บทท 7

จรยธรรมในการปฏบตหนาท และความรบผดชอบ

จรยธรรม หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม หรอ ระบบการกระทำาความดละเวนความชว

จรยธรรมในการปฏบตหนาท หมายถง การมคณธรรมและจรยธรรมในการทำางานเปนการทำางานอยางมจตใจสำานก ถกวธ เปนขนตอน มประสทธภาพ และเปนทยอมรบของผอนในสงคม ซงมองคประกอบสำาคญ ดงน

1. มความซอสตย ในการทำางานเราจะตองมความซอสตยตอหนาทและงานทเราไดรบมอบหมาย ปฏบตงานดวยความจรงใจ และไมคดโกงหรอหลอกลวงผอน เราจงจะไดรบความไววางใจจากผรวมงาน

2. มความเสยสละ ในการทำางานรวมกบผอน เราจะตองเหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน ไมเหนแกตว รจกการใหและการแบงปน ชวยเหลอผอนโดยไมหวงผลตอบแทนเสยสละความสขสวนตวเพอประโยชนสวนรวม อทศตนเพอการทำางาน จงจะไดรบความรกและความนบถอจากผรวมงาน

3. มความยตธรรม ในการทำางานตองไมลำาเอยงหรอยดถอสงใดสงหนงตามทเราเชอตองมความเปนกลาง ยดถอความถกตองเปนหลก ไมมอคตกบเรองตางๆ ทไดยนหรอไดรบฟงจงจะเปนทนานบถอของผรวมงาน

4. มความประหยด ในการทำางานเราจะตองเรยนรจกอดออม ไมฟมเฟอย ตองคำานงถงความคมคาในการใชทรพยากร โดยการนำาสง

ทเหลอใชหรอสงทไมมประโยชนแลวมาดดแปลง ซอมแซม หรอแกไข เพอใชในการทำางาน ซงเปนการทำางาน ซงเปนการทำาสงทไมมคณคามากขน

5. มความขยนและอดทน ในการทำางานเราจะตองมความมงมนตองานทเราไดรบมอบหมาย เพอใหงานนนบรรลเปาหมายตามทไดตงไว เมอพบปญหาหรออปสรรคในการทำางานใหนำาปญหาหรออปสรรคนนมาปรบปรงและแกไขใหดยงขน ซงปญหาหรออปสรรคเหลานนจะเปนบทเรยนททำาใหเราแขงแกรงและพรอมทจะกาวสงานตอไปไดอยางมนคง

6. มความรบผดชอบ ในการทำางานตองมความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายผรวมงาน ลกคา และสงแวดลอม โดยใชวตถดบทมคณภาพมาผลตสนคา รวมทงไมทำาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวย

7. มความตรงตอเวลา เปนวนยพนฐานในการทำางาน มความตรงตอเวลา ไมมาทำางานสายและตองสงงานทไดรบมอบหมายตามกำาหนด เพราะถาเราไมสงงานตามกำาหนดจะทำาใหผททำางานตอจากเราไดรบผลกระทบ และจะทำาใหงานนนไมเสรจตามเปาหมายทวางไว ซงสรางความเสยหายตอองคกร

แผนผงแสดงแหลงทมาของจรยธรรม

ความสาคญของคณธรรมจรยธรรม

1. ชวยใหชวตดำาเนนไปดวยความราบรนและสงบ

2. ชวยใหมสตสมปชญญะอยตลอดเวลา

3. ชวยสรางความมระเบยบวนยใหแกบคคลในชาต

4. ชวยควบคมไมใหคนชวมจำานวนมากขน

5. ชวยใหมนษยนำาความรและประสบการณมาสรางสรรคแตสงทมคณคา

6. ชวยควบคมความเจรญทางดานวตถและจตใจของคนใหเจญไปพรอม ๆ กน

จรยธรรมในการทางานทวไป

จรยธรรมทนำามาซงความสขความเจรญในการทำางานและการดำารงชวต เรยกวา มงคล 38 ประการ มงคล ชวตทเกยวของกบการทำางานมดงน

1. ชำานาญในวชาชพของตน ( มงคลชวตขอท 8 ) เปนการนำาความรทเลาเรยน ฝกฝน อบรม มาปฏบตใหเกดความชำานาญจนสามารถยดเปนอาชพได

2. ระเบยบวนย ( มงคลชวตขอท 9 ) การฝกกาย วาจาใหอยในระเบยบวนยทสงคมหรอสถาบนวางไวเปนแบบแผน

3. กลาววาจาด( มงคลชวตขอท 10 ) คอ วจสจรต 4 ประการ ไดแก ความจรง คำาประสาน สามคคคำาสภาพ คำามประโยชน

4. ทำางานไมคงคางสบสน ( มงคลชวตขอท 14 ) ลกษณะการทำางานของคนโดยทวไปม 2 แบบ

– การทำางานคงคางสบสน คอ ทำางานหยาบยงเหยง ทำางานไมสำาเรจ

– การทำางานไมคงคาง คอ การทำางานดมระเบยบ ทำางานเตมฝมอ และทำางานใหเสรจ

จรยธรรมในการทางานผบรหาร

ผบรหาร คอ ผทมหนาทในการบรหารจดการงานใหเกดประสทธภาพสงสด ซงตองยดถอแนวทาง ดงน

1. มหรโอตตปปะ คอ ความเกรงกลวตอบาป ความละอายใจในการทำาชวทงตอหนาและลบหลง ไมอคตลำาเอยงเพอผลประโยชนของตน

2. เวนอคต 4 ประการ คอ เปนอคตทผบรหารไมควรนำามาใช ไดแก

- ฉนทาคต คอ ความลำาเอยงเพราะชอบหรอลำาเอยงเพราะรก

- โทสาคต คอ ความลำาเอยงเพราะโกรธหรอไมชอบ

- โมหาคต คอ ความลำาเอยงเพราะหลง รเทาไมถงการณ

- ภยาคต คอ ความลำาเอยงเพราะกลวเกรงหรอกลวภยจากผมอำานาจ

3.มพรหมวหาร 4 คอ คณสมบตอนประเสรฐของผบรหาร ไดแก

- เมตตา คอ คามรกความปรารถนาใหผอนมความสข

- กรณา คอ ความสงสารอยากชวยเหลอผอนใหพนทกข

- มทตา คอ ความเบกบานและยนดเมอเหนผอนไดด

- อเบกขา คอ ความมใจเปนกลาง มนคง เทยงตรง

4.มสงคหวตถ 4 คอ เปนเครองยดเหนยวประสานไวใหเกดความสามคค ไดแก

- ทาน คอ การแบงปนสงของใหเผอนทสมควรให มความเออเฟ อเผอแผ

- ปยวาจา คอ การกลาววาจาสภาพ มประโยชน

- อตถจรยา คอ การประพฤตตนใหมประโยชนแกผอน

- สมานตตตา คอ ทำาตนใหเขากบผอนไดอยางเสมอภาคตามความเหมาะสม

จรยธรรมของผประกอบอาชพคาขาย

1. ตาด หมายถง รจกสนคา ดของเปน สามารถคำานวณราคา กะตนทน เกงกำาไรไดแมนยำา

2. จดเจนธรกจ หมายถง รจกแหลงซอขายสนคา รความเคลอนไหวและความตองการของตลาด

3. พรอมดวยแหลงทนเปนทอาศย หมายถงเปนทเชอถอไววางใจในหมแหลงลงทนใหญ ๆ

พอคาแมคาตองมคณสมบต 3 ประการ ดงน จงจะมความเจรญรงเรอง มนคง และมผลกำาไรจรยธรรมทสำาคญอกประการหนง คอ เวนจากมจฉาวณชชา ไดแกการคาขายทผดศลธรรม 5 อยาง

1. คาขายศสตราวธ เพราะการสงเสรมการประหตประหารกน

2. คาขายมนษย เพราะการสงเสรมการกดขขมเหงใหเปนทาส

3. คาขายสตวเพาเอาเนอขาย เพราะเปนการขาดเมตตาจต

4. คาขายนำามนและยาเสพตดใหโทษ ไดแก สราเมรย ยาเสพตดอยาง ฝน กญชา

5 คาขายยาพษ ตลอดทงของพษตางงๆ เปนการสงเสรมการทำาลายชวตทางออม กอความทกขทรมาน แกชวต

จรยธรรมของขาราชการ จรยธรรมในฐานะผใตบงคบบญชา

จรยธรรมตอตนเอง

- เปนผมศลธรรม และประพฤตตนเหมาะสม

- ซอสตย

- มทศนคตทดและพฒนาตนเอง

จรยธรรมตอหนวยงาน

- สจรต เสมอภาค ปราศจากอคต

- ทำางานเตมความสามารถ รวดเรว ขยน ถกตอง

- ตรงตอเวลา

- ดแล รกษา และใชทรพยสนของทางราชการอยางประหยด

จรยธรรมตอผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา และผรวมงาน

- รวมมอ ชวยเหลอ แนะนำา ทำางานเปนทม

- เอาใจใสดแลลกนอง

- สรางความสามคคในการปฏบตหนาท

- สภาพ มนำาใจ มมนษยสมพนธ

- ละเวนการนำาผลงานของผอนมาเปนของตน

จรยธรรมตอประชาชนและสงคม

- ใหความเปนธรรมเออเฟ อ มนำาใจ สภาพออนโยน

- ประพฤตตนใหเปนทเชอถอแกบคคลทวไป

- ละเวนการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด ซงมมลคาเกนปกตวสยจากผมาตดตอ

จรยธรรมในฐานะหวหนางาน

จรยธรรมพนฐานของหวหนางาน ม ๔ ประการ คอ

- ความซอสตยตอหนวยงานแม

- ความซอสตยตอหนวยงานของตน

- ความรบผดชอบตอหนาท

- ความเสยสละ

- รบผดชอบในความสำาเรจและความลมเหลวของหนวย

- ตองเปนตวอยางทด

- สรางความเปนอนหนงอนเดยวกนภายในหนวย

- สงงานไมเกนขดความสามารถของหนวยรอง

- ตรงไปตรงมา

-ยตธรรม

- ไมเหนแกตว

จรยธรรมในฐานะฝายบรการ และสนบสนน

- พงปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรต

- ปฏบตงานดวยความละเอยดรอบคอบ

- มความรบผดชอบ

- พฒนาความรความสามารถในการปฏบตหนาทอยเสมอ

- ประหยดทรพยากรของหนวยงาน

- ดำารงชพใหเหมาะสมกบฐานะ ไมฟมเฟอย ไมสรยสราย

- รกษาจรรยาวชาชพทกำาหนดไวอยางเครงครด

- มมนษยสมพนธอนดกบทกคน

จรยธรรมในการทางาน ขอทพงละเวน (จากประสบการณ)

- ไมนนทานาย หรอกลาวถงสวนไมดของนายใหผใดฟงทงสน

– ไมพดเรองสวนตวของนายใหผอนทราบแมคนใกลชดในครอบครวของเรา

– ไมปดบงเรองใด ๆ กบนายแมความผดของตวเองกยอมรบผดอยางตรงไปตรงมา

– ไมฟองนายในเรองทเพอนรวมงานหรอลกนองทำาผดพลาด บางเรองกลบตองออกรบหนาแทนเสยเอง

– ไมเอาเปรยบเพอนรวมงานในทกเรอง

– ไมเหนแกตวเอาความดใสตวเพยงคนเดยว หรอโยนความผดใหผอน

– ไมงอนหรอแสดงสหนาไมพอใจนาย เมอนายใชอารมณกบเรา

– ไมเถยงนายตอหนาผอน ใชวธขออนญาตชแจงเมอไมมคนอนแลว

– ไมตองใหนายสงไปเสยทกเรอง

– ไมกาวกายเรองสวนตวของนาย

– ไมทำาหรอสงเสรมหรอสนบสนนใหนายทำาในสงทผดศลธรรม, คณธรรม, จรยธรรม, ระเบยบ, ขอบงคบ ตลอดจนกฎหมายบานเมอง

– ไมประพฤตตนผดศลธรรม, จรยธรรม, ระเบยบ, ขอบงคบ, กฎหมายบานเมอง จนมเรองเดอนรอนมาถงนาย

– ไมรบสนบนหรอของกำานลในลกษณะสนบนจากบคคลอน

– ไมใชหนาทและฐานะทอยหนาหองนาย เพออำานวยประโยชนใหแกพวกพอง หรอคนในครอบครวในทางทไมสมควร

– ไมนำาพวกพองหรอคนในครอบครวมาเปนภาระใหนายชวยเหลอ

– ไมรองขอความชวยเหลอในเรองสวนตวใด ๆ จากนาย ยกเวน นายยนมอเขาชวยเหลอเอง

– ไมกดกนบคคลใด ๆ ไมใหเขาพบหรอตดตอกบนาย ยกเวนบคคลทนายสงไว (ไมหวงนาย)

– ไมตดสนใจหรอออกความเหนแทนนายในเรองทบคคลในหนวยงานขอใหถามนาย

– ไมแกหนงสอของหนวยรอง และสงกลบคนเสยเองกอนนำาเรยนนาย

– ไมตอบนายวา ไมทราบ อยเสมอ ๆ ควรใชคำาพดวา ขอ“ ” “อนญาตไปตรวจสอบกอน”

– ไมใชโทรศพทของนาย หรอเวลาทจะตองปฏบตหนาทใหนายไปตดตอเรองสวนตว

– ไมฉวยโอกาสแสวงประโยชนสวนตวจากบคคลทมาตดตอกบนายหรอแขกของนาย

– ไมเปดเผยขอราชการหรอการสงการของนายทเปนเรองลบ หรอเรองทไมควรเปดเผยทวไป ใหแกบคคลทไมเกยวของ

– ไมอางนายหรอคำาสงนาย หรอทำาใหผอนเขาใจวาเปนคำาสงนาย ตอผอนเพอประโยชนตน

– ไมขออนญาตไปทำาธระสวนตวโดยไมคำานงถงความสำาคญของงานของนายในวนนน

จรยธรรมในการทางาน ขอทพงปฏบต (จากประสบการณ)

– กลาวสรรเสรญความดของนายตอบคคลอนเสมอ (ถงแมมสวนทไมดอยบางกจะพดเฉพาะสวนทด)

– รกษาความลบในเรองสวนตวของนาย

– กลาพด กลาถาม กลาแสดงความคดเหนทกเรอง อยางตรงไปตรงมา

– เสนอแนะนายในการดแลสวสดการและความกาวหนาของเพอนรวมงานและลกนอง

– ทำาใจใหพรอมทจะรองรบอารมณโกรธหรอถกดาวา ถกตำาหนจากนาย (บางคน) โดยไมแสดงออกซงความไมพอใจ

– ชแจงเหตผลใหนายทราบเมอนายอารมณเยนลงแลว

– ดแลตอนรบผมาตดตอกบนาย และแขกของนายอยางเทาเทยมกน โดยไมตองใหนายสง

– รเรมวาดภาพลวงหนาเสมอ สมมตวาถาเราเปนนายเราจะตองไปไหน ทำาอะไรบางในวนนและพรงน ควรจะตองรบรหรอเตรยมการอยางไรบาง แลวเรากเตรยมแบบนนใหนายโดยไมตองรอใหนายสงกอนจงทำา

– ประพฤตปฏบตตนอยในศลธรรมอนด การพดตดตอประสานงานกระทำาดวยวาจาสภาพ แตงกายเรยบรอยถกระเบยบ มวนยในการแสดงการเคารพ ไมถอตววาอยหนาหองนายแลวไมตองไหวใคร ทำาตวใหผอนชนชม

– ปฏบตตอบคคลตาง ๆ ตามนโยบายของนาย เชน ผใดไมตองการพดโทรศพทดวย หรอไมอยากใหเขาพบ เปนตน ตองรจกหาวธพดปฏเสธโดยนมนวล ไมใหเขารสกวานายสงไว

– หากตรวจพบขอผดพลาดในหนงสอทจะนำาเรยนนาย ควรนำากลบไปถามนายรองคนสดทายทเซนเสนอขนมาใหทานตดสนใจ

และรบผดชอบดำาเนนการตอไป ไมควรตดตอกบเจาของ ยกเวนเปนคำาผดเลก ๆ นอย ๆ ทไมควรกวนนายรอง

– มาถงททำางานกอนนายและกลบหลงนายเสมอ

– ใชคำาพดทเหมาะสมในการตอบผมาตดตอในขณะทนายพกผอนอย หรอออกไปรบประทานอาหารกลางวนแลวยงไมกลบเขาสำานกงาน

– รบตดตอแจงใหนายทราบทนททนายใหญเรยกพบ หรอมบนทกสงการในหนงสอ ตองเรยนรนสยใจคอของนายรวาสงใดทเรา–ควรพด ควรทำาหรอไม แคไหน อยางไร ในชวงจงหวะเวลาใด

การจดการดานจรยธรรม

การดำาเนนธรกจใดกตามพฤตกรรมการหลอกลวง ฉอฉล การลวงความลบทางการคาและอนๆ ไมไดเกดแตเฉพาะในองคการขนาดใหญเทานน องคการขนาดยอมกมปญหาเหมอนกนจรยธรรมทางธรกจเปนเรองทมความละเอยดออน ซบซอน ทงยงมผลตอความนาเชอถอของกจการอกดวย การดำารงไวซงกจการของธรกจขนาดยอมไมใชสงทพงปฏบตไดโดยงาย โดยเฉพาะในชวงทกจการตองเผชญกบการแขงขนปญหาทางการเงนจนบางครงผประกอบการอาจลมเรองจรยธรรม แสวงหาผลประโยชนเฉพาะหนา ไมวาจะเปนเรองการเลยงภาษ การแสดงงบการเงนเทจเพอการขอกเงนกบสถาบนการเงนและเจาหน การบดเบอนขอกบลกคา เปนตน

แนวคดทผดพลาดมากทสดขององคการอกประการหนง คอ ความเชอถอทวา จรยธรรมและผลกำาไรเปนสงทขดแยงกน พฤตกรรมทางจรยธรรมจะมความเกยวของกนโดยตรงกบผบรหาร แตถาผบรหารพจารณาถงผลประโยชนทองคการจะไดรบกจะพบวามอยหลายประการดวยกน คอ

1. องคการสามารถรกษาความนาเชอถอของกจการไวได ในขณะเดยวกนองคการทขาดจรยธรรมทางธรกจจะไดรบผลตอบแทนในระยะสนเทานน

2. การมกรอบจรยธรรมทมนคงจะใหแนวทางแกผบรหาร ทจะเผชญกบสภาพแวดลอมภายนอกทมการเปลยนแปลงและมความซบซอน

3. ผบรหารมแนวทางทปฏบตตอผมสวนไดสวนเสย ทชดเจนบนพนฐานความเชอมน

4. องคการทมจรยธรรมจะไดรบการเอาใจใสจากลกคา

ปญหาการละเมดจรยธรรมใน

เมอองคการตองเผชญกบปญหาการตดสนใจเกยวกบจรยธรรม ไมไดหมายความวา ผบรหารหรอผประกอบการจะทำาการตดสนใจไดอยางถกตอง ในความเปนจรงแลวการปฏบตทขาดจรยธรรมสวนใหญเปนผลมาจากสภาวการณทเกดขน ตลอดจนคานยมทางศลธรรมของแตละบคคล สาเหตการละเมดจรยธรรมขององคการพอสรปไดดงน

1. เปาหมายองคการ การละเมดจรยธรรมอาจเกดจากการทจะทำางานใหบรรลเปาหมายไมวาจะเปนในดานของผลกำาไร การไดเปรยบทางการแขงขน คาใชจาย ฯลฯ ซงเปาหมายดงกลาวมผลตอการตดสนใจ ในการดำาเนนงานของผบรหารจนอาจกอใหเกดปญหาการละเมดจรยธรรมขนภายในองคการได

2. เปาหมายสวนบคคล การตดสนใจของแตละบคคลมกยดถอเปาหมายหรอความตองการของตนเปนหลก จนมผลตอการละเมด

จรยธรรมเกดขน เชน ความตองการทจะไดเลอนตำาแหนงในสายงาน หอการไดรบการยอมรบ เปนตน

3. การแขงขนมผลตอพฤตกรรมสวนตว และขององคการเปนอยางมาก เพอความอยรอดขององคการ สงทไมเคยยอมรบมากอนอาจไดรบการยอมรบ เชน การโฆษณาชวนเชอและพฤตกรรมอนๆ ทตอบโตการแขงขน การเรงออกผลตภณฑใหมจนมไดคำานงถงคณภาพ เปนตน

4. การฉกฉวยโอกาสทเอออำานวย ในสถานการณทางธรกจเอออำานวยจนกอใหเกดการประพฤตปฏบตทละเมดจรยธรรมได เชน การเรงการผลตจนผลตภณฑไมไดมาตรฐาน การเพมเวลาการปฏบตงานใหกบพนกงาน เปนตน

5. การเลยนแบบกน องคการถงแมจะรบรถงความไมถกตอง แตถาสงเหลานนมการประพฤตปฏบตกนอยางกวางขวาง กอาจมผลกระทบตอการตดสนใจของผบรหารองคการ เชน การหลกเลยงภาษ การขาดความรบผดชอบตอปญหามลภาวะ เปนตน

6. การดำาเนนธรกจขามชาต เนองจากกฎหมายและวฒนธรรมของแตละประเทศมความแตกตางกน การปฏบตทผดกฎหมายอกประเทศหนงอาจไดรบการยอมรบจากอกประเทศหนง

7. การขาดความรบผดชอบ บคคลประเภทนมกกอใหเกดปญหาตอสงคมอยเสมอ ไมวาจะเปนการประพฤตปฏบตทผดกฎหมาย การไมคำานงถงความถกตอง ซงนบวาเปนอนตรายตอจรยธรรมและความรบผดชอบตอสงคมเปนอยางมากปญหาจรยธรรมขององคการเปนสงทสามารถจดการได โดยอาศยกระบวนการทางจรยธรรมเพอ

กำาหนดกรอบทางจรยธรรม หลกความเชอ จรรยาบรรณ การตรวจสอบและการควบคม

ขนตอนการจดการกบพฤตกรรมทางจรยธรรม

การสรางมาตรฐานทางจรยธรรมถอเปนเพยงขนตอนหนงขององคการ แตการรกษามาตรฐานทางจรยธรรมนนถอเปนสงททาทายตอการจดการอยางแทจรง การปลกฝงพฤตกรรมทางจรยธรรมเปนสงทสามารถจดการได องคการสามารถดำาเนนการตามขนตอนดงตอไปน

1. การกำาหนดกรอบทางจรยธรรมและสรางหลกความเชอถอในองคการ องคการจะตองพฒนากรอบทางจรยธรรมใหชดเจน เปนรปธรรมและสามารถนำาไปปฏบตไดในแตละประเดน เพอใชเปนแนวทางในการดำาเนนงานขององคการ การกำาหนดกรอบทางจรยธรรมนนมกระบวนการทสำาคญ 4 ขนตอน คอ

1.1. การรบรทางจรยธรรมทเกยวของกบการตดสนใจ กอนทองคการจะทำาการตดสนใจปญหาใดทางจรยธรรมไดอยางเหมาะสม ควรตองรถงสถานการณทเปนอย องคการจะตองกำาหนดประเดนทางจรยธรรมทเกยวของ ทงนเพราะองคการตางๆ สวนใหญยงขาดความเขาใจอยางเพยงพอ ดงนนเพอหลกเลยงปญหาดงกลาว องคการตองพจารณาถงปญหาทางจรยธรรม ในแตละประเดนไมวาจะเปนในดานความซอสตย ความรบผดชอบตอลกคา ความยตธรรม ความเอาใจใสตอชมชน สงแวดลอม และอนๆ

1.2. การกำาหนดผมสวนไดสวนเสยและผลกระทบทจะเกดขน เนองจากความตองการของผมสวนไดสวนเสยขององคการมกจะขดแยงกน เชน พนกงานตองการใหองคการปฏบตตามกฎหมายคมครอง

แรงงานอยางเครงครด ลกคาตองการผลตภณฑทมคณภาพในราคาทเหมาะสม ผถอหนตองการผลตอบแทนระดบสง ชมชนตองการใหองคการมความเอาใจใสตอสงคม เปนตน องคการจงตองรกษาดลยภาพของเปาหมายทขดแยงกน และเลอกวาจะสรางความพอใจใหกบกลมใดและในระดบใดกอนตดสนใจ ผบรหารตองพจารณาผลประโยชนทขดแยงกนของผมสวนไดสวนเสยวากลมใดมความสำาคญในสถานการณนนๆ

1.3. การสรางทางเลอกในทางปฏบตโดยองคกรตองพจารณาถงทางเลอกทเปนไปได และผลกระทบทเกดขนในแตละทางเลอกวามตอกลมใดบางและในระดบใด จำาแนกผลดผลเสยในแตละทางเลอก

1.4. กำาหนดทางเลอกทดทสดและปฏบต ซงองคการควรคำานงถงความสอดคลองกบเปาหมายคานยมและวฒนธรรมองคการ การตดสนใจทางจรยธรรมจงไมใชภาระงานทงาย ดงนน กรอบทางจรยธรรมทองคการกำาหนดขนน จะทำาใหผเกยวของรบรผลกระทบทจะเกดขนกบกลมตางๆ

2. การหลกจรรณยาบรรณ จรรณยาบรรณ (Ethical) คอ ขอความทบงบอกถงมาตรฐานเชงพฤตกรรมอะไรบางทคาดหวงไวใชเปนแนวทางทเปนรปธรรมในการปฏบตและหลกทางจรยธรรมทองคการคาดหวงวาจะไดรบจากบคลากร แมจรรยาบรรณจะไมใหหลกประกนเกยวกบพฤตกรรมทางจรยธรรมกตาม แตจรรยาบรรณไดสรางมาตรฐานเชงพฤตกรรมใหกบองคการ การจดการดานจรยธรรม โดยทวไปเกดจากความตองการของผบรหาร ไมวาจะเปนหลกความเชอและจรรยาบรรณ ดงนน การสรางแบบอยางทางจรยธรรมทด ผบรหารจะ

ตองเนนทการประพฤตตวเปนแบบอยางมากกวาการใชการพดหรอการกำาหนดแตนโยบาย

3. การประกาศใชหลกจรรยาบรรณ องคการจะตองดำาเนนการเมอพบวามการกระทำาทละเมดหลกจรรยาบรรณ ถาบคลากรภายในองคการเรยนรวาจะไมไดรบการลงโทษเมอมการละเมดจรรณยาบรรณ จรรณยาบรรณทสรางขนมาจะไมมความหมาย การทองคการกำาหนดจรรณยาบรรณเปนสงทงาย แตการทจะคงไวนนเปนเรองทยงยาก ถาตองนำามาใชในชวตประจำาวน

4. การฝกอบรมการประพฤตปฏบตจรยธรรม การปลกฝงจรยธรรมเพอสรางเปนวฒนธรรมเปนสงทองคการตองดำาเนนการตอจากการสรางจรรณยาบรรณและการประกาศใช องคการจะตองแสดงใหบคลากรเหนวาองคการไดตกลงใจ ทจะปฏบตตามหลกจรยธรรมทองคการกำาหนดอยางมนคง ซงวธการทมประสทธผลมากทสด คอ การฝกอบรม เพอปลกจตสำานกทถกตองใหกบบคลากรไดทราบถงระบบคานยมทยดถอปฏบต

5. การเลอกบคลากรทเหมาะสม จรยธรรมสวนหนงเปนเรองของพนฐานของแตละบคคล ดงนน การเลอกบคลากรทมหลกการและคานยมทางศลธรรมทดจะใหหลกประกนเกยวกบปญหาการละเมดจรยธรรม เพราะการตดสนใจทางจรยธรรมบคลากรจะตองมขอผกพนตอจรยธรรม เพอใหการแกไขปญหาและทำาในสงทถกตองในสถานการณตางๆ

6. การตรวจสอบจรยธรรม เปนวธทดทสดวธหนงในการประเมนประสทธผลของระบบจรยธรรมเกยวกบเรองขอกำาหนดตางๆ ท

ระบวาสงใดดถกตอง และสงใดไมดไมถกตอง โดยองคการอาจตงคณะกรรมการจรยธรรม เพอทำาการตรวจสอบตดตามผลและทบทวนความเขาใจในทางปฏบตเกยวกบจรยธรรม ตลอดจนการกำาหนดหลกเกณฑ เพอแกไขปญหาดานจรยธรรม

7. การสรางวฒนธรรมการตดตอสอสาร สภาพแวดลอมทางจรยธรรมนนตองเปดโอกาสใหบคลากรรายงานการละเมดจรยธรรมทพวกเขาไดพบเหนผานชองทางทเหมาะสมการสรางการมสวนรวมในการกำาหนดมาตรฐานทางจรยธรรม โดยการสนบสนนใหเสนอขอมลยอนกลบเกยวกบมาตรฐานทางจรยธรรมทกำาหนด ทงนเพราะผบรหารคงไมสามารถเขยนจรรยาบรรณใหกบบคลากรปฏบตไดอยางครบถวน ดงนนบคลากรควรมสวนในการกำาหนดและปรบปรงคณภาพของมาตรฐานทางจรยธรรมใหกบองคการ

ความรบผดชอบ

ความหมายของความรบผดชอบ

ความรบผดชอบ ตรงกบคำาศพทในภาษาองกฤษวา Responsibility อนเนองจากศพท2 คำา คอ Respone กบ Ability ทงนมผใหความหมายของความรบผดชอบไวอยางสอดคลองกนวา หมายถง คณลกษณะของบคคลซงแสดงออกโดยมความสนใจเอาใจใส ตงใจจรงทจะปฏบตหนาทซงไดรบมอบหมายดวยความพากเพยร พยายาม อดทนตออปสรรคใดๆ ทขดของ มการวางแผนงานอยางละเอยดรอบคอบ เพอใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไว

ประเภทของความรบผดชอบ

ไดแบงประเภทของความรบผดชอบตามลกษณะความหมายไวอยางสอดคลองดงน

1. ความรบผดชอบตอตนเอง2. ความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกร3. ความรบผดชอบทางกฎหมาย 4. ความรบผดชอบทางเศรษฐกจ

ซงแตละประเภทมรายละเอยดดงน

1) ความรบผดชอบตอตนเอง หมายถงการรบรฐานะและบทบาทของตนทเปนสวนหนงของสงคม ซงจะตองดำารงตนอยในสภาพทชวยเหลอตนเองได โดยทบคคลควรจะวเคราะหและแยกแยะวาสงใดถกหรอผดเหมาะสมหรอไม และมความสามารถทจะเลอกตดสนใจในการเปนทยอมรบของสงคม ความรบผดชอบตอตนเองแบงไดเปน

1.1 ความรบผดชอบในดานการรกษาสขภาพอนามยของตนเองคอ สามารถเอาใจใสและ ระมดระวงสขภาพอนามยของตนเอง ใหมความสมบรณแขงแรงอยเสมอ

1.2 ความรบผดชอบในการหาเครองอปโภคบรโภคคอ สามารถจดหาและดแลเครองใชสวนตวใหเปนระเบยบเรยบรอย อยในสภาพทสามารถใชงานไดเหมาะสม

1.3 ความรบผดชอบในดานสตปญญาและความสามรถคอ ตงใจศกษาเลาเรยนใฝหาความรตางๆ การฝกฝนตนเองในดานประสบการณตางๆ

1.4 ความรบผดชอบในดานความประพฤตคอรจกประพฤตใหเหมาะสม เปนผมระเบยบวนย ดำารงตนใหอยในคณธรรม จรยธรรม

1.5 ความรบผดชอบในดานมนษยสมพนธคอ รจกทจะปรบตวใหอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางเหมาะสม

1.6 ความรบผดชอบในดานเศรษฐกจสวนตวคอรจกวางแผนและประมาณการใชจายของตน โดยยดหลกการประหยดและอดออม

1.7 ความรบผดชอบเรองการงาน คอ เมอไดรบมอบหมายใหทำากจใดกตองทำาใหเรยบรอยภายในเวลาทกำาหนด

1.8 ความรบผดชอบตอการกระทำาของตน คอยอมรบผลการกระทำาของตนทงผลดหรอ ในดานทเกดผลเสยหาย

2. ความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกร หมายถง ภาระและหนาทของบคคลซงเกยวของและมสวนรวมตอสวสดภาพของสงคมทตนเปนสมาชก ดวยเหตทบคคลทกคนเปนสวนประกอบของสงคมไมวาจะเปนสงคมขนาดเลก จนถงสงคมขนาดใหญไดแกครอบครว ชนเรยน สถานศกษา ชมชน และประเทศชาตตามลำาดบ ดงนนการกระทำาของบคคลใดบคคลหนงยอมตองสงผลกระทบตอสงคมสวนรวมไมมากกนอย เมอบคคลทกคนมภาระหนาททจะเกยวพนกบสวสดภาพของสงคม ทตนดำารงอยบคคลจงมหนาทและความรบผดชอบตองปฏบตตอสงคม 5 ประการดงน

2.1 ความรบผดชอบตอ บดามารดาและครอบครวไดแกใหความเคารพและเชอฟง ชวยเหลอการงานใหเตมความสามรถในแตละโอกาสอนสมควร ประพฤตตนเปนคนด ตงใจศกษาเลาเรยน ไมนำาความเดอดรอนมาสครอบครวและชวยกนรกษา และเชดชชอเสยงวงศกระกล

2.2 ความรบผดชอบตอเพอน ไดแก การใหความรกแกเพอนเปรยบเสมอนพนองของตน ตกเตอนเมอเพอนกระทำาผดแนะนำาใหเพอนกระทำาในสงทถกตอง ชวยเพอนอยางเหมาะสมและถกตอง ไมเอารดเอาเปรยบ ใหอภยในกรณทเกดความผดพลาดหรอบาดหมางกน ใชถอยคำาสภาพตอกนดวยความออนโยน

2.3 ความรบผดชอบตอสถานศกษาครอาจารยไดแกการตงใจศกษาเลาเรยน ไมหนเรยน เคารพและเชอฟงครอาจารยชวยเหลอกจกรรมงานของสถานศกษาอยางเครงครด รกษาความสะอาดไมทำาลายทรพยสมบตของสถานศกษา รกษาและสรางชอเสยงเกยรตยศของสถานศกษา

2.4 ความรบผดชอบตอชมชน ในฐานะทเปนสมาชกของชมชน ไดแก เคารพ และปฏบตตามระเบยบขอบงคบ หรอขนบธรรมเนยมประเพณทยดถอภายในชมชนของตน ชวยรกษาสาธารณสมบตและใหความรวมมอในการทำางานเพอพฒนาชมชน ไมละเลยตอพลเมองด

2.5 ความรบผดชอบตอประเทศชาต ไดแกปฏบตตามกฎหมายหรอระเบยบตางๆ ของสงคมรกษาสาธารณสมบตของชาตใหความรวมมอ และชวยเหลอเจาหนาทในการรกษาความมนคงของชาตจงรกภกดตอชาตศาสนา พระมหากษตรยรกษาความสามคคของคนในชาตดำารงไวซงศลปวฒนธรรมแหงความเปนไทย ความรบผดชอบเปนคณสมบตทดอยางหนง ซงจำาเปนอยางยงทควรปลกฝงใหแกเดกและเยาวชนไทย นอกจากความมระเบยบวนย ความซอสตยสจรต ความขยนมนเพยร มมานะอตสาหะ และความเสยสละอนเปนคณลกษณะของพลเมองด

ความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกร ซงคอการดำาเนนกจการภายใตหลกจรยธรรมและการจดการทดโดยรบผดชอบสงคมและสงเเวดลอมทงภายในและภายนอกองคกร อนนำาไปสการพฒนาทยงยน"

ระดบของ CSR

ระดบ 1 Mandatory Level: ขอกำาหนดตามกฎหมาย หมายถง การทธรกจมหนาทตองปฎบตให

เปนไปตามกฎหมายและกฎเกณฑทเกยวของ เชน กฎหมายคมครองผบรโภค,

กฎหมายเเรงงาน, การจายภาษ เปนตน

ระดบ 2 Elementary Level: ประโยชนทางเศรษฐกจ หมายถง การทธรกจคำานงถงความสามารถใน

การอยรอดและใหผลตอบเเทนแกผถอหน ซงกำาไรทไดนนตองมใชกำาไรซงเกด

จากการเบยดเบยนสงคม

ระดบ 3 Preemptive Level: จรรยาบรรณทางธรกจ หมายถง การทธรกจสามารถสรางผลกำาไรแก

ผถอหนไดในอตราทเหมาะสมและผประกอบธรกจไดใสใจเพอใหประโยชนตอบ

แทนเเกสงคมมากขน โดยเฉพาะสงคมใกลทอยรอบขางทมความคาดหวงวาจะ

ไดรบการดเเล หรอเอาใจใสจากผประกอบธรกจ

ระดบ 4 Voluntary Level: ความสมครใจ หมายถง การดำาเนนธรกจควบคกบการปฏบตตามเเนวทาง

ของ CSR ดวยความสมครใจไมไดถกเรยกรองจากสงคม ซงการประกอบธรกจ

อยบนพนฐานของการมงประโยชนของสงคมเปนสำาคญ

ทงน ธรกจตองดำาเนนการตามเกณฑในระดบ 1 เปนอยางนอย สวนการดำาเนนการในระดบตอไปใหขนกบความพรอมของแตละองคกร โดยหลกสำาคญของการปฏบตตามเเนวทาง CSR ควรอยบนหลกพอประมาณทธรกจตองไมเบยดเบยนตนเอง และขณะเดยวกนกตองไมเบยดเบยนสงคม

ประเภทของ CSR

In process หมายถง กจกรรมเพอสงคมและสงแวดลอมทมผลตอผมสวนไดสวนเสยและสงแวดลอมขององคกร เชน การดแลสวสดการพนกงาน, การผลตทไมทำาลายสงแวดลอม,ความรบผดชอบตอลกคา

After process หมายถง กจกรรมเพอสงคมและสงแวดลอมทมผลตอสงคม และสงแวดลอมทไมเกยวกบการดำาเนนงานขององคกรโดยตรง เชน การปลกปา, การบรจาคทนการศกษา, การรณรงคสรางจตสำานก, การชวยเหลอผประสบภย

As Process หมายถง องคกรทจดตงขนเพอชวยเหลอสงคมและสงแวดลอม โดยไมมงหวงผลกำาไร เชน มลนธ หรอ สมาคมการกศลตาง ๆ

ความเปนมาของความรบผดชอบตอสงคม

กระแสสากล

แนวคดความรบผดชอบตอสงคม เรมตนจากการประชมสดยอดระดบโลกดานสงแวดลอม (Earth Summit) ในปพ.ศ. 2535 และไดมการประกาศทศทางใหมของการพฒนาใหเปน การพฒนาทยงยน หรอ “ ”Sustainable Development ทตองคำานงถงปญหาสงคมและสงแวดลอมดวย เชน ปญหาโลกรอน ภยพบตทางธรรมชาตนอกเหนอจากการคำานงถงผลประโยชนทางเศรษฐกจเพยงดานเดยว ดงเชนคำา กลาวของ Bjorn Stigson ประธานสภาธรกจโลกเพอการพฒนาทยงยน (WorldBusiness Council Sustainable Development หรอ WBCSD) ทวา ธรกจไมสามารถประสบความสำาเรจไดในสงคมทลมเหลว “ ”(Business cannotsucceed in a society that fails.) ในป พ.ศ. 2542 กระแสแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมพฒนาการชดเจนมากขน เมอนายโคฟอนนน เลขาธการสหประชาชาตในเวลานน ไดออกมาเรยกรองใหองคกรธรกจและกจการตาง ๆ ทวโลกแสดงความเปนพลเมองทดของโลก (Good Global Citizenship) รวมทงประกาศ “The UN Global Compact” เพอใชเปนกรอบดำา เนนการเพอการพฒนาทยงยนสำา หรบองคกรธรกจ

ในปตอมา องคกรเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา

(Organization for Economic Co-operation and Development หรอ OECD) ไดออกแนวปฏบตสำา หรบบรรษทขามชาต(The OECD Guidelinesfor MultinationalEnterprises) เสนอแนะใหบรรษทขามชาตของประเทศสมาชก OECD นำาแนวคดความรบผดชอบตอสงคมไปปฏบตและใหตดตอคาขายเฉพาะกบคคาทมความรบผดชอบตอสงคมเทานน ตอมาในการประชม World Economic Forum ณ เมองดาวอสประเทศสวตเซอรแลนด ในป2545 ทประชมไดมมต(“Joint

CEOStatement”) ยอมรบคณคาและความสำา คญของความรบผดชอบตอสงคมโดยประกาศจดตง Global Corporate Citizenship Initiative (GCCI) ขนเพอยกระดบการมสวนรวมของภาคธรกจในการนำา หลกการความรบผดชอบตอสงคมไปปฏบตใหเปนสวนหนงของภารกจหนาทและกลยทธในการดำา เนนกจการเพอผลกำา ไรและการเจรญเตบโตทยงยนของกจการเองรวมถงผมสวนไดเสย สงคมและสงแวดลอม

ความสาคญและประโยชนจากความรบผดชอบตอสงคม

ความสาคญ

การดำาเนนกจการใหยงยน ไมเพยงแตหมายถง การจดหาผลตภณฑหรอบรการทสรางความพงพอใจใหกบลกคาและดำาเนนงานโดยไมสงผลกระทบตอผมสวนไดเสย เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมเทานนแตรวมถงความรบผดชอบตอสงคมในทก ๆ สวนทงภายในและภายนอกกจการดวย ดงนน กจการตองใหความสำาคญกบการเชอมโยงความสมพนธดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมรวมกน

ยทธศาสตรดานความรบผดชอบตอสงคม

ผบรหารควรวางกลยทธดานความรบผดชอบตอสงคมใหสอดคลองเปนเนอเดยว หรอเขาไปอยในกลยทธของกจการ คอ การจดโครงสรางกจการใหมความรบผดชอบตอสงคม และกจกรรมความรบผดชอบตอสงคมตองไมเปนภาระคาใชจายทไมเกดผลตอบแทนอยางชดเจน แตควรเปนการลงทนทสรางผลตอบแทนในหลายๆ ดาน (Multi BenefitPerforming Asset) และไมกอใหเกดผลกระทบตอกจการในดานลบ กระบวนการทางธรกจหรอกจกรรมทจดทำา ขนภายใตกลยทธของกจการ ตองมลกษณะเปนความรบผดชอบตอสงคมและเปนไปในทศทางของการสรางมลคาเพมแก

กจการ (Value Creation) เพราะจะเปนประโยชนทงตอผถอหนและผมสวนไดเสยไปพรอม ๆ กน เชน การสรางมลคาเพมใหสนคาและบรการ ดวยการกำา หนดใหลกคาเปนศนยกลางโดยใหลกคามสวนแสดงความคดเหน และมสวนรวมออกแบบผลตภณฑทสอดคลองกบความตองการทคำา นงถงสงแวดลอม ซงจะกอใหเกดนวตกรรมสนคาใหมๆ ทผมสวนไดเสยไดรบประโยชนรวมกน และเพมขดความสามารถในการแขงขน เพมผลตภาพ (Productivity) และยงเปนการสรางความสมพนธทดกบผมสวนไดเสย ทำา ใหกจการสามารถเจรญเตบโตไดอยางยงยน

การวางแผนยทธศาสตรดานความรบผดชอบตอสงคม

แนวคดทวไปเกยวกบความรบผดชอบตอสงคม

แนวคดทมองจากจรยธรรมเปนหลก (Moral Principle)

กลาวคอ การตดสนใจดำา เนนกจการทไมขดตอจรยธรรมเปนเรองทถกตอง หรอการสนบสนนกจกรรมใด ๆ หากเปนไปดวยเหตผลทางศลธรรมกจดเปนความรบผดชอบตอสงคมทงสน แตความรบผดชอบตอสงคมไมสามารถใชศลธรรมและจรยธรรมอยางเดยวแลวจะมประสทธภาพและเกดผลดในวงกวางไดเพราะกจการมกเลอกผลประโยชนมากกวาจรยธรรม โดยยกประเดนทางจรยธรรมในกจกรรมทไมมขอขดแยงทางผลประโยชนนกมาแสดง เชน การจดกจกรรมในรปแบบการใหเปลา (สรางโรงเรยน ปลกปา ฯลฯ) ขณะทละเลยตอผลกระทบทางลบตอสงคมและสงแวดลอมอนเกดจากการดำา เนนกจการของตน

แนวคดเรองการคา นงถงความยงยน (Sustainability)

การคำา นงถงความยงยนทมมมมองวา การลงทนใด ๆ ตองสรางความสมดลระหวางผลประโยชนเฉพาะหนาและผลประโยชนระยะยาวทตอเนอง จะเปนเรองยากทกจการจะดำา เนนการโดยเฉพาะเมอตองแขงขนดวยผลประกอบการรายไตรมาส เพราะผบรหารมกคำานงถงผลประโยชนระยะสนกอน โดยอางสถานการณการแขงขนและความไมแนนอนของอนาคต หรอแมแตแรงกดดนจากผถอหน

แนวคดเรองการสรางความยอมรบตอการดา เนนงานของกจการ(License to Operate)

การมงสรางความเขาใจและขอตกลงในการเจรจาทเหมาะสม

ระหวางผมสวนไดเสยทเกยวของกบกจการจะมประโยชนตอการจดการความขดแยงและความคาดหวงทอาจไมตรงกนระหวางผมสวนไดเสยตาง ๆ ไดเปนอยางดโดยเฉพาะในกลมกจการทเกยวของกบรฐบาลและประชาชนโดยตรง เชน นำา มน ไฟฟา โทรคมนาคม สรา แตในทางกลบกน แนวคดเรองการสรางความยอมรบตอการดำา เนนงานของกจการมกไมถกนำา ไปใชกบกจการทไมมความขดแยงกบสงคมมากนก แนวคดเรองการผกความรบผดชอบตอสงคมไวกบการสรางภาพลกษณหรอการประชาสมพนธกจการแตเพยงอยางเดยว การผกความรบผดชอบตอสงคมไวกบการสรางภาพลกษณหรอการประชาสมพนธกจการแตเพยงอยางเดยว อาจจะทำา ใหกจการสญเสยโอกาสทจะพฒนาแผนงานความรบผดชอบตอสงคมทมการปรบยทธศาสตรในการดำา เนนกจการเพอใหเกดผลดระยะยาวและสรางความแตกตางทยงยน อนนำา ไปสการสรางผลประโยชนรวมกนในระยะยาวระหวางกจการและสงคมไดเพราะมวแตไปดำา เนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมราย

กจกรรมซงไมมผลทางยทธศาสตรใด ๆ นอกจากนนการดำาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมทมองแตภาพลกษณมากเกนไป ยอมนำา ไปสกระแสตอตานจากลกคาและผมสวนไดเสยทอาจมองวา กจการไมมความจรงใจในการแสดงความรบผดชอบตอสงคมอยางแทจรง

ความรบผดชอบตอสงคมในมมมองทางยทธศาสตร

ดงทกลาววา ความรบผดชอบตอสงคมไมใชเปนเพยงกจกรรมเพอสงคมทกจการตองจายเงนไมไดรบผลตอบแทนทสามารถวดผลเทานน แตเปนกจกรรมทนำา ไปสความสามารถในการแขงขนทดขนเชน การพฒนาจดยนทแตกตางและการเพมผลประกอบการอยางยงยนนงกญแจสำาคญทแบงแยกความรบผดชอบตอสงคมประเภทกจกรรมทวไปกบความรบผดชอบตอสงคมทกอใหเกดประโยชนอยางยงยนทงตอกจการและสงคม คอ การมองความรบผดชอบตอสงคมในเชงยทธศาสตร

ปจจบน การดำา เนนกจการดวยความรบผดชอบตอสงคมยงเกดขนในวงจำา กด ไมสามารถขยายผลไปไดเทาทควร เมอเปรยบเทยบกบกำา ลงอนมหาศาลของกจการทมอยจำา นวนมาก สาเหตหลกของความลมเหลวดงกลาวมอยสองขอ คอ

ขอแรก ภาคประชาชน สอ องคกรพฒนาเอกชน และรฐบาลหรอแมแตภาคธรกจเอง มกมองวาผลประโยชนของธรกจและสงคมนนขดแยงกน หากมใครไดกตองมใครเสย ไมไดมองเปนการไดประโยชนทงสองฝาย มองเปนการตอส การเจรจาตอรอง มากกวามองภาพความรวมมอทจะทำา ใหเกดประโยชนตอทงสองฝายมากขนไปเรอย ๆ

ขอสอง เมอกจการไดรบแรงกดดนจากสงคมในเรองอะไร กจะทำาเรองนน หรอทำา ในลกษณะทว ๆ ไปมโอกาสทำา อะไรกทำา คดอะไรกทำาโดยไมมกระบวนการคดทเปนระบบในการเลอกดำา เนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมในประเดนซงสามารถทำา ใหเกดประโยชนตอสงคมและกจการสงสดได การปรบกระบวนการดำา เนนกจการใหมความรบผดชอบตอสงคมเปนเรองทตองทำา อยแลวเพอประสทธภาพและความยงยนของกจการแตการเลอกลงทนกบเรองเฉพาะเจาะจงทสามารถมผลมหาศาลทงตอสงคมและกจการนน คอ จดเปลยนทแบงแยกความรบผดชอบตอสงคมแบบทว ๆ ไป กบความรบผดชอบตอสงคมทสามารถเกดผลในเชงยทธศาสตรการดำา เนนกจการดวยความรบผดชอบตอสงคมทวไป มกมความกระจดกระจายและหางไกลจากแกนกลางของกระบวนการทางธรกจ(Core Business Process)จนทำา ใหทงกจการและสงคมเสยโอกาสในการเปลยนแปลงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมไปในทศทางทดขนอยางทควรจะเปน เมอเทยบกบงบประมาณมหาศาลทลงไป

หากกจการนำาวธการคดเชงยทธศาสตรอยางเปนระบบทใชกำา หนดทศทางในการดำา เนนกจการตามปกตมาประยกตใชควบคกบการวเคราะหและเลอกประเดนทางสงคม เพอดำาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมและการวดผลทมประสทธภาพแลว ผลงานดานความรบผดชอบตอสงคม ทงตอสงคมและกจการยอมจะสงกวาปจจบนอยางเทยบกนไมไดดงนน การคดอยางเปนยทธศาสตรจงมความสำาคญและแตกตางกบแนวคดเกยวกบความรบผดชอบตอสงคมทวไปมาก

บทสรป

การดำาเนนกจการอยางมความรบผดชอบตอสงคม จงเปนเรองทสามารถเรมตนทำา ไดอยางงายๆ จากการมจตสำา นกและคำานงถงความรบผดชอบเปนพนฐานแรก ทจะไมทำา ในสงใด ๆ ซงสงผลกระทบในแงลบหรอเปนอนตรายตอผอน (Do no harm) หรอทเรยกวาผมสวนไดเสยทเกยวของทก ๆ หนวย ในมตดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมในขณะเดยวกน กไมกระทำา การใด ๆ ทเปนการขดตอกฎหมาย ระเบยบเงอนไข และวฒนธรรมทองถนทมอย

ลำาดบตอมา การดำาเนนกจการตองเปนไปอยางมคณธรรมจรยธรรมและจรรยาบรรณ ตลอดจนมธรรมาภบาลเปนเครองกำากบความซอสตย สจรต โปรงใส และยตธรรม โดยสามารถประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนเครองมอเกอหนนอกชน อยางมสตและตงมนอยในความไมประมาทการดำาเนนกจการทมงหวงผลกำาไร ควรตองรวมทางไปดวยกนกบความรบผดชอบตอผลกระทบใด ๆ ทเกดจากทก ๆ กระบวนการของทกธรกจ ไมวาจะเปนผลทางบวกหรอทางลบ (สงเสรมผลทางบวก และลดหรอขจดผลทางลบใหหมดไป) ตงแตตนนำา กลางนำา และปลายนำา โดยไมแยกสวนออกจากกน หรอกลาวไดวา ทก ๆ กระบวนการทางธรกจตองหลอมรวมเปนเนอเดยวกบความรบผดชอบตอสงคม (CSR in Process)เพอกาวขามไปสความยงยนรวมกน ทงตวของกจการเองตลอดจนผมการประยกตความรบผดชอบตอสงคมเขากบกจการ ตองครอบคลมมตภายใน ดานการจดการทรพยากรมนษยรวมกบการดแลสขภาวะและความปลอดภยในการทำา งาน พรอมทจะปรบตวตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง รวมถงจดการทรพยากรและสงแวดลอมภายในอยางมประสทธภาพ

สำาหรบมตภายนอก ตองบรหารใหคคาและหนสวนกจการใหมความรบผดชอบตอสงคมไปดวยกน ใหมการดแลผบรโภค รบผดชอบตอชมชนใกลเคยงและสงคมโดยรวมการดำาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมใหไดผลอยางแทจรง ผบรหารตองนำา วธคดเชงกลยทธธรกจอยางเปนระบบ ทใชในการกำาหนดทศทางและการดำาเนนกจการของตนเองในภาคปกตกบประเดนความรบผดชอบตอสงคมมาหลอมรวม ใหสอดคลองเปนเนอเดยวกนโดยใชกระบวนจดทำา กลยทธ มาประยกตใชกบการวเคราะหและเลอกประเดนทางสงคม และกำาหนดใหมการวดผลทมประสทธภาพดวยซงการคดแบบมกลยทธ มความสำาคญและแตกตางกบแนวคดทวไปเกยวกบความรบผดชอบตอสงคมมาก

ทงน กจกรรมความรบผดชอบตอสงคม ตองไมเปนคาใชจายทไมเกดผลตอบแทน แตควรเปนสนทรพยประหนงการลงทนทสรางผลตอบแทน ดงนน กระบวนการทางธรกจหรอกจกรรมทจดทำา ขนอยางตอเนองภายใตกลยทธกจการ ตองมลกษณะรบผดชอบตอสงคมและสรางมลคาเพมแกกจการ (สรางมลคาเพมใหสนคาและบรการ)นอกจากน กจการควรกำา หนดใหลกคาเปนศนยกลาง เปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในประเดนทเกยวของ และคดคนนวตกรรมใหม ๆ ของทงตวสนคาและกระบวนการธรกจ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนสวนไดเสยของทง 3 มตดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมการสรางกลยทธกจการอยางมความรบผดชอบตอสงคม เรมตงแตการคนหาจดรวมระหวางกจการและสงคม ทงจากปจจยภายในและภายนอก โดยดจากผลกระทบทางสงคมจากการดำา เนนกจการ ประเดนทางสงคมทสงผลตอกจการเมอระบไดแลวจงนำา มาจดลำา ดบความสำาคญและเลอกประเดนทเปนสาระสำาคญและมผลกระทบทเกยวของจรง ๆ

จากนน จงเรมปรบเปลยนโครงสรางกจการ กำาหนดบทบาทหนาทความรบผดชอบ ตงแตระดบกรรมการผจดการไปถงพนกงาน แรงจงใจทเหมาะสมในกลมตาง ๆ ทเกยวของ เพอรวมเชอมโยงประเดนสำาคญทางสงคมใหเปนสวนหนงของการดำาเนนกจการอยางมความรบผดชอบ

ตอมา กจการตองสรางวาระทางสงคมของกจการ โดยดำาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมในเชงรก รวมกบการสรางสรรคคณคาและวธการใหมๆ ใหเกดเปนนวตกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม

ความรบผดชอบตอสงคม ทฝงลกเขาไปในการดำา เนนการของกจการทยากจะแยกออกมาเปนกจกรรมชนๆ จะยงสามารถเชอมโยงประโยชนทางสงคมและกจการอยางสงเสรมกน และกลายเปนความรบผดชอบตอสงคมทมความสำาคญทางยทธศาสตรและเกดผลมากขน

ทายทสด กจการตองเลกคดถงความรบผดชอบตอสงคมวาเปนการททำา อะไรทเกดผลเสยแลวกลบมาชวยดแลแกไข หรอการเปนคนดชวยเหลอสงคมแบบไมมทศทางแตควรดำา เนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะท หลอมรวม ผลกระทบและประเดนทางสงคมสงแวดลอม“ ”เขามาเปนแกนกลางในกระบวนการดำา เนนกจการและการกำาหนดทศทางของกจการ ซงสามารถพฒนาจดยนทแตกตางและนำาไปสผลประโยชนทเกอหนนกนอยางยงยนระหวางกจการและสงคมแนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการฉบบน เปนการนำาเขมทศธรกจเพอสงคมฉบบ ป2551 มาขยายความใหเกดเปนความรความเขาใจและสามารถชกชวนใหทก ๆ กจการนำา สงทดมาปฏบตใหเหนผลไดอยางชดเจนยงขน โดยเฉพาะอยางยงการนำา ไปปฏบตใหเกดผลดทงในเชงธรกจและในเชงการฟ นฟสงคมวฒนธรรมควบคกบสง

แวดลอมเพอใหเดนทางไปสความสำาเรจของกจการทยงยน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และคณะผจดทำา แนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการ หวงเปนอยางยงวา กจการจะคนหาและเรยนรการสรางความรบผดชอบตอสงคมอยางเปนกระบวนการโดยการใหกระบวนการเหลานหลอมรวมอยในกระบวนการดำา เนนธรกจเพอสรางความเจรญเตบโตใหแกกจการอยางสมดล มนคง และยงยนอนจะเปนผลดตอผมสวนไดเสย สงคม สงแวดลอม และประเทศชาตในทสด

3. ความรบผดชอบทางเศรษฐกจ หมายถง ระบบเศรษฐกจแบบเสร บคคลไมเพยงแตจะมสทธในการประกอบกจการเทานน การทองคการเปนผผลตและใหบรการถาองคการไมมผลตอบแทนหรอกำาไรทคมคาแลว องคการกไมสามารถดำาเนนการตอไปได ดงนน พนฐานการดำาเนนการขององคการจงขนอยกบการแสวงหาผลกำาไรเทาทจะเปนไปได เพอสรางหลกประกนทสำาคญแกผทเกยวของ เพอรกษาภาวการณแขงและประสทธภาพการดำาเนนงาน ตลาดการคาทมการแขงขนกนอยางเสรการดำาเนนงานขององคการจะตองเปนไปตามกลไกของตลาด โดยทรฐเปนผควบคมสาธารณปโภคและสนคาบางอยางถาเกดวกฤตการณทมผลตอความมนคง รฐอาจใชวธกำาหนดนโยบายควบคมราคาสนคา ซงทางองคการตองปฏบตตามทรฐกำาหนด

4. ความรบผดชอบทางกฎหมาย หมายถง ความรบผดชอบทางเศรษฐกจและกฎหมาย ถอวาเปนพนธะทองคการตองมความรบผดชอบตอสงคม เพราะเปนมาตรฐานความคาดหวงของสงคมทมตอการดำาเนนงานขององคการ แตจรยธรรมถอเปนกฎเกณฑของคานยมทางศลธรรมทองคการใชเปนแนวทางในการปฏบต ดงนน ความรบผดชอบตอจรยธรรมจงเปนกฎเกณฑทางศลธรรมทองคการใชในการตดสนใจและปฏบต ตอผมสวนไดสวน

เสยไมวาจะเปน ลกคา ผถอหน พนกงาน ชมชนและสภาพแวดลอมทเกยวของกบการดำาเนนงาน

การจดการภาคการผลตและบรการ องคการมกจะเผชญกบปญหาดานจรยธรรม เชน การวนจฉยปญหาจรยธรรม (Ethical Dilemmas) เนองจากความซบซอนของปญหามมากจนยากตอการตดสนใจของผบรหารขององคการ ตวอยางเชน การจำาหนายสนคาทไมเปนไปตามมาตรฐานทองคการกำาหนด หรอการละเมดจรยธรรม (Ethical Lapses) ซงเปนปญหาเมอองคการดำาเนนการอยางขาดจรยธรรมทมผลกระทบตอสงคม

ความรบผดชอบตอจรยธรรมขององคการไมอาจพสจนอยางชดเจนตอผลกำาไรกตาม แตในระยะยาวแลวองคการใดกตามทไมไดแสดงออกถงความรบผดชอบตอสงคมแลว องคการนนกไมไดรบความเชอถอ ศรทธาจากลกคาหรอผใชบรการ

นอกเหนอจากการทองคการดำาเนนการแสวงหาผลกำาไรแลวองคการควรมความรบผดชอบทตองปฏบตตามกฎหมาย ซงถอวาเปนกฎเกณฑทองคการตองใชพจารณาถงความถกหรอความผดทมตอสงคม กฎเกณฑนจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามกฎหมายกำาหนดการทกฎหมายตางๆ ไมสามารถครอบคลมกจกรรมการดำาเนนงานไดทกดาน ดงนน กรณทอยนอกเหนอจากทกำาหนดไวในกฎหมายองคการตองวนจฉยวาอะไรคอความถกตอง

โดยทวไปกฎเกณฑทางธรกจกฎหมายจะควบคมและใหความสำาคญ 4 กลม ดงน

1. ผบรโภค

2. การแขงขน

3. สงแวดลอม

4. ความเทาเทยมและความปลอดภย

ความรบผดชอบอยางพนจพเคราะห (Discretionary)เปนความรบผดชอบดวยความสมครใจของผบรหารโดยตรง ความรบ

ผดชอบนไมไดบงคบไวตามกฎหมาย จะเหนไดวา ความรบผดชอบตอสงคมนนผบรหารจะเลกทำาสงทไดผลประโยชนไดกำาไรแตตองไมผดกฎหมาย ถามความรบผดชอบสงขนไปอกกจะเปนความรบผดชอบทคำานงถงจรยธรรม โดยจะเหนไดจากการทผบรหารองคการใหความสำาคญหรออาจเขาไปมสวนรวมในโครงการปรบปรงคณภาพชวตของประชาชน การยกระดบมาตรฐานการดำารงชพความรบผดชอบ ในขนนองคการไมไดมงหวงผลตอบแทนทจะกลบคนมาสองคการ แตเปนการใหเปลาซงบางองคการใชคำาวา การคนกำาไรสสงคม องคการทมไดมสวนรวมในกจกรรม ทมประโยชนตอสงคมกไมไดหมายความวาองคการนนขาดจรยธรรมทางธรกจอยางไร ทงนขนอยกบดลพนจของผบรหารเปนสำาคญ