NatuurwetenskapTermyn 3: Jaar 1

Roodeparkskool – COVID-19 Werkkaarte – DCAPS

Natuurwetenskap - Week 8 + 9Termyn 3: Jaar 1

Welkom by COVID – 19 Tuisonderrig

Hoop almal is gesond en veilig. Mis julle ALMAL!!!!!

Liewe Leerders die werkkaart bevat die volgende leerinhoud.

1. Geraasbesoedeling

2. Herwinning – Elektriese toestelle

INSTRUKSIES:

· Voltooi al die aktiwiteite op ‘n aparte papier of in jou huiswerkboek.

· Skryf die datum, opskrif en aktiwiteit nommer op elke werkkaart.

· Jou ouers/ voog mag jou help wanneer jy sukkel, maar jy moet die werk self voltooi.

· Bring asseblief alle voltooide werkkaarte saam wanneer die skool weer heropen.

· STERKTE en geniet dit!!!

Groete

Mev. S Booysen

1. Geraasbesoedeling

Geraas is enige ongewenste klank. Wanneer harde, onaangename of skadelike klanke vir ‘n lang tyd aanhou, noem ons dit geraasbesoedeling. Die meeste geraasbesoedeling kom van masjienerie, gereedskap en voertuie wat deur mense gemaak is.

Volume (hoe hard of sag ‘n klank is) word in desibel (dB) gemeet. Indien jy vir lang tye naby klanke is wat meer as 85 dB is, sal jou gehoor stadig verswak. Indien jy ‘n geraas hoor van 130 dB of meer, kan jou gehoor dadelik aangetas word. Gehoorverlies wat gebeur as gevolg van geraas, sal nie beter word nie. Ons sê dat iemand wat gehoorverlies het, hardhorend is.

SLEUTELWOORDE:

· Oudioloog – ‘n Persoon wat gehoor toets en wat gehoorstukke pas vir mense wat hardhorend is.

· Gehoorstuk – ‘n Klein apparaat wat klanke harder maak wat agter die oor of binne-in die oor pas.

Gevallestudie

Om jou gehoor te verloor

Myners gebruik gereedskap wat baie harde geraas maak.

Xolile Nkutha het vir 24 jaar as ‘n myner in goudmyn gewerk. Die myn het vir die myners oormowwe gegee om hulle ore te beskerm. Die oormowwe was warm en ongemaklik en die myners kon mekaar nie hoor as hulle dit gedra het nie.

Xolile en die ander myners het nie gereeld die oormowwe gedra nie. Hulle het nie geweet dat hulle gehoor beskadig sou word as hulle 8 ure per dag in ‘n raserige myn gewerk het nie. Later kon Xolile nie meer mooi hoor as mense met hom gepraat het nie.

Hy het sy gehoor deur ‘n oudioloog laat toets. Hy moes lank wag voordat hy ‘n gehoorstuk van die hospitaal kon kry. Die gehoorstuk het die klanke wat by sy ore ingegaan het, harder gemaak sodat hy weer kon hoor as ander mense met hom gepraat het.

Meting van geraas in desibels:

Masjienerie, gereedskap en voertuie wat hard raas:

SlagboorGrassnyer

VliegtuigTrok

Aktiwiteit 1

1. Verduidelik in jou eie woorde hoekom geraasbesoedeling sleg is.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

2. Lees die gevallestudie en beantwoord die vrae:

a. Hoekom het Xolile Nkutha en die ander myners nie hulle ore teen die geraas beskerm nie?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

b. Hoe help ‘n gehoorstuk mense wat hardhorend is?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

3. Musikante wat in ‘n orkes speel, is in gevaar om aan gehoorverlies te lui. So ook mense wat na harde musiek luister.

a. Maak ‘n lys van al die verskillende maniere waarop jy en jou gesin na musiek luister.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

b. Dink jy om na harde musiek op oorfone te luister, iemand se gehoor kan beskadig?

_________________________________________________________________

c. Wat kan jy doen om jou ore te beskerm?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

SLEUTELBEGRIPPE:

· Klanke wat hard, onaangenaam of skadelik vir ons ore is en vir lank aanhou word geraasbesoedeling genoem. As ons nie ons ore teen geraasbesoedeling beskerm nie, kan dit to permanente skade aan ons ore lui.

· Gehoorstukke help hardhorende mense deur die klanke harder te maak.

2. Herwinning

Wat is herwinning?Herwinning is om vullis of afval te verwyder wat ons nie meer nodig het nie en dit in nuwe produkte te omskep. Daar is baie dinge wat herwin kan word. Plastiek, glas, metaal, papier en elektronika is alles materiale wat herwin kan word. Baie dinge word van hierdie materiale gemaak bv. Soda-blikkies, plastiekmelkbottels, koerante, ou rekenaars en kartondose kan herwin word. Dit is produkte wat maklik herwinbaar is.

Waarom moet ons herwin?Daar is baie redes waarom ons moet herwin. As dinge herwin word, is daar minder vullis en afval. Dit beteken dat daar minder afval in stortingsterreine is. As ons herwin, gebruik ons dinge oor en oor. Dit beskerm die aarde se natuurlike hulpbronne. Deur produkte te herwin is daar minder besoedeling op aarde. Dit help om ons omgewing skoon te hou.

Die herwinningsembleemDie herwinningsembleem is 'n simbool vir herwinning. Dit is drie pyle wat 'n lus vorm. Elke pyl verteenwoordig 'n ander stap in die herwinningsproses. Een pyl verteenwoordig die versameling van afval om te herwin. Die volgende pyltjie is om die ou materiale te verwerk en nuwe dinge te maak. Die derde pyltjie is om items wat van herwinde materiale vervaardig is, te koop. Elke stap is baie belangrik in herwinning.

Herwinning / Verminder / Herverbruik

Definisie van elektroniese afval / E - afval?

E-afval is elektriese of elektroniese toerusting wat weggegooi word. Dit sluit werkende- en nie werkende elektriese toerusting in wat weggegooi word of aan 'n liefdadigheidsorganisasie geskenk word.

E-afval is veral gevaarlik as gevolg van giftige chemikalieë wat natuurlik uit die metale dreineer wanneer dit begrawe word.

E-afval is elektroniese produkte wat, nie werk nie, of nader of aan die einde van hul 'bruikbare lewe' is. Rekenaars, televisies, stereos, kopieerders en faksmasjiene is alledaagse elektroniese produkte.

Lys van algemene toestelle met e-afval:

Huislike toestelle

• Mikrogolf oond

• Toestelle vir tuisvermaak

• Stowe

• Verwarmers

• Waaiers

Kommunikasie- en tegnologiese-toestelle

• Selfone

• Slimfone

• Rekenaars

• Rekenaarmonitors

• Skootrekenaars

• Kringborde

• Hardeskywe

Tuis Vermaak toerusting

• DVDs

• Blu Ray-spelers

• Stereos

• Televisies

• Videospeletjie stelsels

• Faksmasjiene

• Afrolmasjien

• Drukkers

Elektroniese hulpmiddels

• Masseerstoele

• Afstandsbeheerder

• Televisie-afstandbeheerder

• Elektriese koorde

• Lampe

• Slim ligte

• Nagligte

• Treadmills

• FitBit

• Slimhorlosies

• Hart monitors

• Toerusting vir diabetiese toetsing

Kantoor en mediese toerusting

• kopieerders / drukkers

• IT-bedienersrakke

• IT-bedieners

• Koorde en kabels

• Wi-Fi / Dongles

• Dialise-masjiene

• Beeldtoerusting

• Telefoon- en PBX-stelsels

• Klank- en videotoerusting

• Netwerkhardeware (dit wil sê bedieners, skakelaars, hubs, ens.)

• Kragstroke en kragtoevoer

Ononderbroke kragbronne (UPS Sisteme)

• Kragverspreidingstelsels (PDU's)

• Autoclaaf

• Defibrillator

Skadelike newe-effekte van E- afval

BrakingMoegheidSpierpynHoofpynSlaaploosheidLongkanker MaagpynDiarree Geen Eetlus

Waarom moet ons E-afval herwin?Elektroniese en elektriese afval bevat waardevolle sowel as potensieel gevaarlike materiaal wat verhaal kan word wanneer dit herwin word, terwyl gevaarlike stukke van die afval eers behandel moed word voordat dit veilig verwyder kan word.

Nadele wanneer E-afval nie herwin of verhaal word nie: Terwyl dit bo die grond is, is moderne elektronika veilig om te gebruik. Die meeste elektronika bevat egter een of ander vorm van giftige materiale, insluitend berillium, kadmium, kwik en lood, wat ernstige omgewingsrisiko's vir ons grond, water, lug en natuurlewe inhou.Wanneer E-afval by 'n stortingsterrein begrawe word, kan dit in mikroskopiese spore oplos in die groot slyk wat by die stortingsterrein deurdring. Uiteindelik vloei hierdie spore van giftige stowwe in die grond onder die stortingsterrein in. Dit staan bekend as loging.Hoe meer E-afval en metale by die stortingsterrein is, hoe meer sal hierdie spoor giftige materiale verskyn in die grond water.

Lekkende gifstowwe naby waterDie probleem is dat daar soveel, E-afval is wat vermeerder het met die jare. Daardie giftige water onder die stortingsterrein stop nie onder die stortingsterrein nie, maar gaan voort na die grondwater en na die varswaterbronne in die omgewing.Dit is nie net sleg vir almal wat 'n natuurlike boorgat gebruik nie, maar dit is skadelik vir natuurlewe in die omgewing. Dit veroorsaak dat die wilde diere siek word van lood, arseen, kadmium en ander metaalvergiftigings weens die hoë konsentrasie van hierdie minerale.

Mynbou vir nuwe metale veroorsaak dit ookDit is nie net 'n probleem vir E-afval in stortingsterreine nie, maar dit is ook 'n nadeel van die ontginning van nuwe metaalbronne.Om 'n omgewingsvriendelike bron van herwinde metaal te hê, is beter vir die omgewing as 'n maatskappy wat nuwe ertsbronne grawe. Elke keer as elektronika herwin word, verhoed dit dat E-afval giftige metale in grondwater afgee. Maar dit verhoed ook dat dit by ander myne sal voorkom.

Elektroniese afvalstasies in Gauteng:

1. South City E-herwinnaarsAdres: Kielboot Ave 1, Laser Park, Roodepoort, 2040Telefoon: 010 222 03452. Afrika E AfvalAdres: Eenheid B2, Grader Place, 23 Grader Rd, Spartan, Kempton Park, 2190Telefoon: 072 400 64713. E-Waste SAAdres: Eenheid 6, Mixcrete Park, Bloubokkie St 13, Koedoespoort, Pretoria, 0186Telefoon: 012 527 00524. Desco elektroniese herwinnaarsAdres: 281 West St, Pomona AH, Kempton Park, 1619Telefoon: 011 979 30175. E afval depoAdres: Augusta Rd 21, Regents Park, Johannesburg South, 2197Telefoon: 076 977 24046. Kamers Elektroniese HerwinnaarsAdres: winkel no 2, Hodgson St 2, Roodepoort, 1724Telefoon: 011 766 3836

Vir meer inligting oor die herwinning van elektroniese afval besoek:

www.ewasa.org

10