić do wody po spoŜyciu alkoholu lub środków odurzających.Najczęściej toną osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu lub pod wpływem takichśrodków;

- nie wolno wchodzić do wody zaraz po opalaniu się na słońcu – moŜe to grozić szokiemtermicznym lub utratą przytomności;

- po wejściu do wody najpierw naleŜy schłodzić okolicę serca, karku oraz twarz;

- do wody wchodzimy tylko w miejscach oznakowanych, gdy nad kąpiącymi się czuwaratownik;

- nie skaczmy do wody na "główk ę", tym bardziej jeśli nie znamy głębokości wody. Taki skokmoŜe doprowadzić do urazów kręgosłupa i kalectwa;

- gdy przy kąpielisku strzeŜonym widzimy czerwoną flagę lub nie jest wywieszona Ŝadna

flaga - kąpiel jest zabroniona;

- rodzice powinni zawsze czuwać nad kąpiącym się dzieckiem;

- nie naleŜy przepływać czy wypływać na otwarty akwen bez asekuracji;

- nie zaleca się kąpać zaraz po jedzeniu – powinno się odczekać przynajmniej godzinę;

- do wody najlepiej wchodzić w grupie, albo przynajmniej z drugą osobą;

- korzystając ze sprzętu wodnego upewnijmy się, Ŝe jest on sprawny, a przebywające na nimdzieci i osoby, które nie umieją pływać są we właściwy sposób zabezpieczone - mają na sobiespecjalne kamizelki;

Nad wod ą zawsze trzeba zachowa ć ostro Ŝność i zdrowy rozs ądek !!! To nam zapewnibezpiecze ństwo.

Przestrzeganie tych kilku podstawowych zasad przycz yni si ę do zwi ększenia naszegobezpiecze ństwa, a tym samym na pewno po weekendowym wypoczynk u i wakacjachwrócimy szcz ęśliwi, ładnie opaleni, ze wspaniałymi wspomnieniami.

UK!SZENIE PRZEZ "MIJE

!mija zygzakowata jest jedynym gatunkiem w"#a jadowitego w Polsce. Jej

d$ugo%& mo#e dochodzi& do 85 cm. Znane s' trzy barwne odmiany : szara,

br'zowa czarna.

U osobników o zabarwieniu jasnym wyra(nie widoczny jest, biegn'cy od szyi

wzd$u# ca$ego grzbietu czarny, regularny zygzak, wyra(niejszy u samców.

U okazów bardzo ciemnych lub czarnych jest na ogó$ niewidoczny.

!mija zygzakowata ma szparowate, pionowo ustawione (renice oczu, co

odró#nia j' od innych gatunków w"#y wyst"puj'cych w Polsce.

!mija zygzakowata jest gatunkiem chronionym w Polsce. Kryje si" w wykrotach, w%ród kamieni,

pod zwalonymi pniami drzew, w norach gryzoni. Najch"tniej zamieszkuje wilgotne polany le%ne poro%ni"te mchem

torfowym i borówk' bagienn'. Mo#na j' spotka& na dobrze nas$onecznionych por"bach le%nych, w pobli#u wód

stoj'cych i rowów. Dobrze p$ywaj'. Jesieni' i zim' (od pa(dziernika do marca) przesypia w ukryciu, aktywno%& #yciow' przejawia wiosn' i latem.

!mije nie nale#' do agresywnych zwierz't, które rzuca$yby si" na cz$owieka bez powodu. Atakuj' tylko wtedy, gdy

czuj' si" zagro#one odci"ciem drogi ucieczki, nag$ym zbli#eniem, dotkni"ciem kijem lub nog'.

Bezpo%rednio po kontakcie ze #mij' nale#y poszuka& na ciele %ladów uk'szenia w postaci dwóch ranek k$utych (jak po

uk$uciu szpilk') w odleg$o%ci do 1 cm od siebie (nie musz' krwawi&). Je%li w ci'gu 10 minut w miejscu uk'szenia nie

pojawi si" zaczerwienienie i obrz"k, mo#na z du#ym prawdopodobie)stwem wnioskowa&, #e jad nie zosta$ wpuszczony.

Uk'szenie jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych, nie stanowi jednak %miertelnego zagro#enia dla

zdrowego doros$ego cz$owieka.

OBJAWY PO UK!SZENIU :

CZEGO NIE NALE"Y ROBI# :

• nie masowa&, nie nacina& miejsca uk'szenia

• nie odsysa& ustami

• nie podawa& alkoholu, leków” cuc'cych”

• nie podawa& surowicy przeciw jadowi #mij bez decyzji lekarza

CO ROBI# – PIERWSZA POMOC

• przemy& rank" wod' i odkazi& np. wod' utlenion' • powy#ej miejsca uk'szenia za$o#y& opask" uciskow' (nie za mocno i co 10 do 20 minut zwalnia& jej ucisk na 1-2 minut. Je%li nie gwarantujesz

dopilnowania czasu zwalniania ucisku nie nale#y zak$ada& opaski. Bezpieczniej jest

och$adza& miejsce uk'szenia np. woreczkami z lodem

• u$o#y& poszkodowanego wygodnie i okry& aby nie wykonywa$ zb"dnych ruchów

• podawa& du#e ilo%ci p$ynów do picia

• wezwa& lekarza

JAK ZAPOBIEGA#

do lasu, na ska$ki - ubiera& pe$ne wysokie obuwie, najlepiej skórzane, patrze& pod nogi, nie dotyka&, nie zaczepia& #mii, pozwoli& jej uciec, zawsze uprzednio obejrze& miejsce, gdzie chce si" usi'%& lub oprze& r"kami

Warto wiedzie&, #e zazwyczaj #mija przed uk'szeniem najpierw g$o%no syczy. To powinno by& dla cz$owieka

ostrze#eniem.

PTOZ Olsztyn

miejscowe :

• typowa ranka k$uta

narastaj'cy, rozchodz'cy si" obrz"k

• ból w miejscu uk'szenia

• zaczerwienienie, zasinienie,

• krwawienie z ranki (rzadko)

ogólne :

• os$abienie ogólne, znu#enie, senno%& • md$o%ci, wymioty, bóle brzucha, biegunka

• poty, dreszcze

• uczucie dr"twienia, znieczulenia, np. wokó$ ust

• wzmo#one pragnienie

• obrz"k twarzy, w"z$ów ch$onnych, podbiegni"cia krwawe

• t"tno s$abe, niemiarowe, niewyczuwalne (spadek ci%nienia, wstrz's)

Jak spakować dziecku bagaż na wyjazd wakacyjny?

Warto spakować bagaż dziecku zanim

samo to zrobi. Warto też ustalić

z dzieckiem, co chciałoby ze sobą zabrać.

Bagaż powinien być w miarę lekki

i wygodny do niesienia. Pamiętajmy, że

podczas wyjazdów wakacyjnych łatwo

o zgubę, więc nie warto pakować rzeczy

wartościowych. Dziecku powinno być

wygodnie, powinno też mieć możliwość dostosowania ubrania do pogody. Należy pamiętać

o cieplejszym ubraniu na chłodniejsze dni oraz o tym, by dziecko miało ubranie na zmianę na

wypadek przemoczenia w czasie deszczu. Pakując dziecko należy brać pod uwagę charakter

wyjazdu i dostosować zawartość bagażu do potrzeb i rodzaju planowanej aktywności.

Spanie

• pidżama

• śpiwór, ciepłe miękkie skarpety (pod namiot)

• latarka

Mycie

• mydło (najlepiej w małym plastikowym pojemniku)

• szampon, odżywka ułatwiająca rozczesywanie włosów

• szczotka i pasta do zębów

• myjka lub gąbka

• pumeks lub szczoteczka do mycia

• grzebień/szczotka do włosów, frotki do związywania długich włosów

• plastikowe obuwie (klapki) pod prysznic

• chusteczki higieniczne i chusteczki nasączane

• podpaski dla dziewcząt (od 11 r.ż. nawet, jeżeli jeszcze nie

miesiączkują)

• ręczniki (kąpielowy i mały do rąk)

Jedzenie (na obozach pod namiotami)

• menażka

• kubek termiczny

• nóż, łyżka, widelec

• ew. mała płócienna ściereczka do wycierania

Plaża

• 2 kostiumy kąpielowe

• ręcznik plażowy

• obuwie plażowe (może być to samo, co pod prysznic)

• czapka, kapelusz lub chustka na głowę

• krem wodoodporny z filtrem (im jaśniejsza karnacja

tym wyższy filtr)

• podręczny plecak lub torba

Odzież

• majtki (1 para na każdy dzień)

• krótkie spodenki

• kilka bawełnianych lub lnianych bluzek

• skarpetki bawełniane (1 para na każdy dzień)

• sandały

• pełne obuwie, np. sportowe (najlepiej 2 pary)

• rajstopy / kalesony / legginsy

• kurtka nieprzemakalna (również na dni wietrzne)

• długie spodnie (jak nie ma dresu to 2 pary)

• dres (spodnie i bluza)

• 2-3 bluzki z długim rękawem

• sweter ciepły

Leki

• tylko te, które są konieczne (z informacją dla wychowawcy jak podawać)

Inne rzeczy

• ulubiona maskotka

• w przypadku wyjazdu na obóz wędrowny należy zabrać używane i sprawdzone

obuwie i niewielki plecak na podręczne rzeczy, a na obóz jeździecki odpowiednie

ubranie itp.

• warto ustalić z dzieckiem gdzie będzie trzymać pieniądze i

na co może je wydać

• zostawić swój numer telefonu dziecku i wychowawcy

• środek odstraszający komary

• wyprowadź osobę z pomieszczenia, gdzie jest głośna muzyka, tłok, pulsujące światła

• umieść w przewiewnym, cichym, standardowo oświetlonym pomieszczeniu

• zabezpiecz posiadane przez poszkodowanego używki, leki, opakowania

• dowiedz się od poszkodowanego lub jego znajomych jakie narkotyki, używki przyjmował

• nie pozostawiaj poszkodowanego samego• przekaż wszystko ekipie karetki pogotowia

ratunkowego

PIERWSZA POMOCZATRUCIE NARKOTYKAMI

ZMNIEJSZONAAKTYWNOŚĆ

sprawdź czy poszkodowany jest przytomny (poklep poszkodowanego po ramieniu)

ODPOWIADA

(reakcja na głos, dotyk)

• pozostań przy poszkodowanym do czasu przybycia karetki pogotowia ratunkowego

• dbaj o komfort termiczny i psychiczny poszkodowanego

• nie sprawiaj bólu • dowiedz się jakie dolegliwości

odczuwa poszkodowany

CO ROBIC?NIE ODPOWIADA (brak reakcji)• spowolnienie ruchowe

• zastyganie w ruchu• zataczanie się• spowolnienie mowy, niekiedy

bełkot• podsypianie • omdlenie, utrata przytomności

• udrożnij drogi oddechowe• sprawdź czy poszkodowany oddycha

(słucham, patrzę, wyczuwam) • kontroluj oddech przez 10 sekund

ODDYCHA • ułóż w pozycji bezpiecznej

zapewniającej dopływ powietrza i ochronę przed zachłyśnięciem

• zadbaj o komfort termiczny poszkodowanego

• do czasu przybycia pogotowia ratunkowego sprawdzaj oddech co minutę

2

1

Opracowane na podstawie wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji z 2010 roku oraz Wytycznych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca z 2011 roku.

www.pierwszapomoc.pck.org.plegzemplarz bezpłatny opracowany przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii

BRAK ODDECHU: Podstawowe Podtrzymywanie Życia:• wezwij pogotowie

(jeśli jeszcze nie jest wezwane) • ułóż poszkodowanego na twardym,

płaskim, stabilnym podłożu• odsłoń klatkę piersiową poszkodowanego• wykonaj 30 uciśnięć na środku klatki

piersiowej na głębokość 5-6 cm, w tempie 100-120 uciśnięć na minutę

• udrożnij drogi oddechowe i wykonaj 2 wdechy

1

POGOTOWIE RATUNKOWEWEZWIJ POGOT

999 lub 112

POZYCJA BOCZNA – zabezpiecza przed wtórnym zapadnięciem się języka i zadławieniem

2

• pobudzenie psycho-ruchowe, niekiedy agresja

• szybka mowa, niekiedy niezrozumiałe wypowiedzi

• dziwaczne zachowania• omamy wzrokowe, słuchowe• lęk

• zapewnij obecność 1-2 osób przyjaznych dla poszkodowa-nego, 4 osób w przypadku znacznego pobudzenia, agresji do otoczenia lub siebie

• spokojnie rozmawiaj z poszkodowanym, uspokajaj, informuj, co do miejsca i czasu

WZMOŻONAAKTYWNOŚĆ

CO ROBIC?

• utrata przytomności• skurcze mięśni ciała, szczękościsk • okresy bezdechu i zasinienie skóry• upośledzenie oddechu, zasinienie twarzy• ślinotok, oddanie moczu, kału

NAPAD DRGAWKOWYmoże wystąpić w każdej sytuacji zażycia narkotyków – nie tylko zatrucia / przedawkowania

1

• usuń wszelkie przedmioty mogące zagrozić poszkodowanemu• asekuruj głowę poszkodowanego przed urazami • nie wkładaj nic między zęby• nie przytrzymuj ciała osoby poszkodowanej poza głową

CO ROBIC?

SEN / NIEPRZYTOMNY

BRAK ODDECHU

POBUDZENIE

2• udrożnij drogi oddechowe • sprawdź oddech. • ułóż w pozycji bocznej bezpiecznej

• wykonaj Podstawowe Podtrzymywanie Życia

• uspokajaj, informuj o sytuacji• w razie konieczności przytrzymaj

(postępowanie jak we wzmożonej aktywności)

1PO NAPADZIE

Świerzb jest zakaźną chorobą wysypkową spowodowaną przez

świerzbowca ludzkiego, który drąŜy kanały w warstwie rogowej

naskórka.

Czynnik etiologiczny – roztocz- świerzbowiec drąŜący ludzki

Rezerwuar zarazka – C z ł o w i e k lub zwierzęta

Źródło zakaŜenia - C z ł o w i e k chory rzadko chore zwierzę

Do zaraŜenia dochodzi na drodze bezpo średniego kontaktu ze skóra człowieka chorego;równie Ŝ przez kontakty seksualne. Do zara Ŝenia pośredniego przez przedmioty dochodzibardzo rzadko i jedynie po bezpo średnim kontakcie z przedmiotami osoby zaka Ŝonej.Szerzeniu zara Ŝeń sprzyjaj ą złe warunki sanitarne.

Wrota zakaŜenia - SKÓRA

OKRES WYLĘGANIA - od 2 do 6 tygodni

Świerzbowiec, który znalazł si ę na skórze nowego Ŝywiciela poszukuje partnera dorozrodu lub, gdy jest to zapłodniona samica to rozp oczyna dr ąŜyć kanały. Najcz ęściejdzieje si ę to w miejscach gdzie warstwa rogowa naskórka jest najgrubsza (podeszwystóp i dłoni. Samica składa codziennie 2 jaja przez dwa miesi ące. Larwa wykluwa si ę pokilku tygodniach, a po około 3 tygodniach jest ju Ŝ w pełni dojrzała. Świąd zaczyna si ęzwykle w okolicach udowych 3- 4 tygodnie od zaka Ŝenia. Wyst ępuje on okresowo i nasilasię po kąpieli, po rozebraniu si ę oraz w czasie spania, poniewa Ŝ zmiany temperatury(zwłaszcza zwi ększające się ciepło) pobudza świerzbowca. Świąd staje si ę z czasemcoraz bardziej dokuczliwy i obejmuje cał ą powierzchni ę ciała za wyj ątkiem twarzy.

Wydalanie zarazka – Dopóki świerzbowce i ich jaja niezostaną zniszczone w wyniku leczenia .

Objawy - Czerwone krosty znajduj ące si ę głównie mi ędzy palcami r ąk inóg, dookoła łokci, nadgarstków, p ępka, na powierzchni brzucha i narz ądówrodnych.Silne sw ędzenie skóry, wyst ępuj ące zwłaszcza w nocy, po rozgrzaniu ciała .

Umiejscowienia świerzbu to : boczne powierzchnie palców i fałdymiędzypalcowe r ąk, okolice stawów nadgarstkowych i fałdów pachowych ,okolice brzucha, po śladków, wewn ętrznych powierzchni ud, narz ądy płcioweu męŜczyzn, zewn ętrzne brzegi dłoni i podeszwy u niemowl ąt.

ZapobieganieWłaściwa higiena osobista : częste mycie rąk i kąpiel całego ciała;częsta zmiana bielizny ,pościeli i ubrania oraz właściwe ich pranie,gotowanie, prasowanie, wietrzenie.Spanie w oddzielnych posłaniach. UŜywanie oddzielnych ręczników.

LeczenieŚwierzb najczęściej zwalcza się stosując leki i maści.

Opracowała: OZ i PZ –PSSE Kutno

Źródło: „ Choroby zaka źne i paso Ŝytnicze-epidemiologia i profilaktyka”Prof.dr hab.Wiesław Magdzik

W ś c i e k l i z n aOstra choroba wirusowa przebiegająca z objawami zapalenia mózgu i rdzenia.Wścieklizna występuje u ssaków w tym u człowieka. W Polsce szerzy się główniewśród dzikich ssaków mięsoŜernych głównie: lisów i jenotów.Przekazanie zakaŜenia następuje w wyniku przeniesienia wirusa zawartego wślinie chorego zwierzęcia w momencie ugryzienia lub przeniesienia cząstek wirusana dłoniach lub przedmiotach na śluzówki lub spojówki twarzy a takŜe wtarciazanieczyszczeń w uszkodzoną skórę.Medycyna nie zna przypadku wyleczenia wścieklizny u człowieka i zwierząt.Wystąpienie objawów wścieklizny nieuchronnie prowadzi do śmierci.

Wścieklizny nie mo Ŝna leczy ć lecz mo Ŝna jej skutecznie zapobiega ć.

I. Działania skierowane na rezerwuar zwierzęcy:

a. coroczne obowiązkowe szczepienia psów p/ko wściekliźnieb. zalecane szczepienia p/ko wściekliźnie dla kotówc. coroczna akcja szczepień p/ko wściekliźnie lisów wolno Ŝyjącychd. działania edukacyjne skierowane do właścicieli, dotyczące zasad utrzymania zwierząt oraz profilaktyki chorób zakaźnych

II. Działania dotycz ące zasad bezpiecznego zachowania przy kontakcie ze zwierz ętami:

- nie draŜnij , nie dotykaj zwierząt których nie znasz- nie wchodź na teren posesji ,które są pilnowane przez psy ( prowokujesz atak)- zwierzęta dzikie oglądaj tylko z oddali- w przypadku znalezienia zwierząt okaleczonych , chorych lub dzikich zachodzących do domostw – powiadom najbliŜszą jednostkę StraŜy Miejskiej, Policji , Lecznicę Weterynaryjną ,SłuŜby Leśne- nie zdejmuj skóry ze zwierząt padłych

III. W przypadku pok ąsania przez zwierz ę :

- pozwolić na swobodny wypływ krwi z rany- umyć ranę wodą z mydłem- załoŜyć opatrunek- zgłosić się do lekarza

IV. Właściciele zwierz ąt pami ętajcie , Ŝe jesteście odpowiedzialni za stan zdrowia swojegopodopiecznego oraz za właściwe i bezpieczne dla otoczenia warunki utrzymania .

4 ZASADY KULTURALNEGO WŁA ŚCICIELA :

1. Wykonywanie szczepień i zabiegów profilaktycznych u zwierząt.2. Nie wyprowadzanie zwierząt bez nadzoru- ( stosować smycze i kagańce).3. Nie pozostawianie uwiązanych psów przed sklepami.4. Sprzątanie nieczystości pozostawionych przez psy i koty.

OdzieŜowa- wyst ępuje na ciele okrytym odzie Ŝą, na bieli źnie lub odzie Ŝywierzchniej, a gnidy przyklejone s ą do wewn ętrznej strony bielizny lubodzie Ŝy – głównie na szwach.

Głowowa- dotyczy owłosionej cz ęści głowy. Jajeczka s ą przyklejone dowłosów, a larwy i dojrzałe postacie znajduj ą się na skórze głowy lub wewłosach albo na okryciu głowy.

Łonowa - na owłosionej cz ęści okolicy łonowej, rzadziej na owłosionychczęściach innych okolic ciała, a larwy i dojrzałe posta cie najcz ęściej s ąusadowione u nasady włosów.

Czynnik etiologiczny – w e s z .Zakaźne są zarówno jaja, larwy jak i posta ć dorosła wszy.Określony gatunek wszy jest przystosowany do specyficzne go gospodarza,dlatego te Ŝ wszy zwierz ąt nie zaka Ŝają ludzi, cho ć mogą często przebywa ć naczłowieku.

Rezerwuar zarazka - człowiekŹródło zakaŜenia – człowiek

Drogi szerzenia – z człowieka na człowieka przez bezpo średni ąstyczno ść lub przez styczno ść z odzie Ŝą ,pościel ą, osobistymi przyboraminp. grzebie ń.

Okres wylęgania – Cykl Ŝyciowy wszy składa si ę z 3 stadiów: jaja,larwy i postaci dorosłej. Temp. 32°C jest optymalna dla cyklu rozwojuŜyciowego wszy. Poni Ŝej 22 °C jaja wszy głowowej nie wyl ęgają się.Larwy wyl ęgają się z gnid w ci ągu 1-go tygodnia.

Okres zaraźliwości – Okres przenoszenia trwa tak długo, jak długoŜyją wszy lub ich jaja na zawszonej osobie lub jej odzi eŜy. Poza gospodarzemWszy głowowe i odzie Ŝowe Ŝyją 7-10 dni, ich jaja za ś ok. 10 dni.Wszy łonowe Ŝyją jedynie do 2 dni poza gospodarzem.

Objawy– stwierdzenie wszy lub jajeczek w odzieŜy lub włosach.

ZAPOBIEGANIEPo wykryciu zawszenia naleŜy przeprowadzić kąpiel z zastosowaniemśrodków dezynsekcyjnych do włosów i odzieŜy.Preparaty pyliste stosuje się równieŜ do dezynsekcji bielizny osobistej,pościelowej, odzieŜy i kocy .Przestrzegać zasad higieny osobistej – regularne k ąpiele w ciepłejwodzie, zmiana bielizny, pranie bielizny w gor ącej wodzie, prasowaniebielizny.Kontrolowa ć systematycznie czysto ść głowy i włosów - szczególnie u dzieciuczęszczaj ących do szkół, internatów .Unikać styczno ści z lud źmi podejrzanymi o zawszenie, z ich odzie Ŝą.

Opracowała: OZ i PZ –PSSE KutnoŹródło: „ Choroby zaka źne i paso Ŝytnicze-epidemiologia i profilaktyka”Prof.dr hab.Wiesław Magdzik

W APTEKACH moŜna nabyć środki do zwalczania wszawicy !!