webinar: aansprakelijkheid van bestuurders en …...2. overzicht aansprakelijkheidsprincipes 3....
TRANSCRIPT
Webinar:
Aansprakelijkheid van bestuurders
en leidinggevenden
12 juni 2020
1© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
AGENDA
1. Definitie bestuurder
2. Overzicht aansprakelijkheidsprincipes
3. Capita selecta
A. Alarmbelprocedure
B. Uitkeringen
C. Faillissement
4. Praktijkvoorbeelden
5. Key takeaways
6. Bestuurdersaansprakelijkheid op sociaalrechtelijk vlak
1. Definitie bestuurder
3© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B. Wie is bestuurder?
Elk lid van bestuursorgaan of
dagelijks bestuurder
Elke persoon met werkelijke
bestuursbevoegdheid (i.e. feitelijke bestuurder)
In ongeacht welke vennootschapsvorm
Kan aansprakelijk worden gesteld
Bestuurder
4© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. De feitelijke bestuurder
“Elke persoon die in volle onafhankelijkheid, zonder wettelijke grondslag of enige opdracht
vanwege vennootschapsorganen, positieve daden van bestuur kan stellen”
3 criteria:Positieve daad
• Effectieve beslissing, niet louter onthouden of louter bijstand, advies of suggestie
Bestuurshandelingen
• Handelingen nodig voor verwezenlijking maatschappelijk doel, voor het technisch, commercieel, financieel functioneren van de vennootschap die tot bevoegdheid bestuursorgaan behoren
Onafhankelijkheid en vrijheid
• Men kan onafhankelijk beslissen (zonder mandaat), zonder aan vennootschapsorganen rekenschap verschuldigd te zijn
2. Overzicht
aansprakelijkheids-
principes
6© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Aansprakelijkheidsgronden
Bronnen:
Vennootschapsrecht (WVV)
Sociaal recht
Fiscaal recht
Strafrecht
Gewone bestuursfouten
Overtredingen statuten of WVV
Onrechtmatige daden
Burgerrechtelijke
aansprakelijkheid
Strafrechtelijke
aansprakelijkheid
Bestuurders-
aansprakelijkheid
7© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Aansprakelijkheidsgronden
• Elke gedraging, beslissing of handeling die kennelijk abnormaal of onzorgvuldig is (beleidsmarge bestuurders + geen a posteriobeoordeling rechter)
• Individuele aansprakelijkheid, tenzij college bestuurders (elk lid = hoofdelijk aansprakelijk)
• T.a.v. vennootschap (t.a.v. derden enkel indien onrechtmatige daad)
Gewone bestuursfouten
• Elke niet-naleving van de statuten of het WVV
• Hoofdelijke aansprakelijkheid
• Zowel t.a.v. vennootschap als derden
Overtredingen statuten of WVV
• Elke buitencontractuele fout die schade heeft veroorzaakt
• T.a.v. derden (zeer uitzonderlijk t.a.v. vennootschap)
• Begrensd door quasi-immuniteit uitvoeringsagent (t.a.v. contractuele derden): geen AH indien fout en schade louter te wijten is aan slechte uitvoering overeenkomst
Onrechtmatige daad
8© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Aansprakelijkheidsgronden
Gewone bestuursfouten
• Voorleggen van onjuiste verslagen aan de AV
• Afsluiten van voor de vennootschap ongunstige overeenkomsten
• Verwaarlozen bestuur en toestaan dat activa door andere bestuurders worden verduisterd
• Betalingen van niet-verschuldigde bedragen
• Toestaan van kredieten zonder nodige waarborgen
Overtredingen statuten of WVV
• Niet houden van bestuursvergaderingen
• Ontbreken van notulen vergaderingen bestuur en AV
• Volledige delegatie bevoegdheid aan dagelijks bestuurder
• Niet-naleving alarmbelprocedure
• Niet-naleving belangenconflictregeling
Onrechtmatige daad
• Geen tijdige aangifte van faillissement
• Inbreuken op de boekhoudwetgeving
• Onredelijke verderzetting verlieslatende activiteit (“wrongful trading”, zie verder)
9© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B. AH ontlopen en beperken - WVV
AANSPRAKELIJKHEID ONTLOPEN
Gewone bestuursfouten en overtredingen WVV of statuten
Geen deel hebben gehad aan fout
Melding aan alle overige bestuurders / bestuurscollege (notulering)
Wijziging t.o.v. verleden: melding niet langer aan AV, wat verder functioneren betrokken bestuurder
in bestuursorgaan bemoeilijkte
Lagere drempel om hoofdelijke aansprakelijkheid te ontlopen
10© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B. AH ontlopen en beperken - WVV
AANSPRAKELIJKHEID BEPERKEN
Elke (contractuele of buitencontractuele) schadeaansprakelijkheid
Wettelijke maximumbedragen o.b.v. gemiddelde omzet en balanstotaal laatste 3 BJ
Geen verdere beperking of vrijwaring door vennootschap
Zowel t.a.v. vennootschap als derden
Voor alle bestuurders tezamen + per feit of geheel van feiten
MAAR: geldt enkel voor toevallige lichte fout ernstige relativering van deze bescherming
• 125.000 EUR, indien omzet < 350.000 EUR en balanstotaal niet > 175.000 EUR
• 250.000 EUR, indien omzet < 700.000 EUR en balanstotaal niet > 350.000 EUR
• 1M EUR, indien omzet niet > 9M EUR, OF balanstotaal niet > 4.5M EUR
• 3M EUR, indien beide vorige grenzen overschreden maar geen van volgende grenzen
• 12M EUR, indien balanstotaal ≥ 43M EUR en/of omzet ≥ 50M EUR
Aansprakelijkheidsbeperkingen gelden slechts zelden, voorkomen (zie verder) blijft dus beter
dan genezen.
3. Capita selecta
A. Alarmbelprocedure
13© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Alarmbelprocedure
Toepassingsvoorwaarden
BV(BA) en CV
• Netto-actief dreigt negatief te worden of is negatief geworden, OF
• Vennootschap niet redelijkerwijs in staat om gedurende minstens volgende 12 maanden opeisbare schulden te betalen
• Impact nieuwe regels:
• Bestuurders dienen financiële toestand vennootschap strikt op te volgen
• Onduidelijkheid: “dreigt”, “redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen”,…
NV
• Netto-actief < helft maatschappelijk kapitaal, OF
• Netto-actief < 1/4 maatschappelijk kapitaal ontbinding bij 1/4 stemmen
14© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Alarmbelprocedure
Gevolgen
Bestuursorgaan moet BAV bijeenroepen, welke dient plaats te vinden binnen 2
maanden na datum vaststelling of datum waarop toestand had moeten worden
vastgesteld o.b.v. statuten of wet
Agenda BAV
1) Ontbinding van de vennootschap, OF
2) Herstelmaatregelen bijzonder verslag
- Notulen bestuursorgaan
- I.g.v. bestuursorgaan continuïteit vooropstelt:
bijzonder verslag met herstelmaatregelen
- Notulen algemene vergadering
Vaststelling op datum X
Bijeenroeping BAV door bestuursorgaan
BAV uiterlijk op datum X + 2M
15© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Alarmbelprocedure
Éénmaal aan de alarmbel getrokken? Volgende twaalf maanden geen verplichting
tot alarmbel tenzij binnen die periode knipperlicht o.b.v. andere test
Aansprakelijk?
“de door derde geleden schade [wordt], behoudens tegenbewijs, geacht uit het
ontbreken van een bijeenroeping voor te vloeien”
Vermoeden van oorzakelijk verband tussen niet-bijeenroeping en door derden geleden
schade
Tegenbewijs:
AV zou niet tot ontbinding hebben besloten
Schade zou zich ook i.g.v. eerdere ontbinding hebben voorgedaan
…
16© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A. Alarmbelprocedure
Pre-alarmbel: gevaar voor continuïteit?
Gewichtige en overeenstemmende feiten die continuïteit onderneming bedreigen (vb.
Covid19)
Beraadslagen over maatregelen om continuïteit voor minstens 12m te vrijwaren
Vermijden dat men in situatie van alarmbel terechtkomt
Key takeaways
• Wees alert en anticipeer op mogelijke bedreigingen van de continuïteit (en notuleer!)
• I.g.v. onvermijdelijke moeilijkheden, volg nauwgezet voorgeschreven regels om aansprakelijkheid te vermijden.
B. Uitkeringen
18© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
Uitkeringen in de BV
Uitkering wordt ruim opgevat en betreft iedere uitkering:
• Dividenden
• Tantièmes
• Gelijkgestelde verrichtingen
– Inkoop eigen aandelen
– Financiële steunverlening
• Winstpremies
WVV: Dubbele uitkeringstest
• Balanstest (~ netto-actieftest in NV, waar regels hetzelfde zijn
gebleven)
• Liquiditeitstest* bestuurders!
* N.v.t. in NV maar kan wel gewone bestuursfout uitmaken
19© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
Uitkeringen in de BV
Besluit van AV slechts uitwerking nadat bestuursorgaan heeft vastgesteld dat
aan liquiditeitstest is voldaan (bijzonder verslag, geen publicatie)
Sanctie bij uitkering zonder of in weerwil van (negatieve) liquiditeitstest
hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders t.o.v. vennootschap en
derden
terugvordering van uitkering (indien ook niet voldaan aan
balanstest)
C. Faillissement
21© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
1) Kennelijk grove fout
Artikel XX.225 WER: aansprakelijkheid voor kennelijk grove fout die heeft
bijgedragen tot het faillissement
Onderneming
• Vennootschappen, verenigingen en stichtingen
• m.u.v. kleine ondernemingen (omzet < 620k EUR en balanstotaal < 370k EUR) en vzw/stichting met vereenvoudigde boekhouding
Uitgesproken, niet afgesloten faillissement
Deficitair netto-actief
• Activa – voorzieningen & schulden < 0
Kennelijk grove fout
• Manifeste fout die geen enkele normale en zorgvuldige bestuurder zou hebben gemaakt
• Rechter moet rekening houden met beleidsmarge bestuurder
• Rechter mag opportuniteit of geschiktheid beslissing niet beoordelen
Bijgedragen tot faillissement
• Kennelijke grove fout moet niet de exclusieve oorzaak zijn, het volstaat dat zij bijgedragen heeft tot het faillissement
• Oorzakelijk verband moet niet bewezen worden
22© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
1) Kennelijk grove fout
VOORBEELDEN
Iedere vorm van ernstige fiscale fraude
Niet-naleving alarmbelprocedure, vaak gepaard gaand met begeleidende
omstandigheden zoals (i) het opstellen van een niet-getrouwe JR, (ii) het voortzetten
van een deficitaire onderneming, (iii) negeren van boekhoudkundige regels,…
Afwenden van een groot deel van het maatschappelijk kapitaal kort na oprichting,
zonder economische/financiële verantwoording
Verbintenissen aangaan in wetenschap dat er onvoldoende kapitaal/middelen aanwezig
zijn om verplichtingen na te komen
Geen boekhouding voeren en geen/gebrekkige belastingaangiftes (BTW e.a.)
Niet boeken van bepaalde schulden gevolgd door dividenduitkering
Verkopen in het zwart, zodat boekhouding geen getrouw beeld geeft
Het verduisteren van activa van de vennootschap
23© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
1) Kennelijk grove fout
Sanctie
• Persoonlijke al dan niet hoofdelijke aansprakelijkheid voor geheel of een deel van de schulden ten belope van het tekort (ruime beoordelingsruimte voor rechter)
• Vorderingsgerechtigden: zowel curator als individuele SE (indien curator weigert)
24© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
2) Wrongful trading
Artikel XX.227 WER: voortzetten van een kennelijk reddeloos verloren onderneming
Onderneming
• Vennootschappen, verenigingen en stichtingen
• m.u.v. kleine ondernemingen (omzet < 620k EUR en balanstotaal < 370k EUR) en vzw/stichting met vereenvoudigde boekhouding
Uitgesproken, niet afgesloten faillissement
Deficitair netto-actief
• Activa – voorzieningen & schulden < 0
Ogenblik waarop onderneming kennelijk reddeloos verloren is + kennis bestuurder
• Omslagpunt vanaf wanneer bestuurder wist of moest weten dat de onderneming geen redelijke vooruitzichten heeft op overleven of vermijden faillissement
• Beoordeling in concreto marginale toetsing door rechter (“kennelijk”)
• Relevante elementen: liquiditeitspositie, duurzaamheid moeilijkheden, gebrek aan herstelmaatregelen, beëindiging handelsrelatie belangrijke klant/leverancier,...
Toetsingscriterium: normale en voorzichtige bestuurder geplaatst in zelfde omstandigheden
• Na omslagpunt heeft bestuurder abnormale of onzorgvuldige handelingen gesteld
• Loutere onvoorzichtigheid voldoende (i.t.t. kennelijk grove fout)
• Geen oorzakelijk verband vereist
25© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
2) Wrongful trading
VOORBEELDEN
Selectieve betalingen of betalingen van niet-opeisbare schulden
Overhaast verkopen activa in abnormale omstandigheden
Niet-naleving van alarmbelprocedure (=ook kennelijk grove fout)
Geen financiële monitoring ondanks kennis van precaire situatie
Bijkomende aanwervingen van personeel
26© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
2) Wrongful trading
Sanctie
• Persoonlijke al dan niet hoofdelijke aansprakelijkheid voor geheel of een deel van de schulden ten belope van het tekort (ruime beoordelingsruimte voor rechter)
• Vorderingsgerechtigden: enkel curator
4. Praktijkvoorbeelden
28© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
a. Hof van beroep Gent 13 februari 2012
Achtergrond
- Onderneming A doet beroep op onderneming B voor verhuis van haar machinepark naar
nieuw gebouw
- Daags na de verhuis (prestaties en facturen B niet betwist), doet A aangifte van
faillissement
- Handelsfonds A wordt overgenomen en voortgezet door C op zelfde locatie
B acht bestuurder van A aansprakelijk o.w.v. (i) onrechtmatige daad (i.c. pre-
contractuele aansprakelijkheid en wrongful trading)
Uitspraak Hof
Pre-contractuele fout = schending algemene zorgvuldigheidsnorm, geen quasi-
immuniteit uitvoeringsagent
Bestuurder A begaat pre-contractuele fout: B misleid over financiële toestand A en
bestuurder wist op voorhand dat faillissement nakend was en B nooit zou betaald
worden
Persoonlijke aansprakelijkheid bestuurder
29© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
b. Hof van beroep Antwerpen 22 februari 2018
Achtergrond
- Bedrijf A gaat een krediet aan van 9M EUR bij schuldeiser B (zekerheid: pand op
schuldvorderingen)
- A voert een partiële splitsing uit naar verwante vennootschap C (quasi volledig vermogen,
zonder vergoeding)
- A draagt schuldvorderingen (pand) via verboden schuldvergelijking over aan C
- A heeft activa overgewaardeerd in JR.
Schuldeiser B wil A alsook haar bestuurder aansprakelijk stellen wegens kennelijk
grove fouten die bijgedragen hebben tot faillissement.
Uitspraak Hof van beroep
(i) Partiële splitsing = sterfhuisconstructie in casu die fatale wending gaf aan reeds
benarde financiële situatie A + (ii) JR geeft geen getrouw beeld door overwaardering activa
Kennelijk grove fouten bijgedragen tot faillissement persoonlijke aansprakelijkheid
bestuurders voor tekort aan actief tot betaling boedelschulden.
30© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
c. ORB Dendermonde 14 januari 2019
Achtergrond
- Vennootschap A (NV) bevindt zich in financiële moeilijkheden en onderneemt geen poging
om continuïteit te waarborgen (financiering bij aandeelhouders/derden, aanvraag WCO,…)
- A keert tussentijds dividend (opgebouwde reserves vorig BJ) uit aan aandeelhouder op
vooravond van faillissement (passief: > 1.6M EUR), waarmee deels schulden aan A
worden terugbetaald
- Enkele weken na faillissement richten bestuurders(-aandeelhouders) nieuwe
vennootschap op
Curator wil dividenduitkering niet-tegenwerpelijk laten verklaren
Uitspraak rechtbank
Bij uitkering tussentijds dividend dient wettelijk gezien geen rekening gehouden worden
met verliezen van lopende boekjaar, MAAR dit volgt uit algemene verplichting tot
zorgvuldig bestuur en kan dus een bestuursfout uitmaken.
De dividenduitkering werd “niet tegenwerpelijk” verklaard aan de curator
5. Key takeaways
32© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
Key takeaways
Aandachtspunten bij het vervullen van een bestuurdersmandaat
• Zorg dat u steeds de vinger aan de pols houdt (juridisch, fiscaal, financieel, boekhoudkundig, economisch) en evalueer op regelmatige basis
• Handel steeds zorgvuldig, normaal en voorzichtig
• Handel in functie van het vennootschapsbelang alsook in het belang van alle betrokken stakeholders
Diligentie en opvolging
• Tracht beslissingen steeds zo onderbouwd mogelijk te motiveren en te documenteren (rapporten, verslagen vergaderingen, mailverkeer,…)
• Voor vennootschapsorganen: notuleren! Eerste houvast ingeval van discussie en belangrijk element om evt. aansprakelijkheid te kunnen weerleggen (meldingsplicht i.g.v. niet akkoord, marginale toetsing rechter,…)
Motiveren, documenteren en notuleren
• Volg strikt de voorgeschreven procedures om elke aansprakelijkheid voor overtredingen van wet of statuten te vermijden
• Zelfs indien regels strikt gevolgd, steeds criterium van zorgvuldige, normale en voorzichtige bestuurder huldigen
Strikte toepassing wettelijke procedures
33© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
Key takeaways
Actualia – COVID-19
• Tracht de risico’s te identificeren voor uw onderneming en al haar stakeholders
• Risicomanagement: werk beleid uit om hiermee om te gaan (veiligheid en preventie, werknemers (zie verder), klanten en contractanten,…)
Identify & act
• Verplichting tot regelmatig overleg bestuursorganen blijft overeind (zeker wanneer continuïteit in het gedrang is!)
• Overleg en besluitvorming via alternatieve communicatiemiddelen moet mogelijk zijn
Overleg en besluitvorming
• De zgn. corona-KB’s bieden/boden versoepelingen (mogelijkheid elektronische AV, uitstel/annuleren AV, opschorting beslagmaatregelen en (verplichte) aangifte faillissement tot 17/05/2020,…)
• MAAR: geen afbreuk aan principes van aansprakelijkheid zoals uiteengezet stay safe, follow the rules
Aansprakelijkheid ‘as usual’
6. Bestuurders-
aansprakelijkheid op
sociaalrechtelijk vlak
35© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
Overzicht
Aansprakelijkheid arbeidsongevallen door inbreuken op
maatregelen welzijn op het werkA
Aansprakelijkheid voor sociale schulden en
bedrijfsvoorheffing bij faillissementB
Aansprakelijkheid bij wanbetaling loon (loonmisdrijf) bij
faillissementC
A. Aansprakelijkheid
voor
arbeidsongevallen
37© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.1. Arbeidsongeval, reden tot aansprakelijkheid?
• Voor arbeidsongevallen verzekeringsplicht in hoofde van werkgever
o Verzekering dekt enkel materiële (medische) schade
• In principe: “absolute” immuniteit inzake BA t.a.v. slachtoffer en “zijn
rechthebbenden”
1. Werkgever: natuurlijke of rechtspersoon
2. Lasthebber: persoon met bevoegdheid rechtshandelingen namens WG te stellen
3. Aangestelde: personen onder gezag van werkgever (bv. leidinggevende)
gebruiker van uitzendarbeid ; terbeschikkingstelling personeel (COVID-19)
IBO-overeenkomst
• Gevolg immuniteit: verhindering schadevordering voor schade niet gedekt door de
verzekering
38© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.2. Doorbreken van immuniteit?
• Doorbreking immuniteit in limitatieve lijst van gevallen (art. 46 Arbeidsongevallenwet)
Gemeenrechtelijke aansprakelijkheid: fout, schade, oorzakelijk verband
• OPGELET: geen immuniteit voor vordering van “niet-rechthebbenden”
Tegen werkgever, lasthebber,
aangestelde
Tegen werkgever
• Opzet
• Ongeval zich voordoet op de weg
naar en van het werk
• Verkeersongeval
• Schade aan goederen
• Zwaarwichtige overtreding
welzijnsreglementering
39© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.3. Miskenning welzijnsregels doorbreekt immuniteit
• Voorwaarden doorbreking bij schending welzijnsreglementering
1. Inhoudelijk criterium: zwaarwichtige overtreding
2. Formeel criterium: voorafgaandelijke schriftelijke ingebrekestelling inspectiedienst
• Gemeenrechtelijke aansprakelijkheid van werkgever
o T.a.v. slachtoffer: hetgeen niet vergoed wordt door verzekering
o T.a.v. arbeidsongevallenverzekering + Fedris: uitbetaalde vergoedingen aan slachtoffer
TENZIJ: bewijs niet-naleving veiligheidsinstructies werknemer + nodige
veiligheidsmiddelen ter beschikking
40© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.4. Welzijn op het werk
• Wederzijdse verplichtingen inzake welzijn
o Werkgever: de veiligheid + de gezondheid van de werknemer op de werkvloer organiseren
o Werknemer: onthouding van schade aan eigen veiligheid, aan die van medearbeiders, van
werkgever, of van derden
Werkgever Werknemer
• Verplicht te nemen maatregelen in kader
van welzijn door werkgever:
o Arbeidsveiligheid
o Bescherming van gezondheid van
werknemer op het werk
o Psychosociale aspecten van het werk
o Arbeidshygiëne
o …
Dynamisch
Preventie is key
• Maatregelen respecteren
o Persoonlijke beschermingsmiddelen
juist gebruiken
o Veiligheidsvoorschriften voor
machines respecteren
o Bijstand verlenen aan werkgever
voor veilig arbeidsmilieu en –
omstandigheden
o …
41© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.5. Geen risico voor bestuurder of leidinggevende?
• Zwaarwichtige inbreuken op welzijnsreglementering enkel tegen werkgever
o Geen doorbreking voor lasthebber (bestuurder) of aangestelde (leidinggevende)
o Uitz.
1. Vordering van niet-rechthebbende (art. 1382 BW)
2. Vordering van uitzendkracht + IBO + Corona TBS (art. 1382 BW)
3. Regresvordering werkgever of arbeidsongevallenverzekering
in situatie 1 + 2
• Bijkomende immuniteit leidinggevende - werknemer (art. 18 WAO)
o Tijdens uitvoering overeenkomst
o Schade aan werkgever of aan derde
o Afwezigheid bedrog, zware fout, herhaaldelijke lichte fout
MAAR!
42© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.6. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid
• Strafrechtelijke aansprakelijkheid in hoofde van werkgever, aangestelde, lasthebber
o Voorwaarde bij lasthebber of aangestelde: beslissingsbevoegdheid over welzijn hebben
( burgerrechtelijke aansprakelijkheid)
1) Inbreuk gepleegd op de bepalingen inzake welzijnswet
o = niveau 3
o Geldboete € 800 – 8.000
2) Inbreuk met gezondheidsschade of arbeidsongeschiktheid
tot gevolg
o = niveau 4
o 6 m - 3 j + geldboete van € 4.800 tot € 48.000
RP: € 24.000 - € 576.000
Strafrechtelijke cumul-regel rechtspersoon – natuurlijke persoon (art. 5 Sw)
Cumulatie met:
• Exploitatieverbod /
beroepsverbod
en / of
• Bedrijfssluiting
43© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.7. Actualia COVID-19
44© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.8. COVID-19 – het nieuwe werken
• Sinds 4 mei telewerken niet meer verplicht
o Veiligheid op werkvloer garanderen OF
telewerk
o Thuiswerken blijft aan te raden
• Welzijn op het werk
A. Op werkvloer
Generieke gids FOD WASO
Sectorgids
B. Thuiswerken
Structurele telewerkers, occasionele
telewerkers, huisarbeiders
45© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.8.1 COVID-19 – Op de werkvloer
1) Besmetting COVID-19 arbeidsongeval?
• Bewijslast plotse gebeurtenis zeer moeilijk
2) Besmetting COVID-19 beroepsziekte?
• Systeem van burgerrechtelijke immuniteit = arbeidsongeval
o In geval van “opzet”
1. aan het beroepsziekterisico blijven blootstellen
2. Schriftelijke waarschuwing door sociale inspectie
3. Niet schikken naar de wettelijke en reglementaire bepalingen inzake arbeidsveiligheid
en -hygiëne;
• Gesloten systeem in zorgsector VS open systeem
kans op persoonlijke aansprakelijkheid bij miskenning is groter
46© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.8.2. COVID-19 – Thuiswerken
• Thuiswerken valt onder Arbeidsongevallenwet
o Structureel telewerken
o Occasioneel telewerk
o Huisarbeid
• Welzijnsbeleid ook voor thuis (boek VIII, titel 2 Codex Welzijn)
o Info over veiligheid en gezondheid op werkvloer
o Eisen inzake beeldapparatuur
o Info over te nemen maatregelen “thuis” voor veiligheid en gezondheid
Bijlage bij arbeidsovereenkomst
Toevoeging in arbeidsreglement
Informatiebrochure
47© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.8.2. COVID-19 – Thuiswerken
• Arbeidsongevallen ook bij thuiswerken – vermoedens “tijdens uitvoering AOVK”
1. Op de plaats of de plaatsen die schriftelijk zijn vermeld als werkplaats
2. Tijdens de periode van de dag die is vermeld in een document als arbeidstijd
Bewijslast = minder zwaar voor werknemer
• Strafrechtelijke en doorbreking van burgerrechtelijke immuniteit ook mogelijk!
• Welzijnspolicies in orde
• Bijlage thuiswerken in orde
• Arbeidsongevallenverzekeraar inlichten over aantal thuiswerkers
• Polis verzekering uitbreiden tot 24u
48© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
A.9. Tips persoonlijke aansprakelijkheid vermijden / beperken
• Niet saneren in preventiemaatregelen
• Tracht de generieke gids (+ sectorgids)
goed te integreren
• Onmiddellijk in regel stellen met
opmerkingen sociale inspectie
• Voorzie reglementen / documenten voor
thuiswerken
• Gebruik van derden (uitzendkrachten,
corona terbeschikkingstelling) = verhoogd
risico
• Controle van BA-verzekering van
onderneming (dekt dit ook
uitzendkrachten?) + eventueel polis
verhogen
B. Aansprakelijkheid
voor sociale schulden,
bedrijfsvoorheffing en
BTW
50© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.1 Situering
Sociale bijdragen
Artikel XX 226 Wetboek van Economisch Recht
(WER)
Onverminderd artikel XX.225 kunnen de huidige of gewezen
bestuurders, zaakvoerders, dagelijkse bestuurders, leden
van een directieraad of van een raad van toezicht,
alsmede alle andere personen die ten aanzien van de
zaken van de onderneming werkelijke
bestuursbevoegdheid hebben gehad, op vordering van de
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of van de curator
persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld
voor het geheel of een deel van alle op het ogenblik van
de uitspraak van het faillissement verschuldigde sociale
bijdragen met inbegrip van de verwijlinteresten, indien zij,
in de loop van de periode van vijf jaar voorafgaand aan de
faillietverklaring, betrokken zijn geweest bij minstens twee
faillissementen of vereffeningen van ondernemingen waarbij
schulden ten aanzien van een inningsorganisme van de
sociale zekerheidsbijdragen onbetaald zijn gebleven, voor
zover zij bij die eerder failliet verklaarde of vereffende
ondernemingen ten tijde van de faillietverklaring, ontbinding of
aanvang van de vereffening tevens bestuurder, gewezen
bestuurder, lid of gewezen lid van de directieraad of van de
raad van toezicht waren of ten aanzien van de zaken van de
onderneming werkelijke bestuursbevoegdheid hadden of
hebben gehad.
Bedrijfsvoorheffing en BTW
Artikel 51 Wetboek van 13 april 2019 van de
minnelijke en gedwongen invordering van fiscale en
niet-fiscale schuldvorderingen
In geval van tekortkoming, door een vennootschap of
rechtspersoon bedoeld in artikel 17, § 3, van de wet
van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder
winstoogmerk, de stichtingen en de Europese
politieke partijen en stichtingen, aan haar verplichting
tot het betalen van de bedrijfsvoorheffing of de
belasting over de toegevoegde waarde in haar
hoedanigheid van belastingplichtige, zijn de
bestuurder of bestuurders van de vennootschap
of rechtspersoon die belast zijn met de dagelijkse
leiding van de vennootschap of rechtspersoon
hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de
bedrijfsvoorheffing of de belasting over de
toegevoegde waarde indien de tekortkoming te
wijten is aan een fout in de zin van artikel 1382
van het Burgerlijk Wetboek, die ze hebben begaan
bij het besturen van de vennootschap of
rechtspersoon.
51© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.2 Aansprakelijkheid sociale bijdragen
1) Tegen wie?
• Ondernemingen in de ruime zin
o Zonder onderscheid grootte, al dan niet non-profit, al dan niet vereenvoudigde
boekhouding
o Incluis VZW’s
• Tegen bestuurder in rechte of in feite
o In rechte: statutair benoemd
o In feite = persoon die werkelijke bestuurdersbevoegdheid heeft (gehad)
o Voorwaarden
1) in volledige onafhankelijkheid positieve daden van bestuur stellen
2) op ogenblik van inleiding vordering bestuurdersfunctie uitoefenen
52© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.2 Aansprakelijkheid sociale bijdragen
2) Voorwaarden aansprakelijkheid
1) 5 jaar vóór het faillissement
2) Betrokken bij twee of meer faillissementen/
vereffeningen
3) Waarbij onbetaalde schulden tav RSZ
gebleven zijn
4) Hoedanigheid van bestuurder gehad
hebben op moment van faillietverklaring /
vereffening
Objectieve aansprakelijkheid
53© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.2 Aansprakelijkheid sociale bijdragen
3) Begroting van de aansprakelijkheid
• Persoonlijk en hoofdelijk
• Voor verschuldigde sociale bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlinteresten en de vaste
vergoeding bedoeld in artikel 54ter uitvoeringsbesluit RSZ-wet
o op het ogenblik van de uitspraak van het faillissement
o = de bijdragen verschuldigd door de failliet verklaarde vennootschap
Opgelet: beperking bestuurdersaansprakelijkheid WVV niet van toepassing!
54© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.2 Aansprakelijkheid sociale bijdragen
4) Mogelijkheid tot verzachting van aansprakelijkheid
• Mogelijkheid voor rechter om de aansprakelijkheid te beperken tot een bepaald deel
van de schulden
• Criteria:
o Goede trouw
o Al dan niet aanwezig zijn van fraude
o Inbreng van eigen middelen
55© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.3. Aansprakelijkheid bedrijfsvoorheffing en BTW
1) Tegen wie?
• = aansprakelijkheid voor sociale bijdragen
• Ruim begrip “bestuurder”
o In rechte en in feite
o Uitgesloten:
belangrijkste aandeelhouder
Gerechtelijke mandatarissen (curatoren, commissarissen)
• Hoofdelijke aansprakelijkheid kan uitgebreid worden naar alle bestuurders (wegens
foutaansprakelijkheid infra)
56© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.3. Aansprakelijkheid bedrijfsvoorheffing en BTW
2) Voorwaarden aansprakelijkheid
AansprakelijkheidsvermoedenFoutaansprakelijkheid (art. 1382 BW)
Aansprakelijkheid
Van bestuurder
► In geval van “herhaaldelijk
verzuim” tot betaling
A) ≥ 3 schulden voor
maandelijkse SA
OF
B) ≥ 2 vervallen
schulden voor
trimestriële SA
► Niet van toepassing
o Procedure gerechtelijke
reorganisatie, faillissement,
gerechtelijke ontbinding
o Bestuurder niet belast met
dagelijks bestuur
► Fout, schade, oorzakelijk
verband
►Tekortkoming algemene
zorgvuldigheidsplicht
o Voorzetting verlieslatende
activiteit
o Fraude door niet betaling
fiscale en sociale
lasten als financieringsmiddel
o Afwezigheid aangifte failliet-
verklaring binnen maand
na staking betaling
57© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.3. Aansprakelijkheid bedrijfsvoorheffing en BTW
3) Bewijslast inzake aansprakelijkheid
• Foutaansprakelijkheid
o Bewijs: bestuurdersfout
Niet betalen ≠ fout op zich
o Criterium: “normaal voorzichtig bestuurder” in dezelfde omstandigheden
• Aansprakelijkheidsvermoeden
o Omkering bewijslast
o Bestuurder moet bewijzen dat hij geen fout heeft begaan
Bewijs dat herhaaldelijk verzuim ≠ fout van hem
De omstandigheden bewijzen die dit herhaaldelijk verzuim verklaren
58© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.3. Aansprakelijkheid bedrijfsvoorheffing en BTW
4) Begroting van de aansprakelijkheid
• Enkel voor bedrijfsvoorheffing en BTW
o Niet voor belasting op onroerend goed of vennootschapsbelasting
• Persoonlijke en hoofdelijkheid voor hoofdsom belasting + nalatigheidsinteresten en
eventuele kosten
59© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
B.3. Aansprakelijkheid bedrijfsvoorheffing en BTW
5) Mogelijkheid tot vermijden van aansprakelijkheid
• Verplichte voorafgaandelijke verwittiging van
fiscus één maand voorafgaand aan instellen
vordering
• Laatste kans ter verantwoording of rechtszetting
(eventueel afbetalingsplan regelen)
Opgelet: bewarende maatregelen (beslag) steeds
mogelijk ten laste van vermogen van bestuurder
C. Aansprakelijkheid
voor achterstallig
loon
61© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. Aansprakelijkheid achterstallig loon
1) Situering
• Basis: werkgever dient loon te betalen op de wijze, tijd en plaats zoals is
overeengekomen (art. 20, 3° AOVK)
• Problematiek: bedrijf stelt werknemers nog te werk ondanks financiële problemen
achterstallig loon loopt op faillietverklaring
o Hoe kan werknemer zijn loon/opzegvergoeding verkrijgen bij insolventie werkgever?
• Oplossing
o Tussenkomst Sluitingsfonds bij ontslag (forfaitair bedrag per jaar anciënniteit)
o Aansprakelijkheid van bestuurder(s) of leidinggevenden?
62© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. Aansprakelijkheid achterstallig loon
2) Begrip loonmisdrijf
► Werkgever: natuurlijke persoon of
vaak rechtspersoon
► Aangestelde of lasthebber:
bestuurder!
o Voorwaarde: over bevoegdheden
en middelen beschikken om de
sociaalrechtelijke wetgeving te
doen naleven
► Materieel: niet betalen van loon
► Moreel: onachtzaamheid
o Onachtzaamheid / nalatigheid
o Criterium: normaal en
vooruitziende werkgever
2 constitutieve bestanddelenWie is schuldig?
Artikel 162 SSW: “Met een sanctie van niveau 2 wordt bestraft de werkgever, zijn aangestelde of
lasthebber die :
1° het loon van de werknemer niet heeft uitbetaald of het niet heeft uitbetaald op de
datum dat het loon invorderbaar is
[,,,]”
63© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. Aansprakelijkheid achterstallig loon
3) Loonachterstand terugvorderen van de bestuurder
• Op basis van buitencontractuele aansprakelijkheid vordering instellen
1. Fout: loonmisdrijf
2. Schade: achterstallig loon
3. Oorzakelijk verband: 1 + 2
= vordering ex delicto
• Bewijslast ten laste van werknemer
o Materieel bestanddeel: gebrek aan tijdige uitbetaling loon
o Moreel bestanddeel: volgens cassatierechtspraak vloeit “bewijs” hiervan voort uit bewijs
van materiële gedraging
• Verweer bestuurder: overmacht of noodtoestand als rechtvaardigingsgrond
ingeroepen om aansprakelijkheid te vermijden
64© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. Aansprakelijkheid achterstallig loon
4) Begroting van de aanprakelijkheid
1) Herstel in natura
o = volledig loon verschuldigd
o + sociale bijdragen en bedrijfsvoorheffing op dit loon dienen afgedragen te worden door
aansprakelijke
OF
2) Herstel bij equivalent
o = juridisch niet beschouwd als loon
o = Brutoloon
Sociale bijdragen worden niet afgedragen
• Opmerking: de werkgever is nog steeds contractueel mee gehouden tot betaling van
loonachterstand
65© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL. All rights reserved.
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity.
All rights reserved.
C. Aansprakelijkheid achterstallig loon
5) Praktijkvoorbeeld – arbeidsrechtbank Ieper dd. 26.10.2007
• Feiten
o Basketbalspeler werd aangeworven om voor een sportclub (VZW) te spelen
o VZW gaat in vereffening
o Deel van loon (premies voor winst wedstrijden) werd niet uitbetaald
• Materieel bestanddeel loonmisdrijf toe te kennen aan twee bestuurders van VZW
o Reden: in hoedanigheid als voorzitter en lid van RvB arbeidsovereenkomst als
vertegenwoordiger van VZW werkgever ondertekend (= lasthebber)
o = bevoegdheid om aan te werven, te ontslaan en dus sociale wetten te doen naleven
• Moreel bestanddeel
o Hoofdsponsor onverwachts teruggetrokken reden vereffening
o = noodtoestand, overmacht!
o Dus geen onachtzaamheid bewezen
klaw.be
kpmg.be
Effective. Proactive. Creative.
More than a law firm.
© 2020 Kratos Law, a Belgian CVBA/SCRL
All rights reserved.
Kratos Law CVBA/SCRL has entered into a cost
association with KPMG Tax Advisers CVBA/SCRL
© 2020 KPMG Legal Advisers, a Belgian CVBA/SCRL and a
member firm of the KPMG network of independent member firms
affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG
International”), a Swiss entity. All rights reserved.