wortel-kolonie landlopersroute · de voormalige landloperskolonies in wortel en merksplas bieden...
TRANSCRIPT
de burcht om tot een indrukwekkend kasteel. Illustere gasten, onder wie Maria van Bourgondië en Keizer Karel, waren er te gast. Na de verwoestingen door Franse troepen eind achttiende eeuw boden de resterende gebouwen onderdak aan landlopers en daklozen. Vandaag huist in het Gelmelslot een penitentiair schoolcentrum.Langs de Vrijheid imponeert de Sint-Katharinakerk, een van de hoogste bakste-nen gebouwen in Europa. Het fraai opgeknapte begijnhof staat op de lijst van UNESCO Werelderfgoed.
3 Wortel-KolonieKarakteristiek voor Wortel-Kolonie zijn de witte cipierswoningen. Ze illustreren treffend de hiërarchie binnen de kolonie: dubbelwoningen voor het personeel en vrije herenwoningen met ruime tuinen voor de leidinggevenden.Net als in Merksplas ontroert de begraafplaats van de landlopers.Je fietst in een gevarieerd landschap met bossen, weilanden en eindeloze dreven. Bootjesven is een echt plaatje. Het contrasteert mooi met het woeste heidegebied errond. In de vroegere boerderij richtte Natuurpunt Markvallei be-zoekerscentrum De Klapekster in. Op donderdag-, vrijdag-, zaterdag- en zon-dagnamiddag kun je er terecht voor informatie over de geschiedenis van het domein en bijzonderheden over de knappe natuur. In het Pure Kempen café ben je welkom voor een drankje en een hapje.
1 Kapel AchtelDe Kapelberg in Achtel, een gehucht van Rijkevorsel, veranderde de voorbije eeuwen nauwelijks. De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën vormt het decor voor allerlei folkloristische activiteiten, waaronder het populaire Sint-Antoniusfeest in januari.
2 Carons HofkeIn de middeleeuwen woonde de heer van Merksplas hier in een omwalde burcht. Vandaag is het aangenaam toeven in dit gemeentepark (5 ha). Info-borden vertellen je meer over de rijke geschiedenis. Je vindt er bovendien het eerste openbare composttoilet van België.
3 Brongebied van de MarkDe rivier de Mark ontspringt bij de Geheulsedijk in Merksplas. Je vindt er een van de 21 fotogenieke ‘poosplaatsen’ langs de Mark tussen Merksplas en Breda. Een mooi gedicht van Pien Storm van Leeuwen staat gebeiteld in een grote witte zwerfkei.
4 Stadsboerderij TurnhoutDe Veldekenshoeve uit 1840 is een typisch Kempense langgevelboerderij. Turnhout restaureerde en breidde de hoeve uit tot een levendige stadsboerderij. Wandel rond in de zelfoogsttuin met groenten, kruiden en fruit of loop even tot bij de dieren of de bijenhal.
5 BlakheideOp de grens van Beerse, Merksplas en Rijkevorsel ontdek je een authentiek Kempens landschap met vennen, heide en bos. De 25 ha grote kleiput in na-tuurgebied Blakheide trekt heel wat watervogels aan. De kijkhut helpt je om zeldzame soorten te spotten.
Startplaatsen met parking: • Landloperskapel, Kapelstraat, 2330 Merksplas (N 51 21.334, E 4 49.585)• Parking Van Cuyck (achter Sint-Katharinakerk), Jan Van Cuyckstraat, 2320 Hoogstraten (N 51 23.882, E 4 45.724)• Stadsboerderij, Veldekensweg 10, 2300 Turnhout (N 51 20.032, E 4 56.155)
Hoe fiets je de route?De route is bewegwijzerd met witte, zeshoekige bordjes met vermelding ‘Landlopersroute’.
Lengte:57 kmverkorting vanuit Hoogstraten en Merksplas (westelijke lus): 41 kmverkorting vanuit Turnhout (oostelijke lus): 16 km
Traject:Het reliëf is vlak. Ongeveer 20% van de Landlopersroute is autovrij en 10% semiverhard.
Meldpunt RoutedokterOntdek je een probleem tijdens je fietstocht? Is een bordje verdwenen, beschreven of uitgerukt? Vul het meldingsformulier op www.routedokter.be in. Op diezelfde website vind je bovendien up-to-date informatie over werken of omleidingen.
Colofon:Redactie: Toerisme Provincie Antwerpen vzwOpmaak: GekkoDruk: FavoritKaart: Elke FeuselsFoto’s: Mie De BackerVerantwoordelijk uitgever: Toerisme Provincie Antwerpen vzw, Koningin Elisabethlei 16, 2018 Antwerpen
Copyright tekst, kaart en traject: Toerisme Provincie AntwerpenDe informatie werd met zorg verzameld. Wijzigingen zijn altijd mogelijk, maar vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.
D/2015/0408/14
Surf naar www.kempen.be voor toeristische info, fietsnieuws en logeertips.
PRAKTISCHE INFO
LANDLOPERSROUTE
57 km
MERKSPLAS - HOOGSTRATEN - TURNHOUT - BEERSE - RIJKEVORSEL
TOERISME VLAANDEREN
Landlopersroute57 km
TOERISME PROVINCIE ANTWERPEN
FIJNE (PICKNICK)HALTES
Landlopersroute_3-luik_2015_DEF.indd 1 13/08/15 10:22
Brug 7
Fietsbrug
3,6
3,6
2
3,80,3
2,9
3,2
0,7
1,7
1
3,5
2,9
5
5,9
2,3
2
N131
N14
BOSUIL
BOLK
SCHOO
TSENHOEK
CASTEL
RÉ
SCHOORSTRAAT
HAL
DEN ABT
VAARTSTRAAT
LOO
NW
EG
OOSTMALSE WEG
19
35
36
71
73
8584
52
Brug 2
Brug 1
Brug 3
Brug 4Brug 5
Brug 6
1,8
2
1,9
1,3
0,7
3
2,8
3,5
1,1
3,3
3,4
0,8
2,4
4,32,90,
8
4,4
1,1
1,8
2,5
2,9
3,5
3,8
1,8
3,33,7
6,5
1,7
3,5
6,2
3,5
2,7
2,3
N12
N13
2
N124 N132
N119
R13
N124
N19
BELS LIJN
TJE
ZONDEREIGEN
STRIKKE-WEG
GEHEUL
BERKELAAR
DIE
PTE
HEIKANT
HAL
DIJKSTRAAT
ZIGRAECK
87
18
10
06
08
05
68
04
03
72
60
4945
48
8322
81
94
2,4
Mark
Merkske
Mark
Kleine Mark
Bootjesven
Ringgra
cht
Dellenloop
Aa
ZwartWater
Peerdsven
GroteKlotteraard
Het Marksken
KleineKlotteraard
Kanaal van Dessel naar Schotenover Turnhout
BezoekerscentrumDe Klapekster
Gelmelslot
BezoekerscentrumLandloperskapel
(vanaf 2016)
P
Zandweg
5,9
0,9
2
5,6
3,8
2,1
1,3
3,7
2,8
0,6
3,1
4,6
3,9
2,1
1,8
2
Konijnenberg
Stadspark
KleinEngelandhoeve
TurnhoutsVennengebied
Park CaronsHofke
Graafsbos
Molenzijdseheide
Merksplas-Kolonie
Wortel-Kolonie
Domberg-heideBrongebied
van de Mark
BlakheideHet Looi
RIJKEVORSEL
HOOGSTRATEN
MERKSPLAS
BEERSE
VOSSELAAR
TURNHOUT
Wortel
Minderhout
Schaluinen
Hal
Castelré
Weelde-Station
Achtel
Sint-Jozef
Den Hout
PAMPAWEG
KOLONIE
KAPELSTRA
AT
NERIN
GACH
TELSE-STRA
AT
TARSTRAAT
DENNENSTR.HEIZIJDE
OSS
ENW
EG
17
1112
29
3134
01
02
07
30
53 99
91
13
82
32
1
12
3
4
5
25
Met dank aan Toerisme Provincie Antwerpen ©2015 | Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden | Kaartontwerp TPA & Elke Feusels | www.provincieantwerpen.be | Voor verbeteringen en suggesties op de routes en de bewegwijzering: www.routedokter.be
0 km 2 kmN
�etsknooppunt
Landlopersroute (verhard)
Landlopersroute (semi-verhard)
Landlopersroute
De voormalige landloperskolonies in Wortel en Merksplas bieden een fascine-rende mix van natuur, erfgoed en verhalen. Samen met de Nederlandse koloniën stonden ze aan de wieg van het moderne denken over armoedezorg en het geloof in een maakbare samenleving.In 1823 arriveerden de eerste behoeftige gezinnen in de Vrije Kolonie van Wortel. Twee jaar later gingen ‘beroepsbedelaars’ verplicht aan de slag in de Onvrije Kolonie van Merksplas. Het ging om een vooruitstrevend en grootschalig sociaal experiment: tussen 1818 en 1825 zetten de landlopers woeste grond om in een rijk en afwisselend landschap. De kaarsrechte dreven weerspiegelen de tucht en de orde die er vroeger heersten.Beide Kolonies - samen ruim 1000 ha groot - zijn intussen als landschap be-schermd, de meeste gebouwen als monument. Mogelijk volgt in 2018 een erkenning als UNESCO Werelderfgoed. Onder voorzitterschap van Kempens Landschap werken diverse partners aan de herbestemming en de verdere openstelling.
TIP: download voor je vertrek de Kolonie-app, gratis beschikbaar in Google Play en de App Store.
In het spoor van de landlopers
1 Merksplas-KolonieDe befaamde architect en stedenbouwkundige Victor Besme ontwierp het dre-venpatroon en de gebouwen in Merksplas-Kolonie. Zo combineert de Landlo-perskapel een industrieel interieur met een religieus gebouw, een unicum in de Belgische architectuurgeschiedenis. Het Gevangenismuseum in de kapel vertelt het verhaal van het Belgische gevangeniswezen. Het vroegere slaapcomplex voor de landlopers fungeert nu als strafinrichting en centrum voor illegalen. In 2016 opent bij de Grote Hoeve een bezoekerscentrum met horecazaak.Naast opmerkelijke monumenten telt Merksplas-Kolonie enkele mysterieuze plekjes, waaronder de begraafplaats met anonieme witte kruisjes. Het landschap in Merksplas-Kolonie zit vol afwisseling: dreven, akkers, weiden, bossen, heide, vennen, kleiputten en visvijvers. 2 HoogstratenTussen het centrum en Wortel ligt het Gelmelslot, de vroegere residentie van de heren van Hoogstraten. Rond de oorsprong hangt veel mysterie. In de zestiende eeuw verbouwde een telg uit de gerenommeerde architectenfamilie Keldermans
BLIKVANGERS
Kerk
Kapel
Kasteel
Boerderij
Begijnhof
Watermolen
Windmolen
Bezoerkerscentrum
Museum
Recreatiedomein
Drinkwaterfontein
Brouwerij
Picknickplaats
Automaat
Ijsverkoop
Fietsverhuur
Fietspunt
Infokantoor
Fietsinrijpunt
Natuurgebied
Fietscafe
Hotel
Paalkamperen
Gevaarlijke oversteek
Station
Jachthaven
Uitzicht/uitkijktoren
LEGENDE
Landlopersroute_3-luik_2015_DEF.indd 2 13/08/15 10:22