หนวยท 3

ระบบนเวศ

นเวศวทยา(Ecology) เปนการศกษาทางวทยาศาสตรเกยวกบความสมพนธของสงมชวตชนดตางๆทมอยทวไปบนโลกของเรา ซงกรวมถงสงมชวตและสงไมมชวตทอาศยอยรวมกนในเขตพนทใดพนทหนง คอตงแตจดเลกๆ ไปจนถงจดทโตขน

"นเวศวทยาและระบบนเวศ"(Ecology and Ecosystem )

นเวศวทยา หมายถง

การศกษาทางวทยาศาสตรเกยวกบความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอมโดยประมวลความรจากศาสตรหลาย ๆ สาขา นกวทยาศาสตรทเนนศกษาทางนเวศวทยา จะเรยกวานกนเวศวทยา (Ecologist) เพอทำาความเขาใจดานการดำารงชวตของสงมชวตทอาศยในสงแวดลอมตางๆ ตลอดจนการเปลยนแปลงประชากรของสงมชวต และการเปลยนแปลงระบบนเวศ

ระบบนเวศ หมายถง

"สงคมของสงมชวตตางๆ กบถนอาศยของมนซงไดแกสภาพแวดลอมตางๆทเปนสงไมมชวตหรอปจจยทางกายภาพ"

"ระบบหนงทประกอบดวยสงมชวตและสงไมมชวตในลกษณะคอนขางสมดล และเปนแบบเปด มชนดและขนาดตางๆ กน"

"คอ สงททำาหนาททงระบบทมความสมพนธกน ประกอบดวยสงมชวตชนดหนงหรอมากกวากบสภาพแวดลอมของมนซงไดแกปจจยทางกายภาพเคมและชวภาพ"

สรป ระบบนเวศ หมายถง ระบบความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ กบสงแวดลอมทไมมชวต ในบรเวณใดบรเวณหนง มความซบซอน มการไหล ถายเทของพลงงาน ระหวางสงมชวต กบสงแวดลอม ระบบนเวศมตงแตระบบทมขนาดเลกจนถงระบบขนาดใหญ ซงมกเรยกตามลกษณะของทอยอาศย เชน ระบบนเวศปาชายเลน ระบบนเวศสระนำา โดยระบบทใหญทสดทรวมทกสงทกอยางทอยบนโลกทเราอาศยอยจะเรยกวา โลกของสงมชวต หรอ ชวบรเวณ

 ประเภทของระบบนเวศระบบนเวศสามารถจำาแนกออกเปนกลม ๆ ไดดงน คอ             1.  ระบบนเวศทางธรรมชาต และใกลธรรมชาต เปนระบบทตองพงพลงงานจากดวงอาทตยเพอทจะทำางานได แบงเปน

1.1 ระบบนเวศแหลงนำา แบงเปน- ระบบนเวศนำาจด เชน แมนำา ลำาคลอง หนอง บง- ระบบนเวศนำ�าเคม เชน ทะเล มหาสมทร            - ระบบนเวศนำ�ากรอย เชน บรเวณปากแมนำา

1.2 ระบบนเวศบก จะมลกษณะของดนและพชเปนตวกำาหนดลกษณะของระบบนเวศน แบงเปน- ระบบนเวศกงบก ลกษณะของพนดนอาจมนำาขงอยหรอมนำา

ทะเลสามารถทวมถงไดตลอดเวลา ไดแก ปาชายเลน ปาพร เปนตน

- ระบบนเวศบก พนทไมมนำาทวมขงอยตลอดเวลา ไดแก ปาไม ทงหญา ทะเลาทรายเปนตน

2.  ระบบนเวศเมองอตสาหกรรม เปนระบบทตองพงแหลงพลงงานเพมเตม เชน นำามนเชอเพลง กาซธรรมชาต เปนระบบนเวศทมนษยสรางขนเพอใหมความเปนอยทดขน เพออำานวยความสะดวกสบายของมนษย             3.  ระบบนเวศเกษตร เปนระบบทมนษยปรบปรงเปลยนแปลงระบบนเวศทางธรรมชาตเพอใชในการผลตอาหาร เชน การนำาสตวปามาเลยงแลเพาะพนธขนใหม

องคประกอบของระบบนเวศ การจำาแนกองคประกอบของระบบนเวศแยกตามหนาทในระบบ ไดแกพวกทสรางอาหารไดเอง (autotroph) และสงมชวตไดรบอาหารจากสงมชวตอน (heterotroph) อยางไรกตามการจำาแนกองคประกอบของระบบนเวศโดยทวไปมกประกอบไปดวยองคประกอบทมชวต (biotic) และองคประกอบทไมมชวต (abiotic) 2.1 องคประกอบทมชวต (biotic component)

ไดแก 2.1.1 ผผลต (producer or autotrophic) ไดแกสงมชวตทสรางอาหารเองได จากสารอนนทรยสวนมากจะเปนพชทมคลอโรฟลล

2.1.2 ผบรโภค (consumer) ไดแกสงมชวตทไมสามารถสรางอาหารเองได (heterotroph) สวนใหญเปนสตวทกนสงมชวตอนเปนอาหาร เนองจากสตวเหลานมขนาดใหญจงเรยกวา แมโครคอนซมเมอร (macroconsumer)

2.1.3 ผยอยสลายซาก (decomposer, saprotroph, osmotroph หรอ microconsumer) ไดแกสงมชวตขนาดเลกทสรางอาหารเองไมได เชน แบคทเรย เหด รา (fungi) และแอกทโนมยซท (actinomycete) ทำาหนาทยอยสลายซากสงมชวตทตายแลวในรปของสารประกอบโมเลกลใหญใหกลายเปนสารประกอบโมเลกลเลกในรปของสารอาหาร (nutrients) เพอใหผผลตนำาไปใชไดใหมอก

ตนหมอขาวหมอแกงลง (pitcher plant) จะจดไวใน

พวกใด ระหวาง producer, consumer หรอวา decompose?

เพราะเหตใด?

ตอบ ................................................................

2.2 องคประกอบทไมมชวต (abiotic component) ไดแก 2.2.1 สารอนนทรย (inorganic substances) ประกอบดวยแรธาตและสารอนนทรยซงเปนองคประกอบสำาคญในเซลลสงมชวต เชน คารบอน ออกซเจน คารบอนไดออกไซด และนำาเปนตน สารเหลานมการหมนเวยนใชในระบบนเวศ เรยกวา วฏจกรของสารเคมธรณชวะ (biogeochemical cycle) 2.2.2 สารอนทรย (organic compound) ไดแกสารอนทรยทจำาเปนตอชวต เชนโปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน และซากสงมชวตเนาเป อยทบถมกนในดน (humus) เปนตน 2.2.3 สภาพภมอากาศ (climate regime) ไดแกปจจยทางกายภาพทมอทธพลตอสงแวดลอม เชน อณหภม แสง ความชน อากาศ และพนผวทอยอาศย (substrate) ซงรวมเรยกวา ปจจยจำากด (limiting factors) กระบวนการหลกสองอยางของระบบนเวศคอ การไหลของพลงงานและการหมนเวยนของสารเคม การไหลของพลงงาน (energy flow) เปนการสงผานของพลงงานในองคประกอบของระบบนเวศ สวนการหมนเวยนสารเคม (chemical cycling) เปนการใชประโยชนและนำากลบมาใชใหมของแรธาตภายในระบบนเวศ อาทเชน คารบอน และ ไนโตรเจน พลงงานทสงมาถงระบบนเวศทงหลายอยในรปของแสงอาทตย พชและผผลตอนๆจะทำาการเปลยนพลงงานแสงใหเปนพลงงานเคมในรปของอาหารทใหพลงงานเชนแปงหรอคารโบไฮเดรต พลงงานจะไหลตอ

ไปยงสตวโดยการกนพช และผผลตอนๆ ผยอยสลายสารทสำาคญไดแก แบคทเรยและฟงไจ (fungi)ในดนโดยไดรบพลงงานจากการยอยสลายซากพชและซากสตวรวมทงสงมชวตตาง ๆ ทตายลงไป ในการใชพลงงานเคมเพอทำางาน สงมชวตจะปลอยพลงงานความรอนไปสบรเวณรอบๆตว ดงนนพลงงานความรอนนจงไมหวนกลบมาในระบบนเวศไดอก ในทางกลบกนการไหลของพลงงานผานระบบนเวศ สารเคมตางๆสามารถนำากลบมาใชไดอกระหวาง สงคมของสงมชวตและสงแวดลอมทไมมชวต พชและผผลตลวนตองการธาตคารบอน ไนโตรเจน และแรธาตอนๆในรปอนนทรยสารจากอากาศ และดน การสงเคราะหดวยแสง(photosynthesis)ไดรวมเอาธาตเหลานเขาไวในสารประกอบอนทรย อาทเชน คารโบไฮเดรต และโปรตน สตวตางๆไดรบธาตเหลานโดยการกนสารอนทรย เมแทบบอลซม (metabolism) ของทกชวตเปลยนสารเคมบางสวนกลบไปเปนสารไมมชวตในสงแวดลอมในรปของสารอนนทรย การหายใจระดบเซลล(respiration) เปนการทำาใหโมเลกลของอนทรยสารแตกสลายออกเปนคารบอนไดออกไซด และนำา การหมนเวยนของสารสำาเรจลงไดดวยจลนทรทยอยอนทรยสารทตายลงและของเสยเชนอจจาระ และเศษใบไม ผยอยสลายเหลานจะกกเกบเอาธาตตางๆไวในดน ในนำา และในอากาศ ในรปของ สารอนนทรย ซงพชและผผลตสามารถนำามาสรางเปนสารอนทรยไดอกครง หมนเวยนกนไปเปนวฏจกร

การสงคราะหแสงทมา:http://www.phschool.com/atschool/

science_activity_library/images/photosynthesis.jpgระดบการกนอาหาร (trophic levels) ความสมพนธของการกนอาหารเปนตวกำาหนดเสนทางของการไหลของพลงงานและวฏจกรเคมของระบบนเวศ จากการวเคราะหการกนอาหารในระบบนเวศทำาใหนกนเวศวทยาสามารถ แบงชนดของระบบนเวศออกไดตามแหลงอาหารหลกของระดบการกน(trophic level)

ภาพท 1 ตวอยางหวงโซอาหาร (food chain) หวลกศรแสดงเสนทางการลำาเลยงอาหารจากพชผผลตผานไปสผบรโภคแรกเรมทกนพช

(herbivore) ผบรโภคลำาดบสอง ผบรโภคลำาดบสามไปจนถงผบรโภคลำาดบสทกนเนอ (carnivore)

ทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/ 0,7641,708230-,00.html)

3.1 ระดบการกนอาหาร และหวงโซอาหาร (trophic level and food web) ลำาดบการถายทอดอาหารจากระดบหนงไปส

อกระดบเรยกวา หวงโซอาหาร (food chain) (ภาพท 1) สตวพวก herbivore เปนสตวกนพช สาหรายและแบคทเรย จดเปนผบรโภคแรกเรม (primary consumers) (carnivore) ซงจะกนผบรโภค เรยกวาผบรโภคลำาดบสอง (secondary consumers) ไดแกสตวเลยงลกดวยนม ขนาดเลก สตวฟนแทะ นก กบ และ แมงมม สงโตและสตวใหญทกนพช( herbivores) ในนเวศแหลงนำาสวนใหญเปนปลาขนาดเลกทกนแพลงคตอนสตว (zooplankton) รวมถงสตวไมมกระดกสนหลงใตทองนำา ระดบการกนทสงขนมาอกคอผบรโภคลำาดบสาม(tertiary consumers) ไดแกง ทกนหน บางแหงอาจมผบรโภคลำาดบส (quaternary consumers) ไดแกนกฮกและปลาวาฬ หวงโซอาหารจะไมสมบรณถาไมมผยอยสลาย(detritivore หรอ decomposer) ไดแก จลนทรย (โพรแครโอต และ ฟงไจ) ซงจะเปลยน อนทรยสารเปนอนนทรยสาร ซงพชและผผลตอน ๆสามารถ นำากลบไปใชไดอก พวก scavenger คอสตวทกนซาก เชน ไสเดอนดน สตวฟนแทะและแมลงทกนซากใบไม สตวทกนซากอนๆไดแก ปเสฉวน ปลาดก และอแรง เปนตน

ภาพท 2 ฟงไจ (fungi) กำาลงยอยสลายซากขอนไมทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/

0,7641,708230-,00.html)

3.2 สายใยอาหาร (food web) ระบบนเวศจำานวนนอยทประกอบไปดวยหวงโซอาหารเดยวๆโดยไมมสาขายอยๆ ผบรโภคแรกเรมหลายรปแบบมกจะกนพชชนดเดยวกนและผบรโภคแรกเรมชนดเดยวอาจกนพชหลายชนดดงนนสาขายอยของหวงโซอาหารจงเกดขนในระดบการกนอนๆดวย ตวอยางเชน กบตวเตมวยซงเปนผบรโภคลำาดบสองกนแมลงหลายชนดซงอาจถกกนโดยนกหลายชนด นอกจากนแลว ผบรโภคบางชนดยงกนอาหารในระดบการกนทแตกตางกน นกฮกกนหนซงเปนผบรโภคแรกเรมทกนสตวไมมกระดกสนหลงบางชนด แตนกฮกอาจกนงซงเปนสงมชวตทกนเนออกดวย สงมชวตทกนทงพชและสตว รวมทงมนษยดวย(omnivore) จะกนทงผผลตและผบรโภคในระดบการกนตางๆ ดงนนความสมพนธเชงการกนอาหารในระบบนเวศจงถกถกทอใหมความละเอยดซบซอนมากยงขนจนกลายเปนสายใยอาหาร (food web) (ภาพท 3)

ภาพท 3 สายใยอาหารแบบไมซบซอน ทศทางหวลกศรหมายถง ใครบรโภคใคร

(ผทอยตำาแหนงตนของลกศรจะถกกนโดยผทอยตำาแหนงปลายลกศร)และทศทางการ เคลอนยายของสารอาหารจะถกสงผานไปตามทศทางของลก

ศรทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/

0,7641,708230-,00.html)

{ นกเรยนบอกชอของสงมชวตในภาพขางลาง

ไดครบหรอไม ใหเขยนชอไวใกลๆภาพสงมชวตชนดน�นๆ

{ แลวอยาลมวงเลบไวดวยวามสถานะ ใดในระดบ

ของการกน (trophic level) ในหวงโซอาหาร

ทมา: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/

7/71/FoodChain.svg/424px-FoodChain.svg.png

ทมา:http://www.cals.ncsu.edu/course/ent425/images/tutorials/ecology/trophic_levels/foodweb.gif

K ภาพขางบนควรมชอเปนภาษาไทยวาอยางไรด ?

“…………………………….............” K Autotroph ไดแก………………………………….

K Carnivore ไดแก……………………......................

………………………………………………………. ………..……………………………………………..

K ใครเปน Producer? ………………………………..

K Herbivore คอใครบาง? ……………………………..

…………………………..

ภาพท 4 ปฏสมพนธระหวางสตวชนดตางๆ ของสงคมในทงหญาซาวนนา (Savanna) ในประเทศเคนยา

ทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/ 0,7641,708230-,00.html)

ความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ1.การลาเหยอ (predation) ในชวตประจำาวน คำาวา สงคม ดจะม

ความออนโยนละมนละมอมเปนการชวยเหลอกนอยางอบอน เรยกวา community spirit ในทางกลบกน ความเปนจรงแบบดารวน (Darwinian Realities) ของการแกงแยงและผลา ซงสงมชวตหนงจะกนสงมชวตอนๆ ปฏสมพนธระหวางสงมชวตตางชนดกน เรยกวา ผลา(predator) และชนดทเปนอาหาร เรยกวาเหยอ(prey) พชทถกสตวกนเปนอาหาร และการแทะเลมหญาถงแมจะไมถกทำาลายทงตนกจดเปนเหยอเชนกน ลกษณะของผลาและเหยอเปนองคประกอบทางววฒนาการทจำาเปนตองอยรอด การคดเลอกโดยธรรมชาตเปนตวกลนกรองการปรบตวทงของเหยอและผลา เชนลกษณะการมองเลบ ฟนและ เขยวทแหลมคม มเหลกไนทมสารพษ หรอมตอมพษ ทสามารถทำาใหเหยอสยบลงได บางชนดมการพรางตวเพอใชลอ

เหยอใหหลงผดหรอตายใจ การปองกนตวของพชตอสงมชวตกนพช (herbivore) เพราะพชไมอาจจะวงหนได จงตองมโครงสรางทเปนหนามและขนแขง พชบางชนดสรางสารนโคตนและสารมอรฟน บางกผลตสารเคมเลยนแบบฮอรโมนสตว ทำาใหสตวทหลงมากนไดรบอนตรายและเกดอาการผดปกตขนในพฒนาการของรางกาย หรออาจถงแกชวตได สตวจะใชวธการหลายอยางในการปองกนตวเองจากผลา อาท เชน การหลบหน การซอนตว การหนเอาตวรอดเปนพฤตกรรมการตอบสนองตอผลาอยางปกต นอกจากนยงมการใชเสยงเตอน การเลยนแบบ การเสแสรงเพอหลอกใหเหยอตามไป รวมทงการรวมกลมเพอตอสกบผลาเปนตน

ภาพท 5 การรวมตวกน( mobbing) นกกาสองตวกำาลงรวมกนขบไลเหยยวซงมกจะมากนไขและทำาลายลกออนของอนกกา

ทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/ 0,7641,708230-,00.html)

ภาพท 6 วธการปกปองลกของนกคลเดยร (Killdeer) เมอมสตวหรอคนมารบกวน

แมนกจะแสรงทำาเปนปกหกและบนออกจากรงไป เปนการหลอกลอเหยอใหตามไป

ผลกคอทำาใหเกดความปลอดภยกบลกออนทอยในรงทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/

0,7641,708230-,00.html)

ภาพท 7 การพรางตว (camouflage) กบใบไมสนำาตาลดำาทำาตวให

กลมกลนกบสของใบไมแหงบนพนปาทมา : (http://wps.aw.com/bc_campbell_ essentials _2/

0,7641,708230-,00.html)

ภาพท 8 สสดใสสะดดตาของกบพษลกธน (poison arrow frogs) ผลาทงหลายรพษสงทผวหนงของกบพวกนเปนอยางด ซง นายพรานแถบ

อเมรกาใตใชลกดอกจมพษนเพอปลดชพสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญทมา : (http://www.fedragonzalez.com/ online/ images/

glry15_jpg.jpg )

ภาพท 9 แตน(yellow jacket wasp)(ซาย) และ ผง (cuckoo bee) (ขวา) ซงมรปรางคลายกนมาก (Mullerial mimicry) ตางกมเหลกไน

สามารถปลอยสารพษออกมา ทำาให ผลาไมกลาเขาใกลทมา : (http://www.ent.orst.edu/urban/ yellowjackets.html

http://images.google.co.th/images?q= cuckoo+bee&svnum=10&hl=th&lr=)

ผลาจะใชวธการเลยนแบบในหลายดาน เชน ตะพาบนำาบางชนดมลนลกษณะคลายกบตวหนอน ลวงใหปลาขนาดเลก หรอปลาชนดตางๆทตองการจะกนเหยอเขาใจผดและเขามาใกลปากของตะพาบนำา ในทสดกถกตะพาบนำางบกนเปนอาหารดวยขากรรไกรทแขงแรง

2.ภาวะพงพา (mutualism) เปนการอยรวมกนทตางฝายตางไดประโยชนรวมกน เชน

แตถาจากกนจะไมสามารถอยได โพรโทซวอาศยอยใน ลำาไสปลวก เปนตน3.ภาวะไดประโยชนรวมกน (Protocooperation) เปนการอย

รวมกนทตางฝายตางไดประโยชนรวมกน ถาแยกจากกนแลวตางฝายตางสามารถดำารงชวตอยได เชน เชน นกเอยงกบควาย

ภาพท 10 ภาวะพงพาระหวางนกเอยงหงอน กบควาย นกเอยงอาศยการกนอาหารจาก

ปรสตภายนอก(ectoparasite) บนหลงควาย สวนควายไดรบการกำาจดปรสตออกไป

4. ภาวะองอาศยหรอภาวะเก�อกล (commensalism) เปนการอยรวมกนของสงมชวต 2 ชนด ทฝายหนงไดประโยชนสวน อกฝายไมไดและไมเสยประโยชน เชน พลดางกบตนไมใหญ กลวยไมกบตนไม ปลาฉลามกบเหาฉลาม (shark sucker)

ภาพท 11 ภาวะองอาศยหรอภาวะเกอกล ระหวางกลวยไมกบตนไมใหญ (ซาย) และพลดางกบตนไม(ขวา)

ทมา: http://gotoknow.org/file/vicharnpanich/pic7.gif

5. ภาวะปรสต (parasitism) สงมชวตหนงไดประโยชนในขณะทอกฝายหนงไดรบอนตรายโดยปกต สงมชวตทมขนาดเลกกวาจะไดรบสารอาหารจากโฮสต ซงเปนรปแบบพเศษแบบหนงของการลาเหยอ พยาธตวตด โพรโทซวกอโรคไขมาเลเรย เปนตวอยางของปรสตภายใน สวนปรสตภายนอก ไดแกยงดดเลอดของสตวเลยงลกดวยนม และ เพลยตางๆทดดนำาเลยงจากพช การคดเลอกโดยธรรมชาต เปนผกลนกรองความสมพนธระหวางปรสตกบโฮสต ปรสตจำานวนมาก โดยเฉพาะจลนทรยได

ปรบตวเปนตวเบยฬจำาเพาะ (specific host )

(ก) (ข)ภาพท 12(ก) พยาธตวตด (Taenia pisiformis) สามารถทำาใหเกดการ

อดตนในลำาไส (ข) สวนหว และตะขอของพยาธตวตดใชยดเกาะลำาไสเพอดดอาหารจากผนงลำาไสของโฮสต

ทมา: (http://cal.vet.upenn.edu/dxendopar/parasitepages/ cestodes/t_pisiformis.html)

ภาพกาฝากมะมวงทมา:

http://www.wattano.ac.th/wattano51/Web_saunpluak/Pic_Fol001250%20up%202550/028 กาฝากมะมวง 3.JPG

ภาพท 12 ภาวะองอาศยหรอภาวะเกอกลระหวางปลาฉลามวาฬกบเหาฉลามทมา:

http://www.wahoodivingcenter.com/imgUpload/reply113522_21P1030892_WhaleShark01.jpg

K กาฝากกบตนมะมวงมความสมพนธกนแบบใด ?เพราะเหตใด?

ตอบ...................................................................................................

....................................................................................................

........................................................................................ .......................................................................................

ทมา: http://www.thepetcenter.com/gen/itchtick_AmericanDog

Tick_2.jpg

J เอ.....แลว เหา (louse) บนหวคนกบเหบ (tick)

ทอาศยบนตวสนขจะมความสมพนธกนกบคนและกบสนข

แบบใดบางนะ ?

ตอบ................................................................................................

....................................................................................................

...................................................................................................

ทมา: http://www.pbase.com/borneobent/image/52071591

http://pagesperso-orange.fr/jose.capilla/antaphid286w.jpg

ปจจยทกำาหนดลกษณะของระบบนเวศสงมชวตซงเปนองคประกอบหนงในแตละระบบนเวศยอมเกด

ขนหรออาศยอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสม ดงนนจงมปจจยหลายประการทเปนสงกำาหนดลกษณะของระบบนเวศ ปจจยสำาคญ ไดแก

1. อณหภม เปนเครองกำาหนดชนดของพชและสตววามชนดใดอยบาง เพราะอณหภมมอ ทธพลตอการเปลยนแปลงของออกซเจนในนำา การเปลยนแปลงรปพรรณสณฐานและสรระวทยาของสงมชวต การอพยพของสตว การแพรกระจายของพชและ

โปรดยกตวอยางความสมพนธของสงมชวตสองชนดในชมชนของนกเรยนและบอกดวยวามความสมพนธกนรปแบบใด ไดประโยชนหรอเสยประโยชนอยางไร?

ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สตวในพนทตาง ๆ และควบคมชนดของไข และอตราสวนเพศในสตวบางชนด

2. นำ�าและความช�น พชและสตว มการถายเทไอนำาใหกบอากาศอยเสมอ บรเวณทอากาศมความชนตำา รางกายจะมการถายเทนำาใหกบอากาศมากขน สวนพชจะมการถายเทน ำาใหกบอากาศอยเสมอ ระบบนเวศทมความชนมากมกจะมพชและสตวอาศยอยางหนาแนนทำาใหมโอกาสประสานสมพนธในการถายทอดวตถธาตและพลงงานใหแกกนไดมากขน

3. แสงสวาง มความสำาคญตอการดำารงชวตของสงมชวตสวนใหญเปนแสงสวางจากดวงอาทตย ซงมความสำาคญตอระบบนเวศ เพราะทำาใหการถายเทวตถธาตตาง ๆ อทธพลของแสงสวางทมตอสงมชวต เชน คณภาพแสงมผลตอการงอกของเมลด ชวงแสงมผลตอการเจรญเตบโตและการสบพนธของพชหลายชนด ความเขมแสงมผลตอการสงเคราะหแสง

4. ดน เปนทรวมของธาตอาหารตาง ๆ เชน แคลเซยม ไนเตรท ฟอสฟอรส และยงเปนแหลงปยธรรมชาต คอ เมอสงมชวตตายลงกจะถกยอยสลายกลายเปนฮวมส เพมความอดมสมบรณแกดน ดนทมลกษณะความสมบรณหรอมธาตอาหารแตกตางกนยอมมผลตอพชและสตวทอาศยดนนนดำารงชวตอยในแงของชนด จำานวน การแพรกระจาย การเจรญเตบโต เชน บรเวณดนเคมกจะมพชพวกทนเคมขนอย

5. ไฟปา มทงผลดและผลเสยตอสงมชวต ผลเสยคอ เปนอนตรายโดยตรงตอสงมชวต ทำาลายแหลงอาหารและทอยอาศย

สรางผลเสยหายตอสงแวดลอมอน ๆ เชน ดน นำา อนจะสงผลถงการดำารงชวตของสงมชวต สวนผลดของไฟปาคอ ชวยเพมธาตอาหารบางชนดใหพชชวยเรงการงอกของเมลดพชบางชนด

6. ความเปนกรดเปนดาง มความสำาคญตอกระบวนการหายใจและระบบการทำางานของเอนไซม ภายในรางกาย ซงเปนตวการทสำาคญมาก เพราะตวความเปนกรดหรอดางเปลยนแปลงเพยงเลกนอยกอาจเปนอนตรายได นอกจากนยงมความ สำาคญตอการเจรญเตบโตของพชดวย

7. การแยงชง เปนการแยงชงกนระหวางสงมชวตชนดเดยวกนหรอตางชนดกน เนองจากมความตองการปจจยพนฐานเหมอนกนแตมจำานวนจำากด หรอมไมเพยงพอทจะทำาใหสงมชวตดำารงอยไดเปนปกต เชน การแยงชงนำา อาหาร แสงสวาง ทอยอาศย เชน การทพชสองชนดขนอยใกลเคยงกนจะแกงแยงกนครอบครองพนททำาใหทงสองฝายไมเจรญเตบโตเทาทควร บางครงฝายทออนแอกวาจะถกแกงแยงจนตายไป

8. การกนซงกนและกน เปนการทสงมชวตหนงกนสงมชวตอน ๆ เปนอาหารมผลตอการควบคมจำานวนของสตวในแตละระบบนเวศเพอใหเกดความสมดล ระบบนเวศทขาดความสมดลในเร องการกนซงกนและกน มผลทำาใหเกดปญหา เชน ไรขาวโพดมตกแตนมากนและทำาลายขาวโพดเสยหาย ถาไมมสตวอนมากนตกแตน กจะทำาใหตกแตนแพรพนธไดรวดเรว เกดเสยสมดลทางธรรมชาต

9. มลภาวะ เปนปจจยทเขามามบทบาทในการเปลยนแปลง

หรอกำาหนดลกษณะของสงมชวตและไมมชวตในระบบนเวศ การเกดมลภาวะกอใหเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมหรอระบบนเวศทไมพงประสงค ซงเกดจากกจกรรมของมนษยเปนสวนใหญ

อานขอมลเพมเตม

http://psc.pbru.ac.th/lesson/index-ecosystem.htmlhttp://human.uru.ac.th/Major_online/SOC/02Ecosystem/Life_2.htm