Best Practices 1

นวตกรรมการปฏบตทเปนเลศ (Best Practices)

ชอผลงาน การพฒนาประสทธภาพการจดการเรยนการสอนดวยกระบวนการนเทศภายใน

โรงเรยนหนองสองหองวทยา สำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25

ผเสนอผลงาน นายเอนก ตรภม คร อนดบ คศ.3 โรงเรยนหนองสองหองวทยา

สำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25

โทรศพท 043-491131 โทรสาร 043-491131 โทรศพทมอถอผรบผดชอบ 081-7692059

แนวคดความเปนมาจดมงหมายสำาคญของการปฏรปการศกษา คอ การพฒนา

คณภาพการศกษาทเรยกวา Quality Education ซงหมายถง การพฒนาคณภาพของผเรยนใหเปนคนด คนเกงและมความสข ปยพจน ตลาชม (2550) ไดเสนอแนะแนวทางในการปฏรปการศกษาใหสำาเรจไดนน จะตองเนนปฏรปใน 4 ดาน คอ 1) ปฏรปดานสถานศกษา 2) ปฏรปคร 3) ปฏรปหลกสตรการเรยนการสอน และ 4) ปฏรประบบการบรหารการจดการศกษา ซงการทจะปฏรปทง 4 ดาน ดงกลาวนน ตองอาศยการบรหาร จดการศกษาทเนนการมสวนรวมของทกภาคสวน มความเปนอสระในการบรหารจดการตามหลกการบรหาร โดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School Based Management : SBM) ซงเปนการสรางรากฐานและความเขมแขงใหกบสถานศกษา อยางมคณภาพ ไดมาตรฐานและสามารถพฒนาไดอยางตอเนอง ซงหลกการบรหารจดการในลกษณะดงกลาวน สอดคลองกบแนวทางการกระจายอำานาจการ

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 2

จดการศกษา ของโรงเรยนผนำาการเปลยนแปลงการกระจายอำานาจประเภท 1 และเปนไปตามนโยบายของหนวยงานตนสงกด

จากการศกษาหลกการ ทฤษฎตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารงานวชาการตามบทบาทหนาทของผบรหาร กรอบการกระจายอำานาจ ตลอดจนแนวทางในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาอน ๆ แลวพบวา การนเทศ เปนอกกระบวนการหนงทจะชวยเพมศกยภาพ ของครผสอนในการปฏบตหนาทการสอนไดอยางมประสทธภาพ ซงจะนำาไปสคณภาพของผเรยนในโอกาสตอไปทำาการศกษารปแบบการนเทศแบบตาง ๆ และทำาการวเคราะหบรบทของโรงเรยนทเกยวของกบกระบวนการนเทศภายในโรงเรยน เพอทำาการออกแบบการนเทศใหเหมาะสมกบสภาพตนทนเดมของโรงเรยน ซงจากการศกษาวเคราะห พบวา โรงเรยนหนองสองหองวทยา มจดแขงดานบคลากร กลาวคอ โรงเรยนมบคลากรทมความรความสามารถทางดานวชาการ ทไดรบการยอมรบในระดบประเทศ ไดแก ครตนแบบรางวลเขมเกยรตยศ กรมสามญศกษาเดม ครแกนนำาปฏรปการเรยนร และนอกจากนนทางโรงเรยนยงมบคลากรทมความรความเขาใจ และมประสบการณในกระบวนการนเทศการเรยนการสอน โดยเปนคณะกรรมการรวมนเทศการเรยนการสอนของสำานกงานเขตพนทการศกษาซงจากจดเดนดงกลาว โรงเรยนหนองสองหองวทยา จงไดนำามาสรางเปนโมเดลการนเทศภายใน ขยายเครอขายการพฒนาไปยงครผสอนอน ๆ ตามกระบวนการนเทศภายใน โดยยดแนวทางของขนตอนการดำาเนนงาน ตามหลกการบรหารคณภาพ PDCA ของ เดมมง โดยเชอวาจะเปนแนวทางในการยกระดบคณภาพการจดการศกษาไดเปนอยางด

จดประสงคและเปาหมายการดำาเนนงานครงน มวตถประสงคหลก เพอพฒนาประสทธภาพ

การจดการเรยนการสอน โดยใชกระบวนการนเทศภายใน โดยมวตถประสงคยอยตามกรอบการพฒนา ดงน

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 3

1. เพอพฒนาคณภาพการออกแบบการเรยนรของครผสอนโรงเรยนหนองสองหองวทยา

2. เพอพฒนาคณภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร โรงเรยนหนองสองหองวทยา

3. เพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนโรงเรยนหนองสองหองวทยาประจำาปการศกษา 2550

4. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยน ทมตอกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ของครโรงเรยนหนองสองหองวทยา ประจำาปการศกษา 2550ขนตอนการดำาเนนงาน

การพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอนดวยกระบวนการนเทศภายในครงน ผรายงานไดประยกตขนตอนการนเทศมาจากแนวคดของ แฮรส (Harris,1985) ซงมดวยกน 6 ขนตอน โดยการดำาเนนงานครงน ไดเพมขนตอนการประเมนผล และการสะทอนผลการดำาเนนงาน และไดนำาหลกการบรหารงาน PDCA ของ ดร. เดมมง มาใชเปนแนวทางการดำาเนนงานเพอพฒนา ดงน

1. ขนการวางแผน (Plan) 1.1 แตงตงคณะกรรมการดำาเนนงาน ซงประกอบดวย ผ

บรหาร ครนเทศประจำาโรงเรยน หวหนากลมสาระการเรยนรทกกลมสาระ ครตนแบบ ครแกนนำาจากกลมสาระการเรยนรตาง ๆ

1.2 ประเมนสภาพการปฏบตงาน และความตองการในการพฒนาของบคลากรภายในโรงเรยนโดยใชรปแบบการประเมนสมรรถนะ

1.3 จดลำาดบความสำาคญและความเรงดวนในการพฒนา โดยวเคราะหจากขอมลในการจดทำา I D. Plan ของคร ซงจากการดำาเนนงานสามารถจดลำาดบความสำาคญและความจำาเปนเรงดวนในการพฒนา ไดดงน

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 4

ลำาดบท 1 สมรรถนะประจำาสายงาน เรอง ความสามารถในการสรางและพฒนาหลกสตร คดเปนรอยละ 93

ลำาดบท 2 สมรรถนะประจำาสายงาน เรอง ความสามารถในการใชและพฒนานวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการจดการเรยนร คดเปนรอยละ 91.33

ลำาดบท 3 สมรรถนะประจำาสายงาน เรอง ความสามารถในการวจย คดเปนรอยละ 80

1.4 ออกแบบการพฒนา ในขนตอนนทางโรงเรยนไดกำาหนดรปแบบขนตอนการพฒนา กำาหนดปฏทนงาน เสนอผทมสวนเกยวของ ซงรปแบบการพฒนาทนำามาใชสวนใหญเปนการอบรมเชงปฏบตการ เพอใหครมความรความเขาใจและทกษะตางๆ ทจำาเปนตอสมรรถนะประจำาสายงานตามความตองการ

2. ขนการดำาเนนงาน (Do)2.1 จดสรรทรพยากร โรงเรยนไดมการจดหางบประมาณ

ในการสนบสนนตามทผเกยวของเสนอมา โดยใชงบประมาณจากเงนอดหนนของทางโรงเรยนเอง และเงนงบประมาณสนบสนนจากสำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

2.2 ประสานงาน การดำาเนนงานครงนมผทมสวนเกยวของหลายฝาย ไมวาจะเปนศกษานเทศก นกวชาการ อาจารยจากมหาวทยาลยตางๆ ดงนน การประสานงานจงเปนเรองสำาคญทผบรหารจะตองดำาเนนการ

2.3 อำานวยการ เพอใหการดำาเนนงานเปนไปดวยความเรยบรอยมประสทธภาพซงในฐานะทเปนผบรหารโรงเรยนผรายงานไดคอยอำานวยความสะดวกในเรองตาง ๆ ใหแกคณะครและคณะกรรมการดำาเนนงานตลอดชวงเวลาทดำาเนนงาน

2.4 ดำาเนนการอบรมพฒนาครโดยเนนการอบรมเชงปฏบตการ ซงมหวขอการอบรมพฒนา ดงน

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 5

2.4.1 การออกแบบการเรยนรองมาตรฐาน2.4.2 การวดและประเมนผลตามสภาพจรง2.4.3 การพฒนาทกษะการคดสหองเรยน2.4.4 การทำาวจยในชนเรยน

3. ขนการตรวจสอบผลการดำาเนนงาน (Check)3.1 ตรวจสอบคณภาพแผนการจดการเรยนร หลงจากท

ครผสอนไดรบการพฒนาไปแลว เพอใหแนใจวาครจะนำาหลกการทฤษฎตาง ๆ ไปใชไดอยางถกตองเหมาะสมครทกคนจะไดรบการตรวจสอบคณภาพแผนการจดการเรยนรจากคณะกรรมการนเทศ

3.2 สงเกตการสอน ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครผสอนทกคนจะมคณะกรรมการนเทศภายในเขาสงเกตการสอน 3 คน เพอประเมนทกษะการสอน

3.3 ตรวจสอบผลสมฤทธทางการเรยน เมอสนภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550 ทางโรงเรยนไดทำาการวเคราะหขอมลผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทกรายวชา เพอนำาขอมลทไดไปเปรยบเทยบกบผลสมฤทธทางการเรยนในปการศกษา 2549 ทผานมา วเคราะหหาผลความกาวหนาทไดจากกระบวนการนเทศภายใน

3.4 สอบถามความพงพอใจของนกเรยนทมตอกระบวนการจดการเรยนการสอนของคร เพอใหการดำาเนนงานเกดประสทธภาพประสทธผลสงสด นอกจากจะมการตรวจสอบผลสมฤทธทางการเรยนแลว เพอใหแนใจวา การดำาเนนงานดงกลาวจะสงผลดตอนกเรยนทงทางตรงและทางออม ทางโรงเรยนจงไดทำาแบบสอบถาม เพอประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครทกคน

4. ขนการสะทอนผล (Act)4.1 วเคราะหจดออน จดแขง เปนการวเคราะหถงจดออน

จดแขงในดำาเนนงานเพอเปนขอมลในการวางแผนพฒนาในวงรอบตอไป

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 6

4.2 สรปปญหาอปสรรค หลกจากการดำาเนนงานแลวเสรจ ทางโรงเรยนไดจดใหมการสรปสภาพปญหาทเกดขนระหวางการดำาเนนงานเพอวางแผนแกไขพฒนาตอไป

4.3 กำาหนดแนวทางการแกปญหา เปนขนตอนในการวเคราะหแนวทาง การพฒนาตอเนอง และเปนขอมลในการวางแผนการดำาเนนงานในปการศกษาตอไป

จากรายละเอยดทแสดงถงขนตอนการดำาเนนงานทกลาวมาขางตน สามารถสรปเปนแผนภมขนตอนการดำาเนนงาน ไดดงน

วสยทศน

องคกรทเขมแขง

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

ขนการวางแผน (Plan)1. แตงตงคณะกรรมการดำาเนนงาน

2. ประเมนสภาพการปฏบตงาน3. จดลำาดบความสำาคญและความเรงดวนในการพฒนา

4. ออกแบบการพฒนา

ขนการดำาเนนงาน(Do)1. จดสรรทรพยากร

2. ประสานงาน3. อำานวยการ

4. ดำาเนนการอบรมพฒนาคร

ขนการตรวจสอบผล (Check)1. ตรวจสอบคณภาพแผนการจดการเรยนร

2. สงเกตการสอน3. ตรวจสอบผลสมฤทธทางการเรยน4. สอบถามความพงพอใจของนกเรยน

Best Practices 7

แผนภมขนตอนการดำาเนนงานกระบวนการนเทศภายในโรงเรยนหนองสองหองวทยา

ผลการดำาเนนงานในการพฒนาประสทธภาพการจดการเรยนการสอนดวย

กระบวนการนเทศภายในครงน ผรายงาน ไดสรปผล และวเคราะหขอมลเพอนำาเสนอผลการดำาเนนงาน ดงน

1. ผลการพฒนาคณภาพการออกแบบการเรยนรของครผสอน

จากการวเคราะหผลการตรวจสอบคณภาพแผนการจดการเรยนร ของครทงโรงเรยน ทไดทำาการออกแบบกอนนำาไปใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนในชนเรยน โดยใหผเชยวชาญทเปนคณะกรรมการนเทศภายในเปนผตรวจสอบ พบวา ครผสอนทกคนสามารถออกแบบการจดการเรยนรไดมคณภาพเหมาะสมตามเกณฑ ของคาดชน

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

ขนการสะทอนผล (Act)1. วเคราะหจดออน จดแขง2. สรปปญหาอปสรรค3. กำาหนดแนวทางการแกปญหา

Best Practices 8

ความสอดคลอง (IOC) ไมวาจะเปนทง ในภาพรวมของโรงเรยน รายกลมสาระการเรยนร หรอรายบคคล และเมอพจารณาในรายละเอยดของคณภาพการออกแบบการเรยนรแลว พบวา แผนการจดการเรยนรของครกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มคาดชนความสอดคลองมากทสด รองลงมาเปนกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร และภาษาไทยตามลำาดบ สวนกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และเทคโนโลย มคาเฉลยรวมของดชนความสอดคลองนอยทสด รองลงมาเปนกลมสาระการเรยนรศลปะและภาษาตางประเทศ

2. ผลการพฒนาคณภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร โรงเรยนหนองสองหองวทยา

ในการศกษาคณภาพการจดการเรยนการสอนของครผสอน ใชวธการสงเกตการสอนโดยคณะกรรมการนเทศภายใน ซงครแตละคนจะไดรบการนเทศการสอน 3 ครง ตลอดปการศกษาแลวนำาผล ทไดมาหาคาเฉลย แลวเทยบกบเกณฑคณภาพทกำาหนดไว ซงจากการดำาเนนงาน พบวา คณภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครในภาพรวมของโรงเรยน มคณภาพเหมาะสมอยในระดบมาก โดยมกลมสาระการเรยนรภาษาไทย และกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มคณภาพ ในการจดการเรยนการสอนอยในระดบมากทสด สวนกลมสาระการเรยนรอน ๆ มความเหมาะสมอยในระดบมาก

3. ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ประจำาปการศกษา 2550

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของทง 8 กลมสาระหลก ใชวธการเปรยบเทยบผลความกาวหนา ระหวางปการศกษา 2549 กบปการศกษา 2550 ซงพบวา ทกกลมสาระการเรยนรมผลความกาวหนาเพมขน โดยมผลความกาวหนาเฉลยรวมรอยละ 7.42 และเมอวเคราะหรายกลมสาระการเรยนรแลวพบวา กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศมผลความกาวหนามากทสด รองลงมาเปนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย และกลมสาระการเรยนรศลปะตามลำาดบ สวนกลมสาระการเรยนรทมคา

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 9

ความกาวหนานอยทสดคอ กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร รองลงมากลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา และกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามลำาดบ

4. ผลการศกษาความพงพอใจของนกเรยน ทมตอกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครโรงเรยนหนองสองหองวทยา

จากการใชแบบสอบถามนกเรยน เพอประเมนความพงพอใจทมตอการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครผสอนทกคน พบวาในภาพรวมของครทงโรงเรยน นกเรยนจะมความพงพอใจมากและเมอพจารณาเปนรายกลมสาระการเรยนรแลวปรากฏวา กลมสาระการเรยนสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม นกเรยนมความพงพอใจมากทสด รองลงมาเปนกลมสาระการเรยนรภาษาไทยและกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาตามลำาดบ กลมสาระการเรยนรทมระดบความพงพอใจนอยทสดคอ กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร และกลมสาระการเรยนรศลปะ ตามลำาดบ

ปจจยความสำาเรจ1. ครนเทศ เปนบคคลทมความรความสามารถเพยงพอทางดาน

วชาการ และทสำาคญเปนผทไดรบการยอมรบจากบคลากรสวนใหญของโรงเรยน

2. การนเทศภายในยดหลกการนเทศแบบกลยาณมตร หรอเพอนชวยเพอน จงทำาใหครในโรงเรยนเกดความสบายใจในการเขารวมโครงการ

3. ผบรหารโรงเรยนใหความสำาคญในกระบวนการนเทศภายใน และเขามามบทบาทในการนเทศอยางจรงจง ทำาใหครในโรงเรยนเกดความตระหนกและเหนความสำาคญ

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 10

4.การไดรบความรวมมอรวมใจจากบคลากรและหนวยงานทเกยวของจงทำาใหการดำาเนนงานเกดประสทธภาพและประสทธผลอยางแทจรง

บทเรยนทไดรบการนเทศภายในดวยบคลากรภายในโรงเรยนเอง เปนกระบวนการ

พฒนาและแกปญหาตรงประเดนมากทสด ทงน เพราะบคลกรภายในจะมความเขาใจในบรบทของโรงเรยน และขอจำากดของเพอนรวมงานเปนอยางด ดงนนกระบวนการพฒนาจงสามารถดำาเนนการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล โรงเรยนมความเขมแขงทางดานวชาการ ซงเปนการดำาเนนงานพฒนาคณภาพการจดการศกษาตามแนวทางการปฏรป การศกษา ทเนนโรงเรยนเปนฐาน และสอดคลองกบภารกจการกระจายอำานาจอยางแทจรง

การเผยแพรผลงานจากความสำาเรจของการดำาเนนงานโรงเรยนหนองสองหองวทยา

ไดมการนำาเสนอเผยแพรผลงาน ทงทางเครอขายอนเตอรเนต เอกสารทางวชาการ รวมถงการรวมจดนทรรศการเผยแพรในโอกาสตาง ๆ และนอกจากนนยงมโรงเรยนตาง ๆ ไดนำารปแบบการนเทศภายในททางโรงเรยนหนองสองหองวทยา พฒนาขน ไปประยกตใชตามบรบทของแตละโรงเรยน ซงถอวามคณคาและสงผลดตอการพฒนาคณภาพการศกษาในภาพรวมของชาต

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 11

ภาคผนวก

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 12

บรรยากาศการพฒนาบคลากร

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 13

การอบรมเชงปฏบตการ รวมแลกเปลยนเรยนร

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 14

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 15

ชวยเหลอแบบเพอนชวยเพอนเปนกนเองแบบกลยาณมตร

การเขาสงเกตการสอนในกลมสาระการเรยนรตางๆ

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 16

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25

Best Practices 17

เอนก ตรภม โรงเรยนหนองสองหองวทยา สพม. 25