workshop pim dorrestein · • azië, zuid europa, midden oosten, latijns amerika, afrika, landen...
TRANSCRIPT
Culturele bewustwording‘Normaal’ is overal anders
Workshop
Pim Dorrestein
Culturele waarden
Een vis ontdekt zijn behoefte aan water pas als hij daarbuiten
is. Onze eigen cultuur is als het water voor een vis. Het versterkt
ons. We leven en ademen er door. (Trompenaars & Hampden-
Turner, 1997)
Dus wat is cultuur…?
Verschillende lagen incultuur
Extern (gedrag)
Meer intern – (houding)
Maar zichtbaar
Intern
(kernwaarden)
Niet zichtbaar
We zien de wereld niet zoals deze is, maar zoalswijzelf zijn…
How you see the world depends on where you sit.
People tend to see what they want to see, what confirms
their prior perceptions and disregard or misinterpret those
that call their perceptions into question.
Mensen neigen te zien wat ze willen zien, wat hun oude
percepties bevestigen en veronachtzamen of
misinterpreteren die hun percepties ter discussie stellen.
Referentiekader
Deze waarden en overtuigingen hebben effect op:
• Ons uiterlijk en onze kijk op de wereld
• Onze symbolen, helden, inspiratoren en rituelen
• Ons handelen
• Ons begrijpen van de wereld om ons heen
• Onze manier van communiceren
• Onze kijk op autoriteit en leiderschap
• Ons idee van tijd en ruimte
• Ons lichaamstaal
• Enz…
Culturele bepaaldheid
Interculturele bewustwording en -Communicatie
• Culturele waarden en overtuigingen komen
voort uit de geschiedenis van een land, religie,
natuurlijke omgeving en taal
• Deze laten zich gelden in ons gedrag
• Onze denkwereld wordt op vroege leeftijd
geconditioneerd
• Waarden en overtuigingen zijn zeer stabiel
over een lange periode
Nederlandse waarden
• Koningsgezind
• Informeel
• Nationalistisch (vaderlandslievend)
• Conservatief
• Afkeer van grootsheid
• Mensenrechten
• Gehoorzaam aan de wet
• Direct en eerlijk
• Aardse humor
• Ondernemend (geldmakend)
• Internationaal georienteerd
• Pragmatisch
• Gelijkheid
• koekjestrommel
• Aanpak van de geleidelijkheid (Polderen)
Universeel, Cultureel, Individueel ? Oefening
•Slapen met het raam open
•Vluchten voor gevaarlijke dieren
•Je naam noemen als je de telefoon opneemt
•Mannen houden de deur voor vrouwen open
•Houden van klassieke muziek
•Geregeld eten
•Vragen stellen aan de docent als je het niet begrijpt
•De ober roepen door te fluiten
•Prettig om met respect behandeld te worden
Richard Lewis
Voorzitter van Richard Lewis Communications
Oprichter de Berlitz scholen in het verre Oosten, Portugal
en Finland; persoonlijk begeleider van de Japanese
keizerlijke familie;
Auteur van verscheidene boeken over cultuur en
communicatie; bedenker van het
CultureActive Model
Houdt lezingen over de hele wereld
Over cross-culturele thema’s.
Drie culturele catagoriën
Hoog context/laag context culturen
Waar
• Azië, zuid Europa, Midden
Oosten, Latijns Amerika,
Afrika, Landen rond de
middellandse zee.
• Noordwest-Europa, Noord
Amerika, Australië en Nieuw-
Zeeland
• Veelal rode en gele culturen • Veelal blauwe culturen
Communicatie:• Indirecte/impliciete
communicatie
• Directe/expliciete communicatie
• Voorkeur voor mondelinge
communicatie
• Voorkeur voor schriftelijke
communicatie
Hoog context/laag context culturen
Relationeel:
• Nadruk op vorm • Nadruk op inhoud
• Sociaal wenselijke
antwoorden
• Eerlijke antwoorden
• Geschreven woord is niet
belangrijk
• Geschreven woord is wel
belangrijk
• Mondelinge afspraken
zijn bindend
• Mondelinge afspraken zijn
niet bindend
• Veel non-verbale
communicatie
• Weinig non-verbale
communicatie
Hoog context/laag context culturen
---- Monochrone
• Tijd is geld, een artikel
• Tijd is opeenvolgend
• Men wordt beoordeeld op
hoe je je tijd beheerst
•Men kan niet op je bouwen
als je je tijd niet onder
controle hebt.
•Punctueel en gericht
Polychrone
•Tijd is vloeibaar en flexibel
•Tijd is synchroon
•Tijd is dienstbaar, en niet
bepalend
•Hoe je je relaties
onderhoudt is belangrijker
dan hoe je met je tijd
omgaat
•Flexibel en goed in multi-
tasking
Individualisme versus collectivisme
individualistisch collectivistisch
Zorg voor je zelf en je gezin Wij-groepen die de leden
beschermen in ruil voor loyaliteit
Ik-denken: inkomen voor jezelf Wij-denken: Inkomen voor groep
Misstap leidt tot schuldgevoel en
verlies van respect
Misstap leidt tot schaamte voor
jezelf en groep
Woordje ‘ik’ wordt aangemoedigd Woordje ‘ik’ wordt vermeden
Extravert introvert
Blijdschap tonen aangemoedigd Droefheid tonen aangemoedigd
Diploma’s toegang hogere status Diploma’s verhogen economische
status
Band met baas als contract Band met baas als familie
Taak gaat boven relaties Relaties gaan boven taak
Wetten en rechten voor iedereen
hetzelfde (mensenrechten)
Wetten en rechten zijn per groep
verschillend
Individualisme - collectivisme
Verenigde Staten (meest individualistisch)
Denemarken
Nederland
Duitsland
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Israel
Marokko
Arabische landen
Iran
Syrië
Polen
China
Oost-Afrika
India
Philippijnen (meest collectivistisch)
Afstand tot macht
Klein groot
Wederzijdse afhankelijkheid Laag afhankelijk van hoog
Kinderen, en (groot) ouders gelijk Respect voor ouderen
Leerlingen en docenten gelijk Leerlingen respectvol naar
docenten
Docenten zijn specialisten Docenten zijn goeroe’s
Chef is democraat Chef geeft opdrachten
Handwerk zelfde status als
kantoorwerk
Kantoor werk meer in trek dan
handwerk
Iedereen gelijke rechten Machtige mensen met privileges
Verandering door regels te
veranderen (evolutie)
Verandering door leiders te
vervangen (revolutie)
Minder corruptie, einde carriere Meer corruptie, doofpot
Afstand tot macht
+++
Marokko India
Syrië
België
Oost Afrika (Eritrea)
IranFilippijnen Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Polen China Nederland Denemarken ----
Masculiene en Feminiene samenlevingen
Interculturele bewustwording en -Communicatie
Feminiene Masculiene
Vrouwen en mannen bescheiden Mannen ambitieus, assertief en
hard
Vader en moeder gaan over feiten
en gevoelens
Vader over feiten en moeder over
gevoelens
Zelfde normen voor bruiden en
bruidegoms
Bruiden moeten kuis en ijverig zijn,
bruidegom niet
Mannen en vrouwen zelfde
competenties
Mannen eerzuchtig, verantw.
besluitvaardig, vrouwen zorgzaam
Meiden juichen niet voor jongens Vrouwen gericht op succes
mannen
Niet agressief Agressie hoort erbij
Conflicten oplossen door
compromis
Conflicten uitvechten
Ideaal van welvaartsmaatschappij Ideaal van prestatiemaatschappij
Masculiene en feminiene culturen
Masculiene…
Japan
Groot Brittannië
China
Fillipijnen
Polen
Arabische Landen
België
Syrië
Frankrijk
Israel
Oost Afrika (Eritrea)
Nederland
Denemarken
Feminiene…
Richtlijnen voor Interculturele communicatie
• Leer van generalisaties over andere culturen, maar
gebruik ze niet
• Ga er niet van uit dat er maar één juiste manier is (de
uwe)
• Ga er niet van uit dat communicatiestoornissen
plaatsvinden omdat andere mensen het bij het
verkeerde eind hebben
• Luister actief en wees meelevend
• Controleer of de andere persoon het heeft begrepen
• Wees nieuwsgierig en stel met gevoel voor respect
vragen
Literatuur
Interculturele bewustwording en -Communicatie
Voor de echte verdieping
Allemaal andersdenkenden is een standaardwerk voor het onderwijs over cultuurverschillen.
Uitreksel van dit boek:
http://www.hetbegintmettaal.nl/wp-content/uploads/2013/10/Geert-Hofstede_Uittreksel.pdf
Makkelijk leesbare boeken over alle
facetten die met diversiteit te maken
hebben