warunki zoohigieniczne
DESCRIPTION
AKADEMIA ROLNICZA W LUBLINIEWarunki zoohigieniczne i mikrokilmat w chowie bydła mlecznego1Mikroklimat w oborze – podstawowe wymaganiaZasadniczo bydło dobrze znosi różne warunki mikroklimatyczne, zwłaszcza w oborach wolnostanowiskowych2Temperatura• Bydło posiada dobrą termoregulację • -10°C do +25°C • Poniżej -10°C: zwiększony pobór paszy i rozrost okrywy włosowej • Ponad +25°C: zmniejszony pobór paszy i niższa wydajność mleczna / przyrost masy • Zwierzęta dorosłe dobrze znoszą tempTRANSCRIPT
![Page 1: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Warunki zoohigieniczne i mikrokilmatw chowie bydła mlecznego
AKADEMIA ROLNICZA W LUBLINIE
![Page 2: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Mikroklimat w oborze –podstawowe wymagania
Zasadniczo bydło dobrze znosi różne warunki mikroklimatyczne, zwłaszcza w oborach wolnostanowiskowych
![Page 3: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Temperatura• Bydło posiada dobrą termoregulację• -10°C do +25°C• Poniżej -10°C: zwiększony pobór paszy i rozrost
okrywy włosowej• Ponad +25°C: zmniejszony pobór paszy i niższa
wydajność mleczna / przyrost masy• Zwierzęta dorosłe dobrze znoszą temperatury
poniżej zera, jeśli powietrze jest suche, a w oborze nie występują przeciągi
• Najgorsza sytuacja (stres cieplny): wysokie temperatury – wysoka wilgotność powietrza(>80%) – niska wymiana powietrza
• W gorących porach roku temperatura powinna byćjak najniższa
![Page 4: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Mikroklimat w budynkach tradycyjnych
Wilgotność względna 60-80%Prędkość powietrza:okres zimowy 0,1 – 0,3 m/sokres letni do 0,5 m/s
8-166Jałówki
i buhajki powyżej
6 m-cy
12-166Cielęta
pow. 3m-cy
12-208Cielęta
do 3m-cy
8-166Krowy
Temp. Opt.(0C)
Temp.
Min.( 0C)
Kategoria zwierząt
![Page 5: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Mikroklimat w budynkach tradycyjnych
Dopuszczalne stężenie gazóww powietrzu obór
1. Oświetlenie naturalne –stosunek powierzchni oszklonej okien do powierzchni podłogi min. 1:18
2. Natężenie oświetlenia sztucznego min. 20 – 30 Lx, nad korytarzem gnojowym podczas doju 100 Lx, w izolatce 200 Lx5Siarkowodór
20Amoniak
3000Dwutlenek węgla
Stężenie gazów (ppm)
Wyszczególnienie
![Page 6: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Mikroklimat w oborach otwartych
W Polsce można utrzymywać bydło w systemie otwartym (D.U.2004 Nr 47, poz. 456)
Warunki utrzymania bydła w budynkach otwartych� Bydło utrzymywane bezuwięziowo� Wystarczająca ilość niezamarzającej paszy i wody� Właściwa izolacja cieplna legowiska (najlepiej ściółka
słomiasta)� Likwidacja przeciągów, szczególnie w okresie jesienno-
zimowym (zasłony przeciwwietrzne)
![Page 7: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Mikroklimat w oborach otwartych cd.
• Wartości temperatury i wilgotności zbliżone do zewnętrznych
• Zakres temperatury termoneutralnej od-10 do 25oC poniżej –10 oC zwiększony pobór paszy
• Powyżej 25oC zmniejszony pobór paszy, niższa wydajność mleczna, problemy z rozrodem
• Powyżej 25oC prędkość ruchu powietrza 1m/s• Stężenie szkodliwych gazów – występują wartości śladowe
• Oświetlenie naturalne – 10% powierzchni podłogi• Natężenie oświetlenia sztucznego w oborze min. 20-30
Lx, w hali udojowej i izolatce 200Lx
![Page 8: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Wentylacja grawitacyjna kominowa w oborze tradycyjnej
• Wysokość kanału wywiewnego 4-5 m
• Kanał nawiewny (1) i kanał wywiewny (2) z przysłoną regulacyjną• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego 0,05 do 0,06 m2/1SD
• Powierzchnia przekroju kanałów nawiewnych – 2/3 przekroju kanału wywiewnego
![Page 9: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Wentylacja grawitacyjna podokapowo-kalenicowa w oborze z izolacją cieplną ścian i
stropodachu• Kanał nawiewny (1) i wywiewny (2) z przysłoną regulacyjną
• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego 0,10 do 0,12 m2/SD • Powierzchnia przekroju kanałów nawiewnych 0,10 – 0,12 m2/SD
![Page 10: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Wentylacja grawitacyjna ścienno-kalenicowa w oborze otwartej
• Nawiew powietrza (1) przez ścianę (regulacja przy pomocy kurtyn)• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego (2): 0,15 – 0,20m2/SD
![Page 11: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Wentylacja naturalna
Kurtyny
• Regulacja automatyczna
• Regulacja ręczna
![Page 12: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Stres cieplny!
![Page 13: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Stres cieplny
Objawy fizyczne:
• Ospałość krów
• Poszukiwanie cienia
• Poszukiwanie świeżego powietrza
• Poszukiwanie zraszaczy i przechodzenie do nich
• Dyszenie, ponad 60 oddechów na minutę
• Ślinienie się
![Page 14: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Stres cieplny
Jak unikać stresu cieplnego:• Wzmożona wentylacja• Większa prędkość powietrza• Izolacja budynku chroniąca przed słońcem• Mniejsza obsada• Duże ilości świeżej wody pitnej (także w
okresie wypasania!)• Sucha ściółka na obszarze wypoczynkowym• Zainstalowanie zraszaczy
![Page 15: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Stres cieplny
![Page 16: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Podsumowanie
• Bydło dobrze znosi różne warunki
• Dbałość o właściwy mikroklimat
• Znaczenie odpowiedniej wentylacji
• Uwaga na objawy stresu cieplnego!
![Page 17: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Systemy utrzymania cieląt
Przepisy UE w zakresie dobrostanu cieląt
• Zakaz ciągłego trzymania na uwięzi• Pętanie nie dłużej niż 1 godz. (podczas podawania mleka)
• Pętanie nie może powodować dławienia ani urazów• Uwięź powinna zapewnić cielęciu swobodę poruszania się
• Stały dostęp do świeżej wody pitnej podczas upałów i dla cieląt chorych
• Zakaz stosowania pełnych przegród w kojcach indywidualnych
• Przegrody pełne w kojcach indywidualnych tylko dla zwierząt chorych
![Page 18: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Przepisy UE w zakresie dobrostanu cieląt
• Zakaz stosowania kojców indywidualnych dla cieląt w wieku powyżej 8 tygodni – kojec indywidualny tylko na zalecenie lekarza weterynarii. (Zarządzenie dotyczy gospodarstw posiadających co najmniej sześć cieląt oraz dla gospodarstw, gdzie cielęta ssące nie sątrzymane razem z matkami).Będzie stosowane dla wszystkich gospodarstw od 31. 12. 2006 r.
![Page 19: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Utrzymanie cieląt w kojcach indywidualnych ze ściółką
Wymiary w świetle klatki: do 2 tyg. życia -dł.120 cm, szer.80 cm;do 8 tyg. życia -dł.160 cm, szer. 100 cm
![Page 20: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Utrzymanie cieląt w budkach ze ściółką na wolnym powietrzu
Wymiary budek: dł. 160 cm, szer. 120 cmWymiary wybiegu:dł. 140 cm, szer. 120 cm
![Page 21: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Utrzymanie cieląt w kojcach grupowych (płytka lub głęboka ściółka)
Przepisy UE :Powierzchniamin. 1,5 m2/szt. - do 150 kg m.c.min. 1,7 m2/szt. - od 150 – 220 kg m.c.min. 1,8 m2/szt. - od 220 kg m.c.
![Page 22: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Obory uwięziowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych
Stanowisko uwięziowe- podstawowe wymagania:
- wymiary stanowiska dostosowane do masy ciała- Prawidłowo zamontowana uwięź
- Odpowiedni kształt i wymiary żłobu- Właściwe usytuowanie poidła
- Czystość, ciepłochronność legowiska (ściółka lub maty legowiskowe)Dobrze wykonane stanowisko – dobrostan zwierząt
- Prawidłowe kładzenie się i wstawanie- Komfort wypoczynku
- Swobodne pobieranie paszy i wody- Stan zdrowotny (kończyny, wymiona)
- Higiena stanowiska i zwierząt
![Page 23: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Stanowisko uwięziowe krótkie –ściołowe
dla młodzieży
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
100155500
90145400
80130300
70120200
Szerokośćstanowiskamin. (cm)
Długośćstanowiska min. (cm)
Masa ciała (kg)
![Page 24: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Stanowisko uwięzioweśrednie –
ściołowe dla młodzieży hodowlanej
Zużycie ściółki 3-4 kg/SD/dzień
100190500
90180400
80165300
70150200
Szerokośćstanowiska (cm)
Długośćstanowiska (cm)
Masa ciała (kg)
![Page 25: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Stanowisko uwięziowe, krótkie dla krów
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
120185750
120175650
115165550
Szerokośćstanowiska min.(cm)
Długośćstanowiska min. (cm)
Masa ciała(kg)
![Page 26: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/26.jpg)
26
• Stanowisko krótkie w oborze ściołowej
• Stanowisko krótkie w oborze bezściołowej
![Page 27: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Obory wolnostanowiskowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych - podstawowe wymagania
Legowisko� Powierzchnia legowiska w oborach z głęboką ściółką i z pochyłą
podłogą dostosowane do masy ciała zwierząt� Wymiary legowiska i przegród boksowych w oborach boksowych
dostosowane do masy ciała zwierząt� Czystość, elastyczność i ciepłochłonność legowiska (ściółka,maty,
materace)Stół paszowy� Szerokość stanowiska karmowego zależna od masy ciała zwierząt � Drabina paszowa dostosowana do kategorii zwierząt i techniki
zadawania pasz� Odpowiednia wysokość krawędzi stołu paszowego
![Page 28: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Obory wolnostanowiskowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych – podstawowe wymagania c.d.
Korytarze : karmowy (głęboka ściółka i pochyła podłoga), karmowy i spacerowy (obora boksowa)
� Szerokość korytarzy i przej ść dostosowana do masy ciała zwierząt
� Podłogi pełne ,nie śliskie, z profilowaną powierzchnią� Podłogi pełne, bez zastoin gnojówki� Podłogi szczelinowe, z odpowiednią szerokością beleczek i
szczelinPoidła• Prawidłowe usytuowanie w oborze• Odpowiednia ilość i wydajność poideł (dopływ wody)• Poidła czyste
![Page 29: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Przydatność poszczególnych typów obór wolnostanowiskowych (kojców grupowych)
w utrzymaniuMłodzieży:1. Kojce z głęboką ściółką i podestem żywieniowym2. Kojce z głęboką ściółką bez wydzielonego korytarza
karmowego3. Sektory z boksami legowiskowymiKrów mlecznych:1. Obory boksowe2. Obory z głęboką ściółką i wydzielonym korytarzem
karmowym3. Obory z pochyłą podłogą
![Page 30: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Kojec grupowy z głęboką ściółką i podestem żywieniowym dla młodzieży
Zużycie ściółki
10-12 kg/ SD/dzień
4,316060500
3,815055400
3,313050300
2,712045200
Pow.
Legowiska(m2/szt.)
Szerokośćpodestu
min.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
![Page 31: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Kojec grupowy z głęboką ściółką dla młodzieży bez wydzielonego korytarza karmowego
Zużycie ściółki 10-12 kg/ SD/dzień
5,060500
4,455400
3,850300
3,245200
Powierzchnia kojca, min.
(m2/szt.)
Dostęp do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
![Page 32: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Boksy legowiskowe dla młodzieży hodowlanej
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
25201515Odstęp od tylnej
krawędzi boksu
100908075Wysokość rury karkowej nad podłożem „W2”
20201515Wysokość progu „W1”
200190170150Długość „D2” boksu podwójnego
220200180160Długość „D1” boksu przyściennego
100908070Szerokość
500400300200Wymiary (cm)
![Page 33: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Boksy legowiskowe dla krów mlecznych
Zużycie ściółki 1-2 kg/SD/dzień
Odstęp od tylnej
krawędzi boksu „O”
Wysokość rury karkowej nad podłożem „W2”
Wysokość progu „W1”
Długość „D2” boksu podwójnego
Długość „D1” boksu przyściennego
Szerokość
Wymiary
(cm)
3025-30
115110
2520
230220
250240
120115
Masa ciała
> 650 kg
Masa ciała
< 650 kg
![Page 34: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Kojec grupowy z głęboką ściółką dla krówi z wydzielonym korytarzem karmowym
Zużycie ściółki
6-8 kg/ SD/dzień
6,534070750
6,032065650
5,530065550
Pow.
legowiska(m2/szt.)
Szerokośćkorytarza
min.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
![Page 35: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Obora z pochyłą podłogą dla krów
Zużycie ściółki
3-5 kg/ SD/dzień
5,332070750
5,031065650
4,730065550
Pow.
legowiska(m2/szt..)
Szerokośćkorytarzamin.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min. (cm/szt.)
Masa ciała(kg)
![Page 36: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Obora wolnostanowiskowa z głęboką ściółką i z wydzielonym korytarzem karmowym dla krów mlecznych
Obora wolnostanowiskowa z pochyłą podłogą dla krów mlecznych
![Page 37: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Obora wolnostanowiskowa
boksowa, ściołowa dla krów mlecznych
Obora wolnostanowiskowaboksowa bezściołowa, z podłogą szczelinową dla krów mlecznych
![Page 38: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Korytarze w oborze boksowej trzyrzędowej
� A - stół paszowy 4 m� B - korytarz gnojowy 3,5 m� D - korytarz spacerowy 2,5 m
![Page 39: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Kojec porodowy
� Powierzchnia kojca indywidualnego min. 9 m2, swobodny dostęp do paszy i wody
� Sucha, czysta ściółka� Przydatne drabiny
samoblokujące.
![Page 40: Warunki zoohigieniczne](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042700/5571f40f49795947648ef2ae/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Okólniki
� Powierzchnia okólników utwardzonych, min.:
� Cielęta do 100 kg m.c. –1,1 m2/szt.
� Cielęta do 200 kg m.c. –1,9 m2/szt.
� Młodzież do 350 kg m.c. –3,0 m2/szt.
� Młodzież powyżej 350 kg m.c. – 3,7 m2/szt.
� Krowy – 4,5 m2/szt.