konsultimet.rks-gov.net · web view2021/01/24 · koncept dokumenti është përgatitur nga...

Republika e KosovësRepublika Kosova - Republic of Kosovo

Qeveria - Vlada – Government

MINISTRIA E SHËNDETËSISË / MINISTARSTVO ZDRAVSTVA / MINISTRY OF HEALTH

Koncept Dokument për Inspektime Shëndetësore

1

PërmbajtjaPërmbledhje e koncept dokumentit............................................................................3Hyrje........................................................................................................................... 5Kapitulli 1: Përkufizimi i problemit..............................................................................6Kapitulli 2: Objektivat...............................................................................................16Kapitulli 3: Opsionet.................................................................................................18

Kapitulli 3.1: Opsioni asnjë ndryshim....................................................................18Kapitulli 3.2: Opsioni për përmirësimin e zbatimit dhe ekzekutimit......................18Kapitulli 3.3: Opsioni i tretë [përcaktohet veç e veç për secilin koncept dokument].............................................................................................................................. 18

Kapitulli 4: Identifikimi dhe vlerësimi i ndikimeve të ardhshme...............................19Kapitulli 4.1: Sfidat me mbledhjen e të dhënave...................................................20

Kapitulli 5: Komunikimi dhe konsultimi.....................................................................20Kapitulli 6: Krahasimi i opsioneve.............................................................................21

Kapitulli 6.1: Planet e zbatimit për opsionet e ndryshme......................................26Kapitulli 6.2: Tabela e krahasimit me të tre opsionet............................................28

Kapitulli 7: Konkluzionet dhe hapat e ardhshëm......................................................29Kapitulli 7.1: Dispozitat për monitorimin dhe vlerësimin.......................................35

Shtojca 1: Forma e vlerësimit për ndikimin ekonomik..............................................36Shtojca 2: Forma e vlerësimit për ndikimet shoqëror...............................................39Shtojca 3: Forma e vlerësimit për ndikimet mjedisore.............................................40Shtojca 4: Forma e vlerësimit për ndikimin e të drejtave themelore........................43

2

Përmbledhje e koncept dokumentit Koncept Dokumenti është përgatitur nga Ministria e Shëndetësisë në përputhje me Udhëzuesin dhe Doracakun për Hartimin e Koncept Dokumenteve Nr. 95/2018 të datës 21 03 2018 dhe në përputhje me rregullat dhe procedurat e Qeverisë.Inspektimet qeveritare janë një komponentë thelbësore e një shteti modern rregullator. Inspektoratet janë trupa të posaçëm administrativ/ekzekutiv të administratës shtetërore që kanë rol të rëndësishëm në mbikëqyrjen e zbatimin e legjislacionit në praktik.Megjithatë, zbatimi i ligjeve në praktikë nuk është i lehtë, ai kërkon që institucionet të kenë mandat të qartë, të jenë të organizuar mirë dhe të jenë përgjegjëse për punën që e kanë obligim për ta kryer. Inspektimi i Institucioneve, personave fizik, si dhe personave juridik, është një instrument për të siguruar veprimtarinë e tyre, në pajtim me kërkesat ligjore, siç janë: shëndeti dhe siguria në punë, mbrojtja e mjedisit, mbrojtja e të drejtave të qytetareve në përputhje me regjistrimin, licencimin, certifikimin dhe standardet tjera të zbatueshme.Mungesa e procedurave të qarta, të pa unifikuara dhe jo gjithëpërfshirëse, i bëjnë institucionet e inspektuara dhe qytetaret të jenë në konfuzion dhe të mos mirëpresin inspektimet. Aktualisht fusha e inspektimeve shëndetësore (Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare) në njërën anë është e shpërndarë në akte ligjore dhe nënligjore, ndërsa në anën tjetër ekzistojnë çështje të cilat fare nuk janë të rregulluara (para mjekësia, produktet kozmetike, shtesat ushqimore/vitaminat).Koncept dokumenti për Inspektime shëndetësore, adreson nevojën për rregullimin e çështjeve bazike si; mbikëqyrjen e jashtme të shërbimeve shëndetësore, profesionisteve shëndetësor, produkteve dhe pajisjeve medicinale, kontrollin e kualitetit të ushqimit, kushteve higjiena-sanitare të objekteve industriale-ushqimore dhe shëndetësore, si dhe produkteve kozmetike dhe shtesave ushqimore/vitaminat, i cili synon të rregullohet me politikat që propozohen me këtë koncept dokument.Fusha e mbikëqyrjes ndërlidhet me Strategjinë Sektoriale 2017-2021 dhe Plani i Veprimit për zbatimin e Strategjisë Sektoriale 2017-2021, si dhe Objektiva Strategjike III Riorganizimi i Sektorit Shëndetësor, Objektiva specifike 3.2 ku parashihet fuqizimi i kapaciteteve mbikëqyrëse dhe inspektuese në Ministrinë e Shëndetësisë. Kjo çështje po ashtu, ndërlidhet me Komunikatën e Komisionit në Studimin e Fizibilitetit për Marrëveshjen e Stabilizim Asocimit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Kosovës sa i përket sektorit të shëndetësisë citoj “Në përgjithësi kompletimi dhe zbatimi i politikave dhe legjislacionit mbeten sfidë për vitet në vijim, veçanërisht kur kemi të bëjmë më reformën ekonomike dhe sociale dhe zhvillimi i sistemit të qëndrueshëm shëndetësor”.Kjo çështje është prioritet pasi që do të mundësohet përfshirja në një tërësi e dispozitave juridike për fushën e inspektimit që do të rezultojë më zbatim më të efektshëm.

3

Së dyti, adresimi i çështjes në bazë të opsionit të propozuar të koncept dokumentit do të mundësojë zhvillimin e mëtejmë cilësor dhe sasior të inspektimeve dhe mbikëqyrjes profesionale. Kjo do të ketë efekt të drejtpërdrejtë në rritjen e sigurisë së kualitetit të produktit për shërbime medicinale, ruajtjen dhe përmirësimin gjendjes shëndetësore të qytetarëve.

Informacionet e përgjithshmeTitulli Koncept Dokument për Inspektime ShëndetësoreMinistria bartëse

Ministria e Shëndetësisë

Personi kontaktues

Dr. Shaban Osmanaj, 038 521 348, Zyra Nr.05 Instituti B QZHMF/SHSKUK

PVPQ Përmirësimi i bazës ligjore për ruajtjen dhe përparimin e shëndetit publik

Prioriteti strategjik

Fusha e mbikëqyrjes ndërlidhet me Strategjinë Sektoriale 2017-2021 dhe Plani i Veprimit për zbatimin e Strategjisë Sektoriale 2017-2021, si dhe Objektiva Strategjike III Riorganizimi i Sektorit Shëndetësor, Objektiva specifike 3.2 ku parashihet fuqizimi i kapaciteteve mbikëqyrëse dhe inspektuese në Ministrinë e Shëndetësisë. Kjo çështje po ashtu, ndërlidhet me Komunikatën e Komisionit në Studimin e Fizibilitetit për Marrëveshjen e Stabilizim Asocimit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe Kosovës sa i përket sektorit të shëndetësisë citoj “Në përgjithësi kompletimi dhe zbatimi i politikave dhe legjislacionit mbeten sfidë për vitet në vijim, veçanërisht kur kemi të bëjmë më reformën ekonomike dhe sociale dhe zhvillimi i sistemit të qëndrueshëm shëndetësor”.

VendimiÇështja kryesore

[Përshkruani këtu përmbledhjen e përkufizimit të problemit.]

Përmbledhje e konsultimeve

[Përshkruani këtu konkluzionet kryesore nga procesi i konsultimit ndërministror që u zhvillua për koncept dokumentin. Në rastet kur nuk ekzistojnë mosmarrëveshje me ministritë tjera të linjës ose kur janë të gjitha mosmarrëveshjet fillestare janë të adresuara atëherë shënojeni këtë në mënyrë të qartë. Nëse ka mosmarrëveshje, listojini këtu dhe tregoni arsyet e mos adresimit të tyre.][Listoni aktivitetet kryesore të konsultimit publik të realizuar. Gjithashtu shënoni datën e fillimit dhe datën e përfundimit të konsultimit publik përmes internetit. Listoni numrin e organizatave që ofruan përgjigje në këtë konsultim, numrin e komenteve të marra dhe përfundimet kryesore nga procesi i konsultimit publik. Referojuni raportit për konsultimin publik që duhet të dorëzohet së bashku me koncept dokumentin për miratim nga Qeveria.]

Opsioni i propozuar

Opsioni i tretë parasheh institucionalizimin e kësaj politike përmes hartimit të ligjit për Agjencinë Për Inspektime Shëndetësore.Ky opsion paraqet alternativën e vetme për zgjidhje të qartë,

4

gjithëpërfshirëse dhe afatgjatë të problemit, duke adresuar shqetësimet e të gjitha Inspektorateve në fushën shëndetësore njëkohësisht, në mënyrë të standardizuar, dhe duke vendosur përgjegjësitë dhe të drejtat mes politikë bërësve, mbikëqyrëseve të zbatimit të ligjeve dhe aktive tjera, politikë zbatueseve dhe publikut.

Ndikimet kryesore të pritshmeNdikimet buxhetore

Janë përshkruar në kapitullin e me poshtëm

Ndikimet ekonomike

Përmbledhja e tri inspektorateve ekzistuese që në mision kanë mbikëqyrjen në fushën shëndetësore në një Agjension për inspektime Shëndetësore krijon mundësin më të lehte të menaxhimit të arketushmeve

Ndikimet shoqërore

Një trup e vetme inspektuese do të jetë me akspetushme për subjektin e inspektuar

Ndikimet mjedisore

Koordinim më i mirë inspektues në mbrojtje të ambientit

Ndikimet ndër-sektoriale

Do të mbulohen tre sektor; Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitarë nga nja trupë e vetme inspektuese, koordinim më i mirë

Ngarkesat administrative për kompanitë

Përkundrazi krijon lehtësira për administrative për kompanitë pasi që nëse deri më tani janë inspektuar nga tri inspektorate në kohë të ndryshme me këtë politik parashihet një inspektim i përbashkët nga një trup e vetme

Testi i NVM-ve

[Tregoni nëse është aplikuar Testi i NVM-ve, nëse jo, tregoni pse. Nëse po, tregoni gjetjet kryesore.]

Hapat e ardhshëmAfatshkurtër Në kuadër të programit legjislativ dhe planit legjislativ do të përfshihen

aktet ligjore dhe nën ligjore që janë rekomanduar me koncept dokument

Afatmesëm Nxjerrja e akteve tjera normative të paraparë më këtë ligj.

HyrjeFigura 1: Tabela me informacione të përgjithshme për koncept dokumentin

Titulli Koncept Dokument për Inspektime ShëndetësoreMinistria bartëse

Ministria e Shëndetësisë

Personi kontaktues

Dr. Shaban Osmanaj, 038 125 548, Zyra Nr. 05 QZHMF

PVPQ Përmirësimi i bazës ligjore për ruajtjen dhe përparimin e shëndetit publik

Prioriteti strategjik

Politika ndërlidhet në Strategjinë Sektoriale Shëndetësore 2017-2021, Objektiva III: Riorganizimi i Sektorit Shëndetësor, Objektiva specifike 1: Riorganizimi i MSh-së, R 1.3. Kapacitetet e stafit të fuqizuara, R 1.5. Mekanizmat monitorues funksional, si dhe Programi i Qeverisë 2020–

5

2023 (maj 2020) Kapitulli 2 Menaxhimi i pandemisë nga COVID-19, pika (iii) dhe kapitulli 4, Reforma Institucionale dhe Kohezioni Shoqëror /Qasja ndaj reformës institucionale të administratës publike.

Grupi punues 1. Shaban Osmanaj, Inspektorati Farmaceutik, Kryesues,2. Nora Krasniqi, Inspektorati Shëndetësor, Zëvendës kryesues,3. Fakete Hoxha, Inspektorati Shëndetësor, anëtare,4. Floriana Latifi, Inspektorati Farmaceutik, anëtare,5. Isak Shabani, Ministria e Shëndetësisë, anëtar6. Faik Hoti, Ministria e Shëndetësisë, anëtar7. Lulzim Uka, Ministria e Shëndetësisë, anëtar,8. Mirvete Kelmendi, Ministria e Shëndetësisë, anëtare,9. Florije Rexhepi, Ministria e Shëndetësisë, anëtare,10.Kosovare Murseli, Ministria e Shëndetësisë, anëtare,11.Nazmije Kajtazi, Ministria e Shëndetësisë, anëtare,12.Mirlinda Lushtaku, Sekretariati Koordinues i Qeverisë, anëtare,13.Rexhep Bllaca, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, anëtar,14.Naser Gjonbalaj, Oda e Mjekëve të Kosovës, anëtar,15.Dardane Mehaj, Oda Farmaceutike e Kosovës, anëtare,16.Besim Kodra, Shoqata e Pacientëve të Kosovës anëtar,17.Islam Krasniqi, Federata Sindikale e Shëndetësisë së Kosovës,

anëtar,18.Nazmije Fazliu, Ministria e Financave, anëtare19.Nora Aliu, Odaë e Stomatologëve të Kosovës, anëtare20.Ibrahim Tershnjaku, Agjencia e Veterniarisë dhe Ushqimit,

anëtar21.Makfire Zeneli, Sekretari

Informata shtesë

Kapitulli 1: Përkufizimi i problemitDuke e marrë për bazë faktin se ekziston një numër i konsiderueshëm i ligjeve dhe akteve nënligjore të cilat rregullojnë aspektet lidhur me inspektimet në fushën e shëndetësisë, farmaceutikës dhe sanitare, atëherë edhe fushëveprimi i këtyre ligjeve apo akteve nënligjore ndryshon. Megjithatë ajo çka është evidente në disa raste, fushëveprimi i këtyre akteve ligjore apo nënligjore del të jetë në kundërshti më njëri tjetrin, shpeshherë si rrjedhojë e mos koordinimit adekuat edhe fusha në të cilën një ligj shtrinë veprimtarinë e vet, del të jetë ose në kundërshti me një akt tjetër apo synon të shtrijë veprimin e vetë edhe në fushat e tjera e të cilat tashmë janë të rregulluara me akte të tjera ligjore apo nënligjore. Ligji nr. 04/L-125 për Shëndetësi në kreun VIII, në nenin 46 dhe 47 ka paraparë me akt të veçanta ligjor rregullimin e tri Inspektorateve (Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar) duke përcaktuar që punët, organizimi, autorizimet, detyrat dhe kompetencat e Inspektoratit Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar të rregullohen me Ligj të veçantë, por deri më tani nuk është marrë asnjë veprim konkret në këtë drejtim.

6

Mirlinda Lushtaku, 01/12/21,

Ish anëtarët nuk është e nevojshme të shkruhen

Në disa raste, inspektoratet funksionojnë vetëm në nivel qendror të administratës shtetërorë (siç janë Inspektorati Shëndetësor dhe ai Farmaceutik), por në disa raste tjera edhe në nivel rajonal, dhe atë lokal (inspektorati Sanitar). Secili Inspektorat ka mënyrën e vet të organizimit të përcaktuar nga ligji, apo aktet nënligjore bazuar në ligj, dhe aktet tjera ligjore në fuqi. Prandaj, në praktikë inspektoratet dallojnë si nga emërtimi ashtu edhe për nga organizimi në nivelin Qendror dhe Lokal, por me një emërues të përbashkët të gjitha këto Inspektorate kanë për qëllim ruajtjen, përparimin dhe mbrojtjen e shëndetit publik.Koordinimi jo i mjaftueshëm ka rezultuar në vizita të pavarura në institucione shëndetësore, farmaceutike dhe institucionet tjera, nga ana e inspektorateve dhe ka ndikuar që këto inspektime të mbingarkojnë subjektet e inspektuara. Një çështje e rëndësisë së veçantë është edhe ajo e cila ka të bëjë me aspektin procedural të inspektimeve, duke mos pasur një bazë ligjore të unifikuar, por ashtu sikur edhe u tha më lartë, të gjitha të ndara nëpër akte ligjore dhe nënligjore të ndryshme, natyrshëm që shfaqet edhe mungesa e unifikimit të procedurave inspektuese. Nuk ka asnjë procedurë të unifikuar të inspektimit nëpër Inspektoratet, apo planifikim të përbashkët inspektimi.Një problem më vete paraqet mungesa e inspektimeve të bazuara në rriskë, andaj ajo duhet të jetë pjesë e çfarëdo reforme të mundshme në fushën e inspektimeve. Kjo për arsye se format e tilla të vlerësimit të riskut shpeshherë ndihmojnë në parandalimin e situatave të cilat mund të paraqesin rrezikshmëri të lartë, sikur për individin, subjektin, ambientin dhe gjithë shoqërinë. Krahas kësaj ekziston mungesë e planifikimit të duhur të inspektimeve. Mungesa e një rregullative që kërkon nga inspektorët që të dëshmojnë njohuritë e fituara nga trajnimet e ndjekura është evidente. Një çështje me vete paraqet edhe mungesa e një programi adekuat përmes së cilit do të bëhej edhe përgatitja dhe ngritja e kapaciteteve të inspektorateve. Asnjëra nga institucionet e inspektorateve nuk kanë të parapara mekanizma përmes së cilëve do të parashihej mundësia e ngritjes së kapaciteteve të inspektorëve. Ligjet në fuqi nuk parashohin trajtim të veçantë të inspektorëve. Deri me tani institucionet inspektuese në fushën shëndetësore, nuk kanë krijuar një mekanizëm apo platformë elektronike inspektuese (E-inspektimi). Mungesa e kësaj platformë ka sjell pengesë apo mos realizim të duhur në punën e institucioneve inspektuese.

Figura 2: Dokumentet përkatëse të politikave, ligjet dhe aktet nënligjore

Dokument i politikave, ligj ose akti nën-ligjor

Lidhja me politikën apo dokumentin planifikues përmes internetit ose me aktet ligjore në Gazetën Zyrtare

Institucioni(-et) shtetëror (e) përgjegjës(e) për zbatim

Roli dhe detyrat e Institucionit(-eve)

1. Strategjia Sektoriale e Shëndetësisë 2017-2021– Objektiva Strategjike

https://msh.rks-gov.net/strategjite/

1. MSh

2. Tre nivelet e kujdesit shëndetësor

1. Krijimi i politikave dhe legjislacionit dhe mbikëqyrj

7

“Ruajtja dhe përparimi i shëndetit”

3. Inspektoratet

a.2. Zbatimi i

strategjisë3. Monitorimi

dhe mbikëqyrja e zbatimit të tyre

2. Ligji Nr 04/L-125 Për Shëndetësi

https://msh.rks-gov.net/legjislacioni/ligjet

1. MSh

2. Inspektoratet Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar

1. Krijimi i politikave dhe legjislacionit

2. Mbikëqyrja e zbatimit të akteve ligjore ne fuqi nga institucionet përkatëse

3. Ligji Nr. 04/L-190 Për Produkte dhe Pajisje Medicinale


1. MSh

2. AKPPM

3. Inspektorati farmaceutik


2. Zbatimi i politikave, licencimi i subjekteve me shumicë dhe pakicë

3. Mbikëqyrja e zbatimit të legjislacionit

8

4. Ligji Nr. 02/L 038 Për Inspektoratin Shëndetësor,


1. MSh

2. Inspektorati Shëndetësor, Inspektorati Farmaceutik




5. Ligji Nr. 2003/22 Për Inspektoratin Sanitar Të Kosovës,


1. Qeveria e Kosovës

2. MSh

3. AVUK

4. Inspektorati Sanitar




6. Ligji Nr 04/L -249 për Sigurimin Shëndetësor,


1. MSh

2. FSSH

3. ISH dhe IF


2. Zbatimi i politikave,


9

7. Ligji Nr. 04/L-156 Për Kontrollin e Duhanit,


1. MSh

2. Inspektorati Farmaceutik, Inspektorati Shëndetësor



8. Ligji Nr. 04/L-192 Për Transplantimin e Indeve Dhe Qelizave,


1. MSh

2. Inspektorati Shëndetësor



9. Ligji Nr. 03/L-110 Për Ndërprerjen e Shtatzënisë,


1. MSh




10.Ligji Nr. 02/L-109 Për Parandalimin dhe Luftimin e Sëmundjeve Ngjitëse,


1. MSh





10

11.Ligji Nr. 02/L-101 Për Transfuzionin e Gjakut, Kontrollin e Gjakut Dhe produkteve të tij,


1. MSh




12.Ligji Nr. 02/L-78 Ligji Për Shëndetësi Publike,


1. MSh





13.Ligji Nr. 02/L-50 Për Kujdesin Shëndetësor emergjent,


1. MSh




14.Ligji Nr. 02/L-81 Për Nxitjen dhe mbrojtjen e të Ushqyerit me Qumësht Gjiri,


1. MSh




11

15.Ligji Nr. 02/L-76 Për Shëndetin Riprodhues,


1. MSh




16.Ligji Nr. 02/L-81 Për Nxitjen dhe mbrojtjen e të Ushqyerit me Qumësht Gjiri,


1. MSh




17.Ligji Nr.2004/38 Për të Drejtat dhe Përgjegjësit e Qytetareve në Kujdesin Shëndetësor,


1. MSh




18.Ligji Nr. 02/L-128 për barnat narkotike, substancat psikotrope dhe prekursorë

19.Ligji për Mbeturina 04/L-060


1. MSh

2. Inspektorati Shëndetësor, Inspektorati Farmaceutik



12

20.Ligji për Mbeturina 04/L-060

https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2829

1. MPHL2. MPB3. MSh

4. Inspektorati i ambientit, Inspektorati Farmaceutik



21.Ligji NR. 07/L-006 Për Parandalimin dhe Luftimin e Pandemisë COVID-19 në Territorin e Republikës së Kosovës


1. MSh

2. Inspektorati shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar



Me propozim te Zyrtarit te larte ligjor janë hequr Udhëzimet Administrative

2.2. Politika aktualeBaza e sistemit shëndetësor është e rregulluar me Ligjin nr. 04/L-125 për Shëndetësi. Një ndër shtyllat kryesore të reformës së sektorit shëndetësor është krijimi i infrastrukturës ligjore, ngritja e kapaciteteve profesionale dhe zhvillimi i strukturave adekuate për funksionimin e inspektoratit për të mbuluar të gjitha fushat e mbikëqyrjes së jashtme.Pra aktualisht bazë ligjore e funksionimit të inspektorateve shërbejnë aktet e themelimit të tyre dhe rregulloret apo udhëzimet administrative të veçanta të dala nga aktet e themelimit. Në këtë aspekt, funksionojnë inspektorate të cilat bazë ligjore kanë Ligje të veçanta (Inspektorati Shëndetësor dhe Sanitar), inspektorate që bazohen në rregullore të brendshme, udhëzime administrative, apo inspektorate që bazohen në vendime të organeve që i kanë themeluar ato, siç është rasti me Inspektoratin Farmaceutik, me vendim të Ministrit të Shëndetësisë. Po ashtu Inspektorati Sanitar me vendim të Qeverisë, ka kaluar nga Ministria e Shëndetësisë, në Agjencinë Kosovar i Ushqimit dhe Veterinarisë AVUK.

2.4 Fusha e Inspektimeve ShëndetësoreInspektimet shëndetësore janë të përfshira në tre organe administrative të pavarura në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë si; Inspektorati Shëndetësor, Inspektorati Farmaceutik dhe Inspektorati Sanitar, i cili momentalisht është në kuadër të (AVUK). Inspektorati Shëndetësor, është i rregulluar me Ligjin Për Inspektoratin Shëndetësor Nr. 02/L-028. Në Ligji aktual nuk janë të përfshirë parimet e inspektimit, ky ligj nuk rregullon në mënyrë të duhur çështjet që kanë të bëjnë me procedurën e ankesës,

13

nuk e ka të rregulluar mekanizmi për ekzekutimin e gjobave dhe si rezultat i saj pjesë e konsiderueshme e gjobave mbesin të pa ekzekutuara. Edhe pse Kryeinspektori Shëndetësor shqyrton lëndët nga ankesat e shkallës së dytë të Inspektoratit Farmaceutik, një gjë e tillë nuk është paraparë me ligjin aktual të Inspektoratit Shëndetësor. Një gjë e tillë në praktik paraqet problem në funksionimin të dy inspektorateve (Shëndetësor dhe Farmaceutik), duke bërë përzierje të kompetencave dhe kolizione të ligjeve.Po ashtu për momentin nuk është e mbuluar fusha e inspektimeve të shtesave ushqimore/ vitaminat, fusha kozmetike dhe mjekësia alternative.Fusha e Inspektimeve Farmaceutike është i rregulluar me Ligji Nr. 04/L-190 Për produkte dhe Pajisje Medicinale në nenin 5 përkufizon punën e Inspektoratit si organ mbikëqyrjes së jashtme të prodhuesve, importuesve, qarkulluesve me shumicë dhe pakicë të produkteve medicinale dhe të pajisjeve medicinale, nëpërmjet vlerësimit të përsëritur të performancës, përcjelljes, si dhe inspektimeve ad-hoc dhe me kërkesë. Infrastruktura ligjore për fushën farmaceutike është e shpërndarë nëpër shumë ligje dhe akte nënligjore. Mungesa e një ligji që përcakton qartë qëllimin, fushëveprimin, funksionet, përgjegjësitë, autorizimet dhe kompetencat e Inspektoratit Farmaceutik.Fusha e Inspektimeve Sanitare me Ligjin Nr. 2003/22 Për Inspektoratin Sanitar të KosovësNë nenin 2 të këtij ligji thuhet se Ministria e Shёndetёsisё organizon, dhe mbikëqyrë punën e Inspektoratit Sanitar tё Kosovës nё tёrё territorin e Kosovës , si organ mё i lartё i kontrollit sanitar, por me një vendim të Qeverisë së Republikës së Kosovës, ky organ mbikëqyrës është në kuadër të Agjencinsë Kosovare të Veterinës dhe Ushqimit. Inspektorati Sanitar i Kosovës është i organizuar në tri nivele Qendrore, Rajonale dhe lokale.

Tabela 2. Numri i subjekteve farmaceutike të inspektimit nëpër vite për periudhën Janar 2016 Shtator 2020

Numri për vite 2016 2017 2018 2019 2020Qarkulluesit Farmaceutik me Pakicë – Barnatoret

681 606 625 681 718

Qarkulluesit Farmaceutik me Shumicë për Produkte dhe Pajisje Medicinale

118 104 103 109 108

Qarkulluesit Farmaceutik me Shumicë për Pajisje Medicinale

61 51 56 65 69

Prodhues të Produkteve dhe Pajisjeve Medicinale

04 04

SHSKUK me njësitë përbërëse 8 8 8 8 8QKMF 35 38 38 38 38Barnatore të burgjeve 10 10Nr. i inspektoreve Farmaceutik për vite

10 10 10 11 12

Burimi: Të dhënat janë marrë nga AKPM dhe IF

14

Tabela 3. Numri i subjekteve shëndetësore të inspektimit nëpër vite për periudhën Janar 2016 Shtator 2020

Numri i subjekteve shëndetësore të inspektimit për vite

2016 2017 2018 2019 2020

IPSH jashtë spitalore 355 704 1101 1432 1599Institucionet private jashtë-spitalore 02 08 15 19 26SHSKUK me njësitë përbërëse 8 8 8 8 8QKMF 35 38 38 38 38Shërbime Shëndetësore në burgjeve 10 10 10 10 10

Burimi: Të dhënat janë marrë nga Divizioni i Licencimit/MSh dhe ISh

2.5 Përvoja me shtetet tjeraPër hartimin e këtij koncepti janë shfrytëzuar literaturë dhe burime të tjera sidomos nga shtetet fqinje por edhe vendet anëtare të Bashkimit Evropian. Për shkak të vëllimit të tekstit përvojat e Republikës së Shqipërisë, Kroacisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Sllovenisë, Malit të Zi, Polonisë dhe Irlandës janë vendosur si shtojcë e këtij koncept dokumenti.

1. Republika e Shqipërisë.Inspektimit i Barnave Inspektimi Sanitar dhe i Higjienës Inspektimi i Rrezatimit Jonizues, Inspektimi Stomatologjik janë në kuadër të Ministria e Shëndetësisë të organizuar në kupolën e Inspektoratit Qendror Shtetëror. http://e inspektimi.gov.al/SitePages/Inspektoratet.aspx

2. Republika e SllovenisëNë Inspektoratin Shëndetësor për Mbrojtjen e Shëndetit Publik në vend, kryen inspektime të zbatimit të ligjeve dhe rregulloreve të tjera që rregullojnë fushat e mëposhtme: kujdesi shëndetësor, të drejtat e pacientëve, shërbimet mjekësore, shëndeti mendor, transplantimi i pjesëve të trupit për trajtimin dhe menaxhimin e mbetjeve të gjeneruara në kujdesin shëndetësor, sëmundjet infektive dhe kushtet minimale sanitare, banjat dhe ujërat e larjes, uji i pijshëm dhe pajisjet dhe pajisjet për furnizimin publik të ujit të pijshëm, siguria në shpatet e skive, siguria e përgjithshme e produkteve, kozmetika dhe siguria e lodrave, materiale dhe artikuj që synojnë të vijnë në kontakt me ushqimin, mjaftueshmërinë shëndetësore ose sigurinë e suplementare ushqimore dhe ushqimeve për grupe të veçanta, kufizimin e konsumit të alkoolit dhe kufizimin e përdorimit të duhanit dhe produkteve të përafërta, punë e padeklaruar dhe punësim me operatorë nën kontrollin e inspektoratit. https://ëëë.gov.si/drzavni-organi/organi-v-sestavi/zdravstveni-inspektorat/o-inspektoratu/

3. Republika e Maqedonisë së VeriutTë tre inspektoratet janë në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë në një subjekt Inspektorati Sanitar dhe Shëndetësor. Janë të rregulluar më Ligjin Nr. 07-2219/1 31 Maj 2016. Drejtori Ekzekutiv emërohet dhe shkarkohet nga Ministri i Shëndetësisë.http://zdravstvo.gov.mk/zakon-za-sanitarnata-i-zdravstvenata-inspekcija/#

15


Tek kjo pjesë të përshkruani se cila nga këto përvoja (mund të bëhet edhe kombinim nga shtetet e ndryshme) do të ishte e zbatueshme dhe me e favorshme për Kosovën

http://zdravstvo.gov.mk/zakon-za-sanitarnata-i-zdravstvenata-inspekcija/

https://www.gov.si/drzavni-organi/organi-v-sestavi/zdravstveni-inspektorat/o-inspektoratu/

https://www.gov.si/drzavni-organi/organi-v-sestavi/zdravstveni-inspektorat/o-inspektoratu/

5 Republika e Malit të ZiInspektorati Shëndetësor dhe Sanitar është në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë: Bëjnë mbikëqyrjen inspektuese mbi ligjet primare, nën-ligjet dhe rregulloret e tjera në fushën e shëndetësisë, kozmetikës, biocideve, barnave, ilaçeve, ilaçeve, duhanit, kemikaleve; https://uip.gov.me/inspekcije/opis_zdravstveno_sanitarna

6. Holanda Në Holandë, Inspektorati Shëndetësor është i organizuar në nivel qendror dhe regjional, një Kryeinspektor, një Zëvendës kryeinspektor, dhe 5 udhëheqës për 5 fusha të inspektimeve: infermieri dhe kujdes të pacientëve kronik, kujdesit kurativ, shëndetit publik, farmaceutikë dhe siguri të pacientëve. Inspektorët shëndetësor kryejnë: zbatim të ligjit (këshillim, korrigjim, masë disiplinore, masë administrative dhe procedim penal), mbikëqyrje periodike, shqyrtim të raporteve të incidenteve, mbikëqyrje tematike, publikojnë fleta edukative me qëllime parandaluese, kontrollojnë barërat dhe produktet mjekësore, farmakovigjilencën, praktikat e mira të laboratorëve mjekësore, dhe teknologjinë mjekësore.

7. PoloniInspektorati Farmaceutik në Poloni është etnitet i pavarur në kuadër të MSH-së: Dekreti i Ministrit të Shëndetësisë i datës 14.07.2009 ( pika 973 ) përcakton Inspektoratin Farmaceutik si organ administrativ të Qeverisë i quajtur Inspektorati Kryesor Farmaceutik. Inspektorati Polak, është organizuar komfor nenit 111 të Direktivës Evropiane 2001/83 për mbikëqyrjen dhe sanksionet e produkteve farmaceutike.[Jepni një përshkrim në të cilin përshkruhen problemi kryesor dhe shkaqet dhe efektet më të rëndësishme. Referohuni Tabelës 3 për një pasqyrë të plotë të të gjitha shkaqeve dhe efekteve.]

Figura 3: Pema e problemit, që paraqet problemin kryesor, shkaqet e tij dhe efektet

Shkaqet

Legjislacioni dhe zbatimi

Mungesë e Ligjit për funksionimin e Agjencisë për Inspektime Shëndetësore në përputhje me Ligjin Nr. 06/L -113 Për Organizimin Dhe Funksionimin e Administratës Shtetërore Dhe Agjensive të Pavarura Mangësitë ligjore të akteve juridike në fuqi;Përzierje kompetencash dhe kolizione te ligjeve ekzistueseStatusi i pa definuar i inspektoreveMos harmonizimi i legjislacionit vendore me rregullative ndërkombëtare relevante.

Specifikat Përshkrimit të detyrave të punës së Inspektoreve jo i

16

https://uip.gov.me/inspekcije/opis_zdravstveno_sanitarna

profesionale - ligjore

qartëMonitorim dhe kontroll i pamjaftueshëm i zbatimit të akteve juridike në fuqi nga organet përgjegjëseMungesa e mekanizmave për individualizimin e shqiptimit të një mase disiplinoreMungesa e edukimit të vazhdueshëm komform kërkesave dhe standardeve të EU në fushën e Inspektimit

Kushtet e punës

Mos përputhja e orarit të punës me orarin e punës së subjekteve inspektueseRrezikshmëri në punë;

Të tjera E-inspektimiProblemi kryesor

Kompetenca dhe status jo i qartë për Inspektoret në fushën e inspektimeve shëndetësore

Efektet

Motivim i ulët për punë;Nevoja me e madhe për ngritje profesionale në fushën e inspektimevePakënaqësi tek stafi

Figura e

17

Efektet

Problemi kryesor

Kompetenca dhe status jo i qartë për Inspektoret në fushën e inspektimeve shëndetësore

Shkaqet

Mungesë e Ligjit për funksionimin e Agjencisë së Inspektimeve Shëndetësore në përputhje me Ligjin Nr. 06/L -113 Për Organizimin Dhe Funksionimin e Administratës Shtetërore Dhe Agjensive të Pavarura, ka shkaktuar në përzierje të mëdha të kompetencave gjë qe ka sjellë inspektime konfuze apo disa fusha të inspektimit nuk janë mbuluarMangësitë ligjore të akteve juridike në fuqi, sistemi shëndetësor, si një nga sistemet më komplekse të organizimit institucional në shoqëritë e organizuara, shpesh sfidohet në kuptim të përgjegjësisë individuale të inspektorit gjatë inspektimit të shërbimeve shëndetësore.Monitorim dhe kontroll i pamjaftueshëm i zbatimit të akteve juridike në fuqi nga organet përgjegjëse, mos harmonizim në mes të legjislacionit në fuqi dhe institucioneve zbatuese në përzierjen e kompetencave.Mungesë e përshkrimit të detyrave të punës jepe efekt negativ ne shërbime cilësorë dhe te drejta me mes të institucioneve dhe profesionisteve shëndetësorë, si dhe qytetarin për të marr shërbime shëndetësore sa më cilësore dhe në kohëMungesa e edukimit të vazhdueshëm konform kërkesave dhe standardeve të EU në fushën e Inspektimit, shprehet me njohuri jo të mjaftueshme në inspektimMungesë stafi të profilizuar për arsye te mos planifikimeve të institucioneve për zhvillimin e shërbimeve në harmonizim me vendit e regjionit dhe BE.Rrezikshmëria në punë, vet Inspektori bartë rrezikshmëri për shëndeti e tij me përfshirje edhe të sëmundjeve profesionale e kjo i shtohet dhe mungesa e kuadrit ligjore për të drejta dhe përgjegjësi.

mëposhtme liston palët e interesuara të identifikuara. Gjithashtu tregon nëse ato janë prekur nga shkaqet, efektet ose të dyja. Përveç kësaj, kolona e fundit në përmbledhje tregon se si ato janë të prekura. Kapitulli 5 jep informacionin se si janë konsultuar këto palë të interesuara. Figura 4: Pasqyrë e palëve të interesuara bazuar në përkufizimin e problemit

Emri i palës së interesuar

Shkaku-qet me të cilat është e lidhur pala

Efekti-et me të cilat është e lidhur pala

Mënyra me të cilën pala është e lidhur me këtë shkak (shkaqe) apo efektin (efektet)

Inspektorati Farmaceutik

Luftimi i parregullsive në teren

Gjetja e problemit dhe zgjidhja nga ana e Inspektoratit Farmaceutik

Bashkëveprimi i ndërsjellë deri te përpunimi final dhe përfundimi i veprimit

Qarkulluesit Farmaceutik me Pakicë (barnatoret)

Inspektimet ad-hoc, speciale, rutinore etj

Qarkulluesit Farmaceutik me Shumicë (Depot Farmaceutike)Prodhuesit

Kapitulli 2: synimet dhe Objektivat

2.1 SynimiKy koncept dokument, qëllim të përgjithshëm ka reformimin e sistemit të inspektimeve në fushën e shëndetësore i cili do të arrihet përmes: objektivave të mëposhtme duke1. Avancimi kornizën aktuale ligjore përmes miratimit të Ligjit të Agjencisë për Inspektime Shëndetësore.Sa i përket 2. përgatitjes profesionale të inspektorëve, edukimi i tyre duhet t’i përgjigjet fushave që mbulon inspektorati. Autoritetet inspektuese apo inspektoratet do duhej të përcaktojnë kualifikimet profesionale për inspektorë brenda kompetencave të tyre përkatëse dhe të jenë të vetmit përgjegjës për administrimin e kërkesave të tilla.3. E-inspektimi i cili do të mundësoje koordinimin dhe lehtësimin e punës së institucioneve inspektuese dhe në të njëjtën kohë do e bënte më transparente dhe llogaridhënëse punën e inspektorateve.

1.2 ObjektivatNjë ligj i cili do të rregullonte në aspektin e përgjithshëm fushën e mbikëqyrjes inspektuese në fushën Shëndetësore ( Shëndetësisë, Farmacisë, Sanitar dhe kozmetikës, mjekësisë alternative shtesa ushqimore/vitaminat), gjithashtu një ligji i

18

cili duhet të ofrojë një regjim homogjen ligjor për shërbimin e inspektorateve (niveli qendror dhe lokal për sanitaret) dhe si akt unik juridik do të shërbejë si bazë ligjore e funksionimit dhe rregullimit hierarkik, ai duhet të rregulloj në mënyrë të detajuar mënyrën e koordinimit të tri inspektorateve në një organ të vetëm mbikëqyrës për inspektime shëndetësore. Ligji, po ashtu duhet të përcaktoj, definoj dhe koordinoj në vijë horizontale në mes të inspektorateve (Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar) me fusha të ndryshme të përgjegjësisë me procedura të qarta dhe transparente të cilat do të përvijojnë dhe të rrisin paanësinë e procesit të inspektimeve.Sistemi i inspektimeve i bazuar në rrisk është alternativë e mirë e inspektimeve masive të fokusuara në parandalim, korrigjim dhe rritje të efikasitetit dhe efektivitetit të inspektimeve, madje edhe marrëdhënie më të mira publike. Ligji i ri duhet ta parasheh edhe mundësinë e themelimit të Platforma elektronike inspektuese (E-inspektimit). Kjo platformë do të ndihmoj në shkëmbimin e të dhënave në mes institucioneve inspektuese.Të gjitha këto ndryshime planifikohen të arrihen duke filluar nga hartimi dhe miratimi i politikës së re, ndërsa përgjegjës kryesor do të jetë Ministria e Shëndetësisë.

Figure 5: Objektivat relevante të Qeverisë

Objektivi relevant Emri i dokumentit përkatës të planifikimit (burimi)

Riorganizimi i Sektorit Shëndetësor, me objektiva specifike Riorganizimi i MSh-së gjegjësisht fuqizimin e kapaciteteve të stafit me qëllim të rritjes së mekanizmave monitorues funksional

Strategjia Sektoriale 2017-2021

Kapitulli 2 Menaxhimi i pandemisë nga COVID-19, pika (iii) dhe kapitulli 4, Reforma Institucionale dhe Kohezioni Shoqëror /Qasja ndaj reformës institucionale të administratës publike.

Programi i Qeverisë 2020–2023 (maj 2020)

Kapitulli 3: Opsionet

Qeveria gjegjësisht Ministria e Shëndetësisë duhet të ndërmarrë ndryshime rregullatorë dhe institucionale në lidhje me vendosjen, organizimin dhe operimin e inspektimeve të cilat më së miri dhe më së lehti i përshtaten nevojave në fushën e shëndetësisë, qoftë në aspektin e organizimit të vetë inspektorateve por edhe në atë që ka të bëjë me implementimin e ligjit.Ligji Nr. 06/L-113 për Organizimin dhe Funksionimin e Administratës shtetërorë dhe të Agjencive të Pavarura, neni 52, statusi i agjencive aktuale të pavarura në

19

shtojcën nr. 1, në numrin rendor 19, ka paraparë krijimin e Agjencinë për Inspektime Shëndetësore.Gjithashtu Programi i Qeverisë 2020–2023 (maj 2020), në kapitullin 2 Menaxhimi i pandemisë nga COVID-19 tek pika (iii) është paraparë krijimi një strukture qendrore të mbikëqyrjes, përgjegjëse për analizën e të dhënave në kohën reale dhe prezantimin e tyre Zyrës së Kryeministrit dhe Ministrisë së Shëndetësisë, në baza të rregullta, dhe pastaj nga Qeveria te Parlamenti, organizatat shëndetësore ndërkombëtare dhe publiku, e kjo mund të realizohet përmes Agjencisë për Inspektime Shëndetësore (ku përfshin fushën inspektimeve shëndetësore, farmaceutike dhe sanitare); si dhe në kapitullin 4 Qeverisja e Republikës së Kosovës, Reforma Institucionale Dhe Kohezioni Shoqëror /Qasja ndaj reformës institucionale të administratës publike thuhet “Qeveria, ka si orientim që të ndërtojë një administratë optimale për nga madhësia, duke eliminuar struktura të panevojshme, përfshirë rishikimin funksional të institucioneve, agjencive, dhe organeve të tjera të pavarura”. Krijimi i strukturës organizative Agjencinë për Inspektime Shëndetësore, është në përputhje të plotë më programin qeveritar të shprehur në këtë pikë.Kapitulli 3.1: Opsioni asnjë ndryshimOpsioni pa asnjë ndryshim, do të ruante status quo dhe problemet ekzistuese, japin mundësi shumë të kufizuar për zgjidhjen e çështjes, nëse vazhdohet pa asnjë ndryshim.Problematika do të përshkallzohej nëse do të implementohej Ligji për funksionimin e Agjencisë për Inspektime Shëndetësore në përputhje me Ligjin Nr. 06/L -113 Për Organizimin Dhe Funksionimin e Administratës Shtetërore Dhe Agjensive të Pavarura.Kapitulli 3.2: Opsioni për përmirësimin e zbatimit dhe ekzekutimitLigjit 04/L-125 Për Shëndetësi me kapitull të veçantë, nuk është i mjaftueshëm për adresimin e problemeve të identifikuara sepse nuk i ka rregulluar deri me tani qartë funksionet, fushat, autorizimet dhe kompetencat e Inspektoratit Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar. Kompetencat e të trija inspektorateve në Ligjin për Shëndetësi janë të mangëta, duke filluar nga detyrat, përgjegjësitë, kompetencat, funksionet dhe mos nxjerrja e aktet ligjore dhe nënligjore etj.

Kapitulli 3.3: Opsioni i tretë Opsioni i tretë parasheh institucionalizimin e kësaj politike përmes hartimit të ligjit për Agjencinë për Inspektime Shëndetësore.Ky opsion paraqet alternativën e vetme për zgjidhje të qartë, gjithëpërfshirëse dhe afatgjatë të problemit, duke adresuar shqetësimet e të gjitha Inspektorateve në mbikëqyrjen e inspektimeve shëndetësore njëkohësisht, në mënyrë të standardizuar, dhe duke vendosur përgjegjësitë dhe të drejtat e gjithë secilit, trup inspektuese, subjekteve të inspektuar por dhe marrëdhënien me publikun.Ky ligji do të rregullonte këto fusha:

20


Të jepen detajet të zbatimit për secilën nga pikat e poshtëshënuara


Jepni më shumë detaje se pse nuk është e mjaftueshme zgjidhja e problemeve përmes plotësim/ndryshimit të ligjit për shëndetësi. P.sh. çka nuk mund të rregullohet ... etj.


Përshkruani se si do të përshkallëzohen problemet nëse vazhdohet me gjendjen aktuale

1. Organizimi dhe Funksionimi i tri fushave të inspektuese shëndetësore në një Agjenci të vetëm të inspektimeve Kompetencat e Inspektorateve 1.1 Inspektorati Farmaceutik është organ administrativ i Ministrisë së Shëndetësisë. Përbëhet nga Kryeinspektori dhe Inspektorët. Kryeinsektori i përgjigjet Ministrit të Shëndetësisë kurse Inspektorët i përgjigjen Kryeinspektorit Farmaceutik.

2. Procedurat dhe format e inspektimeve 2.1 Inspektime rutinore, ad-hoc, me kërkesë, speciale, specifike, inspektime të Praktikës së Mirë të Shpërndarjes, inspektime të Praktikës së Mirë të Prodhimit si dhe inspektime të Praktikës së Mirë Farmaceutike

3. Koordinimi dhe mbikëqyrja 3.1 Inspektorati Farmaceutik ushtron mbikëqyrjen e jashtme të prodhuesve, importuesve, qarkulluesve me shumicë dhe pakicë të produkteve medicinale dhe të pajisjeve medicinale, nëpërmjet vlerësimit të përsëritur të performancës, përcjelljes, si dhe inspektimeve ad-hoc dhe me kërkesë.

4. Inspektime të bazuara në vlerësimi i rrezikut 5. Ngritja e kapaciteteve në shërbimin inspektorëve 6. Disiplina në institucionet inspektuese7. Platforma elektronike Inspektimeve/E-Inspektime

Kapitulli 4: Identifikimi dhe vlerësimi i ndikimeve të ardhshme Tabela më poshtë paraqet ndikimet më të rëndësishme që janë identifikuar. Shtojcat 1 deri 4 paraqesin vlerësimin e të gjitha ndikimeve në përputhje me mjetet për identifikimin e ndikimeve ekonomike, shoqërore, mjedisore dhe ndikimeve të të drejtave themelore. Këto mjete janë të listuar në Manualin për Hartimin e Koncept Dokumenteve. Katër shtojcat gjithashtu tregojnë vlerësimin e rëndësisë së ndikimeve të ndryshme dhe nivelin e preferuar të analizës.[Shpjegoni nëse ndikimet e pritshme vlejnë për të gjitha opsionet e propozuara ose nëse ato vlejnë për një opsion të veçantë.] Figure 6: Ndikimet më të rëndësishme të identifikuara për kategorinë e ndikimit

Kategoritë e ndikimeve

Ndikimet përkatëse të identifikuara

Ndikimet ekonomikeNdikimet shoqëroreNdikimet mjedisoreNdikimet në të drejtat themeloreNdikimi gjinor Ndikimet e barazisë socialeNdikimet tek të rinjtë

21

Ndikimet në ngarkesën administrativeNdikimi i NMV-ve

Kostoja e opsionit të rekomanduarShtimi i 5 inspektoreve çdo vite, stafi Administrativ një kryeshef si dhe 4 punëtor administrativ të zyrës se Krye shefit. Mallrat dhe shërbimet për numrin e punëtoreve shtesë mbulohet nga Banka Botërorë, ndërsa për projekte kapitale blerja e nga një veture për çdo vite.

Vlersimi I ndikimit të pritëshëm buxhetor për opsionin e rekomenduar viti 1 Viti 2 Viti 3 nr. shtes për Inspektor 5 10 15nr. Shtesë për Stafi Administrativ 5 5 5Paga dhe mëditje të ispektorva 36,000 72,000 108,000 paga dhe mëditjet për staf administrativ 40,800 41,004 41,209 Gjithsej nr I puntorve shtes 10 15 20 Gjithsej paga dhe mëditje shtes 76,800 113,004 149,209 Shpenzime kapitale nga nje vetur 12,000 12,000 12,000

TOTAL 88,800 125,004 161,209

Kapitulli 4.1: Sfidat me mbledhjen e të dhënaveGjatë hartimit të këtij koncept dokumenti, janë mbajtur disa takime në grupe te zgjeruara, me pjesëmarrjen e shumicës, pastaj ka pasur një punëtori dy ditore të grupit të zgjeruar.Për shkak situatës së krijuar nga Pandemia e COVID 19 dhe masave parandaluese, drafti i plotësuar ndryshuar nga takimet paraprake i është përcjell tërë grupit për dhënie të komenteve vërejtjeve sugjerimeve, ku janë marrë për bazë në draft.Me datë 26 11 2020, para se drafti të procedohet dhe një herë tërë grupit, ky draft i është përcjell për komente dhe deri me datë 01. 12 2020 kemi pranuar komente dhe mbështetje nga disa anëtarë të grupit punues, kurse nga një anëtarë dhe komente përkatëse duke theksuar se opsioni i tretë i propozuar në këtë draft është në përputhje të plotë më programin Qeveritarë për reforma në Inspektime.

Kapitulli 5: Komunikimi dhe konsultimi Figura 7: Përmbledhje e aktiviteteve të komunikimit dhe konsultimit të kryera për një koncept dokument tabela e komenteve

Procesi i konsultimit synon: [jepni informacionin këtu][Kur KD-ja dërgohet për konsultime publike, kolona për buxhet duhet të fshihet.][Kur KD-ja dërgohet për konsultime publike, titulli i kolonës 'Afati Indikativ' duhet të ndryshohet në 'Afati kohor'.]

22


Kjo pjesë sigurisht do të plotësohet me të dhëna pas të gjitha konsultimeve

Qëllimi kryesor

Grupi i synuar

Aktiviteti Komunikimi/njoftimi

Afati indikativ

Buxheti i nevojshëm

Personi përgjegjës

Takimi i hapur për të gjithë palët e interesuara

Të gjitha palët e interesuara

Takim publik

Konsultimi publik me shkrim

Të gjitha palët e interesuara

Publikimi i konsultimit në portalin për konsultim publik

Kapitulli 6 – Analiza e opsioneve

6.1. Përfitimet Fushëveprimi i LigjitPërfitimet e Opsionit 1: Ruajtja e status quo-së, do të kishim një kontinuitet si në punën ashtu edhe kryerjen e funksioneve për të cilat është vendosur një përvojë e përgjithshme.

Përfitimet e Opsionit 2: Plotësimi dhe ndryshimi i akteve nënligjore nuk do të sillte ndonjë përfitim, për shkak se baza ligjore aktuale është pamjaftueshme dhe e fragmentuar.

Përfitimet e Opsionit 3 : Kompletohet korniza ligjore në fushën e inspektimeve pasi që ligji do ketë shtrirje horizontale në zbatimin e vetë. Kjo do ndihmonte edhe në vendosjen e një hierarkie dhe koordinimi më të mirë. Përmes këtij opsioni mendojmë se do të bëhej edhe organizimi më i mirë i tri inspektorateve ekzistues Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare në një agjenci për Inspektime Shëndetësore dhe në të njëjtën kohë do të bëhej definimi më i qart i funksioneve të tri fushave të inspektimeve (Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare). Kjo nënkupton krijimin e organit mbikëqyrës të centralizuar të inspektimit – Agjencia për Inspektime Shëndetësore (AISH). Përmes këtij opsioni do të bëhet edhe organizimi më i mirë i tri inspektorateve ekzistues shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare në një agjenci dhe në të njëjtën kohë do të bëhej definimi më i kjart i funksioneve të tri fushave të inspektimeve (Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare, si dhe do te mbulohen dhe fushat tjera

23


Është përmendur shumë herë qartësimi i përgjegjësive të inspektorateve, por nuk është përshkruar se si do të qartësohen! Kjo do të duhej të përshkruhej në detaje tek pjesa e opsionit të rekomanduar!

të pa mbikëqyrja deri me tani siç janë fusha e kozmetikes mjekësisë alternative dhe shtesat ushqimore/vitaminat).Një ndër nevojat më imediate që kërkojnë reformim janë pikërisht ato që ndërlidhen më nevojën për një koordinim më të mirë në punën e inspektorateve si dhe në fuqizimin e mbikëqyrjes së punës së inspektorëve. Ky ligj do të fuqizoj edhe aspektin e mbikëqyrjes me çka do të fuqizonte rolin e inspektorateve, do të rriste përgjegjësinë e tyre dhe do të ketë efekt të drejtpërdrejt në ngritjen e nivelit të zbatimit të ligjeve. Ligji i ri do të përcakton procedura të qarta dhe transparente dhe do të rrisin paanësinë e procesit të inspektimeve. Me definimin e qartë të të drejtave dhe detyrave të secilit pjesëmarrës në procesin e inspektimit dhe me vendosjen e rregulloreve për procedurat që do të ndiqen, do të ulin mundësinë e keqpërdorimit të autoritetit të inspektorëve, do të krijojë mekanizëm shtesë për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të subjekteve të inspektuara. Sistemi i inspektimeve i bazuar në rrisk, është alternativë e mirë e inspektimeve masive. Këto janë disa nga aspektet të cilat kanë munguar në legjislacionin në fuqi ose edhe aty ku kanë qenë prezentë nuk kanë arritur te aplikohen në mënyrën e duhur andaj përderisa ligji mbi inspektimet synon ti rregulloj edhe këto çështje rekomandojmë këtë opsion.Me propozimet e reja do të kemi një kornizë më adekuate për ngritjen e kapaciteteve në radhët e inspektorateve të ndryshme duke rregulluar trajnimet e detyrueshme, trajnimet e vazhdueshme. Me propozimin e ri përmirësohen rregullat për inicimin e detyrueshëm të procedurës disiplinore zgjerimi i masave disiplinore dhe vendosja e proporcionalitetit në mes të shkeljes dhe sanksionit.Me kornizën e re ligjore, duhet të përcaktohen kjart mjetet juridike në dispozicion të palëve për procedurën ankimore në rastet kur të drejtat e tyre janë të shkelura nga ana e inspektorëve dhe rrjedhimisht do të sigurohej mbrojtje më e mirë juridike. Me propozimin e ri do të mundësohej shkëmbimi i të dhënave në mënyrë më të shpejt në mes të inspektorateve dhe i gjithë procesi i inspektimeve do të behet me i transparent dhe llogaridhënës. Dhe për fund përmes këtij ligji propozohet që të rregullohen E-Inspektimet, që është dhe politikë Qeveritare për rregullimin e E-Inspektimeve në nivel vendi, projekt ky i përkrahur nga Banka Botërore.

Kapitulli 6.1: Krahasimi i opsioneve

Përmbledhja e Opsioneve

Karakteristikat kryesore

Opsioni 1 Opsioni 2 Opsioni 3

Fushëveprimi i Ligjit Ruajtja e status quo-së, do të vazhdohet me problemet e identifikuara

Përmirësime të kufizuara mund të bëhen përmes plotësimit dhe ndryshimit të akteve të tjera ligjore dhe

Një ligj i cili do të rregullonte në aspektin e përgjithshëm gjithë veprimtarinë e inspektorateve ne fushën e Shëndetësisë, Farmacisë, kozmetikës dhe Sanitare. Pra ligji i ri duhet të ofrojë një

24

nënligjore që rregullojnë aspektet e inspektimeve.

regjim homogjen ligjor për shërbimin e inspektorateve (niveli qendror dhe lokal për sanitaret). Për mes këtij ligji mendohet që fusha e inspektime shëndetësore të përfshihet si një e tërë në agjension për inspektime shëndetësore për të ushtruar autoritetin publik mbikëqyrës të dhënë nga ligji për inspektimet dhe aktet tjera ligjore specifike, gjithashtu kjo trup inspektuese do jetë përgjegjëse për mbrojtjen e interesit të përgjithshëm publik, rendit publikë, sigurisë juridike dhe shëndetit publikë.

Organizimi dhe funksionimi i inspektorateve

Ruajtja e status quo-së, do të vazhdohet me problemet e identifikuara

Përmirësime të kufizuara mund të bëhen përmes plotësimit dhe ndryshimit të akteve të tjera ligjore dhe nënligjore që rregullojnë aspektet e inspektimeve.

Ligji për Inspektorati i Shëndetësisë si akt unik juridik do të shërbejë si bazë ligjore e funksionimit dhe rregullimit hierarkik. Ligji i ri duhet të rregulloj në mënyrë të detajuar mënyrën e koordinimit të tri inspektorateve në një organ të vetëm mbikëqyrës në shëndetësi

Koordinimi dhe mbikëqyrja



Ligji duhet të përcaktoj dhe definoj edhe koordinimin në vijë horizontale në mes të inspektorateve (Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar) me fusha të ndryshme të përgjegjësisë. Një ligj i tillë duhet të fuqizojnë edhe aspektin e mbikëqyrjes me qaka do të fuqizonte rolin e inspektorateve, do të rriste përgjegjësinë e tyre dhe do të ketë efekt të drejtpërdrejt në ngritjen e nivelit të zbatimit të ligjeve.

25

Procedurat dhe format e inspektimeve



Ligji duhet të përcaktojë procedura të qarta dhe transparente të cilat do të përvijojnë dhe të rrisin paanësinë e procesit të inspektimeve. Me definimin e qartë të të drejtave dhe detyrave të secilit pjesëmarrës në procesin e inspektimit dhe me vendosjen e rregulloreve për procedurat që do të ndiqen, do të ulin mundësinë e keqpërdorimit të autoritetit të inspektorëve, do të krijojë mekanizëm shtesë për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të bizneseve/institucioneve shëndetësore, ngritë vetëdijesimin ligjor të ndërmarrësve. Në të njëjtën kohë duhet theksuar fakti që procedurat duhet të adoptohen dhe harmonizohen me ligjin për inspektime, ligjet e përgjithshme procedurale si p.sh. Ligji për Procedurat e Përgjithshme Administrative.

Inspektime të bazuara në vlerësimi i rrezikut



Sistemi i inspektimeve i bazuar në rrezik është alternativë e mirë e inspektimeve masive. Siç është përmendur, qasja aktuale është e bazuar në inspektimin e të gjitha hapësirave, procedurave dhe aktiviteteve, pavarësisht rrezikut të biznesit ose historisë së inspektimit të biznesit. Nga sa u tha më lart ligji duhet të krijojë një sistem modern të inspektimeve të fokusuara

26

në parandalim dhe korrigjim, në vend të shtypjes, punë ekipore dhe inspektime të bazuara në rrezik, rritje të efikasitetit dhe efektivitetit të inspektimeve, madje edhe marrëdhënie më të mira me publikun.

Ngritja e kapaciteteve në shërbimin inspektorëve



Me kornizën e re ligjore të bëhet përmirësimi i rregullave aktuale për trajnimet, duke përfshirë rregullime të cilat dëshmojnë efektet e trajnimit, përfshirja e trajnimeve të detyrueshme (fillestare) dhe atyre të vazhdueshme, efektet e trajnimeve dhe matja e përformancës.

Platforma elektronike ndërinstitucionale



Ligji i ri duhet ta parasheh edhe mundësinë e themelimit të Platforma elektronike ndërinstitucionale (e-inspektimit). Kjo platformë do të ndihmoj në shkëmbimin e të dhënave në mes institucioneve inspektuese.

Segmenti iPopullsisë/sektori/rajonii shenjëstruarKarakteristikat e zbatimit-kush është përgjegjës-një resor i Qeverisë (cili),sektor privat, qytetarët

Administrimi ose

27

zbatimi i programit ose shërbimitLigjet, aktet nënligjore, ndryshimet dhe plotësimet e ligjeve ekzistuese si dhe zbatimi dhe dënimet

Ruajtja e status quo-së, do të vazhdohet me problemet e identifikuara, nuk do të ketë ndryshim të ligjeve e as akteve nënligjore


Stimulimet ose mos-stimulimet ekonomike-subvencionet ose taksat

Nuk ka ndryshim

Nuk ka barre financiare

Fushatat e edukimit dheKomunikimit

Ministria e Shëndetësisë do të organizojë një seri tryezash informuese me institucionet tjera pas miratimit të Ligjit të ri.

Afatet kohore – kur hyn në fuqi opsioni

.

6.2. Pasojat negativeFushëveprimi i LigjitPasojat negative të opsionit 1: Ruajtja e status quo-së, ku do të vazhdohej me problemet e identifikuara nga raporte dhe analiza të ndryshme, me kornizën ligjore jo-adekuate, jo të plotë dhe të fragmentuar.

Pasojat negative të opsionit 2: Plotësimi dhe ndryshimi i akteve nënligjore, përveç kostos dhe kohës për hartimin e tyre nuk siguron që këto ndryshime do arrijnë të përmirësojnë gjendjen aktuale të inspektimeve në Republikën e Kosovës.

Pasojat negative të opsionit 3: Nuk ka ndonjë pasojë negative apriori, megjithatë bartë risk të madh politik për shkak të nevojës për të marr vendime adekuate dhe që nganjëherë nuk do të jenë të lehta për tu marr. Një organizim i ri e që do nënkuptonte edhe funksionimin përmes këtij riorganizimi nuk do te kishte

28

pasoja juridike vetëm se do kërkon nevojën për të pas një vendim-marrje të duhur dhe e cila do jetë në gjendje të marrë përsipër zbatimin e këtyre masave duke përfshirë edhe krijimin e organit mbikëqyrës të centralizuar Agjensionit për Inspektime Shëndetësore (AISH).

6.3. Efekti shpërndarësOpsioni i tret është me i favorshmi dhe adekuat. Sepse parasheh institucionalizimin e kësaj politike përmes hartimit të ligjit për agjensionin e inspektimeve shëndetësore.Ky opsion paraqet alternativën e vetme për zgjidhje të qartë, gjithëpërfshirëse dhe afatgjatë të problemit, duke adresuar shqetësimet e të gjitha Inspektorateve në fushën shëndetësore njëkohësisht, në mënyrë të standardizuar, dhe duke vendosur përgjegjësitë dhe të drejtat politikë-bërësve, palës mbikëqyrës, palës zbatuese të normave ligjore dhe standardeve të cilësisë së praktikave të mira, si dhe publikut që merr shërbimin.

Kapitulli 6.1: Planet e zbatimit për opsionet e ndryshme[Përmblidhni shkurtimisht Opsionin 3. Përshkruani se si ky opsion adreson problemin kryesor, shkaqet dhe efektet e identifikuara në Pemën e Problemit.]Figura 8: Plani i zbatimit për Opsionin 3

Qëllimi ipolitikës

Ky koncept dokument, qëllim të përgjithshëm ka reformimin e sistemit të inspektimeve në fushën e shëndetësore i cili do të arrihet përmes objektivave të mëposhtme duke avancuar kornizën aktuale ligjore përmes miratimit të Ligjit të Agjencisë për Inspektime Shëndetësore.

Shifra e kostos së pritur

Objektivi strategjik

Ligji, po ashtu duhet të përcaktoj, definoj dhe koordinoj në vijë horizontale në mes të inspektorateve (Shëndetësor, Farmaceutik dhe Sanitar) me fusha të ndryshme të përgjegjësisë me procedura të qarta dhe transparente të cilat do të përvijojnë dhe të rrisin paanësinë e procesit të inspektimeve.Sistemi i inspektimeve i bazuar në rrisk është alternativë e mirë e inspektimeve masive të fokusuara në parandalim, korrigjim dhe rritje të efikasitetit dhe efektivitetit të inspektimeve, madje edhe marrëdhënie më të mira me publikun.

Produktet, aktivitetet, viti dhe organizata/departamenti përgjegjës

Objektivi Specifik 1

Produkti 1.1

Viti 1 Viti 2 Viti 3 Viti 4 Viti 5 Institucioni /departamenti përgjegjës

Aktiviteti 1.1.1

29

Aktiviteti 1.1.2Aktiviteti 1.1.3

Produkti 1.2


Aktiviteti 1.2.1

Objektivi Specifik 2

Produkti 2.1

Etj.

Produkti 2.2

Etj.

Objektivi Specifik N

ProduktiN.1

Etj.

[Përmblidhni shkurtimisht Opsionin 3. Mungesë e Ligjit për funksionimin e Agjencisë së Inspektimeve Shëndetësore në përputhje me Ligjin Nr. 06/L -113 Për Organizimin Dhe Funksionimin e Administratës Shtetërore Dhe Agjensive të Pavarura, ka shkaktuar në përzierje te mëdha te kompetencave gjë qe ka sjelle inspektime konfuze apo disa fusha të inspektimit nuk janë mbuluarMangësitë ligjore të akteve juridike në fuqi, sistemi shëndetësor, si një nga sistemet më komplekse të organizimit institucional në shoqëritë e organizuara, shpesh sfidohet në kuptim të përgjegjësisë individuale të inspektorit gjatë inspektimit të shërbimeve shëndetësore.

Një ligj i cili do të rregullonte në aspektin e përgjithshëm gjithë veprimtarinë e inspektuese në fushën e Shëndetësisë, Farmacisë, Sanitare dhe Kozmetikës. Pra ligji i ri duhet të ofrojë një regjim homogjen ligjor për shërbimin e inspektorateve (niveli qendror dhe lokal për sanitaret). Për mes këtij ligji mendohet që fusha e inspektimeve shëndetësore të përfshihet si një e tërë në Agjension Për Inspektime Shëndetësore për të ushtruar autoritetin publik mbikëqyrës të dhënë nga ligji për inspektimet dhe aktet tjera ligjore specifike, gjithashtu kjo trup inspektuese do jetë përgjegjëse për mbrojtjen e interesit të përgjithshëm publik, rendit publikë, sigurisë juridike dhe shëndetit publikë.

Figura 9: Plani i zbatimit për Opsionin 3

Qëllimi ipolitikës

Përmirësimi i bazës ligjore për ruajtjen dhe përparimin e shëndetit publik dhe nxjerra e Ligjit për Inspektime Shëndetësore të përfshira tri

Shifra e pritshm

30

inspektoratet në një Agjension për Inspektime Shëndetësore e e kostosObjektivi

strategjikRiorganizimi i Sektorit Shëndetësor, me objektiva specifike Riorganizimi i MSh-së gjegjësisht fuqizimin e kapaciteteve të stafit me qëllim të rritjes së mekanizmave monitorues funksionalProdukti, aktivitetet, viti dhe organizata/departamenti përgjegjës

Objektivi specifik 1

Produkti 1.1


Aktiviteti 1.1.1Aktiviteti 1.1.2Aktiviteti 1.1.3

Produkti 1.2


Aktiviteti 1.2.1

Objektivi specifik 2

Produkti 2.1

Etj.

Produkti 2.2

Etj.

Objektivi specifik N

Produkti N.1

Etj.

Kapitulli 6.2: Tabela e krahasimit me të tre opsionet [Jepni një paraqitje të shkurtër narrative të tre opsioneve. Gjithashtu paraqitni opsionin e zgjedhur dhe arsyet kryesore përse është zgjedhur.]Figura 10: Krahasimi i opsioneve

Metoda e krahasimit:

31

Ndikimet relevante pozitive

Opsioni 1: Opsioni 2: Opsioni 3:

Ruajtja e status quo-së, do të kishim një kontinuitet si në punën ashtu edhe kryerjen e funksioneve për të cilat është vendosur një përvojë e përgjithshme.

Plotësimi dhe ndryshimi i i akteve nënligjore nuk do të sillte ndonjë përfitim, për shkak se baza ligjore aktuale është pamjaftueshme dhe e fragmentuar.

Kompletohet korniza ligjore në fushën e inspektimeve pasi që ligji do ketë shtrirje horizontale në zbatimin e vetë. Kjo do ndihmonte edhe në vendosjen e një hierarkie dhe koordinimi më të mirë. Përmes këtij opsioni mendojmë se do të bëhej edhe organizimi më i mirë i tri inspektorateve ekzistues shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare në një agjensioni i Inspektimeve në Shëndetësi dhe në të njëjtën kohë do të bëhej definimi më i kjart i funksioneve të tri fushave të inspektimeve (Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare). Kjo nënkupton krijimin e organit mbikëqyrës të centralizuar të inspektimit – Agjensioni i Inspektimeve në Shëndetësi (AISH). Përmes këtij opsioni mendojmë se do të bëhej edhe organizimi më i mirë i tri inspektorateve ekzistues shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare në një agjensioni për

32

inspektime shëndetësor dhe në të njëjtën kohë do të bëhej definimi më i kjart i funksioneve të tri fushave të inspektimeve (Shëndetësore, Farmaceutike dhe Sanitare, si dhe do te mbulohen dhe fushat tjera të pa mbikëqyrja deri me tani siç janë fusha e kozmetikes mjekësisë alternative dhe shtesa ushqimore/vitaminat). Kjo nënkupton krijimin e organit mbikëqyrës të centralizuar të inspektimit – Agjensioni për Inspektime Shëndetësore (AISH).

Ndikimet relevante negative

Opsioni 1 Opsioni 2 Opsioni 3

Ruajtja e status quo-së, ku do të vazhdohej me problemet e identifikuara nga raporte dhe analiza të ndryshme, me kornizën ligjore jo-adekuate, jo të plotë dhe të fragmentuar

Plotësimi dhe ndryshimi i akteve nënligjore, përveç kostos dhe kohës për hartimin e tyre nuk siguron që këto ndryshime do arrijnë të përmirësojnë gjendjen aktuale të inspektimeve në Republikën e Kosovës.

Nuk ka ndonjë pasojë negative apriori, megjithatë bartë risk të madh politik për shkak të nevojës për të marr vendime adekuate dhe që nganjëherë nuk do të jenë të lehta për tu marr.

Kostot relevante

Vlerësimi i ndikimit të pritshëm

Viti 1 Viti 2 Viti 3

33

buxhetor

Përfundimi

Kapitulli 7: Konkluzionet dhe hapat e ardhshëm

[Bëni një përmbledhje të shkurtër përshkruese të opsionit të preferuar. Jepni përsëri përshkrimin se si ky opsion adreson Problemin kryesor, shkaqet dhe efektet e identifikuara në Pemën e Problemit. Referoju hapave kryesorë të mëtejshëm nga Plani i Zbatimit.]

Figura 11: Plani i zbatimit të opsionit të preferuar

[Shtoni Planin e Zbatimit për opsionin e preferuar.]

Kapitulli 7.1: Dispozitat për monitorimin dhe vlerësimin

[Përshkruani dispozitat dhe planifikimin për monitorim dhe vlerësim. Nëse nuk nevojiten dispozita të tilla, shpjegoni pse.]

34

Shtojca 1: Forma e vlerësimit për ndikimin ekonomikKategoria e ndikimeve ekonomike

Ndikimi kryesor A pritet të ndodhë ky ndikim?

Numri i organizatave, kompanive dhe/ose individëve të prekur

Përfitimi i pritshëm ose kostoja e ndikimit

Niveli i preferuar i analizës

Po Jo I lartë/i ulët I lartë/i ulët

Vendet e punës1

A do të rritet numri aktual i vendeve të punës?

Po I Ulet I larte

A do të zvogëlohet numri aktual i vendeve të punës?

Jo I Ulet Larte

A do të ndikojë në nivelin e pagesës?

Jo

A do të ndikojë në lehtësimin e gjetjes së një vendi të punës?

Jo

Bërja e biznesit

A do të ndikojë në qasjen në financa për biznes? A do të largohen nga tregu produkte të caktuara?

Jo

A do të lejohen në treg produkte të caktuara?

Po

A do të detyrohen bizneset të mbyllen?

Jo

A do të krijohen biznese të reja? Po I larte I larteNgarkesa administrative

A do të detyrohen bizneset t’i përmbushin detyrimet e dhënies së informatave të reja?

Po I Ulet I Lartë

A janë thjeshtuar detyrimet e dhënies së informatave për bizneset?

Po

Tregtia A pritet të ndryshojnë flukset Po1 Kur ndikon në vendet e punës, gjithashtu do të ketë edhe ndikime shoqërore.

35

aktuale të importit? A pritet të ndryshojnë flukset aktuale të eksportit?

Po

Transporti A do të ketë efekt në mënyrën e transportit të pasagjerëve dhe/ose mallrave?

Po

A do të ketë ndonjë ndryshim në kohën e nevojshme për të transportuar pasagjerë dhe/ose mallra?

Investimet A pritet që kompanitë të investojnë në veprimtari të reja?

Po

A pritet që kompanitë t'i anulojnë ose shtyjnë për më vonë investimet?

Jo

A do të rriten investimet nga diaspora?

Po

A do të zvogëlohen investimet nga diaspora?

Jo

A do të rriten investimet e huaja direkte?

Po

A do të zvogëlohen investimet e huaja direkte?

Jo

Konkurrueshmëria

A do të rritet çmimi i biznesit të produkteve, siç është energjia elektrike?

Jo

A do të ulet çmimi i inputeve të bizneseve, siç është energjia elektrike?A ka gjasa që të promovohen inovacioni dhe hulumtimi?

Po

A ka gjasa që inovacioni dhe hulumtimi të pengohen?

Jo

Ndikimi në NVM

A janë kompanitë e prekura kryesisht NVM?

36

Çmimet dhe konkurrenca

A do të rritet numri i mallrave dhe shërbimeve në dispozicion për biznesin apo konsumatorët?

Po

A do të zvogëlohet numri i mallrave dhe shërbimeve në dispozicion për biznesin apo konsumatorët?

Jo

A do të rriten çmimet e mallrave dhe shërbimeve ekzistuese?

Jo

A do të ulen çmimet e mallrave dhe shërbimeve ekzistuese?

Po

Ndikimet ekonomike rajonale

A do të ndikohet ndonjë sektor i veçantë i biznesit?A është ky sektor i koncentruar në një rajon të caktuar?

Jo

Zhvillimi i përgjithshëm ekonomik

A do të ndikohet rritja e ardhshme ekonomike?

Po

A mund të ketë ndonjë efekt në normën e inflacionit?

Jo

37

Shtojca 2: Forma e vlerësimit për ndikimet shoqëroreKategoria e ndikimeve shoqërore






Vendet e punës 2

A do të rritet numri aktual i vendeve të punës?

Po

A do të zvogëlohet numri aktual i vendeve të punës?

Jo

A ndikohen vendet e punës në një sektor të caktuar të biznesit?A do të ketë ndonjë ndikim në nivelin e pagesës?

Jo

A do të ketë ndikim në lehtësimin e gjetjes së një vendi të punës?

Jo

Ndikimet shoqërore rajonale

A janë ndikimet shoqërore të përqendruara në një rajon apo qytete të veçanta?

Jo

Kushtet e punës

A ndikohen të drejtat e punëtorëve?

Po

A parashihen apo shfuqizohen standardet për punën në kushte të rrezikshme?

Po

A do të ketë ndikim mbi mënyrën e zhvillimit të dialogut social ndërmjet punonjësve dhe punëdhënësve?

Po

Përfshirja sociale

A do të ketë ndikim mbi varfërinë? JoA ndikohet qasja në skemat e Jo

2 Kur ndikon në vendet e punës, gjithashtu do të ketë edhe ndikime ekonomike.

38

mbrojtjes sociale?A do të ndryshojë çmimi i mallrave dhe shërbimeve themelore?

Po

A do të ketë ndikim në financimin apo organizimin e skemave të mbrojtjes sociale?

Jo

Arsimi A do të ketë ndikim në arsimin fillor?

Jo

A do të ketë ndikim në arsimin e mesëm?A do të ketë ndikim në arsimin e lartë?

Jo

A do të ketë ndikim në aftësimin profesional?

Po

A do të ketë ndikim në arsimimin e punëtorëve dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës?

Po

A do të ketë ndikim në organizimin apo strukturën e sistemit arsimor?

Po

A do të ketë ndikim në lirinë akademike dhe vetëqeverisjen?

Po

Kultura A ndikon opsioni në diversitetin kulturor?

Po

A ndikon opsioni në financimin e organizatave kulturore?

Jo

A ndikon opsioni në mundësitë për personat që të përfitojnë nga aktivitetet kulturore ose të marrin pjesë në to? A ndikon opsioni në ruajtjen e trashëgimisë kulturore?

Qeverisja A ndikon opsioni në aftësitë e qytetarëve të marrin pjesë në procesin demokratik?

Po

A trajtohet çdo person në mënyrë Po

39

të barabartë?A do të informohet më mirë publiku në lidhje me çështje të caktuara?

Po

A ndikon opsioni në mënyrën se si funksionojnë partitë politike?

Jo

A do të ketë ndonjë ndikim në shoqërinë civile?

Po

Shëndeti dhe siguria publike3

A do të ketë ndonjë ndikim në jetën e njerëzve, siç është jetëgjatësia apo shkalla e vdekshmërisë?

Po

A do të ketë ndikim në cilësinë e ushqimit?

Po

A do të rritet apo zvogëlohet rreziku shëndetësor për shkak të substancave të dëmshme?

Po

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në nivelet e zhurmës apo cilësinë e ajrit, ujit dhe/ose tokës?

Po

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në përdorimin e energjisë?

Po

A do të ketë efekte shëndetësore për shkak të ndryshimeve në deponimin e mbeturinave?

Po

A do të ketë ndikim në mënyrën e jetesës së njerëzve, siç janë nivelet e interesimit për sport, ndryshimet në ushqyeshme ri, ose ndryshimet në përdorimin e duhanit ose alkoolit?

Po

A ka grupe të veçanta që përballen me rreziqe shumë më të larta se të

Jo

3 Kur ka ndikim në shëndet publik dhe siguri, atëherë rregullisht ka ndikime mjedisore.

40

tjerat (të përcaktuar sipas faktorëve, të tillë si mosha, gjinia, aftësia e kufizuar, grup shoqëror apo rajoni)?

Krimi dhe siguria

A ndikohen gjasat që të kapen kriminelët?

Po

A ndikohet fitimi i mundshëm nga krimi?

Jo

A ndikon në nivelet e korrupsionit? PoA ndikohet kapaciteti i zbatimit të ligjit?

Po

A ka ndonjë efekt në të drejtat dhe sigurinë e viktimave të krimit?

Po

41

Shtojca 3: Forma e vlerësimit për ndikimet mjedisoreKategoria e ndikimeve mjedisore






Klima dhe mjedisi i qëndrueshëm

A do të ketë ndikim në emetimin e gazrave serë (dioksid karboni, metani etj.)?

Po

A do të ndikohet konsumi i karburanteve?

Jo

A do të ndryshojë shumëllojshmëria e burimeve që përdoren për prodhimin e energjisë?

Jo

A do të ketë ndonjë ndryshim në çmim për produktet miqësore ndaj mjedisit?

Po

A do të bëhen më pak ndotëse disa aktivitete të caktuara?

Po

Cilësia e ajrit A do të ketë ndikim në emetimin e ndotësve të ajrit?

Po

Cilësia e ujit A ndikon opsioni në cilësinë e ujërave të ëmbla?

Po

A ndikon opsioni në cilësinë e ujërave nëntokësore?

Po

A ndikon opsioni në burimet e ujit të pijshëm?

Po

Cilësia e tokës dhe shfrytëzimi i tokës

A do të ketë ndikim në cilësinë e tokës (në lidhje me acidifikimin, ndotjen, përdorimin e pesticideve apo herbicideve)?

Po

42

A do të ketë ndikim në erozionin e tokës?

Po

A do të humbet tokë (përmes ndërtimit, etj.)?

Jo

A do të fitohet tokë (përmes dekontaminimit, etj.)?

Po

A do të ketë ndonjë ndryshim në shfrytëzimin e tokës (p.sh. nga shfrytëzimi pyjor në shfrytëzim bujqësor apo urban)?

Po

Mbeturinat dhe riciklimi

A do të ndryshojë sasia e mbeturinave të krijuara?

Po

A do të ndryshojnë mënyrat në të cilat trajtohen mbeturinat?

Po

A do të ketë ndikim në mundësitë për riciklimin e mbeturinave?

Po

Përdorimi i burimeve

A ndikon opsioni në përdorimin e burimeve të ripërtëritshme (rezervave të peshkut, hidrocentraleve, energjisë diellore etj.)?

Jo

A ndikon opsioni në përdorimin e burimeve, të cilat nuk janë të ripërtëritshme (ujërat nëntokësore, mineralet, qymyri etj.)?

Jo

Shkalla e rreziqeve mjedisore

A do të ketë ndonjë efekt në gjasat për rreziqe, të tilla, si zjarret, shpërthimet apo aksidentet?

Po

A do të ndikojë në gatishmërinë në rast të fatkeqësive natyrore?

Po

A ndikohet mbrojtja e shoqërisë nga fatkeqësitë natyrore?

Po

Biodiversiteti, flora dhe

A do të ketë ndikim në speciet e mbrojtura apo të rrezikuara apo

Po

43

fauna në zonat ku ato jetojnë?A do të preket madhësia apo lidhjet midis zonave të natyrës?

Jo

A do të ketë ndonjë efekt në numrin e specieve në një zonë të caktuar?

Po

Mirëqenia e kafshëve

A do të ndikohet trajtimi i kafshëve?

Po

A do të ndikohet shëndeti i kafshëve?

Po

A do të ndikohet cilësia dhe siguria e ushqimit të kafshëve?

Po

44

Shtojca 4: Forma e vlerësimit për ndikimin e të drejtave themeloreKategoria e ndikimit në të drejtat themelore






Dinjiteti A ndikon opsioni në dinjitetin e njerëzve, në të drejtën e tyre për jetë apo në integritetin e një personi?

Po

Liria A ndikon opsioni në të drejtën e lirisë së individëve?

Po

A ndikon opsioni në të drejtën e një personi për privatësi?

Po

A ndikon opsioni në të drejtën për t’u martuar apo krijuar familje?

Jo

A ndikon opsioni në mbrojtjen ligjore, ekonomike ose shoqërore të individëve apo familjes?

Jo

A ndikon opsioni në lirinë e mendimit, ndërgjegjes apo fesë?

Jo

A ndikon opsioni në lirinë e shprehjes?

Po

A ndikon opsioni në lirinë e tubimit ose asociimit?

Jo

Të dhënat personale

A përfshin opsioni përpunimin e të dhënave personale?

Po

A janë të drejtat e individit për qasje, korrigjim dhe kundërshtim të garantuara?

Jo

A është e qartë dhe e mbrojtur mirë mënyra në të cilën

Jo

45

përpunohen të dhënat personale?Azili A ndikon ky opsioni në të drejtën

për azil?Jo

Të drejtat pronësore

A do të ndikohen të drejtat e pronësisë?

Jo

A ndikon opsioni në lirinë për të bërë biznes?

Jo

Trajtimi i barabartë 4

A e mbron opsioni parimin e barazisë para ligjit?

Po

A ka gjasa që grupe të caktuara do të dëmtohen në mënyrë direkte apo indirekte nga diskriminimi (p.sh. ndonjë diskriminim në bazë gjinore, racore, ngjyre, etnie, opinioni politik ose tjetër, moshe ose orientimi seksual)?

Jo

A ndikon opsioni në të drejtat e personave me aftësi të kufizuara?

Jo

Të drejtat e fëmijëve

A ndikon opsioni në të drejtat e fëmijëve?

Jo

Administrimi i mirë

A do të bëhen procedurat administrative më të komplikuara?

Jo

A ndikohet mënyra në të cilën administrata merr vendime (transparenca, afati procedural, e drejta për qasje në një dosje, etj.)?

Po

Për të drejtën penale dhe ndëshkimet e parashikuara: a ndikohen të drejtat e të paditurit?

Jo

A ndikohet qasja në drejtësi? Jo

4 Barazia gjinore trajtohet në Vlerësimin e Ndikimit Gjinor

46

konsultimet.rks-gov.net · web view2021/01/24 · koncept dokumenti është përgatitur nga...

Documents