warto wiedzieć

9.0 Warto wiedzie 1
9.1 Podstawy techniczne 3
9.1.1 Ogólne wytyczne do montau 3 9.1.2 Adresy 4 9.1.3 Normy 5
9.2 Wstpne wymiarowanie statyczne 9
9.2.1 Wspornik podszybowy 9
9.3 Badania / dopuszczenia / znak CE 23
9.3.1 Wymóg stosowania sprawdzonych i dopuszczonych produktów 23 9.3.2 Przegld bada i dopuszcze 24 9.3.3 BauPV / DOP / ITT / FPC / CE 28 9.3.4 DIN EN 13830 / Objanienia 33
9.4 Izolacja termiczna 39
9.4.1 Wstp 39 9.4.2 Normy 40 9.4.3 Podstawy oblicze 41 9.4.4 Wartoci Uf 61
9.5 Ochrona przed wilgoci 72
9.5.1 Ochrona przed wilgoci w fasadach szklanych 72
9.6 Izolacja akustyczna 80
9.7 Ochrona przeciwpoarowa 83
9.8 Fasady antywamaniowe 95
S T A B A L U X
Warto wiedzie Podstawy techniczne 04.04.19 3
Warto wiedzie Podstawy techniczne
Oprócz instrukcji montau dla danych systemów Sta- balux, odsyamy take do aktualnie obowizujcych wytycznych producentów stali i szyb. Podkrelamy rów- nie konieczno przestrzegania stosownych norm. Nie gwarantujemy kompletnoci podanych poniej norm, przepisów i wykazu adresów. W ramach harmonizacji norm i przepisów europejskich normy europejskie s ju wprowadzone lub zostan one dopiero ustanowione. Za- stpuj one czciowo normy krajowe. Staramy si na bieco informowa naszych instalatorów o aktualnym stanie norm. Niemniej jednak, uytkownik jest sam odpowiedzialny za aktualizowanie informacji o aktualnym stanie norm i przepisów, istotnych dla jego pracy.
Doradztwo techniczne, wsparcie przy pro- jektowaniu i ofertowaniu
Wszelkie sugestie, propozycje wykazów, konstrukcji i montau, kalkulacje materiaów, obliczenia statyczne, itp., które s wykonane w drodze konsultacji, kore- spondencji lub opracowa pracowników firmy Stabalux, oparte s na najlepszej wiedzy i przekonaniu i powinny zosta przez instalatorów krytycznie zweryfikowane jako niewice wskazówki i ewentualnie zatwierdzone przez inwestora lub architekta.
Wymogi wzgldem eksploatacji, skadowania i obróbki, szkolenia
Wanym warunkiem dla prawidowej produkcji elementów konstrukcyjnych jest wyposaenie zakadu w urzdzenia, suce do obróbki stali i aluminium. Te urzdzenia musz by tak zaprojektowane, aby nie powodoway uszkodze profili podczas obróbki, skadowania i pobierania materiau. Wszystkie elementy konstrukcyjne naley skadowa w suchym miejscu, w szczególnoci naley chroni je przed brudem budowlanym, kwasami, wapnem, zapra- w, wiórami stalowymi itd. Konieczne jest zapewnienie pracownikom niezbdnych szkole i form doksztacania poprzez literatur, szkoy lub seminaria, które przeka im wiedz z zakresu aktualnego stanu techniki.
Ogólne wytyczne do montau 9.1 1
Wszystkie wymiary powinny by ustalane samodzielnie przez zakad wykonawczy. Konieczne jest take wykonanie i sprawdzenie oblicze statycznych dla profili nara- onych na obcienia i kotew oraz odwzorowanie detali, pocze itd. na rysunkach.
Szyby
Stosowane rodzaje szyb zale od podanych wymogów techniczno-budowlanych. Gruboci szyb naley wymiarowa z uwzgldnieniem obcienia wiatrem zgodnie z zaleceniami „Technicznych zasad stosowania szyb osadzanych liniowo“. Szklenie naley wykonywa w sposób waciwy i profe- sjonalny zgodnie z odpowiednimi normami.
Zabezpieczenie powierzchni, pielgnacja, konserwacja
Anodowane czci aluminiowe naley chroni przed kontaktem z niezwizan zapraw i cementem, gdy w kontakcie z nimi w wyniku reakcji alkalicznej powstaj przebarwienia, których nie da si ju usun. Mecha- nicznych uszkodze powierzchni eloksalowanych nie da si naprawi, dlatego zaleca si staranne traktowanie elementów z aluminium. Pewn ochron zapewniaj folie samoprzylepne, lakiery zdzieralne lub samowietrzejce lakiery bezbarwne. Zamontowane elementy naley przed odbiorem dokad- nie oczyci. Póniej naley je czyci co najmniej jeden raz w roku, aby utrzyma dekoracyjny wygld fasady. Osady brudu i kurzu na lakierowanych czciach aluminiowych naley usuwa zmywajc je ciep wod. Nie naley stosowa kwanych i alkalicznych rodków myjcych ani rodków mechanicznych o dziaaniu szlifujcym. Czyszczenie lakierowanych powierzchni naley wykonywa co najmniej jeden raz w roku, w przypadku wiksze- go zanieczyszczenia rodowiska odpowiednio czciej. Naley przestrzega take kart VFF nr WP.01 – WP.05 opracowanych przez Zwizek Producentów Okien i Fa- sad. Stosowne dokumenty dostpne s pod adresem z roz- dzialu „Adresy”.
S T A B A L U X
Warto wiedzie
Deutsche Forschungsgesellschaft für Oberflächenbehandlung e.V. Arnulfstr. 25 40545 Düsseldorf www.dfo-online.de Deutscher Schraubenverband e.V Goldene Pforte 1 58093 Hagen www.schraubenverband.de Passivhaus Institut Dr. Wolfgang Feist Rheinstr. 44/46 64283 Darmstadt www.passiv.de
Podstawy techniczne
Warto wiedzie
Wykaz wanych norm i przepisów
DIN EN 1993 Stal w budownictwie nadziemnym DIN EN 1995 Wymiarowanie i budowa konstrukcji drewnianych DIN EN 1991 Obcienia konstrukcyjne w budynkach DIN EN 572 Szko w budownictwie DIN EN 576 Aluminium, czyste aluminium i czyste aluminium w póproduktach DIN EN 573 Stopy aluminium (stopy do obróbki plastycznej i stopy odlewnicze) DIN EN 485 Blachy i tamy aluminiowe DIN EN 755 Profile wytaczane z aluminium i stopy aluminium do obróbki plastycznej, waciwoci wytrzymaociowe DIN 1960 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz A DIN 1961 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz B DIN 4102 Reakcja na ogie materiaów budowlanych i elementów konstrukcyjnych DIN 4108 Izolacja cieplna w budownictwie naziemnym DIN 4109 Izolacja akustyczna w budownictwie naziemnym DIN EN 1999 Wymiarowanie aluminiowych konstrukcji nonych DIN EN 12831 Systemy grzewcze w budynkach - metody obliczania obcienia cieplnego DIN 7863 Niekomórkowe elastomerowe profile uszczelniajce w produkcji okien i fasad DIN 16726 Membrany z tworzyw sztucznych - badania DIN EN 10025 Walcowane na gorco wyroby ze stali konstrukcyjnych DIN EN 10250 Odkuwki stalowe swobodne ogólnego stosowania DIN 17611 Póprodukty z aluminium anodyzowanego DIN EN 12020 Aluminium i stopy aluminium - profile precyzyjne, wytaczane ze stopów EN AW-6060 i EN AW-6063 DIN 18055 Przepuszczalno spoin okiennych, wodoszczelno i obcienia mechaniczne DIN 18273 Okucia budowlane - zestawy klamek do drzwi przeciwpoarowych i drzwi dymoszczelnych - Pojcia, wymiary, wymogi i badania DIN 18095 Drzwi dymoszczelne DIN EN 1627-1630 Drzwi, okna, fasady osonowe, kraty i systemy zamykajce - Ochrona antywamaniowa - Wymogi i klasyfikacja DIN 18195 T9 Systemy uszczelnie budynków, przepusty, elementy przejciowe, systemy zamykajce DIN 18202 Tolerancje w budownictwie naziemnym - Budowle DIN 18203 Tolerancje w budownictwie naziemnym DIN 18335 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Ogólne przepisy techniczne dla prac przy konstrukcjach stalowych DIN 18336 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Prace w zakresie wykonywania uszczelnie DIN 18357 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Prace w zakresie oku budowlanych DIN 18360 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Prace w zakresie konstrukcji metalowych, prace lusarskie DIN 18361 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Roboty szklarskie DIN 18364 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Wykonywanie zabezpiecze antykorozyjnych na konstrukcjach stalowych i aluminiowych
Normy 9.1 3
Warto wiedzie
9.1 3
DIN 18421 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Wykonywanie izolacji i zabezpiecze przeciwpoarowych na urzdzeniach technicznych DIN 18451 Znormalizowane warunki zlecania i wykonywania robót budowlanych, VOB cz C - Prace przy budowie rusztowa DIN 18516 Okadziny cian zewntrznych DIN 18540 Uszczelnianie szczelin cian zewntrznych w budownictwie naziemnym DIN 18545 Uszczelnianie przeszkle materiaami uszczelniajcymi DIN EN ISO 1461 Powoki cynkowe nanoszone na stal metod cynkowania ogniowego DIN EN 12487 Ochrona przed korozj metali - Pukane i niepukane powoki chromianowe na aluminium i stopach aluminium DIN EN ISO 10140 Pomiary akustyczne izolacji akustycznej elementów konstrukcyjnych na stanowisku badawczym DIN EN 356 Szko w budownictwie - Szyby bezpieczne - Metody bada i podzia klasyfikacyjny odpornoci na rczny atak DIN EN 1063 Szko w budownictwie - Szyby bezpieczne - Metody bada i podzia klasyfikacyjny kuloodpornoci DIN EN 13541 Szko w budownictwie - Szyby bezpieczne - Metody bada i podzia klasyfikacyjny odpornoci na cinienie wybuchu DIN 52460 Uszczelnienia szczelin i szyb DIN EN ISO 12567 Waciwoci cieplne okien i drzwi - Okrelanie wspóczynnika przenikalnoci cieplnej metod skrzynki grzejnej DIN EN ISO 12944 Ochrona przed korozj konstrukcji stalowych za pomoc ochronnych systemów malarskich DIN 55634 Ochrona przed korozj konstrukcji stalowych za pomoc nanoszenia warstw malarskich i powok ochronnych DIN EN 107 Metody bada okien, badania mechaniczne DIN EN 573-1-4 Aluminium i stopy aluminium; skad chemiczny i forma póproduktów DIN EN 755-1-2 Aluminium i stopy aluminium; prty, rury i profile wytaczane DIN EN 1026 Okna i drzwi – Przepuszczalno powietrza – Metody bada DIN EN 1027 Okna i drzwi – Wodoszczelno - Metody bada DIN EN 10162 Ksztatowniki stalowe formowane na zimno - Techniczne Warunki Dostaw - Tolerancje wymiarów i ksztatu DIN EN 949 Okna, drzwi, okiennice i rolety, fasady osonowe - Okrelanie odpornoci drzwi na uderzenia mikkiego i cikiego przedmiotu DIN EN 1363-1 Badanie ognioodpornoci nienonych elementów konstrukcyjnych DIN EN 1364-1 Przeszklenia ogniochronne, wymogi i klasyfikacja DIN EN ISO 1461 Powoki cynkowe nanoszone na stal metod cynkowania ogniowego; wymogi i badania DIN EN 1522 Kuloodporno okien, drzwi i systemów zamykajcych (wymogi i klasyfikacja) DIN EN 1523 Kuloodporno okien, drzwi i systemów zamykajcych (metody bada) DIN V ENV 1627 Ochrona antywamaniowa okien, drzwi i systemów zamykajcych (wymogi i klasyfikacja) DIN V ENV 1628 Ochrona antywamaniowa okien, drzwi i systemów zamykajcych (metody bada w celu ustalenia odpornoci na obcienia dynamiczne) DIN V ENV 1629 Ochrona antywamaniowa okien, drzwi i systemów zamykajcych (metody bada w celu ustalenia odpornoci na obcienia statyczne)
Normy
Warto wiedzie
DIN V ENV 1630 Ochrona antywamaniowa okien, drzwi i systemów zamykajcych (metody bada w celu ustalenia odpornoci na próby rcznego wamania) DIN EN 1991-1-1 Eurokod 1 Oddziaywania na konstrukcje none DIN EN 1993-1-1 Eurokod 3, Wymiarowanie i budowa konstrukcji stalowych DIN EN 1995-1-1 Eurokod 5, Wymiarowanie i budowa konstrukcji drewnianych DIN EN 10346 Wyroby paskie stalowe powlekane ogniowo w sposób cigy DIN EN 10143 Blacha i tama stalowa powlekana ogniowo w sposób cigy - Tolerancje wymiarów i ksztatu DIN EN 12152 Fasady osonowe – Przepuszczalno powietrza – Wymagane parametry i klasyfikacja DIN EN 12153 Fasady osonowe – Przepuszczalno powietrza – Metody bada
DIN EN 12154 Fasady osonowe – Wodoszczelno – Wymagane parametry i klasyfikacja DIN EN 12155 Fasady osonowe – Wodoszczelno – Badania laboratoryjne elementów poddanych dziaaniu cinienia statycznego DIN EN 12179 Fasady osonowe – Odporno na obcienia wiatrem – Metody bada DIN EN 12207 Okna i drzwi – Przepuszczalno powietrza – Klasyfikacja DIN EN 12208 Okna i drzwi – Wodoszczelno – Klasyfikacja DIN EN 12210 Okna i drzwi – Odporno na obcienia wiatrem – Klasyfikacja DIN EN 12211 Okna i drzwi – Odporno na obcienia wiatrem – Metody bada DIN EN 13116 Fasady osonowe – Odporno na obcienia wiatrem – Wymagane parametry DIN EN 13830 Fasady osonowe – Norma produktowa DIN EN 14019 Fasady osonowe – Odporno na uderzenia DIN EN ISO Waciwoci cieplne fasad osonowych – Obliczanie wspóczynnika 12631- 01.2013 przenikalnoci cieplnej - Metoda uproszczona DIN 18200 wiadectwo zgodnoci dla wyrobów budowlanych – Fabryczna kontrola produkcji, kontrola zewntrzna i certyfikacja produktów TRAV Przepisy techniczne dla stosowania przeszkle chronicych przed upadkiem TRLV Przepisy techniczne dla szyb osadzanych liniowo EnEV Rozporzdzenie w sprawie oszczdzania energii
Wytyczne dotyczce projektowania i wykonywania dachów z uszczelnieniami
Wytyczne GSB dotyczce powlekania stali
Wytyczne techniczne Federalnego Zwizku Rzemiosa Szklarskiego
Karty informacyjne Orodka Informacji o Wyrobach Stalowych, Düsseldorf
Normy 9.1 3
Warto wiedzie Wstpne wymiarowanie statyczne 04.04.19 9
Warto wiedzie
9.2 3
Uwagi ogólne
• Wsporniki podszybowe su do przenoszenia obcie z masy wasnej szyb do rygli systemu fasa- dowego.
• Dla doboru wsporników podszybowych miarodajna jest z reguy przydatno uytkowa, któr definiuje warto graniczna ugicia wspornika podszybowego.
• Nono jest czsto wielokrotnie wysza ni obcienie okrelajce stan graniczny dla przydatnoci uytkowej.
• Niesprostanie obcieniom prze konstrukcj fasady i tym samym zagroenie dla ludzi jest zwykle wykluczone. Dlatego dla stosowania wsporników podszybowych i odpowiednich dla nich elementów czcych nie obowizuj adne szczególne wymogi w kontekcie nadzoru budowlanego.
Rozmieszczenie wsporników podszybowych oraz podka- danie klocków wykonuje si zgodnie z wytycznymi producenta szyb. Warto orientacyjna dla montau wspor- ników podszybowych wynosi ok. 100 mm, mierzc od koca rygla. Dalsze informacje w rozdziale 1.2.7 – naley stosowa si do uwag dotyczcych montau.
Wsporniki podszybowe dostpne w ofercie firmy Staba- lux s testowane pod ktem nonoci i przydatnoci uytkowej. Testy te zlecane s firmie Feldmann + Weynand GmbH z Aachen. Próby przeprowadzane s w hali testów konstrukcji stalowych i konstrukcji z metali lekkich Poli- techniki w Aachen.
Mimorodowo “e“
Mimorodowo “e“ okrela grubo uszczelki wewntrznej i budowa szyby, wzgldnie punkt cikoci szyby. Wy- miar “e“ oznacza odstp midzy przedni krawdzi rygla drewnianego i teoretyczn lini przyoenia obcienia.
d grubo uszczelki wewntrznej tSzyba cak. grubo szyby ti grubo szyby wewntrznej SZR tm grubo szyby rodkowej SZR1
ta grubo szyby zewntrznej SZR2
Wspornik podszybowy
Przestrzenie midzyszybowe
Jako warto graniczn ugicia wspornika podszybowego wyznaczono zmierzone ugicie fmax= 2 mm poniej teore- tycznego punktu oddziaywania ciaru szyby. Pooenie punktu oddziaywania rejestrowane jest przez mimorodowo “e“.
Typy wsporników podszybowych i gatunki drewna
W systemie Stabalux H rozróniamy trzy róne typy i techniki mocowania wsporników podszybowych:
• Wspornik podszybowy GH 5053 z wkrtami z gwin- tem podwójnym;
• Wspornik podszybowy GH 5053 wzgl. GH 5055 z cylindrem z twardego drewna i sworzniem;
• Wzmocnienie krzyowe RHT z wkrtami z bem wal- cowym ∅ 6,5 mm. Wzmocnienia krzyowe naley stosowa wycznie w przeszkleniach ogniochronnych. Dokadne informacje zawarte s w ogólnych dopuszczeniach Urzdu Nadzoru Budowlanego.
Jako profili mona uy litego drewna (VH), lub drewna klejonego warstwowo (BSH) z drzew iglastych (NH). Zgodnie z DIN 1052 (nowa norma) zbadano nastpujce klasy wytrzymaoci:
• VH (NH) klasa wytrzymaoci C24 (minimalna war- to nacisku w linii prostoktnej do wókna = 2,50 N/mm²),
• BSH (NH) klasa wytrzymaoci GL24h (minimalna warto nacisku w linii prostoktnej do wókna = 2,70 N/mm²).
S T A B A L U X
Warto wiedzie
d = Wysoko uszczelki wewntrznej ZL = Wysoko listwy rodkowej (10 mm) tSzyba = Cak. grubo szyby ti = grubo szyby wewntrznej tm = grubo szyby rodkowej ta = grubo szyby zewntrznej SZR1 = Przestrzeni midzyszybowej 1 SZR2 = Przestrzeni midzyszybowej 2 a1 = Wymiar od przedniej krawdzi drewna do rodka wewntrznej szyby. a2 = Wymiar od przedniej krawdzi drewna do rodka rodkowej szyby. a3 = Wymiar od przedniej krawdzi drewna do rodka zewntrznej szyby. G = Ciar szyby GL = Oddziaujca cze ciaru
9.2 1
Wsporniki podszybowe
Przednia krawd profilu drewna
Warto wiedzie
1. Ustalenie ciaru szyby
Powierzchnia szyby = B x H in [m²] Suma gruboci szka = ti + tm + ta [m] Waciwy ciar szka = γ ≈ 25,0 [kN/m³]
→ Rzeczywisty ciar szyby [kg] = (B x H) x (ti + tm + ta) x γ x 100
2. Ustalenie oddziaujcej czci ciaru szyby na wsporniki podszybowe
Przy szkleniu pionowym oddziaujca cze ciaru szyby wynosi 100% . Przy szkleniu skonym zmniejsza si oddziaujca cze ciaru szyby w zalenoci od kta skosu.
→ Ciar szyby [kg] x sin(α)
Przy znanym kcie skosu mona odpowiedni warto Sinus odczyta z tabelki 8.
Przy znanym nachyleniu w procentach mona odpowiedni warto Sinus odczyta z tabelki 9.
3. Ustalenie mimorodowoci „e“
System H / System AK-H
Niesymetryczny zestaw szybowy
a1 = d + ti/2 a2 = d + ti + SZR1 +tm/2 a3 = d + ti + SZR1 +tm + SZR2 + ta/2 e = (ti x a1 +tm x a2 + ta x a3)/(ti +tm + ta)
System ZL-H
Niesymetryczny zestaw szybowy
a1 = d + ZL + ti/2 a2 = d + ZL + ti + SZR1 +tm/2 a3 = d + ZL + ti + SZR1 +tm + SZR2 + ta/2 e = (ti x a1 +tm x a2 + ta x a3)/(ti +tm + ta)
4. Dowód
Dziki ustalonej mimorodowoci „e“ mona z tabelek 1-7 odczyta dopuszczaln wag szyby.
Uwaga:
Przy symetrycznym ukadzie szyby mona ustali mimorodowoci „e“ wedug tabelek 1-7.
9.2 1
Warto wiedzie
9.2 1
Wstpne wymiarowanie statyczne
Tabela 1: GH 5053 z 2 wkrtami, System 60 / System 80
Cak. grubo szyby tSzyba w przypadku szyby pojedynczej lub symetrycznego ukadu szyb Mimorodo-
wo „e“
wewntrznej VH(NH)
Klasa uytkowa 2 (kg) BSH(NH)
Klasa uytkowa 2 (kg) 5 mm 10 mm 1) 12 mm 5 mm 10 mm 2) mm
1 ≤ 20 ≤ 10 ≤ 6 - - 15 168 173
2 22 12 8 - - 16 157 152
3 24 14 10 4 - 17 148 134 4 26 16 12 6 - 18 133 129 5 28 18 14 8 - 19 119 129 6 30 20 16 10 - 20 108 129 7 32 22 18 12 - 21 98 123 8 34 24 20 14 4 22 89 119 9 36 26 22 16 6 23 84 119 10 38 28 24 18 8 24 84 119 11 40 30 26 20 10 25 84 119 12 42 32 28 22 12 26 84 119 13 44 34 30 24 14 27 84 119 14 46 36 32 26 16 28 84 119 15 48 38 34 28 18 29 84 119 16 50 40 36 30 20 30 84 119 17 52 42 38 32 22 31 78 115 18 54 44 40 34 24 32 73 111 19 56 46 42 36 26 33 69 107 20 58 48 44 38 28 34 65 101 21 60 50 46 40 30 35 61 95 22 62 52 48 42 32 36 58 90 23 64 54 50 44 34 37 55 85
Zulässige Scheibengewichte in Abhängigkeit von der Gesamtglasdicke bzw. der Exzentrizität “e“
Poczenia supów z ryglami s wykonywane przez inwestora i dokumentowane. Dane dotyczce dopuszczal- nych mas szyb odnosz si do “sztywnych“ pocze supów z ryglami. Odksztacenia z tych pocze nie pro- wadz do znaczcego obniania si wsporników podszybowych.
Przy symetrycznym ukadzie szyby dopuszczalny ciar szyby ustala si na podstawie gruboci zestawu szybowego tSzyba.
1) Przy przeszkleniu skonym stosowane s szyby od 16 mm gruboci. 2) Przy przeszkleniu skonym stosowane s szyby od 24 mm gruboci.
Przy niesymetrycznym ukadzie szyby dopuszczalny ciar szyby ustala si na podstawie mimorodowoci „e“ .
S T A B A L U X
Warto wiedzie
9.2 1
Tabela 2: GH 5055 z 3 wkrtami, System 60 / System 80
wo „e“
wewntrznej VH(NH)
1 ≤ 20 ≤ 10 ≤ 6 - - 15 181 186
2 22 12 8 - - 16 170 164
3 24 14 10 4 - 17 160 145 4 26 16 12 6 - 18 144 139 5 28 18 14 8 - 19 129 139 6 30 20 16 10 - 20 116 139 7 32 22 18 12 - 21 106 133 8 34 24 20 14 4 22 96 129 9 36 26 22 16 6 23 91 129 10 38 28 24 18 8 24 91 129 11 40 30 26 20 10 25 91 129 12 42 32 28 22 12 26 91 129 13 44 34 30 24 14 27 91 129 14 46 36 32 26 16 28 91 129 15 48 38 34 28 18 29 91 129 16 50 40 36 30 20 30 91 129 17 52 42 38 32 22 31 85 124 18 54 44 40 34 24 32 79 120 19 56 46 42 36 26 33 75 116 20 58 48 44 38 28 34 70 109 21 60 50 46 40 30 35 66 103 22 62 52 48 42 32 36 63 97 23 64 54 50 44 34 37 59 92
1) Przy przeszkleniu skonym stosowane s szyby od 16 mm gruboci. 2) Przy przeszkleniu skonym stosowane s szyby od 24 mm gruboci.
S T A B A L U X
Warto wiedzie
9.2 1
Tabela 3: GH 5053 z 2 cylindrem z twardego drewna i sworzniem, System 60 / System 80
wo „e“
wewntrznej VH(NH)
1 ≤ 20 ≤ 10 - - - 15 476 473
2 22 12 8 - - 16 446 444
3 24 14 10 4 - 17 420 418 4 26 16 12 6 - 18 397 394 5 28 18 14 8 - 19 376 374 6 30 20 16 10 - 20 357 355 7 32 22 18 12 - 21 329 338 8 34 24 20 14 - 22 329 323 9 36 26 22 16 - 23 329 312 10 38 28 24 18 - 24 329 312 11 40 30 26 20 10 25 329 312 12 42 32 28 22 12 26 329 312 13 44 34 30 24 14 27 329 312 14 46 36 32 26 16 28 329 312 15 48 38 34 28 18 29 329 312 16 50 40 36 30 20 30 329 312 17 52 42 38 32 22 31 329 312 18 54 44 40 34 24 32 329 312 19 56 46 42 36 26 33 319 302 20 58 48 44 38 28 34 309 293 21 60 50 46 40 30 35 300 285 22 62 52 48 42 32 36 292 277 23 64 54 50 44 34 37 284 269
1) Przy przeszkleniu skonym stosowane s szyby od 20 mm gruboci.
S T A B A L U X
Warto wiedzie
9.2 1
Tabela 4: GH 5055 z 3 cylindrem z twardego drewna i sworzniem, System 60 / System 80
wo „e“
wewntrznej VH(NH)
1 ≤ 20 ≤ 10 - - - 15 602 674
2 22 12 8 - - 16 529 606
3 24 14 10 4 - 17 494 595 4 26 16 12 6 - 18 494 562 5 28 18 14 8 - 19 494 532 6 30 20 16 10 - 20 494 505 7 32 22 18 12 - 21 494 481 8 34 24 20 14 - 22 494 460 9 36 26 22 16 - 23 477 442 10 38 28 24 18 - 24 458 442 11 40 30 26 20 10 25 458 442 12 42 32 28 22 12 26 458 442 13 44 34 30 24 14 27 458 442 14 46 36 32 26 16 28 458 442 15 48 38 34 28 18 29 458 442 16 50 40 36 30 20 30 458 442 17 52 42 38 32 22 31 458 442 18 54 44 40 34 24 32 458 442 19 56 46 42 36 26 33 444 428 20 58 48 44 38 28 34 431 416 21 60 50 46 40 30 35 412 404 22 62 52 48 42 32 36 390 392 23 64 54 50 44 34 37 369 382
S T A B A L U X
Warto wiedzie
9.2 1
Tabela 5: GH 5053 z 2 cylindrem z twardego drewna i sworzniem, System 50
wo „e“
wewntrznej VH(NH)
1 ≤ 20 ≤ 10 - - - 15 500
2 22 12 8 - - 16 456
3 24 14 10 4 - 17 404 4 26 16 12 6 - 18 360 5 28 18 14 8 - 19 323 6 30 20 16 10 - 20 292 7 32 22 18 12 - 21 283 8 34 24 20 14 - 22 283 9 36 26 22 16 - 23 283 10 38 28 24 18 - 24 283 11 40 30 26 20 10 25 283 12 42 32 28 22 12 26 283 13 44 34 30 24 14 27 283 14 46 36 32 26 16 28 283 15 48 38 34 28 18 29 283 16 50 40 36 30 20 30 283 17 52 42 38 32 22 31 283 18 54 44 40 34 24 32 283 19 56 46 42 36 26 33 266 20 58 48 44 38 28 34 251 21 60 50 46 40 30 35 236 22 62 52 48 42 32 36 223 23 64 54 50 44 34 37 212
S T A B A L U X
Warto wiedzie
pojedynczej lub symetrycznego ukadu szyb
M im
o ro
do w
o
bowy GH 6071
Szeroko 100 mm
Wspornik podszybowy
16,5 mm mm kg kg kg kg
1 ≤ 24 28,5 487 546 576 1030
2 26 29,5 477 538 572 1001 3 28 30,5 468 529 567 973 4 30 31,5 458 521 563 945 5 32 32,5 449 513 557 917 6 34 33,5 439 505 553 890 7 36 34,5 430 496 548 862 8 38 35,5 420 488 542 834 9 40 36,6 411 480 529 806 10 42 37,5 401 472 513 777 11 44 38,5 392 463 497 751 12 46 39,5 382 455 481 722 13 48 40,5 373 447 465 695 14 50 41,5 363 438 449 667 15 52 42,5 354 430 432 640 16 54 43,5 344 422 413 608 17 56 44,5 335 414 387 553 18 58 45,5 325 405 360 497 19 60 46,5 316 397 333 442
9.2 1
Tabela 6: GH 6071 & GH 6072, Kana AK 6010 przykrcany do konstrukcji drewnianej
Riegel GH 6071 / GH 6072
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
Riegel
GH 6073GH 6073 Riegel
GH 6073
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
Riegel
GH 6073
Warto wiedzie
9.2 1
Tabela 7: GH 6073, Kana AK 6010 przykrcany do konstrukcji drewnianej
Riegel GH 6071 / GH 6072
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
GH 6071GH 6072
Riegel
GH 6073
Cak. grubo szyby tSzyba w przypadku szyby pojedynczej lub symetrycznego ukadu szyb
M im
o ro
do w
o
Wysoko uszczelki wewntrznej VH(NH) i BSH(NH) Klasa uytkowa 2 (kg)
Wspornik podszybowy GH 6073 Szeroko 100 mm
Wspornik podszybowy GH 6073 Szeroko 100 mm
16,5 mm mm kg kg
1 ≤ 18 25,5 510 589
S T A B A L U X
Warto wiedzie
9.2 1
nie (w %) Sinus Nachyle- nie (w %) Sinus Nachyle-
nie (w %) Sinus Nachyle- nie (w %) Sinus
1 0,017 21 0,358 41 0,656 61 0,875 81 0,988 2 0,035 22 0,375 42 0,669 62 0,883 82 0,990 3 0,052 23 0,391 43 0,682 63 0,891 83 0,993 4 0,070 24 0,407 44 0,695 64 0,899 84 0,995 5 0,087 25 0,423 45 0,707 65 0,906 85 0,996 6 0,105 26 0,438 46 0,719 66 0,914 86 0,998 7 0,122 27 0,454 47 0,731 67 0,921 87 0,999 8 0,139 28 0,469 48 0,743 68 0,927 88 0,999 9 0,156 29 0,485 49 0,755 69 0,934 89 1,000 10 0,174 30 0,500 50 0,766 70 0,940 90 1,000 11 0,191 31 0,515 51 0,777 71 0,946 12 0,208 32 0,530 52 0,788 72 0,951 13 0,225 33 0,545 53 0,799 73 0,956 14 0,242 34 0,559 54 0,809 74 0,961 15 0,259 35 0,574 55 0,819 75 0,966 16 0,276 36 0,588 56 0,829 76 0,970 17 0,292 37 0,602 57 0,839 77 0,974 18 0,309 38 0,616 58 0,848 78 0,978 19 0,326 39 0,629 59 0,857 79 0,982 20 0,342 40 0,643 60 0,866 80 0,985
% Kt (w °) % Kt (w °) % Kt (w °) % Kt (w °) % Kt (w °)
1 0,57 21 11,86 41 22,29 61 31,38 81 39,01 2 1,15 22 12,41 42 22,78 62 31,80 82 39,35 3 1,72 23 12,95 43 23,27 63 32,21 83 39,69 4 2,29 24 13,50 44 23,75 64 32,62 84 40,03 5 2,86 25 14,04 45 24,23 65 33,02 85 40,36 6 3,43 26 14,57 46 24,70 66 33,42 86 40,70 7 4,00 27 15,11 47 25,17 67 33,82 87 41,02 8 4,57 28 15,64 48 25,64 68 34,22 88 41,35 9 5,14 29 16,17 49 26,10 69 34,61 89 41,67 10 5,71 30 16,70 50 26,57 70 34,99 90 41,99 11 6,28 31 17,22 51 27,02 71 35,37 91 42,30 12 6,84 32 17,74 52 27,47 72 35,75 92 42,61 13 7,41 33 18,26 53 27,92 73 36,13 93 42,92 14 7,97 34 18,78 54 28,37 74 36,50 94 43,23 15 8,53 35 19,29 55 28,81 75 36,87 95 43,53 16 9,09 36 19,80 56 29,25 76 37,23 96 43,83 17 9,65 37 20,30 57 29,68 77 37,60 97 44,13 18 10,20 38 20,81 58 30,11 78 37,95 98 44,42 19 10,76 39 21,31 59 30,54 79 38,31 99 44,71 20 11,31 40 21,80 60 30,96 80 38,66 100 45,00
Tabela 8: Wartoci sinus
S T A B A L U X
Warto wiedzie
Przykad 1: Szyba w przeszkleniu pionowym, asymetryczny ukad szyb
Zalecenia:
Budowa szyby: ti / SZR1 / tm / SZR2 / ta ti + tm + ta
tSzyba
a3 = 5 + 6 + 12 + 6 + 12 + 8/2
e = (6 x 8 + 6 x 26 + 8 x 45)/20
Dowód:
wg tabeli 1, wiersz 15: dopuszcz. G = 119 kg > rzeczyw. G = 115 kg wg tabeli 2, wiersz 15: dopuszcz. G = 129 kg > rzeczyw. G = 115 kg wg tabeli 3, wiersz 15: dopuszcz. G = 312 kg > rzeczyw. G = 115 kg wg tabeli 4, wiersz 15: dopuszcz. G = 442 kg > rzeczyw. G = 115 kg
= 1,15 m x 2,00 m = 2,30 m²
= 6 mm / 12 mm / 6 mm / 12 mm / 8 mm = 20 mm = 0,020 m = 44 mm
≈ 25,0 kN/m³
= 5 mm
= 28,2 ≈ 29 mm
GH 5053 z 2 wkrtami | System H & ZL-H
GH 5055 z 3 wkrtami | System H & ZL-H
GH 5053 z 2 sworze i cylinder z twardego drewna | System H & ZL-H
GH 5055 z 3 sworze i cylinder z twardego drewna | System H & ZL-H
dach dach
Wspornik podszybowy GH 5053/ GH 5055 z wkrtami do drewna
Warto wiedzie Wstpne wymiarowanie statyczne
Wsporniki podszybowe 9.2 3
dach dach
Wspornik podszybowy GH 5053/ GH 5055 z cylindrem z twardego drewna i sworzniem
Przykad 2: Szyba w przeszkleniu pochyym, symetryczny ukad szyb
Zalecenia:
Format szyby: szer. x wys.
Budowa szyby: ti / SZR / ta ti + ta
tSzyba
w wyniku nachylenia dachu na wsporniki podszybowe oddziauje nastpujca cz ciaru: GL(45°)
Ustalenie mimorodowoci „e“
e Dowód:
wg tabeli 4, wiersz 16: dopuszcz. G = 458 kg > GL (45°) = 425 kg
= 45 °
= 2,50 m x 4,00 m = 10,00 m²
= 12 mm / 16 mm / 12 mm = 24 mm = 0,024 m = 40 mm
≈ 25,0 kN/m³
= 600 x sin 45° = 424,3 ≈ 425 kg
= 10 mm
= 10 + 40/2 = 30 mm
GH 5055 z 3 sworze i cylinder z twardego drewna | System H
dach dach
Warto wiedzie Badania / dopuszczenia / znak CE
Wymóg stosowania sprawdzonych i dopuszczonych produktów
Wprowadzenie
Inwestorzy, projektanci i wykonawcy wymagaj stosowania sprawdzonych i dopuszczonych produktów. Take prawo budowlane wymaga, aby wyroby budowlane odpowia- day reguom technicznym okrelonym w Licie regulacji budowlanych. W przypadku fasad i dachów szklanych s to m.in. przepisy techniczne dotyczce:
• statecznoci • przydatnoci uytkowej • izolacji cieplnej • ochrony przeciwpoarowej • izolacji akustycznej
Fasady i dachy systemu Stabalux posiadaj wiadectwa potwierdzajce spenienie tych wymogów. Nasze zakady produkcyjne i poddostawcy posiadaj odpowiednie cer- tyfikaty gwarantujce doskona jako produktów. Po- nadto firma Stabalux GmbH nadzoruje i kontroluje na bie-
co swoje produkty i dostarcza dodatkowe wiadectwa potwierdzajce waciwoci i funkcje specjalne swoich systemów fasad. W procesie zapewnienia jakoci wspie- raj nas renomowane jednostki i instytuty badawcze:
• Institut für Fenstertechnik, Rosenheim • Institut für Stahlbau, Leipzig • Materialprüfungsamt NRW, Dortmund • Materialprüfanstalt für, Braunschweig • Materialprüfungsanstalt Universität Stuttgart, Stut-
tgart • Beschussamt Ulm • KIT Stahl- und Leichtbau, Versuchsanstalt für Stahl,
Holz und Steine, Karlsruhe • Institut für Energieberatung, Tübingen • Institut für Wärmeschutz, Monachium • i wiele innych placówek w Europie i na wiecie
9.3 1
Przegld bada i dopuszcze
Wstp
Przeprowadzone przez nas badania uatwiaj wykonaw- com ich dziaania na rynku branowym i stanowi podstaw dla wydawania zawiadcze danych od producenta/wykonawcy. Warunkiem ich wykorzystania jest
akceptacja naszych Ogólnych Warunków korzystania ze sprawozda i ze wiadectw bada. Te i inne formularze jak np. deklaracje zgodnoci firma Stabalux GmbH udo- stpnia na zamówienie.
Ift Icon Wymogi zgodnie z EN 13830 CE Informacja
Przepuszczalno powietrza Patrz paszport produktu
Wodoszczelno Patrz paszport produktu
Odporno na obcienie wiatrem Patrz paszport produktu
Wytrzymao na uderzenia jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE
Patrz paszport produktu
Izolacja od dwików powietrznych jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE
Patrz rozdz. 9
na danie (patrz rozdz. 9)
Ciar wasny zgodnie z EN 1991-1-1; okrela producent
w formie oblicze statycznych (patrz rozdz. 9)
Odporno na obcienia poziome fasada osonowa musi przyjmowa dynamiczne obcienia poziome zgodnie z EN 1991-1-1; okrela producent
w formie oblicze statycznych
Przepuszczalno pary wodnej Wykazuje si w razie potrzeby dla konkretnego przypadku
Trwao nie s konieczne adne badania
Uwagi dotyczce prawidowej konserwacji fasady
Klasa ogniochronnoci jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE, klasyfikacja zgodnie z EN 13501-2; Regulacje europejskie maj równy status z regulacjami krajowymi (np. DIN 4102). Zastoso- walno jest obecnie jednak nadal regulowana na poziomie krajowym. Dlatego przy nadaniu znaku CE nie zoono adnej deklaracji; w razie potrzeby uy ogólnego dopuszczenia organu nadzoru budowlanego. Reakcja na ogie jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE wiadectwo dla wszystkich zabudowanych materiaów zgodnie z EN 13501-1
9.3 2
Ift Icon Wymogi zgodnie z EN 13830 CE Informacja
Rozprzestrzenianie si ognia jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE Wykazanie w formie ekspertyzy
Odporno na szok termiczny jeli jest to wyranie wymagane przy nadaniu znaku CE Wykazuje producent/dostawca szyb
Wyrównywanie potencjaów jeli jest to konkretnie wymagane przy nadaniu znaku CE (dla fasad osonowych na bazie metalu w przypadku montau na budynkach o wysokoci powyej 25m)
Odporno na trzsienia ziemi Jeli jest to konkretnie wymagane przy nadaniu znaku CE Wykazuje producent
Ruchy budynku i ruchy termiczne Podmiot wydajcy specyfikacj musi okreli w niej ruchy budynku, jakie musz by absorbowane przez fasad osonow, wcznie z ruchami w spoinach budynku.
Ift Icon Dalsze wymogi CE Informacja
Dynamiczny test szczelnoci przy naraeniu na ulewny deszcz Zgodnie z ENV 13050
patrz paszport produktu
Poczenie regulowane przepisami lub uregulowane na poziomie krajowym przez ogólne dopuszczenia organu nadzoru budowlanego; ogólne dopuszczenie organu nadzoru budowlanego na danie
wiadectwo przydatnoci dla pocze mechanicznych cznik teowy supa z ryglem Profil Stabalux SR
Poczenie uregulowane przepisami lub uregulowane na poziomie krajowym przez ogólne dopuszczenia organu nadzoru budowlanego; ogólne dopuszczenie organu nadzoru budowlanego na danie
Fasady antywamaniowe Klasa odpornoci RC2 zgodnie z DIN EN1627
Sprawozdania z bada i ekspertyzy na zapytanie
Ift Icon Inne CE Informacja
Profile stalowe zastosowane w budowie pywalni krytej
dalsze informacje poparte przeprowadzonymi badaniami (badania materiaowe / badania na obcienia / testy kompaty- bilnoci)
Ift Icon Wymóg w zakresie ogniochronnoci / uregulowany na poziomie krajowym
CE Informacja
Ochrona przeciwpoarowa fasad System Stabalux H (profile drewniane z wpustem rodkowym) → G30 / F30
uregulowane na poziomie krajowym przez ogólne dopuszczenia organu nadzoru budowlanego; ogólne dopuszczenie organu nadzoru budowlanego na danie
9.3 2
Potwierdzenie zgodnoci
- Miejsce budowy lub budynek:
Niniejszym zawiadcza si, e
- e wyroby budowlane zastosowane do produkcji przedmiotu dopuszczenia (np. ramy, szyby) s zgodne z postanowieniami ogólnego dopuszczenia urzdu nadzoru budowlanego i e byy one oznakowane zgodnie z wymogami. Dotyczy to take czci przedmiotu dopuszczenia, dla których dopuszczenie zawiera ewentualne specyfikacje.
(To zawiadczenie naley wrczy inwestorowi w celu ewentualnie koniecznego przedoenia we waciwym organie nadzoru budowlanego.)
(Miejscowo, data) (Firma, podpis)
Zawiadczenie o montau zgodnie z DIN EN 1627
Firma:
Adres:
Data Stempel Podpis
9.3 2
BauPV / DOP / ITT / FPC / CE
W dniu 01 lipca 2013 weszo w ycie Rozporzdzenie o wyrobach budowlanych (Rozporzdzenie Wspólnoty Eu- ropejskiej nr 305/2011) i zastpuje ono obowizujc do tej pory Dyrektyw w sprawie wyrobów budowlanych.
Rozporzdzenie to reguluje zasady “wprowadzania do obrotu“ wyrobów budowlanych i obowizuje ono we wszystkich europejskich krajach czonkowskich. Konwersja na prawo krajowe nie jest zatem konieczna. Rozporzdzenie reguluje kwestie bezpieczestwa budowli dla czowieka, zwierzt i rodowiska naturalnego. Aby osign te cele, precyzuje ono istotne funkcje, standardy produktów i bada wyrobów budowlanych w formie norm zharmonizo- wanych . Wynikiem tego s waciwoci eksploatacyjne, porównywalne w caej Unii Europejskiej.
Dla fasad osonowych obowizuje norma zharmonizowana EN 13830.
Klientom przedstawiono zgodno produktu ze stosown zharmonizowan Norm Europejsk zgodnie z Dyrekty- w w sprawie wyrobów budowlanych. Rozporzdzenie w sprawie wyrobów budowlanych wymaga natomiast wy- stawienia deklaracji waciwoci eksploatacyjnych, któr producent musi wyda klientowi i tym samym gwarantuje on mu istotne cechy produktu.
Oprócz deklaracji waciwoci eksploatacyjnych Rozpo- rzdzenie w sprawie wyrobów budowlanych w porów- naniu do Dyrektywy o wyrobach budowlanych wymaga niezmiennie: • przeprowadzenia wstpnych bada produktu (ITT) • prowadzenia wewntrzzakadowej kontroli produkcji
przez producenta • nadania znaku CE
Deklaracja waciwoci uytkowych
Deklaracja waciwoci uytkowych (LE wzgl. DoP = Dec- laration of Performance) zgodnie z Rozporzdzeniem o wyrobach budowlanych zastpuje dotychczasow deklaracj zgodnoci, wystawian zgodnie z Dyrektyw w sprawie wyrobów budowlanych. Stanowi ona centralny dokument, w którym producent fasady osonowej ponosi i ponadto gwarantuje odpowiedzialno za zgodno z zadeklarowanymi waciwociami.
Na bazie tej deklaracji waciwoci uytkowych producent musi przeprowadzi procedur nadania znaku CE dla fasady, aby umoliwi wprowadzenie wyrobu na ry- nek. Oznakowanie produktu znakiem CE wiadczy o tym, e wyrób posiada deklaracj waciwoci uytkowych. W obydwu wiadectwach, w deklaracji waciwoci uytkowych i w wiadectwie nadania znaku CE zawarte s opisane w normach waciwoci fasady osonowej. Deklara- cja waciwoci uytkowych i wiadectwo nadania znaku CE musz by w jasny sposób powizane ze sob.
Deklaracj waciwoci uytkowych moe wyda tylko producent fasady.
W deklaracji waciwoci uytkowych musi by zadekla- rowana co najmniej jedna istotna cecha. Jeli okrelona istotna cecha nie jest trafna, ale jest ona zdefiniowana przez warto progow, wówczas w odpowiednim polu naley wpisa znak “—“. Wpisanie skrótu “npd“ (no performance determined) jest w takich przypadkach niedozwolone.
Wskazane jest zagwarantowanie cech uytkowych odpowiednio do wymogów obiektu, zgodnie z wymaganiami okrelonymi w specyfikacji.
Deklaracj waciwoci uytkowych mona zoy w myl Rozporzdzenia w sprawie wyrobów budowlanych dopiero wówczas, kiedy produkt zosta ju wyprodukowany, a nie na etapie oferty. Deklaracja waciwoci uytkowych musi zosta wystawiona w jzyku kraju czonkowskiego, do którego wyrób budowlany jest dostarczany.
Deklaracj waciwoci uytkowych przekazuje si klientowi. Deklaracje waciwoci uytkowych naley przechowywa przez okres co najmniej 10lat.
Wymogi wobec fasad osonowych s uregulowane w normie zharmonizowanej EN 13830. Naley okreli wszystkie parametry w odniesieniu do cech opisanych w tej normie, jeli producent zamierza je zadeklarowa. Chyba, e norma zawiera ustalenia mówice o podaniu parametrów bez przeprowadzenia stosownych bada (np. wykorzysta- nie istniejcych danych, klasyfikacja bez dalszych bada i zastosowanie zwykle uznanych wartoci parametrów).
9.3 3
S T A B A L U X
Warto wiedzie Badania / dopuszczenia / znak CE 04.04.19 29
W celu dokonania oceny produkty jednego producenta mog by zestawiane w rodziny produktowe, jeli wyniki mona uzna jako reprezentatywne dla jednej lub kilku cech dowolnego produktu w obrbie jednej rodziny dla tej samej cechy lub dla takich samych cech wszystkich produktów w obrbie danej rodziny. Dlatego istotne cechy mona ustali na podstawie reprezentatywnych pró- bek w ramach tzw. bada wstpnych typu (ITT = Initial Type Test), i mona potem po nie siga.
Jeli producent kupuje wyroby budowlane od dostawcy systemu i jeli jest on do tego prawnie upowaniony, dostawca systemu moe przej odpowiedzialno za okrelenie typu produktu pod wzgldem jednej lub kilku istotnych cech wyrobu kocowego, który nastpnie jest produkowany w jego zakadach i/lub montowany. Pod- staw tutaj s uzgodnienia dokonane midzy obydwoma stronami. Uzgodnienia te mog mie form np. umowy, licencji lub innej dowolnej pisemnej umowy, która winna w jednoznaczny sposób regulowa take odpowiedzialno producenta elementu (dostawcy systemu z jednej strony i z drugiej strony przedsibiorstwa, które skada produkt kocowy). W takim przypadku sprzedawca systemu musi podda „zmontowany produkt“, skadajcy si z elementów wyprodukowanych przez niego lub przez inn stron, procedurze okrelenia typu produktu i nastpnie musi przekaza sprawozdanie z bada waciwemu pro- ducentowi produktu wprowadzonego do obrotu.
Wyniki okrelenia typu produktu naley udokumento- wa w sprawozdaniu z bada. Wszystkie sprawozdania z bada producent winien przechowywa przez okres co najmniej 10 lat od dnia wyprodukowania ostatniego zestawu fasady osonowej, do którego sprawozdania te si odnosz.
Wstpne badania typu [Initial Type Test = ITT]
Wstpne badania typu (ITT) obejmuj ustalenie waciwoci produktu zgodnie z europejsk norm produktowa dla fasad osonowych EN 13830. Wstpne badania typu mog zosta wykonane na reprezentatywnych próbkach w formie pomiarów, oblicze lub innych metod, opisanych w normie produktowej. Z reguy wystarczy przy tym
podda jeden reprezentatywny element danej rodziny produktów wstpnym badaniom typu w zakresie jednej lub kilku waciwoci uytkowych. Przeprowadzenie bada wstpnych producent musi zleci uznanym jednost- kom badawczym – szczegóy w tym zakresie s podane w normie produktowej EN 13830. Odchyki zbadanego elementu podlegaj pod zakres odpowiedzialnoci pro- ducentów i nie mog powodowa pogorszenia waciwoci uytkowych.
Komisja Europejska daje dostawcom systemów moli- wo przeprowadzenia wstpnych bada typu wasnych systemów w ramach usugi i przekazania ich klientom w celu wykorzystania do deklaracji waciwoci uytkowych i do nadania znaku CE.
Istotne waciwoci produktów z systemów Stabalux zostay ustalone w ramach bada wstpnych.
Producent (np. metalowiec) moe wykorzystywa badania wstpne dostawcy systemu pod okrelonymi warun- kami brzegowymi (np. uycie tych samych komponentów, przyjcie wytycznych do montau dla wewntrzzakadowej kontroli produkcji i inne).
W kontekcie udostpniania wiadectw bada wykonaw- com okrelone zostay nastpujce warunki: • Produkt zostanie wyprodukowany z tych samych
komponentów o identycznych waciwociach jak próbki dostarczone do bada wstpnych typu.
• Wykonawca ponosi pen odpowiedzialno za zgodno z wytycznymi do montau, okrelonymi przez dostawc systemu i za prawidow produkcj wyrobu budowlanego wprowadzonego do obrotu.
• Wytyczne dostawcy systemu dotyczce montau stanowi integralny skadnik wewntrzzakadowej kontroli produkcji u wykonawcy (producenta).
• Producent jest w posiadaniu sprawozda z bada, na których podstawie przeprowadza procedur nadania znaku CE dla jego produktów i ma prawo je wykorzystywa.
• Jeli badany produkt okae si niereprezentatywny dla produktu wprowadzonego do obrotu, wówczas producent winien zleci przeprowadzenie bada jednostce notyfikowanej.
9.3 3
Do wykorzystania wiadectw bada dostawcy systemu przez wykonawc konieczne jest zawarcie umowy midzy obydwoma stronami, w której wykonawca akceptuje stosowanie elementów zgodnie z wytycznymi do montau przy uyciu artykuów okrelonych przez dostawc systemu (np. materia, geometria).
Wewntrzzakadowa kontrola produkcji [Factory Production Control = FPC]
W celu zapewnienia zachowania parametrów produktów ustalonych i podanych w sprawozdaniach z bada, wykonawca jest zobowizany do zorganizowania w swoim przedsibiorstwie wewntrzzakadowej kontroli produkcji (FPC).
W instrukcjach zakadowych i procesowych winien on systematycznie okrela dla niej wszystkie dane, wymogi i przepisy obowizujce dla produktów. W przypadku za- kadów produkcyjnych naley ponadto wyznaczy osob odpowiedzialn, której kwalifikacje pozwol jej na prowa- dzenie kontroli i potwierdzanie zgodnoci wyprodukowanych produktów.
W tym celu producent/wykonawca winien dysponowa odpowiednimi urzdzeniami i sprztem do bada.
W przypadku wewntrzzakadowej kontroli produkcji (FPC), prowadzonej zgodnie z EN 13830 dla fasad osonowych (bez wymogów wzgldem ochrony przeciwpoarowej lub ochrony przed dymem) producent musi wykona nastpujce czynnoci:
Ustanowienie udokumentowanego systemu kontroli produkcji odpowiednio do typu produktu i warunków produkcji • Sprawdzenie, czy posiada on wszystkie konieczne
dokumentacje techniczne i wytyczne do montau • Okrelenie i wykazanie surowców oraz skadników • Kontrola i badania podczas produkcji o czstotliwo-
ci okrelonej przez producenta • Kontrole i badania wyrobów gotowych/ elementów o
czstotliwoci okrelonej przez producenta • Opis dziaa na wypadek niezgodnoci (dziaania ko-
rygujce)
Wyniki wewntrzzakadowej kontroli produkcji (FPC) naley zapisa, podda ocenie i zachowa, powinny one zawiera nastpujce dane: • Oznakowanie produktu (np. inwestycja budowlana,
dokadne oznaczenie fasady osonowej) • Ewentualnie dokumentacja lub odsyacz do doku-
mentacji technicznej i wytycznych do montau • Metody bada (np. okrelenie etapów prac i kryte-
riów badania, dokumentacja próbek losowych) • Wyniki bada i w razie potrzeby porównanie ich z
wymogami • W razie potrzeby, postpowanie w przypadku nie-
zgodnoci • Data wykonania produktu i data bada produktu • Podpis osoby wykonujcej badania i osoby odpowie-
dzialnej za wewntrzzakadow kontrol produkcji
Zapiski naley przechowywa przez okres 5 lat.
Dla zakadów certyfikowanych zgodnie z DIN EN ISO 9001 obowizuje zasada, e ta norma moe zosta uznana jako system FPC tylko wówczas, jeli jest ona dostosowana do wymogów normy produktowej EN 13830.
Znak CE
Nadanie znaku CE zakada istnienie deklaracji waciwoci uytkowych. W wiadectwie nadania znaku CE mog by wyszczególnione tylko te parametry, które zostay uprzednio zadeklarowane w deklaracji waciwoci uytkowych. Jeli w deklaracji waciwoci uytkowych zade- klarowano cechy z oznaczeniem “npd“ lub “—“, to przy nadaniu znaku CE nie naley ich wyszczególnia. Zgodnie z norm produktow elementy fasady osonowej nie wymagaj indywidualnego znakowania. Znak CE nale- y nanie na fasadzie w sposób trway, dobrze widoczny i czytelny. Alternatywnie wiadectwo nadania znaku CE moe zosta doczone w dokumentach towarzyszcych.
Znak CE moe nada tylko producent fasady.
Uwaga: Powysze zasady obowizuj tylko w przypadku, jeli nie jest wykonywane przeszklenie ogniochronne. W przypadku wymogów stawianych w zakresie ochrony przeciwpoarowej, producent musi przedoy certyfikat zgodnoci WE, wystawiony przez zewntrzn jednostk certyfikujc.
9.3 3
BauPV / DOP / ITT / FPC / CE 9.3 3
Wzór wiadectwa nadania znaku CE
Znak CE, skadajcy si z symbolu "CE"
Zakad Budowy Fasad Jan Kowalski ul. Przykadowa 1
12345 Miasto Przykadowe
(LE pkt.4)
umieszczony po raz pierwszy
(LE pkt.1)
uytkowych
w Dzienniku Urzdowym UE (LE pkt.7)
Zestaw montaowy do fasady osonowej do stosowania na zewntrz
Zastosowanie produktu, okrelone w Normie Europejskiej
(LE pkt.3)
od wymaganych w LV!) (LE pkt.9)
Klasa ogniochronnoci npd
Odporno na obcienie wiatrem 2,0 kN/m²
Wytrzymao na uderzenia E5/I5
Przepuszczalno powietrza AE
Izolacja od dwików powietrznych
Numer identyfikacyjny certyfikowanego laboratorium badawczego (LE pkt.8)
S T A B A L U X
Warto wiedzie Badania / dopuszczenia / znak CE 04.04.19 32
BauPV / DOP / ITT / FPC / CE 9.3 3
Deklaracja waciwoci uytkowych LE/DoP-Nr.: 021/CPR/01.07.2013
1. Kod identyfikacyjny typu produktu: Stabalux (system)
2. Nr ident. producenta
3. Zastosowanie: Zestaw montaowy do fasady osonowej do stosowania na zewntrz
4. Producent: Zakad Budowy Fasad Jan Kowalski ul. Przykadowa 1 12345 Miasto Przykadowe
5. Osoba upowaniona: ./.
7. Norma zharmonizowana: EN 13830:2003
8. Jednostka notyfikowana:
Instytut Techniki Okiennej w Rosenheim, nr notyfikacji 0757, jako notyfikowane laboratorium badawcze przyprowadzi w systemie zgodnoci 3 badania wstpne oraz wystawi sprawozdania z bada i klasyfikacji.
9. Istotne cechy:
Parametry Zharmonizowana specyfikacja techniczna
EN 13830:2003
npd
npd
2,0 KN/m²
9.8 Odporno na szok termiczny npd
9.9 Odporno na obcienia poziome npd
9.10 Przepuszczalno powietrza AE
9.12 Izolacja od dwików powietrznych 0,0 dB
10. Parametry produktu zgodnie z pkt. 1 i 2 odpowiadaj parametrom zadeklarowanym zgodnie z pkt. 9.
Odpowiedzialny za sporzdzanie deklaracji waciwoci uytkowych jest sam producent zgodnie z pkt. 4. Podpisano za producenta i w imieniu producenta przez:
Miejscowo, 01.07.2013 z up. Wzór Kowalski, dyrekcja
Wzór deklaracji waciwoci uytkowych
DIN EN 13830 / Objanienia
Definicja fasady osonowej
W normie EN 13830 pojcie „fasada osonowa“ jest zde- finiowane jako:
"[...] skada si z reguy z pionowych i poziomych, po- czonych ze sob, zakotwionych w bryle budynku i wy- posaonych w wypenienia elementów konstrukcyjnych, tworzcych lekk, ognioszczeln cig powok, która samodzielnie lub w poczeniu z bry budynku peni wszystkie normalne funkcje ciany zewntrznej, jednak nie przyczynia si do waciwoci bryy budynku w kontekcie przenoszonych obcie.“
Norma obowizuje dla fasad osonowych, które - w odniesieniu do powierzchni budynku - stanowi konstrukcje pionowe a po takie, których odchylenie od pionu wynosi do 15°. Mona tu wczy take zawarte w fasadzie osonowej elementy przeszklenia pochyego.
Fasady osonowe (konstrukcje supowo-ryglowe) stanowi szereg elementów konstrukcyjnych i/lub elementów prefabrykowanych, które montowane s w gotowy produkt dopiero na miejscu budowy.
Cechy lub uregulowane waciwoci EN 13830
Celem znaku CE jest przestrzeganie podstawowych wy- mogów w zakresie bezpieczestwa, stawianych wobec fasady oraz swobodny obrót towarowy na obszarze Eu- ropy. Norma produktowa EN 13830 definiuje i reguluje istotne cechy tych podstawowych wymogów w zakresie bezpieczestwa jako waciwoci legalizowane:
• Odporno na obcienie wiatrem • Ciar wasny • Wytrzymao na uderzenia • Przepuszczalno powietrza • Wodoszczelno • Izolacja od dwików powietrznych • Przenikalno ciepa • Klasa ogniochronnoci • Reakcja na ogie • Rozprzestrzenianie si ognia • Trwao • Przepuszczalno pary wodnej
• Wyrównywanie potencjaów • Odporno na trzsienia ziemi • Odporno na szok termiczny • Ruchy budynku i ruchy termiczne • Odporno na dynamiczne obcienia poziome
W celu wykazania istotnych waciwoci naley przeprowadzi tzw. badania wstpne typu, które w zalenoci od waciwoci moe wykona jednostka notyfikowana (np. Instytut Techniki Okiennej w Rosenheim) lub sam producent (wykonawca). W zalenoci od obiektu moliwe jest zdefiniowanie i odpowiednie wykazanie wymogu spenienia dalszych waciwoci.
Procedura przeprowadzania bada oraz rodzaj klasyfikacji okrelone s w normie produktowej EN 13830 – tutaj czsto odsya si do norm europejskich. Metody bada opisane s czciowo take bezporednio w normie produktowej.
Waciwoci i ich znaczenie
Wymogi uregulowane s w normie produktowej DIN EN 13830 – poniej podano wycigi lub streszczenie.
Wycigi sporzdzonbo na podstawie obecnie obowizu- jcej normy DIN EN 13830-2003 -11. W czerwcu 2013 opublikowano projekt normy prEN 13830 w wersji nie- mieckiej. Oprócz zmian redakcyjnych dokument zosta gruntownie zmodyfikowany pod wzgldem fachowym, zatem po wprowadzeniu normy naley sprawdzi nowe wykonania pod ktem zgodnoci i ewentualnie dostoso- wa je do nowych wymogów.
Odporno na obcienie wiatrem “Fasady osonowe musz posiada wystarczajc stabil- no, aby podczas bada zgodnie z norm DIN EN 12179 mogy sprosta zarówno dodatnim jak i ujemnym obcieniom powodowanym przez wiatr, bdcym podstaw projektowania w zakresie przydatnoci uytkowej. Musz by one w stanie bezpiecznie przenosi na konstrukcj non budynku bdce podstaw projektowania obcienia powodowane przez wiatr poprzez przewidziane w tym celu elementy mocujce. Bdce podstaw projektowania obcienia powodowane przez wiatr wynikaj z bada zgodnie z EN 12179.
9.3 4
Wród bdcych podstaw projektowania obcie po- wodowanych przez wiatr, podczas pomiaru zgodnie z EN 13116 midzy miejscami podparcia lub punktami kotwie- nia w konstrukcji nonej budynku maksymalne czoowe ugicie poszczególnych czci ramy fasady osonowej nie moe przekracza wartoci L/200 lub 15 mm, w zalenoci od tego, która warto jest mniejsza.“
Warto nominalna dla znaku CE podana jest w jednostce [kN/m²].
Zwracamy uwag, e niezalenie od wstpnych bada typu dla kadej fasady osonowej naley wykaza wytrzymao statyczn w odniesieniu do konkretnego obiektu. W tym miejscu odsyamy ju do projektu normy, który przewiduje zasadniczo nowe regulacje dla przydatnoci uytkowej i tym samym znacznie wpywa na wymiarowanie konstrukcji supowo-ryglowej.
f ≤ L/200; jeli L ≤ 3000 mm f ≤ 5 mm + L/300; jeli 3000 mm < L < 7500 mm f ≤ L/250; jeli L ≥ 7500 mm
W wyniku tej zmiany granic deformacji naley pamita, e mog wynikn tu ewentualnie inne granice spowo- dowane przez wypenienia (np. szyby; zespolone szyby izolacyjne, etc.) oraz wiksze zuycie profili w kontekcie nonoci.
Ciar wasny “Fasady osonowe musz przenosi obcienia z masy wasnej i wszystkich dodatkowych pocze, ujtych w oryginalnym projekcie. Musz one bezpiecznie przenosi ciar na konstrukcj non budynku poprzez przewidziane do tego celu elementy mocujce.
Ciar wasny naley ustali zgodnie z EN 1991-1-1.
Maksymalne ugicie jakichkolwiek poziomych belek podstawowych w wyniku obcie pionowych nie moe przekracza wartoci L/500 wzgl. 3 mm, w zalenoci od tego, która warto jest mniejsza.“
Warto nominalna dla znaku CE podana jest w jednostce [kN/m²].
Zwracamy uwag, e niezalenie od wstpnych bada
typu dla kadej fasady osonowej naley wykaza wytrzymao statyczn w odniesieniu do konkretnego obiektu.
W projekcie normy usunito warto graniczn 3 mm. Naley jednak zagwarantowa uniemoliwienie jakiego- kolwiek kontaktu midzy ram i elementem wypenienia, aby w razie potrzeby zapewni wystarczajc wentylacj. Podobnie zachowa naley take wymagan gboko osadzenia wypenienia.
Wytrzymao na uderzenia “Jeli takowe s wyranie wymagane, badania naley przeprowadzi zgodnie z EN 12600:2002, ustp 5. Wy- niki naley sklasyfikowa zgodnie z prEN 14019. Wyroby szklane musz odpowiada normie EN 12600.“
Dla nadania znaku CE naley okreli klas odpornoci na uderzenia od wewntrz i od zewntrz. Klasa zdefiniowana jest przez wysoko spadania wahada wyraon w [mm] (np. klasa I4 dla siy dziaajcej od wewntrz, klasa E4 dla siy dziaajcej od zewntrz).
Podczas bada w krytycznych punktach konstrukcji fasady (rodek supa, rodek rygla, skrzyowanie supa z ryglem, etc.) wykonuje si uderzenia wahadem z okrelonej wysokoci. Trwae odksztacenia w fasadzie s do- puszczalne – niedozwolone s jednak spadajce czci lub dziury bd pknicia.
Przepuszczalno powietrza “Przepuszczalno powietrza naley zbada zgodnie z DIN EN 12153. Wyniki naley przedstawi zgodnie z EN 12152.“
Dla nadania znaku CE klas przepuszczalnoci powietrza okrela si poprzez cinienie próbne wyraone w [Pa] (np. klasa A4).
Wodoszczelno “Wodoszczelno naley zbada zgodnie z DIN EN 12155. Wyniki naley przedstawi zgodnie z postanowieniami normy EN 12154.“
Dla nadania znaku CE klas wodoszczelnoci okrela si poprzez cinienie próbne wyraone w [Pa] (np. klasa R7).
9.3 4
Izolacja od dwików powietrznych Rw(C; Ctr) “W przypadku wyranego wymogu, wspóczynnik izolacji akustycznej naley okreli poprzez wykonanie bada zgodnie z EN ISO 140-3. Wyniki bada naley okreli zgodnie z EN ISO 717-1.“
Warto nominalna dla znaku CE podawana jest w jednostce [dB].
Naley j wykaza w odniesieniu do konkretnego obiektu.
Przenikalno ciepa Ucw
“Metoda oceny/oblicze przenikalnoci cieplnej fasad osonowych i odpowiednie metody bada s okrelone w projekcie normy prEN 12631 - 01.2013.“
Warto nominalna dla znaku CE podawana jest w jednostce [W/(m²⋅K)].
Warto wspóczynnika Ucw jest z jednej strony zalena od wspóczynnika przenikania ciepa Uf ramy (konstrukcja supowo-ryglowa fasady), z drugiej od wspóczynnika przenikalnoci cieplnej wstawianych elementów, na przykad szyby o okrelonej wartoci wspóczynnika Ug. Ponadto rol odgrywaj take dalsze czynniki (np. ramka dystansowa zestawu szybowego, etc.) i geometria (wymiary osiowe, liczba supów i rygli w obrbie konstrukcji fasady). Producent/ wykonawca musi wykaza wspóczynnik przenikania ciepa Ucwpoprzez odpowiednie obliczenia lub pomiary. Dostawca systemu moe zada wykonania wasnych oblicze wartoci wspóczynnika Uf.
Klasa ogniochronnoci “W przypadku wyranego wymogu, wykazanie ogniochronnoci naley sklasyfikowa zgodnie z prEN 13501-2.“
Dla nadania znaku CE klas ogniochronnoci okrela si poprzez funkcj (E = integralnoci; EI = integralno i izolacja), kierunek ognia oraz czas szczelnoci ognio- wej w [min.] (np. klasa EI 60, i ↔ o).
Obecnie w procedurze nadania znaku CE nie mona jednak jeszcze wyda adnej deklaracji ze wzgldu na nieistniej- c jeszcze zharmonizowan norm, regulujca procedury wykonywania bada
(“npd“ = no performance determined; nie okrelono para- metrów). W tym przypadku pozostaje procedura przewidziana w krajowym systemie “ogólnych dopuszcze urzdu nadzoru budowlanego dla przeszkle ogniochronnych“, które jednak nie s deklarowane w wiadectwie nadania znaku CE.
Rozprzestrzenianie si ognia “W przypadku wyranego wymogu, w fasadzie osonowej naley przewidzie odpowiednie mechanizmy, uniemoli- wiajce rozprzestrzenianie si ognia i dymu przez otwory w konstrukcji fasady osonowej w miejscach czenia na wszystkich poziomach, za pomoc konstrukcyjnych pyt oporowych.“
Dowód na spenienie tych wymogów naley dostarczy w odniesieniu do konkretnego obiektu, np. w formie ekspertyzy.
Trwao “Trwao funkcji fasady osonowej nie jest badana, lecz odnosi si do osignitej zgodnoci zastosowanych mate- riaów i powierzchni z najnowszymi standardami techniki, lub o ile takowe s, z europejskimi specyfikacjami dla mate- riaów lub powierzchni.“
Poszczególne elementy konstrukcyjne fasady ze wzgldu na naturalny proces starzenia wymagaj ze strony uytkowni- ka odpowiednich zabiegów pielgnacyjnych i konserwacyj- nych. Producent/ wykonawca winien przekaza uytkowni- kowi instrukcje dotyczce prawidowego wykonywania tych czynnoci (np. fasad w celu zapewnienia przewidzianej trwaoci naley regularnie czyci, etc.) Pomocn wydaje si by w tym celu take umowa serwisowa zawarta midzy producentem a uytkownikiem fasady. Naley przy tym przestrzega wskazówek dotyczcych produktu lub odpowiednich kart informacyjnych, np. kart VFF.
Przepuszczalno pary wodnej “Naley przewidzie paroizolacje zgodnie z odpowiedni Norm Europejsk dotyczc kontroli warunków hydroter- micznych, okrelonych dla budynku.“
Naley j wykaza w odniesieniu do konkretnego obiektu. Dla tej cechy nie okrelono adnych specyficznych parame- trów, nie jest zatem konieczna adna informacja dodatkowa na znaku CE.
9.3 4
Wyrównywanie potencjaów “Wodoszczelno naley zbada zgodnie z DIN EN 12155. Wyniki naley przedstawi zgodnie z postanowieniami normy EN 12154.“
Dowód naley dostarczy w odniesieniu do konkretnego obiektu i deklaruje si go w jednostce SI [].
Odporno na trzsienia ziemi “W przypadku konkretnego wymogu, odporno na trzsienia ziemi naley okreli zgodnie ze Specyfikacjami Technicznymi lub innymi specyfikacjami obowizujcymi w miejscu uycia.“
Odporno na szok termiczny “Jeli wymagana jest odporno szyb na szok termiczny, naley zastosowa odpowiednie szyby, np. hartowane, zgodnie z odpowiednimi normami europejskimi.“
Dowód naley dostarczy w odniesieniu do konkretnego obiektu i odnosi si on wycznie do stosowanej szyby.
Ruchy budynku i ruchy termiczne “Konstrukcja fasady osonowej musi by w stanie przyjmowa ruchy termiczne i ruchy bryy budynku tak, aby nie dochodzio do zniszczenia elementów fasady lub obnienia wymaganych parametrów. Podmiot rozpisujcy specyfikacj musi okreli w niej ruchy budynku, jakie musi przyj fasada osonowa, wcznie ze spoinami budynku.
Spenienie wymogów naley wykaza w odniesieniu do konkretnego obiektu.
Odporno na dynamiczne obcienia poziome Fasada osonowa musi przyjmowa dynamiczne obcienia poziome na wysokoci rygla podokiennego zgodnie z EN 1991-1-1."
Dowód naley dostarczy w odniesieniu do konkretnego obiektu i moe on zosta zweryfikowany przez obliczenia statyczne, przeprowadzone dla danego obiektu. Naley przy tym pamita, e dana wysoko rygla podokiennego zmienia si odpowiednio do zalece specyfikacji ustawo- wych. Warto podawana jest w [kN] przy wysoko (H w [m]) rygla podokiennego.
9.3 4
Przedstawiona poniej tabela zawiera klasyfikacj waciwoci fasad osonowych zgodnie z EN 13830, rozdzia 6:
Uwaga Jeli dany parametr nie jest istotny w kontekcie zgod- nego z przeznaczeniem zastosowania produktu, okrelenie parametru w tym wzgldzie nie jest konieczne. Tutaj producent/wykonawca wpisuje w odpowiednich dokumentach towarzyszcych jedynie „npd“ – „nie okrelo-
no parametru“ – alternatywnie dane cechy mona take opuci. Ta opcja nie dotyczy wartoci progowych.
Klasyfikacj cech fasady osonowej zgodnie z podanymi wyej zaleceniami naley przeprowadzi dla kadej po- szczególnej budowy, niezalenie od tego, czy chodzi tu o system indywidualny dla danego projektu czy o system standardowy.
Nr Ift Icon Oznaczenie Jednostki Klasa lub warto nominalna
1 Odporno na obcienie wiatrem kN/m² npd Warto nominalna
2 Ciar wasny kN/m² npd Warto nominalna
3 Odporno na uderzenia od wewntrz z wysokoci spadania w mm
(mm) npd I0 I1 I2 I3 I4 I5
(bd) 200 300 450 700 950
4 Odporno na uderzenia od zewntrz z wysokoci spadania w mm
(mm) npd E0 E1 E2 E3 E4 E5
(bd) 200 300 450 700 950
5 Przepuszczalno powietrza przy cinieniu próbnym Pa
(Pa) npd A1 A2 A3 A4 AE
150 300 450 600 > 600
6 Wodoszczelno przy cinieniu próbnym Pa
(Pa) npd R4 R5 R6 R7 RE
150 300 450 600 > 600
7 Izolacja od dwików powietrznych Rw (C; Ctr)
dB npd Warto nominalna
8 Przenikalno ciepa Ucw W / m²k npd Warto nominalna
9 Klasa ogniochronnoci Integralno (E)
(min) npd E E E E
15 30 60 90
10 Integralno i izolacja (EI) (min) npd EI EI EI EI
15 30 60 90
12 Odporno na boczne obcienia uytkowe
kN przy wysokoci m rygla podokiennego
npd Warto nominalna
Warto wiedzie Izolacja termiczna 04.04.19 39
Warto wiedzie Izolacja termiczna
Uwagi ogólne
Fasada stanowi barier midzy wntrzem budynku a ro- dowiskiem zewntrznym. Porównuje si j czsto z ludz- k skór, która posiada zdolno cigego reagowania na zmienny wpyw czynników zewntrznych. Podobna jest funkcja fasady: Ma ona zagwarantowa uytkownikom budynków komfortowe warunki wewntrz i pozytywnie wpywa na gospodark energetyczn budynku. Decy- dujc rol odgrywaj przy tym ramowe warunki klima- tyczne. Wybór i wykonanie fasady zaley zatem w duym stopniu od pooenia geograficznego.
Wykonywana fasada musi zapewni minimaln ochron ciepln, odpowiadajc standardom przewidzianym w Rozporzdzeniu w sprawie oszczdzania energii (EnEV) oraz w normie DIN 4108 - Izolacja cieplna w budownictwie naziemnym, oraz zgodnie z uznanymi standardami techniki. Poniewa izolacja cieplna ma wpyw na budynek i jego uytkowników:
• na zdrowie mieszkaców, np. zapewniajc higie- niczny klimat pomieszcze,
• na ochron konstrukcji budowlanej przed uwarun- kowanym klimatem oddziaywaniem wilgoci i wynikajce z tego szkody bdce ich nastpstwem
• oraz na zuycie energii potrzebnej do ogrzewania i chodzenia
• i tym samym take na koszty i ochron klimatu
Dzisiaj, w czasach zmian klimatycznych, fasadom stawia si szczególnie wysokie wymogi w zakresie waciwoci termoizolacyjnych. Generalnie obowizuje zasada: Im lepsza jest izolacja cieplna budynku, tym mniejsze jest zuycie energii przez budynek i wynikajce std obcienie rodowiska przez zanieczyszczenia i CO2.
Dla optymalizacji izolacji termicznej - zapewniajcej ni- skie straty ciepa zim i dobry klimat wewntrz w okresie letnim - konieczna jest kompleksowa optymalizacja fasady w zakresie wszystkich jej elementów konstrukcyjnych. Naley do tego np. obnienie przenikalnoci cieplnej przez zastosowanie odpowiednich materiaów, stosowanie izolowanych termicznie konstrukcji ramowych lub szyb termoizolacyjnych. Cakowita przepuszczalno ciepa przeszkle, zalenie od wielkoci i orientacji okien, zdolno akumulacji ciepa poszczególnych elementów konstrukcyjnych lub take rodki ochrony przed promie- niowaniem sonecznym stanowi wane kryteria w fazie projektowania.
Fasady drewniane Stabalux oferuj fantastyczne wartoci wspóczynnika Uf. Profile systemu Stabalux H o szeroko- ci 50 i 60 mm otrzymay certyfikat "Komponenty dla do- mów pasywnych - fasada supowo-ryglowa".
S T A B A L U X
Warto wiedzie
EnEV Rozporzdzenia w sprawie energooszczdnych systemów izolacji cieplnych i instalacji technicznych w budynkach (Rozporzdzenie w sprawie oszczdzania energii EnEV) z dnia 01.10.2009.
DIN 4108-2: 2001-07, Izolacja cieplna i oszczdzanie energii w budynkach - cz 2: Wymogi minimalne wobec izolacji cieplnych
DIN 4108-3: 2001-07, Izolacja cieplna i oszczdzanie energii w budynkach - cz 3: Uwarunkowana klimatem ochrona przed wilgoci, wymogi, metody oblicze i wskazówki do projektowania i wykonania
DIN 4108 Karta dodatkowa 2:2006-03, Izolacja cieplna i oszczdzanie energii w budynkach - Mostki termiczne - Przykadowe projekty i wykonania
DIN V 4108-4: 2007-06, Izolacja cieplna i oszczdzanie energii w budynkach - Ochrona termiczna i ochrona przed wilgoci - Techniczne wartoci projektowe
DIN EN ISO 10077-1: 2010-05, Waciwoci cieplne okien, drzwi i systemów zamykajcych, obliczanie wspóczynników przenikalnoci cieplnej - cz 1: Uwagi ogólne
DIN EN ISO 10077-2: 2012-06, Waciwoci termiczne okien, drzwi i systemów zamykajcych, obliczanie wspóczynników przenikalnoci cieplnej - cz 2: Metoda obliczeniowa dla ram
DIN EN ISO 2007-07, Waciwoci termiczne fasad osonowych, obliczenia wspóczynnika przenikalnoci cieplnej Ucw 12631 - 01.2013
DIN EN 673: 2011-04, Szko w budownictwie - Obliczanie wspóczynnika przenikalnoci cieplnej Ug
DIN EN ISO 10211-1: 2008-04, Mostki termiczne w budownictwie naziemnym - Strumienie cieplne i temperatury powierzchni - cz 1: Obliczenia szczegóowe (ISO 10211_2007); niemiecka wersja normy EN ISO 10211:2007
DIN EN ISO 6946: 2008-04, Opór cieplny i wspóczynnik przenikania ciepa, metody oblicze
DIN 18516-1: 2010-06, Wentylowane okadziny cian zewntrznych, cz 1: Wymogi i zasady wykonywania bada
Izolacja termiczna
Warto wiedzie
U - wspóczynnik przenikania ciepa
(take wspóczynnik termoizolacyjnoci, wspóczynnik U, wczeniej wspóczynnik k) jest miar strumienia przenikania ciepa przez pojedyncz lub wielowarstwow struk- tur materiau, w chwili gdy po obydwu stronach panuj róne temperatury. Podaje on natenie (a wic ilo energii przypadajc na jednostk czasu), jakie przenika przez powierzchni 1 m², jeli temperatury powietrza panujce po obydwu stronach róni si od siebie stacjo- narnie o 1 K. Dlatego jego jednostk w ukadzie SI jest:
W/(m²K) (wat na metr kwadratowy i kelwin).
Wspóczynnik przenikania ciepa jest parametrem cha- rakterystycznym danego elementu. Okrelany jest on w istocie przez przewodno ciepln i grubo zastosowanych materiaów, ale take przez promieniowanie cieplne i konwekcj powierzchniow. Uwaga: Dla pomiarów wspóczynnika przenikalnoci cieplnej wane s temperatury stacjonarne, aby zdolno akumulacji ciepa materiaów w przypadku zmian temperatury nie faszowaa wyniku pomiarów.
• Im wyszy jest wspóczynnik przenikania ciepa, tym gorsze s waciwoci termoizolacyjne materiau
λ
wspóczynnik Ufjest wspóczynnikiem przenikania ciepa ramy. f to skrót od angielskiego sowa frame (rama). W celu obliczenia wspóczynnika Uf szyb okienn zastpuje si panelem z: λ=0,035 W/mK.
Wspóczynnik Ug
Wspóczynnik Up
Wspóczynnik Uw
Wspóczynnik Ucw
Wspóczynnik ψf,g
Opór przechodzenia ciepa Rs (wczeniej: 1/α) oznacza opór (ang.: resistor), jaki warstwa odgraniczajca od ota- czajcego czynnika (powietrze) stawia strumieniu ciepl- nemu przechodzcemu do elementu konstrukcyjnego.
Izolacja termiczna
Warto wiedzie
Minimalna temperatura powierzchni wewntrz dla ustalenia niewystpowania efektu kondensacji wody w miejscach czenia okien. Tmin elementu musi by wiksze od punktu rosy elementu.
fRsi
Suy do sprawdzania obecnoci pleni w miejscach czenia okien. Wspóczynnik temperaturowy fRsi jest rónic midzy temperatur panujc na powierzchni wewntrznej θsi elementu, a zewntrzn temperatur powietrza θe, w odniesieniu do rónicy temperatur midzy powietrzem wewntrz θi i powietrzem na zewntrz θe.
Aby zmniejszy ryzyko tworzenia si pleni poprzez stosowanie rozwiza konstrukcyjnych, konieczne jest przestrzeganie rónych wymogów.
I tak na przykad dla wszystkich konstrukcyjnych, uwa- runkowanych ksztatem i materiaami mostków termicznych, odbiegajcych od zasad okrelonych w karcie dodatkowej nr 2 do normy DIN 4108, wspóczynnik temperaturowy f Rsi w najbardziej niekorzystnym miejscu musi spenia wymóg minimalny: f Rsi ≥ 0,70
Izolacja termiczna
Warto wiedzie
Podstawy oblicze
• Uproszczona metoda oceny • Ocena poszczególnych komponentów
Symbol Rozmiar Jednostka
A Powierzchnia m2
T Temperatura termodynamiczna K U Wspóczynnik przewodzenia ciepa W/(m2·K) l Dugo m d Gboko m Φ Strumie ciepa W
ψ wspóczynnik przenikania ciepa zaleny od dugoci W/(m·K)
Rónica
Wskaniki
Legenda
Uf, Ut, Um
Ag, Ap
Af, At, Am
ψf,g, ψm,g, ψt,g, ψp
Liniowy (zaleny od dugoci) wspóczynnik przenikania ciepa z uwzgldnieniem poczonego efektu termicznego midzy przeszkle- niem, panelem i ram - sup/rygiel W/(m·K)
ψm,f, ψt,f Liniowy wspóczynnik przenikania ciepa z uwzgldnieniem poczonego efektu termicznego midzy ramami - sup/rygiel W/(m·K)
Izolacja termiczna
9.4 3
Warto wiedzie
ΣAgUg+ ΣApUp+ ΣAmUm+ ΣAtUt + Σlfgψfg+ Σlmgψmg+ Σltgψtg+ Σlpψp+ Σlmfψmf+ Σltfψtf
Acw
W metodzie z ocen poszczególnych komponentów reprezentatywny element dzieli si na powierzchnie o rónych waciwociach termicznych, np.: przeszklenia, nieprzezroczyste panele i ramy. (...) T metod mona stosowa do fasad osonowych, np. fasad skadajcych si z elementów, fasad supowo-ryglowych i szklenia na sucho. Metoda z ocen poszczególnych komponentów nie nadaje si do przeszkle strukturalnych z fugami silikonowymi, fasad wentylowanych i przeszkle strukturalnych.
Izolacja termiczna
Warto wiedzie
Powierzchnia przeszklona Ag lub powierzchnia nieprze- zroczystego panelu Ap danego elementu to powierzchnia mniejsza sporód powierzchni widocznych z obydwu stron. Nie uwzgldnia si przykrycia powierzchni prze- szklonych przez uszczelk.
lg lg lg
5
3
1
4
2
Legenda
1 od wewntrz 2 od zewntrz 3 rama staa 4 rama ruchoma 5 sup/rygiel
Acw powierzchnia fasady osonowej Ap powierzchnia panelu Am powierzchnia supa Af powierzchnia ramy okna Ag powierzchnia przeszklenia okna Aw powierzchnia caego okna
TI-H_9.4_001_dwg
Izolacja termiczna
Podstawy oblicze 9.4 3
ΣAgUg+ ΣApUp+ ΣAmUm+ ΣAtUt + Σlfgψfg+ Σlmgψmg+ Σltgψtg+ Σlpψp+ Σlmfψmf+ Σltfψtf
Acw
Ocena poszczególnych komponentów
W metodzie z ocen poszczególnych komponentów reprezentatywny element dzieli si na powierzchnie o rónych waciwociach termicznych, np.: przeszklenia, nieprzezroczyste panele i ramy. (...) T metod mona stosowa do fasad osonowych, np. fasad skadajcych si z elementów, fasad supowo-ryglowych i szklenia na sucho. Metoda z ocen poszczególnych komponentów nie nadaje si do przeszkle strukturalnych z fugami silikonowymi, fasad wentylowanych i przeszkle strukturalnych.
S T A B A L U X
Powierzchnia przeszklona Ag lub powierzchnia nieprze- zroczystego panelu Ap danego elementu to powierzchnia mniejsza sporód powierzchni widocznych z obydwu stron. Nie uwzgldnia si przykrycia powierzchni prze- szklonych przez uszczelk.
lg lg lg
5
3
1
4
2
Legenda
1 od wewntrz 2 od zewntrz 3 rama staa 4 rama ruchoma 5 sup/rygiel
Acw powierzchnia fasady osonowej Ap powierzchnia panelu Am powierzchnia supa Am powierzchnia okna Acw powierzchnia przeszklenia Am powierzchnia supa
TI-H_9.4_001_dwg
Warto wiedzie
Przekroje w modelu geometrycznym (U)
W celu umoliwienia obliczenia wspóczynnika przenikania ciepa U dla kadego obszaru, wybiera si reprezentatywny element fasady. Fragment ten powinien obejmo- wa wszystkie elementy zawarte w fasadzie, posiadajce róne waciwoci termiczne. Nale do nich przeszklenia, panele, balustrady i ich czenia takie jak supy, rygle i fugi silikonowe.
TI-H_9.4_001_dwg
Przekroje powinny posiada granice adiabatyczne. Mog to by albo:
• paszczyzny symetrii, albo • paszczyzny, w których strumie ciepa przebiega
przez t paszczyzn w kierunku prostopadym do paszczyzny fasady osonowej, tzn. nie ma tu wpy- wu wywieranego przez krawdzie (np. z odstpem 190 mm do krawdzi okna z podwójn szyb.
S T A B A L U X
Warto wiedzie
Do obliczenia Ucwreprezentatywny element odniesienia dzieli si na powierzchnie o rónych waciwociach termicznych.
Sup
Rygiel
Panel
Przeszklenie
Rygiel
Sup
Przeszklenie
Przeszklenie
TI-H_9.4_001_dwg
Obliczanie powierzchnie i dugoci
Sup, rygiel i rama:
Szeroko supa (m) 50 mm Szeroko rygla (t) 50 mm Szeroko ocienicy okna (f) 80 mm
Am = 2 3,30 0,025 = 0,1650 m2
At = 3 (1,2 - 2 0,025) 0,025 = 0,1725 m2
Af = 2 0,08 (1,20 + 1,10 - 4 0,025 - 2 0,08)
= 0,1650 m2
b = 1,20 - 2 (0,025 + 0,08) = 0,99 m
h = 1,10 - 2 (0,025 + 0,08) = 0,89 m
Ag1 = 0,89 0,99 = 0,8811 m2
lg1 = 2 (0,99 + 0,89) = 3,76 m
Element powierzchni: panel:
Ap = 1,15 1,05 = 1,2075 m2
lp = 2 1.15 + 2 1,05 = 4,40 m
Element powierzchni: szyba - cz staa:
b = 1,20 - 2 0,025 = 1,15 m
h = 1,10 - 2 0,025 = 1,05 m
Ap = 1,15 1,05 = 1,2075 m2
lp = 2 1.15 + 2 1,05 = 4,40 m
Okrelanie wartoci wspóczynnika Ui - przykad Wartoci wspó- czynnika U Okrelone zgodnie ze wartoci obliczeniow Ui [W/(m2K)]
Ug (przeszklenie) DIN EN 6731 / 6742 / 6752 1,20 Up (panel) DIN EN ISO 69461 0,46 Um (sup) DIN EN 12412-22 / DIN EN ISO 10077-21 2,20 Ut (rygiel) DIN EN 12412-22 / DIN EN ISO 10077-21 1,90 Uf (rama) DIN EN 12412-22 / DIN EN ISO 10077-21 2,40 ψf,g
DIN EN ISO 10077-21 / DIN EN ISO 12631 - 01.2013 aneks B
0,11
1 obliczanie, 2 pomiar
0,363 0,328 0,783
1,057 1,449
0,414 0,784
Panel Ap = 1,2705 Up = 0,46 lp = 4,40 ψp = 0,18 0,556 0,792
Suma Acw = 3,96 4,536 2,262
Wyniki
Acw
Ustalanie wartoci ψ wg DIN EN ISO 12631 - 01.2013 - aneks B - przeszklenie
Rodzaj supa/rygla
Rodzaj przeszklenia
Szyby podwójne lub potrójne (szyba 6mm), • szko niepowlekane • z przestrzeni midzyszybow
wypenion powietrzem lub gazem
Szyby podwójne lub potrójne (szyba 6mm), • Szyba niskoemisyjna • Powoka pojedyncza w przypad-
ku szklenia podwójnego • Powoka podwójna w przypadku
szklenia potrójnego • z przestrzeni midzyszybow
wypenion powietrzem lub gazem
ψ [W/(mK)]
ψ [W/(mK)]
Tabela B.1 Przekadki dystansowe z aluminium i stali w profilach supów lub rygli
ψm,g, ψt,g
Rama metalowa z przekadk termoizolacyjn
d i ≤ 100 mm: 0,13
di ≤ 200 mm: 0,15 di ≤ 100 mm: 0,17 di ≤ 200 mm: 0,19
Tabela B.2 Ulepszona termoizolacyjnie przekadka dystansowa w profilach su-
pów lub rygli ψm,g, ψt,g
Drewno-aluminium 0,06 0,08
Rama metalowa z przekadk termoizolacyjn
d i ≤ 100 mm: 0,09
di ≤ 200 mm: 0,10 di ≤ 100 mm: 0,11 di ≤ 200 mm: 0,12
Tabela B.3 Tabela bazuje na DIN EN 10077-1
Przekadka dystansowa z aluminium i stali w ocienicy ψf,g
(take elementy wstawiane w fasadach)
0,08 0,11
0,02 0,05
Ulepszona termoizolacyjnie przekadka dystansowa w ocienicy ψf,g
(take elementy wstawiane w fasadach)
0,06 0,08
0,01 0,04
S T A B A L U X
Nazwa produktu Metal z przekadk
termiczn Tworzywo sztuczne Drewno Drewno/metal
V1
Chromatech (stal nierdzewna)
GTS (stal nierdzewna)
Chromatech Ultra (stal nierdzewna/ poliwglan)
0.051 0.045 0.041 0.038 0.041 0.040 0.045 0.043
WEB premium (stal nierdzewna)
WEB classic (stal nierdzewna)
TPS (poliizobutylen)
Thermix TX.N (stal nierdzewna/ tworzywo
sztuczne)
TGI-Spacer (stal nierdzewna/ tworzywo
Swisspacer V (stal nierdzewna/ tworzywo
sztuczne)
Swisspacer (stal nierdzewna/ tworzywo
Super Spacer TriSeal (folia Mylar/pianka siliko-
nowa)
Nirotec 015 (stal nierdzewna)
Nirotec 017 (stal nierdzewna)
V1 - szyby termoizolacyjne podwójne Ug 1,1 W/(m2K)
V2 - szyby termoizolacyjne potrójne Ug 0,7 W/(m2K)
* Wartoci ustalone przez Politechnik w Rosenheim oraz Instytut Techniki
Okiennej w Rosenheim.
Ustalenie wartoci ψ zgodnie z DIN EN ISO 12631 - 01.2013 - aneks B - panele
Rodzaj wypenienia Okadzina wewntrzna lub zewntrzna
Przewodno cieplna przekadki dystansowej
aluminium/aluminium aluminium/szko stal/szko
aluminium/aluminium
aluminium/szko
stal/szko
0.2 0.4
0.2 0.4
0.2 0.4
0.20 0.29
0.18 0.20
0.14 0.18
*Tej wartoci mona uy, jeli nie dysponujemy danymi z pomiarów lub szczegóowymi obliczeniami.
Tabela B.5 Wartoci liniowego wspóczynnika przenikalnoci cieplnej dla przekadki dystansowej do paneli ψp
Panel typu 1 Panel typu 2
1
3
4
Legenda
1 aluminium 2,5 mm/stal 2,0 mm 2 materia izolacyjny λ= 0,025 do 0,04 W/(mK) 3 przestrze midzyszybowa wypeniona powietrzem 0 do 20 mm 4 aluminium 2,5 mm/szyba 6 mm 5 przekadka dystansowa λ= 0,2 do 0,4 W/(mK) 6 aluminium
Legenda
1 aluminium 2,5 mm/stal 2,0 mm 2 materia izolacyjny λ= 0,025 do 0,04 W/(mK) 3 aluminium 2,5 mm/szyba 6 mm 4 przekadka dystansowa λ= 0,2 do 0,4 W/(mK) 5 aluminium
TI-H_9.4_001_dwg
Typy obsza- rów czenia
aluminiowym z przekadk termoizolacyjn
niskiej przewodnoci cieplnej
25%)
0.05
przedueniem przekadki termoizolacyjnej ramy
termoizolacyjnej ramy (np. poliamid 6.6 z zawar- toci wókna szklanego
25%)
0.07
Tabela B.6 Wartoci liniowego wspóczynnika przenikalnoci cieplnej dla obszaru czenia supa i rygla i ramy aluminiowej/stalowej ψm/t,f
Ustalenie wartoci ψ zgodnie z DIN EN ISO 12631 - 01.2013 - aneks B - elementy wstawiane
Wartoci dla ψ, które nie s ujte w tabeli, mona ustali za pomoc oblicze numerycznych zgodnie z EN ISO 10077-2.
TI-H_9.4_001_dwg
D
Monta ramy do supa z przedueniem zewntrz- nego profilu aluminiowe- go Materia wypenienia do mocowania o niszej przewodnoci cieplnej
λ = 0,3 W/(mK)
0,07
*Tej wartoci mona uy, jeli nie dysponujemy danymi z pomiarów lub szczegóowymi obliczeniami. Wartoci te obowizuj tylko wówczas, jeli zarówno supy/rygle jak i rama wykazuj strefy termiczne i jeli przekadka termoizolacyjna nie jest przerwana przez cz innej ramy bez przekadki termoizolacyjnej.
Tabela B.7 Wartoci liniowego wspóczynnika przenikalnoci cieplnej dla obszaru czenia supa/rygla oraz ramy drewnianej i aluminiowej ψm/t,f
[W/(mK)]
Tabela B.6 Wartoci liniowego wspóczynnika przenikalnoci cieplnej dla obszaru czenia supa i rygla i ramy aluminiowej/stalowej ψm/t,f
Ustalenie wartoci ψ zgodnie z DIN EN ISO 12631 - 01.2013 - aneks B - elementy wstawiane
TI-H_9.4_001_dwg
Typ Szyby
standar- dowa
warto emisji
Wymiary mm
Powie- trze
szko niepowlekane
(szko normalne) 0.89
4-6-4 3.3 3.0 2.8 3.0 2.6 4-8-4 3.1 2.9 2.7 3.1 2.6 4-12-4 2.8 2.7 2.6 3.1 2.6 4-16-4 2.7 2.6 2.6 3.1 2.6 4-20-4 2.7 2.6 2.6 3.1 2.6
Jedna szyba powlekana
≤ 0,20
4-6-4 2,7 2,3 1,9 2,3 1,6 4-8-4 2.4 2.1 1.7 2.4 1.6 4-12-4 2.0 1.8 1.6 2.4 1.6 4-16-4 1.8 1.6 1.6 2.5 1.6 4-20-4 1.8 1.7 1.6 2.5 1.7
Jedna szyba powlekana
≤ 0,15
4-6-4 2.6 2.3 1.8 2.2 1

warto wiedzieć - media.stabalux.com

Documents

CO WARTO WIEDZIEĆ O PALENIU PAPIEROSÓW

Małopolski Informator RolniczyDORADCA · Małopolski Informator RolniczyDORADCA SOJA W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM SPORYSZ – ZAGROŻENIE PASZ BORELIOZA – CO WARTO WIEDZIEĆ? WYSTAWA

National Cancer Institute of United States Polskie .... 2020 Co warto... · Co warto wiedzieć. Chłoniak Hodgkina. ... la, aby towarzyszyli Ci podczas wizyty u lekarza – brali

4 Rzeczy, które warto wiedzieć o Ubezpieczeniu Zdrowotnym · 2020. 3. 6. · Wartość Ubezpieczenia Zdrowotnego 4 Rzeczy, które warto wiedzieć o Ubezpieczeniu Zdrowotnym 1. Różne

Polacy znani i ci, o których wiedzieć warto

User Assistance: Co warto wiedzieć o wsparciu użytkowników-ekspertów

W numerze AKTUALNOŚCI WARTO WIEDZIEĆ PORADNIK

To warto wiedzieć - newsby.org · Rzeczpospolita Polska ... Polacy! Karta Polaka jest dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego. ... uchwalonej przez Sejm

Co warto wiedzieć - Fundacja REFFORM€¦ · które warto wiedzieć o HIV HIV (ang. human immunodeficiency virus = ludzki wirus niedoboru odporności) powoduje AIDS (ang. acquiredi-mmunodeficiency

1001 RZECZY, KTÓRE WARTO WIEDZIEĆ O BOGU · 2011. 4. 7. · Książka 1001 rzeczy, które warto wiedzieć o Bogu odkrywa charakter, działanie oraz wydarzenia otaczające Tego,

Co warto wiedzieć. Rak jelita grubego

warto wiedzieć, na warsztaty copy 2.pdf

Katalog Wina i Sery - hurtownie.eurocash.pl · WARTO WIEDZIEĆ Podstawowe szczePy szczePy do PRodukcJi wiN białych: muscat Szczep ten wywodzi się z antycznej Grecji. W Hiszpanii

GBO 2022 Warto WiEDZiEĆ Kolejny milion Sprawdź Dzwony

Co Warto Wiedzieć

Warto wiedzieć - STABALUX

"MATURA 2015 ZCHEMII"– -CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ?

Co o wodzie warto wiedzieć ?

PRZEWODNIK PACJENTA...PRZEWODNIK PACJENTA Numer 6 (66) Czerwiec 2018 • Badania laboratoryjne – co warto wiedzieć Narzędziem służącym do pozyskania nowoczesnej informacji medycznej

Warto wiedzieć warto znać kilka pojęć o pieniądzach i banku

aKTualnOści Z miaSTa warTO wiedZieć Jeden PSZOK, Zwróć … · >> 4 >> 5 >> 7 aKTualnOści Z miaSTa warTO wiedZieć Zakończyła się modernizacja hali widowiskowo-sportowej przy

Co warto wiedzieć. Rak piersi

Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć

To warto wiedzieć o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) - …€¦ · podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod warunkiem że osoby te nie zrezygnowały

Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyćonkocafe.pl/images/dokumenty/broszurawartowiedziecwiecej.pdf · 2017. 11. 15. · Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie,

Co warto wiedzieć o technologii i platformach mobilnych w trakcie projektowania aplikacji mobilnych (CHI Poznań)

Co warto wiedzieć o gościach - Dolnośląska Izba Turystykidit.wroc.pl/doc/Poradnik- co warto wiedziec o gosciach Euro 2012.pdf · Kuchnia - upodobania kulinarne Kuchnia chorwacka

POLAND - publio.pl · ścią. Warto wiedzieć, że niemal połowa mebli sprzedawanych w Ikei została wyprodukowa-na w Polsce. Zagraniczne rynki podbijają także meble polskich firm

Co warto wiedzieć na temat badania słów kluczowych? Interaktywne Czwartki #7

STRONA 14 - magazyndeal.pl · warto wiedzieĆ rajskie manewry, czyli problem optymalizacji podatkowej w polsce 28 student potrafi akademia liderÓw rynku kapitaŁowego - insider story

DOSKONALENIE ZAWODOWE NAUCZYCIELI · Agresja dziecięca w przedszkolu. Co warto wiedzieć i jak jej przeciwdziałać? 26. Bezpieczeństwo w przedszkolu Dorota Błaszkiewicz 27. Ocenianie

Co warto wiedzieć na temat depresji?

Co warto wiedzieć o inflacji? - Główny Urząd Statystyczny · Co warto wiedzieć o inflacji 9.34.indd 1 2019-12-10 09:43:02 Opracowanie merytoryczne publikacji Główny Urząd

Proces Boloński - co warto o nim wiedzieć?