การพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการ การดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบ

บกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

Development of Management Information System for The Area of Operation

Action Plan for Illegal Forest Land Encroachment Protection and Control,

Department of National Park Wildlife and Plant Conservation

ณฐนนท ไชยศกด1* ปยวตน ดลกสมพนธ2 และ ขวญชย ดวงสถาพร 3

Natthanon Chaiyasak1*, Piyawat Diloksumpun2 and Khanchai Duangsathaporn3

1 กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กรงเทพฯ 109001Department of National Park Wildlife and Plant Conservation, Bangkok

109002 ภาควชาวศวกรรมปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ 109002Department of Forest Engineering, Faculty of Forestry, Kasetsart

University, Bangkok 109003 ภาควชาการจดการปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ 109003Department of Forest Management, Faculty of Forestry, Kasetsart

University, Bangkok 10900* Corresponding Author; E-mail:

SchwarzKiserz@outlook.com

บทคดยอการศกษาครงน มวตถประสงคเพอวเคราะหความตองการขอมลและ

สารสนเทศทใชในการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และเพอพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

โดยทำาการพฒนาระบบขนในรปแบบ Web Application โดยประยกต ขนตอนการศกษาจากวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle; SDLC) และวงจรการพฒนาโปรแกรม

(Program Development Life Cycle; PDLC) โดยระบบทพฒนาขนประกอบดวยระบบยอยทงหมด 7 ระบบทมการทำางานเชอมโยงกน ประกอบดวย 1) ระบบการลงชอเขาใช 2) การจดการสทธการใชงานระบบ 3) การจดการขอมลพนทเปาหมายฯ 4) การคนหาขอมลพนทเปาหมายฯ 5) การตรวจสอบและตดตามผล 6) การรายงานผล 7) การรายงานผลการดำาเนนงาน และจากการประเมนความพงพอใจของผใชงานระบบ ประกอบดวย 1) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานประสทธภาพของระบบ อยในเกณฑทด 2) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความยากงายตอการใชระบบ อยในเกณฑทด 3) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความปลอดภยของขอมล อยในเกณฑทด โดยสรปไดวาความพงพอใจของกลมตวอยางผใชเปาหมาย ทไดทดลองใชระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช อยในเกณฑทด โดยระบบสามารถรายงานผลการดำาเนนงานในรปแบบตาง ๆ ไดอตโนมต นอกจากนยงชวยสนบสนนและลดภาระงานของเจาหนาทปฏบตงานในการจดทำาขอมลและการรายงานผลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายฯ ไดคำาสำาคญ: ระบบสารสนเทศเพอการจดการ แผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปราม

การลกลอบบกรกพนทปา

ABSTRACTThe objectives of the study are to analyze the data

requirement for and to develop the Area of Operation Action Plan for Illegal Forest Land Encroachment Protection and Control of National Park Wildlife and Plant Conservation or AO.

Information system was developed in Web Application by using System Development Life Cycle (SDLC) and Program Development Life Cycle (PDLC). The developed system comprises 7 subsystems namely user login, user right management, target area management, target area search, validation and monitoring, Reporting and Operation reporting. The evaluation result by target users of information system for the AO system performance is good, difficulty of using the system is good, safety of

information is good and total average is good. The system can automatically generate performance reports in various patterns. In addition, the system could facilitate and reduce workload of operational staff for the AO implementation.Keywords: Management Information System, The area of operation action plan for illegal forest land encroachment protection and control

คำานำาขอมลสถตพนทปาไมจากอดตเมอ ป พ.ศ. 2516 พบวา ประเทศไทยม

พนทปาไมทงหมด 138.57 ไร หรอรอยละ 43.21 ของพนทประเทศ จนถง ป พ.ศ. 2557 – 2558 ประเทศไทยเหลอพนทปาไมทงหมด 102.24 ไร หรอ รอยละ 31.60 ของพนทประเทศ (สำานกจดการทดนปาไม, 2559) จากการลดลงของพนทปาจำานวนมากในระยะเวลาทผานมา กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดตระหนกถงผลกระทบตอสภาพปาทจะเกดขนตามมาในอนาคต จงไดกำาหนดแนวทางในการบรหารการปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกปา เชงพนทเปาหมายขน เพอจำาแนกประเภทของพนทเปาหมายทจำาเปนตองเขาดำาเนนการออกเปน 4 ประเภท ซงจะครอบคลมพนทปาทงหมดในความรบผดชอบของแตละหนวยงานทองท พรอมทงกำาหนดมาตรการ วธการและแนวทางปฏบตทเกยวของในแตละประเภทพนทเปาหมายแตกตางกนตามความเหมาะสม โดยกำาหนดเปน แผนการปฏบตการพนทเปาหมายปองกน“และปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา เพอประสทธภาพในการดำาเนนงาน”และตรวจตดตาม กำากบดแลการปฏบตงานของเจาหนาท และสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ โดยการดำาเนนงานกำาหนดใหมการจดทำาขอมลและการรายงานผลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายฯ รวมถงการรายงานขอมลในลกษณะอน ๆ ตามสถานการณ เปนประจำาอยางตอเนอง เพอใหทราบความเคลอนไหวของการดำาเนนงานโดยตลอด

โดยจากผลการดำาเนนงานในชวงทผานมา พบวา การดำาเนนงานตามแผนดงกลาวทมอยในปจจบน ยงคงมปญหาอยมาก ทำาใหไมสามารถตอบสนองตอการปฏบตการเพอแกไขปญหาดานการปองกนปราบปรามไดอยางมประสทธภาพและทนทวงท โดยปญหาสำาคญมสาเหตมาจาก ขอมลการรายงาน

ผลขาดความนาเชอถอ ความสมบรณถกตอง ความเปนปจจบนและการตรวจสอบได เนองจากรปแบบการจดเกบขอมลไมเหมาะสมตอการประมวลผล มความพรอมตอการสนบสนนการรายงานผลทยดหยนตอสถานการณ ขนตอนการดำาเนนงานและขอมลมความซำาซอน ขอมลมการกระจายอยทวทงประเทศและรปแบบการจดเกบทแตกตางกน รวมทง เจาหนาทผปฏบตงานยงมความสบสนในการทำาความเขาใจการจำาแนกสถานะประเภทพนทเปาหมายตามนยามทกำาหนด ลกษณะพลวตของสถานะพนทเปาหมาย สงผลใหเกดความผดพลาด และลาชาในกระบวนการปฏบตงานทตองการความรวดเรวและทนตอเหตการณในปจจบน

จากปญหาดงกลาวทเกดขน ในปจจบนการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการ เขามามบทบาทและสวนชวยอยางมาก ในการลดขอผดพลาด ขนตอนและความยงยากตาง ๆ ทเกดขน มการวเคราะห ออกแบบการจดเกบขอมลอยางเปนระบบ ลดความซำาซอน และมขอมลทถกตอง ครบถวน โดยสามารถเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวและเหมาะสม ซงสอดคลองกบวสยทศนดานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ. 2555 – 2559 ทกำาหนดใหมการพฒนาและประยกตเทคโนโลยเพอการสรางคณคาขอมลสารสนเทศ สนบสนนการจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รองรบความตองการของทกภาคสวนดวยเทคโนโลยทเหมาะสม มความมนคงปลอดภยและประหยดพลงงาน เพอเปนการบรณาการเทคโนโลยสารสนเทศกบการสภาพปญหาขางตนและสอดรบกบวสยทศนดงกลาว จงควรมการศกษาและพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหความตองการขอมลและสารสนเทศทใชในการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ใหมการจดเกบขอมลอยางเปนระบบและปลอดภย ชวยลดขอผดพลาดในการบรหารจดการและมขอมลทถกตองสนบสนนการปฏบตงาน การบรหารจดการพนทรบผดชอบ การตดสนใจ

เชงนโยบาย การสรางประโยชนเชงกลยทธ (Strategic Advantage) และการบรการแกทกภาคสวน ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลอยางยงยน

อปกรณและวธการในการศกษาการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงาน

ตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดทำาการดำาเนนการพฒนาระบบงานสารสนเทศในสวนของโปรแกรมและสวนของฐานขอมล โดยประยกต ขนตอนการศกษาจากวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle; SDLC) และวงจรการพฒนาโปรแกรม (Program Development Life Cycle; PDLC) (กตต, 2546) ดงน1. การวเคราะหระบบ (System Analysis)

ทำาการสำารวจ ศกษา และวเคราะหขนตอนการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ทมการดำาเนนการอยในปจจบน เพอใหเขาใจการทำางานและปญหาของระบบทมอย ตลอดจนสอบถามถงความตองการของผใช (User) โดยมกลมเปาหมาย ประกอบดวย กลมระดบผบรหาร และกลมระดบเจาหนาทปฏบตงาน เพอใชในการออกแบบระบบในขนตอนตอไป โดยมรายละเอยดการดำาเนนการในขนตอนการวเคราะหระบบ ดงน

1.1 การศกษาความตองการของระบบ (System Requirement Study) ศกษาขนตอนการดำาเนนงาน รปแบบการจดเกบขอมล ความสมพนธของขอมล และวธการประมวลผลขอมลจนนำาไปสรปแบบการรายงานผลตามความตองการและสถานการณ ตลอดจนศกษาความหมายและรายละเอยดของขอมล ทมการดำาเนนการอยในปจจบน เพอหาความตองการขอมลของระบบ โดยรวบรวมความตองการของระบบใหมจากผใชระบบกลมเปาหมาย ประกอบดวย 1) กลมระดบผบรหาร ซงไดแก ผอำานวยการสำานกปองกน ปราบปราม และควบคมไฟปา, ผอำานวยการสวนฯ ภายในสำานกปองกน ปราบปราม และควบคมไฟปา, ผอำานวยการสำานกบรหารพนทอนรกษท 1 -16 ฯลฯ และ 2) กลมระดบเจาหนาทปฏบตงาน ซงไดแก ขาราชการ พนกงานราชการ ลกจางประจำา และลกจางชวคราว ทไดรบผดชอบใหดำาเนนงานตามแผนปฏบตการ

พนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช แลวนำาความตองการเหลานนมาศกษาและวเคราะห โดยใชวธการตาง ๆ ดงน

1) การเกบรวบรวมเอกสาร แบบฟอรม และขอมลตาง ๆ (Documentary Data) ทมการดำาเนนการอยในปจจบน ทงในรปแบบเอกสารและไฟลดจตอล

2) การสมภาษณผทเกยวของ และผใชกลมเปาหมาย เพอสอบถามปญหา การทำางานและความตองการทมตอระบบ โดยใชวธการสมภาษณแบบไมมโครงสรางหรอแบบปลายเปด (Unstructured or Open-ended Interviews) โดยกำาหนดกลมหวขอคำาถาม เชน ความตองการตอระบบสารสนเทศทจะเกดขนใหม สวนตดตอผใชของระบบสารสนเทศใหมทคาดหวง และระบบสารสนเทศใหมควรจะประกอบดวยอะไรบาง เปนตน

1.2 การวเคราะหและกำาหนดความตองการของระบบ (System Requirement Analysis and determination) เปนขนตอนการวเคราะหดวยการจำาลองขนตอนการทำางานของระบบ (Process Modeling) และแบบจำาลองขอมล (Data Modal) โดยการใชเครองมอในการจำาลองแบบตาง ๆ ดงน

1) แผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram; DFD) 2) แผนภาพแสดงความสมพนธระหวางขอมล (Entity

Relationship Diagram; E-R Diagram)2. การออกแบบระบบเชงตรรกะ (Logical Design)

ทำาการออกแบบลกษณะการทำางานของระบบ ลดความซำาซอนของขอมล โดยกำาหนดลกษณะรปแบบรายงานทเกดจากการทำางานของระบบ ลกษณะของการนำาขอมลเขาสระบบและผลลพธทไดจากระบบ โดยอาศยขอมลจากขนตอนการวเคราะหระบบมาทำาการแปลงเพอใหไดขอมลเฉพาะของการออกแบบ (System Design Specification) ดวยวธการ Normalization 3. การออกแบบระบบเชงกายภาพ (Physical Design)

ทำาการออกแบบการทำางานของระบบ โดยระบถงลกษณะการทำางานของระบบทางกายภาพหรอทางเทคนค โดยมขนตอนดงน

3.1 การออกแบบฐานขอมลในระดบกายภาพ (Physical Database Design) ทำาการออกแบบกำาหนดรปแบบตาง ๆ ทางกายภาพใหกบฐานขอมลทสรางขน โดยเลอกใชโปรแกรมระบบจดการฐานขอมล Oracle ซงเปนระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ (DBMS) ในการออกแบบและจดการระบบในสวนของฐานขอมล

3.2 การออกแบบแอพพลเคชน (Application Design) การออกแบบการทำางานของระบบ โดยทำาการพฒนาในรปแบบ Web Application ซงสนบสนนการดำาเนนงานทตองการความรวดเรว เหมาะสม ใชงานงาย กลมผใชเปาหมายสามารถใชงานไดตลอดเวลา ในสถานทตาง ๆ และรองรบการแสดงผลทยดหยนตอสถานการณ

3.3 การออกแบบผงโครงสรางการทำางานของระบบ (System Structure Charts) โดยการออกแบบผงงานโปรแกรม (Program Flowchart) แสดงลำาดบขนตอนการทำางานตาง ๆ ของโปรแกรม เรมตงแตเขาสระบบจนกระทงออกจากระบบ เพอใหเหนภาพรวมของการทำางานทงหมดของระบบสารสนเทศและงายตอการตรวจสอบ ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน

1) แบงสงทตองทำาออกเปนโมดลยอย ๆ โดยการใชเทคนคการออกแบบจากบนลงลาง (Top-Down Design)

2) ออกแบบอลกอรทม (Algorithm) ของโปรแกรม โดยการใชเทคนคการออกแบบโครงสราง (Structured Design)

3.4 การออกแบบสวนตดตอกบผใชงานระบบ (User Interface) ทำาการออกแบบสวนตดตอกบผใชงานระบบทพฒนาขน ซงเปนสวนตดตอกบผใชงานทมการแสดงผลออกมาทางหนาจอคอมพวเตอรโดยทำาการออกแบบการจดวาง (Layouts) ขององคประกอบบนหนาจอ การออกแบบโครงสรางของการปอนขอมล (Structure Data Entry) ตลอดจนการออกแบบลำาดบการเชอมโยงจอภาพ (Dialogue Design) 4. พฒนาและตดตงระบบ (System Implementation)

ดำาเนนการพฒนาโปรแกรม (Program Coding) ทออกแบบขน ตามรปแบบของระบบใหมทไดพจารณาอยางรอบคอบแลว เพอใหเปนไปตามคณลกษณะและรปแบบตาง ๆ ทไดกำาหนดไว พรอมทงทำาการทดสอบโปรแกรม

(Program Testing) ทพฒนาขน เพอทดสอบการรองรบการใชงานจรง และทดสอบการใชงานระบบงานตาง ๆ ของระบบสารสนเทศเพอหาขอผดพลาด (Bug) ตาง ๆ และทำาการแกไขขอผดพลาด5. การประเมนระบบ (Evaluation)

หลงจากทำาการพฒนาและตดตงระบบแลว ใหผใชกลมเปาหมาย ทำาการประเมนความพงพอใจในการใชงานระบบสารสนเทศนน เพอนำามาใชเปนแนวทางในการปรบปรงระบบสารสนเทศทพฒนาขน ใหสามารถรองรบความตองการของผใชในดานตาง ๆ ไดอยางถกตอง ครบถวนในโอกาสตอไป โดยการใชแบบสอบถามประเภทมาตราสวนประมาณคาแบบลเครท (Likert Rating Scale) (บญชม, 2535) โดย แบงหวขอการประเมนระบบเปน 3 สวน ดงน

1) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานประสทธภาพของระบบ2) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความยากงายตอการใช

ระบบ3) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความปลอดภยของ

ขอมล

ผลและวจารณระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนท

เปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดดำาเนนการตามวธการศกษา โดยมผลการศกษา ดงน1. การวเคราะหระบบ (System Analysis)

จากการดำาเนนงานศกษาระบบขอมลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยการรวบรวมเอกสารขอมลตาง ๆ และการสมภาษณกลมผใชเปาหมาย ทำาใหทราบถงกระบวนการดำาเนนงานของระบบเดม ปญหา และความตองการของผใชระบบ โดยมรายละเอยดของการวเคราะหระบบ ดงน

1.1 การศกษาความตองการของระบบ (System Requirement Study) พบวา

1.1.1 ระบบขอมลและการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชในปจจบน

1.1.1.1 ระบบขอมลในปจจบนมการจดเกบขอมลในรปแบบระบบขอมลเอกสาร (Document Data System) และรปแบบไฟลดจตอล ประเภท Microsoft Word และ Microsoft Excel

1.1.1.2 การดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชในปจจบน มขนตอนการดำาเนนงานและการรายงานผล โดยแบงตามระดบสวนความรบผดชอบการดำาเนนงานตามสายบงคบบญชา ดงน

1) หนวยงานระดบสวนกลาง ประกอบดวย สำานกปองกนปราบปราม และควบคมไฟปา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

2) หนวยงานระดบทองท ประกอบดวย สำานกบรหารพนทอนรกษท 1 -16 และสาขา

3) หนวยงานภายใตสงกดหนวยงานระดบทองททเกยวของ ประกอบดวย อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา วนอทยาน สวนรกขชาต สวนพฤกษศาสตร และหนวยงานอน ๆ ในสงกด ทมพนทรบผดชอบตามกฎหมายทแนชด

โดยจากการแบงระดบสวนความรบผดชอบการดำาเนนงาน แตละหนวยงานมหนาทจดทำารายงานรปแบบตาง ๆ ตามความรบผดชอบของแตละระดบหนวยงาน โดยหนวยงานสวนกลางจะทำาการรวบรวมขอมลจากหนวยงานระดบทองท และหนวยงานระดบทองทจะทำาการรวบรวมขอมลจากหนวยงานภายใตสงกดทเกยวของ

1.1.2 ปญหาของขอมลระบบในปจจบน1) ระบบขอมลทมการดำาเนนงานอยในปจจบน ขอมลมการกระ

จายอยทวทงประเทศและรปแบบการจดเกบทแตกตางกน ทำาใหขอมลมความซำาซอน ยากแกการตรวจสอบความถกตอง และมโอกาสความผดพลาดของขอมล

สง เนองจากจำานวนขอมลมปรมาณมาก และตองการความเรงดวน ทนตอสถานการณในการรายงานผล

2) ขนตอนการดำาเนนงานในปจจบน มความยงยาก ซำาซอน และตองใชเวลาในการวเคราะห ประมวลผลขอมล สำาหรบการจดทำาขอมลรายงานผลเปนจำานวนมาก ทำาใหเกดการสรางภาระงานทไมจำาเปน ซงไมสอดคลองตอแผนการดำาเนนงานและสนบสนนการรายงานผลทยดหยนตอสถานการณ

3) เจาหนาทผปฏบตงานยงมความสบสนในการจดทำาขอมลการรายงานผลตาง ๆ การทำาความเขาใจการจำาแนกสถานะประเภทพนทเปาหมายตามนยามทกำาหนด ลกษณะพลวตของสถานะพนทเปาหมาย สงผลใหขอมลทไดเกดความผดพลาด และลาชาในกระบวนการปฏบตงาน

4) ขนตอนการนำาสงขอมลการรายผลทมการดำาเนนงานอยในปจจบนระหวางหนวยงานทปฏบตงาน มการนำาสงผานทางหลายชองทาง ทงจากในรปแบบของอเมล แอพลเคชนไลน และระบบไปรษณยดวยการบนทกขอมลลงแผน CD หรออปกรณบนทกขอมลดจตอลประเภทอน ๆ รวมทงขอมลอน ๆ ในรปแบบเอกสาร ทำาใหเกดความยงยาก การสงขอมลซำา การสงผด และความไมสะดวกตอการรวบรวมขอมลของเจาหนาทปฏบตงาน

1.1.3 ความตองการขอมล (Data Requirement) จากการศกษาพบวา กลมผใชเปาหมายมความตองการขอมลในดานตาง ๆ ดงน

1) ขอมลพนฐานพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

2) ขอมลรายงานสรปผลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

1.1.4 รปแบบและเงอนไขของระบบทกลมผใชเปาหมายตองการ มคณสมบต ดงน

1) สามารถรายงานผลในรปแบบระบบภมสารสนเทศ แผนภม และตารางสรปผลได เพอสนบสนนการทำางาน การตดสนใจ การแกไขปญหาในเชงพนท และการประเมนตรวจสอบความถกตองของขอมล

2) มระบบการจดการสทธ สำาหรบการกำาหนดสทธ และระดบการเขาถงขอมลเพอเขาใชงานระบบ

3) สามารถนำาเขาขอมล แกไข ลบ และเปลยนแปลงสถานะพนทเปาหมายฯ ไดอยางสะดวก

4) สามารถคนหา และแสดงผลพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ตามการคนหา และแสดงรายละเอยด

5) สามารถใชงานไดงาย และมความสะดวกตอการใชงานในทกพนท และบนอปกรณรองรบทหลากหลาย (Responsive Web Design) มรปแบบททนสมย นาใชงาน (User Interface) และเหมาะสมตอการปฎบตงานตามสถานการณตาง ๆ (User Experience)

1.2 การวเคราะหและกำาหนดความตองการของระบบ (System Requirement Analysis and determination) จากการศกษา ทำาใหทราบถงสภาพปญหา ความตองการของระบบ และระบบขอมลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในปจจบน โดยนำาขอมลทศกษามาทำาการวเคราะหและออกแบบระบบ โดยการใชเทคนคการจำาลองขนตอนการทำางานระบบ (Process Modeling) และแบบจำาลองขอมล (Data Modal) ซงมรายละเอยด ดงน

1.2.1 แผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram; DFD) เปนการจำาลองความตองการของระบบโดยการนำาเสนอเปนขนตอนการทำางานของระบบขอมล แสดงขอมลทเขาออกจากระบบ รวมทงขอมลทไหลอยในระบบจากขนตอนหนงไปสอกขนตอนหนง โดยมรายละเอยด ดงน

1.2.1.1 แผนภาพบรบท (Context Diagram) คอแผนภาพกระแสขอมลระดบบนสด ทำาการจำาลองภาพรวมการทำางานของระบบทมความสมพนธกบสภาพแวดลอมภายนอกระบบ ทงยงแสดงขอบเขตของระบบทศกษาพฒนา (Figure 1)

Login result System user

System user information

The Area of Operation conclusion table

The Area of Operation conclusion chart

The Area of Operation conclusion map

User

The Area of Operation conclusion map

Report format required

Searching list Manager

Staff of Departmen

t

Figure 1 Context Diagram of Management Information System for The Area of Operation Action Plan for Illegal Forest Land Encroachment Protection and Control, Department of National Park Wildlife and Plant Conservation

1.2.1.2 แผนภาพระดบ 0 (Level-0 Diagram) คอ แผนภาพกระแสขอมลในระดบทแสดงขนตอนการทำางานหลกทงหมด (Process หลก) ของระบบทมอยในแผนภาพบรบท วามขนตอนใดบาง แสดงทศทางการไหลของขอมล (Data Flow) และแสดงรายละเอยดของแหลงจดเกบขอมล (Data Store) (Figure 2)

System user

Figure 2 Data Flow Diagram Level 0 (DFD Level 0) of Management Information System for The Area of Operation Action Plan for Illegal Forest Land Encroachment Protection and Control, Department of National Park Wildlife and Plant Conservation

โดย DFD Level 0 จากแผนภาพบรบท สามารถแบงขนตอนการทำางานภายในระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ออกเปน 7 ขนตอน (Process) โดยแบงออกเปน Process ตาง ๆ ดงน

1) Process 1.0 การเขาสระบบ

Checking and following information

Right of using

Login result

4.0 Searching

The Area of

Operation

 

Checked

Checked department

System user

Checked

The Area of Operation information

Checked The Area of Operation

3 Import document database

The Area of Operation Information

Staff’s operating result report

Right of using

Checking

5.0 

Check and

follow

  The Area of Operation conclusion table

The Area of Operation conclusion chart

The Area of Operation conclusion map

System user information

System user

2.0 

Right of using

manage

 

Right of using

5

Staff’s operating result

3.0

7.0

The Area of Operation

information manageme

 

The Area of Operation information from input filed

Information to search

The Area of Operation

information from Right of using

Staff’s operating

Staff’s operating result report

4 Record of staff’s operating result

Operational

reportin

 

6.0 

2 The Area of Operation database

Analyzing to

Reporti

 

The Area of Operation conclusion table

The Area of Operation conclusion chart

The Area of Operation conclusion map

1.0 Login

resultUsername, Password

Login resultUsername, Password

Username, Password

Login result

Username, Password

1 System user information

System administrato

r

Client

Staff of Protected

Areas Manager

Staff of Departme

nt

The Area of Operation information

Login 

 

2) Process 2.0 การจดการสทธการเขาใชงานระบบ 3) Process 3.0 การจดการขอมลพนทเปาหมายฯ 4) Process 4.0 การคนหาขอมลพนทเปาหมายฯ 5) Process 5.0 การตรวจสอบและตดตามผล 6) Process 6.0 การวเคราะหขอมลจดทำารายงาน 7) Process 7.0 การสรางรายงานผลการดำาเนนงาน

1.2.2 ทำาการจำาลองขอมล (Data Modeling) ทงหมดในระบบดวยการสรางแผนภาพแสดงความสมพนธระหวางขอมล (Entity Relationship Diagram; E-R Diagram) โดยใชระบบฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) โดยการออกแบบระบบฐานขอมลดวย E-R Diagram จะพจารณากลมขอมล (Entity) จากแผนภาพกระแสขอมล แลวนำามาเขยนใหอยในรปแบบจำาลองความสมพนธระหวางกลมขอมล โดยเปนการสรางแบบจำาลองขอมลของระบบขนใหมทงหมดตามขอมลทไดจากขนตอนการวเคราะหความตองการของผใชระบบ 2. การออกแบบระบบเชงตรรกะ (Logical Design)

ทำาการออกแบบฐานขอมล เพอลดความซำาซอนของขอมล โดยกำาหนดถงลกษณะของรปแบบรายงานทเกดจากการทำางานของระบบ ลกษณะของการนำาขอมลเขาสระบบและผลลพธทไดจากระบบ โดยอาศยขอมลจากขนตอนการวเคราะหระบบมาทำาการแปลงเพอใหไดขอมลเฉพาะของการออกแบบ (System Design Specification) ดวยวธการ Normalization จากนนทำาการแปลงแผนภาพ E-R Diagram เปนแผนภาพแสดงความสมพนธระหวางตารางขอมล แลวทำาการสรางพจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ของระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยมกลมขอมลพนทเปาหมายฯ ดงน

1) สถานะพนทเปาหมายฯ รหสพนท (Primary Key) และขนาดพนท2) ขอมลพนฐาน ประกอบดวย ลกษณะพนทอนรกษ ชอปา รหสปา

หนวยงานรบผดชอบ และหนวยงานบงคบบญชา3) ทตง ประกอบดวย หมบาน หมท ตำาบล อำาเภอ จงหวด ตำาแหนงพกด

ภมศาสตรตวแทนพนท และชนคณภาพลมนำาจากตำาแหนงพกดตวแทนพนท

4) ลกษณะพนท ประกอบดวย ลกษณะการบกรก เงอนไขการถอสทธครอบครองพนท กระทำาโดย การครอบครองทดนทำากน ชอผบกรก และชอนายทน

5) การแจงความดำาเนนคด ประกอบดวย การลงบนทกประจำาวน หมายเลขคด หมายเลขการยดทรพย สถานะผตองหา สถานะทางคด และการดำาเนนการทางปกครองตามมาตรา 22 และมาตรา 25

6) กำาหนดเวลา ประกอบดวย วนทเรมทำาการกำาหนดสถานะพนทเปาหมายฯ การเขาดำาเนนการ กำาหนดแผนการเขาดำาเนนการ และแผนการเปลยนสถานะพนทเปาหมายฯ

7) อตรากำาลง ประกอบดวย อตรากำาลงทตองการขอสนบสนน อตรากำาลงของหนวยงาน และอตรากำาลงเปาหมายทตองการ

8) การมสวนรวม ประกอบดวย รายชอกลมบคคลทมสวนรวมในการปฏบตการ จำานวน และลกษณะการมสวนรวม

9) การประสานงาน ประกอบดวย ลกษณะการประสานงาน กลมมวลชน และขอจำากดอน ๆ

10) ผลการดำาเนนงาน3. การออกแบบระบบเชงกายภาพ (Physical Design)

ผลจากการออกแบบระบบจากขนตอนการออกแบบระบบเชงตรรกะ (Logical Design) นำามาสการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในระดบกายภาพ โดยไดผลของการพฒนาระบบในสวนตาง ๆ ดงน

3.1 สรางฐานขอมลดวย Oracle เปนสวนในการสรางระบบจดเกบขอมลของฐานขอมลทงหมด เนองจากเปนระบบฐานขอมลหลกทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ใชดำาเนนการอยในปจจบน โดยใชโปรแกรมระบบจดการฐานขอมล Oracle (Toad for Oracle) ในการพฒนาระบบตามหลกการออกแบบฐานขอมลเชงสมพนธ โดยดำาเนนการสรางตารางทงหมดของระบบฐานขอมลตามรปแบบโครงสรางของตารางทไดรบการออกแบบจากการออกแบบฐานขอมลในระดบตรรกะ

3.2 การออกแบบแอพพลเคชน (Application Design) การออกแบบการทำางานของระบบ ไดทำาการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในรปแบบ Web Application ซงจะถกตดตงไวทเครองแมขาย (Server) ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เพอคอยใหบรการกบผใช (Client) โดยสามารถใชงานโปรแกรม Web Application ไดผานทางโปรแกรมเวบบราวเซอร (Web Browser) ซงตดตงอยบนอปกรณทสามารถเชอมตอระบบอนเตอรเนตได (Internet of Thing; IoT) ของผใช สนบสนนการดำาเนนงานทตองการความรวดเรว เหมาะสม ใชงานงาย กลมผใชเปาหมายสามารถใชงานไดตลอดเวลา ในสถานทตาง ๆ และรองรบการแสดงผลทยดหยนตอสถานการณ

3.3 ทำาการออกแบบผงโครงสรางการทำางานของระบบ (System Structure Chart) โดยประกอบดวย 1) สวนการเขาสระบบ 2) การจดการสทธการเขาใชงานระบบ 3) สวนการจดการขอมลพนทเปาหมายฯ 4) สวนการตรวจสอบและตดตามผล และ 5) สวนของการรายงานผล โดยการรายงานผลประกอบดวย การแสดงผลรายงานตามแบบสรปผลการดำาเนนการตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายฯ การแสดงผลรายงานขอมลพนทรายพนทเปาหมายฯ ตามการคนหาของผใช และการแสดงผลขอมลรายละเอยดพนทเปาหมายฯ (Figure 3)

3.4 การออกแบบสวนตดตอกบผใช (User Interface) ผลการออกแบบสวนตดตอกบผใช โดยมหนาตางเพอรองรบการใชงาน (Figure 3)

Figure 3 Windows for Login, Displays and Management

Information System for The Area of Operation

4. พฒนาและตดตงระบบ (System Implementation)ดำาเนนการพฒนาโปรแกรม (Program Coding) ทออกแบบขน จาก

ขนตอนการออกแบบเชงตรรกะและการออกแบบเชงกายภาพ เพอสรางฟอรมการรบคาและแสดงผลตาง ๆ และทำาการเชอมโยงการรบและสงคาระหวางโปรแกรมและระบบฐานขอมล โดยทำาการเขยนชดคำาสงดวยภาษา PHP (Personal Home Page) HTML (HyperText Markup Language) CSS (Cascading Style Sheet) และ JavaScript ในการพฒนาโปรแกรม เพอใหเปนไปตามคณลกษณะและรปแบบตาง ๆ ทไดกำาหนดไว และทำาการทดสอบการทำางานของระบบงานตาง ๆ ของโปรแกรม ตามขนตอนการทดสอบระบบ (Testing) โดยการเพมขอมลตวอยางพนทเปาหมายฯ เขาสระบบ และทำาการแกไขขอมล ลบขอมล คนหาตามเครองมอการใชงานตาง ๆ ของโปรแกรม และตรวจสอบการแสดงผลขอมลจากการรายงานผลขอมลพนทเปาหมายฯ ในรปแบบตาง ๆ พรอมทงดำาเนนการเปดโปรแกรมใหผใชกลมเปาหมาย ไดทำาการนำาเขาขอมลและทดลองการใชงานระบบจรง โดยไดทำาการอพโหลดชดคำาสงของระบบพรอมกบฐานขอมล ขนไปบนเครองแมขายของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เพอตดตงและเปดการใชงานระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต

สตวปา และพนธพช โดยสามารถเขาใชงานไดผาน URL http://web.dnp.go.th/pre/plan5. การประเมนระบบ (Evaluation)

ผลการประเมนประสทธภาพและความพงพอใจของระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยการใหคะแนนแบบประเมนใชเกณฑสำาหรบผประเมนใหคะแนน (Rating Scale) ตามวธของลเครต (Likert) และแปลความหมายคาเฉลยรายขอของแบบประเมน โดยมผลลพธของการประเมนประสทธภาพและความพงพอใจของระบบจากกลมตวอยางผใชกลมเปาหมาย จำานวนทงหมด 24 ทาน (Table 1)

Table 1 Evaluation result of user satisfactionOrder

Evaluation result of user satisfaction x S .D . Perform

ance1 System performance 4.4

50.61 Good

2 Difficulty of using the system

4.45

0.65 Good

3 Safety of information 3.51

0.90 Good

Total average 4.32

0.74 Good

จากการประเมนความพงพอใจของผใชงานระบบ ทง 3 ดานพบวา คาเฉลยรวม มคาเฉลยเลขคณตเทากบ 4.32 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.74 ดงนนจงสรปไดวาความพงพอใจของกลมตวอยางผใชเปาหมาย ทไดทดลองใชระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช อยในเกณฑทด และจากการคำานวณหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ไดผลคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบสำาหรบการประเมนประสทธภาพระบบจากกลมตวอยางผใชกลมเปาหมาย มคาเทากบ 0.74 ซงสามารถสรปไดวาแบบสอบถามมความเชอถอไดสงหรอคอนขางสง

สรปการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผน

ปฏบตการพนทเปาหมายฯ ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช มวตถประสงคเพอวเคราะหความตองการขอมลและสารสนเทศทใชในการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายฯ ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และเพอพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

โดยทำาการศกษาและพฒนาระบบสารสนเทศ โดยประยกต ขนตอนการศกษาจากวงจรการพฒนาระบบสารสนเทศ (System Development Life Cycle; SDLC) และวงจรการพฒนาโปรแกรม (Program Development Life Cycle; PDLC) ดงน 1) การวเคราะหระบบ (System Analysis) 2) การออกแบบระบบเชงตรรกะ (Logical Design) 3) การออกแบบระบบเชงกายภาพ (Physical Design) 4) พฒนาและตดตงระบบ (System Implementation) 5) การประเมนระบบ (Evaluation)

โดยจากขนตอนการวเคราะหระบบ พบวา ระบบขอมลในปจจบนมการจดเกบขอมลในรปแบบระบบขอมลเอกสาร (Document Data System) และรปแบบไฟลดจตอล ประเภท Microsoft Word และ Microsoft Excel และมขนตอนการดำาเนนงานและการรายงานผล โดยแบงตามระดบสวนความรบผดชอบการดำาเนนงานตามสายบงคบบญชา ดงน 1) หนวยงานระดบสวนกลาง ประกอบดวย สำานกปองกนปราบปราม และควบคมไฟปา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 2) หนวยงานระดบทองท ประกอบดวย สำานกบรหารพนทอนรกษท 1 - 16 และสาขา 3) หนวยงานภายใตสงกดหนวยงานระดบทองททเกยวของ ประกอบดวย อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา วนอทยาน สวนรกขชาต สวนพฤกษศาสตร และหนวยงานอน ๆ ในสงกด ทมพนทรบผดชอบตามกฎหมายทแนชด จากการศกษา กลมผใชเปาหมายมความตองการขอมลในดานตาง ๆ ดงน 1) ขอมลพนฐานพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 2) ขอมลรายงานสรปผลการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปา

หมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยทำาการศกษาการวเคราะหและออกแบบระบบ โดยการใชแผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram; DFD) ในการสรางแบบจำาลองขอมล (Data Modal)

จากนนดำาเนนการออกแบบระบบฐานขอมลดวย Oracle และพฒนาโปรแกรมในรปแบบของ Web Application ในการออกแบบและพฒนาโปรแกรมในสวนตดตอกบผใชงานระบบ (User Interface) โดยระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชประกอบดวยระบบยอยทงหมด 7 ระบบทมการทำางานเชอมโยงกน ประกอบดวย 1) ระบบการลงชอเขาใช 2) การจดการสทธการใชงานระบบ 3) การจดการขอมลพนทเปาหมายฯ 4) การคนหาขอมลพนทเปาหมายฯ 5) การตรวจสอบและตดตามผล 6) การรายงานผล 7) การรายงานผลการดำาเนนงาน และจากการประเมนความพงพอใจของผใชงานระบบ ประกอบดวย 1) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานประสทธภาพของระบบ อยในเกณฑทด 2) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความยากงายตอการใชระบบ อยในเกณฑทด 3) การประเมนความพงพอใจของผใชระบบดานความปลอดภยของขอมล อยในเกณฑทด โดยสรปไดวาความพงพอใจของกลมตวอยางผใชเปาหมาย ทไดทดลองใชระบบสารสนเทศเพอการจดการการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการพนทเปาหมายปองกนและปราบปรามการลกลอบบกรกพนทปา ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช อยในเกณฑทด สามารถชวยแกไขปญหาทเกดขนและตอบสนองความตองการของผใชกลมเปาหมาย และสามารถนำาระบบไปใชงานจรงได

เอกสารอางองกตต ภกดวฒนะกล. 2546. คมภรระบบสารสนเทศ. บรษท เคทพ คอมพ

แอนด คอนซลท จำากด, กรงเทพฯ.บญชม ศรสะอาด. 2535. หลกการวจยเบองตน. พมพครงท 3. สวรยาสาสน, กรงเทพฯ.

สำานกจดการทดนปาไม. 2559. รายงานฉบบสมบรณ โครงการจดทำาขอมลสภาพพนทปาไม ป พ.ศ. 2557 – 2558. กรมปาไม, กรงเทพฯ.

Cronbach, L. J. 1970. Essentials of Psychological Testing. Harper and Row Publishers, New York.