ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Tomo LII Blg. 4Pebrero 21, 2021

www.cpp.ph

EDITORYAL

Ani ya, ku lang ang ba yad ng US la lo't gi na ga mit na ni to ang dating Su bic Naval Base sa Zambales at Pa ‐la wan na im ba kan ng mga san da ta. Giit ng Ma lacañang, da pat ma ka ‐tang gap ang Pi li pi nas ng ka tum bas ng na ku ku ha ng Pa kis tan, ban sa na gi na mit ng US sa pag lu sob, pag sa kop at pa tu loy na pa ki kia lam sa Afgha ‐nis tan sa isa sa pi na ka ma ha ba ni tong ge rang ma pa na kop. Si sik lab la mang din ang ge ra sa pa gi tan ng US at Chi ‐na sa South Chi na Sea, da pat la mang diu ma no na big yan ang Pi li pi nas da hil ti yak na ma da da may ito.

Gi na ga wang ka la kal ni Du ter te ang ka sa rin lan ng Pi li pi nas. "Pe ra pe ‐ra lang iyan," sabi niya noong 2016.

Ti na pos ni ya ang pag pa pang gap na "ta ta pu sin ang VFA" at pag ta ta gu ‐yod diu ma no sa "nag sa sa ri ling pa ta ‐ka rang pan la bas." Ni lan tad ni ya ang kan yang lu bos na pag ka pa pet sa US. Ang gus to la mang pa la ni ya ay mas ma ra ming ba ril at bom ba.

Sa nag da ang mga taon, nag-aas tang "ga lit" si Du ter te sa US ka ‐hit pa ang to too'y wa la si yang gi na ‐wa pa ra ipag tang gol ang pam ban ‐sang ka sa rin lan ng Pi li pi nas. Pi na li ‐bu tan ni ya ang sa ri li ng mga ma ‐ka-US na upi syal na nag pa tu loy sa da ti nang mga pa ta ka rang ma ka-US, la lu na sa mi li tar at eko nom ya. Na ‐nga ko si ya noong 2017 kay Trump na wa wa ka san ang usa pang pang ka ‐

Wa lang pre syong ka tum basang ka la ya an ng ban sa

La bis na ki na suk la man si Rod ri go Du ter te ng sam ba ya nang Pi li pi no sa kan ‐yang pa ha yag noong Peb re ro 12 na "ma la ya ang Ame ri ka na ipa kat ang kan yang mga tro pang mi li tar sa Pi li pi nas" sa ila lim ng Vi si ting Forces

Agree ment (VFA)—bas ta't mag ba ba yad si la sa an yo ng mga san da tang mi li tar.

pa ya pa an sa National Democratic Front of the Philippines, du du ru gin ang ar ma dong re bo lu syo nar yong ki ‐lu san at ba ba gu hin ang konsti tu syon pa ra ibi gay sa mga da yu hang ka pi ‐ta lis ta ang ga nap na ka ra pa tang mag may-a ri ng lu pa, ne go syo at iba pang re kur so sa Pi li pi nas. Noong taon ding iyon, itinatag ng US ang Ope ra ti on Pacific Eag le-Phi lip pi nes.

Hin di kai lan man kin westyon ni Du ter te ang di-pan tay na mga ka ‐sun du ang mi li tar, ka bi lang ang Mi li ‐tary Assis tance Agree ment (MAA), ang Mu tu al Defen se Tre aty (MDT), ang VFA, ang Mu tu al Lo gis tics Sup ‐port Agree ment (MLSA) at Enhanced Defen se Coo pe ra ti on Agree ment (EDCA). La hat ng tra ta dong ito ay nag ta ta li sa pa ta ka rang pan la bas ng Pi li pi nas sa US at san hi kung ba kit hin di pwe deng ma sa bing in de ‐pendyen te ang ban sa.

Pebrero 21, 2021 ANG BAYAN2

Tomo LII Blg. 4 | Pebrero 21, 2021

NilalamanANG

@prwc_info

cppinformationbureau@gmail.com

Ang Ang Bayan ay inilalathala dalawang beses bawat buwan

ng Komite Sentral ng Partido Komunista ng Pilipinas

Ang Ang Bayan ay inilalabas sa

wikang Pilipino, Bisaya, Iloco,

Hiligaynon, Waray at Ingles.

Tumatanggap ang Ang Bayan ng

mga kontribusyon sa anyo ng mga

artikulo at balita. Hinihikayat din ang

mga mambabasa na magpaabot ng

mga puna at rekomendasyon sa

ikauunlad ng ating pahayagan.

Hu wad ang as ta ni Du ter te na "ga lit sa Ame ri ka." Gi na mit la mang niya ito pa ra mag pa sik lab sa Chi na, ang im per ya lis tang ka ri bal ng US. Ka pa lit ni to ay pi na nga ku an si Du ter ‐te ng ilam pung bil yong dol yar na pau tang pa ra sa mga pro yek tong pang-imprastruk tu ra ng kan yang mga kro ni. Lu ma kas ang ku nek syon ni Du ter te at ng kan yang mga ka sa ‐pa kat sa mga sin di ka to sa dro ga at ka si no sa Chi na. Ka hit na na na ti li pang pa nga ko ang pau tang ng Chi na, nag bu lag-bu la gan si Du ter te ha bang nag ta ta yo ng mga pa si li dad mi li tar sa pi tong ar ti pi syal na is la sa sak law ng te ri tor yong pang ka ra ga tan ng Pi li pi ‐nas, ina ang kin ang Bajo de Ma sin loc ta li was sa hatol ng Inter na tio nal Arbit ra ti on Tri bu nal noong 2016 at iti na ta boy sa sa ri ling ka ra ga tan ang mga ma ngi ngis dang Pi li pi no.

Ang pakikipagmabutihan ni Du ‐ter te sa Chi na ay lu bos na pi na ki na ‐ba ngan ng ilang ma la la king bur ge ‐syang kumpra dor, mga bu ruk ra tang ka pi ta lis ta at ma ging upi syal mi li tar. Ba tid ng iba sa ka ni la kung pa paa ‐nong ma bi lis na lu ma la ki ang ka ‐pang ya ri hang pang-e ko nom ya at

pang mi li tar ng Chi na. Ba gay ito na iki na ba ba ha la ng im per ya lis mong US, kung ka ya't gi na ga wa ni to ang la hat pa ra ti ya kin ang su por ta at ka ta pa tan ng mga ta ga su nod nito sa Pi li pi nas.

La yu nin ng ba gong gub yer nong Bi den ng US na iba yong pa la ka sin ang kontrol ni to sa neo ko lon yal na es ta ‐do, pa ngu na hin sa pa ma ma gi tan ng pag pa pa hig pit ng kontrol sa AFP. Kaa ki bat ito ng pla nong ma ging mas ag re si bo sa pag ta tang gol sa pang-eko nom ya at heo pu li ti kal na in te res ng US sa ha rap ng pag la kas ng ka ri ‐bal na Chi na. Ba ga man nag-aas tang "prog re si bo" sa mga usa ping pan lo ‐ob, par ti ku lar la ban sa ultra-Ka nang mga pa ta ka ran ng nag da ang gub yer ‐nong Trump, ki la la si Bi den na pa bor sa ag re si bong pos tu rang mi li tar.

Ma ta pos ma ki pag-u sap ka ma ‐kai lan sa ba gong iti na la gang ka li him sa de pen sa ng US, nag pa ha yag si Defen se Sec. Delfin Lo renza na na pa bor si ya at ang mi li tar sa pag pa ‐pa tu loy ng VFA. Kla rong men sa he ito ng US na hin di na ito pa pa yag sa mga pa ki ki pag ni ig sa Chi na. Pi na ki ‐ki los nga yon ng US ang mga ga la may

ni to sa Pi li pi nas, kap wa sa loob at sa la bas ng nag ha ha ring re hi men, pa ra iba yong pa la ka sin at ti ya kin ang kan yang pang mi li tar, pang-e ko nom ‐ya at pam pu li ti kang kontrol sa nag ‐ha ha ring uri sa Pi li pi nas.

Da hil di to, asa hang iigting ang paglaban ng mga pulitikong maka-US sa impluwensya at pakikialam sa ekonomya at pulitika ng Chi na. Maaa ring pag big yan ang "dag dag ba yad" na hi ni hi ngi ni Du ter te, pe ro kung ga ga win man ay pa ra la mang din sa estra te hi kong in te res ng US. Sa ka bi lang pa nig, ti yak na ki ki los din ang Chi na pa ra kontra hin ang implu wen sya ng US sa pa ma ma gi tan ng pag ga mit ng la kas kap wa sa eko ‐nom ya at mi li tar.

Da pat tu min dig ang ma ma ma ‐yang Pi li pi no at tu lig sa in ang pag-aa sal-a li pin ni Du ter te sa US at Chi ‐na, sa ka pin sa la an ng so be ran ya ng ban sa at pa bor sa pang mi li tar at pang-e ko nom yang in te res ng mga im per ya lis tang da yu han. Da pat igi it ng sam ba ya nan na wa lang pre syong ka tum bas ang pam ban sang ka la ya ‐an. Da pat itu lak ng sam ba ya nan ang pag ka kai sa ng mga ban sa sa Sout ‐he ast Asia pa ra ipag tang gol ang ka ‐ni lang mga ka ra pa tan at ka la ya an sa mga in ter na syu nal na ka ra ga tan la ban sa ekspan syu nis mo ng Chi na.

Da pat ni lang igi it ang ga nap na pag ba ba su ra sa VFA, EDCA, MDT, MLSA at iba pang ma kai sang pa nig na ka sun du ang mi li tar na nag bi gay sa pwer sang mi li tar ng US ng ka ra pa ‐tang ekstra-te ri tor yal sa Pi li pi nas at yu ra kan ang pam ban sang so be ran ya ni to. Sa ka bi lang pa nig, da pat ba ti ku ‐sin ang re hi meng Du ter te sa pa nga ‐nga yu pa pa ni to sa Chi na at itu lak na pag ba ya rin ang Chi na sa pag sa kop sa te ri tor yo ng Pi li pi nas at pag dam bong sa li kas ya man ng ban sa.

Hi ni hi ka yat ng Par ti do ang ma ‐ma ma yang Ame ri ka no na kas ti gu hin ang gub yer nong Bi den sa pag ki ling ni to sa ti ra ni kong re hi meng Du ter te ka pa lit ng pagtitiyak sa heo pu li ti kal na in te res ng US. Da pat mag tu lu ‐ngan ang ma ma ma yang Ame ri ka no at Pi li pi no la ban sa pang hi hi ma sok ng US at pag su por ta sa ma du gong ge ra ng pa nu nu pil sa Pi li pi nas.

Editoryal: Walang presyong katumbas ang

kalayaan ng bansa 1

"Modernisasyon" ng AFP, nakaasa sa US 3

BDP, palabigasan ng NTF-ELCAC 4

2 paslit, biktima sa gera ng rehimen 5

5 gawa-gawang kaso, ibinasura 5

4 na opensiba sa 4 na araw ng BHB-Bukidnon 6

Paaralang Bakwit sa Cebu, sinalakay 6

Makataong daan para sa bakuna, tiniyak 6

Sa madaling salita 7

Create: Dagdag tubo sa kapitalista 8

Epekto ng palpak na blended learning 9

Kalusugan sa pag-iisip ng mga bata 10

Daan-daang libo, nagprotesta sa Myanmar 10

Trump, ipinawalang-sala ng Senado ng US 10

Presyo ng langis, muling sumirit 10

ANG BAYAN Pebrero 21, 2021 3

Na ka san dig ang mo der ni sa syon ng Armed Forces of the Phi lip ‐pi nes (AFP) sa ga mit, pag sa sa nay at ayu da ng US. Ma yor ya sa

ma la la king ay tem, tu lad ng mga erop la no, bar ko at he li kop ter, ay maaa ri la mang bil hin sa mga kum pan yang Ame ri ka no at ka ni lang mga sub sid yar yo at ka so syo sa mga kaal ya dong ban sa tu lad ng Isra el, Brazil at Jordan. Igi ni gi it ng mga upi syal ng AFP na mga ga ‐wang-US o ga wa ng mga ka so syo ng US ang angkop sa ka sa lu ku yang mga ga mit at sis te ma ng AFP. Ito ang pinakamalaking balakid sa anumang balak na bu mi li ng ar mas mu la sa Chi na o Rus sia.

Ito rin ang da hi lan kung ba kit hin di kai lan man na ging ka pa ni-pa ni ‐wa la ang pag ba ba su ra sa Vi si ting Forces Agree ment (VFA). Mahigpit na nakaugnay ang ayudang militar ng US sa ekstra-teritoryal na mga karapatan at pribilehiyo na tina ‐tamasa ng mga tropa nito sa bansa. Nasa inte res ni Du ter te na ti ya king du mada loy ang ayu da sa AFP bi lang ba ha gi ng pag pa pa ra ya sa mga upi ‐syal mi li tar na sa bik na sa bik sa "mo der nong" ka ga mi tan. Pi nag la la ‐wa yan ng mga he ne ral ang ma ta ta ‐bang kontra ta pa ra sa pag bi li ng mga ito, pa ti ang mga kontra ta pa ra sa pagmamantine na maaa ri ni lang ma pag ku ku nan ng kik bak sa loob ng ma ha bang pa na hon.

La bas sa mga bu la das ni Du ter ‐te, hin di na ging usa pin ang "di re ‐sol ba dong" is ta tus ng VFA sa na ka ‐ra ang da la wang taon. Na tu loy ang ma la la king pag sa sa nay mi li tar na na kap la no sa 2019. Nai pag pa li ban ang Ba li ka tan 2020 pa ngu na hin da ‐hil sa pan dem yang Covid-19. Ga yun ‐pa man, tu loy la mang ang mas ma li li ‐it na mga pag sa sa nay. Ha los wa lang pa tid ang pre sen sya ng mga bar kong pan dig ma ng US sa ka ra ga tan ng Pi ‐li pi nas, na nag sil bing lun sa ran ng mga "war ga me" at operasyon sa "ma la yang pag la la yag" sa South Chi na Sea.

Noong Oktub re 2020, na tu loy ang pag pu pu long ng ma ta ta as na upi syal-mi li tar ng Pi li pi nas at US na bu mu buo sa Secu rity Enga ge ment Board. Sa pu long na ito iti na tak da ang mga ak ti bi dad ng mi li tar ng US

sa Pi li pi nas. Isa ri to ang itinutulak na muling paglu ‐lun sad ng Balikatan sa dara ting na Mayo.

Ka pa lit ni to, bi ni ya ya an ng US ang AFP ng ma la la ‐king ay tem ng programang mo der ni ‐sa syon sa ta ong 2019-2020. Noong Peb re ro 17, pi na si na ya an ng AFP ang una sa da la wang erop la nong pang trans por ta syon na C-130 Hercu les sa Vil la mor Air ba se. Sa isang se re mon ya noong Peb re ro 13, kung saan pa nau hin mis mo si Du ter ‐te, ipi nag ma ya bang ng AFP ang mga ba gong sa sak yang pang him pa pa wid ng Phi lip pi ne Air Force. Ka bi lang di ‐to ang anim na pang transpor ta ‐syong he li kop ter na S70i Blackhawk at anim na erop la nong pang-a ta ke na A-29B Su per Tuca no. Ka sa ma sa na ka displey ang anim na Her mes 900 at apat na Her mes 450—mga dro ne na gi na ga mit sa pa nik tik, sar ‐bey lans at re kon.

Tu mang gap din ang AFP ng mga mi sayl at isang sis te ma ng Sca nE ag ‐le UAV (na may wa long dro ne) sa huling kwar to ng 2020. Ang mga ito ay ipi na sa sa pa ma ma gi tan ng US Defen se Secu rity Coo pe ra ti on Agen ‐cy, ang ahen syang na ma ma ha la sa pag be ben ta ng mga lu ma at di na gi ‐na ga mit na sa sak yan at ga mit-mi li ‐tar ng US.

Dagdag sa mga ito ang tinang ‐gap ng AFP na “donasyon” mula sa Jordan na daan-daang M14 at dalawang lumang pang-atakeng helikopter na Bell AH-1S Cobra.

Ayon mis mo sa em ba ha da ng US

"Mo der ni sa syo n" ng AFP,na kaa sa sa US

sa ban sa, ang Pi li pi nas ang may pi ‐na ka ma la king na ku hang ayu dang mi li tar ng US sa re hi yon ng Indo-Pacific. Ani to, umaa bot sa ₱33 bil ‐yon ang ha la ga ng mga nai de li ber ni tong mga erop la no, bar ko, sa sak ‐yang pandigma, maiik sing ar mas at iba pang ga mit-mi li tar mu la 2015 hang gang 2020.

Dag dag sa ha la gang ito ang pon dong gi na mit ng US sa mga ope ‐ra syon at su por tang mi li tar na idi ‐na da an sa Ope ra ti on Pacific Eag ‐le-Philippines (OPE-P). Noong 2020, ha los ₱4 bil yon ang gi nas tos ni to sa pag bi bi gay ng su por tang in te li ‐dyens, sar bey lans at re kon mu la sa hi ma pa pa wid sa mga ope ra syong kom bat ng AFP at Phi lip pi ne Na tio ‐nal Po lice sa Min da nao. Ang OPE-P ay na ka pai la lim sa Over se as Con ‐tingency Ope ra ti ons ng US na dating kilala bilang mga operasyong kontra-te ro ris mo.

Sa pag di nig ng Se na do noong Peb re ro 2020, si na bi ng ka li him sa ug na yang pan la bas ng Pilipinas na si Teo do ro Locsin Jr. na posibleng hindi ma tuloy ang $245 milyong planong ayuda ng US sa AFP kung ibasura ang VFA. Ilan pa sa pi na pa ‐nga rap ng AFP ang dag dag na sam ‐pung he li kop ter na Black Hawk, anim hang gang wa long ScanEag le UAV at mga ho wit ser.

Pebrero 21, 2021 ANG BAYAN4

Tu lad ng E-CLIP, "balik-baril" at iba pang programang pangkontra-insurhensya, tiyak pa ki ki na ba ngan ng mga upi syal ng mi li tar ang ini la ang

₱16.4 bil yong pon do sa Ba ra ngay Deve lop ment Prog ram (BDP) ng Na tio nal Task Force to End Local Com mu nist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Ang prog ra ‐mang ito ay hi tik ng mga pag ka ka ta on pa ra sa ko rap syon sa por ma ng mga kik ‐bak mu la sa mga pro yek tong imprastruk tu ra sa lib lib na mga sit yo at ba ra ngay.

Ipi nag ma ma la ki ng NTF-ELCAC na "i la la yo" ng BDP ang mga mag sa ‐sa ka sa Ba gong Huk bong Ba yan (BHB). Ila la an diu ma no ang pon do ni to sa konstruk syon ng mga daa nan, pag ta ta yo ng eskwe la han, pa tu big at sentrong pang ka lu su gan, at progra ‐mang sa ni ta syo n at re po res ta syon. Na pa ka ra mi nang ga ni tong mga pro ‐yek to sa nagdaang mga re hi men na wa lang saligang binago sa buhay ng masa. Ang mga pro yek tong ito ay lumilikha lamang ng ilu syon ng pag ‐ba ba go da hil hin di ni to ti nutu gu nan ang ma la wa kang ka hi ra pan, ka gu tu ‐man, pang-aa pi at pag sa sa man ta la na ibi nu bun sod ng kawalan ng sariling lupa ng mga magsasaka. Tu ‐lad ng nau nang mga prog ra ma ri to, wa lang da lang pag ba ba go sa sa li gang so syo- e ko no mi kong ka la ga yan ng ma ma ma yan ang BDP.

Mas li taw sa BDP ang da loy ng ko rap syo n. Ang pi na ka ma la king ba ‐ha gi ng pon do ni to ay na ka la an sa Davao City na may ro ong 82 ba ra ‐ngay na na ka pa lo ob sa prog ra ma. Su mu nod di to ang Bu kid non, Davao de Oro, Agu san del Nor te, Agu san del Sur, Su ri gao del Nor te, Su ri gao del Sur, Iloilo, Mi sa mis Ori en tal at

North Co ta ba to. La hat nang ito ay na sa Min da nao, bu kod sa Iloi lo. Ha ‐los ka la ha ti ng pon do ng BDP ay pag ha ha ti an la mang ng da la wang re hi yon—Re hi yon 11 at Re hi yon 13. Ang ma ti ti ra ay pag ha ha ti an ng 12 re hi yon.

Ang mga ba ra ngay na pag la laa ‐nan ng pon do ay “ma li nis” na uma no sa implu wen sya ng BHB. Pe ro kung ti ting nan ang da tos, mu la 2020, mayroong hin di ba ba ba sa 100 ar ‐ma dong engkwentro na naganap sa mga ba ra ngay na ti nu koy ng NTF-ELCAC.

Ang ₱20-mil yong alokasyon ka ‐da ba ra ngay ay na bun yag na pa ma ‐ma ha gi la mang ng pan tay na kik bak sa mga lo kal na upi sya l. Pi na si si nu ‐nga li ngan ni to ang pa ha yag ng NTF-ELCAC na na ka ba tay ang ka ni lang lis ta han sa pa nga ngai la ngan ng mga ba ra ngay sa man ta lang ti yak na mag ka kai ba ang pa nga ngai la ngan ng ba wat isa. Ga yun din, mag ka kai ba ang po pu la syon ng mga ito. Re sul ta ni to, may ro ong ma la king ag wat sa distri bu syon ng pon do ng BDP mu la ₱457 kada residente sa pi na ka ma la ‐king ba ra ngay hang gang ₱181,818 sa pi na ka ma li it na ba ra ngay.

Pa la bi ga san ng mi li tar ang prog ra mangpam ba ra ngay ng NTF-ELCAC

Para ipagtanggol ang programa, iginiit ng NTF-ELCAC na ang mga proyekto ay mula sa masusing pag-aaral at multisektoral na mga konsultasyon. Pero mismong si Sara Duterte, meyor ng Davao City, ang napilitang magsabing hindi siya kinonsulta kaugnay sa mga pro ‐yekto. Gi na wa niya ang pag tang gi ma ta pos mak westyon ang ₱1.64-bil yong alo ka syon sa kan yang syu ‐dad, na 40% sa ₱4.3 bil yong na ka la ‐an sa buong re hi yon ng Davao. Malinaw ang pagsapaw ng NTF-ELCAC sa burukrasyang sibil at mga lokal na upisyal.

Ka lo ko han ang pa ha yag ng NTF-ELCAC na 15% ng pon do ng BDP ay ila la an sa pag ta ta yo ng mga eskwe ‐la han (₱3 mil yon ka da ba ra ngay). Kung ti ting nan ang da tos ng De ‐partment of Educa ti on, 216 sa 822 ba ra ngay na na sa lis ta han ang may ‐ro on nang paa ra lan.

Sa Re hi yon 11, kung saan na bi ‐gay na ang unang bug so ng ₱4.3 bil ‐yong pon do pa ra sa BDP, 89 sa mga ba ra ngay di to ay may ro on nang paa ra lan. Ka bi lang di to ang siyam na paa ra lan sa Ma la bog, Davao City; anim na paa ra lan sa Co lo sas, Davao City; tiglimang paa ra lan sa Ba ra ngay King king, Pan tu kan, at mga ba ra ngay ng Ta mu gan at Ma ‐lam ba sa Davao City; at apat na paa ra lan sa Sua wan, Davao City. Dag dag pa, sa na tu rang lis ta han ng mga ba ra ngay sa Re hi yon 11, may ‐ro ong 13 ba ra ngay na may hin di ba ‐ba ba sa tigatlong paa ra lan; 18 ba ‐ra ngay na may ro ong tigalawang paa ra lan, at 52 ba ra ngay na may tig-isang paa ra lan.

Sa 82 ba ra ngay na ka bi lang sa BDP sa Davao City, 70 (o 85%) ay may ro on nang paa ra lan, kung saan may 65 ba ra n gay na may ro ong isa hang gang tatlong paa ra lan, at apat na ba ra ngay na may ro ong hang gang dalawang paa ra lan at isang ba ra ngay na may ro ong siyam na paa ra lan.

ANG BAYAN Pebrero 21, 2021 5

Ha bang pinagdedebatehan sa loob ng Kor te Sup re ma kung paa no ni la la bag ng Anti-Ter ror Law ang de mok ra ti kong mga ka ra pa tan, wa lang puk nat

ang pang-aa ta ke ng es ta do sa ma ma ma yan, la lu na sa mga lu gar na ma la yo sa ma ta ng mga ma histra do at mid ya. Dalawang paslit ang naging biktima ng maruming gera ng rehimeng Duterte na tumatarget sa mga sibilyan. Marami sa mga biktima ang ka sa pi ng mga organisasyong pau lit-u lit na ni -red-tag ng militar sa na ka ra an.

Pagyurak sa mga karapatang-bata. Na ma tay ang isang bu wang sang gol na si Baby Car len, ba ba eng anak ng bi lang gong pu li ti kal na si No ‐na Espi nosa noong Peb re ro 14 dulot ng kumpli ka syon sa ba ga at du go.

Tat long araw pa la mang ang sanggol nang ihiwalay siya sa nakakulong niyang ina. Inaresto si Espinosa at walong iba pa noong Setyembre 2020 sa Guihulngan City, Negros Oriental.

Sa Ma gu in da nao, tu lu yan nang na ma tay ang ba tang si Saad Abdul ka ‐dir Tum bi noong Peb re ro 14 du lot ng im pek syon sa mga su gat na na ta mo ni ya mula sa pam bo bom ba ng 6th ID. Tu log si ya nang ta ma an ng splin ter ng mor tar ang ba hay ng kan yang pa mil ya sa Ba ra ngay Sam bu la wan, Da tu Sa li ‐bo, Ma gu in da nao noong Di sye mbre 13, 2020. Apat pang si bil yan, ka bi lang ang isang ba ta, ang naiu lat na na su ‐ga tan sa pam bo bom ba.

Pu li ti kal na pa ma mas lang. Bi ‐na ril hang gang sa ma pa tay ng da la ‐wang sa la rin si Lucre sia Ta sic, kon ‐

se hal ng ba ra ngay, sa kan yang ta ha ‐nan sa Ha nopol Nor te, Ba li li han, Bo ‐hol noong Peb re ro 16. Ta ga su por ta at na ngam pan ya si Ta sic pa ra sa Anak pa wis Party-list sa nag da ang mga elek syo n.

Tatlong magsasaka ang pinatay ng mga elemento ng 90th at 72nd IB sa Marinangao, Barangay Sarayan, Pres. Roxas, North Cotabato noong Pebrero 8.

Pinalabas ng mga pulis na "nanlaban" sina Buenaventura Dawal, ang kasama niya sa bahay na stap ng isang lokal na institusyon sa agrikultura at si Dennis Nogollos na opereytor ng makinang pang-ispray sa sakahan ng baryo.

Pag-a res to. Ina res to ng mga pu lis si Ro ge lio de Asis, tagapangulo ng Pamalakaya-Caraga at myembro ng Pro mo ti on of Church Peop le's Res pon se, sa kan yang ta ha nan sa Ba ra ngay Ma ta bao, Bue navis ta, Agu san del Nor te noong Peb re ro 11. Si nam pa han si de Asis ng ga wa-ga ‐wang ka song pag pa tay.

Dalawang paslit, biktima ng maruming gera ng rehimen

Inaresto ng mga pulis noong Pebrero 6 ang aktibistang si Vilma Dalangin-Yecyec, 72, sa Mainit, Surigao del Norte. Ang biktima ay isang manggagawang pangkalusugan sa komunidad na pinaratangang myembro ng BHB.

Sa Bag gao, Ca ga yan, si na la kay ng pu lis ang ba hay ni Ru ben Salva ‐dor, ka pi tan ng Ba ra ngay Aga man, noong Peb re ro 8. Hi na lug hog ang ba ‐hay sa bi sa ng search war rant na ini ‐la bas ni Jud ge Shie la Gacu tan-La bu ‐gu en ng Bag gao Mu nici pal Tri al Court. Pi na la bas ng mga pu lis na na ‐ka ku ha si la ng ar mas at eksplosi bo.

Pam bo bom ba. Makailang-ulit na bi nom ba ng mi li tar ang mga kalapit na komunidad ng Barangay Masaya, Buenavista, Quezon ma ta ‐pos ma ka sa gu pa ng yu nit ni to ang isang yu nit ng BHB noong Peb re ro 5 ng ma da ling araw sa naturang barangay. Da hil dito, ma hi git 26,200 re si den te sa mag ka ka nug nog na ba ‐yan ng Bue navis ta, San Narci so, Ca ‐ta nauan at Mu la nay ang na gam ba la at nat ro ma. Sa nga yon, ipi naii la lim ng mga sundalo ang 20 ba yan ng Lo ‐pez, Maca le lon, Ge ne ral Lu na at Ca ‐ta nauan sa na ka po kus na mga ope ‐ra syong mi li tar.

Sa Mountain Province, da la ‐wang he li kop ter ang nam bom ba sa sa ka han at pas tu lan ng mga re si ‐den te ng Ba ra ngay Tam bo an, Be sao noong Peb re ro 11. Si nun dan ito ng wa lang pa tu mang gang istra ping ng mga tro pa ng 7th ID at Phi lip pi ne Na tio nal Po lice-Cor dil le ra.

Pang gi gi pit. Pi na la la yas ng Bu ‐reau of Immig ra ti on sa ban sa si Otto De Vri es, isang misyunero mu la sa the Net her lands at ka sa lu ku yang bo lun tir na ma na na lik sik sa Ecu me nical Insti ‐tu te for La bor Educa ti on & Re se arch.

De mo li syo n. Hi git 50 ba hay ang iligal na dine mo lis ng 150 tau han ni Pab li to Encar nacion, ma nga ngam kam ng lu pa, katuwang ang mga pulis, sa Ba ra ngay Li way way, Sta. Ro sa, Nueva Ecija noong Peb re ro 17.

Wa lang per mit o abi so ang mga pu lis na su mu god sa ko mu ni dad.

5 ga wa-ga wang ka so, ibi na su ra

LIMANG KASONG ISINAMPA la ban sa mga ak ti bis ta at konsultant ang su nud-su nod na ibi na su ra ng mga kor te sa na ka ra ang 10 araw. Ang mga ito ay ang mga gawa-gawang ka so ng il le gal pos ses si on of explo sives la ban sa li der ng Gab rie la na si Beat rice Be len; il le gal pos ses si on of fire arms and explo siv es la ban sa ta ga pag sa li ta ng Na ‐tio nal De mocra tic Front-Pa nay na si Concha Ara ne ta; “pag pa pa la ‐ga nap ng pe keng ba li ta” la ban sa mga brod kas ter ng Rad yo Na tin Guim ba; inciting to sedition laban sa gurong si Ronnel Mas; at il le gal as sembly la ban sa mga ak ti bis tang ti na gu ri ang Ma ri ki na 10. Ang de ‐si syon sa ka so la ban kay Ara ne ta ay noon pang Ene ro 6 inilabas pe ‐ro nitong Peb re ro 18 la mang nai sa pub li ko.

Una nang ipi na wa lam bi sa ng kor te noong Peb re ro 5 ang search war rant na gi na mit pa ra ares tu hin at kasuhan si na Lady Ann Sa ‐lem at Rod ri go Espa ra go. Ga yun pa man, hang gang nga yon ay na ‐na na ti li si lang na ka ku long.

Pebrero 21, 2021 ANG BAYAN6

Si na la kay ng pu lis ang Paa ra lang Bak wit, ang pan sa man ta lang eskwe la han ng mga Lu mad sa loob ng kam pus ng Univer sity of San Car los sa

Talamban, Ce bu City noong Peb re ro 15. Nagpakanlong dito ang mga Lu mad at ka ni lang mga gu ro nang hin di si la ma ka ba lik sa Min da nao ma ta pos ipa taw ang lockdown noong Mar so 2020. Iti nu tu ring si lang mga pa nau hin ng uni ber si dad.

Sa na ku h ang bid yo ng reyd, ma ‐ki ki ta na nag si sisi gaw at nag-ii ya kan ang mga ba tang Lu mad ha bang pwer sa han si lang isi nasa ma ng mga pu lis. Da la wam pu’t anim sa ka ni la ang ina res to at iki nu long, ka sa ma ang 19 na me nor de edad. Isa sa mga dinakip si Chad Booc, gu rong bo lun tir na isa sa mga nagpe ti syo n sa Kor te Sup re ma pa ra i pa wa lam bi ‐sa ang Anti-Ter ror Law.

Ka kut sa ba ang mi li tar, gru pong pa ra mi li tar na Ala ma ra at mga lo kal na upi syal ng Ta lai ngod, pi na la bas ng pu lis na “o pe ra syong pag sa gip” ang reyd. Kinasuhan nila ng kid ‐napping at iligal na detensyon si Booc at anim pang nakatatandang nagsisilbing guro ng paaralan.

Si na lu bong ng ka bi-ka bi lang ba ‐ti kos ang ili gal na reyd at pag-aresto. Agad na nag tu ngo sa Com ‐

mis si on on Hu man Rights (CHR) ang mga es tud yan te ng Paa ra lang Bak ‐wit na na sa loob ng Univer sity of the Phi lip pi nes sa Di li man, Quezon City at ka ni lang mga ta ga su por ta para mag protesta. Pinabulaanan mismo ng CHR ang paratang ng pulis na “pinilit” ang mga batang Lumad na manatili sa eskwelahan.

Nag ha pag ang blo keng Ma ka ba ‐yan ng re so lu syon pa ra im bes ti ga han ang in si den te sa Kong re so. Sa Kor te Sup re ma, iniu tos ng mga mahistrado na isa ma ang ka so ni Booc sa iha ha ‐pag na pe ti syon pa ra pan sa man ta ‐lang ipa ti gil ang Anti-Ter ror Law.

Na nga ko na man ang Par ti do Ko ‐mu nis ta ng Pi li pi nas na pa na na gu tin ang mga nang-aa pi sa mga Lu mad. Ki nun de na ni to ang NTF-ELCAC na wa lang du dang may pa ka na sa in si ‐den te.

Paa ra lang Bak wit sa Ce bu,si na la kay ng mga pu lis

Apat na mag ka ka su nod na open si ba ang ini lun sad ng Ba gong Huk bong Ba ‐yan (BHB)-Bu kid non noong Peb re ro 10-13 la ban sa ber du gong 8th IB at

3rd Special Forces Battalion (SFB). Li mang sun da lo ang na pa tay ha bang 10 ang na su ga tan.

Apat na sundalo ang agad na na sa wi nang pa sa bu gan sila ng BHB sa Ba ra ngay Ki ba la bag, Ma lay ba lay City noong Peb re ro 10. Da la wang ope ra syong ha ras pa ang ini lun sad sa pa re hong ba ra ngay noong Peb re ‐ro 11 at 12.

Isa na man ang na sa wi sa pwer ‐sa ng 3rd SFB na na ka him pil sa Sit yo Elyan, Sta. Fi lo mena, Quezon. No ‐tor yus ang 8th IB sa pa na na kot sa mga ko mu ni dad at ili gal na pag-a ‐

res to sa mga Lu mad sa Bu kid non. Quezon. Isang sun da lo ng 85th

IB ang na pa tay nang am bu sin ng BHB-Quezon ang ka ni lang sa sak yan sa Ba ra ngay de la Paz, Bue navis ta noong Ene ro 23.

Ori en tal Min do ro. Pi na pu tu kan ng BHB-Min do ro ang nag-oo pe ra ‐syong mga ele men to ng 4th IB sa Sit yo Pa rai so, Happy Va lley, Roxas noong Ene ro 26. Da la wa ang naiu lat na na su ga tang sun da lo.

4 na open si ba sa 4 na araw,ini lun sad ng BHB-Bu kid non

Ma ka ta ong daanpa ra sa ba ku na,ti ni yak ng PKP

TINIYAK NG PARTIDO Ko mu ‐nis ta ng Pi li pi nas sa pub li ko na mag la la an ito ng ma ka ta ong daa nan pa ra sa mga ba ku na la ban sa Covid-19 upang sa lig tas at ma bi li sang pagbya he ng mga ito sa mga so na at ba ‐seng ge ril ya. Ito ay ayon sa prin sip yo ng Ba gong Huk bong Ba yan na iga lang ang la hat ng ma ka ta ong pag si si kap na mag ‐be be ne pi syo sa ma ma ma yan.

Ma hig pit na imi nung ka hi ng Par ti do na ang transpor ta ‐syo n, distri bu syon at kam pan ‐yang pag ba ba ku na la ban sa Covid-19 la lu na sa mga lib lib na lu gar ay isa ga wa ng International Committee of the Red Cross, na may mga tau hang si na nay at may ro ong sa pat na pa si li dad pa ra isa ga ‐wa ang ga yong mga mi syo n.

Imi nung ka hi din ng Par ti ‐do na hu wag gu ma mit ng mga sa sak yang mi li tar sa pag bya he sa mga ba ku na, la lu na yaong wa lang ta mang mar ka at nag ‐lu lu lan ng ar ma dong mga sun ‐da lo.

Sa ngayon, walang pang dumadating ni isa sa ipinanga ‐kong bakuna ni Duterte. Naan ‐tala ang mga baku nang mang ‐gagaling sa World Health Organization dahil hindi naipasa ang isang kaugnay na rekisitong batas. Dito na lamang nakaasa ang Pilipinas dahil kinopo na ng maya ‐yamang bansa ang ma yorya ng suplay ng bakuna sa mundo.

Sa halip na tipunin ang rekurso at tiyaking mababa ‐ku nahan ang prayori dad na mga sektor, itinutulak ng rehimen na magkani-kanya ang mga lokal na gubyerno, pribadong kum pan ya at mga parmasiya. Mag reresulta ito sa lalong tagibang na distribu syon.

ANG BAYAN Pebrero 21, 2021 7

Inaresto ng mga pulis noong Pebrero 6 ang aktibistang si Vilma Dalangin-Yecyec, 72, sa Mainit, Surigao del Norte. Ang biktima ay isang manggagawang pangkalusugan sa komunidad na pinaratangang myembro ng BHB.

Sa Bag gao, Ca ga yan, si na la kay ng pu lis ang ba hay ni Ru ben Salva ‐dor, ka pi tan ng Ba ra ngay Aga man, noong Peb re ro 8. Hi na lug hog ang ba ‐hay sa bi sa ng search war rant na ini ‐la bas ni Jud ge Shie la Gacu tan-La bu ‐gu en ng Bag gao Mu nici pal Tri al Court. Pi na la bas ng mga pu lis na na ‐ka ku ha si la ng ar mas at eksplosi bo.

Pam bo bom ba. Makailang-ulit na bi nom ba ng mi li tar ang mga kalapit na komunidad ng Barangay Masaya, Buenavista, Quezon ma ta ‐pos ma ka sa gu pa ng yu nit ni to ang isang yu nit ng BHB noong Peb re ro 5 ng ma da ling araw sa naturang barangay. Da hil dito, ma hi git 26,200 re si den te sa mag ka ka nug nog na ba ‐yan ng Bue navis ta, San Narci so, Ca ‐ta nauan at Mu la nay ang na gam ba la at nat ro ma. Sa nga yon, ipi naii la lim ng mga sundalo ang 20 ba yan ng Lo ‐pez, Maca le lon, Ge ne ral Lu na at Ca ‐ta nauan sa na ka po kus na mga ope ‐ra syong mi li tar.

Sa Mountain Province, da la ‐wang he li kop ter ang nam bom ba sa sa ka han at pas tu lan ng mga re si ‐den te ng Ba ra ngay Tam bo an, Be sao noong Peb re ro 11. Si nun dan ito ng wa lang pa tu mang gang istra ping ng mga tro pa ng 7th ID at Phi lip pi ne Na tio nal Po lice-Cor dil le ra.

Pang gi gi pit. Pi na la la yas ng Bu ‐reau of Immig ra ti on sa ban sa si Otto De Vri es, isang misyunero mu la sa the Net her lands at ka sa lu ku yang bo lun tir na ma na na lik sik sa Ecu me nical Insti ‐tu te for La bor Educa ti on & Re se arch.

De mo li syo n. Hi git 50 ba hay ang iligal na dine mo lis ng 150 tau han ni Pab li to Encar nacion, ma nga ngam kam ng lu pa, katuwang ang mga pulis, sa Ba ra ngay Li way way, Sta. Ro sa, Nueva Ecija noong Peb re ro 17.

Wa lang per mit o abi so ang mga pu lis na su mu god sa ko mu ni dad.

Pebrero 21, 2021 ANG BAYAN8

Isinumite na ng Mababang Kapulungan at Se na do sa Malacañang noong Peb re ro 3 ang Cor po ra te Recovery and Tax Incen tives for Enterpri ses

(Create), isang pa nu ka la na mag ka kal tas sa ibi na ba yad na bu wis ng mga kor po ra syon mu la 30% tu ngong 25% sa ma la la king ne go syo at 20% sa ma li li it at ka tam ta man ang la ki. La yon ni to na ti ya kin ang mas ma la king tu bo ng mga ka pi ta lis ta sa ta bing ng mu ling pag pa pa si kad ng eko nom ya sa git na ng pan ‐dem ya.

Ma ta gal itong na bim bin sa Kong re so bi lang mga pa nu ka lang TRAIN 2, TRABAHO at CITIRA. Pi ‐na nga la nan itong Create (na ang kahulugan sa English ay "lumikha") upang palabasing ang pag-akit ng dayong pamumuhunan ay "lilikha" ng oportunidad na makabangon sa krisis at pan dem ya.

Bi big yan din ng Create ang Na ‐tio nal Eco no mic Deve lop ment Aut ‐ho rity (NEDA) ng ka pang ya ri han na ar bit rar yong mag bi gay ng dag dag na mga in sen ti ba at ek semp syon sa pag bu bu wis sa ma la la king kum pan ‐ya. Bi big yan din ni to ng 17-ta ong ek semp syon sa pag bu bu wis ang ope ‐ra syon sa pag-eeksport ng pi ling mga kor po ra syon ng ma la la king bur ‐ge sya -kumpra dor na ar bit rar yong ta ta gu ri an na "kri ti kal" ng NEDA. Dag dag pa ri to ang 12-ta ong ek ‐semp syon sa pag bu bu wis pa ra sa mga empre sang may pu hu nang hin di ba ba ba sa ₱500 mil yon.

Ta li was sa ipi na nga nga lan da kan ng re hi men, ka ka ram pot la mang ang pa ki na bang di to ng mas ma li li it na

empre sa na ka lak ha'y na ti gil ang ope ra syon nga yong pan dem ya at ha los wa la nang ki ni ki ta. Pa ngu na ‐hing ma ki ki na bang sa pa nu ka lang ito ang mga mu ti na syu nal na kor po ‐ra syon at kum pan ya ng ma la la king bur ges-kumpra dor na ku mi ki ta ng bil yun-bil yon sa ka ni-ka ni lang mga ope ra syon sa ban sa.

Pa hi hi na in din ng Create ang pi ‐nan syal na ka pa si dad ng es ta do sa pa ma ma gi tan ng pag pa pa ki tid sa ba ‐se ng ma pag ku ku nan ni to ng bu wis. Sa nga yon, ang bu wis sa kor po ra syon ang pi na ka ma la king (27.6%) pi nag ‐ku ku nan ng ki ta ng es ta do, at 75% nito ay singil sa malalaking korpo ‐rasyon. Ga ya ng da ti, ang maba ‐bawas na kita ng gubyerno ay ti yak na ipa pa pa san sa or di nar yong ma ‐ma ma yan sa por ma ng dag dag at mas ma ta ta as na bu wis sa kon su mo.

Ayon mis mo sa kon ser ba ti bong ta ya ng re hi men, aa bot sa ₱251 bil ‐yon ang ma wa wa la sa es ta do sa loob ng da la wang taon kung sa ka ling mai ‐pa tu pad ang is ke mang ito. Ma ga ga ‐mit sa na ang pon dong ito sa ayu da at

Pa nu ka lang Create: Kal tas sa bu wis,dag dag tu bo sa ka pi ta lis ta

iba pang hak bang na di rek tang mag ‐pa pa si kad sa eko nom ya.

May ro on ding kwestyu nab leng mga pro bi syon ang Create na mag ‐bi bi gay ng ek semp syon sa lo kal na mga kum pan ya na nag re re pi na ng la ngis at ma ging sa pag pa pa ga wa ng mu rang mga pa ba hay. Sa nga ‐yon, ang Pet ron Corp., na sub sid ‐yar yo ng San Mi gu el Corp. ni Ra ‐mon Ang, ang nag-ii sang kum pan ya na nag re re pi na ng la ngis sa ban sa. Ang lo kal na sek tor ng pa ba hay ay do mi na do na man ng pa mil yang Villar.

Napakaliit at animo’y pampa ‐bango lamang ang isi ni ngit sa Create na mga pro bi syon na mag bi ‐bi gay ng ek semp syon sa im por ta ‐syon at pag be ben ta ng mga ba ku na sa Covid-19 at iba pang ka ga mi tang me di kal hang gang 2023; at pag pa ‐pa ga mot sa mga may sa kit sa isip at ba to, kan ser at tu ber ku lo sis.

Ayon pa rin sa Ibon Foun da ti on, hin di ang Create kundi ang pag bi bi ‐gay ng ma ka bu lu han at kag yat na ayu da sa ma ma ma yan ang mas makapagpapasi kad sa eko nom yang si na lan ta ng pan dem ya at lockdown. Sa mi ni mum, ani to, kai la ngang mag la an ng ₱540 bil yon pa ra ayu ‐da han ang 18 mil yong pi na ka ma hi ‐hi rap na pa mil ya sa loob ng tat long bu wan o ₱10,000 ka da bu wan. Sa ga yon, ku lang pa ang ipi na nu ka la ng 220 kong re sis ta na ₱420-bil yong ayu da noong Peb re ro 16 na ti na gu ‐ri an ni lang Ba ya ni han 3. Kulang din ang ipi na nu ka la ng De partment of La bor and Employ ment noong Peb ‐re ro 15 na ₱52-bil yong sub sid yo pa ‐ra ayu da han ang 2-3 mil yong mang ‐ga ga wa ng ma li li it at ka tam ta ‐mang-la king mga ne go syo. Ini ha pag ang mga pa nu ka la dahil wa lang ini ‐la an ni isang sen ti mo ang re hi men pa ra sa ayu da sa pam ban sang bad ‐yet ni to sa 2021.

Ma ka ta ong daanpa ra sa ba ku na,ti ni yak ng PKP

TINIYAK NG PARTIDO Ko mu ‐nis ta ng Pi li pi nas sa pub li ko na mag la la an ito ng ma ka ta ong daa nan pa ra sa mga ba ku na la ban sa Covid-19 upang sa lig tas at ma bi li sang pagbya he ng mga ito sa mga so na at ba ‐seng ge ril ya. Ito ay ayon sa prin sip yo ng Ba gong Huk bong Ba yan na iga lang ang la hat ng ma ka ta ong pag si si kap na mag ‐be be ne pi syo sa ma ma ma yan.

Ma hig pit na imi nung ka hi ng Par ti do na ang transpor ta ‐syo n, distri bu syon at kam pan ‐yang pag ba ba ku na la ban sa Covid-19 la lu na sa mga lib lib na lu gar ay isa ga wa ng International Committee of the Red Cross, na may mga tau hang si na nay at may ro ong sa pat na pa si li dad pa ra isa ga ‐wa ang ga yong mga mi syo n.

Imi nung ka hi din ng Par ti ‐do na hu wag gu ma mit ng mga sa sak yang mi li tar sa pag bya he sa mga ba ku na, la lu na yaong wa lang ta mang mar ka at nag ‐lu lu lan ng ar ma dong mga sun ‐da lo.

Sa ngayon, walang pang dumadating ni isa sa ipinanga ‐kong bakuna ni Duterte. Naan ‐tala ang mga baku nang mang ‐gagaling sa World Health Organization dahil hindi naipasa ang isang kaugnay na rekisitong batas. Dito na lamang nakaasa ang Pilipinas dahil kinopo na ng maya ‐yamang bansa ang ma yorya ng suplay ng bakuna sa mundo.

Sa halip na tipunin ang rekurso at tiyaking mababa ‐ku nahan ang prayori dad na mga sektor, itinutulak ng rehimen na magkani-kanya ang mga lokal na gubyerno, pribadong kum pan ya at mga parmasiya. Mag reresulta ito sa lalong tagibang na distribu syon.

ANG BAYAN Pebrero 21, 2021 9

Ma ba bang an tas at ka wa langga na sa pag ka tu to

Pi na ya gan na ng re hi meng Du ter te ni tong Peb re ro ang li mi ta dong pag bu bu kas ng ha ra ‐

pang mga kla se sa mga uni ber si dad at pa man ta ‐sang nag bi bi gay ng mga kur song kaug nay ng me ‐di si na. Ilan sa mga ito ang Univer sity of the Phi ‐lip pi nes-Phi lip pi ne Ge ne ral Hos pi tal, Univer sity of Sto. To mas at Centro Esco lar Univer sity. Ngu nit paa no ang iba pa?

Na nana ti ling wa lang kompre ‐hen si bong pla no ang gub yer no sa lig tas na pagbubukas ng mga paara ‐lan pa ra sa ma yor ya ng mga ka ba ta ‐an sa buong ban sa. Ha bang ipi nag ‐gi gii tan ng mga upi syal ni to sa eko ‐nom ya ang pag bu bu kas ng mga si ne ‐han, pa la ru an at iba pang pook-li ba ‐ngan, urong-su long ito sa pag bu bu ‐kas ng mga eskwe la han ka hit sa mga lu gar na ma ba ba ang bi lang ng mga ka so ng im pek syo n.

Inamin mismo ni Sec. Leonor Briones ng Department of Education (DepEd) noong Pebrero 16 na 50% ng mga estudyante ay gusto nang bumalik sa harapang klase. Bago nito, lumabas sa isang pag-aaral ng Move ment for Safe, Equi tab le, Qua ‐lity and Re levant Educa ti on, isang sa ma han ng mga gu ro, ma gu lang at mag-aa ral na nag su su long ng lig tas na pag ba ba lik-eskwe la, na 54% ng mga gu rong su ma got sa sarbey nito ang nag sa bing sig ni pi kan teng bi lang ng mga es tud yan te ang hin di na na ‐ka su su nod sa kla se at mga ara lin.

Isa ri to si Les ter, na sa Gra de 4 sa isang pam pub li kong paa ra lan na umaa sa sa sis te meng mod yul. “Hin di ko naiin tin di han ang ibang les son da hil pi na pa sa gu tan lang ang mod ‐yul,” ani ya. Sa Face bo ok Mes se nger la mang si ya na ka pagta ta nong sa mga kak la se at tit ser sa mga ara ling hin di nauu na wa an.

Nag la la an si ya ng hang gang apat na oras sa isang araw mu la Lu ‐nes hang gang Bi yer nes pa ra sa pag ‐sa got sa mod yul. “Bu ti na lang na tu ‐

tu lu ngan ako ng magulang ko at pin ‐san pa min san-min san.” Dag dag pa ‐hi rap sa kan ya ang ma li-ma ling nilalaman at ma ba gal na pa ma ma ‐ha gi ng mga mod yul.

Giit ng Alli ance of Concer ned Teachers (ACT) na mare re sol ba ang papaliit na bi lang ng ba tang pu ma ‐pa sok kung ipa tu tu pad ang li mi ta do at lig tas na ha ra pang mga kla se ha ‐bang isi na sa ga wa pa rin ang dis ‐tance lear ning sa ilang lu gar.

“Hin di na ka ka ya nin sa su su nod na aca de mic year ang ga ni tong blen ‐ded lear ning na hin di na man si nu ‐por ta han ng pon do,” ayon pa sa ACT.

Sa ka ra na san ng gu ro sa Gra de 2 na si Ja ne, sa 23 ba ta na na ka-en ‐rol sa on li ne lear ning, 12 la mang ang ka da la sang na ka sa sa li sa re gu lar na kla se. Pa ngu na hing da hi lan ng mga lu mi li ban ang ka wa lan o ma ba gal na kunek syon sa in ter net. Hin di la hat ng mga ma gu lang ay ka yang gu mas ‐tos pa ra sa in ter net, ayon sa kan ya.

Sa ti ngin na man ni Teacher Elsa, na sa 20% la mang ang na tu tu tu nan ng mga ba ta sa ka sa lu ku yang sis te ‐ma ng pag-aa ral. Na ki ta rin ni ya ang un ti-un ting pag li it ng bi lang ng mga du ma da lo sa on li ne na mga kla se. Mu la sa da ting li ma la mang ang “ab ‐sent,” lam pas ka la ha ti na ang hin di nagpapakita sa klase noong Ene ro.

Sa man ta la, may ibang es tud ‐yan te ang nag sa bing "na wa wa lan si ‐la ng ga nang pu ma sok," da hil na ka ‐tu tok la mang sa gad yet at wa lang pi si kal na in te rak syo n. “Sob ra” ni ‐

Epek to ng pal pak na blen ded lear ning

lang “na mi-miss” ang pagpasok sa eskwe lahan at pa ki ki pag-ug na yan sa ka ni lang mga kai bi gan at gu ro.

Sa bi ng Gra de 8 na si Jo na, “ma hi rap sa ba hay ka si ma hi rap mag po kus. Wa lang ma li naw na bawnderi kung saan ang ba hay at pag-aa ral." Nag la la an si ya ng 4-6 na oras ng pag-aa ral kada araw. Min san daw itong na ba ba wa san ka ‐pag ina an tok si ya o na wa lan ng ga ‐nang mag-a ral.

Nang ta nu ngin kung gus to ni ya nang bu ma lik sa harapang pag-aa ‐ral, sa bi ni ya: "syempre na man." Iba ang pa ki ram dam ka pag na sa klas ‐rum, ani ya. "Mas ma bi lis na mag ta ‐nong sa tit ser, at may in te rak syon sa mga kai bi gan."

Ga ni to rin ang pa la gay ng iba pang mga es tud yan teng gus to nang ma ka ba lik sa pi si kal na kla se. Tu lad ni Joel, hi na ha nap-ha nap na ni ya ang mga ak ti bi dad at prog ra ma sa eskwe la han at ma ging ang pag la la ro ka sa ma ang mga kai bi gan.

Ayon sa ACT, sa pa gpa patu pad ng li mi ta dong pi si kal na kla se, da pat ti ya kin ng gub yer no ang pag ta ta yo ng mga pa si li dad pang ka lu su gan at pag ku ha ng mga mang ga ga wang pang ka lu su gan pa ra sa mga eskwe ‐la han at pag su su long ng pag ba ba ‐ku na sa mga frontli ner sa edu ka ‐syon.

Ma nga ngai la ngan ng dag dag na ₱2-bil yong pondo pa ra rito, bu kod pa sa pag ba ba lik ng ₱13 bil yon na ti nang gal sa pon do ng De partment of Educa ti on pa ra sa taong 2021.

Pebrero 21, 2021 ANG BAYAN10

Sa pa ngat long pag ka ka ta on nga yong taon, mu ling tu ma as ang pre syo ng mga pro duk tong pet rol yo noong Peb re ro 14. Tu ma as nang ₱0.75 ang

ka da lit ro ng ga so li na, ₱1.25 ng die sel at ₱1.10 ng ke ro se ne. Noong Peb re ro 9, tu ma as na nang ₱0.85 ang ga so li na, ₱1.10 ang die sel at ₱1.00 ang ke ro ‐se ne.

Kum pa ra sa na ka ra ang taon, mas mata as na nang ₱4 ka da lit ro ang ga so li na, ₱3.90 ang die sel at ₱3.35 ang ke ro se ne. Ito ay sa ka bi la ng tu luy-tu loy na pag da us dos ng pre syo ng kru dong la ngis sa pan da ‐ig di gang pa mi li han sa pa na hon ng pan dem ya.

Ibi ni gay na da hi lan ng De ‐partment of Energy ang tuluy-tuloy na pag ba ba was sa pro duk syon ng mga bansa sa Organization of the Petroleum Ex por ting Countries o

OPEC pa ra ar ti pi syal na ita as ang pre syo ng kru dong la ngis. Sa loob ng isang taon, pi na ka ma ta as ang pre syo ng kru dong la ngis noong Peb re ro 5.

Hin di lu bu sang na ram da man sa Pi li pi nas ang pag ba ba ng pan da ig di ‐gang pre syo da hil sa pag pa taw ng re hi meng Du ter te ng dag dag na 10% bu wis sa iniaa ngkat na kru do at pro ‐duk tong pet rol yo noong Ma yo 2020 sa bisa ng Executive Order 113. Layon nitong lumikom ng ₱6.8-bilyong rebenyu na gagamitin umano

Pre syo ng la ngis, 3 be ses nang tu ma as ngayong taon

Daan-da ang li bo, nagpro tes ta sa Myan mar

HINDI NAPIGILAN NG pan dem ya at ng dik ta du rang mi li tar ang pag bu hos sa lan sa ngan ng daan li bong ma ma ma yan sa Myan mar. Ha los araw-a raw si lang nagpupro tes ta mu la Pebrero 5 pa ra ipa na wa gan ang pag ba ba ng hun tang mi ‐li tar na uma gaw sa es ta do po der. Ipinananawagan din nila ang pag pa pa la ya at pag ba ba lik sa ha lal na mga upi syal na pi na mu mu nu an ni Aung San Suu Kyi.

Nag pa taw ng ma hi hig pit na restrik syon ang Tat ma daw (ta wag sa mi li tar ng Myanmar) pa ra pi gi lan ang mga de monstra syon. Ma da las ni tong ipi na bu bu wag ang mga pag ki los. Ilang ulit nitong pi nu tol ang ak ses ng ma ma ma yan sa in ter ‐net sa tang kang pi gi lan ang mga pag ti ti pon. Ma hi git 500 na ang ina res to at tatlong raliyista na ang namatay ma ta pos ba ri lin ng pu lis.

Nag ku de ta ang Tat ma daw at iki nu long ang mga si bil yang upi syal ng ban ‐sa noong Peb re ro 1. Ma ra mi ang na ni ni wa lang ang pi na ka la yu nin ni to ay du ‐ru gin ang par ti do ni Suu Kyi at permanenteng ibalik ang absolutong kapangyarihan ng militar sa bansa.

Trump, ipi na wa lang-sa la ng Se na dong US sa pa nga la wang pag ka ka ta on

IPINAWALANG-SALA NG SENADO ng US noong Pebrero 14 ang da ting pre si ‐den te ng ban sa na si Do nald Trump sa ka song “inci te ment of in sur recti on” o pag-udyok sa mamamayan na atakehin ang US Capitol noong Enero 6. Hin di na na ig ang mga nag sak dal ka hit pa na ka ku ha si la ng 57 bo tong pa bor la ban sa 43 bo tong tu tol. Ito ay da hil kai la ngan ng 67 bo to o 2/3 ng kabuuang boto ng mga senador pa ra idek la ra si yang may sa la. Una nang ipi na wa lang-sa la ng Se na do si Trump sa ibang ka so noong Ene ro 2020.

Bi lang re med yo, ba lak ng Kong re so ng US na mag ta tag ng isang ko mi syon pa ra im bes ti ga han ang ma ka-Trump na mga gru po at ka ni lang mga ta ga su ‐por ta sa par ti dong Re pub lican na sang kot sa pang-aa ta ke sa Kong re so. Ayon sa pau nang ulat, isa sa ba wat li ma sa mga uma ta ke ay mga be te ra no o ak ti ‐bong myembro ng mi li tar ng US.

bilang ayuda sa panahon ng pan ‐demya.

Pe ro ayon mis mo sa De partment of Energy sa pa na hong iyon, ita ta as ng dag dag na bu wis ang pre syo ng ga so li na nang ₱0.60 at ng die sel nang ₱0.84 ka da lit ro.

Ibig sa bi hin, ba ha gi ng ayu dang ipi nag ma la ki ni Du ter te ay nang ga ‐ling din sa bul sa ng ma ma ma yan sa an yo ng mas ma ta as na si ngil sa transpor ta syo n, pag ka in at pam ‐pub li kong yuti li dad.

Una nang pi na ta wan ng bu wis ang kru dong la ngis sa ila lim ng ba ‐tas na TRAIN. Iti na as ng ba tas na ito ang pre syo ng ga so li na, ke ro se ‐ne, LPG at iba pa nang ₱1 ka da lit ro at ₱1.50 ka da lit ro ng die sel.

Ka lu su gan sa pag-ii sipng mga ba ta,apek ta do na

ANG DI ANGKOP na blen ded lear ning ay nagdudulot ng di makayanang bigat sa isip ng dumaraming bilang ng mga bata. Mu la nang si mu lan ang sistemang ito, na sa 18 ka ba ta ‐an na ang na pa ba li tang nag pa ‐ka matay dahil nahirapan sa pagsagot ng mga mod yul, sa ka wa lan ng sis te mang pansu ‐por ta at ma hi na o ka wa lan ng ak ses sa in ter net.

Pi na ka hu li ri to ang ka so ng isang 10-ta ong gu lang na ba ta sa Ca tan dua nes na nag pa ka ‐ma tay noong Pebrero 17 ma ta ‐pos map re syur sa hin di ma sa ‐gu tang mod yul.

Imbes na tu gu nan, iti nang ‐gi pa ng DepEd na may kaug na ‐yan ang mga in si den te ng pag ‐pa pa ti wa kal sa pal pak ni tong prog ra ma.

Samantala, inulan ng bati ‐kos noong Pebrero 17 ang plano ng DepEd na pagpa pahaba sa klase nang dalawa pang linggo.