wetgeving koelinstallaties en keuring airco's 3 gewesten - update 2012

Wetgeving koelinstallaties : Europa en de 3 gewesten van BelgiëBen Breeur, preventie-adviseur en milieucoördinator COFELY Services

Wetgeving koelinstallaties

Inhoud Inleiding : types koelmiddelen

Wetgeving Europa (verordening 1005/2009 en etiket-gegevens uit

verordening 1272/2008 CLP) België (verbod op CFK) Vlaanderen : regels uit Vlarem, certificering van

koeltechnische bedrijven en koeltechnici

Keuring als koeltechnisch bedrijf

Centrale koelmiddelenboekhouding

Keuring energieprestatie airco’s (voor de 3 gewesten)


Types koelmiddelen

Nederlands Français

CFK CFCR11, 12, 13, 111, 112, 211,…

HCFK HCFCR21, R22, R121,R123,…

HFK HFCR407C, R134a, R410A


Types koelmiddelen en hun milieu-impact

CFK ODP= 1 GWP= 1

HCFK ODP= 0,02-0,05 GWP= 0,11-0,44

HFK ODP= 0 GWP= 0,13-1,14

ODP = Ozone Depletion

Potential

GWP = Global Warming Potential


Juridisch kader : EUROPA

Europese Verordening nr.1005/2009 betreffende de ozonafbrekende stoffen (substances qui appauvrissent la couche d’ozone)

Bepaalt dat de lidstaten minimum opleidingseisen moeten stellen voor het personeel

− belast met de exploitatie van vaste apparatuur van > 3 kg koelvloeistof.

− belast met de terugwinning van de ozonafbrekende stoffen ter gelegenheid van het onderhoud en het demonteren van koelapparaten en klimaatregelingsapparatuur.

01/01/2010 : einde gebruik van nieuwe HCFK’s01/01/2015 : einde gebruik van gerecycleerde HCFK’s


Europese Verordening nr. 1005/2009 betreffende de ozonafbrekende stoffen – periode 2010-2015

Alleen geregenereerde of gerecycleerde HCFK’s mogen worden gebruikt voor onderhoud of service tot 31/12/2014.

Regeneratie : de OPWERKING van teruggewonnen koelmiddel zodat die, aan een vergelijkbare prestatienorm voldoet als nieuw geproduceerde stof. Deze opwerking kan enkel gebeuren door een erkende afvalverwerker.

Recycling : het HERGEBRUIK van teruggewonnen koelmiddel na een eenvoudig reinigingsproces. Dit kan gebeuren door een koeltechnicus.



Tot en met 31/12/2014 mogen geregenereerde HCFK’s op de markt worden gebracht en gebruikt voor het onderhoud of service van bestaande koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur, mits op de houder een ETIKET is aangebracht met de vermeldingen :

Geregenereerd koelmiddel Lotnummer (origine van koelmiddel) Naam en adres van regeneratie-installatie.



Tot en met 31/12/2014 mogen gerecycleerde HCFK’s worden gebruikt voor het onderhoud of service van bestaande koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur, mits zij

Uit dergelijke apparatuur zijn teruggewonnen De handelingen worden uitgevoerd door een

onderneming die de terugwinning als onderdeel van het onderhoud heeft uitgevoerd.



Wanneer geregenereerde of gerecycleerde HCFK’s voor het onderhoud of de service van koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur worden gebruikt, moet op de betrokken apparaten een ETIKET worden aangebracht met de vermelding :

Type stof; De in het appaat aanwezige hoeveelheid: Etiketteringsinformatie zoals vermeld in bijlage I bij de Europese

Verordening nr. 1272/2008 voor stoffen en mengsels die als gevaarlijk voor de ozonlaag ingedeeld zijn. Dit is de zogenaamde CLP-verordening. CLP staat hierbij voor ‘Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures’.


Etiketteringsinformatie zoals vermeld in bijlage I van de CLP-Verordening voor ozonafbrekende stoffen

Onder “stoffen die gevaarlijk zijn voor de ozonlaag” wordt verstaan: zuivere ozonafbrekende stoffen en mengsels met een concentratie van >0,1% aan stoffen die gevaarlijk zijn voor de ozonlaag.

Het etiket moet de volgende elementen bevatten :


Etiketteringsinformatie zoals vermeld in bijlage I van de CLP-Verordening voor ozonafbrekende stoffen Betekenis P-zin (Precautionary statements)

P502 : Dit is een volledig nieuwe code die staat voor 'raadpleeg fabrikant/ leverancier voor informatie over terugwinning/recycling'.

Etiket en H- en P-zin in 2011 gewijzigd (zie vorige slide) door de Verordening nr. 286/2011 van 10 maart 2011 tot wijziging van de Europese Verordening 1272/2008 betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels, met het oog op de aanpassing aan de technische en wetenschappelijke vooruitgang


België : federaal

Koninklijk Besluit van 7 maart 1991 houdende reglementering van het gebruik van cfk-verbindingen in koelinstallaties

Verbod op het gebruik en het bezit van cfk’s in koelinstallaties vanaf 01/01/1998 (mits uitzonderingen)

CFK : R11, 12, 13, 111, 112, 211, …,


Regels voor koelinstallaties in de 3 gewesten Besluit van de Vlaamse Regering van 14 maart 2003 tot

wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne = Vlarem II : artikel 5.16.3.3

Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 20 november 2003 betreffende koelinstallaties

Arrêté du Gouvernement wallon du 12 juillet 2007 déterminant les conditions intégrales et sectorielles relatives aux installations fixes de production de froid ou de chaleur mettant en œuvre un cycle frigorifique.

Toepassingsgebied : alle koelinstallaties die meer dan 3 kg koelmiddel bevatten (2 kg in Brussel)


Regels voor koelinstallaties in de 3 gewesten

Algemeen principe : beperking van relatief lekverlies tot < 5%

Het relatieve lekverlies is de fractie van de nominale koelmiddeleninhoud die door emissies over een periode van één jaar werd verloren, in verhouding tot de nominale koelmiddeleninhoud

Als het relatieve lekverlies meer dan 5% per jaar bedraagt, moeten zo snel mogelijk de nodige maatregelen worden genomen om het lek op te sporen en te dichten.

Installaties waarvan het relatieve lekverlies na herstelling niet beneden de 5% kan worden gebracht, moeten binnen 12 maanden buiten werking worden gesteld.


Periodieke lekdichtheidscontroles :

Periodieke lekdichtheidscontroles :

Voor koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van ≥ 3kg éénmaal per 12 maanden

Koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van ≥ 30kg : éénmaal per 6 maanden

Koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van ≥ 300kg : éénmaal per 3 maanden


Certificering van koeltechnische bedrijven/ koeltechnici Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006

inzake certificering van koeltechnische bedrijven Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 22 maart

2007 inzake de bepaling van de minimumopleidingseisen voor koeltechnici en de registratie van koeltechnische bedrijven

Arrêté du Gouvernement wallon du 12 juillet 2007 tendant à prévenir la pollution lors de l’installation et la mise en service des équipements frigorifiques fixes contenant de l’agent réfrigérant fluoré, ainsi qu’en cas d’intervention sur ces équipements, et à assurer la performance énergétique des systèmes de climatisation

De verplichting tot het behalen van een certificaat geldt voor alle bedrijven die handelingen uitvoeren aan stationaire koelinstallaties, aircosystemen en warmtepompen, ongeacht de koelmiddelinhoud, en waarbij er een risico bestaat op emissie van HCFK’s of HFK’s.


Certificering van koeltechnische bedrijven/ koeltechnici Werkzaamheden aan koelinstallaties mogen alleen worden

uitgevoerd door een gecertificeerd koeltechnicus in de koeltechniek, werkzaam voor een gecertificeerd bedrijf.

Werkzaamheden aan koelinstallaties mogen enkel worden uitgevoerd door bij geregistreerde koeltechnische bedrijven tewerkgestelde bevoegde koeltechnici.

Les opérations ne peuvent être effectuées que par une personne :

qui a la qualité de technicien frigoriste spécialisé; et qui travaille au nom et pour le compte d’une entreprise

en technique frigorifique spécialisée


Certificering van koeltechnische bedrijven/ koeltechnici

Koeltechnici die een attest willen behalen in de koeltechniek dienen een theoretisch en praktisch examen af te leggen in een erkend examencentrum.

Met dit attest worden ze « bevoegd » of « erkend » koeltechnicus.

Het behaalde attest is geldig voor 5 jaar en dient dan vernieuwd te worden.


Certificering van koeltechnici – 4 categorieën categorie I : mag alle werkzaamheden uitvoeren aan alle

koelinstallaties.

categorie II: mag alle werkzaamheden uitvoeren aan koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van <3 kg

categorie III: mag koelmiddelen terugwinnen uit koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van < 3 kg

categorie IV: mag lekdichtheidscontroles uitvoeren op voorwaarde dat daarbij het koelmiddelcircuit niet wordt geopend. Opgelet, om categorie IV te behalen dient met op uitzondering van de hardsoldeerproef na hetzelfde examen afleggen als categorie I.


Gecentraliseerde Koelmiddelenboekhouding

Als koeltechnisch bedrijf zijn we verplicht om een gecentraliseerde koelmiddelenboekhouding bij te houden

Hiervoor doen we een beroep op software – in ons geval is dit Coolant – website : www.coolant.be


Gecentraliseerde koelmiddelboekhouding


Etiket op koelinstallatie waarvan het logboek via Coolant wordt beheerd


Voordelen Coolant (koelmiddelboekhouding) Toegang via een internet applicatie, dus een pc en een

internetverbinding volstaat

Beheer van alle koelmiddelencilinders, installaties en klanten

Toegang mogelijk voor klanten zodat ze hun installaties kunnen volgen, logboek consulteren (of afladen), lekdichtheidsattesten, …

Eenvoudige rapportage van alle installaties met een relatief lekverlies van >5%

Melding van de binnenkort uit te voeren periodieke lekdichtheids-controles

Zeer gebruiksvriendelijk (ook voor technici)


Voorbeeld van een klant met zijn login-gegevens


Coolant – opvolging van de koelmiddelen in omloop in 1 afdeling


Documentatie Koeltechnische bedrijven moeten van alle

werkzaamheden die ze aan installaties uitvoeren gegevens bijhouden.

Een instructiekaart en installatiegebonden logboek moet enkel worden ingevoerd voor koelinstallaties die meer dan 3 kg koelmiddel bevatten.

De exploitant moet bij een koelinstallatie op een goed toegankelijke plaats een instructiekaart beschikbaar hebben.

En per installatie dient in een logboek alle activiteiten van de koeltechnici geregistreerd te worden.


Het gecertificeerde bedrijf moet volgende gegevens centraliseren :

Hoeveelheid bijgevuld koelmiddel Hoeveelheid afgetapt koelmiddel Hoeveelheid aangekocht koelmiddel, met vermelding van

de datum en de naam van de leverancier Hoeveelheid afgevoerd koelmiddel, met

vermelding van de datum en de naam van de ophaler

5 jaar bewaren.

Verplichting van de gecertificeerde bedrijven


Het gecertificeerd koeltechnisch bedrijf moet erop toezien dat de koeltechnici beschikken over de volgende toestellen :

Manifold Recuperatiegroep Koelmiddelcilinder (nieuw of gerecycleerd)

Lege koelmiddelcilinder geschikt voor de recuperatie en de ophaling van koelgassen

Vacuümpomp (tweetraps) Weegschaal (nauwkeurigheid van 0,01 kg voor cilinders van < 30 kg en nauwkeurigheid van0,1 kg voor cilinders van > 30 kg).



Vacuümmeter

Elektronische lekdetector

Zeepoplossing

Cilinder met inert gas (droge stikstof, argon, helium)

Digitale thermometer

Hardsoldeerinstallatie

Elektrische multimeter en ampèremeter.



Keuring energieprestatie airco’s

Ministerieel besluit van de Vlaamse Overheid van 10 februari 2011 tot vastlegging van de frequentie en de elementen van de keuring van airconditioningsystemen met een nominaal koelvermogen van meer dan 12 kW in gebouwen

Europese Richtlijn 2002/91 EPB energieprestatie van gebouwen

Van toepassing vanaf 10/4/2011 Nieuwe installaties (dit is van na 1/8/2011) dienen

een 1e keuring te ondergaan binnen 12 maanden na inbedrijfstelling


Keuring energieprestatie airco’s

Wat is een airconditioningsysteem ? Met airconditioningsysteem wordt bedoeld : een

combinatie van alle bestanddelen die nodig zijn voor een vorm van luchtbehandeling waarbij de temperatuur wordt geregeld of kan worden verlaagd, eventueel samen met een regeling van de ventilatie, luchtvochtigheid en luchtzuiverheid.

Met een airconditioningsysteem wordt een individuele installatie bedoeld. Als er dus verschillende airco’s van minder dan 12 kW dienst doen om 1 ruimte te koelen, moet voor de keuring niet de som van de vermogens gemaakt worden.


Keuring energieprestatie airco’s > 12 kW

Wat houdt deze keuring in ?

Die keuring omvat een beoordeling van het rendement van de airconditioning en van de dimensionering ervan, rekening houdend met de koelingsbehoefte van het gebouw.

Deze keuring omvat de volgende punten :

controle documentatie;

visuele inspectie van het airconditioningsysteem;

beoordeling van het correcte gebruik;

controleren van de werkingsparameters.



Frequentie :

5-jaarlijks als koelvermogen > 12 kW





Wat is een 'bevoegde deskundige'?

een gecertificeerd koeltechnicus met een certificaat van categorie 1 of 2

een bachelor in de elektromechanica, afstudeerrichting klimatisering

een diploma van het secundair onderwijs in koelen warmtetechnieken, industriële koeltechnieken of koeltechnische installaties

in het volwassenonderwijs het diploma van koeltechnieker, het certificaat van aircotechnicus of het certificaat van koeltechnicus

minstens drie jaar aantoonbare ervaring hebben over onderhoud en afregelaspecten van airco's met een nominaal koelvermogen van meer dan 12 kW

…


Rekenblad op website Vlaamse Gemeenschap, afdeling LNE (leefmilieu, natuur en energie)

Meer info en rekenblad op www.lne.be/themas/erkenningen/bevoegde-deskundige-keuring-airco-meer-dan-12-kW

Handleiding rekenblad op www.lne.be/themas/erkenningen/bestand/rekenblad-keuring-airco-meer-dan-12kW/gebruikershandleiding-rekenblad.pdf


Keuring energieprestatie airco’s> 12 kW

Details rekenblad : Verslaggever/keurder: Gegevens van de verslaggever(s) en keurder(s), datum

van keuring Plaats & eigenaar Kenmerken van het gebouw Energieverbruik van het gebouw Energiebehoefte van het gebouw: Geïnstalleerde vermogens en vereisten per

zone Comfort van het gebouw Gebruikers van het gebouw: Type gebouw en bezettingstijden Classificatie subsysteem : Algemene gegevens geïnstalleerde systeem Gedetailleerde gegevens van de installaties Adviesblad: Automatisch rapport


Keuring energieprestatie airco’s> 12 kW


Keuring energieprestatie airco’sBrussels Hoofdstedelijk gewest De verantwoordelijke van de technische installaties ziet erop toe

dat de klimaatregelingssystemen met een effectief nominaal vermogen van meer dan 12 kW periodiek gecontroleerd worden door erkende controleurs.

Controleur : erkende natuurlijke persoon, onafhankelijk van de technicus en van de verantwoordelijke voor de technische installaties, belast met de periodieke controle van de klimaatregelingssystemen.

Deze controle omvat tenminste een evaluatie van het rendement van de klimatisatie en van zijn afmetingen in verhouding tot de behoeften van het gebouw op het vlak van koeling. De gebruikers krijgen aangepast advies inzake de eventuele verbetering of vervanging van het klimaatregelingssystemen en inzake andere oplossingen ter overweging.


Keuring energieprestatie airco’sWaals gewest : Inspection énergétique Une inspection énergétique des systèmes de climatisation

doit être faite.

Un système de climatisation est la combinaison de toutes les composantes nécessaires pour assurer une forme de traitement de l’air dans laquelle la température est contrôlée ou peut être abaissée, éventuellement en conjugaison avec un contrôle de l’aération, de l’humidité ou de la pureté de l’air.

L’inspection énergétique comprend une évaluation du rendement de la climatisation et de son dimensionnement par rapport aux exigences en matière de refroidissement du bâtiment.


Keuring energieprestatie airco’sWaals gewest : Inspection énergétique Les systèmes de climatisation font l’objet d’une

inspection énergétique tous les cinq ans. L’inspection ne peut être effectuée que par une

personne qui a la qualité d’expert énergie-climatisation. L’expert énergie-climatisation est toute personne

physique titulaire du certificat pour l’inspection énergétique des systèmes de climatisation.

Le certificat pour l’inspection énergétique des systèmes de climatisation est délivré par un centre d’examen reconnu, après la réussite d’un examen. Il est valable pour une durée indéterminée.


Samenvatting van de wetgeving


Brochure Vlaamse Overheid

Brochure van LNE, versie november 2009

www.lne.be/publicaties

Directe afladen via http://publicaties.vlaanderen.be/docfolder/16403/Brochure_koeltechniek_november_2009.pdf


Ben Breeur

Preventie-adviseur en

milieucoördinator

COFELY Services

Koning Albert II-laan 30, bus 28

1000 Brussel

Tel 02/2060308

[email protected]

wetgeving koelinstallaties en keuring airco's 3 gewesten - update 2012

Documents