1

Teenage Mutant Ninja Letters (T.M.N.L.)

**After “yn”, the following letters change**

Caerdydd yng Nghaerdydd

Pontypridd ym Mhontypridd

Treorchy yn Nhreorchy

Blaengwawr ym Mlaengwawr

Dowlais yn Nowlais

Beth ydy dy enw di? ………… ydw i.

Ble rwyt ti’n byw? Rydw i’n byw yn ………

Faint ydy dy oed di? Rydw i’n ……… oed.

Pryd mae dy benblwydd di?

Mae fy mhenblwydd i ym mis ……………

I ba ysgol gynradd est ti?

Es i i ysgol gynradd ……………………………………

Beth wyt ti’n hoffi?Rydw i’n hoffi ………… ond dydw i ddim yn hoffi ……………………

Rydw i’n = Dw i’n = Rwy’n

Beth ydy dy hobi di? Fy hobi i ydy ………………

**This will affect place names when you say;

‘Rydw i’n byw yn…………’

Prawf Cyflym – Quick TestMae gwall ym mhob un o’r brawddegau isod. Ysgrifenwch nhw’n gywir yn eich llyfrau. The sentences below are incorrect as there is no mutation after the word ‘yn’ meaning ‘in’. Write them out correctly in your books. 1. Rydw i’n byw yn Tonypandy.2. Rydw i’n byw yn Clydach.3. Rydw i’n byw yn Penygraig.4. Rydw i’n byw yn Trewilliam.5. Rydw i’n byw yn Treorchy.6. Rydw i’n byw yn y Gelli.7 Rydw i’n byw yn Ton Pentre.

Pryd mae dy benblwydd di?Mae fy mhenblwydd i ym mis Tachwedd.

Coch Melyn Gwyrdd

2

Teenage Mutant Ninja Letters (T.M.N.L.)

**After “yn”, the following letters change**

Caerdydd yng Nghaerdydd

Pontypridd ym Mhontypridd

Treorchy yn Nhreorchy

Blaengwawr ym Mlaengwawr

Dowlais yn Nowlais

Mae llygaid gwyrdd a gwallt coch gyda fi.

IonawrChwefrorMawrthEbrillMaiMehefinGorffennafAwstMediHydrefTachweddRhagfyr

Glas Brown Du Gwyn

Pinc Porffor Oren Llwyd

Siarad

Gyda phartner, darllenwch y sgwrs – With a partner, read the conversation.

Newidiwch y manylion perthnasol ar yr ail gynnig – Change the relevant details the second time to suit your self .

Partner 1 Shwmae

Parnter 2 Bore ‘da. Sut wyt ti?

Partner 1 Da iawn diolch.

Partner 2 Beth ydy dy enw di?

Partner 1 Sam ydw i. Pwy wyt ti?

Partner 2 Emma ydw i. Ble rwyt ti’n byw?

Partner 1 Dw i’n byw yn Hirwaun. Ble rwyt ti’n byw?

Partner 2 Dw i’n byw yn Nhonypandy.

Partner 1 I ba ysgol gynradd est ti?

Partner 2 Es i i ysgol gynradd Cwmclydach. A ti?

Partner 1 Es i i ysgol gynradd Penygraig. Faint ydy dy oed di?

Partner 2 Dw i’n unarddeg oed.

Partner 1 Dw i’n ddeuddeg oed. Hwyl.

Partner 2 Wela’i di.

Gwaith grŵp

Holwch 5 o’ch ffrindiau yn Gymraeg a llenwch y siart. Ask 5 friends in Welsh and fill in the chart below.

ENW BYW OED YSGOL GYNRADD

3

Faint Beth?Ble? I ba ……

Datrys ProblemDyma enwau rhai bwydydd a rhai hobϊau ddysgoch chi yn yr ysgol gynradd. Mae’r cyfrifiadur wedi’u cymysgu nhw. Rhowch nhw yn y golofn cywir.

Chwarae Rôl

Gweithiwch gyda phartner. Rhaid i un partner fod yn Jac a’r llall yn Elen.Work with a partner. One partner must be Jac and the other Elen.

ENW BYW OED GWALLT A LLYGAID

HOFFI DDIM YN HOFFI

Jac Penygraig 12 gwallt brown a llygaid

glas

chwarae rygbi

pysgod

ENW BYW OED GWALLT A LLYGAID

HOFFI DDIM YN HOFFI

4

siopa

gwrando ar CD’S

hufen iâsiocled merlota

sglodion

gwylio’r teledu

nofio

dawnsio

brechdanau

byrger

chwarae pêl-droed

Beth wyt ti’n hoffi?

Bwyd Hobϊau

Elen Clydach 11 gwallt du a llygaid gwyrdd

siopa a gwylio’r teledu

caws

Gwrando

Gwrandewch ar fanylion Ffion a llenwch y proffil yn gywir.Listen to Ffion and fill in the profile correctly.

Fi fy HunLlenwch ffurflen wybodaeth am eich hunan ar gyfer eich athro / athrawes newydd.Fill in the information form below about yourself for you new teacher.

5

ENW: ………………………………………………………………

BYW: ………………………………………………………………

OED: ………………………………………………………………

LLIW GWALLT: ………………………………………………………………

LLIW LLYGAID: ………………………………………………………………

HOFFI: ………………………………………………………………

………………………………………………………………

DDIM YN HOFFI: ………………………………………………………………

………………………………………………………………

Annwyl Becca,

Helo ‘na. Sut wyt ti?

Sali ydw i. Rydw i’n unarddeg oed ond dw i bron yn ddeuddeg. Faint ydy dy oed di? Rydw i’n byw yng Nghaerdydd. Ble rwyt ti’n byw?

Es i i ysgol gynradd Cathays. I ba ysgol gynradd est ti? Mae gwallt du, cyrliog gyda fi ac mae llygaid gwyrdd gyda fi. Pa liw gwallt a llygaid sy’ gyda ti?

Rydw i’n hoffi bwyta siocled a sglodion ond dydw i ddim yn hoffi bwyta caws a pysgod. Rydw i’n hoffi mynd i’r sinema, siopa a merlota ond maen gas ‘da fi dawnsio a darllen achos mae’n ddiflas iawn. Beth wyt ti’n hoffi? Beth ydy dy

Darllen

Darllenwch yr ebost a llenwch y tabl.Read the email and fill in the table.

ENW:OED:BYW:YSGOL GYNRADD:GWALLT:LLYGAID:HOFF FWYD:CAS FWYD:HOBϊAU

Darllen

Ail-drefnwch y sgwrs yma yn gywir – Re-order the conversation correctly

Anghywir Cywir- A fi.- Da iawn diolch.- Beth wyt ti’n hoffi?- Prynhawn da.- Hwyl.- Shwmae.- Sut wyt ti?- Dw i’n byw yn Nhonypandy.- Wela i di.- Dydw i ddim yn hoffi chwarae pêl-droed.- Carys ydw i. Dw i’n un deg dau oed. Faint ydy dy oed di?- Pwy wyt ti?- Dw i’n hoffi seiclo a chwarae pêl-droed.- Dw i’n un deg un oed. Ble rwyt ti’n byw?

6

Annwyl Becca,

Helo ‘na. Sut wyt ti?

Sali ydw i. Rydw i’n unarddeg oed ond dw i bron yn ddeuddeg. Faint ydy dy oed di? Rydw i’n byw yng Nghaerdydd. Ble rwyt ti’n byw?

Es i i ysgol gynradd Cathays. I ba ysgol gynradd est ti? Mae gwallt du, cyrliog gyda fi ac mae llygaid gwyrdd gyda fi. Pa liw gwallt a llygaid sy’ gyda ti?

Rydw i’n hoffi bwyta siocled a sglodion ond dydw i ddim yn hoffi bwyta caws a pysgod. Rydw i’n hoffi mynd i’r sinema, siopa a merlota ond maen gas ‘da fi dawnsio a darllen achos mae’n ddiflas iawn. Beth wyt ti’n hoffi? Beth ydy dy

GwrandoGwrandewch ar y wybodaeth am Alex ac yna ticiwch yr ateb cywir.Listen to the information about Alex and tick the correct answers in the table below.

OED 11 12 13BYW Abertawe Penygraig TrewilliamLLIW GWALLT brown du cochLLIW LLYGAID glas brown gwyrddHOBI gwylio’r teledu mynd i’r pwll nofio gwrando ar CD’sHOFFI BWYTA brechdanau creision siocledDDIM YN HOFFI pysgod caws siopa

Yn Enwog ac o Gymru

Cofiwch!Rydw i / dw i ………………………………… Mae e …………………… Mae hi………………………

Dydw i ddim / dw i ddim …………………… Dydy e ddim……………… Dydy hi ddim …………………

7

Shwmae! Rhys Ifans ydw i. Actor ydw i. Dw i’n hoffi actio. Dw i’n hoffi ffilmiau a gwylio’r teledu ond dw i ddim yn hoffi siopa.

Dw i’n dri deg saith oed a dw i’n byw yn Llundain (Cymru ar y penwythnos ac yn ystod y gwyliau). Mae gwallt golau gyda fi ac mae llygaid glas gyda fi.

Enw: ………………… Hoffi: ………………………….

Oed: ………………… Ddim yn hoffi: ……………….

Byw yn:………………..........

Lliw gwallt:…………………..

Lliw llygaid: …………………

Heia! Catherine Zeta Douglas Jones ydw i. Dw i’n tri deg pedwar oed a dw i’n byw yn Hollywood gyda Michael, Dylan a Carys y babi. Mae gwallt brown gyda fi ac mae llygaid brown gyda fi hefyd.

Dw i’n hoffi actio, canu a siopa ond dydw i ddim yn hoffi bwyta sglodion a byrgyrs.

Enw: ………………… Hoffi: ………………………….

Oed: ………………… Ddim yn hoffi: ……………….

Byw yn:………………..........

Lliw gwallt:…………………..

Lliw llygaid: …………………

Gyda fi …………………… Gyda fe …………………… Gyda hi ……………………

Gwaith pâr

Cyflwynwch Rhys Ifans neu Catherine Zeta Douglas i’ch partner ………… neu unrhyw berson enwog arall!Introduce Rhys Ifans or Catherine Zeta Douglas to a partner………… or you could introduce another famous person.

** Dyma …………… **

Saesneg >>> Cymraeg.

Beth ydy’r brawddegau yma yn Gymraeg? – What are the following sentences in Welsh?

1. He lives in Llwynypia.

2. She likes swimming.

3. I am 12 years old.

4. She doesn’t like sport.

5. He doesn’t like golf.

6. I don’t like rugby.

7. He likes football.

8. I’ve got brown hair.

9. She’s got blue eyes.

10. He’s got black hair.

YsgrifennuYsgrifennwch gyflwyniad am y ddau berson yma yn y trydydd person.Write a presentation on these two people in the third person.

** Dyma…………… **

8

Sut wyt ti? Ann ydw i a dw i’n un deg pedwar oed. Dw i’n byw ym Mhenygraig. Dw i’n hoffi nofio a merlota ar ddydd Sadwrn a dydd Sul. Dw i’n hoffi bwyta siocled a creision. Mae gwallt melyn gyda fi a llygaid gwyrdd.

Cysylltwch y gair â’r llun cywir. –Connect the words with the correct pictures

9

Bore da. Dan ydw i a dw i’n byw yng Nghlydach. Mae gwallt a llygaid brown gyda fi a dw i’n hoffi bwyta banana.

Dw i’n hoffi seiclo, pysgota a chwarae rygbi ond dydw i ddim yn hoffi chwarae golff.

siopa

sgϊo

gwylio’r teledu

darllen

gwrando ar CD’s

mynd i’r sinema

merlota

chwarae pêl-droed

nofio

chwarae gêmau cyfrifiadur

dawnsio

seiclo

casglu stampiau

pysgota

Mynegi BarnBeth wyt ti’n hoffi? – What do you like?

1. Rydw i’n hoffi ______________________________________ 10

2. Rydw i’n mwynhau ___________________________________ 3. Rydw i’n dwlu ar ____________________________________ 4. Dydw i ddim yn hoffi ________________________________ 5. Mae’n gas ‘da fi ____________________________________ 6. Rydw i’n casàu _____________________________________

Ymarfer gwrandoGwrandewch ar y wybodaeth a llenwch y grid - Listen to the information and fill in the grid.

gwylio’r teledumerlota

gêmau cyfrifiadur

chwarae pêl-droed

mynd i’r sinemadarllen

*** Mae’n well da’ fi – I prefer ***?????? a / ac / ond / hefyd / neu ??????

Llenwch y bylchau gyda’r cysylltair cywir – Fill in the gaps with the correct connective.

1. Rydw i’n hoffi nofio ________ seiclo.

2. Rydw i’n mwynhau chwarae golf _________ dydw i ddim yn mwynhau pysgota.

3. Mae’n gas ‘da fi siopa _________ rydw i’n dwlu ar wylio’r teledu.

11

4. Rydw i’n hoffi afalau __________ orenau.

5. Rydw i’n mwynhau nofio a rydw i’n mwynhau mynd i’r ganolfan hamdden _____.

6. Dafydd ydw i _________ rydw i’n byw yn y Rhondda.

7. Wyt ti’n hoffi dawnsio _________ ddarllen.

8. Rydw i’n mwynhau mwynhau chwarae pêl-droed _________!

9. Mae’n gas ‘da fi wylio’r teledu __________ rydw i’n hoffi gwylio ffilmiau.

10. Wyt ti’n hoffi nofio _________ seiclo?

/10Dyma nifer o resymau (reasons) da a drwg. Pa rai sy’n dda? Pa rai sy’n ddrwg? Beth ydy eu hystyr?

Rhesymau achos mae’n

………Ystyr

Rhesymau achos mae’n

…………Ystyr

hwyl because it’s fun

12

hwyl ddiflas dwp sbwriel wych

Cywiro - CorrectingWrth brintio mae problem wedi codi. Mae yna gamgymeriadau yn y brawddegau yma. Mae’r sillafu neu’r atalnodi’n anghywir mewn rhai ohonynt. Dydy rhai o’r brawddegau ddim yn gwneud synnwyr.When printing a problem has occurred with the sentences below. The spelling or punctuation is wrong in some and others don’t make sense.

1. Rydw i’n ddim yn mwynhau pysgota.

2. Dw i’n dwlu ar siopa acos mae’n hwyl.3. Rydw i hoffi casglu stampiau4. Mae’n mwynhau mynd i’r sinema. 5. Dw i’n casàu merlota achos mae’n wych.6. Rydw i’n gas ‘da fi sgϊo.7. Dw i’n dwlu gwrando ar CD’s achos mae’n sbwriel.8. Rydw i’n mwnhau chwarae golff.9. Dw in hoffi dawnsio.10. Mae’n gas dw i nofio accos ofnadwy.

Dyddiau a Nosweithiau’r Wythnos

Pryd wyt ti’n……………?BORE DYDD PRYNHAWN NOS

Bore dydd Llun Dydd Llun Prynhawn dydd Llun Nos LunBore dydd Mawrth Dydd Mawrth Prynhawn dydd

MawrthNos Fawrth

Bore dydd Mercher Dydd Mercher

Prynhawn dydd Mercher

Nos Fercher

Bore dydd Iau Dydd Iau Prynhawn dydd Iau Nos IauBore dydd Gwener Dydd Gwener Prynhawn dydd

GwenerNos Wener

Bore dydd Sadwrn Dydd Sadwrn Prynhawn dydd Sadwrn

Nos Sadwrn

Bore dydd Sul Dydd Sul Prynhawn dydd Sul Nos Sul

Gyda pwy wyt ti’n……………?

gyda’r teulu – with my family

13

ffantastigfendigedig ofnadwy

gyda’r ysgol – with the schoolgyda ffrindiau – with friendsgyda fy chwaer – with my sistergyda fy mrawd – with my brother

Ble wyt ti’n………………?yn y parc – in the parkyn y ganolfan hamdden – in the leisure centrear y maes chwarae – on the playing fieldyn yr ysgol – in school

Siaradwch gyda’ch grŵp am eich hobϊau. Defnyddiwch y geirfa isod i’ch helpu.Talk about hobbies with your group. Use the vocabulary below to help.

Beth ydy’r brawddegau yma yn Gymraeg/yn Saesneg?What are the sentences below in Welsh/English?

1. Rydw i’n hoffi siopa gyda fy ffrindiau dydd Sadwrn.

2. Mae e’n mwynhau chwarae pêl-droed gyda ffrindiau prynhawn dydd Sul.14

Pryd? hoffi gyda Beth? hefyda/ac wych achos………

ondbwyta ddim yn mwynhau Gyda pwy?

Wyt ti’n? Pam? sbwrielddiflas

3. She likes going to the cinema with the family on Friday night.

4. Rydw i’n mwynhau mynd i’r pwll nofio gyda’r teulu nos Fercher.

5. He enjoys ten pin bowling Saturday morning with friends.

6. Prynhawn dydd Sadwrn rydw i’n dwlu ar siopa gyda mam.

7. Sunday afternoon, he likes watching football with dad.

8. Mae Gareth yn mwynhau chwarae rygbi gyda’r ysgol bore dydd Sul.

9. Mae hi’n hoffi chwarae gêmau cyfrifiadur

10. I love horse riding in the afternoon with Siân.

Cymraeg Saesneg Mathemateg

Ffrangeg Technoleg Daearyddiaeth

Coginio Drama

Cerddoriaeth

AddysgGorfforol

Celf Technoleg Gwybodaeth

Hanes Gwyddoniaeth

Addysg Grefyddol

Graffigwaith

PôsMae’r pynciau isod wedi eu ‘jymblo’. Fedrwch chi weithio allan p’un yw p’un?The subjects below are ‘jumbled’. Can you work out which are which?

Anghywir Cywirsenahgneoctehlhrirdaceedotcflehlgtdwanehtyeobcegotwigfirghafayearcmgoetwngiddayh

15

ioognicmatmaetgmholforgydosardfgradamtdeiadraeyhdagefrgafnnesegas1) I ba ysgol gynradd est ti? – To which primary school did you go?

Es i i ysgol gynrad Cwmclydach – I went to Cwmclydach primary schoolEs i i ysgol gynradd Trewilliam – I went to Williamstown primary

schoolEs i i ysgol gynradd Tonypandy – I went to Tonypandy primary schoolEs i i ysgol gynradd Pontrhondda – I went to Pontrhondda primary

school

2) I ba ysgol wyt ti’n mynd? – To which school do you go?Rydw i’n mynd i Goleg Cymunedol Tonypandy– I go to Tonypandy Community College. Rydw i’n mynychu Coleg Cymunedol Tonypandy – I attend Tonypandy Community College

3) Beth ydy dy hoff bwnc di? - Which is your favourite subject? 1af: Fy hoff bwnc i ydy Cymraeg – My fave subject is Welsh 3ydd: Hoff bwnc Mrs Williams ydy Cymraeg – Mrs Williams fave subject is

Welsh.

achos mae’n wych hwyl fendigedig ddefnyddiol ddiddorol hawdd

because it’s brilliant fun fantastic useful interesting easy

achos rydw i’n hoffi’r athro / athrawesachos mae ________ yn hwyl

because I like the teacherbecause _________ is fun

4) Beth ydy dy gas bwnc di? – Which is your least favourite subject?1af: Fy nghas bwnc i ydy Cymraeg – My least fave subject is Welsh3ydd: Cas bwnc Mr Roberts ydy Hanes – Mr Roberts’ fave subject is History.

16

achos mae’n ofnadwy ddiflas sbwriel wastraff amser anniddorol anodd

because it’s terrible boring rubbish waste of time uninteresting hard

achos mae’n gas ‘da fi’r athro / athrawesachos mae’n llawer o waith

because I can’t stand the teacherbecause it’s lots of work

5) Pwy sy’n dysgu Cymraeg? – Who teaches Welsh?Mrs Williams sy’n dysgu Cymraeg – Mrs Williams teaches Welsh.

6) Wyt ti’n hoffi Mrs Williams? – Do you like Mrs Williams?Ydw, rydw i’n hoffi Mrs Williams – Yes, I like Mrs Williams.Nac ydw, dydw i ddim yn hoffi Mr Jones – No, I don’t like Mr Jones.

achos mae e’n – because he is / achos mae hi’n – because she isddiflas – boringgas – nastygreulon – cruelbigog - grumpy

hwyl – fungaredig – kindddoniol – funnyddiddorol - interesting

rhoi llawer o waith cartref i ni – gives us lots of homework

gwneud y gwersi’n hwyl makes the lessons fun

DarllenDarllenwch y wybodaeth isod – Read the information below

Name: Megan Davies Name: Dafydd OwenLive: Tonypandy Live: WilliamstownPrimay: Penygraig Primary: WilliamstownComprehensive: T.C.C Comprehensive: T.C.CFave subject: Maths Fave subject: P.EWhy?: Useful Why ?: InterestingLeast fave subject: Art Least fave subject: FrenchWhy?: Waste of time Why?: HardTeacher like: Mr Davies Teacher like: Mrs Morgan Teacher not like: Mrs Williams Teacher not like:Miss MusgroveWhy?: Nasty Why?: Grumpy

Ysgrifennu

17

Nawr ysgrifenwch sgwrs rhwng y ddau person yn trafod ysgol, a’r wybodaeth uchod.Now write a conversation between the two people using the information above.

7) Pryd mae Cymraeg gyda ni? – When do we have Welsh? Mae Cymraeg Dydd Llun gwers un. – We have Welsh Monday, lesson

1.

YsgrifennuAtebwch y cwestiynau isod; - Answer the following questions;

1. Pryd mae Celf gyda ni?2. Pryd mae technoleg gyda ni?3. Pryd mae Ffrangeg gyda ni?4. Pryd mae gwyddoniaeth gyda ni?5. Pryd mae Saesneg gyda ni?6. Pryd mae mathemateg gyda ni?7. Pryd mae drama gyda ni?8. Pryd mae addysg grefyddol gyda ni?9. Pryd mae hanes gyda ni?10. Pryd mae daearyddiaeth gyda ni?

YsgrifennuAr ddarn o bapur A4, lluniwch gopi o’ch amserlen yn Gymraeg a gludwch hi yng nghefn eich llyfrau.On a piece of A4 paper, create a copy of your timetable in Welsh and glue it into the back of your books.

Ysgrifennu

Ysgrifennwch ebost at ffrind yn siarad am eich ysgol newydd. Cofiwch fynegi eich barn am y pynciau rydych chi’n hoffi/ddim yn hoffi a’r athrawon.Write an email to a friend talking about your new school. Remember to express your opinion abou the subjects you like/dislike and the teachers.

18

Gwisg YsgolMae gan bob ‘enw’ cenedl - naill ai gwrywaidd neu benywaidd. Mae hyn yn gallu achosi problemau pan rydyn ni eisiau disgrifio dillad........Every ‘noun’ has a gender – either masculine or feminine. This can cause problems when we want to describe items of clothing. **Notice the colours in the two tables below**........

Crys(shirt)

Du Tywyll

Crys chwys(sweat shirt)

Glas Golau

Crys Polo(polo shirt)

Glas

Trowsus(trousers)

Gwyrdd

Esgidiau(shoes)

Coch

Sanau(socks)

Llwyd

Blows(blouse)

Ddu Tywyll

Siaced(jacket)

Las Golau

19

Tei(tie)

Werdd Streipiog

Sgert(skirt)

Goch

Siwmper(jumper)

Lwyd

Cot(coat)

Wen

YsgrifennuGwnewch y symiau isod;

Blouse + Green = _____________________________ Jacket + White = _____________________________ Tie + Red = _____________________________ Skirt + Blue = _____________________________ Jumper + Grey = _____________________________ Coat + Black = _____________________________ Blouse + Red = _____________________________ Jumper + Blue = _____________________________

Beth rwyt ti’n gwisgo i’r ysgol? – What do you wear to school? Rydw i’n gwisgo……… - I wear …………Crys polo glas tywyll – A drak blue (navy) polo shirtCrys chwys glas tywyll – A dark blue (navy) sweat shirtSiwmper las tywyll – A dark blue (navy) jumperSgert ddu – A black skirtTrowsus du - Black trousersCot las tywyll, Hollister – A dark blue Hollister coat.

Wyt ti’n hoffi gwisg ysgol? – Do you like school uniform?

Ydw, rydw i’n hoffi gwisg ysgol achos mae’n smart – I like it because it’s smart.

Rydw i’n hoffi gwisg ysgol achos mae’n stopio bwlian – I like it because it stops bullying

20

Nac ydw dydw i ddim yn hoffi gwisg ysgol achos mae’n ddiflas – No……because it’s boring.

Rydw i’n hoffi gwisgo trowsus ond mae’n gas ‘da fi wisgo sgert – I like wearing trousers but I can’t stand wearing a skirt.

YsgrifennuYsgrifenwch ddisgrifiad o’ch gwisg ysgol gyfredol a mynegwch eich barn amdani.Write a description of your current school uniform and give your opinion on it.

Beth hoffet ti wisgo i’r ysgol? – What would you like to wear to school?Hoffwn i wisgo ……………… – I would like to wear ………………

Ysgrifennu / DylunoDyluniwch a disgrifiwch eich gwisg ysgol ddelfrydol. Design and describe your ideal school uniform.

Darllen a Deall – ComprehensionDarllewch lythyr Sioned ac atebwch y cwestiynau sy’n dilyn.Read Sioned’s letter and answer the questions that follow.

Annwyl ffrind,

S’mae? Sut ma’ pethe? Dw i’n ysgrifennu i sôn am fy ysgol newydd! Es i i ysgol gynradd Cwmclydach ond nawr rydw i’n mynd i Goleg Cymunedol Tonypandy.

Fy hoff bwnc i ydy hanes achos mae’n ddiddorol a rydw i’n hoffi’r athro. Mr Jones sy’n dysgu hanes. Rydw i’n hoffi Mr Jones achos mae e’n ddoniol.

Fy nghas bwnc i ydy Sbaeneg achos mae’n wastraff amser. Weithiau, rydw i’n hoffi Cymraeg achos mae Miss Musgrove yn wych! Mae Cymraeg gyda ni Dydd Mawrth gwers dau. Pryd mae Cymraeg gyda ti?

21

You can use ‘ond’ to link two sentences together which extend your answers and help you get to

the next level.

Rydw i’n hoffi gwisg ysgol Tonypandy achos mae’n smart. Rydw i’n gwisgo crys polo glas tywyll, trowsus du a siwmper las tywyll. Hefyd rydw i’n gwisgo esgidiau du a cot ddu Superdry. Beth wyt ti’n gwisgo i’r ysgol?

Ysgrifenna’ nôl yn fuan,Rhys.

Ysgol gynradd Ble? –

Ysgol gyfun Ble?

Hoff bwnc Beth? – Pam? –

Cas bwnc Beth? – Pam? –

Hanes Pwy? – Hoffi? –

Cymraeg. Hoffi? Pam? –

Cymraeg Pryd? –

Gwisg ysgol Beth? – Hoffi? -

22

Teulu

Sawl person sy’ yn dy deulu di? – How many people are in your family?Mae pedwar person yn fy nheulu i; mam, dad, fy mrawd Sam a fi. - There are four people in my family; mam, dad, my brother Sam and me.

Oes brawd / chwaer ‘da ti? – Do you have a brother or a sister?

Nac oes, unig blentyn ydw i – No, I’m an only child.

Ydy dy frawd / chwaer yn yr ysgol yma? – Is your brother / sister in this school?Ydy, mae e/hi ym mlwyddyn wyth – Yes, he/she is in year 8 Nac ydy, mae e/hi yn y coleg – No, he/she is in collegeNac ydy, mae e’n/hi’n gweithio – No, he/she is workingNac ydy, mae e/hi wedi gadael yr ysgol- No, he/she has left school

TadMam

LlystadLlysfamRhieniMam-guTad-cuŵyrŵyres

23

Oes, mae un brawd ‘da fi Oes, mae un chwaer ‘da fi

Oes, mae dau frawd ‘da fi Oes, mae dwy chwaer ‘da fi

Oes, mae tri brawd ‘da fi Oes, mae tair chwaer ‘da fi

wyrionModrybEwythrnithnaicyfnithercefnderAnifeiliaid anwesCiCathPysgod

Sut un ydy dy dad/dy fam/dy frawd? – What type of person is your dad/mam/brother?

Mae e’n ddoniol – he is funnyMae hi’n llym – she is strictMaen nhw’n garedig – they are kind

Mae Sandra yn briod â Dafydd – Sandra is married to Dafydd DarllenDarllenwch y darn a llenwch y goeden achau ar y dudalen nesaf

24

There is a mutation here after the word ‘dy’ which means ‘your’.

S’mae! Carys Evans ydw i. Rydw i’n unarddeg oed a rydw i’n byw ym Mhenygraig gyda’r teulu. Mae chwech person yn fy nheulu i. Mae dwy chwaer gyda fi – Catrin a Ffion a mae un brawd gyda fi o’r enw Rhys.

Enw mam a dad ydy Karen a Matthew Evans. Mae un modryb ac un wncwl gyda fi. Enw brawd dad ydy Jacob Evans, ac enw chwaer mam ydy Kylie Jones.

Enw mam-gu ydy Mair Evans ac mae hi’n briod â tad-cu - John Evans. Enw fy mam-gu arall ydy Alison Jones ac mae hi’n briod â tad-cu arall - David Jones.

Llafar/Technoleg Gwybodaeth

Crëwch pwynt pwer amdanoch chi a’ch teulu. Mae’n rhaid i chi baratoi yn ystod eich amser eich hun.

Create a power point about you and your family. You must prepare in your own time.

MAT, Ysgrifennu.

Ceisiwch ysgrifennu darn tebyg am eich teulu chi.

Try and write an extended piece about your family.

Y T ŷ Pa fath o dŷ sy’ gyda ti? – What type of house do you have / live in?Rydw i’n byw mewn tŷ teras. – I live in a terraced houseRydw i’n byw mewn fflat – I live in a flatRydw i’n byw mewn tŷ cyngor – I live in a council houseRydw i’n byw mewn tŷ semi – I live in a semi-detached house

25

Fi

Carys Evans

Rydw i’n byw mewn tŷ ar wahân – I live in a detached houseRydw i’n byw ar fferm – I live on a farmRydw i’n byw mewn carafan – I live in a caravanRydw i’n byw mewn bwthyn – I live in a cottageRydw i’n byw mewn byngalo - I live in a bungalo

Ble rwyt ti’n byw? – Where do you live?Rydw i’n byw yn Nhnonypandy – I live in TonypandyRydw i’n byw ym Mhenygraig – I live in PenygraigRydw i’n byw yng Nghlydach – I livein Clydach

Cyfieithwch y brawddegau isod gan gofio’r treiglad!Translate the following sentences, remembering to mutate!1. I live in Tonypandy 8. I live in Glanaman2. I live in Treorchy 9. I live in Treherbert3. I live in Cardiff 10. I live in Pentre4. I livein Clydach5. I live in Blaencwm6. I live in Dinas7. I live in Gelli Ar bwys beth? – Near What?

Ar bwys y ……… - Near to the ………

tafarn – pub pwll nofio – swimming poolsiop – shop parc - parkgarej – garage cae rygbi – rugby fieldcastell – castle capel/eglwys – chapel / church

26

After ‘yn’ meaning ‘in’ there is a soft mutation;

the letter in the word that follows changes.

(Check out the table opposite)

S’mae? John ydw i.

Rydw i’n byw yn Nhonypandy mewn byngalo.

Mae’n fendigedig!

Rydw i’n byw ar bwys y parc, siop a’r garej.

P MhT NhC NghB MD NG Ng

Sawl stafell sy yn y tŷ? How many rooms are in the house?

Mae un deg un ‘stafell yn y tŷ – There are eleven rooms in the house.Mae wyth ‘stafell yn y tŷ – There are eight rooms in the house.

Lawr llawr – Down stairsLan llofft – Up stairs

Lawr llawr mae lolfa, cegin a tŷ bach ar wahân – Downstairs there is, a lounge, kitchen and separate toilet

Lan llofft mae tair ‘stafell wely a ‘stafell ymolchi.- Upstairs there are three bedrooms and a bathroom.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------Ysgrifenwch yn gymraeg:Write in Welsh:

1. I live in Penygraig in a detached house.

2. I live in a flat in Williamstown.

27

Lolfa Cegin Tŷ bach (ar

wahân)

‘Stafell Ymolchi

‘Stafell Fwyta

‘Stafell wely dwbl

‘Stafell wely sengl

‘Stafell chwaraeon

Atig Baslawr Gardd

3. I live in a cottage in Tonypandy. It’s great.

4. I live in a bungalow in Clydach. It’s brilliant. There are six rooms in the house.

5. I live in a terraced house in Tonypandy. It’s lovely. There are eight rooms in the house. Downstairs there is a lounge, kitchen and bathroom. Upstairs there are four bedrooms and a bathroom.

YsgrifennuTynwch lun o’ch tŷ chi ac ysgrifenwch ddisgrifiad ohono.Draw a picture of your house and write a description to go with it.

Oes, gardd gyda ti? – Do you have a garden?

Oes, mae gardd mawr yn y ffrynt – Yes, there is a big garden in the frontOes, mae gardd bach yn y cefn – Yes there is a small garden at the backNac oes, yn anffodus – No, unfortunatelyNac oes, does dim gardd gyda fi – No, I don’t have a garden

Ysgrifennu

Ysgrifennwch ddisgrifiad o’r tŷ uchod. Cofiwch ddefnyddio geirfa fel; ‘lawr llawr’ a ‘lan llofft’.Write a description of the house above. Remember to use ‘Lawr llawr’ and ‘Lan llofft’.--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ble rwyt ti’n chwarae pêl-droed? – Where do you play football?

Rydw i’n hoffi chwarae pêl-droed yn yr ardd gyda ffrindiau.- I like playing football in the garden with friends

Ble rwyt ti’n gwylio’r teledu? – Where do you watch TV?Rydw i’n hoffi gwylio’r teledu yn y lolfa gyda mam a dad.

- I like watching TV in the lounge with mam and dad28

Try to use..... e.e; stafell wely enfawr – a massive bedroom,

enfawr – massive cegin eitha mawr – quite a big kitchen mawr – big bach – small atig bach – a small attic eitha - quite

Ble rwyt ti’n cael cawod? – Where do you have a shower?Rydw i’n cael cawod yn y ‘stafell ymolchi.

- I like having a shower in the bathroom

Ble rwyt ti’n ymlacio? – Where do you relax?Rydw i’n hoffi ymlacio yn y lolfa.

- I like relaxing in the living room.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------Gyda phartner, gofynwch ac atebwch y cwestiynau isod ar lafar;With a partner, ask and answer the questions below;Where do you play computer games?Where do you watch television?Where do you read??Where do you wash?Where do you eat tea?Where do you get dressed?Where do you do homework?--------------------------------------------------------------------------------------------------------SgwrsPerson 1 Ble rwyt ti’n byw?Person 2 Dw i’n byw yn Aberaman. A ti?Person 1 Dw i’n byw yn Abercwmboi.Person 1 Pa fath o dŷ sy’ gyda ti?Person 2 Rydw i’n byw mewn tŷ teras. A ti?Person 1 Rydw i’n byw mewn tŷ ar wahân. Person 2 Sawl ‘stafell sy’ yn y tŷ?Person 1 Lawr llawr mae lolfa enfawr, cegin mawr a tŷ bach ar wahân. Lan llofft mae pedair ‘stafell wely, tŷ bach en suite ac ystafell ymolchi. A ti?Person 2 Wel, lawr llawr mae lolfa bach a cegin bach a lan llofft mae tair ‘stafell wely a tŷ bach. Oes gardd ‘da ti?Person 1 Oes, mae gardd mawr yn y ffrynt ac mae gardd enfawr yn y cefn a pwll nofio.Person 2 Yn anffodus, does dim gardd yn y ffrynt ond mae gardd bach yn y cefn.Person 1 Rydw i’n hoffi ymlacio yn y lolfa. Ble wyt ti’n hoffi ymlacio?Person 2 Rydw i’n hoffi ymlacio yn y ‘stafell wely a chwarae ar yr xbox.Person 1 Mae XBOX a PS3 gyda fi.Person 2 Show off!!!

Ysgrifennu / Llafar:29

Ysgrifenwch a pherfformiwch sgwrs gyda phartner yn debyg i’r un isod am y tŷ.

Ble rwyt ti’n byw? – Where do you live?Rydw i’n byw yn Nhonypandy – I live in Tonypandy

Ble mae Penygraig? – Where is PenygraigMae Penygraig ger Tonypandy – Penygraig is close to/near Tonypandy

Mae Penygraig rhwng Tonypandy a Trewilliam – Penygraig is in between Tonypandy and Williamstown

Mae Penygraig yn agos at Gaerdydd – Penygraig is close to Cardiff

Oes ........ yno? – Is/Are there ………………… there?Oes, mae ....... yno – Yes there’s ……………… thereNac oes, does dim ....... yno – No, there’s no …………… there

Defnyddiwch y tabl ar y dudalen nesaf i ofyn i ddau ffind os ydy’r gwahanol bethau yn eu hardal nhw neu beidio.Use the table on the next page to ask two friends if the following things are in their area or not.

30

There is a mutation here after the word ‘at’ which means ‘to’ in this sentence.ysgol(ion)

canolfan hamddenclwb ieuenctidfferm(ydd)taisinemaeglwys(i)ffatri(oedd)siop(au)tafarn(dai)clwb nospwll nofioparcmaes chwarae

Pa fath o bethau sy yno? – What type of things are there?Mae llawer o bethau yno fel....... – There are lots of things there like ……………Does dim llawer o bethau yno, dim ond........ – There’s not a lot there, only …………………

Wyt ti’n hoffi byw yn Nhonypandy? – Do you like living in Tonypandy?Ydw rydw i’n hoffi byw yno achos mae digon i wneud yno.

- Yes, I like living there because there’s enough to do there.Nac ydw dydw i ddim yn hoffi byw yno achos mae’n dwll o le!

- No I don’t like living there because it’s a hole!Nac ydw dydw i ddim yn hoffi byw yno achos mae’n ddiflas.

- No I don’t like living there because it’s boring. 31

Mae llawer o bethau yno fel; ysgol, canolfan hamdden, sinema, ffatrioedd, pwll nofio a parc.There are lots of things there such as a school, leisure centre, cinema, factories, a swmmming pool and a park.

Does dim llawer o bethau yno, dim ond tai, ysgol a parc.There aren’t a lot of things there, only houses, a school and a park.

ysgol(ion)canolfan hamddenclwb ieuenctidfferm(ydd)taisinemaeglwys(i)ffatri(oedd)siop(au)tafarn(dai)clwb nospwll nofioparcmaes chwarae

Rydw i’n hoffi byw yno achos mae fy ffrindiau’n byw yma ond mae’n gas da fi’r sbwriel. I like living there because my friends live there but I can’t stand the rubbish.

YsgrifennuYsgrifenwch baragraff ddiddorol am eich ardal chi.Write an interesting paragraph about your area.

YsgrifennuLluniwch holidaur byr i ofyn barn bobl am eu hardal.Create a questionnaire to ask people’s opinions on their area.

LlafarDefnyddiwch yr holidaur i ofyn barn pobl yn y dosbarth am eu hardal nhw.Use the questionnaire to find out other people’s opinion on their area.

32

If you can, try to think of ways to extend your sentences like this sentence here. It will help you get more marks and improve your