· web viewtek kişilik anonim ortaklıkta, tüm paylar tek kişide toplandığı için oyların...

Sirküler Sayı: 2015/2

YENİ TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDATEK ORTAKLI ANONİM ŞİRKETLERİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ

İstanbul Dünya Ticaret Merkezi (IDTM) A1 Blk. No:61 Bakırköy / ISTANBUL – TÜRKİYE

http://www.elmadaghukuk.com - [email protected]: +90 212 465 88 58 - Tel: +90 212 465 88 65

KONU: YENİ TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDA ANONİM ŞİRKETLERİN TEK ORTAKLI YAPISI

- Anonim Şirketlerin Kuruluşu:

Yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre; Anonim şirket; ‘’ Sermayesi belirli paylara

bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile sorumlu bulunan şirket ‘’ olarak tarif edilmiştir. ( TTK 329)

Bu çalışmamız tek kişilik Anonim şirketlere yönelik olup kuruluş aşaması ayrıntılarıyla açıklanmayacak olup tek ortaklı şirket yapıları incelenecektir.

Anonim şirketin kurulabilmesi için öncelikle şirkete ait kuruluş mukavelesi noter huzurunda imzalanır. ( TTK 341 ) Ön kuruluş denen bu işlem tamamlandıktan sonra, bu işlemi takip eden 30 gün içinde kesin kuruluş işlemlerine geçilir ve mukavele ticaret sicilinde tescil ve ilan ile sağlanmış olur. 6102 sk. Anonim şirketlerinin kuruluşu açısından, şirketin kuruluşuna ait bir denetim raporu alınması şeklinde önemli bir yenilik getirmiştir. Bu rapor bir veya birkaç işlem denetçisi tarafından verilir. Rapor, taahhüt edilen payların ödenip ödenmediği hususlarını içerir. Şirketin kuruluşuna ait belgeler TTK 336. Maddede sıralanmıştır. i. Ana Sözleşme

ii. Kurucular Beyanı

iii. Değerleme Raporları

iv. Kurucular ve Diğer Kişilerle Yapılan ve Kuruluşla İlgili Olan Sözleşmeler

v. İşlem Denetçisi raporu ve ekleri.

- Anonim Şirket Kurucularının Sayısı Ne Olmalıdır?

Şirket kurucuları, şirket sermayesi için bir pay taahhüt ederek esas sözleşmeyi

imzalayan gerçek ve tüzel kişilerdir. 6762 Sayılı Eski Türk Ticaret Kanunu’nun 277. Maddesinde; Anonim şirket kurulması için şirkette pay sahibi en az 5 kurucunun bulunmasını şart koşulmuş idi. 6102 sk. ise kurucular için bir sınırlama ön görmemiştir. Bu itibarla, Yeni Türk Ticaret Kanunu; kurucular için bir veya birden fazla kişinin yeterli olacağını belirterek bir yenilik getirmiştir. Dolayısı ile yeni kanun uyarınca, anonim şirketler tek kurucu ile kurulabilmekte olup, buna ‘’ Tek Kişilik Anonim Şirket’’ adı verilir. ( TTK 338/1) Nitekim bu düzenleme, eskiye nispeten anonim şirket kuruluşunu zorlaştıran ‘’ortak bulma’’ problemini Ortadan kaldırmış, tek bir kişi olarak anonim şirket kurmayı mümkün hale getirmiştir/kolaylaştırmıştır.



- Türkiye’de Alışılagelen Anonim Şirket Yapısı ile Tek Ortaklı Anonim Şirket Yapısının Benzerlikleri Nelerdir?

Esasen, 6762 sk.’ nın yürürlükte olduğu dönemlerde Türkiye’ de kurulan ve

halka açık olmayan anonim şirketler incelendiğinde; birçok şirkette bir pay sahibinin %99 gibi tamamına yakın bir paya sahip olduğu, geriye kalan diğer 4 ortağın ise hukuken var olmakla birlikte fiilen herhangi bir etkilerinin bulunmadığı görülecektir. Şirketin esas sahibi, geriye kalan 4 kişiye sembolik hisse vermekte ve kanuni zorunluluk hukuken yerine getirilmekte idi. Dolayısı ile anonim şirket içinde hukuken var olmakla birlikte aslında herhangi bir fonksiyonları olmayan bu kişiler “saman adam” veya “gölge adam” olarak nitelendirilmektedirler. ( Türker, 2011:178) Bu şekilde biçimlenen ve yapılanan şirketlere aile şirketi denmektedir ve mülga kanun içeriğinde var olmasa bile uygulamada bu şekilde kendilerini göstermektedirler. DOĞANAY bu durumu “hukuki kılıfına uydurulmuş tek ortaklı şirket” olarak değerlendirmiştir. ( Doğanay, 1999:138 )

- Tek Kişilik Anonim Ortaklık Kavramı Nedir?

Tek kişilik şirket kavramı, İngiliz – Amerikan sisteminde kullanılan “One Man

Company” kelimesinden gelmektedir. Bu kavram, tacirlerin tek başlarına icrai faaliyette bulundukları durumlarda ticari faaliyetten sorumluluklarını belirli bir mal ile sınırlandırmak istemelerinden ötürü doğmuştur. Bilindiği üzere sınırlı sorumlu ortaklık kurmanın en iyi yolu anonim ortaklık kurulmasıdır. Dolayısı ile tacirler bu yolu seçtiklerinde bütün paylarını, yani anonim ortaklık hisse senetlerini, kendi ellerinde toplamak yoluna gitmişlerdir. Tek kişilik ortaklıklar ile alakalı Poroy, Tekinalp ve Çamoğlu; gerekli organların dahi mevcut olmayacağını ve esasen şirketlerin amaçlarından sapılacağını görüşündedirler.

- YTTK ‘ na göre Tek Ortaklı Anonim Şirket’ in Kurulabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

YTTK’ nın 338. Maddesine göre Anonim şirket kurulabilmesi için pay sahibi olan bir

kişinin mevcut olması yeterlidir. Kanun, tek ortaklı şirketin kuruluş işlemleri ile birden fazla ortaklı anonim şirketlerin kuruluş işlemleri açısından bir ayrıma gitmemiştir. Tescil işlemleri ile alakalı ayrımlara aşağıda değinilecektir.



- Tek kişilik Anonim Şirket Kuruluşlarında gerekli olan evraklar nelerdir?

Tek pay sahibi Anonim Şirket kuruluşları, birden fazla pay sahibi bulunan Anonim

Şirket kuruluşlarındaki gibi yani genel hükümler esas alınarak yapılır ve ayrıca belge düzenlenmesine gerek yoktur. YTTK Md. 335 ve devamındaki düzenleme esas alınacaktır. Buna göre;

i.Esas sözleşmenin hazırlanması(yazılı-YTK 339) (Tek kişi anonim ortaklıkta sözleşmenin yerini taahhütname alacaktır. Asgari

zorunlu içerik YTK 339’da belirtilen maddelere uygun olmalıdır. Buna göre esas sözleşmenin yazılı olarak yapılması kurucunun imzasının noter tarafından onaylanması şarttır.)

ii.Anonim ortaklığın kurulması(ön ortaklık)(YTTK 335) (Dilekçe)

iii. Kuruluş Bildirim Formu

iv..Kurucuların sermayenin tamamını taahhüt ettiklerine ilişkin noter şerhi

v.Sermayenin kısmen veya tamamen ödenmesi

vi.Kurucular beyanı

vii.İşlem denetçisi raporu

viii.Kurucular beyanı, banka mektubu, oda kayıt beyannamesi

ix.Ticaret siciline tescil ve ilan (Tescille tüzel kişilik kazanılır. Kurucu niteliktedir.)

Özel kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça anonim şirketler en az 50.000.-TL. Sermaye ve en az bir ortak ile kurulmalıdır.(Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş halka açık olmayan anonim şirketlerin başlangıç sermayesi ise 100.000.-TL’ den az olmaması gerekmektedir.)

Anonim ortaklık sermayesi nakit olarak ödenecek şekilde kuruluyor ise basit; ayni sermaye veya devirle kuruluyor ise nitelikli kuruluş olarak değerlendirilir. Hangisi tercih edilirse edilsin sermayenin tamamının nakden veya ayın olarak taahhüt edilmesi gerekir. Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin en az dörtte birinin şirketin tescilinden önce, kalan kısmının ise şirketin tescilini izleyen yirmi dört ay içinde ödenmesi gerekmektedir. (YTTK 344) Sermayenin ayın olması halinde ise şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçilecektir.(YTTK 343)

- Tek Kişilik Anonim Şirketlerde Tescil ve İlanın Önemi Nedir?

YTTK’ ya göre; şirketin tek kişi ile kurulması halinde, ticaret sicilinde bu niteliği, tek

ortağın ( pay sahibinin) adı, yerleşim yeri, vatandaşlığı ile birlikte şirketin ticaret unvanı, adresi tescil ve ilan edilir. ( YTTK Md. 338/2) Şeffaflık ve kamuyu aydınlatma ilkesinin gereği



olan bu tanıtıcı ve açıklayıcı bildirim yapılmaz ise, bundan yönetim kurulu ve tek pay sahibi/ ortak ile şirketi bu konuma sokan işlemin diğer tarafı da sorumlu tutulabilir.

- Tek kişilik Anonim Şirket Kurma İmkanından Tüzel Kişilerde Faydalanabilir Mi?

YTTK ile getirilen tek ortaklı Anonim Şirket Kurma imkânından, gerçek kişiler ile

birlikte tüzel kişilerde yararlanabilir. Dolayısı ile tüzel kişilerin kuracakları şirket sayısı da artacaktır. Nitekim vakıf ve dernekler başka ortak bulmalarına gerek kalmadan tek başlarına anonim şirket kurabileceklerdir.

- Anonim şirket birden fazla ortakla kurulmuş ise tek ortaklı yapıya dönüştürülebilir mi ?

YTTK, şirketin birden fazla kişi tarafından kurulması ancak sonradan pay sahibi

sayısının bire düşmesi için de birtakım düzenlemeler öngörmektedir. Bir şirket, birden fazla kişi ile kurulmuş ve zaman içinde hisselerin tek kişide toplanması sebebiyle tek kişilik anonim şirkete dönüşmüş olabilir. Buna göre; şirket birden fazla kişi tarafından kurulur, ancak sonradan şirketin payları tek kişide toplanıp pay sahibi sayısı bire düşerse, işbu durum bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren 7 (yedi) gün içinde yönetim kuruluna yazılı olarak bildirilecektir. Yönetim kurulu bildirim aldığı tarihten itibaren 7 gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir Anonim Şirket olduğunu ve bu pay sahibinin adını, yerleşim yerini ve vatandaşlığını tescil ve ilan ettirecektir. Aksi halde yukarıda da açıklamaya çalıştığımız gibi, doğacak zarardan, bildirimde bulunmayan pay sahibi ile tescil ve ilanı yaptırmayan yönetim kurulu sorumlu olacaktır. ( YTTK Md. 338/2)

- Birden fazla ortakla kurulmuş anonim şirket nasıl tek ortaklı yapıya dönüştürülecektir?

Öncelikle, şirketin hakim ortağı, diğer ortaklardan hisseleri teker teker devralır.

Her bir hisse devir işleminin pay defterine tescili için yönetim kuruluna başvurur. Son hisselerin devir tarihinden itibaren 7 ( yedi) gün içerisinde şirketin tüm hisselerinin kendisinde toplandığını, şirketin tek ortağı haline geldiğini yönetim kuruluna bildirip, bunun ticaret siciline tescili ve ilanı için başvurur. Burada dikkat edilmesi gereken husus, ticaret siciline tescilin kurucu değil bildirici etkisi olduğudur. Bu aşamalardan sonra şirket tek ortaklı yapıya dönüşecektir. Bu kısma ek olarak eğer şirket ortağı ( tek) yönetim kurulunu da YTTK md. 359’ a uygun olarak tek üyeli yönetim kuruluna dönüştürmek isterse bunun için ana sözleşme değişikliğine gidilmesi gerekmektedir. Ana sözleşme değiştirme yetkisi de YTTK Md. 408/2-a ‘ ya göre şirketin genel kuruluna aittir. Tek ortaklı yapıda yönetim kurulu ve genel kurul aşağıda incelenecektir.



Birden fazla ortakla kurulmuş anonim şirketler, tek ortaklı yapıya pay devrinden başka, çıkma ya da çıkarılma gibi işlemlerle de dönüşebilirler. Ayrıca bölünme birleşme gibi yollarla da tek kişilik anonim ortaklığın kurulması mümkündür. Pay devri, çıkma ya da çıkarılma gibi işlemlerle pay sahibi veya ortak sayısı bire düşmüşse, şirket faaliyetlerine aynen devam eder ve tüzel kişiliği korunur. Ayrıca bu halde ETTK uyarınca ortaya çıkan fesih davası açma zorunluluğu da YTTK uyarınca ortadan kalkar. Ayrıca bu durum hemen ticaret siciline tescil ve ilan edilir ayrıca yukarıda da açıkladığımız üzere tek ortak haline gelen kişiye ilişkin kimlik bilgileri verilir. Dolayısı ile izah edilmeye çalışılan bu kuruluş hallerinin hepsinden uygun olan yöntemler YTTK’ daki kuruluş hükümleri takip edilerek yapılacak ve tek kişilik Anonim ortaklık kurulacaktır.

-Tek ortaklı anonim şirket yapılarında şirket Genel Kurul’ unun özellikleri nelerdir?

tek ortaklı Anonim şirketlerde hisse sahibi Genel Kurul’ un tüm yetkilerine sahiptir.

Genel Kurul ‘ a ait devredilemez yetki ve görevler YTTK Md. 408’ de sıralanmıştır: 1. Genel kurul, kanunda ve esas sözleşmede açıkça öngörülmüş bulunan hallerde

karar alır. 2. Çeşitli hükümlerde öngörülmüş bulunan devredilemez görevler ve yetkiler saklı

kalmak üzere, genel kurula ait aşağıdaki görevler ve yetkiler devredilemez. a) Esas sözleşmenin değiştirilmesi. b)Yönetim Kurulu üyelerinin seçimi, süreleri, ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve

prim gibi haklarının belirlenmesi, ibraları hakkında karar verilmesi ve görevden alınmaları.c) (Değişik: 26/6/2012-6335/22 md. ) Kanunda öngörülen istisnalar dışında denetçinin

seçimi ile görevden alınması.d) Finansal tablolara, yönetim kurulunun yıllık raporuna, yıllık kar üzerinde tasarrufa,

kar payları ile kazan paylarının belirlenmesine, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kara katılması dâhil, kullanılmasına dair kararların alınması.

e) Kanunda öngörülen istisnalar dışında şirketin feshi. f) Önemli miktarda şirket varlığının toptan satışı.3. Tek pay sahipli anonim şirketlerde bu pay sahibi genel kurulun tüm yetkilerine

sahiptir. Tek pay sahibinin genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır.

Bilindiği gibi ETTK döneminde Genel Kurul’ da bakanlık temsilcisi veya eski adı ile hükümet komiseri bulunması gerekli idi. YTTK Md. 407/2’ ye göre; bakanlık temsilcisinin bulunması gereken genel kurulları, YTTK 333. Md. ‘ ye göre kuruluşları izne tabi olan anonim ortaklıkların genel kurulları olarak tespit edilmiştir. Ancak uygulamada YTTK’ nın bu düzenlemesi uygulanmıyor. Dolayısı ile bir anonim ortaklığın bütün hisseleri tek bir ortağa ait ise, tek bir ortaktan oluşan bir genel kurul toplantısında hangi amaçla bakanlık temsilcisinin bulunmasının zorunlu olacağını izah etmek güçtür.

Görüleceği üzere tek pay sahibi veya ortak tek başına genel kurulun bütün yetkilerini kullanabilir, bütün kararları alabilir, ancak genel kurul sıfatı ile verilen bütün kararların yazılı olması şarttır. Tek pay sahibi/ortak kendi kendisiyle ancak yazılı olarak işlem yapabilir. Aynı



kural; tek ortaklı veya pay sahipli şirketin temsilcisiyle tek ortağın kendisi veya şirket arasındaki işlemlerde de geçerlidir. Ancak iş hayatının ölçülerine göre günlük işlem sayılan işlemler için söz konusu kural uygulanmaz. (YTTK Md. 371/6, 408)

- Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Genel Kurul Nasıl Toplanacaktır?

anonim şirket genel kurulu olağan ve olağanüstü olarak iki farklı şekilde toplanır.(YTTK

409) Olağan toplantılar her faaliyet dönemi sonundan itibaren 3 ay içinde yapılır. Genel kurulda alınan kararların geçerli olabilmesi için yazılı olması zorunludur. Bu toplantılarda; a)Organların seçimi

b)Finansal tablolar

c)Yönetim kurulunun yıllık raporları

d)Karın kullanım şekline

e)Pay ve kazanç paylarının oylarının belirlenmesine

f)Yönetim kurulu ibralarına ve faaliyet dönemini ilgilendiren/gerekli görülen diğer konularda da müzakere yapılacaktır.

Nitekim tek paylı anonim ortaklıklarının en büyük yararı ‘’ çağrısız genel kurul’’ toplantılarının her zaman ve her an mümkün olmasıdır. Çağrısız genel kurulun (TTK 416) yapılabilmesi içinse tüm pay sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda bulunması ve itirazlarının olmaması gerekir. Bu halde genel kurul toplanır ve bu nisap kaybolmadığı sürece karar alabilir. Buna göre tek kişilik anonim şirketlerde tek pay sahibi olan kişinin var olması ve çağrısız olarak genel kurul yapması her zaman mümkün olacaktır.

- Tek ortaklı anonim şirketlerde yönetim kurulunun özellikleri nelerdir?

ETTK’ da, anonim şirketlerde yönetim kurulu üye sayısı ‘’ en az 3 kişi’’ olabiliyordu.

YTTK ise tek kişilik yönetim kurulunu uygulamaya geçirmiştir. Tek kişilik Anonim şirketlerde yönetim kurulu tek kişiden oluşuyorsa isteğe göre ortak olmayan biri de kurula seçilebilir. Yönetim kurulu tek bir üyeden oluştuğunda temsil yetkisini hiçbir şekilde sınırlandırmamalı, en geniş yasal yetkiye sahip olmalıdırlar.

Yönetim kurulu açısından; esas sözleşmede aksine hüküm yok ise veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir. Anonim şirket yönetim kurulunu oluşturan üye/üyeler genel kurul tarafından tespit edilecektir. Yönetim kurulu üyelerinin ve tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olmaları şarttır. YTTK ile; yönetim kurulu üyelerinin en az ¼’ inin yüksek öğrenim görmüş olmaları şartı kanuna getirilmiştir. ( YTTK 359) Ancak tek kişilik anonim şirketlerinde bu kural uygulanmaz. Diğer deyişle tek kişilik yönetim kurulundaki kişi yükseköğrenim görmüş olmak zorunda değildir.



-Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Toplantı Karar Nisabı Nasıl Düzenlenmiştir?

yTTK madde 418’de karar alınması için gereken nisaplar ve başka işlemler için daha

ağır nisapların düzenlenmiş olabileceği düzenlenmiştir. Tek kişilik anonim ortaklıkta, tüm paylar tek kişide toplandığı için oyların tamamı da o kişidedir ve verilecek tüm kararlarda tek kişi olarak sürekli olarak her konuda nisap sağlanmış olacaktır. Hem olağan hem de ağırlaştırılmış nisaplarda şirket ortağı kendi başına karar alabilecektir.

Yapılan toplantılarda toplantı tutanağının imzalanması zorunludur. Aksi halde geçersiz sayılacaktır.(TTK 422) Buna göre tek kişilik anonim şirketlerde de tutanağın yazılı olarak tutulması ve pay sahibi tarafından imzalanması zorunludur.

-Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının İptali Ne Şekilde İstenebilecektir ?

genel Kurul kararlarının iptali için kanunda ilgili olan kişiler sayılmıştır ancak tek

kişilik anonim şirkette kararı veren kişinin sonra iptalini istemesi mümkün olmayacaktır çünkü YTTK Md. 446’da toplantıda hazır bulunanların ancak olumsuz oy kullanmış olması halinde kararın iptalini isteyebileceği söylenmiştir ama bu husus tek kişilik anonim ortaklık için mümkün değildir. Bu nedenle bu şekilde iptal kararı verilemeyecektir ancak aynı maddenin “d” fıkrasında “kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğa sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri dava açabilecektir. Ancak bu halde kararın iptalini isteme hakkı doğmaktadır. Bu hususta uygulama da ancak yönetim kuruluna pay sahibi olmayan birinin atanması ile karşımıza çıkabilir.

-Tek Ortaklı Anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliği nasıl yapılacaktır?

esas sözleşme şirketin ona uygun olarak tüm işlemlerini gerçekleştirdiği temel

metindir. Bu sözleşmenin değiştirilmesi için nitelikli nisaplar aranır ancak tek kişi anonim ortaklıkta pay sahibi tüm oy hakkına sahip olduğu için esas sözleşmenin değiştirilmesini kendisi yapabilecektir.

- Tek Ortaklı Anonim şirketlerde ibra kurumu nasıl uygulama alanı bulacaktır?

bilançonun onaylanmasına ilişkin genel kurul kararı, kararda aksine açıklık

bulunmadığı takdirde yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin ve denetçilerin ibrası sonucunu doğurur.

Tek kişilik anonim şirketlerde ibra ortadan kalkar. Pay sahibi kendini ibra edemez. Ancak ortak olmayan birisi yönetim kurulu üyesi olarak seçilirse pay sahibi olan ortak yönetim kurulu üyesini ibra edebilir. Yani tek pay sahibi ortak, ibra ile ilişkili olarak kendisinin de yönetim kurulunda olması halinde ibra kararını vermesi mümkün olmayacak ancak YTTK Md. 424 gereğince bilançonun onaylanmasına ilişkin genel kurul kararı kendiliğinden yönetim



kurulunu ibra edeceği için bu halde ibra gerçekleşmiş olacaktır. ( Ortak olmayan YK üyesinin ibrası)

- Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde tek pay sahibi ortak kendi payını iktisap edebilir mi?

YTTK; tek kişi tarafından anonim ortaklık kuruluşunu öngörmekle birlikte, şirketin

tek pay sahibi olarak kendi paylarını iktisap etmesine veyahut ettirmesine yasak getirmektedir. ( YTTK Md. 338/3)

- Tek ortaklı Anonim Şirketlerde pay senetleri nasıl düzenlenecektir?

Bilindiği üzere birden fazla ortakla kurulmuş anonim şirketlerde pay senetleri

hamiline yazılı ve nama yazılı pay senetleri olarak düzenlenmektedir. Bedelleri tamamen ödenmiş olan paylar için hamiline yazılı pay senetleri çıkarılamaz. Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve 3. Kişiler hakkında, ancak zilyedliğin devri ile hüküm ifade edecektir. Nama yazılı pay senetlerinin de tamamı ödenmiş ise hamiline yazılı pay senedine çevrilebilir ve bedeli tamamen ödenmiş ise ancak şirketin onayı ile devrolunabilir.

Pay sahibi sayısının önemli olduğu tek durum şirketin pay senetlerinin borsada işlem görmesi durumudur. Tek kişilik Anonim şirketler kolaylıkla hisse senetleri borsaya kota edilen çok ortaklı şirket haline dönüştürebilir.

- Tek Ortaklı Şirketlerin hukuki sorumluluğu nasıl düzenlenmiştir?

Yapılan eleştirilerden birisi, şirket tüzel kişiliğinin mal varlığı ile şirket kurucusunun

mal varlığının birleşmesi, yani şirketin malvarlığı ile kurucunun malvarlığı arasında hukuken olması gerekli olan ayrımın oluşmaması halidir. Anonim ortaklıklarda, ortaklar borçlarından dolayı sadece mal varlıkları ile sorumludurlar. Dolayısı ile tek ortaklı bir anonim şirkette, şirket sahibinin, şirketin tüm veya bir kısım mal varlığını kendi mal varlığına katması halinde şirket alacaklıları ile üçüncü kişilerin hakları ihlal edilebilecektir. Dolayısı ile tek ortaklı şirketlerde; ortak ilişkileri yönetim kurulunun azli ve ibrası, şirket borçlarından sorumluluk kurumları ayrıntılı olarak düzenlenmemiştir. Bu bağlamda, tek kişilik şirket kavramı ortaklık kavramı ile bağdaşmayıp şirket ve organizasyon teorilerine ters düşmektedir.

Tek kişilik şirketin kollektif yarar ve iradeden yoksun olarak muvazaalı olarak kurulmasının mümkün olup olmayacağı tartışma konusudur. Ancak çoğunluğun görüşüne göre ve yukarıda ‘’ Türkiye’ de alışılagelen anonim şirket yapısı ile tek ortaklı anonim şirket yapısının özellikleri ‘’ başlığında açıkladığımız nedenlerden ötürü, aslında şirket akdi sonradan tek kişi şirketi haline gelmek için gerekli bir hukuki araç olmak itibariyle tarafların gerçek niyetlerine tekabül etmekte ve muvazaadan uzaklaşılmaktadır. ( Saman Adam/ Gölge Adam)



- Tek Ortaklı Şirketlerde Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk Nasıl Düzenlenmiştir?

Vergi hukukunda şirketlere ilişkin sorumluluk hususu 2 ana kanun çerçevesinde

düzenlenmiş bulunmaktadır. Kanunu temsilcilerin sorumluluğunu düzenleyen 213 s. Vergi Usul Kanunu(VUK) ile yine kanuni temsilcilerin ve ortakların sorumluluğunu düzenleyen 6183 s. Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkındaki Kanundur.

Tek ortaklı şirketlerin tamamına yakınında ortaklar aynı zamanda kanuni temsilci de olacaklardır. Anonim şirket ortakları şirket borçlarından dolayı, doğrudan sorumlu değillerdir. Ortaklar şirkete taahhüt ettikleri sermaye miktarıyla sorumludurlar. ETTK da olan bu kural YTTK’ da da devam etmektedir. Dolayısıyla sermaye borcunu yerine getirmiş olan anonim şirket ortakları şirketin ödenmemiş vergi borçlarından dolayı sorumluluğu bulunmamaktadır.

YTTK’ daki köklü değişikliklerden birisi de tek kişilik anonim şirket düzenlemesine paralel olarak yönetim kurulunun da tek bir üyeden oluşmasına imkân tanımasıdır. ( YTTK Md. 359/1) Anonim şirketlerin kanuni temsilcisi yönetim kuruludur.

Tek kişilik Anonim şirketlerin kanuni temsilcileri VUK’ un 10 ve 6183 Sk. ‘un mük. 35. Maddeleri uyarınca sorumlulukları vardır ve kanuni temsilciler VUK açısından kusur sorumluluğu çerçevesinde vergilemeyle ilgili ödevleri yerine getirmemeleri nedeniyle, mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamemen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklardan sorumludurlar. Dolayısı ile vergiler kanuni ödevleri yerine getirmeyen kanuni temsilcilerin varlıklarından alınacaktır.

- Tek Ortaklı Şirketlerde Tek Pay Sahibi Ortak Vergi Hukuku Açısından Sorumluktan Nasıl Muaf Olacaktır?

anonim şirket ortakları vergi borçlarından dolayı, kanuni temsilci olmadıkları

sürece, herhangi bir sorumlulukları bulunmamaktadır. Sermaye borçlarını tamamen yerine getiren pay sahipleri vergi hukuku açısından sorumlu değillerdir. Dolayısıyla tek kişilik anonim şirketin ortağı vergi hukuku açısından sorumlu sayılmayacak ve takibe maruz kalmayacaktır. Nitekim tek ortaklı anonim şirketlerde ortak, aynı zamanda yönetim kurulu üyesi olmak zorunda değildir. Dolayısı tek pay sahibinin kanuni temsilci olarak görev yapma zorunluluğu yoktur. Şöyle ki; tek ortaklı bir anonim şirket kuran bir kişi, aynı zamanda genel kurul organı olarak şirket kuruluşu esnasında kendisine tanınan kanuni yetkileri kullanarak genel kurul kararı ile ortak olmayan kişi/kişileri yönetim kuruluna atayabilir. Böylece kanuni temsilci olmadan vergisel bir sorumluluk altına girmekten kurtulabilir.

- Tek Ortaklı Anonim Şirketlerde Cezai Sorumluluk Kurumu Nasıl Düzenlenmiştir?



Cezai sorumluluk açısından birden fazla ortakla kurulan anonim şirketler ile herhangi bir

ayrıma gidilmemiştir. Dolayısı ile defter tutma yükümünü yerine getirmeyenlere, gerekli tasdikleri yaptırmayanlara, hileli envanter çıkaranlara, defter ibrazlarından kaçınanlara, internet sitesini YTTK’ya göre oluşturmayanlara şirkete borçlanan pay sahiplerine çeşitli adli para cezaları ve/veya hapis cezaları öngörülmüştür. ( YTTK md. 562)

-Tek Kişilik Anonim Şirketin Hizmet Edeceği Amaçlar Nelerdir?

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda tek kişilik anonim şirketin hizmet

edeceği amaçları şu şekilde sıralamak mümkündür;

‘’Saman Adam/Gölge Adam’’ adı verilen ortaklara gerek kalmaması,

Pay sahipliğinin şeffaflaştırılması,

Kobilerin sınırsız sorumluluktan kurtulması,

Yabancı yatırımcıların Türkiye piyasalarına girmelerinin kolaylaştırılması,

Vakıf ve derneklerin başka ortaklara gerek kalmaksızın anonim şirket kurabilmeleri,

Tek pay sahibi ortağın, şirketin yönetim kuruluna ortak olmayan bir kanuni temsilci atayıp vergi sorumluluğundan kurtulması.

Genel Kurul’ un her zaman ve her an toplanması.

Av. Elif GENÇDAL

ELMADAĞ HUKUK OFİSİ



· web viewtek kişilik anonim ortaklıkta, tüm paylar tek kişide toplandığı için oyların...

Documents