WPŁYW PSYCHOEDUKACYJNYCH METOD PRACY I ODDZIAŁYWAŃ PSYCHOTERAPEUTYCZNYCH NA JAKOŚĆ ŻYCIA CZŁOWIEKA, JEGO MOTYWACJĘ I POCZUCIE PEWNOŚCI SIEBIE.

Materiał przygotowała: mgr Halina Krupa

Prywatny Gabinet Psychoterapii i Psychoedukacji; Gimnazjum nr 5 w Słupsku

Gdańsk,11 czerwca 2014r.

1. PSYCHOEDUKACJA

2

„RODZINA, EDUKACJA, PRACA – w poszukiwaniu źródeł energii do rozwoju zawodowego”

Psychoedukacja jest uczeniem prawidłowego zastosowania:

1. metod psychologicznych

w swoim życiu osobistym

i zawodowym

2. nowych zachowań

w sytuacjach społecznych,

prowadzących do korzyści

obu stron

3

PSYCHOEDUKACJA KSZTAŁTUJE UMIEJĘTNOŚCI

negocjacji w sytuacjach z bliskimi

osobami,

rozumienia swoich (a także u innych

osób) intencji i potrzeb,

określania granic emocjonalnych

w kontaktach z ludźmi,

szanowania bezpieczeństwa swojego

i innych.

4

PSYCHOEDUKACJA TO SPOSÓB:

dystansowania w

sytuacjach konfliktu

po to, by odczuwać

coraz więcej

satysfakcji z życia

osobistego i sytuacji

zawodowych.

oraz

bezpiecznego

zbliżania się

do ludzi,

5

PSYCHOEDUKACJA

Treningi lub warsztaty o

charakterze

psychoedukacyjnym nie są

sesjami terapeutycznymi.

Mają formę spotkań

warsztatowych.

Kierunek pracy grupy

określony jest przez temat

spotkania.

Czas pracy tego typu

spotkań wynosi od 8 do

30 godzin.

Warto wiedzieć

6

Dla kogo szkolenie?

1.Dla osób ciekawych, pragnących rozwijać się i poprawiać jakość swoich kontaktów z ludźmi.

2.Dla tych, którzy pragną zbudować pozytywną i świadomą postawę życiową.

3. Dla chętnych. Dla tych, którzy chcą rozwijać swoją osobowość.

4.Dla tych, którzy pragną nauczyć się .Dla tych, którzy pragną zbudować pozytywną i świadomą postawę życiową, przekraczania swoich ograniczeń.

5.Dla osób które chcą znacząco podnieść jakość życia.

7

PROPONOWANE PROGRAMY PSYCHOEDUKACYJNE

I. Pokonaj stres

II. Kreatywny umysł (wersja dla uczniów i osób dorosłych)

III. Doskonalenie pamięci

IV. Efektywna komunikacja

V. Wygraj z nieśmiałością

8

METODY REALIZACJI

• Kinezjologia edukacyjna

• Samokontrola umysłu,

• Techniki trenowania umysłu i mapy pamięci

• Twórcza wizualizacja

• Muzykoterapia- fantazje sterowane na podkładzie

muzyki relaksacyjnej

• Pytania cyrkularne stawiane uczestnikom

programu w trakcie zajęć.

9

Program obejmuje trzy bloki tematyczne

1.W pierwszym bloku następuje próba ukształtowania pewności siebie, pokonania nieśmiałości i odkrycia w sobie źródeł własnej siły.

2. W drugim bloku uczestnicy uczą się nawiązywać prawidłowe kontakty interpersonalne w asertywny sposób, wyrażać siebie jasno, nie raniąc nikogo.

3. Te działania przygotowują do realizacji bloku trzeciego, nabywania i utrzymywania wiedzy, doskonalenia pamięci poprzez wykorzystanie map myśli.

10

PROGRAM – POKONAJ STRES

uczestnik:

aktywnie pokona stres,

efektywniej wykorzysta umysł,

nauczy się przez doświadczenie,

zwiększy swoje możliwości realizacji pełnego

sukcesów i świadomego życia.

11

KREATYWNOŚĆ- uczestnicy poznają.

techniki odprężające ciało i

umysł

podstawowe ćwiczenia

kinezjologiczne

ćwiczenia izometryczne,

wprowadzające ciało w

stan odprężenia,

powodujące równomierny

dopływ energii do

wszystkich części ciała

sposoby panowania nad

własnymi reakcjami,

ruchy integrujące ciało

i umysł.

podstawowe techniki

oddechowe, podnoszące

koncentrację umysłu i uwagi,

sprzyjające relaksacji,

redukujące napięcie mięśni

ciała,

techniki poszerzania pamięci,

kompleksowego zapamiętywania,

redukcji stresu, rozwoju twórczego

potencjału umysłu.

12

Zakładane rezultaty

• Przezwyciężenie blokady jaką jest nieśmiałość.

• Większa pewność siebie podczas publicznego

wystąpienia.

• Wykorzystanie porażek do walki z nieśmiałością.

• Ograniczenie poziomu stresu w różnych

życiowych sytuacjach.

• Myślenie bardziej pozytywnie.

• Podniesienie samooceny i wiary w siebie.

13

Warsztaty teatralne. Pokonaj stres

14

Bawię się ucząc. Uczę się bawiąc.

15

Proces grupowy- różne etapy rozwoju grupy.

•Członkostwo

•Kultura grupy

•Kierowanie grupą

Formowanie

•Walka

•Frustracja

•Niepowodzenia

Szturmowanie •Konfrontacja

•Stabilność

•Granice

Normalizowanie

•Postęp

•Kontrola

•Autonomia

Realizowanie

16

Potrafimy słuchać

17

Wielka improwizacja. Autoprezentacja: w szkole, na egzaminach, poszukując pracy.

18

Kl.3F z Gimnazjum nr 5 w Słupsku z wizytą u Prezydenta Miasta Słupska. Prestiż i poczucie własnej wartości.

19

Psychoedukacja jest ok.

20

Nasze doświadczenia. Oprawa artystyczna Konferencji „Prawa człowieka w szkole ” Konferencja pod patronatem Marszałka Województwa Pomorskiego

21

Stres i godziny pracy nad sobą = sukces. Wygraj z nieśmiałością.

22

2. Oddziaływania terapeutyczne

• „Rodzina- Tu powstaje człowiek”

• Virginia Satir mawiała:

„Problemy będziemy mieli zawsze.

Nie problem jest problemem, lecz to, jak ludzie sobie z nim radzą. To właśnie niszczy ludzi, a nie problem. Kiedy więc uczymy się inaczej sobie radzić, inaczej traktujemy problemy — i ich oblicze się zmienia”.

• Te słowa zachęcają do neutralnej postawy w rodzinie, pozwalają na zachowanie dystansu wobec opowieści, którą prezentują jej członkowie.

23

Terapia rodzinna - podstawowe założenia

Rodzina jest systemem

Członkowie systemu oddziałują na siebie nawzajem

System rodzinny jest dynamiczny, podlega stałym

przemianom

System rodzinny przechodzi różne etapy rozwoju

System rodzinny doświadcza kryzysów rozwojowych –

wymuszających zmiany

System dąży do równowagi

24

Terapia rodzinna - podstawowe założenia

Każda rodzina (system) ma swoją strukturę

Ze struktury rodziny wynikają obowiązujące w niej reguły:

jak, kiedy, i wobec kogo- jak się zachowywać .

Reguły podtrzymywane są przez:

Hierarchię rodzinną

Wzorce działania charakterystyczne dla konkretnej rodziny

Rodzina zwykle dąży do podtrzymania tych reguł i na zmiany reaguje oporem

W rodzinie musi być zdolność do modyfikowania reguł ze względu na zmiany wewnątrz i na zewnątrz rodziny

25

Terapia rodzinna a inne oddziaływania terapeutyczne wobec dzieci i młodzieży

•Terapia rodzinna wprowadza znaczące zmiany w środowisku, które ma największy wpływ na młodych ludzi, modelujące jego zachowanie i często znoszące lub zmniejszające wpływ innych środowisk

•Dobrym pomysłem jest łączenie terapii rodzinnej z innymi formami pomocy psychologicznej

26

Terapia rodzinna a inne oddziaływania terapeutyczne wobec dzieci i dorosłych

•Terapia indywidualna: poczucie bycia zrozumianym, umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, lepsze radzenie sobie z trudnymi emocjami, większe rozumienie motywów swoich zachowań

•Socjoterapia: lepsze funkcjonowanie w grupie, praktyczna i teoretyczna wiedza psychologiczna (asertywność, radzenie sobie ze złością, skuteczna komunikacja, rozwiązywanie konfliktów etc.

27

Przyczyny i objawy zaburzeń zachowania człowieka (dziecka/dorosłego)

1. Rodzaje zaburzeń zachowania dziecka:

Zaburzenie dynamiki procesów nerwowych

i temperamentu

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia psychopatyczne i socjopatyczne

28

I. Osobowość psychopatyczna:

charakteryzuje się powierzchownością uczuciową, brakiem empatii i uczuć moralnych, nieliczeniem się z uczuciami innych, lekceważeniem norm, brakiem wyrzutów sumienia i poczucia winy, skłonnością do agresji i przemocy, deficytem lęku i zwiększonym zapotrzebowaniem na stymulacje.

II. Socjopatia to:

trwałe zachowania antyspołeczne, pojawiające się w wieku dorastania, trwające w okresie dorosłości, w kilku różnych obszarach.

29

Zaburzone zachowanie mogą mieć również dzieci :

• Żyjące w biedzie

• Osamotnione

• Osierocone

• Wobec których stosuje się przemoc

• Maltretowane

• Wykorzystywane

• Telewizyjne

• Komputerowe

30

Zagrożenia ze strony mediów mogą zachodzić :

• W sferze poznawczej (zaburzenia osobowościowe)–

rozleniwienie intelektualne, używanie wulgaryzmów

• W sferze emocjonalnej – stany lękowe, strach , obawa,

koszmary senne, nadmierna pobudliwość, brak wrażliwości

• W sferze zachowań – zaburzenia dostosowania do reguł i

norm postępowania

31

Dzieci, które cały wolny czas spędzają przed telewizorem, czyli tzw. „dzieci telewizyjne” stają się:

• Agresywne

• Nadpobudliwe

• Obojętne na problemy

• Obojętne na cudze cierpienie i krzywdę

• Bierne, rozleniwione

• Bojaźliwe

• Jedynym ich przyjacielem jest ekran

32

Zaburzenia socjalizacji

(zachowania antyspołeczne)

• Częste kłótnie z dorosłymi (wymądrzanie się)

• Aktywne odrzucanie wymagań dorosłych

• Wybuch złości

• Rozmyślne robienie czegoś na złość

• Częste wpadanie w gniew

• Złośliwość lub mściwość

• Oskarżanie innych za złe zachowanie

33

• Kłamstwa, zrywanie obietnic

• Używanie narzędzi powodujących uszkodzenia

• Późne przebywanie poza domem mimo zakazu

• Fizyczne okrucieństwo

• Rozmyślne niszczenie

• Kradzieże

• Wagary, opuszczanie pojedynczych lekcji

• Ucieczki z domu

• Przestępstwa

• Terroryzowanie innych

• Włamania do cudzego domu, samochodu

34

• Rozkazywanie, komenderowanie

• Ostrzeżenia, napominanie, groźby

• Przekonywanie, moralizowanie, wygłaszanie kazań

Zaburzenia zachowania mogą być również skutkiem błędnego reagowania rodziców na zachowanie ich dzieci. Do negatywnych reakcji można zaliczyć :

35

• Rady, propozycje, dyktowanie gotowych rozwiązań

• Używanie potępiających argumentów

• Osądzanie, krytyka, sprzeciw, obwinianie

• Drwiące „pochwały”

• Ośmieszanie, zawstydzanie

• Analizowanie, diagnozowanie

• Uspokajanie, okazywanie współczucia

• Dochodzenie, wypytywanie, przesłuchanie

• Rozpraszanie, odwracanie uwagi, bagatelizowanie

36

Z umysłem jest jak ze spadochronem: przydatny jest tylko wtedy, gdy się rozwinie* *K. Kruk, Techniki trenowania umysłu, Warszawa 2001,MUZA

Ciekawość, dociekliwość

Pytania

Przetwarzanie informacji

SUKCES

37

Czy wiesz, że?

• Drobiazgi życia codziennego nie mogą przesłaniać nam bycia skutecznym.

• Brak 100% umiejętności posługiwania się słowem to brak skuteczności.

• Udowodniono, że od 66 do 90% niepowodzeń w sprawach biznesu to niepowodzenia w relacjach międzyludzkich.

• Jak pytać, aby otwierać do tej pory zamknięte drzwi oraz osiągać nietuzinkowe wyniki.

38

Ogólne zasady zadawania pytań

• Dopasowanie poziomu pytań do poziomu zrozumienia i wyrażania się klienta

• Zadawanie krótkich konkretnych pytań

• Nie stawianie kilku pytań na raz

• Nie zadawanie zbyt szybko pytań, nie przyspieszanie toku rozmowy

• Wspieranie osób małomównych kolejnymi pytaniami

39

Filary umiejętnego zadawania pytań

Uważne słuchanie

Konstruktywna informacja zwrotna

Skuteczne zadawanie pytań

Budowanie dobrego kontaktu

Uważne słuchanie to cenna umiejętność, którą każdy człowiek powinien rozwijać.

40

Program specjalny „STOP WYKLUCZENIU” Czas terapii przeznaczony dla rodziny: 25h

• Zastosowane metody: • Wywiad • Genogram • Psychorysunek • Terapia lęku • Zadania terapeutyczne ( …) • Rozmowa terapeutyczna- podążanie za

klientem • Metafory i przypowieści • Obserwacja • Testy : • Wielorakiej inteligencji • Jakim jestem typem członka zespołu • Czy kompleksy utrudniają życie • Czy jestem lubiany • Skala poczucia wewnętrznej-zewnętrznej

kontroli wzmocnień (LOC), M. Derkowska-Miszewska, R. Kościelak

Cel badań:

określenie cech osobowości, wspomaganie/przeorganizowanie relacji zaburzających funkcjonowanie rodziny,

pomoc w rozwiązywaniu konfliktów i kryzysów w rodzinie, problemów w relacjach, trudności w skutecznym porozumiewaniu się, wyrażaniu emocji,

pomoc w przywróceniu prawidłowych ról kobiety i mężczyzny, matki, ojca,

pomoc w odbudowaniu właściwych relacji z dziećmi.

Określenie potencjału uczestniczki szkolenia

41

Coaching w edukacji

Narzędzie pracy coachingowej w edukacji

Ćw. 3- Mosty

-Wyznaczenie celu

-Poszukiwanie wewnętrznych zasobów klienta

-Metoda skalowania

42

Wykres – interpretacja wyników

TEST:

Jakim jesteś typem członka zespołu.

Moje predyspozycje i umiejętności.

43

Diagnoza pedagogiczna

Jak pracować z dziećmi z specjalnymi i specyficznymi potrzebami kształcenia

44

Praca na wartościach

Ćw.

Hierarchia wartości i ważności słów.

Wyznacz priorytety w swoim życiu.

45

Logiczne myślenie

Sentencje i metafory drogą dochodzenia do rozwoju osobistego.

46

Samoświadomość

Praca z sobą i nad sobą daje wymierne efekty – wgląd

w siebie.

47

Andragogika Edukacja dorosłych

Nauka przez całe życie.

1. Chcę.

2. Muszę.

3. Powinnam.

48

Kreatywność w myśleniu

Praca twórcza i odtwórcza

Forma zadaniowa

Spontaniczne działanie

Metoda projektowania okazji edukacyjnych

49

• Granice nie są rzeczą wrodzoną.

• Kształtują się w trakcie naszego życia.

• Aby dojrzeć do: prawdomówności, odpowiedzialności, wolności

musimy od najmłodszych lat uczyć się wyznaczania i respektowania granic.

3. System Granic

50

Granice

• Systemy granic są niewidzialnymi i symbolicznymi „płotami”, mającymi trzy cele:

1) powstrzymują ludzi przed wkraczaniem na nasz teren i nadużywaniem nas,

2) powstrzymują nas od wchodzenia na teren innych ludzi i nadużywania ich,

3) umożliwiają każdemu z nas osiągnięcie poczucia „kim jesteśmy”.

51

System granic składa się z dwóch części:

• Zewnętrznej – która pozwala nam decydować o dystansie, jaki chcemy utrzymywać wobec innych ludzi.

• Wewnętrznej- która chroni nasze myśli i uczucia.

52

Podział systemu granic:

• Fizyczne – pierwszą granicą jest ludzka skóra nadająca ciału właściwy kształt.

• Istnieją granice przestrzenne- określają one przez nas możliwą i niemożliwą do przyjęcia bliskość fizyczną.

• Granice przestrzenne wyznaczane są przez: indywidualne preferencje, stopnie zażyłości oraz normy kulturowe.

53

• Emocjonalne – zdrowe granice emocjonalne pozwalają nam uczciwie określić własne uczucia, które wywołuje dana sytuacja, osoba, rzecz lub miejsce.

• Granice emocjonalne formują się we wczesnym okresie życia

• Ogromny wpływ na granice emocjonalne ma natura więzów łączących dziecko z rodzicami.

Podział systemu granic:

54

Intelektualne - zdrowe intelektualne granice pozwalają nam ufać własnym spostrzeżeniom.

Dzięki granicom możemy się dowiedzieć, czego pragniemy i czego potrzebujemy ale także czego nie chcemy, co jest nam zbędne.

Dzięki zdrowym granicom intelektualnym nie mylimy naszych pragnień z pragnieniami innych ludzi.

Elastyczne granice intelektualne umożliwiają nam przyjęcie informacji ze świata zewnętrznego, przeanalizowanie jej i ustalenie czy przyjmujemy ją za swoją.

Podział systemu granic:

55

Osoba pozbawiona granic jest także niewrażliwa na granice innych i nieświadoma ich istnienia.

Osobę , przekraczającą cudze granice i wykorzystującą innych nazywamy agresorem.

Skrajny agresor to ktoś kto dopuszcza się jawnej przemocy.

56

NIENARUSZONY SYSTEM GRANIC:

• świadome nawiązywanie związków;

• świadome przeżywanie bliskości;

• satysfakcja z bycia z ludźmi;

• poczucie bezpieczeństwa;

• respektowanie cudzych granic;

• umiejętność mówienia „nie”

57

BRAK GRANIC:

• kłopoty w kontaktach z ludźmi;

• przyjmowanie roli agresora lub ofiary;

• naruszanie cudzych granic;

• poczucie zagrożenia i braku ochrony;

• brak umiejętności mówienia „nie”

58

USZKODZONY SYSTEM GRANIC:

• powodowanie konfliktów;

• częściowa ochrona;

• kłopoty z respektowaniem granic innych osób;

• niepełne poczucie bezpieczeństwa;

• umiejętność mówienia „nie” czasami

59

MURY ZAMIAST GRANIC:

• poczucie izolacji;

• brak intymności;

• samotność;

• mówienie „nie” w każdej sytuacji;

• najczęściej powstają w wyniku wcześniejszych zranień , złości lub lęku. Czasami przybierają postać słowotoku lub milczenia..

60

• Granice pomagają.

• Wszystko co nam służy w pozytywnym znaczeniu należy utrzymać wewnątrz systemu.

• Trzeba chronić swój teren przed tym co szkodliwe.

• Granice pozwalają:

zatrzymać dobro, a odgrodzić się od zła.

Granice

61

Granice w relacjach rodzinnych

• W zdrowych rodzinach istnieją rozsądne ograniczenia i czytelne struktury, a granice prywatności są szanowane;

• W niezdrowych rodzinach panuje chaos lub skrajna surowość.

• Nakładanie ograniczeń i pilnowanie ich przestrzegania jest zadaniem rodziców.

62

1. Dzieci nieustannie próbują wykorzystywać i przekraczać granice .

2. Dzieci potrzebują zasad, które nadadzą ich życiu czytelną strukturę.

3. Tylko taki rodzic, który jasno, czytelnie określa granice jest w stanie zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa.

Granice w relacjach rodzinnych

63

64

4. Style wychowania w rodzinie Wychowanie autokratyczne

• Przeważa w rodzinach patriarchalnych

• Ma charakter konserwatywny i jest oparty na autorytecie przemocy

• Wymagana jest bezwzględna karność i posłuszeństwo

• Decyzje podejmują rodzice, są one niepodważalne i nieodwołalne

• Kary i nagrody stosuje się konsekwentnie

Cd. Wychowanie autokratyczne

• Dzieci często zachowują się despotycznie, a nawet okrutnie wobec młodszych lub słabszych kolegów

• Inne są zastraszone i ulegle, niezdolne do samodzielnego działania i myślenia, przywykłe tylko do wykonywania rozkazów i poleceń z zewnątrz.

• Jeszcze inne buntują się przeciw ustawicznemu przymusowi i stają się agresywne w sposób jawny lub ukryty bądź też stawiają bierny opór otoczeniu, przyswajają normy zachowania w sposób powierzchowny

65

STYL WYCHOWANIA

AUTOKRATYCZNY

SILNA KONTROLA

SŁABE WSPARCIE

miłość

ograniczenia

66

Wychowanie demokratyczne

• Najbardziej korzystny dla rozwoju osobowości dziecka

• Dopuszcza on dziecko do współdziałania w życiu rodziny np. wspólnego podejmowania decyzji

• Dziecko zna zakres swoich obowiązków i zadań, nie zostały mu one jednak narzucone

• Rodzice zamiast karać dziecko stosują perswazję i argumentację

• Uczy dziecko szanować zdanie innych, współdziałać, udzielać pomocy

• Daje to pole do rozwijania własnej inicjatywy oraz kształci postawy prospołeczne

• Dziecko nabywa zdolność samokontroli a dyscyplina oparta jest na zinterioryzowanych normach i zasadach moralnych

• Więź emocjonalna dziecka z rodzicami jest silna i pozytywna

67

miłość ograniczenia

PRAWIDŁOWA RÓWNOWAGA KONTROLI I WSPARCIA

STYL WYCHOWANIA

DEMOKRATYCZNY- SZANUJĄCY

68

Demokratyczne kierowanie sprawami rodziny w sposób formalny:

• Dziecko zostaje wprawdzie dopuszczone do udziału w podejmowaniu decyzji, lecz rodzice nie liczą się faktycznie z jego zdaniem i sami o wszystkim decydują, pozostawiając mu swobodę jedynie w drobiazgach

• Tego rodzaju taktyka prowadzi dość szybko do wytworzenia atmosfery zakłamania i nieszczerości

• Zdarza się też, że dziecko buntuje się przeciw pozornej swobodzie. Dochodzi wówczas do zachowań opornych i agresywnych

69

70

Wychowanie liberalne

• Opiera się na założeniu, że dziecku należy pozostawić całkowitą swobodę

• Interwencja w zachowanie się dziecka następuje tylko w sytuacji drastycznego naruszenia norm społecznych

• Restrykcje są słabe i łagodne

• Rodzice usprawiedliwiają przed otoczeniem postępowanie dziecka tym, że nie dorosło ono jeszcze do zrozumienia istoty swego czynu i jego konsekwencji

• Wpajanie norm i zasad moralnych zaczyna się w tym systemie wychowania późno, opóźniony jest także proces socjalizacji

• Dziecko niełatwo wyzbywa się swego egocentryzmu i z trudem przystosowuje się do grupy rówieśniczej

miłość Ograniczenia

STYL WYCHOWANIA

LIBERALNY- OBOJĘTNY

SŁABA KONTROLA ALBO ŻADNA

SŁABE WSPARCIE DZIECKO OSAMOTNIONE

71

Dziękuję za uwagę.

Gdańsk,11 czerwca 2014r.

72

„RODZINA, EDUKACJA, PRACA – w poszukiwaniu źródeł energii do rozwoju zawodowego”