workshop on labor-management relations with special focus on … · 2015. 5. 18. ·...

รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ

12-IN-109-SPP-WSP-B

Workshop on Labor-Management Relations with Special Focus on the Automobile Industry

ระหวางวนท 18-22 พฤศจกายน 2556

ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน

จดท าโดย

นายอกนษฐ ชมนม

ต าแหนง นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

วนท 12 ธนวาคม 2556

สวนท 1 ขอมลทวไปของโครงการ

1.1 รหสโครงการ : 12-IN-109-SPP-WSP-B

1.2 ชอโครงการ : Workshop on Labor-Management Relations with Special Focus

on the Automobile Industry

1.3 ระยะเวลา : 5 วน (วนท 18-22 พฤศจกายน 2556)

1.4 สถานทจด : กรงโตเกยว ประเทศญปน

1.5 ชอเจาหนาทเอพโอประจ าโครงการ :

(1) Ms.Sayaka Harada ,APO Liaison Officer for Japan Deputy Director, International Cooperation

Dept.Japan Productivity Center (JPC)

(2) Ms.Sayuri Watanabe, Project Assistant, IND Dept. Asian Productivity Organization

1.6 จ านวนวทยากรบรรยาย : 3 คน

(1) Dr.Mitshuhide Shraki, Professeur, Graduate School of Economics, Waseda University

(2) Prof.Sumiko Ebisuno, Faculty of Economics, Rissho University

(3) Mr.Yoji Osaki, Director, Work-Life Management Department, Japan Productivity Center

1.7 จ านวนผเขารวมโครงการและประเทศทเขารวมโครงการ : 21 คน จากประเทศอนเดย(2) อนโดนเซย(4)

มาเลเซย(2) ปากสถาน(2) ฟลปปนส(3) ไทย(4) และเวยดนาม(4)

Workshop on Labor-Management Relations with Special Focus on the Automobile Industry, ระหวางวนท 18-22 พฤศจกายน 2556 ณ กรงโตเกยว ประเทศญปน

2

สวนท 2 สรปเนอหาจากการเขารวมโครงการ

2.1 ทมาหรอวตถประสงคของโครงการ

แรงงานสมพนธ เปนระบบความสมพนธทงทางตรงและทางออมระหวางนายจาง องคกรนายจาง กบ

ลกจาง องคกรลกจาง รวมทงความสมพนธกบรฐบาล การจดการแรงงานสมพนธมเปาหมายเพอสงเสรมหลกธรร

มาภบาลในการจางงานและความสมพนธระหวางกนของนายจาง ลกจาง และรฐบาล ซงจะสงผลดทงตอการด าเนน

กจการของนายจาง ชวยใหด าเนนกจการของบรษท/สถานประกอบเปนไปอยางตอเนอง มประสทธภาพและสามารถสราง

ผลก าไรไดเปนอยางด มความเจรญกาวหนา ขณะทลกจางจะมขวญก าลงใจในการท างานไดรบคาจางและผลประโยชน

ตอบแทนทเหมาะสม เปนธรรม และมสภาพการจางทด นอกจากน ยงจะสงผลทดตอ

ประชาชนทวไป ใหไดรบสนคาและบรการทด และเกดการขยายตวของอตสาหกรรม

การเตบโตทางเศรษฐกจ ตลอดจนความสงบสขในสงคม ทงน การจดการแรงงาน

สมพนธยงหมายรวมถง การจดการในระดบบรษททมการขยายการลงทนไปยง

ตางประเทศหรอความสมพนธระหวางส านกงานใหญและส านกงานในประเทศ

ปลายทาง ซงควรมการจดการในเชงรกทสอดคลองกบบรบทแตละประเทศ

จากประสบการณของประเทศตางๆ ทมอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพในระดบทด จะให

ความส าคญความสมพนธของการจดการแรงงานสมพนธและผลตภาพ ในกรณของญปน การเปลยนแปลง

กฎระเบยบและสงแวดลอมของโลก และโลกาภวตน รวมทงความกาวหนาของการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ ไดสงผล

กระทบในดานตางๆ ตออตสาหกรรมยานยนตของญปนและอตสาหกรรมทเกยวของ วตถประสงคของโครงการน คอเพอ

สรางความร ความเขาใจเกยวกบหลกการจดการแรงงานสมพนธของประเทศญปน โดยเนนทอตสาหกรรมยานยนต และ

ความเชอมโยงกบการเตบโตของผลตภาพและการพฒนาเศรษฐกจอยางยงยน


3

2.2 เนอหา/องคความรทไดจากการฟงบรรยาย

1) Recent Status and challenges on Human Resource Management and Labor Management Relations in the

Asia-Pacific โดย Dr.Mitshuhide Shiraki

ผลกระทบของโลกาภวตนตอการจดการ

แรงงานและทรพยากรมนษย สงผลใหเกดความเชอมโยงทาง

เศรษฐกจระหวางประเทศทงในดานการเคลอนยายสนคาบรการ ทน

ความร และท าใหเกดความซบซอนในดานความหลากหลายของผ

แขงขน ลกคา ภาครฐ หวงโซคณคา และผมสวนเกยวของตางๆ รวมถง

การพงพาอาศยกนทงดานเศรษฐกจ สภาพการณตางๆ เหลาน ม

ความเปนพลวตรสง ดงนน จงจ าเปนตองมระบบโครงสรางและการ

ก าหนดนโยบายทเหมาะสมเพอรองรบและตอบสนองตอความซบซอน

ดงกลาว โดยเฉพาะระบบการจดการทรพยากรมนษยและแรงงาน

สมพนธ ซงจะมความแตกตางกนทงในระดบประเทศและองคกรตางๆ

แนวคดการจดการทรพยากรมนษยและแรงงานของญปน ทรพยากรมนษยในระดบโลกคอ

ทนมนษยทสามารถปรบตวและท างานรวมกบคนในประเทศตางๆ ทมความหลากหลายทางวฒนธรรมไดอยางดและ

ประสบความส าเรจ ญปนใหความส าคญกบการจดการทรพยากรมนษยของประเทศทจะเขาไปท างานในประเทศตางๆ

ทงน คนญปนทเคลอนยายไปท างานยงตางประเทศจะเนนคนรนใหมทมคณภาพและประสทธภาพในการท างานสง โดย

การก ากบดแลอยางดจากส านกงานใหญในญปน นอกจากน ยงใหความส าคญกบการจดการทรพยากรมนษยและ

แรงงานสมพนธของประเทศปลายทางทมประสทธภาพ โดยเฉพาะการสรางงานทด (Decent Work) และสามารถจงใจให

เกดความรสกของความเปนเจาขององคกร การสรางความรบผดชอบ มการพฒนาการเรยนรและทกษะความสามารถโดย

การฝกอบรมอยางตอเนอง การรบรองและการประเมนคาสมรรถนะความสามารถ และก าหนดเสนทางความกาวหนาใน

อาชพทชดเจนทงภายในบรษทและภายในกลมบรษท


4

2) Productivity Movement in Japan โดย Mr.Yoji Osaki

แนวค ด ผล ตภ าพ ในญ ป น ร เ ร ม โ ด ย

ภาครฐบาลในป ค.ศ.1954 มทมาจากแนวคดทวาญปนเปน

ประเทศทมทรพยากรธรรมชาตอยอยางจ ากด ซงถอเปนอปสรรค

และความทาทายของการเพมผลตภาพของประเทศในภาพรวม

ดงนน ญปนไดก าหนดทศทางการพฒนาประเทศทใหความส าคญ

กบการพฒนาเครองมออปกรณ เทคโนโลยการผลต วตถดบ การ

จดการธรกจพลงงาน รวมทงสงแวดลอมดานแรงงาน ทงน ไดมการ

จดตงสถาบนเพมผลผลตญปน (Japan Productivity Center) ซง

ภาคเอกชนเปนฝายทรเรม และเปนผน า โดยสถาบนเปนองคกร

ไตรภาคประกอบดวยผแทนแรงงาน ฝายการจดการ และนกวชาการ

โดยมรฐบาลใหการสนบสนน

สหภาพการคาของญปนกบการมสวนรวมในการเพมผลตภาพ ภายใตแนวคดทวาการปรบปรง

ผลตภาพน าไปสผลก าไรรวมกน และสภาพการจางงานทดขน สหภาพการคาของญปนไดเขามามสวนรวมในการปรบปรง

แนวคดจากการเจรจาตอรองไปสการปรกษาหารอ เพอหาแนวทางเพอใหสามารถก าหนดผลประโยชนไดสอดคลองกนบน

พนฐานความรวมมอทยดหยน โดยปจจบนมบรษทในญปนประมาณรอยละ 90 ทใชระบบดงกลาว

หลกการพนฐานของการจดการแรงงานสมพนธ คอ การจดการแรงงานในทกระดบอยางเทาเทยม

และเปนธรรม การจดการแรงงานดวยตนเอง และการไมแทรกแซงซงกนและกน รวมถงความไวเนอเชอใจและความเขาใจ

รวมกนระหวางแรงงานและฝายการจดการ การจดการแรงงานสมพนธผานระบบการเจรจาตอรองอยางสนต จงถอวาเปน

การบรณาการระหวางการผลตและการด ารงความเปนมนษย


5

3) Japanese-Style Labor and Management Relations โดย Ms.Sumiko Ebisuno

แนวค ด ก า รจ ด ก า รแ ร ง ง า นส มพ น ธ

กา รจ ดกา รแ รง ง าน สมพ นธ ม ส วนส า คญต อการพฒนา

ภาคอตสาหกรรมและเศรษฐกจของชาต รวมทงคณภาพชวตของ

ประชาชนและความสงบสขในสงคม โดยทผลผลต(Production)ของ

การจดการแรงงานสมพนธ คอการสรางความรวมมอกนระหวาง

นายจางและลกจาง ขณะทการกระจายผลประโยชน(Distribution)

คอเรองคาใชจาย ระหวางบรษททตองการการใชจายงบประมาณให

มระดบต าทสดแตมประสทธภาพสงสด แตแรงงานตองการคาจาง

ระดบสงทสด การเผชญหนากนระหวางแรงงานและนายจางเปนเรอง

ธรรมชาต แตอาจสงผลตอการผลต และท าใหเกดปญหาเศรษฐกจและสงคมตามมา

รปแบบการจดการแรงงานสมพนธของญปน ใหความส าคญกบการจางงานในระยะยาว ระบบ

การจางงานตามล าดบอาวโสและการกระจายและแบงปนผลประโยชนระหวางกน บนพนฐานแนวคดทวาการเจรญเตบโต

ของเศรษฐกจญปนในระยะยาวเปนเปาหมายรวมกนของทกฝาย บรษทและแรงงานตองมความไวเนอเชอใจซงกนและกน

เนนสงเสรมใหบรษทและแรงงานเปนอนหนงอนเดยวกน การเจรญเตบโตของบรษทหมายถงการเพมคณภาพชวตแรงงาน

โดยทแรงงานเปนสวนหนงของบรษท หากไมสงเสรมความเจรญกาวหนาบรษท กไมสามารถด ารงการจางงานของตนเอง

ได ทงน สถานการณดานขอพพาทและความขดแยงของของญปน นบตงแตมกฎหมายสหภาพแรงงานในป 1945 และการ

จดตงองคกรลกจางของญปนในป 1948 พบวาความสมพนธระหวางนายจางและลกจางในภาพรวมของประเทศเปนไปใน

ทศทางทด โดยขอพพาทแรงงานในญปนมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง


6

2.3 เนอหา/องคความรทไดจากกรณศกษาของประเทศสมาชก (Country Paper)

ประเทศ ประเดนส าคญ 1) อนเดย

ความขดแยงดานแรงงานในอตสาหกรรมยานยนตสวนใหญ มสาเหตส าคญ อาท การขาดความไวเนอเชอใจระหวางนายจางและลกจาง การขาดการสอสารและการจดการทด รวมทงปญหาความหลากหลายของสหภาพและประเดนดานคาจาง ซงน าไปสปญหาการลดลงของขดความสามารถของกจการ ปรมาณการขายและผลก าไร ตลอดจนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศโดยรวม และแนวโนมการลงทนจากตางชาตในอนาคต ทงน ในชวง 2 ปทผานมามประเดนความขดแยงทส าคญ 4 กรณ แตละกรณใชเวลาแกไขประมาณ 1 เดอน ซงภาครฐตองเขาเปนตวกลางในการไกลเกลย โดยใชวธการแกไขปญหาโดยใหคนงานออก และการไมรบรองสหภาพ

2) อนโดนเซย ความเคลอนไหวดานแรงงานทน าไปสการนดหยดงาน สวนใหญเกดจากประเดนดานคาจางและการจดจางคนภายนอก (Outsourcing) อยางไรกตาม ประเดนดานคาจางไดรบการแกไขเนองจากมการปรบเพมอตราคาจางขนต าโดยเฉพาะในอตสาหกรรมยานยนตอยางตอเนองในชวง 4 ปทผานมา ทงน หลกการส าคญทสดของการจดการแรงงานสมพนธ คอ การสอสารระหวางนายจางและลกจาง

3) ปากสถาน การจดการดานแรงงานสมพนธ ควรใหความส าคญกบการมความเคารพและไวเนอเชอใจ การมทศนคตในเชงบวกซงกนและกน มการด าเนนการทโปรงใสและมการสอสารททวถง ทงน หากแรงงานสมพนธไมราบรน อาจท าใหเกดการนดหยดงาน ผลตภาพการผลตทต า เกดพฤตกรรมในเชงลบของทงนายจางและลกจาง และสงผลใหกระทบตอการด าเนนการในภาพรวมขององคกร ตลอดจนความเชอมนของบรษทตางชาต

4) ฟลปปนส การจดการดานแรงงานสมพนธ ควรใหความส าคญของการยกระดบการสอสารระหวางนายจางและลกจาง เชน การจดท าแบบสอบถามความคดเหนลกจาง เพอใหทราบถงชวตความเปนอย และควรก าหนดมาตรการเพอสรางแรงจงใจในการด าเนนการดานแรงงานสมพนธของสถานประกอบกจการ อาท การใหรางวลแกบรษททมการด าเนนการโดดเดน

5) มาเลเซย ในภาพรวม การจดการแรงงานสมพนธในสาขาอตสาหกรรมยานยนต เปนไปดวยความปรองดองและเปนอนหนงอนเดยวกน ขณะทการปรบเพมคาตอบแทนควรเปนไปในทศทางเดยวกนกบการเพมขนของผลตภาพ ซงควรเนนความส าคญของการพฒนาทกษะและการฝกอบรมเพอเพมสมรรถนะใหกบแรงงาน

6)ไทย

ประเทศไทยอยในระหวางด าเนนการขบเคลอนยทธศาสตรประเทศ ซงใหความส าคญกบการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต โดยถอวาเปนหนงในอตสาหกรรมหลกของประเทศ สวนการจดการแรงงานสมพนธและการพฒนาทรพยากรมนษยในสาขาอตสาหกรรมยานยนต สวนใหญด าเนนการผานส านกงานใหญจากประเทศญปน ซงสงผลใหแนวทางปฏบตตางๆเปนไปตามมาตรฐานและธรรมเนยมของญปน ขณะเดยวกนองคกรสหภาพใน


7

ประเทศ ประเดนส าคญ อตสาหกรรมนคอนขางเขมแขง และเปนไปในลกษณะของความรวมมอกนมากกวาการเผชญหนากน ทงน เมอพจารณาขอพพาทแรงงานในภาพรวมของประเทศ ในชวง 2 ปทผาน ถอวาลดลงเนองจากผลของมหาอทกภยในป 2554 และการปรบอตราคาแรงขนต าเปน 300 บาททวประเทศ โดยสหภาพสวนใหญมความเขาใจสถานการณของบรษท

7) เวยดนาม ในกรณของบรษทฮโน เวยดนาม การจดการแรงงานใหความส าคญกบการก าหนดนโยบายเพอรกษาแรงงานทมทกษะความสามารถ เพอรกษาขดความสามารถของบรษท ทงนหากมการเพมการผลต จะใหความส าคญการจดจางคนภายนอกมาเปนแรงงานชวคราว และการฝกอบรมเพอเพมทกษะคนกลมน เพอเพมผลตภาพในการท างาน


8

2.4 เนอหา/องคความรทไดจาการศกษาดงานแตละแหง

1) สหพนธแรงงานยานยนตแหงประเทศญปน (Confederation of Japan Automobile Worker’s Union – JAW)

ภาพรวมของสหพนธแรงงานยานยนตแหงประเทศญปน จดตงในป ค.ศ.1972 ปจจบนมสมาชก

762,000 คน ถอไดวาเปนองคกรทมขนาดใหญซงไดรวบรวมสหภาพแรงงานของผผลตรถยนต สวนประกอบ ผคา ผสง

เครองยนต รวมทงบรษทอนๆ ทเกยวของ มภารกจทส าคญไดแก การแกไขปญหาทเกยวของการจดการแรงงานสมพนธ

ของสหภาพแรงงานของผผลตรถยนตและภาคการผลตทเกยวของในทกมต โดยไดมการจดตงสหภาพในระดบภมภาคใน

ทง 47 จงหวดของญปน มการประชมคณะกรรมการเปนประจ าทกเดอน โดยผบรหารจากส านกงานใหญเขารวมดวยทก

ครง นอกจากน ยงมการบรจาคเงน การจดกจกรรมกฬาเพอสรางความสามคค และการจดประชมระดมความคดเหนใน

เชงนโยบายเปนประจ าทกป

บทบาทของสหพนธฯ ในระดบนานาชาต ไดเขารวมเปนสวนหนงของ Global Union Federation

(GUF) และเปนพนธมตรรวมกบองคกรอนๆ ทเกยวของ รวมทงการเขารวมในกจกรรมระหวางประเทศตางๆอยางตอเนอง

นอกจากนสหพนธไดเปนเจาภาพจดประชมสหภาพแรงงานในอตสาหกรรมยานยนตระดบนานาชาต ครงท 1 ท

กรงเทพมหานคร เมอวนท 1-2 สงหาคม 2556 ซงไดมสวนในการสรางเครอขายระหวางสหภาพอตสาหกรรมยานยนตของ

ประเทศสมาชก

การจดการแรงงานสมพนธของสหพนธ ใหความส าคญกบการเจรจาตอรองและการสรางความรวมมอ

เพ อแก ไขปญหาความขดแย ง โดยใช ระบบการปร กษาหาร อ ม เป าหมายร วมก นคอการเต บโตของธ รก จ

การปรบปรงสภาพการจางงานและการด ารงชวตทมคณภาพ ทงน ก าหนดการจดประชมอยางเปนทางการเดอนละ 1 ครง และ

การประชมอยางไมเปนทางการตามความจ าเปน นอกจากน ยงเนนสรางความสมพนธระหวางผน าสหภาพกบประธานบรษท

ยานยนต และชนสวนยานยนตทเกยวของตางๆ ซงจะสงผลใหมการแลกเปลยนพดคยเพอการแกไขปญหาดานแรงงานสมพนธ

ทมความหลากหลายไดโดยงาย ประเดนส าคญของการด าเนนงาน คอ การสรางระบบการจางงานทมความมนคงและการ


9

เจรญเตบโตอยางมเสถยรภาพของบรษททงในระยะกลางและระยะยาว เพอทสมาชกของสหภาพสามารถด ารงชวตไดอยาง

มนคง บนพนฐานของการสรางความสมดลระหวางคณภาพชวตควบคกบผลก าไรของสถานประกอบกจการ

2) ส านกงานใหญ บรษทฮอนดามอเตอร จ ากด (Honda Motor Company Headquarters)

ภาพรวมของส านกงานใหญ บรษท ฮอนดามอเตอร จ ากด ณ กรงโตเกยว จดตงในเดอน

กนยายน ป ค.ศ.1948 มเงนทนประมาณ 86 พนลานเยน (ณ วนท 31 มนาคม 2013) ปรชญาพนฐานส าคญในการ

ด าเนนการคอ การใหความส าคญกบปจเจกบคคลทงในดานความคดรเรมสรางสรรค ความเทาเทยม และความไวเนอเชอ

ใจกน รวมถงใหความส าคญกบหลกการ 3 ความเบกบานใจ(3 joys) ไดแก ความเบกบานใจในการซอของลกคาทไดรบ

สนคาและบรการทด ความเบกบานใจของการขายทสามารถตอบสนองความพงพอใจของลกคาและการน าเสนอ

ภาพลกษณ Honda และความเบกบานใจของการสรางสรรค ออกแบบและพฒนา การผลตและการออกแบบวศวกรรม

ของผลตภณฑทมคณภาพสง

การพฒนาผลตภณฑของฮอนดามอเตอร เรมตนในป 1948 จากมอเตอรไซค ตามดวยยานยนตใน

ป 1963 ผลตภณฑพลงงาน อาท เครองจกรในกจกรรมการเกษตร เครองก าเนดไฟฟา หางเสอ โซลาเซลล เรมในป 1953

การรเรมพฒนาหนยนตในป 1968 การพฒนาอากาศยานในป 1986 นอกจากน Honda เนนใหความส าคญกบ

สงแวดลอม และพฒนาเทคโนโลยอยางตอเนอง เพอการเปนผน าทางเทคโนโลยของโลก

การตงฐานการผลต การวจยและพฒนาในตางประเทศ ปจจบน Honda Motor ไดจดตงฐานการ

ผลตและศนยวจยและพฒนาในทกภมภาคของโลก ทงในทวปอเมรกาเหนอ อเมรกาใต ยโรป ตะวนออกกลางและแอฟรกา

รวมทงเอเชย และจนแผนดนใหญ โดยมส านกงานสาขาใหญประจ าภมภาคในสหรฐอเมรกา บราซล สหราชอาณาจกร จน

และไทย


10

3) สหภาพแรงงานยานยนตฮอนดา (Honda Motor Workers’s Union -HMWU)

ภาพรวมของสหภาพแรงงานยานยนตฮอนดา กอตงในป ค.ศ.1953 ปจจบนมสมาชก 38,928 คน

(ณ เดอนพฤศจกายน 2556) ส านกงานใหญตงอยทกรงโตเกยวและม 5 สาขาทวประเทศ และ 2 สาขาทเนนดานวศวกรรม

และ R&D ในดานการบรหารงาน ด าเนนการโดยคณะกรรมการบรหารกลาง ซงท างานเตมเวลา มวาระ 2 ป มทมาจากการ

เลอกตงของสมาชกสหภาพ ทงน สมาชกจากบรษท Honda Motor ทงหมดถอวาเปนสมาชกสหภาพดวย ซงแตกตางจาก

ประเทศตะวนตกทสหภาพมกแบงแยกตามกลมอตสาหกรรม ขอดของสหภาพแรงงานของแตละบรษท คอ สหภาพ

สามารถเจรจาเกยวกบปญหาสภาพการท างานและคาตอบแทนกบผบรหารบรษทไดอยางสะดวก อยางไรกตาม หากม

ปญหาทเกนขอบเขตภารกจของสหภาพ อาท ปญหาทเกดจากการเพมขนของคาครองชพ ปญหาดานทอยอาศย และ

ความมนคงทางสงคม สหภาพตองประสานงานกบองคกรและสหภาพอนๆ อาท สมาพนธแรงงานยานยนตญปน (JAW)

สมาพนธแรงงานฮอนดาทกสาขา

หลกการพนฐานในการท างานของ HMWU คอ การจดกจกรรมทเหมาะสมเพอปรบปรงคณภาพ

ชวตของพนกงานทท างานกบ Honda บนพนฐานส าคญทวา พนกงานสามารถแกปญหาไดดวยตนเอง โดยใหความส าคญ

กบประเดน ดงตอไปน (1) แรงงานสมพนธ ทมความไววางใจ การเคารพซงกนและกน และการปรกษาหารอกน (2) เนน

เปาหมายไปทสถานทท างาน โดยสงเสรมการมความคดรเรมเกยวกบการปรบปรงสภาพการจางงาน และการสรางความ

รบผดชอบ รวมทง (3) การมปฎสมพนธกบสงคม อาท การจดท า CSR


11

4) กระทรวงสาธารณสข แรงงาน และสวสดการ (Ministry of Health, Labor and Welfare : MHLW)

ภาพรวมบทบาทและภารกจของกระทรวง เปนหนวยงานส าคญของรฐบาลกลางทรบผดชอบ

ประชาชนตลอดชวงวงจรชวต มภารกจส าคญในการพฒนาการใหบรการสาธารณสข การพฒนาก าลงแรงงานและระบบ

สวสดการสงคม ในปงบประมาณ 2013 มขาราชการทงสน 21,386 คน ในดานองคกร มหนวยงานในระดบภมภาคในทก

จงหวดของประเทศ ขณะทดานนโยบายแรงงาน ใหความส าคญกบลกจาง ภายใตแนวคดทวาลกจางมความเสยงตอการ

ถกบงคบและการมสภาพการจางงานทไมไดมาตรฐาน

สถานการณดานประชากรและแรงงานของญปน พบวาอตราการวางงานในเดอนกนยายน 2013

เทากบรอยละ 4 ลดลงรอยละ 0.1 จากเดอนสงหาคม 2013 ขณะเดยวกนเมอพจารณาการเปลยนแปลงโครงสราง

ประชากร พบวาอตราการเจรญเตบโตโดยรวมของประชากรญปนเรมลดลง โดย ณ ป 2010 มประชากร 128.60 ลานคน

อตราเจรญพนธอยทระดบ 1.39 และมการประมาณการวาภายในป 2060 จ านวนประชากรจะเปนต ากวา 90 ลานคน โดย

จะมประชากรผสงอาย ทมอายมากกวา 65 ป กวารอยละ 40 ขณะทประเดนความทาทายทส าคญในดานแรงงาน ไดแก

นกศกษาจบใหมไมสามารถหางานไดทนท สวนสถานการณการท างานของผหญงพบวาประมาณรอยละ 60 จะไมท างาน

หลงจากแตงงานและมบตร และพบประเดนการมงานท าของผสงอาย นอกจากนยงมประเดนดานความมนคงของแรงงาน

ในกลมทไมไดท างานประจ า (Non-Regular Employees) ซงมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง จากขอมลเดอนกนยายน

2013 แรงงานในกลมนมประมาณ 19.4 ลานคน หรอ รอยละ 37.1 ของก าลงแรงงานทงหมด โดยคนกลมนจะพบปญหา

งานทไมมนคง คาจางต า และขาดโอกาสในการพฒนาทกษะตนเอง

ประเดนทาทายดานแรงงานสมพนธ คอ การลดลงของสมาชกภาพของสหภาพอยางตอเนอง และ

การปรบปรงสภาพการท างานส าหรบแรงงาน โดยเฉพาะลกจางทไมไดท างานประจ าซงมประมาณ 1 ใน 3 ของสมาชก

สหภาพทงหมด ขณะทสมาชกสหภาพในกจการขนาดกลางและเลกจะมนอย สวนในดานนโยบายแรงงานและสหภาพ ให


12

ความส าคญกบการจดการแรงงานสมพนธทมนคง การก าหนดนโยบายแรงงานจากกลไกลแบบไตรภาค ซงประกอบดวย

ผแทนจากภาครฐ แรงงานและนายจาง นอกจากน มมมองของสหภาพแรงงานจะตองสะทอนในนโยบายระดบชาต

5) กระทรวงเศรษฐกจ การคาและอตสาหกรรม (Ministry of Economy, Trade and Industry : METI)

ภาพรวมอตสาหกรรมยานยนตตอระบบเศรษฐกจญปน ในป 2013 พบวามมลคาประมาณ 47

ลานลานเยน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 20 ของภาคการผลตทงหมด ซงมมลคารวม 289 ลานลานเยน สวนการจางงาน

ในอตสาหกรรมยานยนตและทเกยวของมประมาณ 5.48 ลานคน จากก าลงแรงงานในภาคการผลตทงหมด 10.73 ลาน

คน ขณะทก าลงแรงงานรวมมทงสน 62.44 ลานคน อตสาหกรรมยานยนต ประกอบดวยอตสาหกรรมสนบสนน อาท เหลก

เคม และสงทอ การลดลงของการผลตในสาขาอตสาหกรรมเหลานยอมสงผลกระทบของเศรษฐกจในทองถนและวถชวต

ของประชาชนในชาตเปนอยางมาก ขณะเดยวกน ตงแตป 2009 เปนตนมา การขยายการผลตในโพนทะเลเนองจากคาเงน

เยนทแขงขนและการลดลงของตลาดในประเทศ รวมทงการผลตรถในญปน ไดท าใหการผลตในภาพรวมลดลงประมาณ

10 ลานหนวย ดงนน ประเดนส าคญของอตสาหกรรมยานยนตในปจจบนคอ การสรางความเขมแขงใหกบตลาด

ภายในประเทศและการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของภาคการสงออก

สถานะปจจบนของอตสาหกรรมยานยนตในตลาดโลก (ป 2012) พบวาทวโลกมการผลต

ยานพาหนะประมาณ 82.82 ลานคนใน 41 ประเทศ เฉพาะในญปนมการผลตจ านวน 9.89 ลานคน เพ มขนจากปกอน

ประมาณรอยละ 6 หากรวมการผลตโพนทะเลจะเทากบ 23.12 ลานคนหรอคดเปน รอยละ 28 ของประเทศทผลตยานยนต

ทวโลกรวม 41 ประเทศ สวนในดานการขาย จากยอดขายทวโลกประมาณ 75.46 ลานคน มยอดขายในญปน 5.37 ลาน

คนหรอประมาณรอยละ 7 หากพจารณาการขายทวโลกจ าแนกตามบรษท พบวาโตโยตามยอดขายสงสดท 8.72 ลานคน

ตามดวยโฟลคสวาเกน 8.57 ลานคน GM 8.35 ลานคน เรโนลต/นสสน 6.11 ลานคน และ ฮนได/เกย 5.9 ลานคน


13

การพฒนาฐานการผลตของอตสาหกรรมยานยนตในภมภาคตางๆ ส าหรบภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ประเทศไทยเปนฐานการผลตทส าคญ เนองจากปจจยดานสภาพทางภมศาสตรทเหมาะสม ระบบ

โครงสรางพนฐานทด แตยงมประเดนทาทายส าคญคอการขาดแคลนแรงงานทกษะ ขณะเดยวกนในอนาคตอนใกล ญปน

มเปาหมายทจะขยายฐานการผลตไปยงเมยนมา ลาว กมพชาและเวยดนามมากขน โดยตองเนนการยกระดบคณภาพ

การศกษาและการฝกอบรม รวมทงการสรางสภาพแวดลอมทางธรกจทดในประเทศตางๆเหลานน นอกจากน ขณะน อยใน

ระหวางการพจารณาขยายการผลตและสงออกไปยงทวปแอฟรกา ซงมตลาดคอนขางใหญและมศกยภาพในอนาคต หาก

มความรวมมอทางเศรษฐกจในการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน ซงในขณะนแอฟรกาใตเปนประเทศเดยวทมฐานการ

ผลตของญปน

ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมยานยนตของญปน คณะรฐมนตรของญปนไดใหความ

เหนชอบยทธศาสตร “Japan is BACK” เมอวนท 14 มถนายน 2103 เพอเปนนโยบายหลกในการสงเสรมอตสาหกรรม

ยานยนตของญปน มเปาหมายในการบรรลอปสงคและอปทานของภาคอตสาหกรรม การคดคนนวตกรรมดานพลงงาน

สะอาดและประหยด การมโครงสรางพนฐานทปลอดภย สะดวกและประหยดส าหรบคนรนใหม และตอบสนองตอการ

สงเสรมสงแวดลอมสะอาด การเขาสสงคมคารบอนต า การพฒนาการทองเทยว การใหบรการประชาชนภายในประเทศ

รวมทงการพฒนาฐานอตสาหกรรมการผลตในแตละภมภาค


14

2.5 เนอหา/องคความรทไดจากการรวมกจกรรมกลม

ทางผจด ไดแบงกลมตามประเทศ จ านวน 7 กลม และใหแตละกลมระดมความคดและจดเตรยมขอมลส าหรบ

การน าเสนอกรณศกษาของการจดการแรงงานสมพนธของประเทศไทย โดยมรายละเอยด ดงน

ปญหาส าคญของแรงงานสมพนธของประเทศไทย มทมาจากการขาดความไวเนอเชอใจระหวาง

นายจางและลกจาง ปญหาจากสภาพการจางงานทไมเหมาะสม ซงน าไปสปญหากรณพพาทและการนดหยดงานประทวง

แนวทางการแกไขปญหาส าคญคอการจดท าขอตกลงรวมกน (Joint declaration) ขณะเดยวกน ภาครฐควรปรบปรง

กฎระเบยบทเกยวของ ส าหรบรองรบการปฏบตตามอนสญญาองคกรแรงงานระหวางประเทศ ฉบบท 87 เสรภาพในการ

สมาคมและการคมครองสทธในการรวมตว และฉบบท 98 การรวมตวและรวมเจรจาตอรอง และเตรยมลงนามในสตยาบน

อนสญญาทงสอง เพอสงเสรมใหนายจางและคนท างานในทกภาคสวนใหมสทธและเสรภาพในการสมาคมตามมาตรฐาน

ขององคการแรงงานระหวางประเทศ และชวยสงเสรมกระบวนการเตบโตของสหภาพแรงงานภายในประเทศ

การพฒนาระบบแรงงานสมพนธในประเทศไทย รฐบาลชดปจจบน ไดก าหนดใหการพฒนา

แรงงานสมพนธเปนประเดนส าคญในนโยบายรฐบาลดานแรงงาน โดยใหความส าคญกบการสงเสรมระบบแรงงาน

สมพนธใหทกฝายทเกยวของสามารถแกไขปญหาแรงงานสมพนธไดอยางมประสทธภาพเปนธรรม และอยภายใตกรอบ

ของกฎหมาย หนวยงานหลกของภาครฐในการด าเนนการดานแรงงานสมพนธ ไดแก กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

กระทรวงแรงงาน โดยไดมการด าเนนการเพอลดความขดแยงและขอพพาทแรงงานอยางตอเนอง รวมทงการก าหนด

มาตรการใหรางวลแกสถานประกอบการทมการด าเนนการเรองแรงงานสมพนธดเดน นอกจากน รฐบาลไดปรบปรงอตรา

คาจางขนต าในทกพนททวประเทศเพอยกระดบคณภาพชวตของลกจาง รวมทงการสงเสรมบทบาทของลกจาง โดยใหม

ตวแทนของลกจางในคณะกรรมการระดบชาตตางๆ และด าเนนการในรปแบบระบบไตรภาค อาท คณะกรรมการแรงงาน

สมพนธ และคณะกรรมการคาจาง การสงเสรมบทบาทขององคกรลกจาง เชน การจดตงสภาองคกรลกจางแหงประเทศ

ไทยและสภาองคการแรงงานแหงประเทศไทย


15

สวนท 3 สรปเนอหาจากการเขารวมโครงการ

3.1 ประโยชนตอตนเอง

ท าใหทราบถงแนวคดและรปแบบการจดการแรงงานสมพนธของอตสาหกรรมยานยนตของประเทศญปน และ

ประเทศตางๆ ซงถอไดวาเปนภาคอตสาหกรรมทส าคญทไดสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนอง ขณะท

ประเทศไทยถอเปนฐานการผลตทส าคญของภมภาค การจดการแรงงานสมพนธถอเปนกลไกส าคญของการพฒนาและ

สรางความสมดลของคณภาพชวตของแรงงานและการสรางผลตภาพของประเทศอยางยงยน ทงน จะไดน าความรและ

ประสบการณตางๆ ไปปรบใชกบการท างาน โดยเฉพาะการวเคราะหในเชงยทธศาสตรทเกยวของกบการพฒนาแรงงาน

และการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ นอกจากน ยงชวยเสรมสรางวสยทศนในการท างาน และเครอขาย

การพฒนาระหวางผเขารวมโครงการและองคกรทรวมจดทงในระดบประเทศและนานาชาต

3.2 ประโยชนตอหนวยงานตนสงกด

มการจดท ารายงานสรปเสนอองคความรและประสบการณทไดรบจากการประชมเชงปฏบตเพอเสนอตอ

ผบงคบบญชาใหรบทราบและเผยแพรใหกบเพอนรวมงาน รวมทงมการจดเกบขอมลองคความรไวในฐานขอมลอยางเปน

ระบบ ซงจะเปนประโยชนตอการพฒนาบคลากรในองคกร ในการจดท าขอวเคราะหและเสนอความเหนในเชงนโยบายและ

ยทธศาสตรใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากขน ซงจะสงผลตอการพฒนาประเทศในภาพรวม

เชนเดยวกน

3.3 ประโยชนตอสายงานหรอวงการในหวขอนน

การจดท าขอวเคราะหในเชงนโยบายและยทธศาสตร รวมทงการเสนอความเหนในประเดนทเกยวของกบการ

จดการแรงงานสมพนธ ทเชอมโยงกบการพฒนาคณภาพชวตของแรงงานและเพมผลผลตและผลตภาพของสถาน

ประกอบการ จะน าไปสการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนโดยเฉพาะผใชแรงงาน และการพฒนาขดความสามารถใน

การแขงขนของประเทศอยางยงยนตอไป


16

สวนท 4 เอกสารแนบ

4.1 ก าหนดการฉบบลาสด (Program)

4.2 เอกสารประกอบการประชม (Training Materials)

4.3 รายงานกอนการเดนทาง (Country Paper)

4.4 เอกสารน าเสนอผลงานหลงจากเขารวมกจกรรมกลม (Group Presentation)

workshop on labor-management relations with special focus on … · 2015. 5. 18. ·...

Documents