Wijkverpleging:synergie door samenwerken Editie 2 / november 2014

“Samen lukt het prima”

In dit E-zine besteden wij vanuit verschillende

invalshoeken aandacht aan de Wijkverpleging.

Zowel de organisatorische, financiële, vakinhoudelijke

als opleidingskant worden belicht.

En natuurlijk de beleving van de cliënt, mantelzorger

en wijkverpleegkundige of -verzorgende zelf.

Informatief, eerlijk en inspirerend.

Inhoudsopgave_Wijkverpleging: synergie door samenWerken

“Ik vind kosten laag

houden een andere insteek dan uitgaan van het behoud van de zelfredzaamheid van zelfstandige ouderen.”

Need to know

Met meer (werk-)plezier ook nog meer bereiken. Wie wil dat nou niet?

kennis, ervaring, scholing

Need to know

“samen lukt het prima”

Zorg en Zekerheid en Gemeente Haarlemmermeer

Ideaalplaatje

Wijkverpleegkundige geeft huisarts lucht

mantelzorg en wijkzorg

2

verpleging en verzorging thuis – in de wijk of in een aanleunwoning – is nooit weggeweest, maar staat nu opnieuw in de belangstelling. niet vreemd eigenlijk, want wijkverpleging (of wijkzorg) is zeer belangrijk met het oog op de groeiende groep ouderen en chronisch zieken die zolang mogelijk in de eigen thuissituatie kunnen en willen wonen en functioneren. met behoud van de kwaliteit van hun leven. mensen willen daarbij zoveel mogelijk eigen regie en zeggenschap en indien mogelijk en wenselijk ondersteuning uit hun eigen netwerk. de zorgprofessionals in de wijk realiseren dit, samen met de cliënt en zijn omgeving. Zij zijn het vertrouwde gezicht in de wijk, zowel voor de cliënt als voor de huisarts, eerstelijns gezondheidszorg en andere samenwerkingspartners. de wijkverpleegkundige indiceert welke zorg op welk moment nodig is en coördineert, regisseert en organiseert dit. Waar zorg nodig is, wordt zorg geboden.

Wat de wijkverpleging is en kan, daarover lijkt geen twijfel te bestaan. dat we op weg gaan naar een andere vormgeving van de zorg in de eerste lijn wordt ook steeds meer duidelijk. Hoe we dat met elkaar gaan regelen, organiseren, bekostigen en controleren? daarover zijn nog veel vragen.

in dit ezine Wijkverpleging verkennen we die vraagstukken. We praten met cliënten, mantelzorgers, wijkverpleegkundigen en -verzorgenden, verzekeraars, zorgaanbieders, opleiders, gemeenten en andere betrokkenen. Want alleen samen kunnen we goede zorg thuis garanderen.

nieuwsgierig geworden? Kijk, lees en beleef het in deze editie ‘synergie door samenwerken’. de eerste editie van het ezine

Wijkverpleging ‘terug van nooit

weggeweest’ leest u hier!

Need to know

29 september 2014nieuwe ambassadeursgroep wijkverpleegkundigen van start.

1 december 2014Zonmw congres ‘kennis in de Buurt’ in de jaarbeurs in Utrecht.

voor huisartsen, wijkverpleegkundigen, sociale wijkteams,

welzijnswerkers, zorgprofessionals in de 1ste lijn en jeugdzorg,

gemeenten, onderwijs, zorgverzekeraars en beleidsmakers.

2 en 3 december 2014de nursing experience, hét grootste bij- en nascholingsevenement

voor verpleegkundigen in nederland. Tijdens 2 dagen worden

algemeen en gespecialiseerde verpleegkundigen werkzaam bij

zorginstellingen uitgedaagd om te leren met- en van elkaar. ook

kunnen zij zich op verschillende vlakken bijscholen op de beurs-

vloer, met als doel een meer “experienced nurse” te worden.

informatie: www.nursingexperience.nl

1 januari 2015ijkpunt: de overheveling van de verpleging en persoonlijke

verzorging naar de Zvw vindt plaats.

1 maart 2015Besloten wordt of er per 1 januari 2016 een nieuw bekostigings-

model wordt ingevoerd en er valt een besluit over de inkoop 2016.

IntroductIe_Wijkverpleging: synergie door samenWerken

3

Wijkverpleegkundige geeft huisarts lucht

als huisarts in het schilderachtige engelse Cambridge ontving miranda Buckley regelmatig verontruste signalen van wijkverpleegkundigen. de goede samenwerking vond ze prettig. Tegenwoordig runt de huisarts haar eigen praktijk in de rotterdamse wijk Blijdorp. Ze verwacht dat de contacten met wijkverpleegkundigen in verband met de transities in de zorg verder zullen toenemen.

momenteel hebben huisarts Buckley – tevens kaderhuisarts ouderengeneeskunde – en haar collega michelle de groen nog weinig contact met de wijkverpleging. de wijkverpleging is sinds 2010 weer actief met de start van het project Zichtbare schakels. “We spreken hen zo’n acht tot tien keer per jaar.” de praktijk in Blijdorp telt 2.900 patiënten. vijftig personen zijn in de ogen van de huisartsen kwetsbare ouderen. als ze samenwerken met wijkverpleegkundigen dan gaat het vaak om deze mensen. project-coördinator judy ten Have van Zichtbare schakels rotterdam is niet verbaasd. “de samenwerking met huisartspraktijken en gezondheidscentra is flink toegenomen, maar de ene zet de wijkverpleegkundige vaak in, de andere minder. de wijkverpleegkundigen rapporteren hun bevindingen wel altijd aan de huisarts, ongeacht hoe het contact met de patiënt tot stand is gekomen.”

Besparingde wijkverpleging geeft de huisarts lucht. Toen de vriendin van een dementerende vrouw op de stoep stond, omdat ze ongerust was, vroeg Buckley of een wijkverpleegkundige poolshoogte wilde nemen. “die is goed geïnformeerd op het gebied van maatschappelijke zorg en welzijn. misschien is dagopvang in deze situatie een oplossing?” >>

IntervIew MIranda BucKley_HUisarTs in Blijdorp

“De combinatie van persoonsgebonden zorg en de wijkgerichte inzet maken de wijkverpleegkundige juist zo uniek”

4

>> de wijkverpleegkundige is de verbinding geworden naar het sociale domein, bevestigt de projectcoördinator. “met name bij multiprobleem-patiënten, zorgmijders of mensen die sociaal geïsoleerd zijn.”

de huisartsenpraktijk ontvangt ook tips. “de wijkverpleegkundige geeft bijvoorbeeld door dat een vrouw bij wie ze over de vloer komt erg somber is geworden.” in dat geval neemt de praktijkondersteuner somatiek (poH-s) er een kijkje. dat kan preventief werken. “voordat we de poH-s hadden, reden we vaak spoedvisites. dan loopt ook je spreekuur in de soep. nu screenen we de mensen jaarlijks en zien we problemen aankomen. dat is winst. ook overleggen poH en wijkverpleegkundige met elkaar. “onze inzet is om zorg en ondersteuning sneller toegankelijk te maken, met name voor kwetsbare groepen. de kwaliteit van leven te verbeteren of tenminste hetzelfde te houden”, aldus Ten Have. “dat kan ook kosten besparen.”

Malaise de patiënt vaart wel bij samenwerking tussen huisarts en wijkverpleging, meent Buckley. “als huisarts alleen heb je hiaten. je kent louter de medische gegevens, terwijl de wijk- verpleegkundige ook van de sociale omstandigheden van die persoon weet. Zo kan financiële malaise goed de oorzaak zijn van hoofdpijn, maagproblemen of slapeloosheid. deze klachten zijn ook te verklaren door spanning. maatschappelijk werk kan eveneens verlichting bieden. en de poH-ggZ kan informatie over de psychische gezondheid inbrengen. Bij iemand anders kan een kleine aanpassing in de woning leiden tot meer zelfredzaamheid, bijvoor-

beeld door alarmering of een rollator. of door dagbesteding te bezoeken. in de praktijk steken de disciplines de koppen nog te weinig bij elkaar. Werkdruk is daar debet aan”, volgens Buckley.

“juist in dit soort situaties kan de wijkverpleegkundige een coördinerende rol spelen, en het gezondheids- en sociale domein met elkaar verbinden vanuit haar onafhankelijke rol in de wijk. de driehoek huisarts-wijkverpleegkundige en maatschappelijke ondersteuning kan zo sterk worden neergezet in de wijk”, becommentarieert Ten Have.

“de wijkverpleegkundige is niet verbonden aan een specifieke huisartsenpraktijk. Ze is juist een onafhankelijke professional die volop in ontwikkeling is. Ze is primair zorgverlener, maar kijkt breder. en is in staat het gezondheids- en sociale domein met elkaar te verbinden, met een aanvullende rol door in de thuissituatie met patiënten te werken.” een belangrijke rol omdat vanaf 2015 ouderen langer zelfstandig blijven wonen. >>

“De patiënt vaart wel bij samenwerking tussen huisarts en wijkverpleging”

In het kort

• De wijkverpleegkundige mag vanaf 1 januari 2015 zelf indicaties stellen. Dat heeft tot gevolg een intensivering van het contact en de samenwerking met de huisarts.

• Mogelijke problemen in de samenwerking kunnen ontstaan doordat de huisarts met meerdere thuiszorgorganisaties te maken heeft.

• Er is niets vastgelegd over de manier waarop huisarts en wijkverpleegkundige gaan samenwerken.

• Het is ook mogelijk dat wijkverpleegkundigen zoeken naar ander dienstverband, zoals in loondienst van een gezondheidscentrum of dat ze zelf een maatschap vormen.

• Alleen hooggeschoolde verpleegkundigen mogen indicaties stellen. Er dreigt een groot tekort aan hbo-verpleegkundigen. In 2015 mogen daarom ook mbo-verpleeg-kundigen, onder leiding van een hbo-verpleegkundige, indicaties stellen.

(Bron: Mednet)

Lees meer over de V&VN normen voor indiceren in het artikel ‘hbo’er en mbo’er hebben elkaar nodig’.

5

Het recht op wijkverpleegkundige zorg is omschreven in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Wijkverpleegkundigen bepalen straks hoe zij dat ‘recht’ invullen en wie de wijkverpleegkundige zorg mag leveren. Of dat ook betaald wordt hangt af van de zorgverzekeraar en de polis van de verzekerde, zoals een budgetpolis, naturapolis of een combinatie hiervan. De budgetpolis bijvoorbeeld kent een beperkt aanbod van gecontracteerde aanbieders. Ook de vergoedingen voor niet-gecontracteerde zorg kunnen lager liggen dan bij de andere polissen.

verzekerden per soort polis in 2014- 4,5% budgetpolis- 48,5% naturapolis- 22% combinatiepolis- 25% restitutiepolis

84% van de verzekerden heeft een aanvullende verzekering afgesloten. Het percentage van zowel individueel als collectief verzekerden met een aanvullende verzekering neemt met de jaren af.

>> taken afstaanHuisbezoeken zijn tijdrovend. dat is de reden waarom de huisarts behoefte heeft aan praktijkverpleegkundigen. “Wellicht kunnen we meer taken afstaan aan wijkverpleegkun-digen, bijvoorbeeld voor griepvaccinaties en vitamine B12-injecties. vinger-aan-de-pols-gesprekken, bloeddruk meten aan huis, wondinspectie.” de werkzaamheden beschouwt Buckley als overlappend, niet als concurrerend. “ik ben blij met elke hulp die er is.” Ze ontwikkelt haar gedachten tijdens het gesprek. “als wijkverpleegkundigen huisbezoeken afleggen, kan de poH meer mensen zien op de praktijk.”Ten Have nuanceert: “de wijkverpleegkundige is geen verlengstuk van de huisartsenpraktijk.” volgens haar kan zij haar rol in de wijk het beste onafhankelijk vervullen, en in samen-werking met de huisartsen de juiste zorg of ondersteuning realiseren.

Buckley heeft begrepen dat de wijkverpleegkundigen volgend jaar onder de Zorgverzekerings- wet vallen. dat heeft wellicht tot gevolg dat er twee typen wijkverpleegkundigen ontstaan: type 1 coördineert en regisseert, en type 2 biedt persoonsgebonden zorg. nadat ze daarover nagedacht heeft, zegt ze: “als de eerste indicaties afgeeft, hoop ik dat je daar tegen in beroep kunt gaan.”

de projectcoördinator op haar beurt geeft aan dat het juist de bedoeling is dat de functie van wijkverpleegkundige een integrale functie wordt waarin deze taken gecombineerd worden. “de combinatie van persoonsgebonden zorg en de wijkgerichte inzet maken de wijkverpleegkundige juist zo uniek.” <

Wijkverpleegkundige zorg in de Zvw

6

mantelzorg en wijkzorg

Ton werkte full-time, was vrijwilliger bij de brandweer en mantelzorger. maar Ton werd ernstig ziek, kreeg een burn-out en is inmiddels afgekeurd. mantelzorger is hij nog steeds, maar wel samen met de professionele zorg van het wijkteam en met hulp van familie en vrijwilligers. Want Ton heeft ook tijd voor zichzelf nodig, anders houdt hij de zorg voor zijn lia niet vol.

margit Huijben is wijkverpleegkundige en zorgcoördinator. Behalve de verpleegkundige zorg voor lia houdt zij ook scherp in de gaten dat het goed gaat met Ton. Want alleen als Ton overeind blijft kan lia thuis blijven wonen.

“ik zie vaker dat mantelzorgers het niet willen opgeven”, zegt margit. “maar mantelzorgers beseffen niet dat de zorg alleen vol te houden is door tijdig hulp in te schakelen”.

Het wijkteam zorgt voor de professionele verpleegkundige zorg en de continuïteit. Het wijkteam is klein, waardoor Ton en lia altijd dezelfde gezichten zien. dit schept een band, zorgt voor een goede wisselwerking in de zorg voor lia en maakt overleg eenvoudig. die vertrouwensbasis is voor iedereen heel belangrijk.

Ton: “ik word gezien als volwaardige partner in de zorg. ik heb inmiddels ook zoveel ervaring dat het vreemd zou zijn als ik geen inbreng zou hebben, toch?”

Familie en vrienden en vrijwilligers van de Zonnebloem hebben ook een rol in de zorg voor lia, zodat Ton af en toe wat tijd voor zichzelf heeft. Hij gaat dan graag de natuur in, wandelen of fietsen. die ontspanning heeft hij nodig om de zorg voor lia vol te kunnen houden.

Ton: “als het zo blijft, dan vind ik het prima”.

Ton (63) en Lia (61) van Kuijk zijn 40 jaar getrouwd. Ton zorgt al jaren voor Lia, die in een rolstoel zit. Lia heeft MS en Conversiestoornis. Dagelijks komt een verpleegkundige van het wijkteam haar verzorgen. Een aantal keer per jaar is zij door haar ziekte een periode aan bed gebonden waardoor de zorg nog intensiever wordt. Lia kan dan geen moment alleen blijven, ook ’s nachts niet.

“Samen lukt het prima”

het verhaal van Meneer wInter en zIjn wIjKzorg BeKIjKen? klik Hier.

BeKIjK Hier

het hele verhaal

van ton en lIa.

7

Het gesprek vindt plaats in het raadhuis van de gemeente Haarlemmermeer. een statig gebouw in Hoofddorp met een indrukwekkend ruime gemarmerde hal waar het manshoge statieportret van koning Willem alexander en koningin maxima niet ontbreekt. in de vergaderruimte kunnen projectleider sociale infrastructuur mariëlle van den ackerveken en zorginkoper aart Bolluijt van Zorg & Zekerheid haast niet wachten om te onthullen hoe zij hun pilot hebben ingericht. die is in juli 2014 van start gegaan. nog zonder enige wettelijke fundering. >>

IntervIew aart BolluIjt_Zorginkoper en MarIëlle van den acKerveKen_projeCTleider soCiale inFrasTrUCTUUr

een opmerkelijke pilot zijn Zorg en Zekerheid en de gemeente Haarlemmermeer recent gestart. die richt

zich op kwetsbare ouderen. in nieuw-vennep regelen ze voor de cliënt datgene wat hij nodig heeft.

over de onderliggende wetten en bekostigingssystemen als Wmo en Zvw maken de initiatiefnemers zich

absoluut geen zorgen. “Wat er ook gebeurt, wij komen er wel uit.”

Zorg en Zekerheid en Gemeente Haarlemmermeer

Ideaalplaatje

8

>> gezondheidswinst behalenvoor de proef hebben zij de overzichtelijke kern nieuw-vennep geselecteerd. Hier willen verzekeraar, huisartsen, gemeente en welzijnsorganisatie meerwaarde kennis en ervaring opdoen voor de toekomst. samen hebben ze de ambitie om integrale en afgestemde zorg voor de burger ofwel de cliënt tot stand te brengen. Zakelijk gezien heb- ben ze te maken met de Wet maatschappelijke onder-steuning (Wmo), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en ook de Wet langdurige zorg (Wlz). die zouden geen belemmering moeten zijn. aart Bolluijt ziet het als volgt. “de nieuwe wetten geven ons als verzekeraar meer mogelijkheden om samen met de gemeente op te treden bij de inrichting van het sociale domein, als het gaat om toegang tot de gezondheidszorg. Wij zijn erg geïnteresseerd in mogelijkheden om gezond- heidswinst te behalen.” de projectleider van de gemeente legt uit hoe zij het concreet voor ogen hebben in nieuw-vennep. en later in de gehele gemeente. “ons plan is om een wijkverpleeg-kundige de bevoegdheid te geven om ondersteuning te regelen die de gemeente financiert. Zij voert nu ook bij een aantal cliënten de regie. straks kan ze alle vormen van zorg inzetten als een bewoner het niet meer op eigen kracht redt, het hele palet van het sociale domein. ook Wmo-voorzieningen bijvoorbeeld. daarbij streven we naar één plan voor één huishouden.”

de regie?maar niet altijd behoudt de wijkverpleegkundige de leiding van begin tot eind. als er een concreet plan voor de oudere wordt geformuleerd, gebeurt dat samen met de huisarts en de praktijkondersteuner. ook medewerkers van welzijnsorganisatie meerwaarde kunnen een rol spelen: denk aan ouderenadviseur en maatschappelijk

Het gaat erom dat we consequent blijven, leren van onze fouten en de werkwijze verbeteren. werker. “Wie de regie neemt, hangt af van de casus”, merkt de zorginkoper op. Bij eenzaamheid of behoefte aan cliëntondersteuning is dat de welzijnswerker, bij verzorging de wijkverpleegkundige en een medisch probleem de praktijkondersteuner. “daar hebben wij geen regels voor bedacht”, reageert van den ackerveken opmerkzaam.

in nieuw-vennep zijn twee huisartsenpraktijken, twee thuiszorgorganisaties en de welzijnsorganisatie bij de nieuwe aanpak betrokken. Bovengenoemde professionals hebben elkaar inmiddels driemaal ontmoet tijdens een multidisciplinair overleg. als het nodig is, schuiven ook medewerkers van de sociale dienstverlening van de gemeente aan. Handig als er een rolstoel of een woning- aanpassing nodig is.

over de situatie die ontstaat in 2015 is weinig informatie, aldus de zorginkoper. “achter de schermen zijn er natuurlijk nog wel schotten”, vult de ambtenaar aan. “maar daar mag de inwoner niets van merken, hij moet kunnen aan- kloppen bij één loket.” Beide partijen zijn zich bewust van het gat tussen de Wmo

en Zvw. Zo financiert de zorgverzekeraar de beschikbaar-heid van de wijkverpleegkundige, aangezien haar prestaties onder de Zvw vallen. Hierover maken Zorg en Zekerheid en de zorginstellingen van waaruit de wijkver-pleegkundige actief is, afspraken. “dat geldt eveneens als zij de indicatiestelling doet voor de gemeente”, legt van den ackerveken uit.

op basis van vertrouwenvolgens de initiatiefnemers is de wijkverpleegkundige dé professional die het beste inschattingen kan maken. daarbij dient ze een onafhankelijke rol te vervullen, ook ten opzichte van haar eigen werkgever. Want dan heeft de cliënt werkelijk keuzevrijheid. in de aanloop naar 2016 denkt de zorgverzekeraar over het contracteren van wijkverpleegkundigen als zelfstandige beroepsgroep. “vergelijkbaar met bijvoorbeeld een fysiotherapeut”, zegt de zorginkoper. “dan is zij vrijgesteld van de eventuele druk van haar werkgever.” dat maakt het belang van de instelling minder bepalend voor haar handelen.

ook de gemeente werkt met de wijkverpleegkundige op basis van vertrouwen. “Wij gaan er vanuit dat zij datgene selecteert wat de inwoner nodig heeft. in dat geval hoef je ook niets over de schutting te gooien.”

Bolluijt ziet grote inhoudelijke voordelen bij deze aanpak. Hij put uit zijn verleden als wijkverpleegkundige. “Toen trof je bij een oudere wel eens stapels ongeopende enveloppen aan, en soms ook nog eens een vervuild huis. die informatie speelde je dan door, om er meestal niets meer van terug te horen. in de nieuwe situatie kun je hierover aan tafel met alle betrokken hulpverleners. vervolgens bepraat je de oplossing met de cliënt aan tafel.” >>

9

“Het zal op de lange

termijn voor de inwoners

een verbetering betekenen,

en we gaan ook besparen

op zorgkosten.”

aarT BollUijT, Zorg en ZekerHeid

>> ander modelin tegenstelling tot veel andere gemeenten gaat de gemeente Haarlemmermeer dus geen Wijkteam optuigen. dat team bestaat in ons land inmiddels in vele varianten, van louter loket of overlegmoment tot een organisch samenwerkend geheel. op de meeste plekken houdt het ‘wijkteam’ concreet alleen een overlegmoment in, ervaart Bolluijt.

de projectleider: “Hier maken we gebruik van de profes- sionals die al actief zijn in de betreffende kern of wijk. We versterken hen in hun rol.” en voor complexere gevallen beschikt de gemeente over het zogenoemde meerteam. dat komt in actie als de problemen van een gezin bijvoor- beeld niet alleen met zorg en welzijn te maken hebben, maar ook met schulden- en psychiatrische problematiek. “er is een grote diversiteit aan expertise in en rond het team.”

daarnaast moeten de professionals in de wijken gemak-kelijk met elkaar in contact kunnen komen. Bijvoorbeeld om andere professionals bij de cliënten te betrekken en om van elkaars expertise gebruik te kunnen maken.

rug recht houdende projectleider en de inkoper zijn enthousiast over hun pilot, maar voorzien voor de nabije toekomst wel enkele problemen. “We moeten onze rug recht houden, want er zullen zeker zaken niet goed lopen”, zegt van den acker- veken. “daar moeten we wijzer van worden, en niet meteen regels of afspraken veranderen. Het gaat erom dat we consequent blijven, leren van onze fouten en de werkwijze verbeteren. en dat we dat doen met alle professionals die hier een rol in hebben.”

en de politiek. “de transitie is per 1 januari een feit, maar de transformatie duurt veel langer.” Het duo is vast overtuigd van de meerwaarde van de nieuwe weg. de zorginkoper: “Het zal op de lange termijn voor de inwoners een verbetering betekenen, en we gaan ook besparen op zorgkosten. de interventies die we doen, zijn effectiever. duurzamer. mensen zullen eerder en vaker op eigen kracht verder kunnen en niet meer shoppen van loket naar loket.” We dalen de statige trappen af van het raadhuis. “in het eigen netwerk van een inwoner is veel meer mogelijk dan je denkt. en die oplossing heeft een duurzaam karakter.” <

10

synergie, een woord dat je steeds vaker hoort. Maar wat

is eigenlijk de betekenis van synergie? en wat betekent

het voor het werk van de wijkverpleegkundige?

Zoekend naar de letterlijke definitie, vind ik in de dikke van dalen: ‘synergie staat voor een situatie waarin het effect van samenwerking groter is dan elk van de samenwerk-ende partijen afzonderlijk zou kunnen bereiken’.Beter bekend als het gevoel 1+1=3.

dat gevoel herken ik gelukkig met regelmaat tijdens mijn werk in de wijk. Zo gaf een oudere ghanese dame, ik noem haar voor dit verhaal mevrouw swan, aan zich erg eenzaam te voelen. Haar buren begroette zij altijd vriendelijk, maar verder dan ‘goedemorgen’ kwam het niet. Ze voelde zich teleurgesteld in de buurt, met als gevolg dat zij meestal de dagen thuis op de bank doorbracht.

ondanks haar lichamelijke klachten kon en wilde zij nog wel ontzettend veel. en ze wilde onder de mensen komen. ik vertelde over de mogelijkheid om naar een ontmoetings-centrum voor vrouwen van verschillende nationaliteiten te gaan. na een telefoontje werd mevrouw swan de volgende dag al met open armen ontvangen.

na een aantal weken sprak ik mevrouw swan weer en zij vertelde over haar geweldige ervaring. Ze was bijna direct gestart als gastvrouw en tussen de bedrijven door ging zij lunchen met andere dames. een van deze dames bleek bij haar in de straat te wonen! een mooie aanleiding om samen een aantal keer per week naar het ontmoetingscentrum te fietsen. door het bezoek aan het ontmoetingscentrum kreeg mevrouw swan een sociaal netwerk, had het ontmoetings-centrum er een goede gastvrouw bij, ervoer mevrouw swan meer woonplezier door het contact in haar eigen straat én verminderde haar lichamelijke klachten door alle extra beweging.

1+1=4 in dit geval.

Het verhaal van mevrouw swan geeft weer aan hoe belang- rijk het is om als wijkverpleegkundige een netwerk te hebben en hiermee goed samen te werken. We moeten voorkomen dat de wijkverpleegkundige in het werkveld hetzelfde een- zame gevoel gaat ervaren als de ghanese dame. synergie kunnen we alleen met elkaar bereiken. met de cliënt en met andere disciplines in wonen, zorg en welzijn. of dit nu een sociaal wijkteam wordt genoemd, buurtnetwerk of gewoon nauwe samenwerking. alleen als we elkaar weten te vinden kunnen we alle cliënten in de wijk verder helpen. <

Met meer (werk-)plezier ook nog meer bereiken. Wie wil dat nou niet?

1+1=4

Blog laura vrIendjes_WijkverpleegkUndige

Meer weten over laura? lees Hier verder.

11

De onbewoonde appartementen in de verzorgings-

huizen van Stichting Zorgcollectief Zuidwest-Drenthe

(ZZWD), lijken directeur Gerard Schoep niet uit

evenwicht te brengen. “Al langer bedenken we

alternatieve plannen. We zijn de dorpen in getrok-

ken en het platteland op gegaan. Werken volop

samen. Zo houden wij bestaansrecht.”

In de zomer kun je er over de hoofden lopen.

Dan hebben de pittoreske dorpsgezichten een

sterke aantrekkingskracht op toeristen. Maar

verder kenmerken de dorpen zich door zachte

krimp. En de vergrijzing slaat hard toe.

Samenwerking voedingsbodem voor bestaansrecht

De boer op met ZZWD

IntervIew gerard schoep_direCTeUr sTiCHTing ZorgColleCTieF ZUidWesT-drenTHe

“Ik vind kosten laag houden een andere insteek dan uitgaan van het behoud van de zelfredzaamheid van zelfstandige ouderen.”

stichting Zorgcollectief Zuidwest-drenthe (ZZWd) verzorgt een breed aanbod in de regio. de meest populaire dienst is momenteel de maaltijdenservice. Zo’n 300 drenten zijn afnemers van het eten dat aan huis wordt bezorgd. andere producten zijn verzorgingshuiszorg, thuiszorg, huishoudelijke zorg en dagactiviteiten. via samenwerking knokt de organisatie voor haar bestaansrecht. “Wij hebben niet de mogelijkheid om allerlei expertise zelf in huis te halen.”

drie dilemma’s kosten de directeur hoofdbrekens. de beperking van de verzorgingshuisplaatsen in verband met de Wet langdurige zorg is het eerste vraagstuk. de dagactiviteiten en hulp in de huis-houding die vanaf volgend jaar onder de Wet maatschappelijke ondersteuning vallen, is nummer twee, en het fenomeen wijkverpleging dat onder de paraplu van de Zorgverzekeringswet komt, is het derde heikele punt. >>

12

>> Krimpende verzorgingshuiszorgde verzorgingshuiszorg krimpt. ook in drenthe contracteren de zorgkantoren niet meer alle plaatsen. evenmin van ZZWd. met de verhuurder van de drie locaties, actium uit assen, is intensief overleg. Beide partijen zijn het erover eens de verouderde locatie Havelte volgend jaar af te breken en te vervangen door nieuwbouw, waar wonen en zorg geschei-den plaatsvinden. verder heeft de drentse zorgaanbieder sinds kort in dwingeloo een informatiepunt in huis. dat is tot stand gekomen in samenwerking met de gemeente Westerveld. ook stichting Welzijn en vrijwilligersorganisaties zijn erbij betrokken. daarnaast vindt het rolstoelpunt van de gemeente hier onderdak en is de bibliotheek al gedeeltelijk over naar de locatie van ZZWd. Het zorgcollectief heeft tevens haar oog laten vallen op mantelzorgers. een logische doelgroep waarmee de orga- nisatie intramuraal ook al te maken had. op dit gebied zoekt het collectief samenwerking met de stichtingen Welzijn en de steunpunten mantelzorg. “Zo maken we gebruik van elkaars kennis, kunde en ervaring.” Bijeenkomsten kunnen wellicht plaatsvinden op de locaties van ZZWd. daar sluit respijtzorg naadloos bij aan. ook voor deze opvang beschikt het zorgcollectief over volop ruimte.

geen indicatiede dagactiviteiten spelen op dit moment een grote rol in deze regio, en zijn dan ook een spannend thema. in verband hiermee overlegt de zorgorganisatie met de twee vestigings- gemeentes de Wolden en Westerveld. Beide subsidiëren nog het oude fenomeen dagopvang. maar vanaf volgend jaar is hun budget kleiner. “Weet je dat we daar nu mensen ontvangen die niet eens over een indicatie beschikken?” momenteel integreert ZZWd, in overleg met de gemeenten, de opvang met de aWBZ- dagactiviteiten, en heeft de dienst de vrolijke benaming ‘Welkom’. Welkom heeft als doel mensen in staat te stellen langer zelfstandig de eigen boontjes te doppen. Het is opvang die 24 uur per dag en zeven dagen per week mogelijk is, en die plaatsvindt op de vijf locaties van de stichting.

ziekenhuiskosten voorkomende directeur rept graag over ‘thuiszorg’. “dat noemen we binnenkort natuurlijk wijkverpleging.” Hiermee kun je oudere mensen uitstekend ondersteunen in hun eigen omgeving, weet hij. daarom verbreedde ZZWd negen jaar geleden haar werkgebied richting zelfstandig wonende ouderen in de dorpen en op het platteland. met lede ogen ziet hij echter aan dat de wijkverpleging, overgaat naar de Zorgverzekeringswet en niet naar de Wet maatschappelijke ondersteuning. “mijn angst is dat de wijkverpleging door de Zvw meer zal medicaliseren. van de zorgverzekeraars heb ik begrepen dat zij met de wijk- verpleging ziekenhuiskosten willen tegengaan. maar bij die redenering staat de cliënt naar mijn idee niet meer centraal. ik vind kosten laag houden een andere insteek dan uitgaan van het behoud van de zelfredzaamheid van zelfstandige ouderen. ik ben dan ook heel benieuwd waar

dit naartoe gaat!” Hoe dan ook, het drentse zorgcollectief zal moeten samen-werken met de zorgverzekeraars. dat is een compleet nieuwe wereld voor de zorgorganisatie. ook met de huisartsen moet het gesprek over de wijkverpleegkundige nog van start gaan. en de gemeente en de zorgverzekeraars zullen eveneens met elkaar in conclaaf moeten. “Bij mijn weten is dat nog niet gebeurd, nee.”

concurreren of verbindingen aangaan?ZZWd is een kleine partij, met een directeur die meer in samenwerking dan in concurrentie gelooft. in zijn ogen is wijkverpleegkundige zorg daar bij uitstek geschikt voor. “in deze regio zijn minimaal vier partijen actief op dit terrein. moeten wij elkaar soms gaan beconcurreren? vinden we dat een goede besteding van maatschappelijk geld? ik vorm liever een consortium.” >>

“Wij gaan binnenkort aan de

slag met een proef met beeldzorg

thuis, want technologie is de

toekomst.”

13

Need to know

kennis, ervaring, scholing

actiZ en v&vn zijn gestart met de voorbereidingen voor een campagne om meer hbo-v studenten te interesseren voor de ouderenzorg. studenten hebben een onjuist beeld van de dynamiek en complexiteit van de ouderen-zorg, waardoor ze minder vaak kiezen voor werken in onze branche. de campagne wordt gefinancierd door het ministerie van vWs.

Tot oktober 2014 kon een bijdrage worden aangevraagd voor het bijscholen van hbo-verpleegkundigen voor het indiceren en organiseren van zorg. meer dan 150 organisaties hebben een aanvraag ingediend bij Zonmw.

de regionale werkgeversverenigingen hebben sectorplannen aangevraagd waarin zowel beroepsopleiding als toekomstgerichte bijscholing is opgenomen. er is 50% financiering mogelijk voor scholing die binnen deze plannen valt.

actiZ ondersteunt het kennisplein Zorgvoorbeter.nl. Hier is kennis, methodiek en lesmateriaal op allerlei thema’s te vinden, bijvoorbeeld rondom nieuwe compe- tenties als familieparticipatie, zelfredzaamheid, het zorgleefplan, en samen-werken met vrijwilligers. Het kennisplein is voor iedereen gratis toegankelijk.

diverse onderzoeken laten zien dat medewerkers in de ouderenzorg te weinig specifieke kennis hebben over ouderenzorg. deze kennis is ook te weinig aanwezig in het onderwijs. Wilt u weten in hoeverre u of uw medewerkers zijn toegerust voor de ouderenzorg? Bekijk dan de competentielijst op www.hbo-vgg.net

Wist u dat zowel de kwalificatiedossiers in het mbo als het opleidingsprofiel voor de HBo-v herzien worden? per 2016 moet zowel op het mbo als het hbo onderwijs gegeven worden dat is gericht op de nieuwe manier van werken in de zorg.

de Commissie innovatie Zorgberoepen en opleidingen is bezig is om een geheel nieuwe beroepenstructuur voor de zorg in kaart te brengen. Het project moet laten zien welke beroepen we in 2030 nodig hebben.

>> voor het collectief is dat niets nieuws. sinds het van start ging met thuiszorg, werkt ZZWd samen met Carepool die de verpleegkundige handelingen voor rekening nam. Toentertijd stonden bij ZZWd namelijk alleen verzorgenden op de loonlijst. later kwam daar icare als samenwerkings-partner bij.

dankzij Zorgcentrale noord, een zusterorganisatie van icare, is de drentse zorgaanbieder een jaar geleden gestart met het aanbieden van alarmeringsdiensten. inmiddels heeft de organisatie een aantal verpleegkundigen in dienst, maar voor de nachtopvolging kan ze niet zonder de Zorg- centrale. “Zonder hen is de kosten-batenverhouding voor de alarmopvolging niet in evenwicht”, legt schoep uit. Hij toont zich zo tevreden over de samenwerking dat die wat hem betreft zelfs vastere vormen mag aannemen. “ik heb daar weleens een balletje over opgegooid bij een manager. maar wellicht ziet icare het anders.”

voorsorterende komende financiële taakstelling tot slot vindt de directeur niet bepaald een feestje. maar hij sorteert er wel al enige tijd op voor. Zo krijgen medewerkers geen vast contract meer. en dat vindt hij pijnlijk, ook al lijkt het personeel het te begrijpen. “iedereen is er inmiddels wel van doordrongen dat we met minder geld evenveel mensen moeten helpen, of met evenveel geld meer mensen.”

Want binnen de muren van zijn organisatie gaan zaken eveneens veranderen. “Wij zullen een zwaardere doelgroep binnenkrijgen. daar moeten wij ons op richten. ik denk dat technologie ons daar bij kan helpen. in mijn optiek is dat de toekomst. Zo gaan we binnenkort aan de slag met een proef met beeldzorg thuis. dat vraagt veel van ouderen en van medewerkers. maar we gaan er hoe dan ook veel energie in steken…” <

14

colofon_Wijkverpleging: synergie door samenWerken

Hoofdredactie actiZ, jacqueline dongaInterviews izi Tekst, ingrid damenFilm Cinemjuze, ramon BartenFotografie justa van Bergen (pagina 8,9,10) Bertil van Beek (Laura Vriendjes) michel Boulogne (pagina 14) ZZWd (pagina 12)Ontwerp hollandse meesters

Met dank aan judy ten Have, laura vriendjes, margit Huijben, miranda Buckley, Ton en lia van kuijk, gemeente Haarlemmermeer, st. Zorgcollectief Zuidwest-drenthe, Zorg en Zekerheid, Zorgkiezer

© actiZ alle rechten voorbehouden. niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm

of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van actiZ.

deze uitgave is met grote zorgvuldigheid en met gebruikmaking van de meest

actuele gegevens tot stand gekomen. Het is evenwel niet geheel uitgesloten

dat de informatie in deze uitgave onjuistheden en/of onvolkomenheden bevat.

actiZ aanvaardt geen aansprakelijkheid voor directe of indirecte schade ontstaan

door eventuele onjuistheden en/of onvolkomenheden. aan de inhoud van

deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

publicatienummer 14.019

15