welkom doorpakken met aardgasvrije wijken donderdag 6 ......•temperatuurbereik hangt af van het...
TRANSCRIPT
WELKOMDoorpakken met aardgasvrije wijken
Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht
Alternatieven voor aardgas: welke (technische) opties liggen klaar? (en een beetje wat komt eraan)
Door: Leo Brouwer (RVO)Host: Lex Bosselaar (RVO)
Wat weet u al van technische alternatieven voor aardgas?• Ik zit goed in de materie
• Ik draai al een tijdje mee, maar wil het nu wel eens op een rijtje zien
• Ik kom uit een totaal ander domein en ben op dit terrein nog een groentje
Het is zo lastig in de gebouwde omgeving, kan het niet wat minder?
Around 2050 we should have net zero CO2emissions, and after 2050 we need to realize negative CO2emissions … !Source: IPCC SR “1.5 ºC”, 2018.
Waar gaan we het over hebben?(en hoe lastig is het soms in deze categorieën onder te verdelen)
Beperken warmte verlies (isoleren,
kier dichten)
Individuele allelectric
oplossingen
Collectieve warmte distributie
oplossingen
Gasvormige energiedragers
(Vaste biomassa)
Waar ga ik het niet over hebben?
• Nieuwbouw• Zonnepanelen (Zon-pv, stroom)
Want, Vandaag: alternatieven voor aardgas = verwarmen, warm water en koken
Zonnepanelen kunnen (bijna) altijd ongeacht verwarmingsoplossingGeen zelfstandig alternatief voor aardgas
Samen aan de slag met aardgasvrij
Beperken warmteverlies
• Transmissie
Beperken warmteverlies
• Transmissie• Isoleren vloer, gevel, dak
• Spouw, binnen, buiten
• Isolerende beglazing en kozijnen
• HR++ of driedubbel?
• No regret niveau?
• Hangt af van uitgangssituatie
• En van de toekomstige warmtevoorziening
Beperken warmteverlies
• Ventilatie• Bewuste ventilatie
• Permanente ventilatie
• Spuiventilatie
• Onbewuste ventilatie = infiltratie
• Infiltratie beperken• Luchtdicht maken
• Goede naad- en kierdichting
• Niet onderschatten
Intermezzo: Afgiftesystemen
• Een traditioneel afgiftesysteem is niet zomaar geschikt voor lagere temperatuur warmteaanvoer
• Hangt af van afgifte oppervlak en• Verhouding convectie/straling• Kan aanzienlijk kostenpost zijn om
dit aan te passen
&Comfort
Uit: rapport Comfortbeleving in goed geïsoleerde gebouwen (DWA iov Uneto-VNI)
Intermezzo: Warm tapwater
• Minimaal 60 of 65 graden
• Voorkomen Legionella
• LT verwarmingssystemen: lager dan 60 graden
• Opties• Boiler (elektrisch)• Boosterwarmtepomp• doorstroomtoestel
Voorbeelden
Indeling woningen in bouwjaarklassen
• Dezelfde eisen (Bouwbesluit of MBV)
• Vaak dezelfde bouwsystemen
15
Belemmeringen dak: • Toegankelijkheid zolder• Ruimtegebrek onder het dak• Dakgoten, opstanden, dakramen,
schoorstenen, kanalen, etc.
Belemmeringen gevel: • Gevels op perceelgrens• Beschikbare ruimte op
het eigen perceel• Beschermde
aangezichten• Aanwezigheid lege
luchtspouw• Aanwezige isolatie• Ruimtegebrek in de
woningBelemmeringen vloer: • Vloeren op grond• Vrije hoogte in bergingen, of
onderdoorgangen• Ruimtegebrek in de woning
Belemmeringen beglazing: • Geschiktheid bestaande
kozijn• Beschermde aangezichten
Belemmeringen bij woningverbetering
Belemmeringen installatie• Ruimtegebrek in de woning
Individuele woninggebondenwarmteopties
• Zonne-energie
• Warmteopslag
• Elektrisch verwarmen
• Infrarood panelen
• Lokale bio-energie opties
• Elektrische warmtepompen
• Hybride Warmtepompen
• Hre ketels
Wat kan zonnewarmte betekenen?
• Gemiddelde jaarlijkse zoninstraling in NL op horizontaal vlak: circa 1000 kWh/m2.jaar
• Stel jaarlijkse warmtevraag van woning is 60 GJ
• Jaarlijkse instraling op 16,5 m2 is genoeg voor gehele warmtebehoefte
• Maar helaas ….
• Op jaarbasis voldoende beschikbaar, maar zonder seizoensopslag werkt het niet
• Wel voor tapwater met relatief constante vraag door het jaar
Kan je zonnewarmte opslaan?
• Ja, onder deze condities in elk geval:
• Dag/nacht op hoge temperatuur (hooguit enkele dagen): prima, met boilervat 100 – 200 liter – groot deel van jaar tapwater
• Op lage temperatuur over heel seizoen (in bodem/grondwater): prima. Schaalniveau. Niet direct bruikbaar.
Hoge temperatuur seizoensopslag
• Gebouwniveau: in water, PCM (phase change materials, smelten-stollen bijvoorbeeld parafine), TCM (thermo chemische opslag)
• Ruimte & verliezen in de tijd.
• Chemisch lastige stoffen.
Hoge temperatuur seizoensopslag
Collectief
• In grondwater. Mag niet zomaar, alleen pilots. Warmteverliezen, neerslag carbonaten, microben?, beïnvloeding bovenliggende lagen? Nog niet veel ervaring
• In collectieve warmteopslagvaten in de bodem, bijvoorbeeld Ecovat
• wel warmtenetje nodig
Electrische cv ketel/vloerverwarming
EUREKA! Afwijkend, nieuw, baanbrekend, slim, klein, groot. Met deze rubriek staan we stil bij innovaties in de bouw. Heeft u ook iets slims bedacht? Schroom niet en stuur ons een mailtje: [email protected] of [email protected].
Leg eens uit wat deze gasloze vloerverwarming precies is. “Wij hebben een vloerverwarming ontwikkeld die aangesloten is op het stroomnet. Daardoor is er geen cv-ketel meer nodig. Er is geen kans op lekkages, omdat er geen water wordt gebruikt. Doordat de vloer door middel van straling opwarmt, is de gevoelstemperatuur binnen 1,5 uur bereikt, in plaats van binnen 4 tot 5 uur, wat bij gewone vloerverwarming het geval is.”
Maar vloerverwarming op stroom bestaat toch al? “Ja er zijn wel soortgelijke elektrische matten die worden gebruikt in vloeren en muren, maar die gebruiken enorm veel stroom. Als je deze door je hele huis legt, zijn de maandelijkse kosten vreselijk duur. Onze vloerverwarming maakt gebruik van zwakstroom, de elektriciteit brengen we via een transformator terug van 220 naar 42 Volt. Daardoor is het verbruik heel laag.”
Cobouw eind augustus 2018
Blijf kritisch!
0
50
100
150
200
250
1990 2000 2010 2020 2030 2040
opwekrendement (integraal)
opwekrendement(integraal)
• Elektrisch verwarmen: weerstandsverwarmen, betekent 1 eenheid elektriciteit = 1 eenheid warmte.• Nu nog circa 2 eenheden fossiele nodig om 1 eenheid elektriciteit te maken• Nu gas eruit, weerstandsverwarming erin gebuikt 2 maal zoveel fossiele energie• Eigenlijk alleen een optie bij extreem goed geïsoleerde gebouwen• Bij andere gebouwen ook financieel al snel duur• Tenzij in grootverbruikerstarief (dankzij regressieve belasting op energie)• Elektrisch centraal rendement gaat wel (snel) stijgen (zie grafiek)
Infrarood panelen of stralingspanelen
• Voor een deel geldt hetzelfde als weerstandsverwarming
• Maar warmte voelt anders (op een terras achter zonnige winterdag)
• Ruimte temperatuur kan lager zijn, en toch comfortabel
• Let op oppervlakte temperatuur paneel. Hoe hoger hoe meer warmtestraling, hoe lager hoe meer het lijkt op traditionele convectieverwarming
Infrarood panelen of stralingspanelen
• Hoofdverwarming of bijverwarming?
• Als hoofdverwarming alleen als zeer goed geïsoleerde woning
• Voor bijverwarming mogelijk breder interessant:• Lagere basistemperatuur
• Lokale aangename bijverwarming
• Alleen als er ook werkelijk iemand is (slimme regeling)
• Het duurt wel minimaal enkele minuten voor paneel op temperatuur is
• Panelen zijn tegen meerkosten naar wens mooi te maken
Lokaal verbranden biomassa: pellets of (droog) hout
• Pellet kachels in opkomst
• Verbranden (relatief) schoon (maar viezer dan gas)
• Goed geautomatiseerd
• Bij lage bebouwingsdichtheid een optie
• (liever) niet in stedelijk omgeving
• Geldt nog sterker voor houtkachels
• Open haarden, al helemaal niet
Pro’s & Con’s pelletkachel op WoningniveauPro’s op woningniveau
• Past in bestaand huis met HT infrastructuur, dus geen LT-afgiftesysteem & extra isolatie benodigd
• Past evt. ook in huis met LT infrastructuur
• Wanneer WP/WKO (=LT), extra isolatie, LT-infrastructuur & verzwaring e-net niet haalbaar is
• Pellets; hoger rendement & lagere emissies dan snipper
• Naast warmtevoorziening ook als sfeerkachel uitvoerbaar
Con’s op woningniveau
• Aanvoer biomassa & afvoer as
• Meer emissies op locatie t.o.v. gasketel, WP/WKO & geothermie
• Hogere investering & meer onderhoud t.o.v. gasketel
Duurzaam Gas
• Logistiek voor gebouweigenaren verreweg het gemakkelijkst
• Hoeveel hebben we?
• Groen Gas, Synthetisch gas
• Waar, in welke sector gebruiken we dat?
• Opwekpotentieel lokaal, regionaal, nationaal, internationaal, op zee?
• Waterstof? veilig om te gebruiken in de gebouwde omgeving?
Waterstof
• Gasnet is (relatief eenvoudig) geschikt (te maken)
• Apparatuur geschikt voor H2 is nog maar mondjesmaat beschikbaar (branders en fornuizen moeten aangepast)
• Waterstof is geen energiebron, alleen een klimaatneutrale drager, net als elektriciteit
• Meeste waterstof wordt nu gemaakt uit aardgas, dat schiet qua CO2 uitstoot niet op
• Maken uit (overschotten) duurzame elektriciteit kan
• Er zijn forse (tientallen procenten)conversie verliezen bij omzetting van en naar elektriciteit
• Maar: er zijn prognoses dat hernieuwbare energie uit m.n. zon en wind zeer goedkoop worden
waterstof
• Grootschalige omschakeling naar warmtepompen (of andere all E oplossingen) vraagt enorme verzwaringen van het elektriciteitsnet. En een groot opslagprobleem vanwege verschil aanbod D.E. en vraag naar warmte
• Niet-warmtepomp oplossingen helpen dat voorkomen
• Waterstof is goed op te slaan en te transporteren
• Net als biogas kunnen we dit niet in voldoende mate op eigen grondgebied produceren
• Indien waterstof grootschalig wordt ingezet zullen we dit dus moeten inkopen
• En er blijft vooralsnog een verdelingsvraagstuk tussen sectoren (industrie, transport)
• Geen excuus om niets te doen, maar wel goed in de gaten houden.
Bio-energy: uitdaging ligt in verkorten cirkel
Learning-by-doing will strongly reduce the costs of solar fuel production.Assuming learning curves for key components, we conclude that competitive break-even can be reached in about 20 years.Source: Detz et al.
Duurzame elektrische opties hebben steile leercurve
Die de laatste jaren ook niet afvlakt……
Warmtepompen –Omgevingsenergie, of laagwaardige restwarmte
• Warmtepomp is onderdeel van systeem: BOA – Bron (van warmte) – Opwekker (de warmtepomp zelf – Afgifte systeem (radiatoren/convectoren, vloerverwarming, wandverwarming)
• Toverdoos?
• Onbruikbare warmte -> bruikbare warmte
Hoe werkt het?
• In fase overgangen (vloeibaar – gas, of vloeibaar – vast) zit veel energie.
• Warmtepompsysteem is gesloten systeem waarin zowel condensatie als verdamping plaatsvindt.
• Kookpunt van vloeistoffen hangt af van druk: hoge druk, gas wordt vloeibaar, hierbij komt veel warmte vrij. Deze warmte haal je met warmtewisselaar eruit, stopt dit in je verwarmingsysteem en gebruikt in het gebouw.
• Daarna druk eraf en vloeistof verdampt weer. Dit gebeurt aan de koude kant van het systeem. Via een warmtewisselaar wordt deze warmte uit omgeving opgenomen
• Bijvoorbeeld spuitbus leegspuiten, dan wordt die koud.
Hoe werkt het?
• Je krijgt daarmee gratis warmte energie (of koude, koelkast)
• Je moet er wel energie in stoppen voor het samendrukken van het gas.
• Dit werkt meestal met een compressor (pomp).
• Maar ook andere methoden, thermo akoestisch (geluidsgolven) of gas absorptie (input gas i.p.v.elektriciteit)
• Temperatuurbereik hangt af van het koudemiddel dat je gebruikt.
• De efficiëntie is afhankelijk van de temperatuursprong die overbrugt moet worden
• Meest eenvoudige maat voor efficiëntie is de COP – Coefficient of Performance
COP – afhankelijk van brontemperatuur en afgifte temperatuur
• Zie belang lage temperatuur afgifte
• Zie belang hogere temperatuur bron
• Tapwater moeizamer (maar wel beter dan weerstand)
Bronnen
• Buitenlucht
• Ventilatielucht
• Bodemwarmte (gesloten bodemlus, horizontaal of verticaal, meldingsplicht)
• Dak (o.a. PVT)
• Schutting
• (collectieve opties: Grondwater (vergunning nodig, mag niet overal), oppervlakte, afval of drinkwater water (TEO, TEA, TED, 20 september), wegcollector, laagwaardige restwarmte (datacenters, koelhuizen etc), ondiepe geothermie)
Nu: Lage Temperatuur Afgifte Systeem nodig
• Vloerverwarming
• Wandverwarming
• Convectoren, eventueel met ventilatoren
• Nieuwe koude middelen? CO2 bijvoorbeeld. Beter rendement bij hogere temperaturen.
• LTV minder noodzakelijk?
• Scheelt aanzienlijke kosten ivm vervanging afgiftesysteem niet nodig.
Overgangstechniek? Of zelfs soms uiteindelijke oplossing?Hybride warmtepompen
• = combinatie van warmtepomp & HR ketel
• Warmtepomp werkt zolang er niet veel vermogen wordt gevraagd
• -> voor ruimteverwarming in voor en naseizoen
• Bij tapwatervraag en koude perioden gewone cv ketel
• Bron warmtepomp is buitenlucht
• Werkt alleen als systeem aanzienlijk deel van de tijd op lage temperatuur kan werken -> redelijke isolatie, en bij voorkeur lage temperatuur afgifte
• Dan 70-80% gasbesparing mogelijk, anders (veel) minder
• Bij inzet duurzaam gas -> aardgasvrij
Hre ketel
• = micro wkk (warmte kracht koppeling)
• Ofwel maakt elektriciteit en gebruikt warmte voor verwarming en warm tapwater
• Is relatief duur apparaat, blijft aanzienlijke gasvraag behouden
• Vooral geschikt voor gebouwen met behoorlijke gasvraag (monumentale gebouwen?), anders weinig draaiuren
• Bij gebruik duurzaam gas aardgasvrij
• Zou elektriciteitsnet behoorlijk kunnen ontlasten. Productie van elektriciteit in Hre ketels als er juist veel vraag is door bijvobeeld warmtepompen
Warmtenetten
• Van verguisde (oosteuropese) stadsverwarming naar hoop voor de toekomst?
• Warmtenetten zijn niet gelijk aan duurzaam• Net zo min als elektrische oplossingen• Valt of staat met wat je er (op termijn) aan duurzame energie
in kunt stoppen• Voordeel: bij verduurzaming bron kun je meteen veel
gebouwen verduurzamen• Nadeel: bij transport van warmte komen relatief veel
verliezen kijken. Hoe hoger de temperatuur in het net hoe hoger de verliezen (range 10 – 40%, indicatief)
43
Warmtenetten hebben grote variatie in:
• Omvang: van 100 tot 100.000 woningen
• Duurzaamheid: van fossiel tot 100% hernieuwbaar
• Temperatuur: HT (90 C tot 12 °C)
• Eigendom: privaat, semi-publiek, coöperatie.
Bronnen voor warmtenetten
NU
• Warmtekrachtcentrale (WKC)
• Afvalverbrander (AVI) 55% hernieuwbaar
• Biomassa
• Gas (tijdelijk en piekketel)
• WKO (kleine projecten 50-200 woningen)
Ontwikkeling
• Geothermie
• Aquathermie
• Industriële restwarmte
• Restwarmte datacenters
Soorten bronnen
• Aftapwarmte:Warmte uit een elektriciteitscentrale die ten koste gaat van de elektriciteitsproductie.
• Hulpketel of piekketel:Meestal gasketel die het de piekvraag dekt. Ca. 10 tot 20% van de warmtevraag.
• Restwarmte:Warmte die geen economische waarde heeft voor de leverancier.
• Hernieuwbare warmte:Warmte uit een hernieuwbare bron, zie definitie in protocol monitoring hernieuwbare energie
Duurzaamheid warmtenetten
• Verplichte rapportage na 2020?
• Methode vastgelegd zie: www.rvo.nl/warmtewet
Voorbeeld:
Soort warmtelevering CO2-emissive KG/GJ
Gasreferentie (Cv-ketel) 58
Stadsverwarming uit gascentrale (WKC) 31
Stadsverwarming uit kolencentrale 52
Warmtelevering uit WKO 35
Stadverwarming geothermie 24
Stadsverwarming uit biocentrale 13
Warmteladder MRA
Aqua thermie: Temperaturen oppervlaktewater
Potentie van warmte uit oppervlaktewater
• Beschikbaar vlakbij afnemers• Ruimtelijke impact minimaal• Ecologisch in principe positief• Zekere bron, zekere bronhouder• Zeer interessant voor voeden lokale warmtenetten
Wat maakt het zo interessant?
Hoe werkt het?
Een voorbeeld: Torckdael Wageningen
Centrale warmtepomp, bijv. 70-80 0C
Afgifteset in de woning Aansluiting op radiatoren
of bijv. vloerverwarming Enige isolatie van de
woning nodig (?)
Wat betekent dat voor bewoner?2 varianten
Elke woning eigenwarmtepomp
Temperatuur afhankelijkvan de woning
Aansluiting op radiatoren of bijv. vloerverwarming
Enige isolatie van de woning nodig (?)
Wat is geothermie?
[email protected] / www.geothermie.nl
• Geothermie = aardwarmte
• Geothermie > 500 m / bodemenergie < 500 m
• Huidige projecten op 2 – 3,5 km
• Ultradiep > 4 km
• ‘Ondiep’ < 1200 m • +/- 20 projecten totaal (2018)• 3 PJ productie, +/- 150 MWth
• Groei 2-4 projecten/ jaar• Voornamelijk glastuinbouw• GO: Pijnacker 400 woningen.
Den Haag volgt
• Alle technieken nodig voor de energietransitie, veelprojecten ‘maatwerk’.
Wat zie je? Verbuizing
Pompen
Asfalt
Ontgasser
Aansluiting op het warmtenet
En nog veel meer ….
Half voetbalveld aan ruimtebebouwd en geasfalteerd
[email protected] / www.geothermie.nl
Hoe duurzaam is geothermie?
[email protected] / www.geothermie.nl
• Warmte uit Geothermie is CO2-vrij• Put kan 50 jaar mee• Bron is warmte uit de aarde• Discussie over risico’s (nu in Venlo)
Waar kunnen we geothermie vinden? • Thermogis.nl
• Seismisch Onderzoek
• Opsporings- en winningsplannen
• Proefboring
• Aardbevingen
• Eigenaar ondergrond
[email protected] / www.geothermie.nl
Ontwikkelingen
[email protected] / www.geothermie.nl
• Masterplan Aardwarmte in Nederland
• Opkomst portfolio-operators
• Groeiende groep spelers
• Toenemende rol EBN
• Ultradiepe geothermie
• Potentie bij ‘van het gas los’
• Nieuwe partijen: Hydreco, HVC, gemeentes.
• Witte vlekkenplan
• Kamerbrief aardwarmte
• Klimaatakkoord
Alternatief Voordelen Nadelen
All electric, Infrarood panelen Per woning te regelen Plaatselijk verwarmen mogelijk Ruimtetemperatuur kan waarschijnlijk 2 graden lager
Opwekrendement (COP) elektrisch naar warmte is 1 Bewonersacceptatie onbekend Separaat apparaat tapwatervoorziening nodig Geeft bij extreme kou grote piekvraag op elektriciteitsnet
All electric, lucht-water
warmtepomp
Per gebouw te regelen Gemiddeld hoog rendement (COP is ongeveer 3,5)
Geluidsproductie
Bij lage buitentemperaturen wordt rendement slechter
Stelt hoge eisen aan isolatie
Geeft bij extreme kou grote piekvraag op elektriciteitsnet
All electric, water-water
warmtepomp
Per gebouw te regelen Hoog rendement (COP is ongeveer 4,1)
Relatief kostbaar
Stelt hoge eisen aan isolatie
Er mag niet overal in de grond geboord worden
Lage temperatuur warmtenet
icm warmtepomp
Warmtepomp werkt heel efficient
Er zijn veel bronnen op lage temperatuur beschikbaar
Warmteverliezen in warmtenet laag
Collectieve gelijktijdige actie nodig
Kosten van distributienetwerk
Stelt hoge eisen aan isolatie
Midden temperatuur
warmtenet met
tapwateroplossing
Er zijn relatief veel bronnen op middentemperatuur
Warmteverliezen in warmtenet niet zo groot
Collectieve gelijktijdige actie nodig
Kosten van distributienetwerk
Tapwater moet separaat geregeld worden
Hoge temperatuur warmtenet Beperkte ingreep in woning nodig, wel basisniveau
isolatie
Bij hoge gebouwdichtheid kan het een kosteneffectieve
oplossing zijn
Levert ook warm tapwater
Collectieve gelijktijdige actie nodig
Kosten van distributienetwerk en relatief veel
netverliezen
Beschikbaarheid hoge temperatuur warmte op lange
termijn
Vanwege warm tapwater 365 dagen/jaar warmteverlies
Voor- en nadelen van de alternatieven voor aardgas op een rij
Uiteindelijk is het kiezen uit de mogelijkheden die de lokale situatie biedt, met randvoorwaarden vanuit de fysieke uitgangssituatie, de (wensen van) bewoners en de financieel organisatorische mogelijkheden en randvoorwaarden………
Gas omgewerkt tot
aardgaskwaliteit (biogas),
hybride warmtepomp
Geen ingreep in woning nodig, wel basisniveau isolatie
Maakt geleidelijke transitie mogelijk
Investering relatief laag
Relatief hoge brandstof kosten
Omzetting naar aardgaskwaliteit kost energie
Onzekerheid m.b.t. beschikbaarheid voor gebouwen
Gas van afwijkende kwaliteit
(biogas/H2 gas), hybride
warmtepomp
Beperkte ingreep in woning nodig, wel basisniveau isolatie Andere branders nodig (vervanging CV-ketel)
Bij H2 netaanpassingen nodig en veiligheidsissues
Onzekerheid m.b.t. beschikbaarheid gas voor gebouwen
Collectieve omschakeling nodig
Vaste biomassa
(pellets/houtkorrels)
Beperkte ingreep in woning nodig, wel basisniveau isolatie
Maakt geleidelijke transitie mogelijk
Investering relatief laag
Luchtkwaliteit verminderd
Op termijn voldoende beschikbaar?
Veroorzaakt extra transportbewegingen
Opslagruimte pellets noodzakelijk
Voor- en nadelen van de alternatieven voor aardgas op een rij
Vrijstaande, 2/1 kap woningen Rijwoningen Gestapelde bouw Historische gebouwen
All electric IR panelen Alleen als warmtevraag extreem
wordt teruggebracht (beter dan
huidige nieuwbouweis), anders
hoge elektriciteitskosten.
Alleen als warmtevraag extreem
wordt teruggebracht (beter dan
huidige nieuwbouweis), anders
hoge elektriciteitskosten.
Alleen als warmtevraag extreem
wordt teruggebracht (beter dan
huidige nieuwbouweis), anders
hoge elektriciteitskosten.
Kan niet als hoofdverwarming
dienen. Wellicht als lokale
bijverwarming.
All electric
luchtwarmtepomp
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw)
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw)
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht Risico
geluidsoverlast buitenunits.
Warmtepomp kan benodigde
vermogen niet leveren.
All electric
bodemwarmtepomp
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw)
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw)
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw). Collectief.
Warmtepomp kan benodigde
vermogen niet leveren.
Lage temperatuur
warmtenet i.c.m.
warmtepomp
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw).
Woningdichtheid voldoende?
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw)
Alleen als warmtevraag sterk
wordt teruggebracht (circa
huidige nieuwbouw).
Warmtepomp kan benodigde
vermogen niet leveren.
Midden temperatuur
warmtenet met
tapwateroplossing
Kan technisch wel, in praktijk zal
woningdichtheid vaak te laag zijn
om rendabel een warmtenet te
kunnen exploiteren
Kan technisch wel, voldoende
gebouwdichtheid nodig om
rendabel een warmtenet te
kunnen exploiteren
Relatief makkelijke en vaak
betaalbare oplossing indien
gebouwdichtheid voldoende
groot. Enige na-isolatie nodig.
Afgifte systeem moet geschikt zijn
voor relatief lage temperaturen.
Hoge temperatuur
warmtenet
Kan technisch wel, in praktijk zal
woningdichtheid vaak te laag zijn
om rendabel een warmtenet te
kunnen exploiteren
Kan technisch wel, voldoende
gebouwdichtheid nodig om
rendabel een warmtenet te
kunnen exploiteren
Relatief makkelijke en vaak
betaalbare oplossing indien
gebouwdichtheid voldoende
groot.
Relatief makkelijke en vaak
betaalbare oplossing indien
woningdichtheid voldoende
groot.
Gas omgewerkt tot
aardgaskwaliteit,
hybride warmtepomp
Relatief eenvoudige oplossing,
beschikbaarheid groen gas
bottleneck
Relatief eenvoudige oplossing,
beschikbaarheid groen gas
bottleneck
Relatief eenvoudige oplossing,
beschikbaar groen gas bottleneck.
Risico geluidsoverlast buitenunits.
Relatief eenvoudige oplossing,
beschikbaarheid groen gas
bottleneck.
Gas van afwijkende
kwaliteit (biogas/H2
gas)
Beschikbaarheid mogelijke
bottleneck. Nieuwe installatie
nodig. Veiligheidsissues bij
waterstof.
Beschikbaarheid mogelijke
bottleneck. Nieuwe installatie
nodig. Veiligheidsissues bij
waterstof.
Beschikbaarheid mogelijke
bottleneck. Nieuwe installatie
nodig. Veiligheidsissues bij
waterstof.
Beschikbaarheid mogelijke
bottleneck. Nieuwe installatie
nodig. Veiligheidsissues bij
waterstof.
Vaste biomassa
(pellets)
In buitengebied prima,
luchtkwaliteit en duurzame
herkomst aandachtspunten
In stedelijke omgeving minder
gewenst door impact
luchtkwaliteit
In stedelijke omgeving minder
gewenst door impact
luchtkwaliteit
In buitengebied prima,
luchtkwaliteit en duurzame
herkomst aandachtspunten
Alternatieven naar woningtype - Oudere woningen
Uiteindelijk terug te brengen naar zelfs type en ouderdom van de gebouwen…… Wat kan er, waar zitten de moeilijkheden?
Dank voor jullie aandacht!Vragen?
Aarzel niet om (ook later) contact op te nemen met Leo of Lex