wohlai ckrd,a;=udf.a mksúvh - nienie.lk/pdffiles/tg/s10tim127.pdfi wohlai ckrd,a;=udf.a mksúvh...
TRANSCRIPT
i
wOHlaI ckrd,a;=udf.a mKsúvh
cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska ks¾foaY lrk ,o cd;sl uÜgfï ksmqK;dixj¾Okh lsÍfï uQ,sl wruqK iys; j tjlg mej;s wka;¾.;h mokï jq wOHdmkhfjkqjg j¾I wglska hq;= pl%hlska iukaú; kj ksmqK;d mdol úIhud,dfjys m<uqwÈhr" j¾I 2007 § YS% ,xldfõ oaú;SSshsl wOHdmk fCIa;%hg y÷kajd fok ,os'
kj úIhud,d pl%fha fojk wÈhr 2015 j¾Ifha § yh jk iy oy jk fYa%Ks i|ydy÷kajd §u l< hq;= j ;sfí' fï i|yd m¾fhaIKj,ska wkdjrKh jq lreKq o wOHdmkhms<sn| j wjOdkh fhduq lrk úúO md¾Yjhkaf.a fhdackd o mokï fldg f.k úIhks¾foaY ;d¾lSlrKh lsÍfï ls%hdj,shla cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska y÷kajd fokq,eîh'
fuu ;d¾lSlrK ls%hdj,sfha § ish¨ u úIhhkaf.a ksmqK;d uÜgï" mokï uÜgfïisg Wiia uÜgu olajd l%udkql+, j f.dv ke.Su i|yd my< isg by<g .uka lrk isriaixl,kh Ndú; lrk ,os' úúO úIhhkays § tl u úIh lreKq kej; kej; bÈßm;aùuyels;dla wju lsÍu" jeä nr megùï j,ska hqla; úIh wka;¾.;hka wvq lsÍu" iyls%hd;aul l< yels YsIH ñ;=re úIhud,djla ieliSu i|yd ;sria ixl,kh Ndú; lr we;'
.=re Nj;=ka i|yd mdvï ie,iqï lsÍu" b.ekaùu" ls%hdldrlï lrf.k hEu" uekSï ydwe.hSï hkd § wxYhka i|yd wjYH jkakd jQ ud¾f.damfoaYhka ,nd§fï wruqKska fuukj .=re ud¾f.damfoaYh y÷kajd § we;' mx;s ldurh ;=< § jvd;a M,odhS .=rejrfhl= f,ilghq;= lsÍug fuu ud¾f.damfoaYhka Wmldr jkq we;' isiqkaf.a ksmqK;djka j¾OkhlsÍu i|yd .=Kd;aul fhojqï yd ls%hdldrlï f;dard .ekSug .=rejrekag wjYH ksoyifuu.ska ,nd § ;sfí' tfuka u ks¾foaYs; mdG .%ka:j, we;=<;a jk úIh lreKq ms<sn|j jeä nr ;eîula fuu .=re ud¾f.damfoaYj, wka;¾.; fkdfõ' tu ksid fuu .=reud¾f.damfoaYh jvd;a M,odhS ùug kï wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska ilidwe;s wod< mdG .%ka: iu. iu.dó j Ndú; lsÍu w;HjYH fõ'
;d¾lSlrKh lrk ,o úIh ks¾foaY" kj .=re ud¾f.damfoaY yd w¨;ska ixj¾Okh lrwe;s mdG .%ka:j, uQ,sl wruqKq jkafka .=re flakaøSh wOHdmk rgdfjka isiq flakaøShwOHdmk rgdjla yd jvd;a ls%hdldrlï u; mokï jQ wOHdmk rgdjlg fjkiaùu u.skajev f,dalhg wjYH jkakd jQ ksmqK;d yd l=i,;djkaf.ka hqla; udkj iïm;la njg
YsIH m%cdj ixj¾Okh lsÍuh'
fuu .=re ud¾f.damfoaYh iïmdokh lsÍfï § cd;sl wOHdmk wdh;kfha Ydia;S%hlghq;= uKav,h o wdh;kfha iNdj o kka whqßka odhl;ajh ,nd ÿka ish¨ u iïm;aodhlhkayd wksl=;a md¾Yjhkaf.a buy;a lemùu we.ehSug o fuh wjia:djla lr .kq leue;af;ñ'
wOHlaI ckrd,acd;sl wOHdmk wdh;kh
ii
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ysñf.a mKsúvh
bf.kqu mq`M,a lafIa;%hl úyso hkakls' th Ôú; w;suy;a njg o" b;d u ir, njg o
m;a lrhs' ukqIHhd bf.kqï l=i,;dfjka W;alDIag h' udkj iudc ixj¾Okh flakaø
fldg .;a rgla" iudchla nqoaêh úiska y÷kd .;a wiïu;hka neyer lsÍug o iqNdú;hka
;=<ska kj f,djla ks¾udKh lr .ekSug o fuj,u lr .kq ,nkafka bf.kqu hs'
bf.kqu i|yd jákd hula o" bf.kqï l%ufõohka yd myiqlï o wOHdmkh jgd
ks¾udKh úh hq;= h' úIh ud,dj" úIh ks¾foaYh" ud¾f.damfoaY" iqidOHlrejka bf.kqï
lafIa;%hg tlajkqfha fï wdldrfhks'
kQ;k YS% ,xldj f.da,Sh m%jK;djka fuka u mqrd;k Wreuhka o iïñY%Kh lr .ksñka
iaùh wOHdmk rgdjla ysñ lrf.k we;' ld,Sk wjYH;d u; m%;sixialrKhka ;=<ska
jir wglg jrla hdj;ald,Sk jk úIhud,dfõ bf.kqï iïm;la f,i fuu .=re
ud¾f.damfoaY ks¾udKh fõ'
úIhfhys wruqKqj, ix.;;dj cd;sl uÜgñka mj;ajd .; hq;= h' tfy;a .=re
ud¾f.damfoaYhka ys bf.kqï l%ufõohka" wl=rlaj;a fjkia fkdfldg ms<smeÈh hq;a;la
kï fkdfõ' úIh ks¾foaYfhys ksmqK;d" ksmqK;d uÜgï" idOkh ùu i|yd wka;¾.;h
;=<ska bf.kqï m, iïm%dma;sh msKsi bf.kqï l%ufõo ks¾udKYS,S j fjkia lr .ekSug
iqidOHlrejkag meyeÈ,sj u bvla we;s nj i|yka lrñ' YsIH idOk m%;sY;h by<
uÜgulg .ekSu i|yd Woõ jk " myiqlï i,ik .=re N+ñldjg lsishï m%fõYhla i|yd
ks¾udKh jk .=re ud¾f.damfoaYh YslaIlhdyg o fo.=rekg o Ndú; l< yel' wod< fm<
fmd;g iylrejl= jk .=re ud¾f.damfoaYh ;j;a fm< fmd;la fkdjk nj ±k .=reNj;=ka
.=re ud¾f.damfoaYh yd wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=fõ iïmdÈ; wod< fm< fmd;
hk iïm;a øjH fol u Ndú; l< hq;= h'
ta ta úIhhkays idOkh ms<sn| we.hSï isÿ lrk cd;sl uÜgfï mÍlaIljrfhl= jqjo
wfmalaId lrk idOkhka" úIh b.ekaùug u. fmkajk iqidOHlrejka úiska mdvu
wjidkfhys mka;s ldurfha § orejka iuÕ m%;HlaIlrKhg m;a úh hq;= h' tu tald;añl
ùu i|yd jQ m%fndaOd;aul ixialD;shla f.dvk.d .ekSug .=re ud¾f.damfoaYh myqrla"
hd;%djla lr .kq we;ehs wdhdpkd mQ¾jl j wfmalaId lrñ'
mSGdêm;s" ksfhdacH wOHlaI ckrd,a
NdId" udkj Ydia;% yd iudc úoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh'
iii
úIhud,d lñgqj
WmfoaYl;ajh yd wkque;sh ( Ydia;S%h lghq;= uKav,hcd;sl wOHdmk wdh;kh
úIh iïnkaëlrKh ( lÓldpd¾h" fÊ'tï' fcid¾ uy;djHdmD;s kdhl
úIh lñgqj ( wdpd¾h tï' ta' tï' Iqlarswdpd¾h tï' ta' tï' Iqlarswdpd¾h tï' ta' tï' Iqlarswdpd¾h tï' ta' tï' Iqlarswdpd¾h tï' ta' tï' IqlarswOHCI" cdñhd k,Sñhd"fírej,'wYafYala ta' iS' w.d¾ fudfyduâta' iS' w.d¾ fudfyduâta' iS' w.d¾ fudfyduâta' iS' w.d¾ fudfyduâta' iS' w.d¾ fudfyduâksfhdacH wOHCI" cñhd k,Sñhd"fírej,ujq,ú" ta' t,a'tï' w,shd¾ujq,ú" ta' t,a'tï' w,shd¾ujq,ú" ta' t,a'tï' w,shd¾ujq,ú" ta' t,a'tï' w,shd¾ujq,ú" ta' t,a'tï' w,shd¾ksfhdacs;hd" iuia; ,xld cuSh;=,a W,ud'ujq,ú" tus' gS' bland,aujq,ú" tus' gS' bland,aujq,ú" tus' gS' bland,aujq,ú" tus' gS' bland,aujq,ú" tus' gS' bland,a.=re WmfoaYl" l,dm wOHdmk ld¾hd,h"fld<U'
f,aLl uKav,h ( wYafYala fÊ' tï' fcid¾cd;sl wOHdmk wdh;kh'tï' tÉ' tï' kd,s¾úY%du,;a .=re'wYafYala tï' tia' tï' nqydßqydßqydßqydßqydß.=re WmfoaYl" ñkqjkaf.dv wOHdmk l,dmh'tia' tï' wd¾' iQoskaúY%du,;a m%Odk jHdmD;s ks,Odrs' cd'w'wd'wYafYala tï' tï' mia,q¾ ryaudkaWm.=re" w,s.d¾ uqia,sï uyd úoHd,h" l,a-t<sh'wYafYala tia' ta' tï' rsiaúWm.=re" w,a-yqod uqia,sï uyd úoHd,h" ߧ.u'wYafYala tï' t*a' tï' mdysï.=re WmfoaYl" ñkqjkaf.dv wOHdmk l,dm ld¾hd,h
wYafYala tï' ta' fcïis;aWm.=re" w,aysodhd uyd úoHd,h" fld<U 10'wYafYala tï' tia' tï' wkiaWm.=re" w¨;a.ïùÈh cd;sl mdi," o¾.d k.rh'
fidafidafidafidafidaÿÿÿÿÿm;a lshùum;a lshùum;a lshùum;a lshùum;a lshùu ( tï'wd¾' ksia;d¾tï'wd¾' ksia;d¾tï'wd¾' ksia;d¾tï'wd¾' ksia;d¾tï'wd¾' ksia;d¾
Wm.=re" w,aysodhd uyd úoHd,h" fld<U 10'
mrs.Kl joka ieliqu ( ux.,sld úfÊr;ak uy;añhl<ukdlrK iyldr 1cd;sl wOHdmk wdh;kh
iv
.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh lsÍu i|yd Wmfoia
bia,dï b.ekaùïj,g wkql+, j id¾:l Ôú;hla mj;ajd .ekSug iqÿiq jk mßÈ"
w;HjYH ksmqK;d mdol fldg f.k" mdi,a wOHdmkh yryd tlS ksmqK;d ixj¾Okh lr
.ekSu Wfoid uÕfmkaùug fuu .=re ud¾f.damfoaYh ilia lr we;'
±kqñka muKla fmdaIs; j" ±kqï flakaøSh úNd. l%uhla hgf;a by< idud¾:hla ,enqj
o th m%udKj;a fkd fõ' id¾:l wOHdmk l%uhl § ysi fuka u yo yd w; o fmdaIKh
ùu w;HjYH fõ' fuu wruqKq o idlaId;a lr .ekSu .=re ud¾f.damfoaYh iïmdokfha §
wfmalaId lr we;'
mdvug m%fõYh jvd;a jeo.;a jk neúka m%fndaOd;aul wdrïNhla ,nd §u jeo.;a fõ'
mdvfï ixj¾Okhg wod< lr.; yels fhojqï" .=Kd;aul fhojqï hkafkka woyia flf¾'
ta i|yd
• mdvug wod< j ixhqla; ;eá" mß.Klh" nyq m%lafIamK hka;%h Multi Media&
• fm< fmd;" ,shk mqjrej" lvodis" úúO j¾K we;=<;a ;Ska; mEka" p,k rEm"
ldkaoï r|jkh" mek,a mqjrej
• .=re ud¾f.damfoaYh iuÕ we;s ixhqla; ;eáfha we;=<;a f;dr;=re
• wod< lr.; yels fjk;a iïm;a
lKavdhï ls%hdldrlul § YsIH lKavdhul isáh hq;= m%Yia; ixLHdj 07la f,i
ie,flk neúka Bg .e<fmk mßÈ ixúOdkh ùu jeo.;a h' bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha
§ jvd;a iqÿiq ia:dkh f;dard .ekSug .=rejrhd Wkkaÿ úh hq;= h' mdvug ls%hdldrlug&
msúiSfï § m%fndaOd;aul wdrïNh" fmr w;aoelSï yd mdvu ms<sn| l=;=y,h hk lreKq .ek
ie,ls,su;a fjñka m%foaYfha ixialD;sl miqìu flfrys o wjOdkh fhduq úh hq;= h'
fuys we;=<;a mdvïj,g fhdað; bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh Ndú; lsÍu wksjd¾hh
fkdjk w;r úl,am bf.kqï l%u" iqÿiq mßÈ Ndú; l< yels h' tfy;a ksmqK;dj yd
ksmqK;d uÜgfuka neyer fkdúh hq;= h' bf.kqï -b.ekaùï ls%hdj,sfha § hym;a wd.ñl
wdl,am j¾Okh flfrys o m%dfhda.sl wjia:d fhdod .ekSu flfrys o jeä wjOdkhla
fhduq lrkak'
v
mdvu wdrïNfha isg wjidkh olajd ;lafiarej isÿ l< hq;= w;r yelshd fkd yelshd
wkqj m%;sfmdaIKh yd bÈß fmdaIKh ,nd Èh hq;= h' lKavdhï .fõIK ls%hdj,sfhka
wkdjrKh lr .kakd bf.kqï m, wNHdi fmd;aj, fláfhka igyka lr .ekSug
isiqkag Wmfoia fokak' fndfyda úg ld, igyka ieliSfï § tlúg ld,Éfþo folla
tljr fkd,efnkq we;' tneúka wod< mdvu l<ukdlrKh lr .ekSu Tn i;= j.lSuls'
wod< mdvug wfmalaIs; we.hqu" ;lafiarej yd we.hSï ks¾Kdhl wkqj we.hSï ilia lr
.kak' Tn úiska isiqkag ,nd fok ,o wNHdij, ksrjoH;dj mÍlaId fldg igyka
;nkak'
iEu mdvï igykla wjidkfha u fhdod we;s f.or mßirfhka hk fldgi foudmsh
jeäysá iyNd.s;ajh hgf;a isÿ lrkakg fhdað; h' ta i|yd wod< Wmfoia" úÿy,am;s úiska
mdi,a ixj¾Ok iñ;sfha § o" úIhNdr .=reNj;d úiska mka;s ljj, § o foudmshkag yd
jeäysáhkag ,nd §ug lghq;= l< hq;= h'
wYafYala fc'tï' fcid¾"
jHdmD;s kdhl
vi
mgqk msgqj
wOHlaI ckrd,a;=udf.a mKsúvh
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a;=udf.a mKsúvh
úIhud,d lñgqj
.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh i|yd Wmfoia
úIh ks¾foaYhfha wka;¾.;h
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh i|yd Wmfoia
i
ii
iii
iv
vii
1
vii
úIh ks¾foaYh
viii
1.01.01.01.01.0 úIh ye¢kaùu
YÍrh" oekqu" wd;auh hk ;s%úO wxYfhka udkjhd hqla; h' Tyq mßmQrK;ajh ,nd
.ekSug kï fïjd ukd ixl,khlska ;u Ôú;hg Wlyd.; hq;=h’'
j¾;udk f,dalh úoHd;aul yd ;dlaIKsl oekqfuka mqmqrd hk ;;ajhl mj;S'
kuq;a" udkj Ôú;h wOHd;añl yrhka fkdi,ld yeÍu ksid wd;auh mßydkshg
m;afjñka ;sfí' fuu wd;aóh ì| jeàu yryd lkiai,a," udkisl mSvkh we;s ù
;sfí' ñka u;=j we;s ydksodhl ;;ajh kï ñksia Ôú;h fkdjákd NdKavhla njg
m;aùuhs' nqoaêh mfil ;nd yeÕSïj,g hg;aùu ksid m%pKav;ajh" wfkld fkdi,ld
yeÍï" wdÈh isÿfjñka mj;S' fuu ;;ajfhka udkjhd uqojd .ekSu i|yd wOHd;añl
oekqfuys wjYH;djh ms<sn|j úoaj;=ka yd wOHdmk{hska wjOdrKh lrñka isà' fuu
wjYH;djh mQ¾Kh lsÍfuys j.lSu wd.ñl úIhhka fj; Ndr lr ;sfí'
fuu ;;ajh ;=< wm rfÜ ñksiqkaf.a mqoa.,sl" mjq,a" iuQy Ôú;h f.dvke.Su i|yd
wd.ï yd Bg wod< oE iïnkaOfhka wjOdkh fhduqfjñka mj;’'
fõ.fhka fjkiafjñka mj;sk f,dfjys .s,syShñka mj;sk udkj jákdlï /l
.ekSu i|yd wd.ñl oekqu yd wOHd;añl mqyqKqj ,nd§fï yÈis wjYH;djh u;=j
we;' fï wkqj" bia,dï úIhfhys úIh ks¾foaYh YsIHhdf.a oekqu" yelshdj"
l=i,;dj" wdl,am j¾Okh lr tu ,nd .kakd oekqu ;u Ôú;hg Wlyd.kakd
wdldrhg ilia úh hq;=h hehs wfmalaIs; h'
bia,duh iaÒrh' ld,hg wkqj fjkia fkdjkakls' flfiajqj;a IÍhdfõ wjYH;djh
yd tys jákdlu YsIH yoj;a ;=< ia:dms; lsÍfuka hym;a fjkila wfmalaId l<
yelshs' fuu wfmalaIdj iM, lr.ekSfï wdldrfhka fuu úIh ks¾foaYh ieliS we;'
tfyhska" b;d Wiia wruqKla wfmalaIdfjka ilid we;s fuu kj úIh ks¾foaYh wm
.=rejreka b;d ´kElñka wOHhkh lr b.ekaùïj, ksr;fjkq we;ehs wfmalaId
flf¾'
ix
2. 2. 2. 2. 2. cd;sl wruqKq
mqoa.,hdg yd iudchg wod< jk m%Odk cd;sl wruqKq lrd <Õdùu i|yd mqoa.,hskag iy
lKavdhïj,g cd;sl wOHdmk moaO;sh iydh úh hq;= h' jir .Kkdjla uq¿,af,a YS%
,xldfõ m%Odk wOHdmk jd¾;d iy f,aLk u.ska mqoa., yd cd;sl wjYH;djka imqrd,Su
i|yd wruqKq kshu lrkq ,eîh' iuld,Sk wOHdmk jHqyh yd ls%hdj,sh ;=< oelsh yels
ÿ¾j,;d ksid OrŒh udkj ixj¾Ok ixl,am rduqj we;=<; wOHdmkh ;=<ska <Õdlr .;
hq;= my; oelafjk wruqKq cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska y÷kd f.k we;' fuu
wruqKq imqrd .ekSu wOHdmk moaO;sh i|yd jQ ;u bÈß oelau f,ig cd;sl wOHdmk
fldñIka iNdj úiska m%;HlaI fldg f.k we;'
1' udkj wNsudkhg .re lsÍfï ixl,amh u; msysgd YS% ,dxlsl nyqúO iudcfha
ixialD;sl úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sl taldnoaO;dj" cd;sl Rcq
.=Kh" cd;sl iu.sh" tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;=<ska cd;sh
f.dvke.Su iy ,dxlSh wkkH;dj ;yjqre lsÍu'
2' fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udyeÕs
odhdohka y÷kd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu'
3' udkj whs;sjdislïj,g .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn| oekqj;a ùu"
yDohdx.u ne£ulska hq;= j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk
.=Kdx. j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc idOdrK;aj iïu;hka iy
m%cd;dka;s%l Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udKh lsÍu iy
mj;ajd f.k hdug iydh ùu'
4' mqoa.,hskaf.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm; iy udkj w.hhkag .re lsÍu u;
mokï jQ ;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu'
5' iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i|yd ks¾udK yelshdj" wdrïNl Yla;sh" úpdrYS,S
Ñka;kh" j.lSu yd j.ùu we;=¿ fjk;a Okd;aul wx. ,laIK ixj¾Okh
lsÍu'
6' mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj .=Kh jeäÈhqKq flfrk iy YS% ,xldfõ wd¾Ól
ixj¾Okh i|yd odhl jk M,odhS ld¾hhka i|yd wOHdmkh ;=<ska udkj
iïm;a ixj¾Okh lsÍu'
7' iS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev.eiSug yd
tajd md,kh lr .ekSug mqoa.,hka iQodkï lsÍu iy ixlS¾K yd wkfmalaIs;
wjia:djkag id¾:l j uqyqK§fï yelshdj j¾Okh lsÍu'
8' cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñlr .ekSug odhl jk hqla;sh"
iudk;ajh iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am yd l=i,;d
fmdaIKh lsÍu'
x
2 .22 .22 .22 .22 .2 uQ,sl ksmqK;d
wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i|yka cd;sl
wruqKq uqÿkam;a lr .ekSug odhl jkq we;'
1' ikaksfõok ksmqK;d
idlaIr;dj" ixLHd ms<sn| oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh
hk wkqldKav 4la u; ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'
idlaIr;dj ( idjOdk j weyqïlka §u" meyeÈ,s j l:d lsÍu" f;areï .ekSu i|yd
lshùu" ksjerÈ j iy ksrjq,a j ,sùu" M,odhS whqßka woyia yqjudre lr .ekSu
ixLHd ms<sn| oekqu ( NdKav" wjldYh iy ld,h" .Kkh iy ñkqï i|yd l%udkql+,
b,lalï Ndú;h
rEml Ndú;h ( f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu iy f¾Ld"
wdlD;s yd j¾K .<mñka úia;r" Wmfoia yd woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu
f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh ( mß.Kl oekqu iy bf.kSfï§ o" fiajd mßY%hka ;=<§
o" fm!oa.,sl Ôú;fha § o f;dr;=re iy ikaksfõok ;dlaIKh Wmfhda.s lr .ekSu'
2' fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d
• ks¾udKYS,S nj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;sh" ;SrK .ekSu" .eg¨
ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,s yd ú.%yd;aul Ñka;kh" lKavdhï
yeÕSfuka lghq;= lsÍu" mqoa.,dka;r in|;d" kj fidhd .ekSï iy .fõIKh
jeks j¾.Sh l=i,;d
• Rcq .=Kh" bjid ord isàfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu" jeks
w.hhka
• Ñ;a;fõ.S nqoaêh
3' mßirhg wod< ksmqK;d
fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirhkag wod< fõ'
iudc mßirh ( cd;sl Wreuh ms<sn| wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl idudðlhka
ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d" idOdrK hqla;sh ms<sn| yeÕSu" iudc
iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj" idudkH yd ffk;sl iïm%odhhka" whs;sjdislï" j.lSï"
hq;=lï iy ne£ï bf.kSu'
ffcj mßirh ( iÔú f,dalh" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .ia je,a" jkdka;r" uqyqÿ"
c,h" jd;h iy Ôjh - Ydl" i;a;aj yd ñksia Ôú;hg iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõ§
nj yd l=i,;d bf.kSu'
fN!;sl mßirh ( wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia Ôú;hg tajdfha
we;s iïnkaO;dj" wdydr" we÷ï" ksjdi" fi!LH" iqj myiqj" Y a j i k h " k s k a o "
ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u,my lsÍu hkdÈh yd iïnkaO jQ wjfndaOh"
ixfõ§;dj yd l=i,;dj bf.kSu'
xi
4' jev f,dalhg iQodkï ùfï ksmqK;d
wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu' ;u jD;a;Sh ,eÈhd iy wNsfhda.H;d y÷kd .ekSu'
yelshdjkag iß,k whqßka /lshdjla f;dard .ekSu iy jdisodhl yd ;sridr
Ôjfkdamdhl ksr; ùu' hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍug wod<
fiajd kshqla;sh yd iïnkaO l=i,;d'
5' wd.u iy wdpdr O¾uhkag wod< ksmqK;d
mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+,
yeisÍï rgdjkag wkq.; fjñka jvd;a WÑ; foa f;dard thg iß,k fia lghq;=
lsÍu i|yd w.hhka Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh'
6' lS%vdj yd úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d
fi!kao¾hh" idys;Hh" fi,a,ï lsÍu" lS%vd yd u,, lS%vd" úfkdaodxY yd fjk;a
ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldY jk úfkdaoh" i;=g" wdfõ. iy tjka
udkqIsl w;aoelSï'
7' bf.kSug bf.kqï ms<sn| ksmqK;d
YS>%fhka fjkia jk" ixlS¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k
ls%hdj,shla yryd fjkiaùï yiqrejd .ekSfï § yd Bg ixfõ§ j yd id¾:l j
m%;spdr oelaùu;a iajdëk j bf.k .ekSu;a i|yd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd §u'
by; cd;sl wruqKq yd uQ,sl ksmqK;d YS% ,xldfõ idudkH wOHdmkh ms<sn| m%;sm;a;s
rduqjla i|yd fhdackd we;=<;a cd;sl wOHdmk fldñIka iNdfõ 2003 foieïn¾ jd¾;dfjka
Wmqgd .eksK'
xii
3.03.03.03.03.0 úIhfha wruqKq
^1& w¾ldkq,a Budka
Budkhg wod< lreKq wjfndaO lrf.k ta wkqj Ôú;h ilid .ekSu'
^2& w¾ldkq,a bia,dï
bia,dufha uQ,sl j.lSï" jeo.;alu" tajd bgq lrk wdldrh jgydf.k ta wkqj
lghq;= lrhs'
^3& w,awya,dla j;a;ialshd
bia,duh mjikakdjQ wdpdr O¾uhka jgydf.k ;u ðú;h fukau iudc Ôú;fha
o wkq.ukh lr wka whg wdo¾Yuj;a fjhs'
^4& w,a-l=¾wdka jiaiqkakd
bia,dóh uq,dY% jgydf.k tajdfha WmfoaYhka ;u Ôú;hg wod< lr .ekSu'
^5& wIaIsrdya j;a;dßya
kì ^i,a& ;=udf.a o l=,*dW¾ rdIs§kajrekaf.a o Ôjk l%uh jgyd.ekSu;a ;j o
,dxlSh uqia,ïjrekaf.a b;sydih yd Tjqkaf.a cd;sl odhl;ajh iúia;rd;aulj
±kf.k wka whg o lshd§u'
^6& w,auqwdu,d;a
wd¾Ólh iïnkaO bia,dóh uÕfmkaùu o mjq,a cSú;h iïnkaO bia,dóh woyia
wjfndaO lrf.k tajd ;u Ôú;hg wod< lr .ekSu'
xiii
1.1
wlSodjgw¾:l:khla
,ndfohs'
1.2
Budka yd wu,a w;rwe;s iïnkaO;djhy÷kdf.k mjihs'
1.3
ßid,;a yd ysodh;a hkjpkj, meyeÈ,s lsÍï,en ßid,;hysodh;hla i|yd jQud¾.h hehs úia;r
lrhs'
o ye¢kaùuo jHd;sf¾Lh ^meyeÈ,s lsÍu&
o wvx.= oE§ w,a -b,dySh;a§ w¾ rEydkshd;a§ wiaiïBhd;a§ wkakqnqj;a
o Budka yd wu,ao Budka yd wu,a -meyeÈ,s lsÍu
o Budka yd wu,a w;r we;s iïnkaO;djh
o w,al=¾wdkh yd iqkakd uQ,dY%
• ßid,;a yd ysodh;a
o mo újrKh
o jH;sf¾Lh ^meyeÈ,s lsÍu&
o ßid,;a ysodh;a i|yd jq ud¾.hls
o ßid,;ays b;sydih
� wlSodj hkq l=ulao hkak w¾:l:kh lr olajhs'1.01.01.01.01.0
w,a wldboa
wlSodj ms<sn|j
wjfndaO lrf.k
Ôú;h l%uj;a
lr.kS'
� bia,dóh wlSodfjys wka;¾.;h ú.%y lrhs'
� wya¨iaiqkakd j,a cudwdfjys wlSodj ksje/Èhhkak ms<sn| lreKq úia;r lrhs'
� wya¨iaiqkakd j,a cudwdfjys wlSodj foaYkdlrhs'
� Budkfha mq¿,a woyi ±k mjihs'
� je/È úYajdihkaf.ka biau;=jkakdjQ whym;al%shd y÷kdf.k mjihs'
� hy l%shdjkag yd hy l,a l%shdjkag $ hy.;s meje;=ïj,g iaÓr jQ Budkh muKla fya;=idOl jk nj iy;sl fjhs'
� iaÓr jQ Budkh ud¾.fhka iudc Ôú;fha §wdo¾Yu;a fjhs'
� ßid,;a yd ysodh;a hk jpkj,g meyeÈ,s lsÍï,nd fohs'
� ysodh;h ,nd.ekSu i|yd jQ ud¾.h ßid,;hmuKla nj fya;= idOl bÈßm;a lrhs'
� kì i,a& ;=udKka foaYkd l< ßid,;h wdrlaIdlsÍug wmg o j.lSula we; hkak ms<sf.k l%shdlrhs'
� wka wh ysodh;h ,nd.ekSu i|yd ;ukag yelswdldrfha W;aidyhka orhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;h ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
ksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
02
02
03
xiv
� c, j¾.SlrKh yd kÔia bj;a lsÍfï l%uh
wjfndaO fldg ms<smÈhs'
� jq¿(" ;hïuqï" kEu yd iïnkaOjQ bia,dóh
l%uhka ±k wka whg;a meyeÈ,s lrhs'
� bia,dï msßisÿlu i|yd § we;s jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
� bndo;a hkafkys f;areu yd tys Ndú;h o bÈßm;alrhs'
� f,!lsl l%shdjla bndo;hla f,i mßj¾;khlr.ekSug jQ fldkafoais ,ehsia;=.; lrhs'
� bndo;a j¾.SlrKh lr ;sfnkafka flfia±hsmeyeÈ,s lrhs'
� bndo;hka flfia ñksia Ôú;h hy uÕg fhduqlrhs o hkak ms<sn| j fidhd n,hs'
2.0
wwwww¾¾¾¾¾ldkq,aldkq,aldkq,aldkq,aldkq,a
bia,dbia,dbia,dbia,dbia,dïïïïï
bndo;a ms<sn|
úIh lreKq
wjfndaO
fldgf.k
Ôú;hu bndo;hlanjg mßj¾;kh
lr,Sug bndo;hka
l%udkql+,j"
wLKavj yd
ie,ls,su;aj bgq
lrhs'
2'1
kÔia bj;a lsÍfï
l%uh ±k th
iqmÍlaIdldÍj ms<smÈhs'
2'2
bndo;a hkak wjfndaO
fldg f.k Ôú;hu
bndo;hla f,i olakd
wdl,amh we;s lr.kshs'
• w;a;ydrd -
idudkH újrKh
o c,fha j¾.
o kÔia j¾.
o kÔia bj;a lr .kakd l%u
o jq¿(
o ;huqï
o iakdkh
• w,a - bndod
o jH;sf¾Lh
^meyeÈ,s lsÍu&
o j¾.hka
o fldkafoais
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hld,ld,ld,ld,ld,
ksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m, mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
02
xv
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh
03• i,d;h
o tys jeo.;alu
• is*;=ia i,d;a
o i,d;a l< hq;= whqre
o i,d;fha§ mdrdhKh l< hq;= oE
o i,d;fhka miqj mdrdhKh l< hq;= oE
2.3
i,d;fhys jeo.;aluyd M, ±k i,d;h
fkd lvjd bgq lrhs'
2.4
i,d;fhka miqj
lshkq ,nkmdrdhkdjka ±k tajd
bgqlrhs'
� i,d;h bia,dufha uQ,sl j.lSïj,ska b;d jeo.;a
neõ i|yka jk idlaIs bÈßm;a lrhs'
� i,d;fhys jeo.;alu idlaIs iuÕ meyeÈ,s lrhs'
� i,d;fhys mdrdhkdjka ±k tajd jkfmd;a lr
mdrdhkd lrhs'
� i,d;fhys iEu wjia:djlau ±k tys mdrdhkd
l< hq;= mdrdhkdjka bgq lrhs'
� i,d;h w;ayer ±ófuka we;sjk n,mEï ±k
i,d;h wLKavj bgq lrhs'
� i,d;hg miqj mdrdhkd l< hq;= wõrdodhka ±klg mdvï lrhs'
� fufia wõrdohka mdrdhkd lsÍfuka fndfyda wdksYxi ,efí hkak ms<s.kshs'
� kì;=udKka i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej mdrdhkd l< oE wfkla whg;a lshd fohs'
� tu wõrdohkays f;areu ±k mdrdhkd lrhs
02
bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m, ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
xvi
3.1
w;a;ialshdj jgydf.k
ta wkqj ;u cSjs;h
mj;ajd .kS'
3'2
hy.=K ms<sn| j
bia,dóh oDIaáfldaKh
±k tajd ms<smÈhs'
3.2 hy.=K ms<sn| j
bia,dóh oDIaáfldaKh
±k tajd ms<smÈhs'
• w;a;ialshd ye¢kaùu
o ;ialshdfjys jeo.;alu
o w,a-l=¾wdka iqkakd uQ,dY%;yjqre lsÍu
• hym;a .=Kdx.hka ms<sn|bia,dóh oelau
o wdorh
o oka§u
o mß;Hd.h
o wjxl nj
• bkaøsh md,kh
• wOHd;añl oshqKqj i|yd jql%ufõohka
o bya,dia
o ;õnd
o jrW
o iqyQoa
� w;a;ialshd hkq l=ula o hkak wjfndaO lr.kshs'
� w;a;ialshdfjys jeo.;alu fidhd n,hs'
� w;a;ialshdfjys wruqK meyeÈ,s lrhs'
� w;a;ialshd hkak we;s lr.ekSug wod< l%shdldrlï ms<smÈhs'
� hy.=Khka yg bia,dï ,nd § we;s jeo.;alum%ldY lrhs'
� hy .=KO¾uj,g wdo¾Yhla jQ kì ^i,a&;=udKkaf.a Ôú;h ±k m%ldY lrhs'
� wdorh" odkh" mß;Hd.h" wjxlNdjh" hkdÈhgbia,dï ,nd § we;s jeo.;alu ±k m%ldY lrhs'
� mxfÉkaøSh md,kh fldg f.k Ôú;h hyuÕgyrjhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
3.03.03.03.03.0
w,awya,dkaw,awya,dkaw,awya,dkaw,awya,dkaw,awya,dka
j;a;ialshdj;a;ialshdj;a;ialshdj;a;ialshdj;a;ialshd
;ialshd ms<sn| j
wjfndaO fldgf.k wdOHd;añl
hy.=Khka mj;ajd
.kshs'
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
02
02
xvii
4.1
jysj, jeo.;alu
jgydf.k th
f.kyer olajhs
4.2
w,a l=¾wdkh my< lrkq
,en" f.dkq l< b;sydih
úia;rd;aulj mjihs’
• jyS ye¢kaùu• jyS jeo.;alu
• w,a l=¾wdka o my< ùu o . %ka:drEV ùu
� jyS hkafkys w¾:l;kh mjihs'
� ñksia oekqu yd jyS w;r fjkialï oek mjihs'
� jySj, jeo.;alu oek tys WmfoaYhka wkq.ukh
lrhs'
� jyS my< lrkq ,enQ wdldrh yd tys j¾.hka
f.dkq lr mjihs'
� foõf,dúka kì ^i,a& ;=ud fj; w,al=¾wdkh
my< lrkq ,enQ mshjr oek th mjihs'
� w,al=¾wdkh fldgia jYfhka my< lrkq ,eîug
fya;= oek th úia;r lrhs'
� w,al=¾wdkh wdrlaId lrkq ,enQ b;sydih oek
th wdrlaId lSÍfï jEhfuys fhfohs’
� kì i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId
lrkq ,enQ wdldrh oek mjihs'
� kì i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId
lrkq ,enQ wdldrh oek mjihs'
� wnQnla¾ ^r<s&" Wiaudka ^r<s& ld,j, w,al=¾wdka
f.dkq l< wdldrhkaf.a fjkialï oek mjihs'
� kì i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId
lrkq ,enQ wdldrh oek mjihs
4.04.04.04.04.0
uId;sreYa IÍwduId;sreYa IÍwduId;sreYa IÍwduId;sreYa IÍwduId;sreYa IÍwdbia,dufha
uQ,dY%hka ms<sn|
meyeÈ,s oekqu ,nd
ta wkqj Ôjk
l%uh ilia lr
.kshss'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
ksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
02
02
xviii
� iqkakd j oek tys wjYH;djh idOl iuÕ bÈßm;a lrhs'
� bia,duh l%shd;aul lsÍug iqkakd wjYH nj ms<s.kshs'
� iqkakd ys jeo.;alu jgydf.k th ish Ôú;fha wkq.ukh lrhs'
�kùk .egÆ úie£ug bÊud iy lshdia jeo.;ajk nj mjihs'
�bÊ;sydoa j¾Okhg bÊud yd lshdia wjYH nj ms<s.kshs'
�bÊud yd lshdia mokï lr ,nd.;a úi÷ï tajd wka whg o mjihs'
�bÊud yd lshdia w;r fjkialï f.k yer olajhs'
� bia,duhg fmr wrdìfha iudc ;;a;ajh .ek mjihs'
� bia,duhg fmr wrdìfha wd.ñl ;;a;ajh miqld,sk ;;a;ajh iuÕ ii|hs'
�bia,duhg fmr wrdìfha mjq,a jHqyh bia,duh iuÕ ii|hs'
� bia,duhg fmr wrdìfha wrdì NdIdjg ysñ ;;a;ajh .ek mjihs'
4.3 iqkakd ys jeo.;alu
jgyd f.k idOl
iu. bÈßm;a lrhs
4.4 oaú;Sh uQ,dY%hkajk
bÊud" lshdia" wdÈfhys
m%fhdack meyeÈ,s lr
lshhs'
5.1 bia,duhg mQ¾jld,Sk
iudcfha
b;sydih meyeÈ,s j
mjihs'
• iqkakd --- jeo.;alu
• iydh uQ,dY%hka
• bÊud -- lshdia
o wfkl=;a iyh uQ,dY%hka
• bia,duhg fmr wjêh
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
5.05.05.05.05.0
kì ^i,a& ;=udf.a;al=,*dW¾rdYsÿkajrekaf.aÔjk l%uh jgyd.ekSu iy
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
02
02
xix
• kì i,a& ;=udf.a meñKSfuka
miq we;s jQ iudc fjki
• kì ^i,a& ;=udf.a o#jdj yd
tys§ uqyqK§ug isÿjq
wNsfhda.
• iSrdys jeo.;alu
5.2
bia,du wd.fï meñKSu
ksid we;s jq iudc
fjkialï úia;r lrhs
5.3
ulalu yd u§kd ld,fhao#jd b;sydih yd uqyqK
ÿka wNsfhda.hka myod
lshhs'
5.4
iSrdys jeo.;aluf;areïf.k f.kyer
olajhs'
� iudc fjkialu wksjd¾h nj jgydf.k mjihs'
� iudc fjkialu isÿjk l%shdms<sfj< f.k yer olajhs'
� bia,dï flfia iudc fjkialï we;s l<d o hkak ,ehsia;= .; lrhs'
� kì ^i,a& ;=udf.a o#jd l%uh meyeÈ,s lrhs'
� kì ^i,a& ;=ud iy uq,ald,sk uqia,sïjre o#jd wjia:dfõ§ uqyqK ÿka wNsfhda. y÷kdf.k meyeÈ,s lrhs'
� ulald o#jdj iy u§kdfõ o#jd j fjkiajk wldrh ;¾ldkql+,j bÈßm;a lrhs'
� kì i,a& ;=udf.a hqoaO ld,Sk w;aoelSï mdvula jYfhka .kshs'
� kì ^i,a& ;=ud we;s lr.;a .súiqïj, wdo¾Yhka mQ¾jdo¾Yh jYfhka .kshs'
� kì ^i,a& ;=uka l< .súiqïj, wdlD;Ska wdo¾Y f,i f.k l%shdlrhs'
� iSrdys jeo.;alu f.kyer olajhs'
� iSrdj iqúfYaIS l,djlafõh hkak Tmamq lr fmkajhs'
� iSrdfjys wdo¾Yhka bf.kSfï jeo.;alu úia;r lrhs'
� iSrdj fkdfhl=;a oDIaáfldaKhkaf.ka f.kyer olajhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
,dxlsluqia,sïjrekaf.ab;sydih iy
Tjqkaf.a cd;sl
odhl;ajh
úia;rd;aulj
wjfndaO lrf.k
wka whg o mjihs'
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
02
01
xx
6.1
wd¾Ólh ms<sn| bia,dóh
oelau wjfndaO lr
bia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
6.2
bmehSfuys jeo.;alu
wjfndaO lr bia,dóh
l%uhg tajd l%shdjgkxjhs'
6'3
uykais ù jevlsÍfuysjeo.;alu wjfndaO lrbia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
� bia,dï wd¾Ól úoHd lafIa;%hg uÕfmkajkakdjQ ú,dYh úia;r lrhs'
� bia,dóh wd¾Ólh ms<sn| j lshdmdkakdjQ w,al=¾wdka jdlH yd y§ihka ±k mjihs'
� bia,dóh wd¾Ólfha iqúfYaIS ,laIK y÷kdf.k bÈßm;a lrhs'
� bia,dóh bmehSfuys iSudjka wjfndAO lr bÈßm;a lrhs'
� bmehSfuys jeo.;alu wjfndaO lr úia;r lrhs'
� bmehSfuys jeo.;alu l=¾wdka yd y§ia wkqidrfhka ú.%y lrhs'
� Wmhd Ôj;aúh hq;=h hk yeÕSfuka l%shd lrhs'
� lsisu wjia:djl isÕd ld Ôj;a fkdúh hq;=h hk yeÕSfuka Ôj;a fjhs'
�bia,dóh jHdmdrh ms<sn| wjfndaO lr úia;r lrhs'
�wjxl fjf<kaokag mrf,dj § ,efnkakdjQ Nd.Hhka ms<sn| j wjfndaO lr wka whg f.kyer olajhs'
�.kqfokqj, § wjxlNdjh ms<smeo l%shd lrhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
6'06'06'06'06'0
w,auqwdu,d;aw,auqwdu,d;aw,auqwdu,d;aw,auqwdu,d;aw,auqwdu,d;a
wd¾ÓlhiïnkaOfhkabia,dóh b.ekaùï omjq,a Ôú;hiïnkaOfhkabia,dóh w¾:hjgydf.k tAjdms<smÈkq we;'
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
� wd¾Ólh ms<sn| bia,dóh oelau'
� bmehSfuys jeo.;alu
� jHdmdrh
02
02
01
xxi
� lDIsl¾udka;hg yd l¾udka;hg bia,dï ,nd § we;a;djQ jeo.;alï wjfndaO lr úia;r lrhs'
� kìjreka lDIsl¾udka; yd l¾udka; lghq;=j, kshe¨K nj wjfndaO lr tajd ,ehsia;=.; lrhs'
� lDIsl¾udka;h yd l¾udka; wdÈfhys kshe,Su ksid we;sjkakdjQ m%;sM, f.kyer olajhs'�/lshdjka yd lïlrejkaj .re lrhs'
� fkdfhl=;a fiajd yd iïnkaO /lshd ms<sn| ±k tajd ,ehsia;=.; lrhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdjkays wudk;h /lsh hq;= nj ms<sf.k ms<smÈhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdfjys kshef,kakka kñka orkakdjQ j.lSï yd ;k;=re iïnkaO j mrf,dfjys § w,a,dyag ms<s;=re Èh hq;=h' hkak wjfndaO lr l%shdl< hq;=h hk fÉ;kdj we;sj l%shdlrhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdjkays fhfokakkag f.!rj lrhs'
�wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sn| j jgydf.k úia;r lrhs'
�újdy ùug ;ykï l< mqoa.,hka ms<sn| f;dr;=re iúia;rd;aulj bÈßm;a lrhs'
�;ks mqoa.," mjq,a" iduQysl Ôú;fha wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<smeÈh hq;= nj jgyd l%shd lrhs'
�wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sfkdme§fuys wd§kj jgyd l%shd lrhs'
�wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s /l ta wkqj l%shd lrhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
6.4
uykais ù jevlsÍfuysjeo.;alu wjfndaO lrbia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
6.5
uykais ù jevlsÍfuysjeo.;alu wjfndaO lrbia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
6.6
wÊkì - uyarñkS;sÍ;Ska /l ms<smÈhs'
• lDIsl¾uh
• l¾udka;
• fiajdjka
• wÊkì - uyarñ iSudj
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
01
02
xxii
7'0
w,aumdysuq,aw,aumdysuq,aw,aumdysuq,aw,aumdysuq,aw,aumdysuq,a
bia,dóhdbia,dóhdbia,dóhdbia,dóhdbia,dóhd
tla tla wxYhka
iïnkaOfhka
bia,duhgu jq wkkH
oelaula ;sfnk nj
jgydf.k lghq;=
lrhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
• fh!jkhka yd Tjqkaf.ka
wfmalaIs; fiajdjka
• YdÍßl yd udkisl
fi!LHh
• uOHia: nj
�;dreKHhfha jeo.;alu jgyd f.k ta wkqjlghq;= lrhs'
�;dreKHhfha .=Kdx." olaI;d yd yelshdjkajgyd f.k mjihs'
�;dreKHhfha l< hq;= hq;=lï ±k ta wkqj lghq;=lrhs'
�wjidk Èkfha § ;dreKHh .; lf<a flfia ohkak w,a,dya úuikq ,nkafkah hkak ±k tawkqj lghq;= lrhs'
� ldhsl yd udkisl iqjh we;s lr .kafka flfia±hs y÷kd f.k m%ldY lrhs'� ldhsl yd udkisl iqjh ke;s lrk lreKq y÷kdf.k thska je<lS ls%hd lrhs'� .; fukau is; o iqjfhka ;nd .; hq;=h hkak ±k m%ldY lrhs'� ldhsl yd udkisl iqjh mrf,dfjys ch <Õd lr .ekSug ;=vq foa hkak jgyd f.k ta wkqj ls%hd lrhs'
� uOHia:j isàfï jeo.;alu jgyd ta wkqj ls%hd lrhs'
� uOHia:j isSàfuka we;s jk hym;a m%;sM,±kf.k m%ldY lrhs'
� uOHia:j fkdisàfuka we;s jk n,mEï ms<sn|j ie,ls,su;aj ls%hd lrhs'
7'1
;dreKHfha jeo.;alujgyd f.k ta wkqjlghq;= lrhs'
7'2
ldhsl yd udkisl iqjhm s< sn| j bi a,dóhoDIaáfldaKh úia;rfldg ;ukaj Bg mqyqKqlr .kshs'
7'3
bi a,dufh a uOHum %; smodfjka i sàfïwjYH;djh jgydf.kth Ôú;fha wkq.ukhlrhs'
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
01
01
02
xxiii
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;húIh wka;¾.;hksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djhksmqK;djh bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,bf.kqï m,
• *slayq,a wõ,úhahd;a
• udkj whs;sjdislï
� ish Ôú;fhys m%uqL;ajh ,nd Èh hq;= lreKq y÷kd m%ldY lrhs'
� tÈfkod Ôú;fhys iEu lreKla u ksrjq,aj ;sìh hq;= hkak jgyd ls%hd lrhs'
� Ôú;fhys fkdfhla lreKqj, uq,a ;ek §fï yelshdj ,nd ta wkqj ls%hd lrhs'
� m%uqL;djh ,nd§u uÕska ;ks mqoa., yd idudÔh hym; /l .kq ,nhs hkak /l f.k ls%hd lrhs'
� bia,dóh oDIaáfldaKfha udkj whs;Ska hkq w,a,dyaf.a wK hkq jgyd f.k m%ldY lrhs'
� udkj whs;Ska /l .ekSfï jeo.;alu kì i,a& ;=udKkaf.a wdo¾Y u.ska meyeÈ,s lrhs'
� f,dfõ jik iEu Ôúfhl=gu whs;Ska we;s nj .re lr ta wkqj ls%hd lrhs'
7'4
*slayq,a wõ,úhshd;ahk úIh lreKqjgyd f.k i shÔú;fhys ls%hd;aullrhs'
7'5
bia,dï ,nd § we;sudkj whs;sjdislïidOl iys; j úia;rlrhs'
ld,ld,ld,ld,ld,
mßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþohmßÉfþoh
02
02
xxiv
1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh
wOHdmkfha§ wd.u úIh uQ,sl ia:dkhla Wiq,hs’ fuu úIh YsIHhd buy;a leue;a;laolajk wdldrhg o úIh lreKq is; ;=< ;ekam;a lsÍug o bf.k .;a oE m%dfhda.sljls%hd;aul l< yels wdldrfha oekqula ,nd §ug bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh iu;aúhhq;=hs' tuÕska YsIHhdf.a .oHuh" Ñka;kuh" ikaksfõok" iudc yelshd j¾Okh l<hq;= h'
wd.ñl úIhh b.ekaùu ;=<ska lreKq u;l ;nd .ekSu fyda oekqu muKla ,nd§úNd.h iu;a lsÍu m%udKj;a fkdfõ tu oekqu YsIHhd ;=< meyeÈ,s fjkila we;s l<hq;=h ' tA i|yd wjYHh bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh oek isàu .=rejrhdf.a j.lSu fõ'
fuys§ jhi w;aoelSï mrsirh lemùu wdÈh .ek ie,ls,su;aùu w.fkah
bf.kqï-b.ekaùï l%ufõoh YsIHhd uQ,sl lrf.k isÿúh hq;= nj wjOdrKh lr;sfí' fuu l%ufõoh ;=<ska YsIHhdf.a olaI;d yd yelshd j¾Okh l< hq;=h’ fuys§ .=rejrhd;u YsIHhdf.a reÑ-wreÑlï olaI;d ÿ¾j,;d wdÈh f;areï f.k wjYHh wjia:dj,m%Yxido wjjdohka o ,nd Èh hq;= h'
bf.kqï-b.ekaúï l%ufõo lSmhla
• idlÉPd
• lKavdhï ls%hdldrlï
• iyNd.S;aj l%uh
• ks¾udKd;aul ls%hdldrlï
• f;dr;=re /ia lsÍfï l%uh
• l:djla wdY%fhka meyeÈ,s lsÍfï l%uh
• Ñka;kh wjÈ lsÍfï l%uh
• foaYk l%ufõoh
fuu l%uhkag wkql+,j mdvug yd wjia:djg .e,fmk wdldrfhka f;dard .ekSï l<yels h'
YsIHhdg bf.kqï WmlrK jYfhka bia,dóh iÕrd" mqj;am;a" wdYs%; .%ka:" Ñ;% wdoshNdú;d l< yels h' ;jo úIh rij;aj b.ekaùu i|yd wka;¾cd,h wdÈho Ndú;d l<yels h'
;jo mdif,a meje;afjk wd.ñl" ixialD;sl jevigyka wdosfhka jvd;a iqÿiq tAjdgisiqka fhduq l< yels h'
isiqka bia,dï úIh leue;af;ka bf.k tys wdo¾Yhkag wkqj Ôj;afjñka hym;amqrjeisfhl=ùfï ld¾hNdrh b.ekqï - b.ekaùï l%ufõoh uÕska .=rejreka bgq lrkqwe;ehs wfmalaId flf¾'
xxv
10.1.8 10.1.8 10.1.8 10.1.8 10.1.8 mdi,a m%;sm;a;sh yd jevms<sfj,mdi,a m%;sm;a;sh yd jevms<sfj,mdi,a m%;sm;a;sh yd jevms<sfj,mdi,a m%;sm;a;sh yd jevms<sfj,mdi,a m%;sm;a;sh yd jevms<sfj,
wm rfÜ wOHdmk l%ufõoh oekqu mq¿,a lsÍu yelshdj j¾Okh lsÍu wdl,amj¾Okh lsÍu wruqKq lr.ksñka ks¾udKh ù we;
bia,duh Ôjk l%uhla jk fyhska ta wkqj mdi,a mßirh ;=< wdl,amuhfjkialï ksjerÈj ls%hd lsÍfï oekqu yd tA i|yd mqyqKqj ,nd Èh hq;= hehswfmalaIs;h' tA i|yd my; oelafjk l%u wkq.ukh l< yelsh
• wd.ñl wdpdrO¾uhka biau;= jk jevigyka ls%hd;aul lsÍu'
• wOHdmk pdßld wdÈh u.ska wd.ñl yd ixialD;sl jákdlïj,ska hq;a oEkeröug hEu'
• kj jif¾ m<uq ui jk uqy¾rï ui ms<s.ekSu" ru,dka ui ms<s.ekSu ó,d-ÿkakì W;aijh wdÈh ksñ;s fldg isiq olaI;d u;=jk jevigyka ks¾udKhlsÍu'
• ks¾udKYS,S yelshdjka iys; isiqkaf.a tu yelshdjka Tma kexùu i|yd iñ;smeje;aùu yd Tjqkaf.a odhl;ajh Wmßufhka ,nd .ekSu'
• mdi,a mßirh msßisÿj ;nd .ekSu w,xldr lsÍu kv;a;= lsÍu wdÈh i|ydYsIHhka lKavdhï jYfhka fhoùu'
• cd;sl yd cd;Hka;r jYfhka jeo.;a Èkhka bia,dóh oDIaáfldaKhg wkqjieuÍug lghq;= lsÍu'
• bia,dufha Ndú;hka h:d¾:jd§j meyeÈ,s lsÍu yd tA wkqj lghq;= lsÍugfm<Uùu'
fuu ld¾hhka id¾:l lr .ekSu i|yd mdif,a úÿy,am;s .=rejre isiqka yd wkOHhkld¾h uKav,h iydh Èh hq;=h' tfukau fï i|yd wjYHh fN!;sl yd udkj iïm;a;sîuo jeo.;a h'
;jo bf.kqï - b.ekaùï l%ufõoh id¾:l lr .ekSug wjYH oekqu ,nd §u i|ydfoaYk yd jevuq¿ .=rejreka fjkqfjka ixúOdkh lsÍfuka Wiia m%;sM,hla w;alr.; yels h'
tfukau bia,dï úIhh fjkqfjka fjkaù we;s ld, mßÉfþo m%udKh ie,ls,a,gf.k YsIHhdg Wmßu m%fhdackhla ,efnk wdldrhg .=rejrhd mdvu ilid .; hq;=h' fuu úIhh fjkqfjka bia,dï úIhh mqyqKq .=rejre bia,dóh IÍwd wOHdmkwdh;k u.ska iqÿiqlï,;a wh fyda bia,dï ixialD;sh ;u Wmdêh fjkqfjka tlaúIhhla f,i yeoErE WmdêOdÍka f;dard .ekSfuka jvd M,odhS m%;sM,hla ,nd .;yels h'
fuu úIh ks¾foaYh ls%hd;aul lsÍu uÕska bia,dóh oekqu" meyeÈ,s Ñka;kh"wdpdr Od¾ñlj Ôj;aùu" wjxl .=K.rel núka hq;a iudc Ôúfhla ìys lsÍugwfmalaIs; h'
xxvi
1.9. 1.9. 1.9. 1.9. 1.9. we.hSu yd ;lafiare lsÍuwe.hSu yd ;lafiare lsÍuwe.hSu yd ;lafiare lsÍuwe.hSu yd ;lafiare lsÍuwe.hSu yd ;lafiare lsÍu
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdoduhka uÕska YsIhHdf.a úIh oekqu mÍlaId lsÍfï l%ufõoh
jYfhkaa we.hSu yd ;lafiarelrKh fhdod .efka fuh iEu tAllhla wjidkfha§ u
isÿ l< hq;= tla ls%hdoduhls
bia,dï mdvu uÕska YsIHhdf.a yeisÍfï" wd.ñl j;djkaj, ksr;ùfï" iudch
iuÕ yeisfrk wdldrfha isÿj we;s fjkiaùï w.hkq ,efí fuh mx;s ldurh ;=< yd
bka mßndysrj idOk uÜgug <Õd ù we;aoehs úêu;a fyda wúêu;a wdldrfhka we.hSug
,la l< yels h'
mdvu weröug fmr we.hSula isÿlsÍfuka ÿ¾j, isiqka y÷kdf.k tA i|yd úfYaI
b.ekaùï l%uhla jydu wdrïN lsÍfuka m%;sM, w;alr .; yels h' we.hSï WmlrKh
tlu whqßka Ndú;d fkdjkq we;' mdvu iïnkaO we.hSï bf.kqï-b.ekqï ls%hdj,sh
udi wjidkfha" jdr wjidkfha j¾Idjikfha jdÑl fyda ,sÅ; tfia fkdue;s jqjfyd;a
ls%hdldrlï jYfhka isÿ l< yel' fï i|yd iqÿiq wdldrhg ksheÈ yd l%ufõohka
mQ¾jhfhkau ilid ;sîu w;HdjYHhhs
óg wu;rj iQrd" y§ia" ÿwd wdÈh ksjerÈj WÉPdrKh lrkafka o lg mdvï
lrkafka o tAjd mdrdhKh l< hq;= wjia:dj, mdrdhKh lrkafka o@ hkako we.hSug
,la l, hq;= h' fï i|yd wjYH we.hSï WmlrK ieliSug .=rejrhdg yelsúh hq;=h
bia,dï úIhfhys wdl,am iïnkaO we.hSï lsÍu wjYH h' úIh ks¾foaYhg we;=<;a
w,a-l=¾wdka iQrdjka" wjia:dfkdaÑ; ÿwd m%d¾:kdjka we.hSug ,la lsÍfï§ wrdì
wlaIrhka WÉPdrKh lrk wdldrh" jkfmd;a lr ;sîu wdÈh ksÍlaIKh l< hq;=h
flfia jQjo bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sfha § we.hqï yd ;lafiarelrKh b;d
jeo.;a h' bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sfha id¾:l wid¾:l nj uksk ñKqï oKav th
jkq we;'
xxvii
bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh i|yd Wmfoia
xxviii
bia,dï.=re ud¾f.damfoaYh
10 fYa%‚h 2015 j¾Ifha isg ls%hd;aul fõ'&
wd.ï yd idrO¾u wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh
YS% ,xldj
fjí wvúh ( www.nie.lk
úoHq;a ;emE, ( [email protected]
xxix
bia,dï
10 fYa%‚h
.=re ud¾f.damfoaYh
m%:u uqøKh 2015
© cd;sl wOHdmk wdh;kh
ISBN: ......................
wd.ï yd idrO¾u wOHdmk fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh
YS% ,xldj'
fjí wvúh ( www.nie.lk
úoHq;a ;emE, ( [email protected]
uqøKh (
uqøKd,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh
1
ksmqK;dj 1(0 ( wlSodj ms<sn| meyeÈ,s wjfndaOhla ,nd Ôú;h yev.iajd .kshs'
ksmqK;d uÜgu 1(1 ( wlSodjg w¾:l:khla ,ndfohs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m%;sM, ( � wlSodj hkq l=ulao hkak w¾:l:kh lr olajhs'
� bia,dóh wlSodfjys wka;¾.;h ú.%y lrhs'
� wya¨iaiqkakd j,a cudwdfjys wlSodj ksje/Èh hkak ms<sn|lreKq úia;r lrhs'
� wya¨iaiqkakd j,a cudwdfjys wlSodj foaYkd lrhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � oEig ±l.; fkdyels k.rhla ^Wod (- ulaldj& i|yka lr thwe;ao hkak isiqkaf.ka úuikak' Tõ o keoao hkak kï thgfya;= o úuid ±k.kak'
� úYajdih yd u;jdoh yd w;r we;s fjkialï isiqka yd idlÉPdlrkak'
� my; lreKq uq,a fldg f.k idlÉPd lrkak'
� wlSodj hkak iaÓrj u úYajdi l< hq;= lreKla fõ'
� w,a-l=¾wdkh yd w,ay§ih hkak bia,dóh wlSodfjys uQ,dY%hkafõ'
� bia,dóh wlSodfjys wka;¾.;h w,a-l=¾wdkh" y§ia úuiqïnqoaêh uÕska iaÓr flf¾'
� bia,dóh wlSodj jHdl+, flfrk W;aidyhka fkdfhl=;ald,jljdkqj, § we;s ù we;' bia,dóh wlSodj wdrlaId lsÍui|yd budïjreka yd bia,dóh úoaj;=ka fkdfhl=;a lemlsÍïlr we;'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod tu tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;%sldj ,ndfokak'
� idlÉPd ud¾.fhka woyia m%ldY lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,ndfokak'
� tla tla lKavdhu ;u woyia bÈßm;a l< miq lreKq jvd iM,lsÍu i|yd woyia bÈßm;a lsÍug wfkl=;a lKavdhïj,g wjia:dj,ndfokak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� hful= ielhlska f;dr j úYajdi lrkakdjQ lreKq wlSod kïfõ'
� bia,dufha úYajdi l< hq;= isoaOdka;hka bia,dóh wlSod ^w,awldbÿ,a bia,dï& hehs ye¢kafõ'
2
� Budkh yd iïnkaO wx.hka úia;r lrkakdjQ l,djla f,i thj¾Okh ù we;'
� bia,dóh wlSodjg lreKq y;rla wvx.= ù we;'
- w,abia,dyshshd;a - wkakqnqõjd;a
- w¾rEydkshshd;a - wiaiïbhshd;a
� bia,dóh b;sydifhka miqld,Skj .%Sl" m¾ishdkq yd yskaÿo¾Ykhkag wdl¾IkhjQj;a bia,dóh wlSodj úuxik nqoaêfhkaúu¾Ykh lsÍug W;aidy lsÍfï § fkdfhl=;a lKavdhï we;s úh'
� loßhshd" cnßhshd" uq¾ðwd" Iswd" ljdßÊ" uq#;is,d" wjika jla;D;ajhm%;slafIam lrk lKavdhï wlSodfjys fkdu. .sh lKavdhïj,gWodyrK fõ'
� bia,dóh wlSodj wdrlaId lsÍug uy;a lemlsÍï lr igka l< whw;r budï wyuoa bíkq yïn,a ;=ud" budï bíkq,a lhshsï" budïwnq,a yika wIawß" wnQ ukaiQ¾ w,audj¾È" wnQ c#*¾ w;a;ydújekakjqka iqúfYaIS;ajhla olaj;s'
� úYajdih mokï jQ lreKqj, o wu,a mokï jQ lreKqj, o kì^i,a& ;=udj ms<smeo" iydndjreka" i,*qia id,sySkajreka .sh uÕhkakka wya¨ia iqkakd j,acudwd f,i ye¢kafjhs'
� wya¨ia iqkakd j,acudwdys wlSodj i;H yd msú;=re jkafkah'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( wlSod hkq l=ula o hkak w¾:l:kh lr bia,dóh wlSodfjys wka;¾.;h,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 2 ( wfkl=;a ixialD;Ska bia,dóh wlSodjg flfia n,mEï we;s lf<a o hkakidlÉPd lr th jd¾;d.; lrkak'
lKavdhu 3 ( bia,dóh wlSodj wdrlaId lsÍug budï wyuoa .;a W;aidyhka fláfhka,shkak'
lKavdhu 4 ( bia,dóh wlSodjg wo ;¾ckhla jkakdjQ fkduÕ .sh lKavdhï follams<sn| j fláfhka ,shkak'
f.or mßirfhka
Y%S ,xldfõ bia,dóh wlSodjg ;¾ckhla jkakdjQ wlSodfjys fkduÕ .sh lKavdhïms<sn| j Tnf.a m%foaYfha tu lKavdhïj, l%shd l,dmhka ms<sn| j lreKq fiùug uÕfmkajkak'
3
ksmqK;dj 1(0 ( wlSodj ms<sn| meyeÈ,s wjfndaOhla ,nd Ôú;h yev.iajd .kshs'
ksmqK;d uÜgu 1(2 ( Budka yd wu,a w;r we;s iïnkaO;djh y÷kdf.k mjihs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, (
� Budkfha mq¿,a woyi ±k mjihs'
� je/È úYajdihkaf.ka biau;= jkakdjQ whym;a l%shd y÷kdf.kmjihs'
� hy l%shdjkag yd hy l,a l%shdjkag $ hy .;smeje;=ïj,g iaÓr jQBudkh muKla fya;= idOl jk nj iy;sl fjhs'
� iaÓr jQ Budkh ud¾.fhka iudc Ôú;fha § wdo¾Yu;a fjhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � iQrd wia¾ isiqjl= ,jd mdrhKh lsÍug i,iajkak' wfkl=;a isiqkagijka §ug i,iajkak'
� ta ;=<ska Budka yd wu,a w;r we;s iïnkaO;djh úia;r lrkak'
� my; i|yka lreKq uq,afldg f.k idlÉPd lrkak'
� Budka hkq w,a-l=¾wdkh yd y§ia i|yka lrkakdjQ ieÕejqKqlreKq úYajdi lsÍuhs'
� wu,a hkq bia,dï i|yka lrkakdjQ jkaokdudk yd hyl%shdish,a, l%shdjg kexùuhs'
� Budka yd wu,a tlsfkld ne£ mj;skafkah'
� hï uq#ókajrfhl=f.a ish¨ u l%shdldrlï Tyqf.a $ wehf.aBudkfha ms<sônqjls'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod ta tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;%sldj ,ndfokak'
� idlÉPdj ud¾.fhka woyia m%ldY lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,ndfokak'
� tla tla lKavdhu ;u woyia bÈßm;a l< miq tu lreKq jvd iM,lsÍu i|yd woyia bÈßm;a lsÍug wfkl=;a lKavdhïj,g wjia:dj,ndfokak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� Budkh bia,dïys m%uqL;ajh orhs' Budka l< hq;= lreKq w,a-l=¾wdkh yd y§ih úia;r lrhs'
� tajd Budka uqÊu,a yd Budka uq*iai,a f,i úoaj;=ka j¾. lrúia;r lr we;'
� w,a,dyaf.a wdksYxi ,nd fokakdjQ ish¨ l%shd hyl%shd f,iie,flhs'
4
� w,a-l=¾wdkh yd y§ih" Budkh yd wu,a tlafldg foaYkd lrhs'
� ^Tjqyq& woDYHudk foa ms<sn| j úYajdi lrkakdjQ o" i,d;ays ksr;jisákakdjQ o" Tjqkag wm ÿka ^uqo,a yd jia;= wd§& foaj,ska ^hym;al%shd i|yd& úhmeyeoï lrkakdjQ o wh fj;s' ^2 ( 3&
� Budkh ye;a;Ejlg jeä YdLdjkaf.ka hqla;h' bka Wiia u jkafkazz,d b,dy b,a,,a,dyaZZ hk jelshhs' my;a u jkafka" ydks f.kfokakdjQ oE ud¾.fhka bj;a lsÍuhs' ,eÊcdj o Budkhg wh;ah'
� w,a,dya flfrys we;a;djQ úYajdih fya;=fjka uq#ókajrhl= ;udjw,a,dya ks;r ksÍlaIKh lrñka isà hk is;=ú,a,la ,nhs' tneúkahyl%shd muKla lsÍug W;aiql fjhs' ,eÊcdiy.; whym;a l%shdlsÍug ,eÊcd fjhs'
� uq#ókajrhl= u,lajrekaj iqÿiq wdldrfhka úYajdi lsÍu uÕskawoDYHudk foa lsisjla w,a,dyag iulsÍug W;aidy fkdlrhs'
� wd.ï yd kìjrekaj úYajdi lsÍu uÕska tu fY%aIaG uÕfmkaùïÔjk ud¾.h f,i ms<sme§ug W;aidy lrhs'
� wjidk Èkh úYajdi lsÍu uÕska iaj¾.h n,dfmdfrd;a;=j hym;al%shdj, fhfohs' ksrhg ìh ù mdmS l%shdjkaf.ka ñfohs'
� l,d loarh úYajdi lsÍu uÕska ydks fyda mdvq isÿjk úg w,ifkdù kej;;a Woafhda.Su;aj W;aidy lsÍug fmf<fUhs'
� uqia,sïjrfhl=f.a Budkh jeä jk úg Tyq jeä jeäfhka hyl%shdjkabgq lrhs'
� uqia,sïjrfhl=f.a Budkh wvqjk úg fyda fn,ySk jk úg fydamdmldÍ l%shd fj; Tyq keUqre fjhs' mdmldÍ l%shd lrkakdjQ;;a;ajh Budka fkdue;s ;;a;ajhla hehs kì ^i,a& ;=ud myod §we;' flfkl= ldufhys jrojd yeisÍfï § tu ;eke;a;duq#ókajrhl= f,i fkdisáhs' u;ameka mdkh lrk úg o uq#ñkajrhl=f,i fkdisáhs' fidrlï lrk úg o uq#ñkajrhl= f,i fkdisáhs'
� hyl%shdj,ska Budkh ;j ;j nenf<hs' whym;a l%shdj,ska thúkdY ù hhs'
� z.skak or oud ojkakd fia B¾IHdj Budkh úkdY lr ouhs'Z
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
5
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( bia,duh mjik uQ,sl úYajdihka idlÉPd lr fláfhka úia;r lrkak'
lKavdhu 2 ( ñksidf.a Wm;" j¾Okh" wjidkh hkak ms<sn| bia,dóh úYajdih ydúoHd;aul úYajdihhka úia;r lrkakd jQ j.=jla ms<sfh< lrkak'
lKavdhu 3 ( zziaÓr jQ Budka wiydh Yla;sh ,ndfohsZ hk woyi iaÓr lrkakdjQ bia,dóhft;sydisl isÿùula idlÉPd lr ,shkak'
lKavdhu 4 ( iqr;=,a uq#ñkQkays 1 isg 9 olajd jQ jdlHhkays i|yka jkakdjQ uq#ókajrhl=f.al%shd yd iïnkaO l=i,a ,ehsia;=.; lrkak'
f.or mßirfhka
uQ,sl j.lSïj,g wu;rj i;shla mdid fkdlvjd l< yels iqkak;a jQ l=i,aiïnkaOfhka mjqf,a wh yd idlÉPd lr ish¨ fokdu tajd bgq lsÍu i|yd jQ jevms<sfj<lailia lr th l%shdjg kexùug fhduq lrkak'
6
ksmqK;dj 1(0 ( wlSodj ms<sn| meyeÈ,s wjfndaOhla ,nd Ôú;h yev.iajd .kshs'
ksmqK;d uÜgu 1(3 ( ßid,;a yd ysodh;a hk jpkj, meyeÈ,s lsÍï ,en ßid,;hysodh;h i|yd jQ ud¾.h hehs úia;r lrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 03
bf.kqï m%;sM, (
� ßid,;a yd ysodh;a hk jpkj,g meyeÈ,s lsÍï ,nd fohs'
� ysodh;h ,nd .ekSu i|yd jQ ud¾.h ßid,;h muKla nj fya;=idOl bÈßm;a lrhs'
� kì ^i,a& ;=udKka foaYkd l< ßid,;h wdrlaId lsÍug wmg oj.lSula we; hkak ms<sf.k l%shd lrhs'
� wka wh ysodh;h ,nd.ekSu i|yd ;ukag yels jkakd jQ W;aidyhkaorhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1 ( � iQrd nlrd 253 jdlHhys we;s isÿùu isiqjl= ,jd mdrdhkh lrfmkajkak'
� ßid,;a yd ysodh;a ms<sn| isiqkaf.a ±kqu mqkÍlaIKh lrkak'
� my; i|yka lreKq uq,afldg f.k idlÉPd lrkak'
� ñksid hyuÕ hEu i|yd w,a,dya úiska Tyqg ,ndfokakdjQuÕfmkaùï ßid,;a kï fõ'
� ßid,;h f,dajeishkag foaYkd lrkakka riq,a yd kìjrekafjhs'
� w,a,dya ;ukaf.a ßid,;h ñksiqkag t<sorõ lsÍu i|ydriq,ajrekaj f;dard heõfõh'
� tla tla riq,ajrhl= ;ukag ,ndÿkakdjQ ßid,;a fiajdjbgqlsÍfï § fkdfhla ú| ÿla .eyegj,g uqyqK ÿkak'
� ßid,;h fkdue;sj ysodh;h ,eìh fkdyel'
� ysodh;a ,enQ mqoa.,hd muKla iaj¾.hg we;=¿ fjhs'
mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod tu tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;s%ldj ,ndfokak'
� idlÉPd ud¾.fhka woyia ±laùug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,ndfokak'
� ks¾udKYS,S wu;r woyia bÈßm;a lr úia;rd;aulj bÈßm;a lsÍui|yd ta lKavdhug u wjia:dj ,ndfokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, o woyia ,ndf.k wvqmdvq iïmQ¾K lrkak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� w,a,dya ñksid flfrys we;a;djQ wmsßñ; ohdfjys odhdohkaf.katlla jkafka ñksidg ksis uÕ fmkaùuhs' foaj uÕfmkaùu
7
ßid,;a ^¥; fufyjr& fõ' ñksia iuQyhg ysodh;a hk hyuÕ,nd§u i|yd kqnqj;a yd ßid,;a hk ud¾.hka w,a,dya kshuhkaf,i ;nd we;' ßid,;a kï ¥; fufyjr kqnqj;a kï foaj ±kqï§fïfufyjrg jvd Ndr¥r yd j.lSï wêljQjla fõ'
� f,dj my< jQ ish¨ iudchkag Tjqkag ysodh;a ,nd.ekSu i|ydw,a,dya kìjrekaj yd riq,ajrekaj heõfõh'
� ñksid ;ukaf.a bkaøshkaf.ka ±k.; fkdyels ieÕjqKq foa ms<sn|j" f,dj Ôj;aùu i|yd jQ kS;sÍ;s ms<sn|j" ñksidj w,a,dya ydiïnkaO lrkakdjQ l%shd ms<sfj;a ms<sn|j yd hym;a wdpdrO¾uiïnkaOj o ßid,;h yqjd olajhs'
� ßid,;h úYajdi lsÍu Budkfha tla úfYaI wx.hla fõ' ßid,;hm%;slafIam lrk ñksiqka ;u is;eÕs ms<smÈhs' f;!rd;a" inQ¾" bkaÔ,ayd *q¾ldka hk wd.ï yd iqyq*ao ta ta jljdkqj, my< lrk ,oßid,;hka fõ'
� ysodh;h hkq hyuÕ hkak fõ'
� w,a,dya ;uka leue;s ñksil=f.a is;a ;=< we;slrkakdjQ is;=ú,syryd Tyq ßid,;h ms<sf.k l%shdlrhs' ta uÕska Tyq ysodh;h,nd.kS'
� ñksiqka fkd±kqj;alu ksid yd wyxldrlu ksid kìjrekag ydriq,ajrekag ;Èkau tfrys jk ñksiqkaf.a tfrys ùu yd joysxiduOHfha ñksiqkaf.a ysodh;h i|yd Tjqyq bjis,su;aj isáhy' ñksiaYsIagdpdrfha kìjreka ;sfofkl=f.a W;aidyhka Tjqkaf.aYsIagdpdrhg ±ä n,mEï we;slr we;'
- kQya ^wff,& - bn%dySï wff,& - uqyïuoa i,a&
� w,a,dya riq,ajrekag Tjqkaf.a fufyjr bgqlsÍu i|yd wd.ï ydiqyQ*a ,nd ÿkafkah'
� hï kìjre wd.ï yd iqyQ*a ,enqK y' ;j;a iuyre wd.ï muKla,enQy' ;j;a iuyre iqyQ*a muKla ,enQy'
� tla kìjrhl=g miq ;j;a kìjrhl= fyda riq,ajrhl= meñKSui|yd fya;= ;=kla we;'
- fmr kì;=udf.a b.ekaùï úkdY ù hEu'
- fmr kì;=udf.a b.ekaùï iïmQ¾K fkdùu'
- tu b.ekaùï ish¨ u ckhd fj; <Õd fkdùu'
- ;j;a kìjrfhl=f.a iydhg meñKSu'
- tla kìjrfhl=f.a meñKSu tla m%foaYhlg muKla iSudùu'
� iqr;=,a *d;sydys w,a,dyaf.ka ysodh;h ,ndfok f,i wms m%d¾:kdlrkafkuq'
� ysodh;h ßid,;h úYajdi lsÍu u; r|d mj;S" hehs w,a,dya iqr;=,anlrdys fojk jdlHfhys i|yka lrhs'
� uqyïuoa i,a& ;=udg miq w,a,dya lsisu kìjrhl= fyda riq,ajrhl=my< fkdlf<ah' uqyïuoa ^i,a& ;=udf.a foaYkd iïmQ¾Kfhka uwdrlaId lr we;' ta iuÕu tajd f,da jeishka ish¨fokdg u fmdÿyd wjidk jkafkah'
8
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldjlKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldjlKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldjlKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldjlKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
bf.kqï M, we.hSug iqÿiq we.hSï ks¾Kdhl ilia lr .kak'
lKavdhu 1 ( ßid,;a fkdue;sj ysodh;a ,eìh fkdyel hkakg fya;= idOl idlÉPdlr ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 2 ( ñksiqka ysodh;a ,eìh hq;=h hkakg kìjreka .;a W;aidyhka ;=kla fidhd,shkak'
lKavdhu 3 ( ßid,;fha wjika udOHh jQ w,a-l=¾wdkh bf.k ysodh;a ,enQ isoaëkafolla fidhd ,shkak'
lKavdhu 4 ( wdrïNfha isg wo olajd jQ udkj b;sydifha m%Odk l=¾wdka jdlH y;rlafidhd ,shkak' ^;¾cqu;=,a l=¾wdkh Ndú; lrkak'&
f.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhka
ysodh;a ,en w¿;ska bia,duh je<e|.;a flfkl=f.a Ôjk w;a±lSï f.dkqlsÍug fhduqlrkak'
9
ksmqK;dj 2(0 ( bndo;a ms<sn| úIh lreKq wjfndaO fldgf.k Ôú;hu bndo;hlanjg mßj¾;kh lr,Sug bndo;hka l%udkql+,j" wLKavj ydie,ls,su;aj bgq lrhs'
ksmqK;d uÜgu 2(1 ( kÔia bj;a lsÍfï l%uh ±k th iqmÍlaIdldÍj ms<smÈhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, (
� bia,dï msßisÿlu i|yd § we;s jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
� c, j¾.SlrKh yd kÔia bj;a lsÍfï l%uh wjfndaO fldg ms<smÈhs'
� jq¿#" ;hïuqï" kEu yd iïnkaO jQ bia,dóh l%uhka ±k wka whg;ameyeÈ,s lrhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � tla YsIHhfhl=f.a jia;%fhys kÔia ;ejreKq wjia:djla wdj¾ckhlrjkak'
� ta ms<sn| j iefjdf.au woyia wid ,nd.kak'
� my; i|yka lreKq u;=lrñka iudf,dapkhl fhfokak'
� ;ydr;a ms<sn|j bia,dï iúia;rd;aulj meyeÈ,s fldg we;'
� is; yd .; mú;%j ;nd.ekSu bia,dï wjOdrKh lrhs'
� msßisÿlu mj;ajd .ekSfï l%uh bia,dï fmkajd § we;'
� kÔia ms<sn| jQ meyeÈ,s újrKhla bia,dï bÈßm;a fldg we;'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg woyia bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhskaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj" bÈßm;a lsÍug bvi,iajkak'
� wu;r f;dr;=re bÈßm;a fldg úia;r lsÍug fmr tu lKavdhfïidudðlhkayg u tu wjia:dj ,nd fokak'
� wfkla lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia úpdrd ,nd .kak'
� my; i|yka lr we;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPdj mj;ajkak'
� zbia,duh hkq mdßY=oaêhhs' Tn;a mdßY=oaO;djh /l.kakZZhkqfjka kì ^i,a& ;=udKka wjOdrKh lr we;'
� iïu; lrk ,o msßisÿlñka f;dr jQ keuÿï wj,x.= fõ'
� kÔifhka msßisÿ ùu" uyd ls,af,ka bj;a ùu yd iq¿ ls,af,kaneyer ùu hk wx. ;=k o msßisÿlu /l.kakd l%uhka fõ'
� msßisÿ lsÍfï l%uj,g wkqj kÔih uDÿ kÔia" idudkH kÔiayd ±ä kÔia hkqfjka j¾. flf¾'
� kÔia bj;a lsÍfï l%u kS;s .%ka:hkays meyeÈ,s fldg we;'
10
� ;yQ¾" ;dys¾" kÔia hkqfjka c,h m%Odk fldgia ;=klg j¾.flf¾'
� msßisÿ lsÍfï l%u f,i jq¿#" ;hïuqï yd kEu olajd we;' tajdms<sn| ksrjq,a jQ l%u bia,dï ilid we;'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( kÔiays j¾. ;=ku WodyrK iys;j meyeÈ,s lrkak'
lKavdhu 2 ( kÔiays j¾. ;=ku olajd tajd msßisÿ lsÍfï l%u meyeÈ,s lrkak'
lKavdhu 3 ( c, j¾. ,ehsia;=.; lr tajd .ek fláfhka úia;r lrkak'
lKavdhu 4 ( ckdn;a msßisÿ lsÍfï l%uh ms<sn| j úia;r lr ,shkak'
f.or mßirfhka
±ä kÔia ;ejereKq jia;%hla ksjfia flfia msßisÿ lrkjd±hs uj iuÕ idlÉPd fldgigyka lr.ekSug fhduq lrjkak'
11
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj 2(02(02(02(02(0 ( bndo;a ms<sn| úIh lreKq wjfndaO fldgf.k Ôú;hu bndo;hlanjg mßj¾;kh lr,Sug bndo;hka l%udkql+,j" wLKavj ydie,ls,su;aj bgq lrhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu 2(22(22(22(22(2 ((((( bndo;a hkak wjfndaO fldg f.k Ôú;hu bndo;hla njg m;alr .kS'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM, (
� bndo;a hkafkys f;areu yd tys Ndú;h o bÈßm;a lrhs'
� f,!lsl l%shdjla bndo;hla f,i mßj¾;kh lr.ekSu i|yd jQfldkafoais ,ehsia;=.; lrhs'
� bndo;a j¾.SlrKh lr ;sfnkafka flfia±hs meyeÈ,s lrhs'
� bndo;hka flfia ñksia Ôú;h hyuÕg fhduqlrhs o hkak ms<sn|j fidhd n,hs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1 ( � tÈfkod isÿflfrk lghq;=j,ska bka tlla bndo;h;a njg m;alr .kakd whqre isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
� bndo;a ms<sn| YsIHhhska wjfndaO lrf.k we;s lreKq ms<sn| jidlÉPd lrkak'
� my; olajd we;s lreKq mdol fldgf.k idlÉPdfjys fhfokak'
� bndo;a hk moh zwnoZ hk mofhka ìys ù we;'
� .e;a;d ujd we;af;a w,a,dyaj isys lr bndo;a lsÍug úkd wkalsisjlg fkd fõ'
� w,a,dya mkjd we;s ksfhda. wkq.ukh lsÍu bndo;a fõ'
� bndo;hka *¾,a" iqkak;a hk fldgia lsysmhla u iukaú; fõ'
mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPdfjys fh§ lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhhskaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3 ( � iEu lKavdhulgu ;uka idlÉPd l< lreKq bÈßm;a lsÍugwjia:dj ,nd fokak'
� wfkla lKavdhïj,ska ks¾udKd;aul lreKq ,nd.kak' wvqmdvqwe;akï tajd meyeÈ,s lr uÕ fmkajkak'
� my; ±lafjk lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhys fhfokak'
12
� bndo;a hkak isxyf,ka keu§u" wjk; ùu" ms<sme§u f,i w¾:±laúh yel'
� bndo;a hkak zwnoZ hk Od;= m%lD;sfhka ìys ù we;' bndo;a l<hq;af;a w,a,dyag muKls' wm bndo;a l< hq;af;a talhd jk w,a,dyagmuKls' zTnj u ku¢uq' Tnf.ka u msysg m;uq'ZZ ^1(5&
� bndo;a hkak w,a,dya u; we;s wdorfhka Tyqg uq¿ukska u hg;aù l%shd lsÍu olajhs' w,a,dya yd riq,ajrhd fmkajd § we;s oEmuKla bndo;a fõ'
� uQ,sl bndo;hkays i,d;h" ild;a" Wmjdih" yÊ hkdÈh wvx.=fõ' iqka;ka jQ bndo;hkays ÿwd" ;s,dj;=,a l=¾wdka" iold hkdÈhwvx.= fõ'
� .e;a;d tÈfkod Ôú;hu bndo;hlg yerùug jQ fldkafoais bia,dïi,id § we;'
� ñksia Ôú;fha iEu lafIa;%hkays o fï iEu oEys o w,a,dya ydTyqf.a riq,ajrhd mkjd we;s kS;sÍ;s ms<smeo l%shdjka bgq lrk úgtajd bndo;a fõ'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1lKavdhu 1lKavdhu 1lKavdhu 1lKavdhu 1 ( bndo;a hkafkys mq¿,a w¾:h myokak'
lKavdhu 2lKavdhu 2lKavdhu 2lKavdhu 2lKavdhu 2 ( f,!lsl ls%hdjka bndo;hlg mßj¾;kh lsÍfï fldkafoais wjfndaO fldgf.k tajdg WodyrK olajkak'
lKavdhu 3lKavdhu 3lKavdhu 3lKavdhu 3lKavdhu 3 ( bndo;hka flfia j¾. lr we;s o hkak úia;r lrkak'
lKavdhu 4lKavdhu 4lKavdhu 4lKavdhu 4lKavdhu 4 ( bndo;a ñksia Ôú;h flfia hyuÕg fhduq lrkafka o hkak ms<sn| jidlÉPd fldg ,shkak'
f.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhkaf.or mßirfhka
tÈfkod Ôú;h bndo;hla f,ig mßj¾;kh lr.ekSug jQ fldkafoais mjqf,a idudðlhkayd idlÉPd lsÍug fhduq lrkak'
13
ksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;djksmqK;dj 2(02(02(02(02(0 ( bndo;a ms<sn| úIh lreKq wjfndaO fldgf.k Ôú;hu bndo;hlanjg mßj¾;kh lr,Sug bndo;hka l%udkql+,j" wLKavj ydie,ls,su;aj bgq lrhs'
ksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜguksmqK;d uÜgu 2(32(32(32(32(3 ((((( i,d;fhys jeo.;alu yd M, ±k i,d;h fkdlvjd bgq lrhs'
ld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdjld,Éfþo ixLHdj ( 03
bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM,bf.kqï m%;sM, (
� i,d;h bia,dufha uQ,sl j.lSïj,ska b;d jeo.;a neõ i|yka jkidlaIs bÈßm;a lrhs'
� i,d;fhys jeo.;alu idlaIs iuÕ meyeÈ,s lrhs'
� i,d;fhys mdrdhkdjka ±k tajd jkfmd;a lr mdrdhkd lrhs'
� i,d;fhys iEu wjia:djlau ±k tys mdrdhkd l< hq;= mdrdhkdjkabgq lrhs'
� i,d;h w;ayer ±ófuka we;sjk n,mEï ±k i,d;h wLKavj bgqlrhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoiamdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1mshjr 1 ( � zzlshdudfjys m<uqfjka u úuikq ,nkafka i,d;h ms<sn|jhs'.e;a;df.a i,d;h hym;a jqjfyd;a Tyqf.a wfkl=;a wu,hka hym;afõ' th whym;a jqjfyd;a Tyqf.a wfkl=;a wu,hka o whym;afõ'ZZ ^;nrdks& hkqfjka m%ldY lrk y§ih uq¿ukska u ,shdm%o¾Ykh lr YsIHhka thg wdl¾Ykh lrjkak'
� my; olajd we;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPdfjys fhfokak'
� bndo;hkays b;d jeo.;a jkafka i,d;hhs' i,d;h w;ayeroukakd ld*s¾jrfhla fõ' mrf,dfõ § m<uqfjka u úuikq,nkafka Tyqf.a i,d;h ms<sn|jh' fï ms<sn| j w,a-l=¾wdkhyd iqkakdj o fndfyda fia wjOdrKh fldg we;' i,d;hwksjd¾h jQ mqoa.,fhla tu wjia:dfjys th bgq lsÍug ne£isáhs'
mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï ;=klg fnod iEu lKavdhulg u lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhkaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� Èß .ekaúh hq;= lreKq we;akï wfkla lKavdhïj,ska ,nd .kak'
� my; i|yka lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhys fhfokak'
� i,d;h wd.fuys l=¿Kqj,ska tlls' ljfrla th kÕd isgqjkafkao Tyq ;u O¾uh kÕd isgqjQfjla fjhs' ljfrla th w;ayer
14
oukafka o Tyq ;u O¾uh m%;slafIam l< wfhl= jkafkah'
� i,d;h bgq fkdlrkakd wjidk Èkfha zil¾Z hk ksrfhys oukq,nhs' i,d;h w;ayer oukakd mrf,dfjys *s¾wõka" ydudka jeks±ä ld*s¾jreka iuÕ h<s ke.sájkq ,nhs' tla i,d;hla w;ayeÍuish mjq," iem iïm;a yd ish,a, u ke;sùug iu fõ' i,d;hw;ay< whf.a lírh Tyqj ysr lrhs' f,!lsl Ôú;fhys Tyqgw,a,dyaf.a wdrlaIdj wysñ fõ'
� uqia,sïjrfhla ksis fõ,djg i,d;h bgq lrhs'
� i,d;h bgq lrk wdldrh ðír,a ^wff,& kì ^i,a& ;=udKka wmyg lshd ÿkafkah'
� i,d;fhys iEu wjia:djla o tys mdrdhkd l< hq;= oE o kì i,a&;=udKka meyeÈ,s f,i úia;r lr we;af;ah' ta wkqj wm i,d;fhyskS;s Í;s wkq.ukh fldg mdrdhkdjka lgmdvï fldg tajdksishdldrj bgq l< hq;=h'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( ßhd¨iaid,sySka fou< mßj¾;kfhys zzf;d¨yhska isrmamqZZ hk ud;Dldjhgf;a we;s wxl 1040" 1041" 1042" 1043" 1044 y§ihka tl;= lr ,shd.kak'
lKavdhu 2 ( w,a-l=¾wdka 74(38------44 jk f;la we;s jdlHhka lshjd tajd olajk lreKqfonila f,i ,shkak'
lKavdhu 3 ( i,d;h w;ayeÍfï m%;súmdl ilßhshd idysí ,shQ zzf;d¨yhska isrmamqZZ hk.%ka:fhka f.dkq lr ,shkak'
f.or mßirfhka
i,d;fhys wjia:d fmkajk ùäfhda mghla krUd" ta ms<sn| foujqmshka yd idlÉPdfldg ;uka ±k.;a m%Odk ,laIK iïmdokh lsÍug uÕ fmkajkak'
15
ksmqK;dj 2(0 ( bndo;a ms<sn| úIh lreKq wjfndaO fldgf.k Ôú;hg bndo;hlanjg mßj¾;kh lr,Sug bndo;hka l%udkql+,j" wLKavj ydie,ls,su;aj bgq lrhs'
ksmqK;d uÜgu 2(4 ( i,d;fhka miqj lshkq ,nk mdrdhkdjka ±k tajd bgqlrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, (
� i,d;hg miqj mdrdhkd l< hq;= wõrdodhka ±k lg mdvï lrhs'
� fufia wõrdohka mdrdhkd lsÍfuka fndfyda wdksYxi ,efí hkakms<s.kshs'
� kì;=udKka i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej mdrdhkd l< oE wfklawhg;a lshd fohs'
� tu wõrdohkays f;areu ±k wka whg o lshd fohs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej lshk mdrdhkdjka wvx.= jQ igyklaYsIHhka yg m%o¾Ykh lrkak'
� i,d;fhka miqj YsIHhhska mdrdhkd lrkakd wõrdohka l=ula ohkak úpdrd woyia yqjudre lr.kak'
� my; § we;s lreKq mdol fldgf.k idlÉPdfjys fhfokak'
� ;laî¾ ;yaÍud iuÕ i,d;h wdrïN ù i,duh iuÕ wjidkfõ' i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej mdrdhkd l< hq;= iqkak;ajQ wõrdohka iuyrla olakg we;' iqnya" wi¾ i,d;hkag miqmdrdhkd lsÍug úfYaI ÿwdjka olakg we;' tajd kì ^i,a&;=udKka mdrdhkd l< nj olakg ,efí'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï ;=klg fnod iEu lKavdhulg u lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhskaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj bÈßm;a lsÍug bvi,iajkak'
� wfkla lKavdhïj, o ks¾udKd;aul woyia ,nd .kak'
� my; olajd we;s lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhysfhfokak'
� i,d;h bgq lr i,dï §fuka wk;=rej kì ^i,a& ;=udfKdawia;#*sre,a,dya hkqfjka ;=kajrla mdrdhkd l<y'
� kì ^i,a& ;=udKka iEu i,d;hlg u miqj iqíydk,a,dyahkqfjka 33 jrla o w,ayïÿ,s,a,dya hkqfjka 33 jrla o w,a,dyqwlan¾ hkqfjka 33 jrla o mdrdhkd fldg ,d b,dyd b,a,,a,dyaf,i tla jrla mdrdhkd fldg ishhla f,i iïmQ¾K l<y'
16
� kì i,a& ;=udfKda i,d;fhka wk;=rej wdh;=,a l=¾ish mdrdhkdl<y' iEu *¾,a jQ i,d;hla bgq lsÍfuka wk;=rej wdh;=,a l=¾ishmdrdhkd l<fyd;a B<Õ i,d;h jk f;la w,a,dyaf.a wdrlaIdjhgf;a miqjQjkafkah' ^;nrdks&
� wm o i,d;h bgq l< miq mdrdhkd lrkd wõrdohka jeä jeäfhkamdrdhkd lsÍfuka wdksYxi jeä lr.ekSug mq¿jks'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej mdrdhkd lrkakd wõrdoa iuyrla j.= .;lrkak'
^.%ka:h ( msrd¾;ffkma fmaff<" ÿ' wd' 66-73 olajd&
lKavdhu 2 ( kì ^i,a& ;=udKka iqnya" u#ßí i,d;hkag miq mdrdhkd l< wõrdohkaysf;areu iuÕ ,shkak' fft#ld,;a f;d¨fyhska mska ÿwd Tÿfjdaï - fu!,útia' t,a' kõ*¾ ^.*Qß& 2003 jk .%ka:h&
lKavdhu 3 ( i,d;h bgq lsÍfuka wk;=rej mdrdhkd l< hq;= wõrd;hka mdrdhkdlsÍfuka ,efnk m%;sM, ,ehsia;=.; lrkak' ^msrd¾;ffkma fmaff<&
f.or mßirfhka
*¾,a i,d;hlska wk;=rej mdrdhkd l< hq;= wõrdohka lgmdvï lr mdrdhkd lsÍuguÕ fmkajkak'
17
ksmqK;dj 3(0 ( ;ialshd ms<sn| j wjfndaO fldg f.k wOHd;añl hy.=Khka mj;ajd.kshs'
ksmqK;d uÜgu 3(1 ( hy.=K ms<sn| j bia,dóh oDIaáfldaKh ±k tajd ms<smÈhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, ( � w;a;ialshd hkq l=ula o hkak wjfndaO lr.kshs'
� w;a;ialshdfjys jeo.;alu fidhd n,hs'
� w;a;ialshdfjys wruqK meyeÈ,s lrhs'
� w;a;ialshd hkak we;s lr .ekSug wod< l%shdldrlï ms<smÈhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzksiel jYfhka u YÍrfha tla uia ms~la we;' th hym;a jQ úguq¿ YÍrhu hym;a fõ' th whym;a jQ úg uq¿ YÍrhu whym;afõ' ±k.kak' th yoj;hs'ZZ ^nqydß& hk y§ih m%o¾Ykh lrlshjd fmkajd YsIHhkaj thg wdl¾IKh lrjkak'
� my; i|yka ,laIK yqjd ±lafjk mßÈ Tjqka yd idlÉPdfjysfhfokak'
� w;a;ialshl=ka k*aia hkq Ñ;a; mdßY=oaêhhs' bia,dï iEu keu÷ïyd j;dj;aj,ska o ;ialshdj wfmalaId lrhs'
� w,a-l=¾wdkh yd iqkakdyaj ;ialsh;=ka k*aia hkak wjOdrKhlrhs' is; mú;%j ;nd .ekSu uÕska fof,dfjys u ch w;alr.; yel'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rg fnod iEu lKavdhulg u lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPdfjys fh§ lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhkaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj bÈßm;a lsÍug bv i,idfokak'
� wfkla f;dr;=re yd th yd iïnkaO jQ f;dr;=re wfklalKavdhïj,ska ,nd.kak'
� my; olajd we;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPd lrkak'
� w;a;ialshd mdßY=oaO lsÍu hk w¾:h fohs'
-;ialsh;=ka k*aia Ñ;a; mdßY=oaêh hkak olajhs'
- uqia,sïjrekaf.a Ôú;fha Ñ;a; mdßY=oaêh b;d jeo.;a fjhs'
- tu ksid u w,a-l=¾wdkh yd iqkakdyaj th wjOdrKh lrhs' ;jo Ñ;a; mdßY=oaêh we;s lr.ekSug jQ uÕ fmkaùu o ,nd § we;'
�zzk*aih u; o tys uejqïlre u; o tys fyd| yd krl thokajkakd u; o Èõrd mjiñ" ljfrla th msú;=re lr .;af;ao Tyq ksh; jYfhka u ch .;af;ah' ljfrla th ^mdmhkays&j<,d ±ïfuys o ksh; jYfhka mrdchg m;a jQfjla úh'ZZ^91(7--10&
18
� ksh; jYfhka u w,a,dya Tnf.a ndysr fmkqug fyda YÍrhg fydawjOdkh fhduq fkdlrhs' Tyqf.a wjOdkh ysñjkafka Tnf.a is;gh'
� is; mú;% lsÍug ud¾. lsysmhla bia,dï fmkajd § we;' fuhskaiuyrla f,i w,a,dyag wdfoaY lsÍfuka is; mú;% lr ;õySohÔú;fha wkq.ukh lsÍu" wksjd¾h lrk ,o keu÷ï yd j;dj;a"iqkak;a jQ keu÷ï yd j;dj;a" Èla¾" ;s,dj;=,a l=¾wdka" bia;s#*d¾";õnd" ÿwd hkdÈfhys kshe,Su ±laúh yel'
� ±k.kq uek is;g iduh Wodjkafka w,a,dyaj Èla¾ lsÍu uÕskah'
� Ñ;a; mdßY=oaêhg n,mEï we;s lrk oE j,ska je<lS isák f,ibia,dï Wmfoia fohs' w,a,dyag wdfoaY lsÍu" krl is;=ú,s" kslrefKaiel lsÍu" B¾IHdj" fldamh" wdvïnrlu" ffjrh hkdÈh Ñ;a;mdßY=oaêhg n,mEï t,a, lrhs'
� .skak or mq¿iaid oukakd fia B¾IHdj l=i,a ojd ouhs' ^wnq odjqoa&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
bf.kqï M, idOkh we.hSu i|yd iqÿiq we.hSï ks¾Kdhlhka ilid .kak'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( w;a;ialsh;=ka k*aia hkafkys f;areu lreKq olajd myokak'
lKavdhu 2 ( w;a;ialshd hkak wjOdrKh lrk w,a-l=¾wdka jels tys mßj¾;kh iuÕiïmdokh fldg ,shkak'
lKavdhu 3 ( w;a;ialshdj wjOdrKh lrk y§ia iïmdokh fldg ,shkak'
lKavdhu 4 ( w;a;ialshd we;s lrk yd thg n,mdk ,laIK fjka fjka j ,ehsia;=.;lrkak'
f.or mßirfhka
Ñ;a; mdßY=oaêh Yla;su;a lr,Sug ksjfia isÿ l< yels iqÿiq l%shdldrlula ilia fldgl%shdjg kexùug uÕ fmkajkak'
19
ksmqK;dj 3(0 ( ;ialshd ms<sn| j wjfndaO fldg f.k wOHd;añl hy.=Khka mj;ajd.kshs'
ksmqK;d uÜgu 3(2 ( hy.=K ms<sn| j bia,dóh oDIaáfldaKh ±k tajd ms<smÈhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, ( � hy.=Khka yg bia,dï ,nd § we;s jeo.;alu m%ldY lrhs'
� kì i,a& ;=udKkaf.a Ôú;fhka hy.=KO¾u iïnkaO wdo¾Yhka±k m%ldY lrhs'
� wdorh" odkh" mß;Hd.h" wjxlNdjh" hkdÈhg bia,dï ,nd §we;s jeo.;alu ±k m%ldY lrhs'
� mxfÉkaøSh md,kh fldg f.k Ôú;h hyuÕg yrjhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzud hy.=Khka mQ¾K;ajhg m;a lsÍug my< ù we;af;ñ'ZZ wyauoa&hk y§ih flf¾ YsIHhkaf.a wjOdkh fhduq lrjkak'
� my; olajd we;s ,laIK yqjd ±lafjk mßÈ Tjqka iuÕ idlÉPdfjysfhfokak'
� hy.=Khkag bia,dï ,nd § we;s jeo.;alu m%ldY lrhs'
� hy.=KO¾uj,g wdo¾Yhla jQ kì i,a& ;=udKkaf.a Ôú;fhka±k m%ldY lrhs'
� wdorh" odkh" mß;Hd.h" wjxlNdjh hkdÈh bia,dï ,nd §we;s jeo.;alu ±k m%ldY lrhs'
� mxfÉkaøSh md,kh fldg f.k Ôú;h hyuÕg yrjhs'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnokak'
� iEu lKavdhulg u lKavdhï .fõIK m;%sldjla ,nd fokak'
� ,sùug fld<" mdg mEka hkdÈh wjYH lKavdhïj,g ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhskaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh lr Èß .kajkak'
� mka;sfhys jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,i mjikak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;ukaf.a l%shdldrlï bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� wu;r lreKq wfkl=;a lKavdhïj,ska ,nd.kak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� kì i,a& ;=uka hy.=K imsß ;eke;a;l= f,i w,a-l=¾wdkhy÷kajdfohs'
� zzi;HjYfhka u ^kì;=uks& Tn hym;a ^W;=ï jQ& .;s.=Kwe;af;l= jkafkahZZ ^64(4&
� wdhSId r<s& ;=ñh i|yka lrk úg kì;=udKkaf.a .;s mej;=ïl=¾-wdkhu jQfõhehs mejiqjdh' uqia,sï&
20
� kì i,a& ;=ukaj l=vd l< mgka u wiaidosla i;Hjka;hd& yd w,awóka ^úYajdijka;hd& f,i ckhd úiska m%Yxid lrk ,§'
� foaj úYajdifhys msßmqka jQ uq#ókajreka .;s meje;=ïj,ska W;=ïjQfjla fjhs' ^wnQ odjqoa&
� wdorh" oka§u" mß;Hd.h yd wjxl Ndjh hkdÈhg fndfydawdo¾Yhka kì ^i,a& ;=ukaf.a Ôú;h W.kajhs'
� flfkl= ;j flfkl=g lreKdj ±laùfï §" ohdj ±laùfï § owdorh ±laùfï § o i;Hjka; jQ foaj úYajdijka;hskaj tla isrerlfldgia f,i Tn olskafkah' isrefrys tla wjhjhla wikSm jkafkao ta iuÕu wfkl=;a wjhjhka o tla j& fkd ksod wjÈj isákafkah'mxfÉkaøshka wdrlaId lr .ekSu foaj ;Dma;sh ,nd fokafkah'^nqydß&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( hy.=K yd iïnkaO l=¾-wdka jels ,shkak'
lKavdhu 2 ( hy.=K yd iïnkaO y§ihka ,shkak'
lKavdhu 3 ( wdorh" oka§u" mß;Hd.h yd wjxlNdjh hk .=Khka ms<smeo Ôj;aùfïwjYH;djh úia;r lrkak'
lKavdhu 4 ( mxfÉkaøshka wdrlaId lr.ekSu uÕska ,efnkakdjQ wdksYxi ,ehsia;= .;lrkak'
f.or mßirfhka
hy.=Khka j¾Okh lsÍu i|yd ksfjia mßirh ;=< yd mdie,a mßirh ;=< ms<smeÈhhq;= l%shdldrlï folla l%shdjg kexùug uÕ fmkajkak'
21
ksmqK;dj 3(0 ( ;ialshd ms<sn| j wjfndaO fldg f.k wOHd;añl hy.=Khka mj;ajd.kshs'
ksmqK;d uÜgu 3(3 ( wOHd;añl oshqKqj we;slr .ekSug wod< l%ufõoh l=¾wdkh" yoSiauQ,dY%hka uÕska jgydf.k tA wkqj Ôú;h yev.iajd .kS'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m, ( � wOHd;añl oshqKqj we;slr .ekSfï wjYH;djh ±k m%ldY lrhs'
� w,a l=¾wdkhys yd yoSihkays wOHd;añl oshqKqj we;slr .ekSfïioyd m%ldY lr we;s l%ufõohka wjfndaO lrf.k lghq;= lrhs'
� wOHd;añl oshqKqj ioyd bya,dia" ;õnd" jr#" iqyqoa hkak Wmldrjk wdldrh jgyd .kS'
� wOHd;añl oshqKqj ioyd wjYHh wx.hka oek tA wkqj lghq;=lrhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzyslaófuka lghq;= lrk uqia,sï ;ek;a;d iEu úgu uyd mdmhkagìhù iq¿ mdmhkaf.ka mjd je<lS isáhs'ZZ ^;nrdks& hk y§ihflf¾ YsIHhkaf.a wjOdkh fhduq lrjkak'
� my; olajd we;s ,laIK yqjd ±lafjk mßÈ Tjqka iuÕ idlÉPdfjysfhfokak'
� wOHd;auh fmdaIKh lrkakdjQ úúO .=Kdxhka yd b.ekaùïbia,duh bosrsm;a lrhs'
� i,*qia id,sySkajreka wOHd;auh yslaujd .ekSu i|yd fuub.ekaùï wkq.ukh l<y'
� tAjd wmo wkq.ukh lr wmf.A wOHd;auh msrsisÿ lr.; hq;=h'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnokak'
� iEu lKavdhulg u lKavdhï .fõIK m;%sldjla ,nd fokak'
� ,sùug fld<" mdg mEka hkdÈh wjYH lKavdhïj,g ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhskaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh lr Èß .kajkak'
� mka;sfhys jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,i mjikak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;ukaf.a l%shdldrlï bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� wu;r lreKq wfkl=;a lKavdhïj,ska ,nd.kak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� wOHd;auh fmdaIKh lrkakdj .=Kdx.hka lSmhla we;'
� fuhska bya,dia" ;õnd" jr#" iqyqoa hkak uQ,slfõ'
� iel iys; oE w;yer oeóu jr# kïfõ'
22
� zzTng iel isf;k oE w;yer iel we;s fkdjk oE wkq.ukhlrkqZZ wyauoa&
� zyslaófuka lghq;= lrk uqia,sï ;ek;a;d iEu úgu uyd mdmhkagìhù iq¿ mdmhkaf.ka mjd je<lS isáhs'ZZ ^;nrdks&
� f,!lsl we,S .e,Sï j,ska wE;a ùu ir, osúhla we;s lrhs' foúhkaf.a
wK iïmQ¾Khka ms<sf.k lghq;= lsrSu" f,!lsldYdj isf;ka bj;a
lr wjidk oskh ms<sn|jQ is;=ú,af,ka cSj;aùu iqyqoa kïfõ' f,!lsl
we,S .e,Sï j,ska wE;a ùu bia,duh ms<s.;a;o ;mia osúh bia,duh
m%;slafIam lrhs'
� zzf,!lsl we,S .e,Sï j,ska wE;a ù isákq' w,a,dya Tng wdorh
lrkq we;' ñksiqka i;=j ;sfnk oE flrys wjYH;djh ke;af;l=f,i isákq' ñksiqka Tng wdorh lrkq we;' ZZ^bnqkq udcd&
� zzbya,dia hkq msrsisÿ fÉ;kdj hkakhs' ps;a; mdrsY=oaOsh hkakhs'
ps;a; mdrsY=oaOsh hkak l%shdjkaf.a ch.%ydKhg uÕ fmkajhs'
l%shdjka ish,a, fÉ;kdj u; mokï fõ'ZZ^nqydrs&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( bya,dia hkak myod tA iïnkaO l=¾-wdka jels ,shkak'
lKavdhu 2 ( jr# hkak myod tA iïnkaO isÿùï folla ,shkak'
lKavdhu 3 ( f,!lsl we,S .e,Sï j,ska wE;a ùfï wjYH;djh úia;r lrkak'
lKavdhu 4 ( l%shdjka ish,a, fÉ;kdj u; mokï fõ hkak myokak'
f.or mßirfhka
yslaóu" ps;a; mdrsY=oaOnj" f,!lsl we,S .e,Sï j,ska wE;a ùu ;yjqrel< yels wdldrhg
f.or mrsirfha we;s l<yels fjkialï j.=.; lsÍug fhduqlrkak'
23
ksmqK;dj 4 (0 bia,dufha uQ,dY%hka ms<sn| meyeÈ,s oekqu ,nd ta wkqj Ôjk l%uh
ilia lr .kshss'
ksmqK;d uÜgu 4'2 ( jySj, jeo.;alu jgyd f.k th f.k yer olajhs
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � jyS hkafkys w¾:l:kh oek mjihs'
� ñksia oekqu yd jyS w;r fjkialï oek mjihs'
� jySj, jeo.;alu oek tys WmfoaYhka wkq.ukh lrhs'
� jyS my< lrkq ,enQ wdldrh yd tys wldr f.dkq lr mjihs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzñksiqks! Tnf.a foúhkaf.ka ieneúkau ysf;damfoaYhla meñK
we;' Tnf.a yoj;aj, we;s frda.j,g th ÈjH T!IOhls' ;jo th
úYajdi lrkakkag Rcq ud¾.h fmkajkakla o odhdohla o jkafkah'
^10(57& hk w,al=¾wdka jdlHh mka;sfha isák YsIHhfhl= ,jd
lshjkakg i,iajd thg wka isiqkaj wid isákakg fhduq lrkak'
� th .ek isiqkaf.ka wid woyia yqjudre lr.kak
� my; i|yka lreKq we;=<;a lr .ksñka idlÉPdjl fhfokak'
� jla;Djrekag w,a,dya úiska ,nd fok ,o wd.ñl mKsúvhjyS jkafkah' ñksia oekqfuka th fjkia jkafkah' ñksidf.a
uQ,sl m%Yakj,g th ms<s;=re imhhs' jla;Djrekag úúO l%uj,ska
jyS my< lrkq ,efí' jyS wdldr follg fnod olajkq ,efí'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tlatla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksßlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj úia;r bÈßm;a lsÍug wjia:dj
,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak
� my; lreKq flakao% .; fldg iudf,dapkh lrkak'
� ñksia Ñka;khg mßndysrjQ o" iod mj;skakdjQ o" w,a,dyaf.a
m%ldYk jyS jkafkah'
� tla tla uejqïj,g ysñ ,laIK" l%shdldrlï wdÈh wkqj jyS
,enqK o jla;Dkajrekag th b;d Wiia ;;a;ajhlska w,a,dyaf.a
jdlHh jYfhka my< flf¾'
24
� ñksid hkq ljfrla o@ m%mxph yd tys miqmiska we;s ryi l=ulao@ tys wdrïNh" wjidkh l=ula o@ ukqIH ðú;fha wruqK
l=ula o@ wjidkfha ñksid hkafka fld;ekg o@ jeks m%Yakj,g
ksjerÈ ms<s;=r ,nd fokqfha jyS muKs
� Rcqj wd.ñl mKsúv my< lrkq ,eîu" ;srhg miqmiska isg
wd.ñl mKsúv my< lrkq ,eîu iy u,dhsldjrfhl= uÕskawd.ñl mKsúv my< lrkq ,eîu wdÈh jyS my< lrkq ,nk
wdldr fõ'
� jyS u;aÆõ" jyS .hsre u;aÆõ hk wdldr follg jyS j¾.
flf¾'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( jyS hk jpkfha w¾:l:kh fidh ,shd olajkak
lKavdhu 2 ( ksjerÈ ;Skaÿ ,nd Èh yelafla jyS uÕska muKs hkak idOl iys;j ,shd
olajkak
lKavdhu 3 ( jyS my< lrkq ,enQ wjia:dj, kì ^i,a& ;=ud fj;ska olakg ,enQ
fjkialï WodyrK iys;j ,shd olajkak
lKavdhu 4 ( kìjrekag jyS my< lrkq ,enQ wdldr WodyrK iys;j ,shd olajkak
f.or mßirfhka
kì ^i,a& ;=udg jyS my<jQ m%:u wjia:dj foudmshka iuÕ idlÉPd lr tA iïnkaO
foudmsh woyia ,sùug fhduq lrjkak'
25
ksmqK;dj 4(0 bia,dufha uQ,dY%hka ms<sn| meyeÈ,s oekqu ,nd ta wkqj Ôjk
l%uh ilia lr .kshss'
ksmqK;d uÜgu 4 2( w,a l=¾wdkh my< lrkq ,en" f.dkq l< b;sydih úia;rd;auljmjihs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � foõf,dúka kì ^i,a& ;=ud fj; w,al=¾wdkh my< lrkq ,enQ
mshjr oek th mjihs'
� w,al=¾wdkh fldgia jYfhka my< lrkq ,eîug fya;= oek th
úia;r lrhs'
� w,al=¾wdkh wdrlaId lrkq ,enQ b;sydih oek th wdrlaIdlsÍfï jEhfuys fhfohs'
� kì i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId lrkq ,enQ wdldrh
oek mjihs'
� wnQnla¾ r<s&" Wiaudka r<s& ld,j, w,al=¾wdkh f.dkq l< wdldr
w;r fjkialï oek mjihs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzieneúkau wmh w,al=¾wdkh my< lf<a" wmh th wdrlaId
lrkafkaZZ hk w,al=¾wdka jdlHh mka;sfha isák YsIHhfhl=,jd lshjkakg i,iajd thg wka isiqkaj wid isákakg fhduq
lrkak'
� th .ek isiqkaf.ka lreKq úuid woyia yqjudre lr.kak'
� my; lreKq flakao% fldg idlÉPd lrkak'
� w,al=¾wdkh úúO mshjr Tiafia my< lrkq ,enQ wd.uls' tys
wdrlaIdj w,a,dya iy;sl lr we;' úúO wdldr j,ska w,al=¾wdkh
wdrlaId lrkq ,nkafkah' th f,daljdiSkag uÕ fmkajhs'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tla tla lKavdhug lKavdhï
.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak'
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksßlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak
� my; lreKq flakao% .; fldg iudf,dapkh lrkak
26
� w,al=¾wdkh ,õyq,a uya*Q,a ys iïmQ¾K jYfhkau igyka lrk,È' ,õyq,a uya*q,a ys isg my< wyig iïmQ¾K jYfhkau my<
lrk ,È' ls%'j' 610 isg kì uqyïuoa ^i,a& ;=udg jir 23l
ld,hla uq¿,af,a my< lrkq ,en iïmQ¾K lrk ,È'
� w,al=¾wdkh kì i,a& ;=udg my< lrkq ,enqfõ fldgia jYfhks'
� kì ^i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId lrk ,oafoa
,shd ;eîfuka yd jkfmd;a lsÍfuks'
� wnQnla¾ ^r<s& ;=udf.a ld,fha th .%ka:drEV lr wdrlaId lrk
,È'
� Wiaudka r<s& ;=udf.a ld,fha §" iuQy jYfhka mdrdhkh lsÍfuka
yd msgm;a idod .ekSfuka wdrlaId lrk ,È'
� idudkH Ôú;fha § ms<sme§fuka o w,al=¾wdkh iEuld,jljdkqj, § u wdrlaId lrkq ,nkafkah'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( w,al=¾wdkh my<lrkq ,enQ mshjr oek tajd ,shd olajkak'
lKavdhu 2 ( kì i,a& ;=udf.a ld,fha w,al=¾wdkh wdrlaId lsÍu i|yd wkq.ukh l<
mshjr f.kq lr ,shkak'
lKavdhu 3 ( w,al=¾wdkh .%ka:drEG lsÍfï wjYH;djh wnQnla¾ r<s& ;=udf.a ld,fha §"
mek ke.Sug fya;= jQ lreKq f.dkq lr ,shkak'
lKavdhu 4 ( Wiaudka r<s& ;=udf.a ld,fha § ck;dj iuQy jYfhka l=¾wdkh mdrdhkh
lsÍug ie,iaúfï wjYH;djh mek ke.Sug n,mE fya;= idlÉPd lr
,shkak'
f.or mßirfhka
ksjfia ;sfnk w,a-l=¾wdka msgm;a uqøKhg wod< f;dr;=re /ia lrjkak'
27
ksmqK;dj 4(0 bia,dufha uQ,dY%hka ms<sn| meyeÈ,s oekqu ,nd ta wkqj Ôjk
l%uh ilia lr .kshss'
ksmqK;d uÜgu 4 3( iqkakd ys jeo.;alu jgyd f.k idOl iuÕ bÈßm;alrhs
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � iqkakdj oek tys wjYH;djh idOl iuÕ bÈßm;a lrhs'
� bia,duh l%shd;aul lsÍug iqkakd wjYHh nj ms<s.kshs'
� iqkakd ys jeo.;alu jgydf.k th ish Ôú;fha wkq.ukh lrhs'
� w,al=¾wdkh yd wiaiqkakd w;r iïnkaO;djh f.k yer olajhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia :
mshjr 1 ( � zzkì;=uks" mjikak! Tn w,a,dyag wdorh lrkafka kï udwkq.ukh lrkak' w,a,dya Tng wdorh lrhs' Tfí mõ iud lrhs';jo iudj fokakd yd lreKdjka;hd h'ZZ
� th .ek isiqkaf.ka lreKq úuid woyia yqjudre lr.kak'
� my; lreKq flakao% fldg idlÉPd lrkak'
� bia,dufha m%d:ñl uQ,dY%hka w;r iqkakdj o tlls'
iqkakd hkq kì ^i,a& ;=udf.a ðjk l%uh jkafkah'
w,al=¾wdkh yd w,ay§ih iqkakd ys jeo.;alu f.kyer olajhs'
iqkakd ys wjYH;djh tys jeo.;alu f.kyer olajkakls'
iyndjreka" ;dìBkajreka" ;nW;a ;dìBkajreka " budïjrekafuu lreKq iïnkaOfhka oelajQ Wjukdj tys jeo.;alugkso¾Ykhls'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tla tla lKavdhug lKavdhï
.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak'
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksßlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak'
� my; lreKq flakao% .; fldg iudf,dapkh lrkak'
� kì i,a & ;=ud l<" lS yd wkqu; l< foa" t;=udf.a .=Kdx.hka"j¾Kkd hkdÈh iqkakd fyj;a y§ia hk moj,ska i|yka fõ'
28
� w,al=¾wdkh iqkakd ys jeo.;alu .ek fufia lshhs' zz^wmf.a&ÿ;hdKka Tng ,nd ÿka foa Tn ^ys;i;=áka& ndr .kak' t;=udl=ula Tng je<lajQfha o thska je<lS isákak'ZZ ^59(7&
� iqkakd tys jeo.;alu .ek fufia olajhs ' zzuu Tng lreKqfolla yer hñ' Tn tajd wkq.ukh lrk ;dla l,a fkduÕfkd hkafka h' tajd w,al=¾wdkh yd uf.a l%shd ms<sfj, jkafkah'ZZ^uqj;a;d&
� w,al=¾wdkh jgyd .ekSug iqkakd wjYHjk fyhska thjeo.;ajkafkah' WodyrKh ( i,d;h bgqlrk wdldrh'
� iydndjre y§ia bf.k.kakg" tajd iq/lSug" tajd me;srùug"wkq.ukh lsÍug yd ksr;ùug oelajQ Wkkaÿj y§iays jeo.;aluf.k yer olajhs'
� y§iaj, budïjre y§ia tla/ialr f.dkqlsÍug yd .%ka:drEVlsÍug .;a jEhï yd y§iays mdßY=oaO;djh wdrlaId lsÍug .;ajEhï iqkakdys jeo.;alu fmkajd fokafkah'
� bia,dóh Ôjk l%uh l%shd;aul úh hq;= wdldrh iqkakd fmkajdfokafkah hk lreK ksid o th jeo.;a jkafkah'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( w,a y§iaj, jeo.;alu lshdmdk l=¾wdka jdlH folla ,shkak'
lKavdhu 2 ( w,a y§iaj, jeo.;alu lshdmdk y§ia jdlH folla ,shkak'
lKavdhu 3 ( w,a l=¾wdkh jgyd .ekSug y§ia wdOdr jk wdldrh oelaùug WodyrKfolla ,shkak'
lKavdhu 4 ( bia,dóh Ôjk l%uh l%shd;aul úh hq;= wdldrh oelaùug y§ia wjYH njhkakg WodyrK folla ,shkak'
f.or mßirfhka
;u tÈfkod l%shdjkays§ y§ia ys idOl fijq wjia:d foudmshka iuÕ idlÉPd lrtjd igyka lr.ekSug fhduq lrkak'
29
ksmqK;dj 4(0 bia,dufha uQ,dY%hka ms<sn| meyeÈ,s oekqu ,nd ta wkqj Ôjk
l%uh ilia lr .kshss'
ksmqK;d uÜgu 4 4( oaú;Shl uQ,dY%hka jk bÊud" lshdia" wdÈfhys m%fhdack meyeÈ,slr lshhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � kùk .egÆ úi£ug bÊud iy lshdia jeo.;ajk nj mjihs'
� bÊ;sydoa j¾Okhg bÊud yd lshdia wjYH nj ms<s.kshs'
� bÊud yd lshdia mokï lr ,nd.;a úi÷ï tajd wka whg o mjihs'
� bÊud yd lshdia w;r fjkialï f.k yer olajhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � kùk hq.fha olakg we;s iuyr .eg¨ .ek isiqkaf.ka úuid tajdms<sn|j w,al=¾wdkfha iy y§ifha ia:djrh flfia oek .kafkaoehs isiqkaf.ka úuid nqoaê l,ïnkh isÿlr isiqkaf.a wjOdkh,nd .kak'
� my; i|yka lreKq u;= lrk wkaoñka Tjqka iuÕ idlÉPd lrkak'
� bÊud iy lshdia hkq bÊ;sydoa uÕska ,enQ uQ,dY%hkah'
fïjd ,nd.kafka l=¾wdkh iy iqkakd mokï lrf.kh'
� uqÊ;ysoajre talu;slj ,nd ÿka ;Skaÿ bÊud hkqfjka ye¢kafõ'
� kS;sfhka olajk lreKla kS;sfhka olajd ke;s lreKla iu.tys fmdÿ ,laIK mokï lrf.k iïnkaO lsÍu lshdia hkqfjkay÷kajhs
� kùk .egÆ úi£ug oaú;Sh uQ,dY% Woõ fõ'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tlatla lKavdhug lKavdhï
.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak'
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksßlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak'
� my; lreKq flakao% lr .ksñka iudf,dapkh lrkak'
� w,al=¾wdkh iy w,ay§ih iaÒr jYfhka ms<s;=re imhd ke;slreKqj,g bÊ;sydoa uÕska úi÷ï ,nd fokq ,nkafkah'
30
� w,al=¾wdkfha ^14(115& ^2(143& ^4(83& hk jpk o zzuf.a iudchjerÈ lreKqj, § tl;= fkdfj;shsZZ ;s¾ñÈ& hk y§ih o" bÊudjgidOl jYfhka mj;s'
� bÊudjg ks¾Kdhl we;'
� bÊud úúO whqßka j¾. flf¾'
� w,al=¾wdkfha 47(10& 45(21& 38(28& 39(9& jeks jpk o" zzw,a,dyajgbgql< hq;= Kh f,dfõ KhgZZ iïnkaO lr kì ^i,a& ;=ud lSy§ih o" lshdia o wkqu; lrhs'
� lshdia isÿùug wia,a" *r#" b,a,;a" yqql+ï hk rel+ka we;'
� bÊud iuqy l%shdldrlula jk w;r lshdia iuQy jYfhka yd;ksj isÿúh yelsh'
� lshdia hkak wõ,d" uqidú" woakd hehs j¾. ;=klg fnod i,lkq,efí'
� u¾,yd uq¾i,d" W¾*q" bia;siaydí" bia;syaidka" lõÆia iydì"IrdbW" id*sld hk úúO oaú;Shl uQ,dY% olakg we;'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( bÊudjg wod< w¾:l:kh i|yka lr thg wod< w,al=¾wdka iy w,ay§iaj,idOl tlsfkl ,shkak'
lKavdhu 2 ( lshdiag wod< w¾:l:kh i|yka lr thg wod< w,al=¾wdka iy w,ay§iaj,idOl tlsfkl ,shkak'
lKavdhu 3 ( lshdiays rel+ka i|yka lrkak'
lKavdhu 4 ( bÊud iy lshdia ys ;SrKj,g WodyrK fol ne.ska i|yka lrkak'
f.or mßirfhka
bÊud ke;s kï lshdia uÕska ,ndÿka wd.ñl úi÷ula foudmsh iydhfhka ,sùug
i,iajkak'
31
ksmqK;dj 5(0 kì ^i,a& ;=udf.a;a l=,*dW¾ rdYsÿkajrekaf.a Ôjk l%uh jgyd.ekSu iy Y%S ,xldj uqia,sïjrekaf.a b;sydih iy Tjqkaf.a cd;slodhl;ajh úia;rd;aulj wjfndaO lrf.k wka whg o mjihs'
ksmqK;d uÜgu 5'1( bia,duhg mQ¾jld,Sk iudcfha b;sydih meyeÈ,s j mjihs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � bia,duhg fmr wrdìfha iudc ;;a;ajh .ek mjihs '
� bia,duhg fmr wrdìfha wd.ñl ;;a;ajh miqld,sk ;;a;ajhiuÕ ii|hs'
� bia,duhg fmr wrdìfha mjq,a jHqyh bia,duh iu. ii|hs'
� bia,duhg fmr wrdìfha wrdì NdIdjg ysñ ;;a;ajh .ek mjihs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � zzñksiqks! Tn ieu ienúkau tlu msßñhdf.ka iy tlu.eyeKshf.ka ueõfjuq' miqj flfkla wfkla wh y÷kd.ekSumsKsi cd;ska yd f.da;%hka jYfhka m;a lf<uq' tksid Tnf.kaflfkla wkawhg jvd Wiia hehs wdvïnr ùu i|yd fkdfõ&tfy;a Tfnka ljfrla ìh ne;s we;s whl= jkafka o Tyqh w,a,dyaf.aia:dkfhys f.!rjh ,nkafka' ieneúkau w,a,dya ish,a, o;a ydish¨ {dkhka we;a;dh' 49-(10& hk w,al=¾wdka jdlHh mka;sfhabÈßm;ajk YsIHhfhl= ,jd lshjkakg i,iajd wka isiqkag thwid isàug fhduq lrjkak'
� my; i|yka lreKq u;= lrk wkaoñka Tjqka iuÕ idlÉPd lrkak
� bia,duhg fmr meje;s hq.h cdys,shd hq.h kï jkafkah'
� cdys,shd hq.fha ckfhda §¾> ld,hla ;siafia kqnqõj;a fkd,enq;;a;ajhl Ôj;a jQy'
� Tjqkaf.ka nyq;rhla ,shkakg fyda lshjkakg fkdo;a Wïñkaúh'
� Tjqkaf.a fm!oa.,sl" mjq,a yd iudc ;;a;ajhkays w{dkh ms<sìUqúh'
� l#ndj ;snqK o" bírdysï ^wff,& ;=ud wkqiaurKh lrkq,enqj o bia,dóh mokula tys fkdúh'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tlatla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksßlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï lsÍug wjia:dj,nd fokak
32
� my; lreKq flakao% lr .ksñka iudf,dapkh lrkak'
� bia,duhg l,ska wrdì iudch f.da;%hka jYfhka fn§ ;snqKs'fIhslajre f.da;%hkag kdhl;ajh f.k l%shd l<y'
� f.da;%hka w;r wLKav igka yd hqoaO meje;=Ks'
� iaffjßNdjhg we;s leue;a;" pdïnj" ùr;ajh" fmdfrdkaÿbgqlsrSu" wuq;a;kag ie,lSu jeks hym;a .=Kdx. Tjqk;rmeje;=Ks'
� iQÿj" iqrdj" uxmeyeÍu" fmd<sh" ia;%S ¥IKh"jxpdj wdÈ ÿ¾.=Khkao me;sr ;snqKs'
� Tjqka w;r lsisu wd.ñl úYajdihla fyda wd.ñl ms<sme§ulafkdùh'ms<su jkaokdj" l#ndj jkaokd lsÍu" jeks ms<sfj;ameje;=Ks' hqfoõ" l%sia;shdks yd ucQish ckhd wrdìfha udhsïj,wvqjYfhka cSj;a úh'
� wrdì ckhd w;r ish NdIdj flfrys oeä we,aula úh' iudcfhalùkag Wiia ;ekla ysñ úh'
� idudkHfhka ldka;djka whs;sjdislï wysñ ;;a;ajhl Ôj;aúh'
� mjq,a ixúOdkh i|yd lsisÿ úêu;a njla fkdùh' úúO wúêu;aújdy l%u meje;=Ks'
� fndfyda fokd tfår Ôú;hla f.jqy' ulaldfõ Ôj;a jQ whfjf<÷ka úh'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( bia,duhg fmr wrdìfha wd.ñl ;;a;ajh .ek fmd;a m;a uÕska jeo.;alreKq oek ,ehsia;= .; lrkak'
lKavdhu 2 ( bia,duhg fmr wrdìfha mjq,a jHqyh bia,dóh mjq,a jHqyh iuÕ ii|ñkaj.=jla ilia lrkak'
lKavdhu 3 ( bia,duhg fmr wrdìfha wrdì NdIdjg ,nd § ;snQ ;;a;ajh bia,duhgmiqj ,ndÿka jeo.;alu iuÕ ii|kak'
lKavdhu 4 ( bia,duhg fmr wrdìfha mej;s f.da;% ieliafuys iudc jeo.;alu fy<sjklreKq bÈßm;a lsÍu'
f.or mßirfhka (
j;auk mj;sk cdys,Shshd .=Kdx. foudmshka iuÕ idlÉPd lr ,sùug bv ,nd
fokak'
33
ksmqK;dj 5(0 kì i,a& ;=udf.a;a l=,*dW¾ rdYsÿkajrekaf.a Ôjk l%uh jgyd .ekSu
iy ,dxlsl uqia,sïjrekaf.a b;sydih iy Tjqka f.a cd;sl odhl;ajh
úia;rd;aulj wjfndaO lrf.k wka whg o mjihs'
ksmqK;d uÜgu 5'2( bia,du wd.fï meñKSu ksid we;s jq iudc fjkialï úia;r lrhs
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � iudc fjkialu wksjd¾hh nj jgydf.k mjihs
� iudc fjkialu isÿjk l%shdms<sfj< f.k yer olajhs
� bia,dï flfia iudc fjkialï we;s l<d o hkak ,ehsia;= .;lrhs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia
mshjr 1 ( � f;dr;=re f.dkqfjys we;s foh mka;sfha isák YsIHhfhl= ,jdy`v k.d lshjkakg i,iajd wka isiqkag th wid isàug wjia:dji,iajkak'
� my; i|yka lreKq u;= lrk wkaoñka Tjqka iuÕ idlÉPd lrkak
� bia,duh y÷kajd fokq ,enQ wjia:dfõ§ wrdìfha ixúOdkd;auliudc jHqyhla ;snqfKa ke;'
� f.da;%sl jYfhka fn§ fjkajqKq iudc ldKav olakg ,enqKs'
� kìjrfhl= úiska isÿl< hq;= uÕfmkaùu fyda m%;sixialrKfyda isÿfkdù ;snqKs'
� fïjd neyer lsÍug foúhkaf.a uÕfmkaùula wjYH jqfhah'
� uqyïuoa ^i,a& ;=udf.a meñKSu tu ld¾hh blauka lf<ah'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tlatla lKavdhug lKavdhï
.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak'
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksrSlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak'
� my; lreKq flakao% .; fldg iudf,dapkh lrkak'
� kì ^i,a& ;=ud m%:ufhka ;ks mqoa.,hska fjkialïj,g fhduqlf<ah'
� thska úYajdijka; hym;a p¾hdjka yd iudc ysff;ISnjwe;s mqoa.hska ìysúh'
34
� kì;=udfKda ulaldfõ iudc mßirh bia,duh n,dfmdfrd;a;=jQiudc jHqyhg jdisodhs fkdjQ ksid u§kdjg ysÊr;a .shy'
� iudc mßj¾;khg iqÿiq mßirhla u§kdfõ úh'
� lDIsl¾u iudch" uqydðßkajrekaf.a meñKSu" hqfoõ iudchyd u§kd ck;djf.a ,laIKhka iudc mßj¾;khg jdisodhstlla úh'
� úYajdifha isoaOdka;h mokï lrf.k iudc fjkialu l%ul%ñlj f.dvk.k ,È'
� jys iudc úm¾hdih we;s lsÍfï moku úh'
� kdhl;ajhg lSlreùu" ksoyi" iudkd;aul;djh"ifydaorl;ajh" hkdÈh uiaðo uÕska l%shdjg kxjd iudcfjkialug uÕfmkajk ,È'
� f.da;%fha iïnkaO;djhg Tíng f.dia m%;sm;a;s iïnkaO;djhfmkajd § fuka iudc úm¾hdihg u. mEÿfkah'
� iudc j.lSï yd jys uÕska ,enqKq wkqu;hk iy m%;slafIamlsÍï ksid iudc úm¾hdi we;s lf<ah'
� rch u.ska ie<iqïlsÍfuka" l%shd;aul lsÍfuka yd wëlaIKhlsÍfuka iudc fjkialï ia:dms; flreKs'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
f;dr;=re f.dkqjbia,duh ms<s.ekSfuka ;u iudc l%shdldrlï o iïnkaO;djka o kS;suh iSudjkag hg;afkdjk keUqre;dj,ska fjkialsÍug wrdìkag isÿúh' Tjqkaf.a Ôú;fha iEu wxYhlau fjkial<hq;= tajd úh' wpdr O¾u" mqreÿ mqyqKq" ksod.ekSu iy wjÈùu" lEu" îu" újdyh" Èlalidoh"ñ, § .ekSu" úlsKSu jeks ish¿ lreKq iïnkaOfhka fufiau úh'
ñksid md,kh lrkq ,nkafka Tyqf.a isß;a úß;a yd mqreÿ mqyqKq u.sks' mrK isß;aúß;a w;yeroeóu;a w¨;a isß;aúß;a wkq.ukh lsÍu;a t;rï myiq lreKla fkdfõ' tfy;a bia,duhje<|.;a whf.a yo;=< bia,dï we;s l< w;suy;a n,mEï ksid bia,duhg l,ska ;snq ishÆpdß;% jdß;% neyer lr bia,dóh .;s ,laIK tys ish¨ wx.hka iuÕ ms<s.ekSu Tjqkg t;rïwiSre lreKla fkdùh' talhdjQ w,a,dya muKla keuÈk isß;g fhduqjqKq Tjqyq ;u iudc"wd¾:sl l%shdldrlï ish,a, foúhkaf.a leu;af;a m%ñ;shkag wkqj mj;ajdf.k .shy'ulaksidoh;a bia,duhg wkqj keuÿu we;=`: ish¨ ld¾hhka w,a,dya fjkqfjkau bgql< hq;=nj i|yka jk ksidh'
^uQ,dY%h ( bffr;+o¾ ld,;a;= u§kd iuQyï&
35
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( bia,dï iudc mßj¾;kh we;s lsÍug fmr wrdìfha olakg ;snqKq iudc;;a;ajh fláfhka fmkaúh yels mßÈ kdgHhla ilia lrkak'
lKavdhu 2 ( ulaldfõ iudc mßj¾;kh isÿjq wldrh wo ;ks mqoa.,hska flakaføldgWodyrK iys;j ,shd olajkak'
lKavdhu 3 ( u§kdfõ iudc mßj¾;kh isÿjQ wdldrh w,al=¾wdka wdh;hka ;=<ska ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 4 ( Tnf.a m%foaYh ;=< iudc úm¾hdi we;s úh hq;= o@ hkakg fya;= mqj;a m;am%jD;a;shla u.ska olajd w;a fmd;la ilia lrkak'
f.or mßirfhka
fuf;la W.;a bia,dï mdvï fya;=fjka Tnf.a ksjfia isÿjQ fjkialï ,sùugfhduq lrkak'
36
ksmqK;dj 5'0 ( kì ^i,a& ;=udf.a;a l=,*dW¾ rdYsÿkajrekaf.a Ôjk l%uh jgyd.ekSu iy ,dxlsl uqia,sïjrekaf.a b;sydih iy Tjqka f.a cd;slodhl;ajh úia;rd;aulj wjfndaO lrf.k wka whg o mjihs'
ksmqK;d uÜgu 5'3( ulalu yd u§kd ld,fha o#jd b;sydih yd uqyqK ÿka wNsfhda.hkamyod lshhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � kì ^i,a& ;=udf.a o#jd l%uh meyeÈ,s lrhs'
� kì ^i,a& ;=udf.a iy uq,a ld,Sk uqia,sïjre o#jd wjia:dfõ§uqyqK ÿka wNsfhda. yÿkdf.k meyeÈ,s lrhs'
� ulald o#jdj iy u§kdfõ o#jd j w;r fjkiajk wdldrh;¾ldkql+,j bÈßm;a lrhs'
� kì ^i,a& ;=udf.a hqoaO ld,Sk w;aoelSï mdvula jYfhka .kshs'
� kì i,a& ;=ud we;s lr.;a .súiqïj, wdo¾Yhka mQ¾jdo¾Yh jYfhka.kshs'
mdvu ie,iqï i|yd Wmfoia (
mshjr 1 ( � f;dr;=re f.dkqfjys we;s ft;sydisl isoaêh lshjd fmkajkak'
� my; i|yka lreKq u;= lrk wkaoñka Tjqka iuÕ idlÉPd lrkak'
� o#jd kì ;=udf.a ld¾hfha m%Odk jQ tlls'
� uq,a ld,fha th mÍlaIdjla úh'
� ulaldfõ .; l< ld,fha wjqreÿ 3 la ryis.;j o wjqreÿ 10m%isoaêfha o o#jd lghq;= isÿ flreKs'
� ;ks mqoa.,hka ìyslsÍu flfrys fuu wjia:dfõ § jeäwjOdkhla fhduq flreKs'
� kì i,a& ;=ud o ;ks mqoa.,hka o úúO wdldrfha wNsfhda. j,guqyqK ÿkay'
� ysÊr;fhka miqj u§kd jljdkqj wdrïN úh'
� u§kd jljdkqfõ m%isoaêfha m%pdrh;a tfukau Bg úreoaO l%shdo isÿúh'
� u§kdj uqia,sïjrekaf.a uQ,ia:dkh njg m;aúh'
mshjr 2 ( � isiqka lKavhï y;rlg fnod tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK Wmfoia m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia u;= lsÍug fhduq lrkak'
� isiqkaf.a lKavdhï ls%hdldß;ajh ksrSlaIKh fldg iaÓr lrkak'
� mka;sh ;=< lKavdhï jd¾;dj bÈßm;a lsÍug iQodkï jk f,iokajkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;uka ,shk ,o jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj
37
,nd fokak'
� m<uqj bÈßm;a l< lKavdhug m<uqj meyeÈ,s lsÍï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,nd fokak
� wka lKavdhï j, ixj¾Okd;aul woyia úuid ,nd .kak
� my; lreKq flakao% .; fldg iudf,dapkh lrkak
� ulaldfõ o#jd j jir 13 la o uÈkdfõ o#jd j jir 10 omeje;=Ks' ulaldfõ odre,a w¾lï iy u§kdfõ uiaðÿ,a knúho#jd lghq;=j, uOHia:dk úh'
� ulald ld,jljdkqfõ kì;=udg mreI jpkfhka wmydilsÍfuka o" ÿla fõokd§fuka o" iduldñ l%shd uÕska o"uqia,sïjrejkag jo ysxid lsÍfuka o o#jd lghq;= je<laùugiEu W;aidyhlau .eksKs' kì;=udf.a f.da;%h ulaldfjka msguxl<y' fï wjia:dfõ uqia,sïjre bjiSfuka lghq;= l< w;rfojrla ynIdjg ysÊr;a l<y' kì i,a& ;=udfKda ;dhs*a kqjrgysÊr;a l<y'
� u§kdfjka meñKs hd;%slhka iuÕ fldkafoais folla iys;.súiqula we;s flßKs' ^ffn;=,a wlnd& tawkqj kì ;=ud iyuqia,sïjre u§kdjg .shy'
� ysÊr;fhka miqj u§kd k.rh uqia,sïjrekaf.a uQ,ia:dkh njgm;a úh' iudc ld¾hhkag uiaðÿka knú kdhl;ajh ÿkafkah'iudch ks¾udKh lsÍug yd wdrlaId lsÍug o jeä wjOdkhfhdok ,È' l=ffrIsjre iy hqfoõfjda uqia,sïjrekag úreoaOjhqO m%ldY l<y' iduh mj;ajd .ekSu i|yd iïuq;ska we;slr.kakd ,È' l#n;=,a,dj uqia,sïjrekaf.a md,khg hg;aúh' wrdìhg msg rgj,g o o#jd isÿ lrk ,È'
� yÊc;=,a úodj iuÕ kì;=udf.a o#jd lghq;= wjika úh'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
f;dr;=re f.dkqj
ft;sydisl isoaêhl,l§ m¾ishkajre Od¾ñl;ajfhka b;d my;a uÜgulg m;afj;s' túg wrdìfha wfhlabmfohs' th wkq.ukh lrkakka úiska m¾ishdfõ isxydikh " md,kh iy wd.u wdÈh w,a,d.kshs' oeä uqrKavq;djh iys; m¾ishkajre mrdch lrkq ,n;a' kì bírdysï úiska& bÈlrk,o foajia:dkfha we;s ms<su bj;a lr tu foajia:dkh msßisÿ lrkq ,efí' fndfyda fokd tufoajia:dkh fj; yeß keuÈfuys fhfohs' tu wd.u wkq.ukh lrkakka úiska m¾ishdfõ;+ia" m,ala jeks k.r w;am;a lrkq ,efí' m¾ishdfõ /ðK iy wka wh o th wkq.ukh lrhs'
^.%ka:h ( vidka;S¾ - wxl 14&lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
38
lKavdhu 1 ( kì;=udf.a ulald Ôú;fha o#jd wjia:dõ § uqyqK ÿka wNsfhda. fidhd n,dthg mokï jQ fya;= f.dkq fldg m%o¾YKh lrkak'
lKavdhu 2 ( kì;=ud ulaldfõ § we;sjQ wNsfhda.j,g flfia uqyqK ÿkakd o hkak o thje<laùug l=ula l<d o hkak;a jgyd fok wkaoñka iïuka;%Khlamj;ajkak'
lKavdhu 3 ( kì;=ud u§kdfõ § uqyqK ÿka wNsfhda. ulaldfõ § uqyqK ÿka wNsfhda.j,ska fjkiajk wdldrh f.k yer oelaùug ì;a;s mqj;am;la ilia lrkak'
lKavdhu 4 ( kì;=ud u§kdfõ § uqyqK ÿka wNsfhda. flfia ch .kq ,enqjd o hkakisoaëka ;=<ska f.k yer olajd thska wm ,nk w;aoelSï flakao% fldgújrKhla ,shkak'
f.or mßirfhka
m%foaYfha ls%hd;aul jk o(jd ixúOdk yd tajd ls%hd;aul jk wdldrh foudmsh iydhfhkafidhd n,d ,shkak'
39
ksmqK;dj 5(0 ( kì i,a& ;=udf.a;a l=,*dW¾ rdYsÿkajrekaf.a Ôjk l%uh jgyd .ekSu
iy ,dxlsl uqia,sïjrekaf.a b;sydih iy Tjqka f.a cd;sl odhl;ajh
úia;rd;aulj wjfndaO lrf.k wka whg o mjihs'
ksmqK;d uÜgu 5(4 ( iSrdys jeo.;alu f;areïf.k f.kyer olajhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 01
bf.kqï m%;sM, ( � iSrdys jeo.;alu f.kyer olajhs'
� iSrdj iqúfYaIS l,djla fõ h hkak Tmamq lr fmkajhs'
� iSrdfjys wdo¾Yhka bf.kSfï jeo.;alu úia;r lrhs'
� iSrdj fkdfhl=;a oDIaáfldaKhkaf.ka f.kyer olajhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � weuqKqu 1ys we;s fldgi isiqjl= ,jd lshùug i,iajkak' wkaish¨ isiqkag ijka§ug wjia:dj i,id fokak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� iSrd hkak kì;=ukaf.a pß;h i|yka lrhs'
� iSrd tod isg wo olajd wdrlaId flfrñka mj;S' fuh ;ksmqoa.,fhl=f.a pß;h muKla fkdj Ñka;khl m%dfhda.slwdlD;shla o jkafkah'
� th yeoEÍu uqia,sïjrfhl=f.a j.lSu jkafkah'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnokak' ta tla tla lKavdhug
lKavdhï .fõIK m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr lreKq bÈßm;a lsÍug i,iajkak'
� lKavdhïj, l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u lKavdhï l%shdldrlï bÈßm;a lsÍug
wjia:dj ,ndfokak'
� wfkl=;a lKavdhïj,g o ;u woyia bÈßm;a lsÍug wjia:dj
,nd fokak'
� W!kmQrKh lsÍug uÕ fmkajkak'
� my; lreKq wka;¾.; fldg idlÉPd lrkak'
� iSrdj kì;=ukaf.a pß;hgu jQ ;ks l,djla fyda idys;Hh
fõ' thg u wdfõKsl jQ úê úOdk we;'
� iSrdjg ;d;aúljQ b;sydihla we;' th NdId" m%dfoaYSh yd
ld,jljdkqj,g jvd Tíng .sh tlls' th bia,dufhys uQ,sl
40
uQ,dY%hkaf.a udOHh fõ' th bf.k .ekSu o tys uÕfmkaùï
ms<sme§u o iEu uqia,sïjrfhl=f.a u j.lSuls'
� iSrd j uqia,sïjreka muKla fkdj uqia,sï fkdjk wh o bf.k
.ks;s" m%Yxid lr;s'
� iSrd j ;ks mqoa.,fhls' b;sydihla muKla f,i muKla fkdj
mjq,a" iudchSh yd cd;sl Èúh i|yd uÕ fmkaùula f,i o ieleiS
we;'
weuqKqu 1
kì ^i,a& ;=uka fkd jkakdjQ W;a;uhka" iudc ixfYdaOkhlska yd kdhlhskajekakjqkaf.a ðjk pß;h ,shfjk w;r m¾fhaIKhg ,lafjhs' Tjqkaf.a Ôjk ld,h yTjqka uqyqK ÿka wNsfhda. iuÕ tajd flá lr f.k we;'
tfy;a kì i,a& ;=ukaf.a iSrdfjys w,al=¾wdkh Tyqj ñksiqka w;r cks; jQ foaj ¥;hl=hkak Tmamq lrk wdldrfhka we;af;ah' mqk¾Ôjk jdoh yd foaj t<s±laùu o Tyqf.ab.ekaùïj,ska ms<sìUqfõh' wyi yd fmdf<dj t;=ukaf.a Ôú;fha tlafjhs' t;=uka {dkfhafldgila f,i o isáhs' oDIHudk f,dj o woDIHudk f,dj o t;=ukaf.a o¾Ykh jkafkah'fïid úYd, úYajfha uQ,drïNlhd iuÕ t;=ukaf.a {dkh yd wd;auh iïnkaO ù mj;S' fuht;=ukaf.a iSrdj ft;sydislj fkdlvjd ish¨ ,shk WmlrKj,g ,ndfoñka mj;S' rdcHks¾udKh" fkdfhl=;a ckj¾. úêu;a lsÍu" iudc.; lsÍu" kj ixialD;Ska f.dvkeÕSuhkafkys o uqyïuo ^i,a& ;=ukaf.a oyu iqúfYaIS;ajhla orhs' bia,dóh iudc ixúOdkht;=udf.a iSrdfjka mQ¾K;ajhg m;afõ'
^uQ,dY%h ( mqkakffllal=ï kìl,a&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK m;%sldj Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( fou< fya isxy, NdIdfjka m%ldYs; iSrd .%ka:j, ,ehsia;=jla ms<sfh<lrkak'
lKavdhu 2 ( <uqka mßyrKh lrkakd jQ iSrd fmd;a yd ixhqla; ;eáj, ,ehsia;=jlams<sfh< lr ,shkak'
lKavdhu 3 ( kì i,a& ;=ukaf.a iSrdj yodrd t;=ukaj m%Yxid l< uqia,sï fkdjkakjqkaf.akï ,ehsia;=jla ms<sfh< lr ,shkak'
lKavdhu 4 ( kì i,a& ;=ukaf.a Ôú;fha we;s jQ jeo.;a isoaëka l%s'j' fyda ysÊß jir fydai|yka lr ,ehsia;=.; lrkak'
f.or mßirfhka
kì ^i,a& ;=ukaf.a iSrdfjys is;a.;a;djQ tla fldgila ,shd f.or m%o¾Ykh lsÍugfhduq lrkak'
41
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(1 ( uykaisù jevlsÍfuys jeo.;alu wjfndaO lr bia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, ( � bia,duh wd¾Ól úoHd lafIa;%hg uÕfmkajkakdjQ ú,dYh úia;rlrhs'
� bia,dóh wd¾Ólh ms<sn| j lshdmdkakdjQ w,al=¾wdka jdlH ydy§ihka ±k mjihs'
� bia,dóh wd¾Ólfha iqúfYaIS ,laIK y÷kdf.k bÈßm;a lrhs'
� bia,dóh bmehSfuys iSudjka wjfndaO lr bÈßm;a lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � zzkqU,dg uy fmdf<dj jiÕ lf<a Tyqh' tfyhska tys ish¨ÈYdjkays .uka lrkq' Tyq úiska iïmdokh l< ±hska wkqNj lrkqZZ^67(15& hk w,al=¾wdka jelsh w,xldrj;a f,i mdrdhkh lrkisiqfjl= ,jd lshùug i,iajd tys f;areu o lshùug i,iajkak'
� fuu jdlHh ud¾.fhka bia,duh bmehSug ,nd § we;a;djQjeo.;alu ms<sn| j isiqkaf.a woyia wid ±k.kak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� ñksidf.a uQ,sl wjYH;d iïmQ¾K lr .ekSug myiqlïi,id § we;s bia,dóh Ôúldj i|yd Wmhk f,i wjOdrKhlrhs'
� wd¾Ól úoHd lafIa;%hg o úYsIag jQ uÕfmkaùula bÈßm;alr we;'
� hï mqoa.,hl= ;u Ôúldj i|yd ;uka Ndrfha isákakkafjkqfjka bmehSu wksjd¾hh nj bia,duh mjihs'
� bmehSu i|yd fjf<|du" lDIsl¾udka;h" l¾udka;" fiajdiemhSu jeks l=ul kshe¨k o bia,duh mkjkakd jQl%ufõohka fhdod.ekSu wjYH fõ'
� bia,dóh wd¾Ólh iqúfYaIS wx.hka lsysmhla we;=<;a fjhs'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod" ta tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr" lreKq bÈßm;a lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u woyia bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
� W!k mQrKh lr úia;r lsÍug tu lKavdhug uq,ska u wjia:dj,nd fokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia wid ,nd .kak'
42
� my; lreKq wka;¾.; fldg iudf,dapkfha fhfokak'
� ñksid w,a,dyaf.a ksfhdað;hd f,i isák neúka Tyqg Ôj;aùugwjYH myiqlï w,a,dya fuu úYajfha we;s lr ;nd we;'ñksid ;udg wh;a Ôjfkdamdh fidhd ,nd.ekSfï W;aidyhbmehSu kï fõ'
� w,al=¾wdkh yd iqkakdyaj wd¾Ólh i|yd jQ b.ekaùï bÈßm;alr we;' zzwyiays oEo uyfmdf<dfjys oEo w,a,dya i;=hZZ 53(31&
� flfkl=- ;u w;ska Wmhd wkqNj lsÍug jvd fyd| wyrlawkqNj l< fkdyel' odjqoa kì ;=uka ;ukaf.a w;aj,ska WmhdwkqNj lrkafkl=- f,i isáfhah' w,a nqydß&
zzi,d;h ksu l< úg uyfmdf<dfjys úisr hkq w,a,dyaf.ajrm%idofhka fidhkqZZ ^62(10&
� bmehSfï y,d,a l%uhka yd yrdï l%uhka bia,duh b;d meyeÈ,sjfjkalr olajd we;'
zz^y,d,a jQ& msú;=re ±hska wkqNj lrkq' ;j o ±yeñ lghq;=j,fhfokq'ZZ ^23(51&
zzyrdï wkqNj fldg j¾Okh jQ lsisu isrerla iaj¾.hg we;=¿fkdfõ' yrdï wkqNj lr j¾Okh jQ isrere ish,a, ksrhg uiqÿiq tajd fõ'ZZ ^;s¾ñÈ&
� bia,dóh wd¾Ólfha iqúfYaIS ,laIK jkqfha(
� bia,dóh wd¾Ólhg w,a,dyaf.ka ,enqKq foaj;ajh we;af;ah'
� bia,duh mjikakdjQ wd¾Ól l%ufõohka iajNdj O¾uhg ydñksia iajNdjhg iqÿiq jkafkah'
� .=KO¾u" ixialD;sh yd iudchSh hqla;sh hkak ie,ls,a,gf.k bia,duh bmehSug uÕ fmkajhs'
� bia,dóh wd¾Ól l%uh wdOHd;añl yd f,!lsl wjYH;die,ls,a,g f.k we;'
� bia,dóh wd¾Ól lghq;= bndo;hla f,i ie,fla'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
43
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( my; i|yka w,al=¾wdka jels ;¾cqu;=,a l=¾wdkays fidhd tajdfhys mßj¾;kh,shkak' ^70( 24-25& ^17( 26-27& ^4(32& ^2(188&
lKavdhu 2 ( my; § we;s y§ihka fyd¢ka lshjd tajd mjikafka bia,dóh wd¾Ólhms<sn| iqúfYAIS ,laIK fidhd ,shkak'
� zzuqkd*slaf.a ,laIK ;=kls' l:dlf<d;a fndre lshhs" fmdfrdkaÿÿkafkd;a th lv lrhs" úYajdi lf<d;a jxpd lrhs'ZZ ^nqydß" uqia,sï&
� zzTnf.ka flfkl= ,Kqjla f.k ;ukaf.a msfgys or l=ÜáTijdf.kú;a úl=Kd Ôúldj bmehSu isÕdlEug jvd fY%IaG jkafkah'fï uÕska Tyqg kskaod we;s ùfuka w,a,dya j<lajkafkah' ñksiqkaTyqg §ug o mq¿jk fkd §ug o mq¿jkZZ ^nqydß&
� w,a,dya mejiQ f,i kì i,a& ;=udfKda mejiQy' ;sfofkl=g úreoaOjuu f,dal wjidk Èkfhys § jdo lrñ'
zzuf.a kñka Èõrd miqj jxpd lrkakd" ksoyia mqoa.,fhlaj jy,l=hehs mjid úl=Kd ta uÕska ,enqKq wdodhu N=la;s ú|skakd wh ;ujevla i|yd l=,S lrejl= fhdodf.k Tyqf.ka iïmQ¾K f,i fiajh,ndf.k Tyqg fõ;kh ,nd fkdÿka mqoa.,hdh'ZZ ^nqydß&
lKavdhu 3 ( y,d,a jQ bmehSfuys jeo.;alu idlÉPd lr l:djla ilia lrkak'
lKavdhu 4 ( bmehSfï § yrdï j<lajd y,d,a wkq.ukh lsÍfuys wjYH;djh wjOdrKhi|yd ±kaùula ms<sfh< lrkak'
f.or mßirfhka
foudmshkaf.a wdodhu yd bmehSu iïnkaO j idlÉPd lr tajd ,shdf.k taug
44
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(2 ( bmehSfuys jeo.;alu wjfndaO lr bia,dóh l%uhg tajd l%shdjgkxjhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 03
bf.kqï m%;sM, ( � bmehSfuys jeo.;alu wjfndaO lr úia;r lrhs'
� bmehSfuys jeo.;alu l=¾wdka yd y§ia wkqidrfhka ú.%y lrhs'
� Wmhd Ôj;a úh hq;=h hk yeÕSfuka l%shd lrhs'
� lsisu wjia:djl isÕd ld Ôj;a fkdúh hq;=-h hk yeÕSfuka Ôj;afjhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � iQrd cqïwdfjys 10 jk jdlHh leue;af;ka bÈßm;a jk isiqjl=-,jd mdrdhkh lsÍug i,iajkak'
� lshjk ,o isoaêfhka bia,duh bmehSug § we;s jeo.;alu ydúfYaI;ajh ms<sn| isiqkaf.a woyia wid ±k.kak'
� my; lreKq wka;¾.; fldg idlÉPd lrkak'
� Wmhd Ôj;ajk f,i bia,duh wjOdrKh lrhs'
� bmehSfï jeo.;alu iïnkaOj w,al=¾wdkh yd iqkakdjwjOdrKh lrhs'
� uqia,sïjrhl= wka whf.ka w; fkd md ish kïnqj yd f.!rjhiys;j Ôj;a úh hq;= hehs bia,duh wjOdrKh lrhs'
� Wmhkakkaj kì ^i,a& ;=udKka f.!rj lr we;'
� bia,duh bmehSu bndo;hla f,i i,lhs'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod ta tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK m;%sld ,nd fokak' idlÉPd lr woyia bÈßm;a lsÍugi,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;jh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � tla tla lKavdhug ;u woyia bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,ndfokak'
� W!k mQrKh lr úia;r lsÍug tu lKavdhug u uq,ska u wjia:dj,nd fokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia wid oek .kak'
� my; lreKq uq,afldg f.k iudf,dapkh lrkak'
� ^cqïwd jkaokh& wjika jQ jyd N+ñfha me;sr f.dia WmhdÔj;ajk f,i l=¾wdkh foaYkh lrhs'
� zzi,d;h ksu l< úg uyfmdf<dfjys úisr hkq w,a,dyaf.ajrm%idohka fidhkq' ;j o w,a,dyaj wêlj isysm;a lrkq" kqU,dch.%dlhska jkq msKsiZZ ^62(10&
45
� zzflfkl= ;u w;ska Wmhd wkqNj lsÍug jvd fyd| wyrla wkqNjl< fkdyel' odjqoa ^kì& ;=uka ;ukaf.a w;aj,ska Wmhd wkqNjlrkafkl= f,i isáfhahZZ ^nqydß&
� kì ^i,a& ;=uka jHdmdßlhl= yd tfåfrl= f,i /lshd lr we;'
� foaj¥;hka" l,S*djreka yd iydìjreka ;u w;aj,ska u WmhdÔúldj f.k f.dia we;'
� Wmhd wkqNj lrkakdjQ wdydr Tn,d wkqNj lrkakdjQ wdydrw;=ßka W;=ï jkafkah'
� uqia,sïjrhl= Wmhkafka fkdue;sj isÕd lEu bia,duh úiska ;rfhafy<d ±l we;'
� zzTnf.ka flfkl= ,Kqjla f.k ;ukaf.a msg u; or l|laTijd f.kñka úl=Kd Ôúldj bmehSu isÕd lEug jvd fY%aIaGjkafkah' fï uÕska Tyq kskaod we;s ùfuka w,a,dya j,lajkafkah'ñksiqka Tyqg §ug o mq¿jk fkd §ug o mq¿jk'ZZ ^w,a nqydß&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( ßhd¨ia idys,Ska fhdodf.k bmehSfuys jeo.;alu ms<sn| jQ y§ihka y;rla,shkak'
lKavdhu 2 ( zzbmehSu Wiia nj ,nd fohsZZ hk f;audj hgf;a fonila ilia lrkak'
lKavdhu 3 ( ZZbia,dïys bmehSu bno;hla f,i ie,flaZZ hk woyi Tmamq lsÍu jiaflá rpkdjla ,shkak'
lKavdhu 4 ( kìjreka l< /lshd ,ehsia;=.; lrkak'
f.or mßirfhka
mshdf.a bmehSu ms<sn| j idlÉPd fldg ta iïnkaOj meyeÈ,s lsÍula ,sùug ±kqj;alrkak'
46
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(3 ( uykais ù jevlsÍfuys jeo.;alu wjfndaO lr bia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 01
bf.kqï m%;sM, ( � bia,dóh jHdmdrh ms<sn| wjfndaO lr úia;r lrhs'
� wjxl fjf<kaokag mrf,dj § ,efnkakdjQ Nd.Hhka ms<sn| jwjfndaO lr wka whg f.kyer olajhs'
� .kqfokqj, § wjxlNdjh ms<smeo l%shd lrhs'
� fjf<|dfï § y,d,a yrdï ms<smeÈh hq;=h hkak ±k" wjfndaO lrffoksl Ôú;fha § l%shdjg kxjhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � zzúYajdijka; yd wjxl jHdmdßlhd kìjreka i;Hjka;hska ydIySoajre iuÕ isáhs'ZZ ^;s¾ñÈ& hk y§ih bÈßm;a lr isiqka ydidlÉPd lrkak'
� fjf<|du ms<sn| j isiqka ±k isák woyia úuid ,nd .kak'
� my; i|yka lreKq wka;¾.; lr idlÉPd lrkak'
� bmehSï W;aidyfha fj<|du W;=ï jkafkah'
� fjf<|du ms<sn| j w,al=¾wdkfha yd iqkakdkafõ i|yka lrwe;'
� kì ^i,a& ;=uka fjf<|dï lr we;' kìjreka l,S*djre ydiydìjreka fjf<|dfï kshe,S we;'
� fjf<|dfï § ms<smeÈh hq;= ms<sfj;a fndfyda we;'
� wjxl jHdmdßlhd mrf,dfjys § kìjreka iuÕ isákafkah'
mshjr 2 ( � isiqka j lKavdhï y;rlg fnod" ta tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr" lreKq bÈßm;a lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � idlÉPd lr ,nd.;a woyia mka;sfha § bÈßm;a lsÍug tla tlalKavdhug wjia:dj ,nd fokak'
� W!k mQrKh lr ú.%y lsÍug tu lKavdhug u uq,ska u wjia:djfokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia wid ,nd.kak'
� my; lreKq uq,afldg f.k iudf,dapkh lrkak'
� bia,dóh fjf<|dfï uQ,sl lreKq 3la we;' tajd kï"
1' Bcdí - lnq,a
2' ñ,§ .kakd - úl=Kkakd
47
3' fjf<| NdKavh
� zz;j o w,a,dya fjf<f|u wkqu; lr fmd,sh ;ykï lr we;ZZ^2(275&
� zzbmehSfuys fY%aIaG jkafka l¾udka; yd wjxl fjf<|duhs'ZZ wyauoa&
� bia,dï wjxl fjf<|duu wjOdrKh lrhs' úYajdijka;fjf<kaodj kì;=uka j¾Kkd lr w.h lr we;'
� zzúl=Kqj o" ñ, § .;a; o" kej; b,a j o" Wodr;ajfhka l%shdlrkñksidj w,a,dya wdYs¾jdo lrhs'ZZ ^nqydß&
� fjf<|dfuys fndrej" jxpdj" /jàu" nd, lsÍu lrkakka ms<sn|j w,al=¾wdkh yd y§ih b;d ;Èka wjjdo lrhs'
� zzlsreï ñkqïj, jxpd lrkakjqkag whym;u we;s fõjd'ZZ ^83(1&
� zzksYaph jYfhka u fjf<kaoka wjidk Èkfha § mõldrhskaf,i keÕsgjkq we;' w,a,dyag ìh ù hy;ska yd úYajdijka;f,i Ôj;ajQjka yerZZ ^ydlSï&
� ^fndre& Èõreï uÕska NdKavhla myiqfjka& úlsKSug yelsh' tfy;ath nrl;hka ^w,a,dyaf.a wdYs¾jdoh& úkdY lr ouhs'ZZ
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( fjf<|du iïnkaO w,al=¾wdka jels y;rla ,shkak'
lKavdhu 2 ( ßhd¨ia id,sySka fhdodf.k fjf<|du ms<sn| y§ihka y;rla f.dkqlr,shkak'
lKavdhu 3 ( bia,dufha fjf<|dfuys jeo.;alu úia;r lrkq jia ñ;=frl=-g jpk250lg jvd jeä fkdjk ,smshla lKavdhula f,i ilid ,shkak'
lKavdhu 4 ( zzwjxl fjf<kaod jxpd lrkakdjQ fjf<kaÿg jvd W;=ï jkafkahZZ hkakmeyeÈ,s lsÍu jia kdgHhla ,shkak'
f.or mßirfhka
bmehSfuys jeo.;alu iïnkaO y§ihka ;=kla f;dardf.k ta iïnkaOj foudmshka ydidlÉPd lr f;dr;=re igyka lr .kak'
48
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(4 ( uykais ù jevlsÍfuys jeo.;alu wjfndaO lr bia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02
bf.kqï m%;sM, ( � lDIsl¾udka;hg yd l¾udka;hg bia,dï ,nd § we;a;djQ jeo.;alïwjfndaO lr úia;r lrhs'
� kìjreka lDIsl¾udka; yd l¾udka; lghq;=j, kshe¨K njwjfndaO lr tajd ,ehsia;=.; lrhs'
� lDIsl¾udka;h yd l¾udka; wdÈfhys kshe,Su ksis we;sjkakdjQm%;sM, f.kyer olajhs'
� /lshdjka yd /lshd lrkakkaj .re lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � weuqKqu 1 ys we;s isoaêh iaj leue;af;ka bÈßm;a jk isiqjl= ,jdlshùug i,iajkak'
� wfkl=;a isiqkaj ijka §ug i,iajkak'
� lDIsl¾udka;h yd l¾udka; iïnkaOj isiqka ±kf.k we;s woyiawid ±k..kak'
� my; lreKq uq,afldg f.k idlÉPd lrkak'
� ñksid ;u wd¾Ól wjYH;d imqrd .ekSu i|yd lDIsl¾udka;hyd l¾udka;j, kshe,Su bia,duh m%j¾Okh lrhs'
� kìjreka lDIsl¾uh yd l¾udka; lghq;=j, kshe,S Wmhdwe;a;dy'
� iydndjreka lDIsl¾uh yd l¾udka; lghq;=j, kshe,S Wmhdwe;a;dy'
� w,al=¾wdkh yd y§ia lDIsl¾uh yd l¾udka; iïnkaOj mjihs'
� lDIsl¾udka;hg iqÿiq bvï mqrka fkdlr tajd ksIamdokh i|ydNdú; l< hq;=hs'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod" tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK m;%sldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr lreKq bÈßm;a lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � idlÉPd lr" lreKq bÈßm;a lsÍug tla tla lKavdhug wjia:dj,nd fokak'
� W!k mQ¾Kh lr ú.%y lsÍug tu lKavdhug u uq,ska u wjia:dj,nd fokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia wid ,nd.kak'
49
� my; lreKq uq,afldgf.k iudf,dapkh lrkak'
� lDIsl¾udka;h rgl wd¾Ól j¾Okfha moku jkafkah'
� lDIsl¾udka;fha kshef,k úg N+ñh Ndú; lsÍu uÕska ñksidm%fhdack ,nkjd muKla fkdj mlaISka" i;=ka yd wfkl=;aÔùka m%fhdack ,nhs' fï uÕska f.dùkag wdksYxi ,efí'
� zzuqia,sïjrhl= lDIsl¾udka;fha kshef,hs' tfia;a fkdue;skïme< isgqfjhs' ^th j¾Okh ù M, orhs'& thska mlaISka fydañksiqka fydaa Ôùka l=ula fyda wkqNj l< úg tu ñksidg thioldjla ^oka§u& f,i i,lkq ,efí'ZZ ^uqia,sï&
� zzkqU,d jmqrk foa ^îc& .ek kqU,d i,ld ne¨fõ o@ kqU,d oth j.d lrkafka@ ke;fyd;a j.d lrkafka wms o@ZZ ^56(63-64&
� kìjreka jk wdoï ^wff,&" bírdySï ^wff,&" ¨;a ^wff,&"hi# ^wff,&" jekafkda lDIsl¾udka;fhys kshe,qKy'
� zzfjf<|du W;=ïu bmehSuhs' ud yuqfõ b;d W;=ï bmehSulDIsl¾udka;h fõ' ulaksidoh;a" th z;jlal,a Z j,g b;du;aióm jkakdjQ ksidZZ hehs budï Id*s ^rya& ;=uka m%ldYlrkafkah'
� hlv l¾udka; lafIa;%fha b;d jeo.;a wuqøjHhla fõ' hlvhk kñka tla mßÉfþohla w,a,dya my< lr" tys jeo.;alu ydm%fhdack i|yka lr ñksidg hlv Ndú;hg .kakd f,i;a" tauÕska l¾udka;j, kshef,k f,i;a" ta uÕska l¾udka;j,kshef,k f,i;a w,a,dya i|yka lrhs'
� ovhï lsÍu" uiqka ueÍu yd uq;= /ialsÍu jeks l¾udka; ms<sn|jo w,al=¾wdkh idlÉPd lrhs'
� kìjre jk odjQoa ^wff,&" ilßhshd ^wff,& yd kQya ^wff,&jekakjqka l¾udka;j, kshe¨fKda h'
� zzbmehSfuys W;=ï jkafka l¾udka; yd wjxl fjf<odu h'ZZ^wyauoa& hehs kì ^i,a& ;=udfKda i|yka lr we;a;dy'
weuqKqu 1
f;dr;=re f.dkqj - y§ia
hï wjia:djl kì ^i,a& ;=uka .eñfhl=g my; isoaêh mejeiQy' iaj¾.jdishl=lDIsl¾udka;fha kshe,Su i|yd ;u foú÷kaf.ka wkque;sh m;hs' túg w,a,dya Tyqf.ka zzTnleue;s wdldrhg Tn Ôj;a jkjd fkdfõ ±hs úuihs' thg Tyq zzTõ" ^ud n,dfmdfrd;a;= jQikaf;daIfhka Ôj;a jkafkñ'& tfy;a ud fmdf<dj fldgd j.dlsÍug leue;af;ñ'ZZ hehsmjihs' w,a,dya o Tyqg wkque;sh ,nd fohs' ta ñksid ^iaj¾.fha W;=ï N+ñfhys& îc jmqrhs'weismsh fy,kd ld,hla ;=< § tu me,h jeã meiS wiajekakg iQodkï fõ' me, jeã nyq, jkqwe;' túg w,a,dya wdoïf.a mq;Kqfjks" wr.kq Tnj lsisjla ;Dma;su;a fkdlrkq we; hkqfjkamjihs' nqydß&
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
50
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( f.dú;ek iïnkaOj we;a;djQ y§ihka f.dkqlr tajdfhys b.ekaùï ,shkak'
lKavdhu 2 ( my; i|yka w,al=¾wdka jels ;¾cqu;=,a l=¾wdkfha fidhd l=¾wdkaa jelshyd tys mßj¾;kh ,shkak' ^56( 63" 64& ^34(10& ^34(11&
lKavdhu 3 ( ÿ,al¾khska keue;a;d úYd, fõ,a,la nekao njg iQr;=,a l#*a ys w,a,dyamjihs' tu isoaêh ms<sn| j mjikakd jQ w,al=¾wdka jelsh iqr;=,a l#*a ysfidhd n,d ,shkak'
lKavdhu 4 ( f;dr;=re f.dkqfjys § we;s y§ih uÕska Tn ,nd.;a;d jQ bf.kqï ,ehsia;=.;lrkak'
f.or mßirfhka
l¾udka; $ fjf<|du uÕska ÈhqKq ù we;af;l= yuq ù Tyqf.a bmehSu iïnkaO j idlÉPdlr Tyqf.a Ôú;fha tu ;;a;ajhg m;aùug fya;= jQ ldrKd wid ±k tajd f.dkq lsÍuguÕ fmkajkak'
51
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(5 ( uykais ù jevlsÍfuys jeo.;alu wjfndaO lr bia,dóh l%uhg tajdl%shdjg kxjhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 01
bf.kqï m%;sM, ( � fkdfhl=;a fiajd yd iïnkaO /lshd ms<sn| ±k tajd ,ehsia;=.;lrhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdjkays wudk;a /lsh hq;= nj ms<sf.kms<smÈhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdfjys kshef,kakka kñka orkakdjQ j.lSïyd ;k;=re iïnkaO j mrf,dfjys § w,a,dyag ms<s;=re Èh hq;=h'hkak wjfndaO lr l%shdl< hq;=h hk fÉ;kdj we;sj l%shdlrhs'
� fiajd yd iïnkaO /lshdjkays fhfokakkag f.!rj lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � hï wjia:djl kì ^i,a& ;=ukaf.ka .%dóh wrdì ñksil= meñKzzwjika Èkh ljod we;sfjhso@ZZ hehs úuiSh' zzwudk;h ke;sjQúg wjika Èkh n,dfmdfrd;a;= jkakZZ hehs kì;=udfKda ms<s;=reÿkay' Tyq zzwudk;h ke;sjkafka flfia o@ZZ hehs kej; m%Yak l<úg zzhï j.lSula thg iqÿiq fkdjk mqoa.,hl=g ndr ÿka úgwjika Èkh n,dfmdfrd;a;= jkakZZ hehs kì;=udfKda ms<s;=reÿkay' hk y§ih iaj leue;af;ka bÈßm;a jk isiqjl= ,jd lshùugi,iajkak' wfkl=;a isiqkag ijka§ug i,iajkak'
� lshjk ,o y§ih l=ula ms<sn|j mjikafka o@ hkak isiqkaf.kaúuid Tjqkaf.a woyia ,nd.kak'
� my; i|yka lreKq uq,afldgf.k idlÉPd lrkak'
� bmehSfï l%shdj,sfhys fjf<|du" l¾udka; jeks fiajd ydiïnkaO /lshd o tlla fõ' fkdfhl=;a fiajd yd iïnkaO /lshd olakg ,efí'
� fjf<|dfuys wjxllu iq/lSu fukau fiajd yd iïnkaO /lshdj, wudk;h /lsh hq;= hehs bia,duh wjOdrKh lrhs'
� wudk;h hkq ñksid w,a,dyaf.a wK mßÈ f,dfjys bgql< hq;=ld¾hhka yd fiajdjkah'
� fiajd yd iïnkaO /lshdj, kshef,kakka ;ukaf.a wudk;aj.lSu f;areïf.k l%shd l< hq;=h'
mshjr 2 ( � isiqkaj lKavdhï y;rlg fnod" ta tla tla lKavdhug lKavdhï.fõIK m;s%ldj ,nd fokak'
� idlÉPd lr woyia bÈßm;a lsÍug i,iajkak'
� isiqkaf.a lKavdhï l%shdldÍ;ajh ksÍlaIKh lr ;yjqre lrkak'
mshjr 3 ( � idlÉPd lr ,nd.;a woyia mka;sfha § bÈßm;a lsÍug tla tlalKavdhug wjia:dj ,nd fokak'
52
� W!k mQrKh lr ú.%y lsÍug tu lKavdhug uq,ska u wjia:djfokak'
� wfkl=;a lKavdhïj, ks¾udKd;aul woyia wid ,nd.kak'
� my; lreKq uq,afldgf.k iudf,dapkh lrkak'
� ñksfil= ,ndfokakdjQ fiajdjka ud¾.fhka ;ukag wjYHÔjfkdamdh ,nd.ekSfï l%uh fiajd yd iïnkaO /lshd fõ'
� fiajd yd iïnkaO /lshd rdcH fiajh" fm!oa.,sl fiajh"wOHdmk fiajdj" .=re fiajh" ffjoH fiajh" fyo fiajdj",smslre fiajdj" wdrlaIl fiajdj" .ukd.uk fiajdj yd md,kfiajd fõ'
� fiajd yd iïnkaO /lshdj, kshef,kafkka ;uka orkakd jQj.lSï yd ;k;=re iïnkaO j mrf,dfjys § w,a,dyag ms<s;=reÈh hq;=hs'
� ñksiqkag ,nd ÿkakdjQ j.lSï ms<sn| j w,a,dya mrf,dfjys §úuikq we;'
zzTn,d ish,a,kau j.lsj hq;a;kah' Tn,d iEu fokdf.a uj.lSu ms<sn|j úuikq we;'ZZ ^nqydß&
� fmdÿfõ kEu fiajdjl kshef,kafkl=g u Tyqf.a j.lSfuysfõ,djka Tyqf.a fiajdjg wod< fõ,dj fõ' túg Tyqf.audkisl" ldhsl yd Ñka;kh hk ish¨ yelshdjka yd mqyqKqjTyqf.a tu j.lSu i|yd u fhoúh hq;=h'
� zzhqm%àia kÈfhys Èh îug .sh Tgq megjl=g hï lrorhlawe;sjkafka kï thg o fuu Wu¾ f,dal wjidk Èkfha §w,a,dyag ms<s;=re Èh hq;= u jkafka hehsZZ Wu¾ ^r,s& ;=udfKda;ukag u mjid .ekSu md,lhskaf.a j.lSu yd fiajdj ta;a;=.kajhs'
� fiajdj yd iïnkaO /lshdj, fhfokkakka my; lreKqj,gjeä ie,ls,a,la fhduq l< hq;=h'
� wod< fõ,djg meñK ;u j.lSï yßhdldrj bgq lsÍu'
� jev lrk fõ,dj wmfhdackh fkd lsÍu'
� ,nd § we;a;djQ j.lSu ;ukag yels wdldrhg lemùfuka bgqlsÍu'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
53
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( fiajd /lshd ,ehsia;= .; lr ta tlsfkl i|yd WodyrK ,shkak'
lKavdhu 2 ( ßhd¨ia id,sySka Wmldrfhka j.lSï yd wudk;h ms<sn| y§ihka fidhdn,d ,shkak'
lKavdhu 3 ( bia,duh wOHdmkhg ,nd § we;a;djQ jeo.;alu uq,afldg f.k .=refiajdfjys jeo.;alu ms<sn| j flá rpkdjla ,shkak'
lKavdhu 4 ( ffjoH fiajd /lshdfjys jeo.;alu i|yka lr fonila ,shkak'
f.or mßirfhka
fiajd yd iïnkaO /lshdjl kshq;= mqoa.,fhlaj yuq ù Tyqf.a /lshdj iudchg ,ndfokakdjQ fiajdj ms<sn| j idlÉPd lr ,nd.;a lreKq foudmshka yd yqjudre lr .ekSugwkqYdikd ,ndfokak'
54
ksmqK;dj 6(0 ( bmehSu ms<sn| bia,dóh b.ekaùï yd mjq,a Ôú;h ms<sn| bia,dóhÑka;kh f;areïf.k tajd ;u Ôú;fha § ksishdldrj ms<smÈhs'
ksmqK;d uÜgu 6(6 ( wÊkì - uyarñ kS;sÍ;Ska /l ms<smÈhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 02hs'
bf.kqï m%;sM, ( � wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sn|j jgydf.k úia;r lrhs'
� újdyùug ;ykï l< mqoa.,hka ms<sn| f;dr;=re iúia;rd;auljbÈßm;a lrhs'
� ;ks mqoa.," mjq,a" iduQysl Ôú;fha wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<smeÈhhq;= nj jgyd l%shd lrhs'
� wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sfkdme§fuys wd§kj jgyd l%shd lrhs'
� wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s /l ta wkqj l%shd lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � jrla kì ^i,a& ;=udfKda" zzia;%Ska iuÕ ksoyiaj weiqre lsÍu ydia;%Ska yqol,dj isák ia:dkj,g hEfuka j<lsk f,i wk;=rewÕjñZZ hehs mejiQy' túg tys isá tla wkaidß ñ;%fhla zzw,a,dyaf.ariq,ajrhdfKks! iajdñ mqreIhdf.a ióm;u ifydaorhd ^ke;skïNd¾hdjf.a ióm;u ifydaoßh& jeks wh iuÕ weiqre lsÍu ms<sn|j Tnf.a woyi l=ula o@ hehs úuiqfõh' thg ms<s;=re ÿka kì;=udfKda ^w,a yïjq w,auõ;a& zztfia <Õska weiqre lsÍu urKhgiu fõ'ZZ hehs mejiQy' ^nqydß& hk y§ih iafõÉPdfjka bÈßm;ajk YsIHhfhl= ,jd lshjkak'
� lshjk ,o y§ih mdol fldg f.k wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sn|jYsIHhhska ±kf.k isák lreKq wid ,nd.kak'
� my; i|yka lreKq mdol fldgf.k idlÉPdfjys fhfokak'
� wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sn|j bia,dï ±ä wjOdkhla fhduqlrhs' ;ks mqoa., yd iduQysl Ôú;fha wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s /lsh hq;= nj bia,dï wjOdrKh lrhs' újdyfhys o wÊkì -uyarñ kS;sÍ;Ska bia,dï wjOdrKh lrhs'
� wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s W,a,x>kh lsÍu' wYS,dpdr ia;%S mqreIiïnkaOlï yd úkdYldÍ úmdlhka we;s lr,Sug fya;=fõ'wÊkì jQ tla mqreIfhla yd wÊkì jQ tla ldka;djla yqol,dfõisàu fyda ksoyfia weiqre lsÍu bia,dï ±ä f,i fy<d olajhs'
� fmdÿfõ .;a l< wo iEu uÜgul wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s /lSub;du;a w,am f,i olakg ,efí'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg lKavdhï.fõIK m;%sldjla neÕska ,nd fokak'
� idlÉPdfjys § fh§ lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� YsIHhkaf.a lKavdhï l%shdldrlï ksÍlaIKh fldg Èß .kajkak'
mshjr 3 ( � idlÉPd fldg ,nd.;a lreKq mka;shg bÈßm;a lsÍug iEulKavdhulg u wjia:dj ,nd fokak'
55
� je/È ksje/È fldg úia;r lsÍug tu lKavdhug u wjia:dji,iajkak'
� wfkla lKavdhïj,ska o ks¾udKd;aul woyia úuid ,nd.kak'
� my; olajd we;s lreKq wvx.= jk fia iudf,dapkfhys fhfokak'
� újdyùug wkqu; l< mqoa.,fhda zzwÊkìZZ f,i o újdy ùug;ykï jQ mqoa.,hka zzuyarñZZ f,i o y÷kajkq ,n;s'
� újdyùug ;ykï jQ mqoa.,hka iaÓrj ;ykïjQjka yd;djld,slj ;ykïjQjka f,i fnod ±laúh yel'
� w,al=¾wdkfha i|yka jQ lreKq mdol fldgf.k f,a kElï"újdyh yd ffjjdysl kE in|lï uÕska újdy ùug ;ykïjQjkams<sn| úia;r ,nd.; yel'
� w,al=¾wdkfha i|yka jQ lreKq mdol fldgf.k lsß Wrd îfuka,o kElï uÕska újdym;a ùug ;ykïjQjka ms<sn| úia;r±k.; yel'
� wYS,dpdr ia;%S mqreI in|lï ÿrdpdrh lrd f.k hhs' yrduhguÕ fmkajk iEu fohlau yrdï hkak bia,dufha u;h fõ'
� mka;s fhfy<sh hk kñka fyda iydhsldj fyda f,alï hkkñka fyda l=uk wdldrfha jqjo wÊkì jQ ia;%S mqreI yqol,dùubia,dï j<lajd we;'
� kì i,a& ;=ud fufia mejeiqfõh' zzlsisfjla w,a,dya yd mrf,djms<sn| Budka lr isákafkys o Tyq tla uyarñ ldka;djla wi,fkdue;sj lsishï ldka;djla iuÕ yqol,dj fkdisáh hq;= h'tfia yqol,dj isáhfyd;a Tjqka iuÕ ;=kajekakd f,iffIhs;dka isà'ZZ ^wyuoa&
� kì i,a& ;=ud fufia mejeiqfõh''' zzlsisfjla l=uk wjia:djljqj o tla wkH ia;%shla iuÕ uyarñ iydhsldjla fkdue;sjyqol,dj isáh fkdhq;=h'ZZ ^nqydß" uqia,sï&
� fmdÿfõ .;a l< wo wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ie,ls,a,g fkd.ekSfï fya;=jla f,i wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s ms<sfkd.ekSfïwd§kj iudch f;areï fkdf.k isàu;a" wÊkì - uyarñkS;sÍ;Ska ms<sn| fkd±kqj;alu;a" úia;D; mjq,a ixia:dj;a"oßø;djh;a n,mE we;'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
56
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( ;¾cqu;=,a l=¾wdkh lshjd újdyùug iaÓr f,i ;ykï jQjka ,ehsia;=.;lrkak'
lKavdhu 2 ( újdyùug ;djld,slj ;ykï jQ wh ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 3 ( f,a kElï yd ffjjdysl kElï uÕska újdyùug ;ykïjQjka ms<sn|úia;r ,ehsia;= .; lrkak'
lKavdhu 4 ( wÊkì - uyarñ kS;sÍ;s /l fkd.ekSfï wd§kj jegfyk mßÈ Tnf.añ;=frl=g ,smshla ,shkak'
f.or mßirfhka
mjqf,a isák wÊkí idudðlfhl=f.ka úuid Tjqka iuÕ flfia yeisßh hq;=±hsfoudmshkaf.a uÕfmkaùu ,nd ,sùug fhduq lrkak'
57
ksmqK;dj 7(0 ( iEu wx.hla ms<sn|j u bia,duhg u úfYaIs; jQ oDIaá fldaKhla we;snj jgydf.k thg wkql+, j iEu fohla foiu úuiSfuka n,hs'
ksmqK;d uÜgu 7(1 ( ;dreKHhfha jeo.;alu jgyd f.k ta wkqj lghq;= lrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 1
bf.kqï m, ( � ;dreKHhfha jeo.;alu jgyd f.k ta wkqj lghq;= lrhs'
� ;dreKHhfha .=Kdx." olaI;d yd yelshdjka jgyd f.k mjihs'
� ;dreKHhfha l< hq;= hq;=lï ±k ta wkqj lghq;= lrhs'
� wjidk Èkfha § ;dreKHh .; lf<a flfia o hkak w,a,dyaúuikq ,nkafkah hkak ±k ta wkqj lghq;= lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � ;reKhdfKks! fkdokakd uÕl" fkdokakd ,smskhla fidhñkafyg Èk WoEik fnd| jQ isyskhla fkdfõ hehs is;k is;=ú,a,Tn yd ud l:d lsÍug i,iajhs'! w;S;h wfma isyskhla fuka fnd|úh' Tfí fhdjqkaúh Tn .; lf<a flfia o foúhka wikq we;'l,Sud mejiSu muKla o" uqia,sï ùu muKla o mshd uqia,sï ùumuKla wm iaj¾.hg we;=`M fkdlrhs' udf.a iEu mshjrla ul=ula i|yd ;nd we;af;ñ o@
udf.a wruqK" .ufka ksudj l=ula o@ l=ula o udf.a meñKSufld;ek o@ kej;=u fld;ek o@ fï mekhkag ms<s;=r fiúhyels jhi fuhu fkdjkafka o@
� fuh lshjd idlÉPd lrkak'
� fuu fhdjqkaúfhys § ´kEu fohla lsÍfï yelshdj" ffO¾hhwd§ .=Kdx. ;sfí'
� hym; fyda whym; tlfKysu lrhs'
� b;sydih ;=< ìysjQ fndfyda fY%aIaGhka fh!jkhka h'
� fuu fhdjqkaúh ksjerÈ j .; lrkafka kï Ôú;h ch .;yel'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u .fõIKm;s%ldjla ne.ska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
58
mshjr 3 ( � l=¾wdkh yd y§ih ;reK úh nyq,j wjOdrKh lrhs'
� bia,dóh b;sydifha bia,dufha j¾Okhg úYd, odhl;ajhla;reKfhda ,nd ÿka y'
� kì ^i,a& ;=udf.a kì;ajh ms<s.;a whf.ka fndfyda wh jqfha;reKhka h'
� kì ^i,a& ;=udf.a o#jd b;sydih ;=< O¾uh foaYkd lsÍu"úreoaOjd§kag uqyqK§u" hqO lghq;= " uyck fiajd wdÈfhys;reKfhda uQ,sl;ajh .;a y'
� w,s r<s&" w¾lï bíkq wì,a w¾lï r<s&" uqiawí- ìka Wffu¾ r<s&"uqwdoa ìka cn,a ^r<s&" Widud ìka ffioa ^r<s& Wodr ùrfhda jQy'
� wjidk Èkfha § ;dreKHh .; lf<a flfia o hkak úuikq
,nhs'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( ;dreKHfha jeo.;alu wjOdrKh lrk l=¾wdka" y§ia ;yjqre lsÍï 5 la,shkak'
lKavdhu 2 ( bia,dóh b;sydih ;=< ;reKhka l< úl%uhka ms<sôUq jk l:d folla,shkak'
lKavdhu 3 ( ;dreKHfha § uqyqK fok .eg`M ,shd Bg wod< úi\qï o ,shkak'
lKavdhu 4 ( rfÜ ixj¾Okhg ;reK odhl;ajh hk ud;Dldj hgf;a jpk 100lrpkhla ,shkak'
f.or mßirfhka (
foudmsh iydhfhka bia,dóh b;sydih ;=< úl%uhla l< ;reKfhl=f.a l;djlafidhd bka ;u Ôú;hg wod< lr .; yels oE ,shkak'
59
ksmqK;dj 7(0 ( iEu wx.hla ms<sn|j u bia,duhg u úfYaIs; jQ oDIaá fldaKhlawe;s nj jgydf.k thg wkql+, j iEu fohla foiu úuiSfukan,hs'
ksmqK;d uÜgu 7(2 ( ldhsl yd udkisl iqjh ms<sn| j bia,dóh oDIaáfldaKh úia;rfldg ;ukaj Bg mqyqKq lr .kshs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 1bf.kqï m, ( � ldhsl yd udkisl iqjh we;s lr .kafka flfia±hs y÷kd f.k
m%ldY lrhs'� ldhsl yd udkisl iqjh ke;s lrk lreKq y÷kdf.k thska
je<lS ls%hd lrhs'� .; fukau is; o iqjfhka ;nd .; hq;=h hkak ±k m%ldY
lrhs'� ldhsl yd udkisl iqjh mrf,dfjys ch <Õd lr .ekSug ;=vq
foa hkak jgyd f.k ta wkqj ls%hd lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � tla jrla kì ^i,a& ;=udfKda ÿkq lS%vdfjys fhfoñka isáiuyfrl= miq lr .sh y' ZZ biaudhS,af.ka mej; tkakks ! ÿkqlS%vdfjys fhfokak' wehs o h;a Tnf.a mshd ÿkq lS%vdfjys fhÿKqwfhla úh' Tn o tfia u lrkak' uu fuu lKavdhu iu. otlajñ'ZZ hkqfjka kì ^i,a& ;=ufKda lSy' túg tys isálKavdhïj,ska lKavdhula ÿkq lS%vdfjys fkdfhÿK y' zzTnwehs fuu lS%vdfjys fkdfhfokafka ZZ hkqfjka kì ^i,a&;=udfKda weiQ y' zz Tn Tjqkaf.a lKavdhfï isák úg wm ÿkqúÈkafka flfia o@ ZZ hkqfjka weiQ y' thg kì i,a& ;=ufKdazz ÿkq úÈkak' uu Tn,df.a wfhl=f.a lKavdhu iuÕ o isáñ'ZZhehs mejiqfõ h hk y§ih iafjÉPdfjka bÈßm;a jkYsIHhfhla ,jd lshjd YsIHhhskaf.a wjOdkh ,nd .kak'
� my; olajd we;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPdfjys fhfokak'
� ñksia Ôú;fhys iqjh hkq ukisl iqjh fõ' fuh bia,duhms<s.kshs'
� fï fol hym;a jQ úg ñksid ch ,nhs' ldhsl yd udkisliqjfhys tla fldgila w;a yefrk úg th ñksidf.als%hdldrlïj,g th n,mEï t,a, lrhs'
� ñksfil=f.a wdl,am" is;=ú,s" yeisÍu hkdÈh Tìk f,it<soelaùug ldhsl yd udkisl iqjh hym;a j ;sîuw;HdjYHh fõ' b;sydifha ch.;a ish,af,da u ldhsl ydudkisl iqjh fyd¢ka mj;ajd .;a wh fj;s'
mshjr 2 ( � YsIHhka lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u .fõIKm;s%ldjla ne.ska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq bÈßm;a lsÍug fmd<Ujkak'
� iEu lKavdhulg u ;ukaf.a jd¾;dj bÈßm;a lsÍug wjia:dj,nd fokak'
60
� ixj¾Okd;aul lreKq wfkla lKavdhïj,ka ,nd .kak'
� my; i|yka lr we;s lreKq yqjd ±lafjk mßÈiudf,dapkfhys fhfokak'
� ldhsl yd udkisl iqjh i|yd bia,dï úfYaIs; jQ u.fmkaùï ,nd § we;' w,al=¾wdkh ukig my< lrk,o neúka th udkisl iqjh ,nd fohs'
� w,al=¾wdkh mdrdhkd lsÍu" w,a,dyaj Èlaa¾ lsßu iywfkl=;a jkaokdudk is;;a .;;a Yla;su;a lrhs' y,d,ajQ" fi!LHdrlaIs; jQ wdydr mqreÿ we;s lr .ekSfuka.; Yla;su;a fõ'
� wkqu; jQ lS%vdjkays kì;=udKka fh§" tajd i|yd iydho ,nd ÿkafka h hkak y§iays ±lSug mq`Mjk'
� ksYaM, wdYdjka" is;g jy,a jQ ls%hdjka M, rys; lS%vdjkahkdÈh ldhsl yd udkisl iqjhg n,mdk neúka bia,dïfïjd ;ykï lr we;'
� kì;=udfKda iydndjrekag iunr;djh ^.;" is;&Èß.ekaù h' fuys tla fldgila jeäùug;a" wfklafldgi wvqùug;a kì;=udfKda wjir kqÿka y'
� tla ñksfil=f.a fuf,dj" mrf,dj hk foflys u chfï folu yslaófuka hq;= h'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( ldhsl yd udkisl kSfrda.Slu wjOdrKh lrkakd bia,dóh foaYkdy;rla iïmdokh fldg ,shkak'
lKavdhu 2 ( udkisl iqjhg n,mdk .=Kdx. y;rla olajd th ms<sn| jQ y§ia fidhd,shkak'
lKavdhu 3 ( .;;a is;;a kSfrda.Sj ;nd .ekSug Wmfoia oyhla idlÉPd fldg ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 4 ( ldhsl yd udkisl iqjh /l .ekSfï wjYH;djh ms<sn| jQ fonila ,shd"th mka;shg bÈßm;a lrkak'
f.or mßirfhka
ldhsl yd udkisl kSfrda.Slu /l .ekSug ;uka yd fouõmshka ksjfiys isÿ lrkls%hdldrlï ,ehsia;=.; lsÍug fhduq lrkak'
61
ksmqK;dj 7(0 ( iEu wx.hla ms<sn|j u bia,duhg u úfYaIs; jQ oDIaá fldaKhlawe;s nj jgydf.k thg wkql+, j iEu fohla foi u úuiSfukan,hs'
ksmqK;d uÜgu 7(3 ( bia,duh uOHu m%;smodfjka isàfï wjYH;djh jgydf.k th
Ôú;fha wkq.ukh lrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 1
bf.kqï m, ( � uOHia:j isàfï jeo.;alu jgyd ta wkqj ls%hd lrhs'
� uOHia:j isSàfuka we;s jk hym;a m%;sM, ±kf.k m%ldYlrhs'
� uOHia:j fkdisàfuka we;s jk n,mEï ms<sn| j ie,ls,su;ajls%hd lrhs'
� bia,dufha uOHia:Ndjh /l .ekSu ms<sn| j i|yka lr we;sfoaYkd ms<sf.k bÈßm;a lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � weuqKqu 1ys § we;s ft;sydisl isÿùï lshjd YsIHhhskaf.awjOdkh ,nd .kak'
� my; olajd we;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPdfjysfhfokak'
� bia,dï uOHia: jQ O¾uhls hk mokñka bia,dï iEu jevlghqla;lu uOHia:Ndjh /l .ekSu wjOdrKh lrhs'
� bia,dufha iEu j.lSula yd foaYkdjlau uOHia:Ndjh /l.ekSu wjOdrKh lrhs'
� wdOHd;añl" foaYmd,k" iudÔh Ôú;h hk iEu wxYhluuOHia:Ndjh wjYH fõ'
� kì i,a& ;=udfKda Ôú;fhys iEuúgu uOHia:j isáfhda h'
� wmf.a tÈfkod Ôú;fhys o wfkla iEu jev lghq;=j, ouOHia:j isàu b;d jeo.;aa fõ' uOHia:Ndjh hk .=Kdx.hwm yer hk úg wmf.a fm!oa.,sl Ôú;fhys o iudÔhÔú;fhys o .eg`M rdYshla we;sùug fya;= fõ'
mshjr 2 ( � YsIHhhska lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u.fõIK m;s%ldjla ne.ska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq t<s±laùug bv fokak'
� YsIHhhskaf.a lKavdhï ls%hdldrlï ksÍlaIK fldg Èß.kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;u lKavdhï ls%hdldrlï bosßm;a lsÍugwjia:dj ,nd fokak'
� ixj¾Okd;aul lreKq wka lKavdhïj,ska ,nd .kak'
62
� my; i|yka jk lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhysfhfokak'
� bia,dóh j.lSï" mjq,a Ôú;h" tÈfkod ls%hdldrlï hkiEu±ysu bia,dï uOHia:Ndjh /l .ekSu wjOdrK lrñkauOHia: fkdùu ms<sn| j wk;=re wÕjhs'
� uOHia:Ndjh /l fkd.ekSu ;ks mqoa., Ôú;h" iudÔhÔú;h hkdÈh wjq,a lsÍug fya;= fõ'
� zzkìjrhdKfKks" Tn m%pdrh lrk O¾uh my< lrkq,enqfõ ldyg o Tjqkag Tnf.a O¾ufhys wi;H jQ oE
mjid iSudjka blaujd fkdhkak'ZZ ^5(77&
� zzwkqNj lrkq" mdkh lrkq' tfy;a wmf;a fkdhjkq'ZZ^7(31&
� ZZTnf.a i,d;fhys Tnf.a y`v jeäfhka Wia fkdlrkak'jeäfhka my; o fkdfy<kak' fï fol w;r uOHia: jQ
y`vla mj;ajd .kak' ^17(110&
� zzuq#ñkajreks ! tfia u wm Wia my;a fkdjQ uOHia: jQ
iudchla f,i Tnj ueõfjuq'ZZ ^2(143&
� uOHia:Ndjh /l .ekSu fuf,dj" mrf,dj foflys uch ,nd .ekSug fya;= fõ'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
weuqKqu 1
w,a,dyaf.a oQ;hd kì ^i,a& ;=udKkaf.a ld,fha nkS ulaiqï hk Wiia l=,hgu wh;a jQldka;djla fydrlul fhoqKd h' weh jroldrsh f,i Tmamq jQ wjia:dfjys kì ^i,a&;=udKka bosßhg f.k tkq ,enqjd h' weh bia,dóh IrShd kS;shg wkqj o`vqju ,nd§ug;SrKh lrk ,È' wehg o`vqju ,nd ÿkfyd;a" th nkS ulaiqñ l=,hg úYd, .eg¨jla we;sfõ hkak o Tjqkaf.a l=, f.!rjh iyuq,skau úkdY fõ hkak o" kïnqj ke;s fõ hkako ±k tys isá jeäysáfhda l,n, jQ w;r fï iïnkaOfhka idlÉPd lsÍu i|yd Widudìkafihsoa ^r,s& ;=udg f.dia ie,lr isáh y'
63
.eg`Mj ±k.;a kì;=ud ;ukaf.a iydndjreka ish¨fokdu tla lr" zz Tn,dg fmr úiQwh fï i|ydu úkdY lrk ,È' Tjqka fujeks je/oao TmamqjQjka w;r fjkialïie,ls,a,g .;ay' we;s whg tla kS;shla" ke;s whg ;j;a kS;shla" md,kh lrkakdg tlakS;shla" jeishkag ;j;a kS;shla f,i kS;sfhys idOdrKh bgq lsÍfuys fjkialï isÿlsÍfuka Tjqyq úkdYhg m;ajQy'ZZ hkqfjka lSy' zzw,a,dya u; osjqrñ! udf.a ÿj jk *d;sudjqjo fuu jro lr ;snqKfyd;a wehf.a w; jqjo uu lmkq we;af;ñ'ZZ hkqfjka mejiQy'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( w,a l=¾wdkfha uOHia:Ndjh wjOdrKh lrk jels myla iïmdokhfldg ,shkak'
lKavdhu 2 ( kì;=udKkaf.a pß;fha uOHia:Ndjh /l .ekSfuys wjYH;djh iïnkaOj bÈßm;a lr we;s idOl ;=kla iïmdokh fldg ,shkak'
lKavdhu 3 ( uOHia:j isàfuka ,nd .; yels hym;a m%;sM, idlÉPd fldg ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 4 ( uOHia:dNdjh /l fkd.ekSfuka ;ks mqoa.,hdg yd iudchg we;sjkn,mEï idlÉPd fldg ,shkak'
f.or mßirfhka (
Tnf.a mjqf,a idudðlhkaf.a yd wi,ajeishkaf.a ls%hdldrlï bia,dufha uOHia:Ndjhmokï fldg iiod ,shd Tjqka iu. idlÉPd lrkak' idlÉPdj uÕska iïmdokhl< oE mka;sh bÈßfha bÈsrsm;a lsßug wjia:dj ,nd fokak'
64
ksmqK;dj 7(0 ( iEu wx.hla ms<sn|j u bia,duhg u úfYaIs; jQ oDIaá fldaKhlawe;s nj jgydf.k thg wkql+, j iEu fohla foi u úuiSfukan,hs'
ksmqK;d uÜgu 7(4 ( *slayq,a wõ,úhshd;a hk úIh lreKq jgyd f.k ish Ôú;fhys
ls%hd;aul lrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 1
bf.kqï m, ( � ish Ôú;fhys m%uqL;ajh ,nd Èh hq;= lreKq y÷kd m%ldY lrhs'
� tÈfkod Ôú;fhys iEu lreKla u ksrjq,aj ;sìh hq;= hkakjgyd ls%hd lrhs'
� Ôú;fhys fkdfhla lreKqj, uq,a ;ek §fï yelshdj ,nd tawkqj ls%hd lrhs'
� m%uqL;djh ,nd§u uÕska ;ks mqoa., yd idudÔh hym; /l.kq ,nhs hkak /l f.k ls%hd lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � weuqKqu 1ys § we;s f;dr;=re f.dkqj lshjd ke;akï lshùug §YsIHhhskaf.a wjOdkh ,nd .kak'
� my; olajd we;s f;dr;=re mdol fldg f.k idlÉPdfjysfhfokak'
� wmf.a Ôú;fha tÈfkod isoaëkays m%uqL;djh ,nd Èh hq;=wx. ±lsh yel'
� ;SrK .ekSug fmr th ls%hd;aul l< hq;=h hkak jeo.;afõ'
� wmf.a Ôú;fhys iEu wjia:djl§u jeo.;a oE j,g jvdfkdjeo.;a oEj,g m%uqL;ajh ,nd§u fyda b;d jeo.;a oEyer jeo.;a oEj,g m%uqL;ajh ,nd§u kqiqÿiq fõ'
� l=vd foaj,a úYd, lsÍfuka fyda úYd, foaj,a l=vd lr ±laùubia,dï j<lajd we;'
� fufia m%uqL;ajh ,nd Èh hq;= foaj,aj,g th ,nd§uiïnkaOfhka jQ kS;sÍ;s zz*slayq,a wõ,úhshd;a ZZ hkqfjkay÷kajkq ,nhs'
mshjr 2 ( � YsIHhhska lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u.fõIK m;s%ldjla ne.ska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq t<s±laùug ;=vq fokak'
� YsIHhhskaf.a lKavdhï ls%hdldrlï ksÍlaIK fldg Èß.kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;u lKavdhï ls%hdldrlï bosßm;a lsÍugwjia:dj ,nd fokak'
� my; olajd we;s lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhysfhfokak'
65
� ksishdldr ñkqïj,g wkqj fkdjeä yd fkdwvqj ksis ia:dkfhys;nd ne,Su *slayq,a wõ,úhshd;a hkq fõ'
� kS;sh" ls%hdldrlï " j.lSu" jákdlu hkd§ IÍwdfjys mokñkafkdfhla mshjr j,ska wvx.= fõ'
� fuh w,al=¾wdkh yd iqkakdj o f.k olajhs'
� bia,dufha iqúfYaIs; jq wu,h ^l=i,h& l=ula o@ f,ikì;=udKkaf.ka úuikq ,enQ úg § kì;=udfKda i,d;h f,io ;j;a úgl § zzbia,duh i|yd igka lsÍuZZ f,i o ;j;awjia:djl § fouõmshka /ln,d .ekSu f,i o olajd isáh y'
zzmyiq lrjkak' wmyiq fkdlrjkak' wdYdj we;s lrjkak'ffjrh we;s fkdlrjkak'ZZ f,i o ;j;a wjia:djl §zzfouõmshka /ln,d .ekSuZZ f,i o olajd isáhy'
� myiq lrjkak' wmyiq fkdlrjkak' wdYdj we;s lrjkak'ffjrh we;s fkdlrjkak' zz ^nqydß" uqia,sï&
� zzwjYH;djh we;s kE±hkag oka§u wfkla ÿmam;=kag oka§ugjvd whym;a h'ZZ
� zzojiays isl=rdod úfYaIs; fõ' rd;s%hkays ff,,;=,a loa¾ úfYaIs;fõ'ZZ
� bia,dóh b;sydifha m%uqL;ajh ,nd fokafka l=ulg o hk.eg`M we;s jQ úg *skayq,a wõ,úhshd;a we;s úh'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
weuqKqu 1
tla wjia:djl § ìia¾ bíkq ydß;a ;=ud ne,Sug wd wfhla ;uka yÊ lsÍug wÈgka lrisák nj o ;ukag Wmfoia fok f,i o b,a,d isáfha h' th ìia¾ ;=ud zzTn i;=j uqo,afldmuK m%udKhla we;af;a o@ZZ hkqfjka úuiqfõ h' thg Tyq zzfoodylaZZ hkqfjka mejiQl< zzTnf.a yÊ jkaokdfjka l=ula ,nd .ekSug m;kafkys o@ZZ hehs ìia¾ úuiqfõ h'thg Tyq zzf,!lsl wdYdjka f;drjQ udkisl;ajhla ke;akï l∴ndj u; jQ ,eÈhdj fydaw,a,dyaf.a ndr .ekSuZZ hehs ms<s;=re ÿkafka h' thg ìia¾ zzTn Tnf.a ksjfiys isgu fuuȾyï foody úhoï fldg w,a,dyaf.a ;Dma;sh ,nd .ekSug jQ ud¾.hla mjikak o@ZZ hehsweiqfõ h' thg Tyq zzyßZZ hehs mejiQ úg zzTn ±ka f.dia fuu Ⱦyï foody fldgiaoyhlg fnokq uek ! Kh fírd .ekSug Khlreg fokak' ÿmamf;l=g fokak' Tyq ;ukaysñ lr.;a Nd.Hhla kej; ,nd .kshs' mjqf,a oßø;djh ;=rka lsÍug tla .Dy uQ,slfhl=g,nd fokak' tla wkd:fhl= /l n,d .kakd wfhl=g fokak' tu wkd:hd thska m%fhdack,nd i;=gq fjhs' fuu uq`M uqo,a m%udKhu tla wfhl=g ,nd fokakg Tng yelskï thlrkak'
66
ulaksidoh;a tla uqia,sïjrfhl=f.a isf;ys Tn ksid i;=gla we;s lsÍug yelskï" flfkl=f.aÿl ;=rka lsÍug yelskï ÿla fõokd ke;s lsÍug yelskï ÿn, wfhl=g w; § Wmldr lsÍugyelskï th m<uqj l< yÊ jkaokdfjka wk;=rej lrkq ,nk yÊ jkaokd ishhlg jvdn,j;a h' tneúka ke.sg f.dia wm lshQ mßÈ tu uqo, úhoï lrkq uek ke;akï Tnf.a isf;ys;sfnk is;=ú,a, l=ula o hehs mjikak'ZZ hehs lSfõ h'
thg Tyq udf.a jeä leue;a;la we;af;a yÊ jkaokdjghs hehs mejiqfõ h' fuh widiskdiqKq ìi¾ ;=ud zzjia;=j hkq ls<sá yrdï jQ& jHdmdrhla uÕska ke;akï iel iys; ud¾.uÕska ,nd .;fyd;a tu jia;=j isf;a wdYdjkaj,g jy,a ù úhoï l< hq;=hs hkakehs is;dleu;s jkafka hehsZZ wjidkfhys mejiqfõ h'
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( YsIHhhska fmdÿ foaYSh úNd.hlg iQodkï jk úg úNd.h ,sùug fmrojfiys wjOdkh fhduq l< hq;= jeo.;a oE" b;d jeo.;a oE hkd§ lreKqfjka fjkaj ,ehsia;=.; lrkak'
lKavdhu 2 ( mdif,a bia,dóh W;aijh meje;aùug iQodkï jk úg m%uqL;ajh ,nd Èhhq;= foaj,a iïmdokh flg ,shkak'
lKavdhu 3 ( m%uqL;ajh ,nd Èh hq;= lreKq i|yd m%uqL;ajh ,nd fok úg we;sjkhym;a m%;sM, idlÉPd fldg ,shkak'
lKavdhu 4 ( m%uqL;ajh ,ndÈh hq;= foaj,aj,g m%uqL;ajh fkdfok úg we;s jk n,mEï,ehsia;= .; lrkak'
f.or mßirfhka (
ksjfiys b;d wdikak ld,fha § isÿjQ W;aijhla i|yka lr" th ixúOdkh lrk úgflfia m%uqL;d Èh hq;= o hkak foudmshka yd idlÉPd fldg ,sùug fhduq lrkak'
67
ksmqK;dj 7(0 ( iEu wx.hla ms<sn|j u bia,duhg u úfYaIs; jQ oDIaá fldaKhla we;snj jgydf.k thg wkql+, j iEu fohla foi u úuiSfuka n,hs'
ksmqK;d uÜgu 7(5 ( bia,dï ,nd § we;s udkj whs;sjdislï idOl iys; j úia;r
lrhs'
ld,Éfþo ixLHdj ( 2
bf.kqï m, ( � bia,dóh oDIaáfldaKfha udkj whs;Ska hkq w,a,dyaf.a wK hkqjgyd f.k m%ldY lrhs'
� udkj whs;Ska /l .ekSfï jeo.;alu kì i,a& ;=udKkaf.a wdo¾Yu.ska meyeÈ,s lrhs'
� f,dfõ jik iEu Ôúfhl=gu whs;Ska we;s nj .re lr ta wkqjls%hd lrhs'
bf.kqï - b.ekaùï ls%hdj,sh
mshjr 1 ( � weuqKqu 1 ys§ f;dr;=re f.dkqj lshjd YsIHhhskaf.a wjOdkhthg fhduq lrjkak'
� my; olajd w;s lreKq mdol fldg f.k idlÉPdfjys fhfokak'
� f,dfõ fjfik ish¨ ueùïj,g u whs;Ska olakg we;'
� bia,dóh oDIaáfldaKfhys ish¨ n,hka w,a,dya i;= fõ'tfy;a" w,a,dyaf.a ksfhdað;hd f,i ñksidg iuyr iSudjkayd kS;sÍ;s iys;j n,h yd whs;Ska w,a,dya úiska ,nd §we;'
� bia,dóh fldaKhg wkqj ñksidf.a whs;Skaj,g jvd Tyqf.aj.lSïj,g ,nd fok m%uqL;ajh jeäfõ'
� iEu ñksfil=g ;ukaf.a whs;Ska ,nd .ekSug W;aidy lrkf,i o wfkla whf.a whs;Skag o .re lr ls%hd lsÍu wksjd¾hhfõ'
� wkHhkaf.a whs;Ska m%;slafIam lsÍu mdmhla fõ'
� wkHhkaf.a whs;Ska m%;slafIam lrkq ,nk úg iudcfhafkdfhl=;a .eg¨ we;s fõ'
mshjr 2 ( � YsIHhhska lKavdhï y;rlg fnod iEu lKavdhulg u .fõIKm;s%ldjla ne.ska ,nd fokak'
� idlÉPd fldg lreKq t<s±laùug bv fokak'
� YsIHhhskaf.a lKavdhï ls%hdldrlï ksÍlaIK fldg Èß.kajkak'
mshjr 3 ( � iEu lKavdhulg u ;u lKavdhï ls%hdldrlï bosßm;a lsÍugwjia:dj ,nd fokak'
� my; olajd we;s lreKq yqjd ±lafjk mßÈ iudf,dapkfhysfhfokak'
68
� bia,dóh fldaKfhka udkj whs;sjdislï hkq lsisÿ kS;siïmdok uKav,hlska fyda n,h,;a ñksfil=f.ka ,ndÿkafohla fkdfõ' th w,a,dya ñksidg l< odhdohla fõ'
� fï iEu fohla u iEu uqia,sïjrfhl= Ndr .ekSug yd f,dfõwe;s iEu md,k n,hla u ls%hdjg kexùug j. ù we;'
� by; olajd we;s mßÈ whs;Ska fjkia lsÍug fyda bj;a lsÍuglsisfjl=g;a n,h fkdue;s fõ'
� bia,dóh ±lau mßÈ udkj whs;Ska hkq ;ks mqoa.,fhl= mgkaidudÔh Ôú;fha iEu lafIa;%hl u iïnkaO ù we;'
� udkj whs;Ska hkq fkdfhla wx.hka wvx.= jQjls'
� Ôj;aùfï whs;sh
� ksoyi yd kS;sh i|yd jQ whs;sh
� woyia m%ldY lsÍfï whs;sh
� kS;sh bÈßfha iEufokd u iu fõ hk whs;sh
� ldka;d yd <ud whs;Ska
� wd¾Ól ysñlï
� foaYmd,k whs;Ska
� iEu uqia,sïjrfhlau ish whs;Ska ,nd .ekSug W;aidylrk wdldrfhkau ish j.lSï o fkdlvjd bgq lsÍuw;HjYH fõ'
� wkHhkaf.a whs;Ska .re lr ls%hd lsÍu o w;HjYH fõ'
.=Kd;aul fhojqï ( fmdÿ Wmfoia wkqj .=reNj;df.a wNsu;h mßÈ fhdod .; yels h'
we.hSu yd ;lafiarelrKh i|yd Wmfoia (
fuu ksmqK;d uÜgug wod< bf.kqï m, idOkh jQ m%udKhka uek ne,Sug iqÿiq wdldrfha
ks¾Kdhl ilia lr .ekSug .=reNj;dg ksoyi we;'
f;dr;=re f.dkqj
zzWu¾ r,s& ;=ud fcrei,fuys ls%ia;shdkqjka yg ,ndÿka ikafoaYh ms<sn| j fuys i|ykalsÍu fhda.H fõ' fuu ikafoaYh uqia,sï md,lhska uqia,sï fkdjk m%cdjf.a uq,sl whs;SkaiïnkaO j mj;ajdf.k .sh újD; m%;sm;a;shg b;d fhda.H jQ idOlhka f,i ±laúh yelsh' fuu ikafoaYh my; ±lafjk mßÈ ilid ;snqKs' zzwmßñ; lreKdjka; yd wmßñ;ohdjka jQ w,a,dyaf.a Y=oaO jQ kdufhka''' fuu ikafoaYh w,a,dyaf.a .e;a;d oúYajdijka;hskaf.a kdhlhd o jQ Wu¾f.ka c,shdfjys jik uyckhdg ,nd fokq ,efí'Tjqkaf.a Ôú;j,g foam,j,g o" wd.ñl isoaia:dkj,g o" l=reij,g o wdrlaIdj ,ndfokqwe;' ls;= oyu wkq.ukh lsÍug o mQ¾K ksoyi ,nd § we;' Tjqkaf.a wd.ñl isoaOia:dkúkdY lrkq fkd,efí' tys we;s Tjqkaf.a l=reij,g lsisÿ ydkshla muqKqjkq fkd,efí'Tjqkaf.a wd.ñl jev lghq;=j,g lsisÿ n,mEula we;s fkdflf¾' Tjqkag o lsisÿ ydkshlamuqKqjkq fkd,efí'
^wdpd¾h tï' ta' tï' Iqlaßf.a bia,duqï uks o Wßfuhsl¨ïZZ hk lD;sfhks&
69
lKavdhï .fõIK Wmfoia m;s%ldj (
lKavdhu 1 ( udkj whs;sjdislï ms<sfj, kS;sÍ;sj,g mokï jQ w,a l=¾wdka jels tysmßj¾;kh iuÕ ,shkak'
lKavdhu 2 ( udkj whs;Ska wjOdrKh lrkq ,nk y§ia y;rla f.dkq flg ,shkak'
lKavdhu 3 ( Wu¾ ^r,s& ;=udg úreoaOj tla idudkH jeisfhla jk Wffn bíkq lwímeñKs,a,la bÈßm;a lf<a h' Wu¾ r,s& ;=ud kvqj i|yd mÍlaIK uKav,hfj; bÈßm;a jqKq úg kS;sm;s f,i lghq;= l< ffioa ìka idì;a ;=udl,S*d Wu¾ ^r,s& ;=udg b;d f.!rjfhka i,lkakg mgka .;af;a h' thTn isÿ lrk m<uqjk widOdrKh hehs kS;sm;s foi n,d lshQ Wu¾ ^r,s&;=ud" Wffn bíkq lwí <Õ f.dia wiqka .;af;a h' Wu¾ r,s& ;=udKka rfÜmd,lhd f,i isáh o Tyq fjkialï fmkaùu fy<d ±laùh'
fuu wjia:dj mokï fldg f.k ì;a;s mqj;am;g ks¾udKhla ,shkak'thg iqÿiq ud;Dldjla o fhdokak'
lKavdhu 4 ( udkj whs;Ska /l .ekSfï wjYH;djh wjOdrKh lrk w;a m;s%ldjlailikak'
f.or mßirfhka (
wmf.a mßirfhys jik wkHd.ñlhka yg wm ±laúh hq;= whs;Ska yd j.lSu iïnkaOfhkakì ^i,a& ;=udKkaf.a u.fmkaùï j,ska iïmdokh fldg ,sùug fhduq lrjkak'
70
úúO iyh ( tia' iS' ms%ho¾YkS uy;añh
l<ukdlrK iyldr
cd;sl wOHdmk wdh;kh
vhia wurisxy uy;d
ld¾hd, wdOdrl
cd;sl wOHdmk wdh;kh