Ewa KiełszniaKulturoznawstwo MSU

PODROZDZIAŁ ROZDZIAŁU PIERWSZEGO – PODZIAŁ REGIONALNY

(TEMAT PRACY: Problemy społeczne wynikające z wielokulturowości Malezji i ich

przedstawienie na wybranych przykładach współczesnego malarstwa malezyjskiego)

Informacje wprowadzające

Malezja znajduje się w centrum Azji Południowo-Wschodniej. Kraj ten podzielony

jest na dwie części oddzielone od siebie Morzem Południowochińskim. Część ze stolicą w

Kuala Lumpur znajduje się na Półwyspie Malajskim. Od północy ma ona granicę lądową z

Tajlandią, natomiast od południa z Singapurem, z którym połączona jest starą drogą

poprowadzoną na grobli przecinającej cieśninę Johor. Druga część Malezji znajduje się na

północy wyspy Borneo i graniczy z Indonezją oraz Brunei1. Położenie Malezji na mapie Azji

Południowo-Wschodniej ilustruje mapa przedstawiona poniżej.

1. Mapa Azji Południowo-Wschodniej

1 Saw Swee-Hock, The Population of Malaysia, Singapore 2007, str. 1.

1

Według danych malezyjskiego urzędu statystycznego z listopada 2012 roku całkowita

populacja Malezji wynosi około 29,337,000 osób2. Przewiduje się, że w roku 2020 populacja

Malezji wyniesie 31,6 miliona osób3.

Liczba kobiet i mężczyzn jest mniej więcej równa, z niewielką przewagą mężczyzn.

Całkowita powierzchnia kraju (zarówno część znajdująca się na Półwyspie Malajskim jak i na

Borneo) to 330,803 kilometrów kwadratowych4, co czyni go 67 krajem na świecie pod

względem zajmowanego obszaru5.

Malezja znajduje się w pobliżu równika, panuje więc w niej klimat tropikalny. Przez

cały rok występują tam wysokie temperatury oraz obfite opady nasilające się w różnych

regionach w zależności od sezonu. Większość jej powierzchni porośnięta jest lasem

tropikalnym6.

Część Malezji znajdująca się na Półwyspie Malajskim podzielona jest na jedenaście

stanów: Perlis, Kedah, Pulau Pinang, Perak, Kelantan, Terengganu, Pahang, Selangor, Negeri

Sembilan, Melaka, Johor oraz dwa Terytoria Federalne: Kuala Lumpur oraz Putrajaya.

Część Malezji położona na Borneo podzielona jest na dwa stany: Sabah i Sarawak

oraz jedno Terytorium Federalne znajdujące się na wyspie Labuan. Ta część zajmuje

powierzchnię 198,160 kilometrów kwadratowych, co czyni ją nieznacznie większą od

zajmującej 132,090 kilometrów kwadratowych część położoną na Półwyspie Malajskim7.

Podział Malezji na stany ilustruje mapa przedstawiona poniżej.

2. Mapa Malezji z podziałem na stany

2 Department of Statistics, Malaysia, Demographic Indicators, Malaysia, Listopad 2012, str. 2.3 Madam Zarinah Mahari, Demographic Transition in Malaysia: The Changing Role of Women, paper presented on the 15th Conference of Commonwealth Statisticians, New Delhi, India, 2011, str. 5.4 http://www.statistics.gov.my/portal/index.php?lang=en, dostęp dnia 27/12/2012.5 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/my.html#People, dostęp dnia 14. 01.2013.6 Saw Swee-Hock, op.cit., str. 2.7 malaysia.gov.my, dostęp dnia 16.01.2013.

2

Rozmieszczenie ludności w zależności od regionu

Malezja jest krajem zamieszkiwanym przez ponad 70 zidentyfikowanych grup

etnicznych. Te grupy zostały podzielone na cztery główne kategorie: Bumiputera, do której

zaliczają się osoby pochodzenia Malajskiego oraz tubylczego, Chińczycy, Hindusi oraz inni8.

Rozdział populacji w poszczególnych regionach podyktowany został w dużej mierze

uwarunkowaniami historycznymi. Przed przybyciem Europejczyków Malajowie żyli głównie

na wybrzeżu oraz przy brzegach rzek, gdzie uprawiali ziemię i łowili ryby. Gęsto porośnięte

dżunglą rejony wewnątrz lądu były niemal niezamieszkane. Sabah i Sarawak stanowią tutaj

wyjątek – do dziś te dwa stany są w dużej mierze zamieszkiwane przez malajską ludność

tubylczą, osiedlającą się głównie na terenach dżungli. Pod koniec XIX wieku w związku z

rozwojem kopalń cyny w stanach Perak, Selangor i Negri Sembilan prowadzonym głównie

przez chińskich imigrantów zaczęły się one stopniowo zaludniać. W tym samym czasie

zapoczątkowano uprawianie kauczukowców na zboczach gór na zachodniej części Półwyspu

Malajskiego, co wiązało się również ze sprowadzeniem taniej siły roboczej z południowych

Indii.

Według danych z 2005 roku, pomimo tego, że Sabah i Sarawak zajmują większą część

powierzchni Malezji (odpowiednio 22,4% i 37,7%), są one najmniej zaludnionymi stanami

Malezji. W Sarawak gęstość zaludnienia wynosi zaledwie 19 osób na kilometr kwadratowy.

Dla porównania gęstość zaludnienia Terytorium Federalnego Kuala Lumpur, zajmującego

zdecydowanie mniejszy obszar, wynosiła w tamtym czasie 6404 osoby na kilometr

kwadratowy9.

Rozmieszczenie grup etnicznych pod względem ich liczebności jest różne w

poszczególnych stanach. Ludność malajska koncentruje się głównie na wschodnim wybrzeżu,

w stanach takich jak Kelantan oraz Terengganu, a także w stanach znajdujących się na

północnym zachodzie kraju, takich jak Kedah i Perlis.

Mniejszość chińska z kolei osiedla się przeważnie w rejonach miejskich zachodniego

wybrzeża, czyli stanach takich, jak Penang, Perak, Selangor, Melaka, Negeri Sembilan oraz

Johor. W wielu większych miastach Malezji występuje mniejszość chińska10.

8 Madam Zarinah Mahari, op.cit., str. 5.9 Saw Swee-Hock, op.cit., str. 22.10 World and It’s Peoples, Malaysia, Singapore, Brunei, and the Philippines, red. Clive Carpenter, tom 9, New York 2008, str. 1192.

3

W ostatnich latach schemat rozmieszczenia ludności zmienił się. Obecnie więcej

Malajów osiedla się w rejonach miejskich11. Wynika to między innymi z rozmaitych

programów rządowych, mających na celu włączenie ludności malajskiej do przemysłowego

sektora zatrudnienia. Ten temat opiszę szerzej w dalszej części pracy.

Odsetek Malajów żyjących w miastach w roku 1957 wynosił 21% i do roku 2000

wzrósł ponad dwukrotnie, do 48,3%. Odsetek Chińczyków żyjących w miastach w tym

samym czasie spadł z 62,6% do 34,8%, natomiast odsetek Hindusów zmienił się tylko

nieznacznie: z 12,8% do 11%. Według badaczy Usmana Yaakoba, Tarmijia Masrona oraz

Fujimaki Masami, ta zmiana nie oznacza jednak, że nierówności społeczne pomiędzy

Chińczykami i Malajami zniwelowały się. Przywołują oni badania Sulaimana Mahboba, który

wykazuje, że wśród Malajów w miastach zwiększyła się liczba jedynie osób z grupy o niskich

dochodach12.

3. Rozdział procentowy populacji obywateli w zależności od grupy etnicznej, regionu oraz stanu. Dane z roku 2000.

11 Usman Yaakob, Tarmiji Masron, Fujimaki Masami, Ninety Years of Urbanization in Malaysia, A Geographical Investigation of Its Trends and Characteristics, Ritsumeikan Journal of Social Sciences and Humanities, nr 4, 2012, str. 91.12 ibidem, str. 92

4

Na podstawie załączonej tabeli widać, że Chińczycy największy procentowy udział w

ludności poszczególnych stanów mają w Penangu (46,5% ludności) oraz Kuala Lumpur

(43,5% ludności). Hindusi największy odsetek stanowią w Negri Sembilan (16% ludności),

Selangor (14,6% ludności) oraz Perak (13% ludności). Malajowie największą przewagę mają

w Terengganu, gdzie stanowią 96,5% ludności oraz w Kelantan (94,2%). Inni Bumiputera

zamieszkują głównie część Malezji położoną na Borneo, czyli stany Sabah, gdzie stanowią

65% ludności oraz Sarawak – 49,8%13.

13 Saw Swee-Hock, op.cit., str.72

5