มหากาพย โนนดนแดง บนเสนทางของการถกรฐไลรอ‘ ’ -ละเมดสทธชมชน

ศนยขอมล มลนธผสานวฒนธรรม

เผยแพรวนท 21 กนยายน 2558

จากกรณราษฎรผยากไรในปาดงใหญถกผลกดนใหออกจากพนทปาซงเปนพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญ อ.โนนดนแดง จ.บรรมย เมอเดอนกรกฎาคม 2557 ตามคำาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ท 64/2557 และ 66/2557 ซงเปนนโยบายในการปราบปรามและหยดยงการบกรกทำาลายทรพยากรปาตามแผนแมบทบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางยงยนของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) การทำาลายพชผลและการบงคบโยกยาย ทำาใหชาวบานจำาตองเคลอนยายออกจากพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญซงเปนพนททชาวบานกลมนมทอยอาศยและเปนแหลงทำากนของพวกเขา ทำาใหชาวบานไดรบความเดอดรอน

สวนหนงจากรายงานสถานการณสทธมนษยชนดานเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมเสนอตอองคการสหประชาชาตเดอนมถนาน 2558

1

กรณศกษา: การบงคบไลรอจากทดน กรณบานเกาบาตร อำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย)

ยอหนาท 46. จากขอมลของสมชชาคนจนและชาวบาน มการกลาวหาวาทางการคกคาม ควบคมตวและขบไลชาวบานจากบานเกาบาตรใหออกจากทอย ททำากน และตองสญเสยอาชพในตำาบลลำานางรอง อำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย ชาวบานบางสวนมเชอสายขะแมร พนทแหงนมประวตศาสตรยาวนานของการไลรอ ในชวงทรฐบาลไทยมปฏบตการทางทหารตอตานพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยในชวงทศวรรษ 1970

47. ชาวบานบานเกาบาตรอางวาหนวยงานทหารในจงหวดบรรมยเคยอนญาตใหพวกเขาอาศยอยในพนทปา ภายหลงปฏบตการปราบปรามคอมมวนสต อยางไรกด ทางการอางและเนนวารฐมอำานาจควบคมดแลการบรหารจดการทดนดงกลาว ในชวงป 2531-2546 มการใหสมปทานบรษทเอกชนสองแหงเพอทำาพนทปลกปา สมปทานดงกลาวหมดอายลงเมอป 2546 และชาวบานสามารถเจรจากบทางการไมใหมการตออายสมปทาน และขอเขาไปทำากนในพนทดงกลาว เปนเหตใหชาวบานเขาไปอาศยอยและทำากนในพนทนน

2

48. ในวนท 28 มถนายน 2557 ชาวบานสองคนจากบานเสยงสวรรคถกจบกมและควบคมตวเปนเวลาเจดวน ในวนท 29 มถนายน ชาวบานอก 10 คนจากบานเสยงสวรรคถกจบกมและควบคมตวเปนเวลาเจดวนตามอำานาจกฎอยการศก ในวนท 4 กรกฎาคม สมาชกอบต.หนงคนถกจบกมและไดรบการปลอยตวในวนเดยวกน ในระหวางวนท 1-7 กรกฎาคม 2557 มการไลรอชมชนอยางนอยหกแหงซงมชาวบานอยประมาณ 1,000 คน เปนปฏบตการรวมของหลายหนวยงานระดบจงหวดตามคำาสงคสช.ท 64 และ 66

49. การไลรอดงกลาวไมเปนไปตามแนวปฏบตในความเหนทวไปฉบบท 7 ของคณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม หนวยงานซงลงพนทเพอสอบสวนขอเทจจรงระหวางวนท 15-17 กรกฎาคม 2557 มขอสงเกตวา ชาวบาน 66 คนซงไปพกอาศยอยทวดลำานางรองไมไดรบความชวยเหลออยางเหมาะสมตามทหนวยงานจงหวดรบปาก ในจำานวนชาวบาน 66 คนสวนใหญเปนชายและหญงสงวยและเดก ตองอาศยอยในพนทเปดโลงทวดลำานางรองไมสามารถเขาถงชองทางการดำารงชพในขนพนฐาน ไมวาจะเปนอาหาร นำา และทอยอาศย

50. ในวนท 18 กรกฎาคม มการขบไลใหกลมชาวบานออกจากวด พวกเขาตองไปขอรบความชวยเหลอจากหมบานในลำานางรอง โดยไปพกอาศยอยกบอาคารของกลมหตถกรรมสตรใน

3

หมบาน ชาวบานยงคงขาดปจจยในขนพนฐาน ผสงวยและเดก (อยางนอย 15 คน) ตองเผชญกบความเสยงหลายประการ หนวยงานจงหวดไมมขอเสนอใด ๆ เกยวกบพนทเพอการโยกยายชาวบาน จนถงเดอนกนยายน 2557 มชาวบานอยางนอย 19 ครอบครวจากบานตลาดควายและอก 19 ครอบครวตองอาศยอยในทพกพงชวคราวในอำาเภอโนนดนแดง ไมมการพดคยถงการใหคาชดเชยหรอพนทจดสรรใหมแตอยางใด

เมอวนท 22 มถนายน 2558 คณะกรรมการวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ไดเผยแพรขอเสนอตอรฐบาลไทยภายหลงทไดรวมรบฟงขอมลในเวทการทบทวนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทยโดยมตวแทนหนวยงานราชการไทยจำานวนกวา 20 คนทเดนทางมารวมเวทในวนท 4-5 มถนายน โดยระหวางการพดคยหนงในคณะกรรมการ 18 คน ไดสอบถามถงการบงคบขบไลชาวบานกรณบานโนนดนแดง จงหวดบรรมภวา

ขณะนคณะกรรมการฯ ไดจดทำาขอเสนอแนะเชงสรปอยางเปนทางการและเผยแพรในวนท 22 มถนายน 2558 น และไดจดสงถงรฐบาลไทยผานคณะทตไทยประจำานครเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด รวมทงเผยแพรผานทางเวปไซดของสหประชาชาต โดยระบในเอกสารฉบบท United Nations

4

E/C.12/THA/CO/1-2 ของคณะกรรมการเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมขององคการสหประชาชาต วา

“คณะกรรมการฯ กงวลเกยวกบประเดนทดนและทรพยากรธรรมชาต หลงไดรบขอมลเกยวกบการปฏบตตามนโยบายการอนรกษปา โดยเฉพาะคำาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ท 64/2557 และ 66/2557 ในป 2557 ซงสงผลใหเกดการทำาลายพชผลและการบงคบโยกยาย คณะกรรมการแนะนำาใหรฐภาคปฏบตตามขนตอนทงปวงทจำาเปนรวมทงการแกไขกฎหมายและกรอบนโยบาย ทงนเพอ ประกนใหมการใชวธไลรอเปนมาตรการสดทายเทานน และบคคลทถกบงคบโยกยายออกจากพนทตองไดรบคาชดเชยอยางเพยงพอ และ/หรอไดรบการจดสรรทดนใหม ทงนโดยคำานงถงความเหนทวไปของคณะกรรมการ ฉบบท 4 (2534) เกยวกบสทธการมทอยอาศยอยางเพยงพอ และฉบบท 7 (2540) วาดวยการไลรอ”

ตอมาเมอวนท 24 มถนายน 2558 ทางคณะอนกรรมการสทธมนษยชนดานทดนและปาไมทไดรบเรองรองเรยนกรณดงกลาวดวยไดทำาหนงสอรองเรยนไปยงรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอใหมการเขามาชวยเหลอกบกลมชาวบานทถกผลกดนใหออกจากพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญทยงไมไดการเยยวยา แตเปนวาทางจงหวดบรรมยทได

5

จดการประชมหารอในเรองของกลมผถกผลกดนจากปาสงวนแหงชาตดงใหญแลวกลบมมตของทประชมใหทางแขวงบรรมยดำาเนนการกบกลมชาวบานผถกขบไลจากพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญออกไปจากพนทซงอยในความดแลของแขวงทางหลวงบรรมย

ในจำานวนนมราษฎรจำานวน 46 ครอบครวทเคยอยทำามาหากนรวมกนในชมชนตลาดควายตงแตประมาณป 2550 ปจจบนเปนราษฎรไรทอยอาศยไรททำากนและไมไดรบการเยยวยาใดๆจากหนวยงานของรฐ และชาวบานอกจำานวน 12 ครอบครวทอาศยแผงขายสนคาเปนเพงพกอาศยกลบถกเจาหนาทตำารวจตามคำาสงของแขวงทางหลวงบรรมยกดดนใหเคลอนยายออกไปจากพนทในวนท 31 สงหาคม ทผานมา โดยหากไมเคลอนยายออกไป แขวงทางหลวงจะดำาเนนการตามกฎหมาย ในขอหาบกรกพนทสาธารณะ

จากประเดนปญหาดงกลาว ศนยขอมล มลนธผสานวฒนธรรม จงเสนอรายงานวาดวยประวตความเปนมากรณทราษฎรจากปาดงใหญ อ.โนนดนแดง จ.บรรมย ไดรบผลกระทบจากการไลใหออกจากพนทโดยเจาหนาทรฐมายาวนาน กระทงปจจบน ทงน เพอเปนฐานขอมลใหสาธารณะเกดความเขาใจถงผลกระทบทราษฎรจากปาดงใหญเฝารอความเปนธรรมมายาวนานมากกวา 10 ป ทวา ในปจจบน พวกเขากยงไมไดรบการเยยวยาหรอคมครองสทธใดๆ จากภาครฐ

6

[* หมายเหต : ประวตและความเปนมากรณราษฎรปาดงใหญ อางองขอมลจากรายงานการรองเรยนและผลสอบขอเทจจรงของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต, กลมอนรกษตนนำาลำานางรอง, รายงานของสภาเครอขายประชาชนอสาน( สอส.) สภาประชาชน 4 ภาค และจากการลงพนทสอบถามผไดรบผลกระทบเพอบนทกขอเทจจรงโดยคณะทำางานมลนธผสานวฒนธรรม]

ความเปนมาของราษฎรในพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญ

ขอมลจากรายงานผลการตรวจสอบการละเมดสทธมนษยชน โดย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ในรายงานฉบบท 350/ 2550 ระบถงความเปนมาของ ราษฎรในพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญวาปาดงใหญ ประกาศเปน ปาคมครองในราชกจจานเบกษาเลม 65 ตอนท 68 ตามพระราชบญญต คมครองและสงวนปาพ.ศ. 2481 และประกาศเปนปาสงวนดงใหญ ตามความในพระราชบญญต คมครองและสงวนปาพทธศกราช 2481 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3 )พ.ศ. 2497 ตามกฎกระทรวงฉบบท58 (พ.ศ. 2502 ) มเนอท 631,250 ไร หรอ 1,010 ตารางกโลเมตร เปนพนทรอยตอของจงหวดสระแกว-ปราจนบร จงหวดนครราชสมาและจงหวดบรรมย และเปนแหลงตนนำาทสำาคญสองสายคอลำานางรองและลำาปลายมาศ

ป 2509 รฐเรมอนญาต ใหเอกชน เขาสมปทานตดไมในเขตพนทปาสงวน แหงชาตดงใหญ สาเหตหนงมาจากยทธวธ ในการปราบ

7

ปรามคอมมวนสต หลงจากการใหสมปทาตดไมประมาณ 4-5 ปกเรมมชาวบาน อพยพยายถน เขามาจบจองทดนทำากนในพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญ ดานอำาเภอโนนดนแดง มการอยอยางกระจดกระจาย ตามพนททำากน และเพมปรมาณขนเรอยๆ

ป 2520 การตอสระหวางรฐกบพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย (พคท.)มความรนแรงยงขน ชาวบานโดยสวนใหญอพยพหนออกจากหมบาน และทงทดน ทเคยทำากน เพอความปลอดภย แตบางสวนกไมยอมออกจากพนท (สอดคลองกบคำาบอกเลาของชาวบานจากการลงพนทบนทกขอเทจจรง ของมลนธผสานวฒนธรรม และสอดคลอง กบขอมลของเครอขายสภาประชาชน 4 ภาค )

ป 2522-2524 รฐมโครงการพฒนาพนทความมนคง ตามแนวชายแดน ไทย-กมพชา และมโครงการ พระราชดำาร ใหมการจดตงหมบาน ขนตามแนวชายแดน มกองทพภาคท 2 กองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาคท 2 ( กอ.รมน.) และกรมปาไม นำาชาวบานเขามาจดตงหมบาน มการจดสรรทดนใหครอบครวละ 16 ไร โดยรฐใหสทธการทำากน (สทก.) ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 28 สงหาคม 2522 เรองการจดใหราษฎร มสทธการทำากน รฐชวยเหลอราษฎร ทเขาถอครอง ทำาประโยชนในพนทปาสงวนแหงชาต ใหทำากนแบบมรดกตกทอดแกทายาทได แตหามจำาหนายจายโอน ทงน ตามนยมาตรา 16 ทว แหงพระราชบญญตปาสงวนแหง

8

ชาต พ.ศ. 2507 (แกไขเพมเตม ) ฉบบท 3 พ.ศ. 2518 ) ซงใหจดทดนใหครอบครวละไมเกน 20 ไร หากมพนทสวนเกน จะอนญาตไดอกไมเกน 35 ไร แตตองปลกปาหรอไมยนตน และทางการจะไมจดสงสาธารณปโภคตางๆ ให

การเขามาของกลมทน บรษทเอกชน โดยไดรบใบอนญาตจากรฐ

ในชวงระหวางปพ.ศ. 2528-2537 รฐอนญาตใหเอกชนเชาปลกสวนปาในพนทปาดงใหญ

ตอมาในป พ.ศ.2539 รฐประกาศ ใหพนทปาสงวนแหงชาต ดงใหญเปนเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ เมอวนท 12 พฤศจกายน 2539 เนอท195,486 ไรหรอประมาณ 312.75 ตารางกโลเมตร ครอบคลมพนทอำาเภอปะคำา อำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย และประกาศใหพนทปาดงใหญ เปนเขตอทยานแหงชาตตาพระยา เมอวนท 12 พฤศจกายน 2539 เนอท 171,250 ไร หรอประมาณ 594 ตารางกโลเมตร ครอบคลมพนทอำาเภอตาพระยา จงหวดสระแกว อำาเภอโนนดนแดง อำาเภอละหานทราย อำาเภอบานกรวด จงหวดบรรมย ระบขอมลดงน

บรษท บรรมยทำาไมจำากด ไดรบอนญาตใหเชาปลกสวนปาในปาดงใหญ ปพ.ศ.2528

บรษท วนเกษตรไทยจำากด ไดรบอนญาต ปพ.ศ.25299

บรษท สวนปาไมสยาม จำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2530

บรษท นางรองอตสาหกรรมจำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2531

บรษท ปลกสราง สวนปาบรรมยจำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2537

บรษท ปลกสรางสวนปาวนเกษตรไทย จำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2537

บรษท ปลกสรางสวนปานางรองจำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2537

บรษท ปลกสรางสวนปาละหานทรายจำากด ไดรบอนญาต ป พ.ศ. 2537

ขณะทขอมลจากรายงานของสมาชกสภาเครอขายประชาชนอสาน สภาประชาชน 4 ภาค ระบมลเหตการเรยกรองขอรบการจดสรรทดนของชาวบาน โนนดนแดง ไว โดยระบรายชอบรษทปลกสรางสวนปาทขอเชาจากภาครฐทหมดอายการอนญาตแลวทราษฎรยนคำาขออนญาตเขาทำาประโยชนในพนทปาสงวนแหงชาต ปาดงใหญในทองทอำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย จำานวน 9 แปลงเนอท23,746 ไร

ทง 9 แปลงประกอบดวย

10

1.บรษท ปลกสรางสวนปา บรรมย จำากด โดยนายครรชต ป นเจรญ เนอท จำานวน 652 ไรใบอนญาตเลมท 204 ฉบบ 23 อนญาตวนท 6 พฤษภาคม 2537 หมดอาย วนท 5 พฤษภาคม 2552 อนญาตตามพระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 16 วตถประสงค ในการใช พนทเพอการปลกสรางสวนปาอตราคาเชาไรละ 10 บาทตอป อายการอนญาต 15 ป

2. บรษทปลกสรางสวนปาบรรมย จำากด โดยนายครรชต ปนเจรญ เนอทจำานวน 2,255 ไร ใบอนญาตเลมท 204 ฉบบท 23

3.บรษท ปลกสรางสวนปา บรรมย จำากด โดยนายครรชต ป นเจรญ เนอท จำานวน 1,420 ไร

4.บรษท ปลกสรางสวนปานางรอง จำากด โดยนายบรรยงค ตนเจรญเนอท จำานวน 2,005 ไร

ใบอนญาตเลขท204 ฉบบท 21 อนญาตวนท 6 พฤษภาคม 2537 หมดอายอนญาตวนท 6 พฤษภาคม 2552 อนญาตตามพระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 16 วตถประสงคในการใชพนท เพอการปลกสรางสวนปา อตราคาเชาไรละ 10 บาทตอปอายการอนญาต 15 ป

5. บรษทนางรองอตสาหกรรม จำากด สำาเนา งามกมลและนายบรรยงค คนเจรญ เนอทจำานวน 2830 ไร ใบอนญาตเลมท 1 ฉบบท11 อนญาตวนท 9 มถนายน 2531 หมดอายอนญาตวนท

11

8 มถนายน 2546 อนญาตตามพระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 20 วตถประสงค ในการใชพนทเพอการปลกสรางสวนปาอตราคาเชา ไรละ 10 บาทตอป อายการอนญาต 15 ป

6.บรษท ปลกสรางสวนปาละหานทราย จำากด เนอท จำานวน 1,325 ไรใบอนญาตเลมท 241 ฉบบท 5 อนญาตวนท 25 เมษายน 2537 หมดอายอนญาตวนท 25 เมษายน 2552 อนญาตตามพระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 20 วตถประสงคในการใชพนท เพอการปลกสรางสวนปาอตราคาเชาไรละ 10 บาทตอปอายการอนญาต 15 ป

7. บรษทปลกสรางสวนปาวนเกษตรไทย จำากด โดยนายบรรยงค ตนเจรญ และนายพฒน ปลายแกน เนอทจำานวน 8415 ไรใบอนญาตเลมท 204 ฉบบท 20 อนญาตวนท6 พฤษภาคม 2537 หมดอายอญาต 5 พฤษภาคม 2552 อนญาตตามพระราชบญญตปาสงวน 2507 มาตรา 16 วตถประสงค ในการใชพนทเพอการปลกสรางสวนปาอตราคาเชาไรละ 10 บาทตอปอายการอนญาต 15 ป

8.บรษท วนเกษตรไทย จำากด โดยนายบรรยงค ตนเจรญ เนอทจำานวน 3,902 ไรใบอนญาตเลมท 1 ฉบบท 12 อนญาตวนท 9 มถนายน 2531 หมดอาย อนญาตวนท 8 มถนายน 2546 อนญาตตามประราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 20 อตราคาเชา ไรละ 10 บาทตอป อายการอนญาต 15 ป

12

9. บรษทสวนปาไมสยาม จำากด เนอจำานวน 969 ไร ใบอนญาตเลมท 1 ฉบบท6 อนญาตวนท 9 มกราคม 2530 หมดอายอนญาต วนท 8 มกราคม 2560 อนญาตตามประราชบญญต ปาสงวนแหงชาต 2507 มาตรา 20 วตถประสงคในการใชพนท เพอการปลกสราง สวนปา อตราคาเชา ไรละ 10 บาทตอป อายการอนญาต 15 ป

ความเหนของคณะกรรมการสทธฯ ชชด รฐละเมดสทธชมชน

-ประเดนในกการตรวจสอบของคณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปากำาหนดการตรวจสอบ รวม 3 ประเดน คอ

ประเดนท 1 การทกรมปาไมอนญาตใหบรษทเอกชน เขาทำาประโยชนในเขตปาสงวนดงใหญ ซอนทบพนททำากนเดม ของประชาชนอำาเภอโนนดนแดง ซงทำากนอยเดม เปนกการกระทำาทละเมดสทธชมชนหรอไมอยางไร

ประเดนท 2 การทหนวยงานภาครฐใหบรษท เอกชนเขาทำาประโยชน ในเขตปาสงวนแหงชาตดงใหญ โดยเจาหนาทไมดำาเนนการตรวจสอบ และแกไขปญหาผลกระทบตอชมชนจากสวนปาภาคเอกชน ถอเปนการละเลยการปฏบตหนาท และละเมดสทธชมชนหรอไม อยางไร

13

ประเดนท 3 เมอมมต ไมตออายสญญาอนญาตการเชาทำาสวนปา หนวยงานทเกยวของ ดำาเนนการแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ และเปนธรรมตอผรอง หรอไม อยางไร

ในประเดนการพจารณา ทง 3 ประเดน ของคณะอนกรรมการสทธฯ มใจความสำาคญระบไวดงน

ประเดนท 1 คณะอนกรรมการเหนวาจากขอเทจจรงตางๆ เปนทยอมรบกนวามประชาชนอยอาศย และทำากนในพนทเขตปาสงวนดงใหญ มากอน อาท

-กรณการอพยพของชมชนออกจากพนทสรบรนแรง ระหวางพรรคคอมมวนสต แหงประเทศไทย กบรฐบาล โดยเฉพาะอยางยงหลงจากป 2520

-ป 2520-2544 มโครงการพฒนาพนทความมนคงตามแนวชายแดนไทย กมพชา และหนวยงานตางๆ รวมกนจดสรรททำากน ใหครอบครวละ 16 ไร โดยใหสทธทำากน (สทก.)ตามมตคณะรฐมนตร 28 สงหาคม 2522

-เพอเปนการสนบสนนการดำารงชวต ในพนทปาดงใหญ ใหแกประชาชนในป 2522 นนเอง กรมชลประทานไดขออนญาตใชประโยชน ภายในเขตพนทปาสงวนดงใหญ เพอจดสรางอางเกบนำาลำานางรอง ซงเปนเขอนดนขยายใหญ เรมสรางเมอป2523 เสรจในป2524

14

ดงนน เมอรฐอนญาตใหเอกชนเขามาทำาการปลกสรางสวนปา นบแตป 2526 ในพนท อำาเภอโนนดนแดง และอำาเภอละหานทราย โดยเฉพาะอยางยงตงแตป 2530 สรปรวมวารฐโดยกรมปาไมอนญาตให 7 บรษทเอกชนเขาทำาประโยชน ในพนทปาสงวนแหงชาต ดงใหญ 9 แปลง รวมเนอท23,746 ไร เพอปลกไมยคาลปตสบนพนทดนทำากนเดมของประชาชนชาวโนนดนแดงนนเอง

ความเปนธรรมทอยแสนไกล

แมวาประชาชนชาวอำาเภอโนนดนแดง ไดรบการจดสรรททำากน ตงแตป 2521-2528 โดยผานโครงการพฒนาพนทเพอความมนคง โดยกรมปาไมรวมกบกองทพภาคท 2 ซงมกรมทดนชวยเหลอในการรงวดแบงแปลง ตอมาเปลยนชอเปนโครงการพฒนาปาดงใหญ 1-4 การจดสรรทดนตามโครงการสทก. ซงดำาเนนการโดยกรมปาไม และโครงการจดสรรทดน ของสำานกงานการปฏรปทดนจงหวดบรรมย ทไดเขามาดำาเนนการในพนทปาสงวนแหงชาตเสอมโทรม และดำาเนนการในพนทซงเคยจดสรรไวกอนแลวคอ ในพนทโครงการพฒนาปาดงใหญ 1-2 และในพนทกรมปาไม ดำาเนนการตาม โครงการ สทก. แตระยะเวลาลวงมา 29 ป แลวนบตงแตปพ.ศ. 2521 ทมการจดการทดน จนกระทงปจจบน ปจจบนประชากรเพมขน เปนประมาณ 1,979 ครอบครว จากเดมในป

15

2522 มเพยง 840 ครอบครว ประชากรเพมขนกวา 1,139 ครอบครว ในชวง 29 ป ทผานมา ถาเฉลย จำานวนประชากร ในครวเรอน จาก 1,979 ครอบครว กไดประชากรประมาณ 9,835 คน ทมความเดอดรอน ในเรองทดนทำากน ขณะททดนทรฐอนญาตใหบรษทเอกชนเขาใชประโยชน ในปาสงวนแหงชาตดงใหญ มถง 23,746 ไร

ในกรณแปลงปลกสวนปาของบรษท นางรอง อตสาหกรรมจำากด พนท 2,830 ไร ยงเหนไดชดวา อยใจกลางของปาสงวนดงใหญ แตกลบมการกนออกจากพนทเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ กอนจะประกาศเขตใหดวย

นอกจากน การทกรมปาไม ประกาศเขตอทยานแหงชาตตาพระยา เปนจำานวนเนอท 371,250 ไร และเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ จำานวนเนอท 193,486 ไร ในวนท 22 พฤศจกายน 2539 พรอมๆ กนโดยไมมกระบวนการตรวจสอบพนททำากนของราษฎรเดม และกนพนททบซอนออกกอน จงเปนการสรางปญหาเพมเตมในการนำาทดน ทประชาชนเคยทำากนไปเปนปาอนรกษ

ดงนน การกระทำาของกรมปาไม ทอนญาตใหบรษทเอกชนเขาทำาประโยชน ในเขตปาสงวนดงใหญ ซอนทบพนทดนของประชาชนโนนดนแดง ซงทำากนอยเดม ถอเปนการกระทำาทละเมดสทธในทรพยสนของผรอง และสทธชมชน

16

นอกจากน รายงานของ คณะอนกรรมการสทธฯ ยงระบดวยวา จากขอเทจจรงของผรอง (คอราษฎรปาดงใหญ ) และผลการตรวจสอบของคณะทำางานชดตางๆ รวมถงการตรวจสอบในพนทคณะอนกรรมการฯ พบวาแมจะมมตทกหนวยงานภาครฐ ในพนทวาไมตออนญาตทงสองแปลง นบแตวนหมดอาย วนท 8 มถนายน 2546 จนถงปจจบน แตไมมกระบวนการแกไขปญหา อยางจรงจงและมประสทธภาพ

ประเดนปญหาทงสองนน กลาวคอ

1) การยตการดำาเนนการดำาเนนการใดๆ ของบรษททงสอง แปลง

ปรากฏวายงมการดำาเนนการ เกบผลอาสนตางๆ ตอไป โดยไมมมาตรการทประชาชนมสวนรวมการพจารณา และยงไมมมาตรการปฏบตใดๆ แกไขปญหาเรงดวนทตองมการฟ นฟพนทจากรองลกในแปลง และสารตกคางอนๆ

2 ) การจดสรรทดนทำากนและทอยอาศย ใหประชาชนทเดอด รอนเรองทดนทำากน

เนองจากแมจะมการสำารวจจำานวนผเดอดรอนอยางละเอยดหลายครงเพอความรอบคอบ แตปรากฏวาไมมความคบหนาใดๆ ในการแกไขปญหาทเปนจรง ประกอบกบไมมมาตรการในการปองกนการบกรกพนทสองแปลงดงกลาว จนปจจบน มผไปยดครอบครอง

17

ทดนจำานวนมาก ทำาใหเกดความขดแยงในชมชน และจะแกไขปญหาไดยากลำาบากยงขน แมจงหวดจะตงคณทำางาน เฝาระวงใหชาวบานไปปองกนการบกรกพนทหมดสญญาอนญาตกตาม ยอมเกนความสามารถของชาวบาน ตองเปนหนาทของเจาหนาทภาครฐ

นอกจากนขอเสนอของกรมปาไม และสำานกงานสงแวดลอมภาคท 11 ยงไมเปนธรรมตอผรอง และประชาชนอำาเภอโนนดนแดง กลาวคอในขณะทใหบรษททงสอง เชาทำาสวนปาในพนทถง 23,476 ไร กลบมการกนออกจากการประกาศเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ และอทยานแหงชาตตาพระยา แตเมอไมตออายอนญาต กลบมขอเสนอวาพนททงสองแปลงไมควรนำามาจดสรรใหผรอง และประชาชนทไมมทดนทำากน ดวยเหตผลวา แปลง 2,830 ไร เปนพนทอยกลางพนทปา ลอมรอบดวยพนทของเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ ซงเปนสวนหนงของผนปาเขาใหญ ดงพญาเยน ทองคการยเนสโกไดประกาศเปนเขตมรดกโลกไปแลว และแปลง 3,902 ไร กไมมความเหมาะสมทจะจดสรรแกราษฎร เพราะตดกบอางเกบนำาลำานางรอง อาจสงผลกระทบตอการชะพงทลายของดน และคณภาพของนำาโดยเฉพาะจากสารพษ

ในรายงานดงกลาว คณะอนกรรมการฯ ระบดวยวา ดงนน เมอม“มตไมตออายสญญา หนวยงานทเกยวของกลบไมดำาเนนการแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ และไมเปนธรรมตอผรอง ”

18

คณะกรรมการสทธฯ ป2550 เสนอใหจดทดนแกประชาชน-ยกเลกการเขาทำาประโยชนในปาสงวนดงใหญของเอกชนทหมดสญญา ป 2546,2552 และ 2560 ในทกแปลง

ภายหลงการตรวจสอบขอเทจจรงเรองรองเรยนของราษฎรปาดงใหญกรณขอความเปนธรรมในการจดสรรทดน ทยนตอคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตในป พ.ศ.2546 ในทสด คณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปา มมต ในการประชมครงท 26/ 2550 เมอวนท 12 กนยายน 2550 วาการทกรมปาไมอนญาตใหบรษทเอกชน เขาทำาประโยชนในเขตปาสงวนดงใหญ ซอนทบพนททำากนเดมของประชาชนอำาเภอโนนดนแดง เปนการกระทำาทละเมดสทธในทรพยสน และสทธชมชนทองถน และการทเจาหนาทไมดำาเนนการตรวจสอบและแกไขปญหาผลกระทบตอชมชนจากสวนปาภาคเอกชน ถอเปนการละเลยการปฏบตหนาทและละเมดสทธชมชน

ไมเพยงมตของคณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปา แตในการประชมของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต เมอวนท 20 กนยายน 2550 ครงท 29/2550 คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต เหนชอบตามมตของคณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปา จงกำาหนดมาตรการในการแกไขปญหา และมขอเสนอแนะเชงนโยบาย ดงน

มาตรการแกไขปญหา19

1.ใหกรมปาไม ระงบการตอใบอนญาต ใหบรษทเอกชนเขาใชประโยชน ในบรเวณ ปาสงวนแหงชาตดงใหญ ในแปลงสมปทานทหมดอายเมอวนท 8 มถนายน พ.ศ. 2549 ทง 2 แปลง ทนททไดรบรายงานฉบบน

2.ใหกรมปาไมเสนอคณะรฐมนตร เพอมมตมอบพนทสวนปาทหมดอายการอนญาตทงสองแปลง แกสำานกงานปฏรปทดน เพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) เพอจดทดนใหแกประชาชนโดยเฉพาะผทเคยทำากนอยในพนทน และพจารณารวมกบชมชน สำาหรบการกนพนทเหมาะสมเพออนรกษไวเปนปาชมชนตอไป

3.ใหกรมปาไม ดำาเนนการให บรษทนางรองอตสาหกรรมจำากด ปรบสภาพพนททเสยหายจากการขดรอง และเรยกเกบเงนคาเสยหาย จากการขดดนลกรง ไปขายของบรษทวนเกษตรไทย จำากด ภายใน 90 วน นบแตวนทไดรบรายงานฉบบน

4.ใหกรมปาไมฃยกเลกการใหเขาทำาประโยชนแกบรษทเอกชน เพอปลกสวนปาในพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญ ทหมดสญญาในป พ.ศ.2546 รวมทงทจะหมดอายสญญาในป พ.ศ.2552 และ 2560 ในทกแปลง

สำาหรบขอเสนอแนะเชงนโยบายของ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต มดงน

20

1)ใหกรมปาไม สงมอบพนทจำานวน 17,014 ไร ทเปนแปลงสวนปาทจะหมดสญญาอนญาตใหใชประโยชน รวม 7 แปลง ใหแกสำานกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม เพอจดสรรใหแกประชาชน

2)กรมปาไมตองเขมงวดในเรองการขออนญาตใหบรษทเอกชนเขาใชประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาต โดยตองใหความสำาคญตอสงแวดลอม รวมทงใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน ไดมสวนรวมในการมสทธในการจดการเฝาระวง ดแลรกษาและพทกษปกปอง ทรพยากรธรรมชาต ในพนทดงกลาวรวมดวย

ลงนามโดย คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ขณะนน ประกอบดวย นายเสนห จามรก เปนประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

กรรมการสทธมนษยชนทรวมลงนามมตดงกลาว ประกอบดวย นายจรล ดษฐาอภชย

นางสาวนยนา สภาพง นายประดษฐ เจรญไทยทว นายวสนต พานช นางสน ไชยรส

และคณหญงอมพร มศข

วนทรอคอย ไมเคยมาถง… เมอขอเสนอกรรมการสทธไมไดรบการ ปฏบต

21

จากขอมลรายงานผลสอบขอเทจจรง ของคณะกรรมการสทธมนษยชนในป พ.ศ. 2550 ทเสนอไวขางตน ระบอยางชดเจนถงกรณทมการรองเรยนถงความไมเปนธรรมทเกดกบราษฎรในพนทเขตปาดงใหญ โดยคณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปาเหนวาจากขอเทจจรงตางๆ เปนทยอมรบกนวามประชาชนอยอาศย และทำากนในพนทเขตปาสงวนดงใหญ มากอน อาท กรณการอพยพของชมชนออกจากพนทสรบรนแรง ระหวางพรรคคอมมวนสต แหงประเทศไทย กบรฐบาล โดยเฉพาะอยางยงหลงจากป 2520

นอกจากน ขอมลระบดวยวาวา ในป 2520-2544 มโครงการพฒนาพนทความมนคงตามแนวชายแดนไทย กมพชา และหนวยงานตางๆ รวมกนจดสรรททำากน ใหครอบครวละ 16 ไร โดยใหสทธทำากน (สทก.)ตามมตคณะรฐมนตร 28 สงหาคม 2522

กอนทในเวลาตอมา รฐไดอนญาตใหเอกชนเขามาทำาการปลกสรางสวนปา นบแตป 2526 ในพนท อำาเภอโนนดนแดง และอำาเภอละหานทราย โดยเฉพาะอยางยงตงแตป 2530 สรปรวมวารฐโดยกรมปาไมอนญาตให 7 บรษทเอกชนเขาทำาประโยชน ในพนทปาสงวนแหงชาต ดงใหญ 9 แปลง รวมเนอท23,746 ไร เพอปลกไมยคาลปตสบนพนทดนทำากนเดมของประชาชนชาวโนนดนแดงนนเอง แมวาประชาชนชาวอำาเภอโนนดนแดง ไดรบการจดสรรททำากน ตงแตป 2521-2528 โดยผานโครงการพฒนาพนทเพอ

22

ความมนคง โดยกรมปาไมรวมกบกองทพภาคท 2 ซงมกรมทดนชวยเหลอในการรงวดแบงแปลง ตอมาเปลยนชอเปนโครงการพฒนาปาดงใหญ 1-4 การจดสรรทดนตามโครงการสทก. ซงดำาเนนการโดยกรมปาไม และโครงการจดสรรทดน ของสำานกงานการปฏรปทดนจงหวดบรรมย ทไดเขามาดำาเนนการในพนทปาสงวนแหงชาตเสอมโทรม และดำาเนนการในพนทซงเคยจดสรรไวกอนแลวคอ ในพนทโครงการพฒนาปาดงใหญ 1-2 และในพนทกรมปาไม ดำาเนนการตาม โครงการ สทก. แตระยะเวลาลวงมา 29 ป แลวนบตงแตปพ.ศ. 2521 ทมการจดการทดน จนกระทงปจจบน ปจจบนประชากรทมความเดอดรอนในเรองทดนทำากนมเพมมากขน ขณะททดนทรฐอนญาตใหบรษทเอกชนเขาใชประโยชน ในปาสงวนแหงชาตดงใหญ มถง 23,746 ไร

นอกจากน การทกรมปาไม ประกาศเขตอทยานแหงชาตตาพระยา เปนจำานวนเนอท 371,250 ไร และเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ จำานวนเนอท 193,486 ไร ในวนท 22 พฤศจกายน 2539 พรอมๆ กนโดยไมมกระบวนการตรวจสอบพนททำากนของราษฎรเดม และกนพนททบซอนออกกอน จงเปนการสรางปญหาเพมเตมในการนำาทดน ทประชาชนเคยทำากน ไปเปนปาอนรกษ

ความเหนของคณะอนกรรมการสทธในการจดการทดนและปา และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต เหนตรงกนวาการกระทำาของกรมปาไม ทอนญาตใหบรษทเอกชนเขาทำาประโยชน ในเขตปา

23

สงวนดงใหญ ซอนทบพนทดนของประชาชนโนนดนแดง ซงทำากนอยเดม ถอเปนการกระทำาทละเมดสทธในทรพยสนของผรอง และสทธชมชน

ทวา นบแตรายงานผลสอบขอเทจจรงดงกลาวของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ทปรากฏในรายงานผลการตรวจสอบท 350/2550 และเสนอใหหนวยงานรฐทกภาคสวนทเกยวของดำาเนนนโยบายตามความเหนดงกลาว แตปรากฏวาราษฎรปาดงใหญยงคงไมไดรบการจดทดนอยางเปนธรรม นำามาสการเรยกรองในหลายวาระ ในหลายรฐบาล

การตอสเรยกรองในหลายรฐบาล

ในป 2553 สมาชกสภาเครอขายประชาชนภาคอสาน ( สอส.) สภาประชาชน 4 ภาค เรยกรองใหรฐบาลขณะนน ยกเลกมตการประชม ครงท 1/2553 ของคณะกรรมการสงวนและคมครองสตวปาแหงชาต เมอวนท 20 ตลาคม 2553 ท กำาหนดใหพนทสวนปาทหมดอายการใหสมปทานไมของกรมปาไม ปาสงวนแหงชาต ปาดงใหญ ทองทตำาบลโนนดนแดง อำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย เนอท 3,902 ไร เปน เขตหามลาสตวปาลำา“นางรอง นอกจากน ยงมการผนวกพนทสวนปา ทหมดอายการให”สมปทานบรเวณปาสงวนแหงชาต ปาดงใหญบางสวน ทองทตำาบลโนนดนแดง อำาเภอโนนดนแดง จ.บรรมย เนอท 18,875 ไร

24

สมาชกสภาเครอขายประชาชนภาคอสาน ( สอส.) สภาประชาชน 4 ภาค ไดยนขอเรยกรองของราษฏรปาดงใหญ ขอใหรฐนำาพนทมาจดสรรทอยอาศยและทดนทำากนราษฎร กรณปญหาปาดงใหญ อำาเภอโดนดนแดง จงหวดบรรมย โดยนำาพนทมาใหราษฎรเชาเชาทำาประโยชน รายละ 15 ไร ระยะเวลา 30-90 ป

การเรยกรองดงกลาว นำามาสคำาสงแตงตง คณะอนกรรมการ“แกไขปญหาขอพพาทเรองทดน กรณปญหาการอนญาตใหเอกชนใชประโยชนทดนเขตปาสงวนแหงชาต ปาดงใหญฯ โดยคำาสง ”คณะกรรมการอำานวยการเพอแกไขปญหาของเครอขายปฏรปทดนแหงประเทศไทย ท 2 /2553 ลงวนท 18 สงหาคม พ.ศ.2553 มนายสาธต วงศหนองเตย รฐมนตรประจำาสำานกนายกรฐมนตรเปนประธาน

ตอมาในป 2555 สมาชกสภาเครอขายประชาชนภาคอสาน ( สอส.) สภาประชาชน 4 ภาค ซงเปนราษฎรจากปาดงใหญทไดรบผลกระทบ ไดรวมกนเขาชอ ลงทะเบยนขอรบการจดสรรทอยอาศยและทดนทำากน กรณปาไมและทดนปาดงใหญ อำาเภอโนนดนแดง จงหวดบรรมย โดยขอสนบสนนครวเรอนละ 15 ไร ทองทอำาเภอโนนดนแดง ทดนทหมดสญญาอนญาต จำานวน 6 แปลง เนอท 16,045 ไร โดยมประชาชนผไดรบผลกระทบ รวมลงชอทงสน 1,350 คน

25

รายชอดงกลาวยนตอ อนกรรมการแกไขกรณปญหาปาไมและทดน ทไดรบการแตงตง ตามคำาสงนายกรฐมนตร ท 86/2555 ลงวนท 2 เมษายน 2555 และคำาสงรองนายกรฐมนตร ท 5 / 2555 ลงวนท 25 พฤษภาคม 2555

เสยงท รฐ ไมเคยไดยน “ ”

นายสมนก ปดชา หนงในแกนนำาราษฎรปาดงใหญ ทรวมเรยกรองขอความเปนธรรมในการจดสรรทดน จากพนทของบรษทเอกชนทหมดอายสญญาสมปทาน ใหสมภาษณกบศนยขอมล มลนธผสานวฒนธรรมวา การเรยกรองอนยาวนานน เรมขนนบแต บรษทเอกชนแหงหนง หมดสญญาสมปทาน ในป 2546

“ในครงนน ชาวบานเหนวา เมอสญญาสมปทานหมดลง กลบมกลมนายทน ผมอทธพล หลายราย เขามาจบจองพนท โดยทรฐไมดำาเนนการใดๆ ขณะทชาวบานทเคยทำากนในแถบนมานาน รวมทงชาวบาน ทเขาทำากน ทำาเกษตรผสามผสาน ภายหลงจากบรษทเอกชนหมดสมปทาน กลบไมไดรบความเปนธรรมใดๆ เราจงเรมเรยกรองขอรบการจดสรรทดน เรมตงแตการมตวแทนชาวบาน ยนเรองรองเรยนตอคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตในป 2546 จากนน กเรยกรองเรอยมาในทกรฐบาล ไมวารฐบาลพรรคประชาธปตย ของนายก อภสทธ เวชชาลวะ หรอพรรเพอไทย ของนายกยงลกษณ ชนวตร เรากไปเรยกรอง แตกยงไมมความคบ

26

หนาอะไร ชาวบานยงคงเดอดรอน ถกไลท บางคนกถกจบกม ถกตงขอหา นายสมนกระบ”

นายสมนกกลาวดวยวา เขาเปนหนงในผทถกเจาหนาทจบกม และเขาเหนวาขอหาทไดรบในทำานองวาเขาปลกป น ปลกระดมนนไมเปนธรรม เพราะเขาเพยงเรยกรองสทธในททำากนใหกบชาวบานทเดอดรอน ซงเปนสทธขนพนฐานของประชาชนทพงไดรบความคมครองจากรฐ

ศาลพพากษาใหเขาตองจำาคกอย 3 ป

“เพราะผมไมรบสารภาพ ในขอหาทผมเหนวาไมเปนธรรม ในทสดศาลจงพพากษาจำาคกผม 3 ป ผมกยอม ผมถอวาผมสถงทสด สอยางชอบธรรม เมอศาลพพากษาอยางน ผมกเคารพ ผมยอมตดคก 3 ป ผมถอวาผมยอมแลกอสรภาพของผมเพอการตอส วนนผมออกมาแลว ผมกเดนหนาตอ ผมจะเรยกรองความเปนธรรมใหชาวบานตอไป แมแตในรฐบาล คสช. ผมกไปยนเรองรองเรยนทศนยดำารงธรรมมาแลว เมอเรวๆ น นายสมนกระบ”

สถานการณหลงรฐประหารป 2557

ขณะทราษฎรจากปาดงใหญ ทไดรบผลกระทบตอเนองมายาวนาน กอนจะถกไลรอครงใหญจากคำาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ท 64/2557 และ 66/2557 ในป 2557 อยในสภาวะท

27

ยากลำาบากและตองการเรยกรองขอความเปนธรรมจากหนวยงานรฐทเกยวของ

โดยในเดอนกรกฎาคม 2557 เจาหนาทรฐไดมการผลกดนชาวบานจำานวน 700-800 คนออกจากพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญตามคำาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต ภายหลงจากชาวบานไดถกผลกดนออกจากพนทปาสงวนแหงชาตดงใหญปรากฏวากลมชาวบานไดมการแยกกนเปนสองกลม สวนหนงไปอาศยอยสวนยางพารา ทางเขาหมบานซบคะนงจำานวน 19 ครวเรอน (บางสวนอาศยอยทพกสงฆนมตประทานพร ) และอกสวนหนงไดไปพกอยทศาลาวด ลำานางรอง จำานวนประมาณ 19 ครอบครว ตอมากลมทไปพกอยทศาลาวดลำานางรองกลบถกชาวบานในพนทบรเวณรอบวดตอตานและปรากฏขอเทจจรงจากคำาบอกเลาของกลมชาวบานทไดรบความเสยหายวามทหารภายในพนทเขามากดดนกบทางวดใหดำาเนนการใหชาวบานทมาอยอาศยกบทางวดออกไปจากพนทวด กลมชาวบานดงกลาวจงจำาตองเคลอนยายไปพกอาศยอยทศนยทอผากลมสตรอนรกษทอผาพนเมอง บานลำานางรอง ตอมาเมออยนานไปทำาใหกลมขาดรายไดจงตองขยบขยายตวออกไปตงเพงขายของบรเวณทางหลวงโนนดนแดง ตาพระยา –

ขณะทในเดอน กรกฎาคม 2558 มลนธผสานวฒนธรรมไดรบเรองรองเรยนจากกลมชาวบานผถกผลกดนออกจากพนทปา

28

สงวนแหงชาตดงใหญและมาตงเพงขายของบรเวณทางหลวงโนนดนแดง ตาพระยา –

โดยชาวบานผรองเรยนระบวาไดรบหนงสอจากทางแขวงทางหลวงบรรมยฉบบลงวนท 21 กรกฎาคม 2558 ขอใหชาวบานรอยายเพงพกขายสนคาออกไปใหพนเขตทางหลวงในเขตทางหลวงหมายเลขท 348 ตอน ชองตะโก-นอยสะแก ซงอยในความดแลของแขวงทางหลวงบรรมยโดยอาศยอำานาจตามพระราชบญญตทางหลวง พทธศกราช 2535 ประกอบกบพระราชบญญตทางหลวง(ฉบบท2) พทธศกราช 2549 มาตรา 38 แหงพระราชบญญตน หากทางแขวงทางหลวงบรรมยพบวาชาวบานกลมดงกลาวยงไมมการรอยายออกไปภายใน 15 วนนบแตวนทไดรบหนงสอแจงมานนทางแขวงบรรมยจะดำาเนนการตามกฎหมายตอไป

ตวแทนชาวบานจากปาดงใหญ กลมทถกคำาสงของแขวงการทางไลรอออกจากพนท กลาววา ตงแตถกขบไลออกมาจากปาดงใหญ ชวตทกวนน ลำาบากอยางยงไมรจะทำาอยางไรตอไป จะหนไปพงใคร หลงจากทกอนหนานไดเคยรองเรยนตอคณะกรรมการสทธมนษยชาต รวมกบพนองชาวดงใหญไปแลว การทถกไลรอออกจากดงใหญ นอกจากทำาใหวถชวตทเคยเลยงชพอยดวยการหาเกบผกเกบปลาในลำาหวยและปลกพชผกเกษตรผสมผสาน ตอง

29

เปลยนแปลงไป เมอถกคำาสงไลรอนกไมรจะอยทใด จงมาอาศยเพงขายตนไมทอยรมทางเนองจากไรททำากนจรงๆ

ดานตวแทนจากแขวงทางหลวง ซงเปนหนวยงานทออกคำาสงขอใหชาวบานออกจากพนท กลาวกบเจาหนาทศนยขอมล มลนธผสานวฒนธรรม ภายหลงการประชมหารอ กบหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบกรณปญหาของราษฎรจากปาดงใหญ ทถกไลรอและมาพกอยทรมทางหลวง หมายเลขท 348 ตอน ชองตะโก-นอยสะแก

เจาหนาทแขวงทางหลวงรายนกลาววา การประชมดงกลาวซงมขนเมอวนท 10 ส.ค. 2558 หนวยงานทเขารวมประชมหารอ อาท สำานกงานทดน สปก. จปร.ทหารบกบรรมย ในทสด มตทประชมมวาใหผลกดนราษฎรกลมดงกลาวกลบภมลำาเนา แตกอนจะถงมาตรการ ผลกดนกลบน ทผานมา มโรดแมพในการดำาเนนการกบผไดรบผลกระทบกลมดงกลาว 3 ระยะ คอ

ระยะท 1 ใหเวลา 15 วน นบจากวนทไดรบหนงสอแจงจากแขวงทางหลวง จากนนตองยายออกจากพนท เมอครบกำาหนด 15 วนแลว จะตรงกบวนท 15 ส.ค.2558

ระยะท 2 หากยงไมทำาการยายออกจากพนท กยดเวลาใหอก 15 วน กลาวคอใหเวลา ทำาการยายออกจากพนทภายใน วนท 31 ส.ค.2558

30

ระยะท 3 หากราษฎรกลมนยงไมไป จำาเปนตองดำาเนนการแจงความตามกฎหมาย ในกรณบกรกพนท

เจาหนาทรายนระบวาในชวงทรอการผลกดนอออกจากพนท จะมเจาหนาทเทศบาลไปเกบขอมลประชาชนกลมน เพอตรวจสอบประวตและผลกดนกลบภมลำาเนา

เมอศนยขอมล มลนธผสานวฒนธรรม สอบถามถงแนวทางการชวยเหลอ เนองจากมลเหตของปญหา สบเนองจากการทราษฎรกลมน ถกขบไลออกจากปาดงใหญ จงตองมาพกทรมทางน

เจาหนาทแขวงทางหลวงรายน กลาววาในสวนของแนวทางการชวยเหลอ ในทประชมมการพดคยกนถง พนทสปก.วาพอมรองรบชาวบานกลมนหรอไม หรออาจเปนพนทปาสมปทานของเอกชน หรอหากชาวบานมเงน อาจใหเขาไปเชาพนทคนอนอย

เจาหนาทกลาววา ถงทสดแลว ชาวบานกลมนยงสามารถมาคาขายไดตามเทศกาล มาตงรานขายของไดตามปกต แตไมใหตงเพงพกอาศยทรมทาง

เจาหนาททางหลวงกลาวทงทายดวยวา ทมคำาสงดงกลาวจากแขวงทางหลวงนน ทำาไปตามหนาท เพราะไดรบคำาสงมาเชนกน จำาเปนตองปฏบตตาม

สวนราษฎรจากปาดงใหญกลมทถกไลรอและมาพกอยทรมทางหลวง หมายเลขท 348 ตอน ชองตะโก-นอยสะแก ทจะถก

31

ผลกดงใหกลบภมลำาเนา ตามคำาสงแขวงทางหลวงมความกงวลและหวาดกลว เนองจากแมเจาหนาทรฐจะอางวา พวกเขามทอยตามบตรประชาชน กใหกลบไปทนน

“เราจะกลบไปไดยงไง ทอยตามบตรประชาชนไมไดหมายความวาเปนททเราจะกลบไปอยอาศยไดเสมอไป บางคนยากจนมาก บางคนลำาบาก บางคนกลบไปกไมมทสำาหรบอยอาศย เรามาอยทปาดงใหญกนตงแตเมอครงทปาหมดสญญาสมปทาน เรากเขาไปอยไปทำากนกนมานาน เราอยทนน เรากใชชวตสมถะ เกบผกหาปลา เราหวงวาวนหนงเราจะไดรบการจดสรรทดน แตกมาถกไลรอ ตอนนทกคเครยดมาก เราอยดวยกนเหมอนเปนครอบครว แตการทถกรฐมาไลรอ และจะมาผลกดนกลบภมลำาเนาเหมอนเขาจะทำาใหเราแตกสานซานเซน ทำาใหเราพลดพรากจากกน แตเราไมอยากไป ปาดงใหญเปนบานของเรา พอถกไลรอมาอยรมทางแบบน ลำาบากมาก แตเรากไมอยากถกผลกดนกลบ เราไมมทจะไป ตวแทนชาว”บานรายหนง ระบ

ปจจบน......ณ วนท 16 กนยายน 2558

ลาสดเมอครบกำาหนดเสนตายของทางหลวงเมอวนท 31 สงหาคม 2558 ชาวบาน 12 ครอบครวจากชมชนตลาดควายทอยอาศยในเพงรมถนนทางหลวงมาเปนเวลาหลายเดอนหลงการถกบงคบเคลอนยายมาจากปาดงใหญตงแตเดอนกรกฎาคม 2557 ได

32

ตดสนใจขออนญาตจากเจาของทดนรายหนงตงเพงพกอาศยในทดนสปก. เปนการชวคราวในบรเวณใกลเคยงหางไปเพยง 6 กโลเมตร ปจจบนมชาวบาน 12 ครวเรอนสรางเพงชวคราวพกอาศย และยงคงรอความชวยเหลอจากราชการและหนวยงานอน เพอใหไดสทธในการอยอาศยทมนคง ตอสทธในชวตทพงมพงไดในฐานะราษฎรไทยในประเทศไทย

33