Wpływ teleinformatyki na Wpływ teleinformatyki na rozwój społeczny i rozwój społeczny i

gospodarczygospodarczy Witold KwaśnickiWitold Kwaśnicki

Instytut Nauk EkonomicznychInstytut Nauk EkonomicznychWydział Prawa, Administracji i EkonomiiWydział Prawa, Administracji i Ekonomii

Uniwersytet WrocławskiUniwersytet Wrocławski

http://prawo.uni.wroc.pl/~kwasnickihttp://prawo.uni.wroc.pl/~kwasnicki

Produktywność i wzrost gospodarczyProduktywność i wzrost gospodarczy

‘‘paradoks Solowa’: „zauważamy istnienie paradoks Solowa’: „zauważamy istnienie komputerów wszędzie naokoło, poza komputerów wszędzie naokoło, poza statystykami o wzroście produktywności” statystykami o wzroście produktywności” ((“We see computers everywhere, except “We see computers everywhere, except in the statistics on productivity growth”in the statistics on productivity growth”))

średnioroczne tempo wzrostu średnioroczne tempo wzrostu produktywnościproduktywności• w latach 1970. i 1980 - ok. 1,4%. w latach 1970. i 1980 - ok. 1,4%. • w latach 1995-2000: 2,9% w latach 1995-2000: 2,9%

Produktywność pracownika w USA (poza Produktywność pracownika w USA (poza rolnictwem)rolnictwem)

ZasobyZasoby teleinformatyczne w sektorze prywatnym teleinformatyczne w sektorze prywatnym USA; rok 1992=100USA; rok 1992=100

Nakłady na jednego pracownika na technologie Nakłady na jednego pracownika na technologie teleinformatyczne w 15 najbardziej teleinformatyczne w 15 najbardziej

zinformatyzowanych sektorachzinformatyzowanych sektorach

Udział ICT we Udział ICT we wzroście wzroście

gospodarczymgospodarczym

Udział technologii informacyjnych we wzroście Udział technologii informacyjnych we wzroście gospodarczymgospodarczym

Źródła wzrostu produktu krajowego w USAŹródła wzrostu produktu krajowego w USA

Gospodarka elektroniczna Gospodarka elektroniczna

Przedsiębiorstwo-PrzedsiębiorstwoPrzedsiębiorstwo-Przedsiębiorstwo (z angielskiego (z angielskiego oznaczane jako oznaczane jako B2BB2B od od Business-to-BusinessBusiness-to-Business))

Przedsiębiorstwo-KlientPrzedsiębiorstwo-Klient ( (B2CB2C Business-to-ConsumerBusiness-to-Consumer)) Klient-KlientKlient-Klient ( (C2CC2C Consumer-to-ConsumerConsumer-to-Consumer)) Administracja-PrzedsiębiorstwoAdministracja-Przedsiębiorstwo ( (A2BA2B Administration-to-Administration-to-

BusinessBusiness)) Administracja-KlientAdministracja-Klient (obywatel) ( (obywatel) (A2CA2C Administration-to-Administration-to-

ConsumerConsumer)) Administracja-AdministracjaAdministracja-Administracja ( (A2AA2A Administration-to-Administration-to-

AdministrationAdministration)) do tego należy jeszcze dołączyć komunikację wewnętrzną: do tego należy jeszcze dołączyć komunikację wewnętrzną:

wnętrze administracji (wnętrze administracji (Intra-AdministrationIntra-Administration) oraz wnętrze ) oraz wnętrze przedsiębiorstwa (przedsiębiorstwa (Intra-BusinessIntra-Business) w tym także tzw. ) w tym także tzw. przedsiębiorstwo wirtualne (przedsiębiorstwo wirtualne (virtual enterprisevirtual enterprise).).

Negocjowanie i zawieranie kontraktówNegocjowanie i zawieranie kontraktów

przetargi publiczne;przetargi publiczne; konkursy na prace badawczo-rozwojowe finansowane ze konkursy na prace badawczo-rozwojowe finansowane ze

środków Komisji Europejskiej;środków Komisji Europejskiej; branżowe rynki internetowe;branżowe rynki internetowe; serwisy internetowe prowadzące aukcje zgłoszonych serwisy internetowe prowadzące aukcje zgłoszonych

towarowa (najczęściej używanych);towarowa (najczęściej używanych);

• gdyby wprowadzić informatyzację administracji publicznej to gdyby wprowadzić informatyzację administracji publicznej to budżet mógłby zaoszczędzić ok. 14 mld zł. (budżet mógłby zaoszczędzić ok. 14 mld zł. (Wprost, Wprost, 18 maja 18 maja 2003);2003);

• Koszty organizacji przetargów publicznych mogłyby być Koszty organizacji przetargów publicznych mogłyby być zmniejszone kilkukrotnie, nie mówiąc już o zaoszczędzonych zmniejszone kilkukrotnie, nie mówiąc już o zaoszczędzonych pieniądzach na znacznie tańszej realizacji projektów pieniądzach na znacznie tańszej realizacji projektów publicznych. Elektroniczne zamówienia publiczne funkcjonują publicznych. Elektroniczne zamówienia publiczne funkcjonują już w Europie, np. w Danii oszczędności na samych już w Europie, np. w Danii oszczędności na samych przetargach wynoszą od 20% do 30%. przetargach wynoszą od 20% do 30%.

Oszczędności dzięki aukcji (przykład )Oszczędności dzięki aukcji (przykład )

Jedna z firm elektronicznych potrzebowała do swoich Jedna z firm elektronicznych potrzebowała do swoich produktów wykonanie obwodów drukowanych.produktów wykonanie obwodów drukowanych.

Specjaliści od organizacji aukcji zidentyfikowali 29 Specjaliści od organizacji aukcji zidentyfikowali 29 potencjalnych firm z Azji, Europy i Ameryki mogących potencjalnych firm z Azji, Europy i Ameryki mogących sprostać oczekiwaniom. (8 miało wczsniej kontakty z dana sprostać oczekiwaniom. (8 miało wczsniej kontakty z dana firmą)firmą)

Każda z 29 firm podłączona została elektronicznie z Każda z 29 firm podłączona została elektronicznie z serwerem firmy organizującej aukcję (każdy miał pełną serwerem firmy organizującej aukcję (każdy miał pełną informacje o ‘ruchach’ konkurentów’), informacje o ‘ruchach’ konkurentów’),

W ciągu pierwszych pięciu minut po otwarciu aukcji cena W ciągu pierwszych pięciu minut po otwarciu aukcji cena spadła do poziomu o 18% niższego niż cena średnia spadła do poziomu o 18% niższego niż cena średnia uzyskiwana przez tę firmę w przeszłości.uzyskiwana przez tę firmę w przeszłości.

Po ok. godzinnej aukcji trzy firmy zgłosiły prawie, że Po ok. godzinnej aukcji trzy firmy zgłosiły prawie, że identyczne propozycje, dzięki czemu firma była w stanie identyczne propozycje, dzięki czemu firma była w stanie podpisać kontrakt o wartości mniejszej o 42% od podpisać kontrakt o wartości mniejszej o 42% od podobnych kontraktów w przeszłości (co dało niebagatelną podobnych kontraktów w przeszłości (co dało niebagatelną sumę 6,4 mln USD oszczędności). sumę 6,4 mln USD oszczędności).

Reklama, promocja, marketingReklama, promocja, marketing reklama elektroniczna znacznie tańsza w przygotowaniu i reklama elektroniczna znacznie tańsza w przygotowaniu i

ogłaszaniu, łatwiej skierować ja do właściwego odbiorcy na ogłaszaniu, łatwiej skierować ja do właściwego odbiorcy na dowolnie wybranym rynku,dowolnie wybranym rynku,

możliwość bardzo szybkiego reagowania na zmieniającą się możliwość bardzo szybkiego reagowania na zmieniającą się sytuację.sytuację.

reklamy w postaci tzw. banerów, automatycznie i reklamy w postaci tzw. banerów, automatycznie i dynamicznie dobierane w miarę postępów w identyfikacji dynamicznie dobierane w miarę postępów w identyfikacji zainteresowań aktualnego użytkownika serwisu.zainteresowań aktualnego użytkownika serwisu.

Broszury informacyjno-reklamowe w postaci firmowych Broszury informacyjno-reklamowe w postaci firmowych witryn internetowych (24h, siedem dni w tygodniu), witryn internetowych (24h, siedem dni w tygodniu),

animowane rysunki, wstawki audio i wideo; prawidłowo animowane rysunki, wstawki audio i wideo; prawidłowo użyte w wielu przypadkach mogą zastąpić spotkania z użyte w wielu przypadkach mogą zastąpić spotkania z przedstawicielem firmy, przedstawicielem firmy,

W niektórych sytuacjach możliwa jest automatyczne W niektórych sytuacjach możliwa jest automatyczne nawiązanie rozmowy (telefonicznej lub przez wbudowany nawiązanie rozmowy (telefonicznej lub przez wbudowany do komputera mikrofon), a nawet wideospotkania z do komputera mikrofon), a nawet wideospotkania z pracownikiem firmy specjalizującym się w danym pracownikiem firmy specjalizującym się w danym zagadnieniu.zagadnieniu.

Do dyspozycji masowych użytkowników oddaje się Do dyspozycji masowych użytkowników oddaje się mechanizm komunikacji przez pocztę elektroniczna oraz mechanizm komunikacji przez pocztę elektroniczna oraz tzw. czat, czyli elektroniczna pogawędkę.tzw. czat, czyli elektroniczna pogawędkę.

spam, reklama lawinowaspam, reklama lawinowa

reklama lawinowa. Polega ona na rozpowszechnianiu pocztą reklama lawinowa. Polega ona na rozpowszechnianiu pocztą elektroniczna informacji, którą odbiorca z racji jej elektroniczna informacji, którą odbiorca z racji jej szczególnie atrakcyjnej treści lub na przykład możliwości szczególnie atrakcyjnej treści lub na przykład możliwości uzyskania nagrody rozsyła do kolejnych osób z kręgu uzyskania nagrody rozsyła do kolejnych osób z kręgu znajomych, dobierając kolejnych odbiorców zgodnie z znajomych, dobierając kolejnych odbiorców zgodnie z własnym rozeznaniem, co do ich zainteresowań.własnym rozeznaniem, co do ich zainteresowań.

• Takiej metody użył parę lat temu jeden z nowych banków Takiej metody użył parę lat temu jeden z nowych banków internetowych w USA. Kierownictwo po przeanalizowaniu internetowych w USA. Kierownictwo po przeanalizowaniu kosztów klasycznej akcji promocyjnej w przeliczeniu na kosztów klasycznej akcji promocyjnej w przeliczeniu na uzyskanych ta droga klientów postanowiło połowę tej kwoty uzyskanych ta droga klientów postanowiło połowę tej kwoty zapłacić każdemu, kto otworzy konto w banku. Informacja o zapłacić każdemu, kto otworzy konto w banku. Informacja o tym fakcie została rozpowszechniona właśnie poczta tym fakcie została rozpowszechniona właśnie poczta elektroniczna z sugestią, by poinformować także znajomych o elektroniczna z sugestią, by poinformować także znajomych o nadarzającej się okazji. nadarzającej się okazji.

inwigilacja czy zbieranie informacji?inwigilacja czy zbieranie informacji?

W niektórych internetowych sklepach oraz W niektórych internetowych sklepach oraz w portalach tematycznych (tzw. w portalach tematycznych (tzw. vortalachvortalach) ) odwiedzającym proponuje się rejestrację.odwiedzającym proponuje się rejestrację.

rozpoznaje się konkretnych użytkowników rozpoznaje się konkretnych użytkowników i na podstawie informacji podanych przez i na podstawie informacji podanych przez użytkownika w ankiecie oraz obserwacji użytkownika w ankiecie oraz obserwacji zachowania danej osoby (wyboru przez nią zachowania danej osoby (wyboru przez nią oglądanych stron) dynamicznie modyfikuje oglądanych stron) dynamicznie modyfikuje bazy danych o klientach (KM).bazy danych o klientach (KM).

Usługi po sprzedażyUsługi po sprzedaży Najprostszym rozwiązaniem tzw. telefoniczna infolinia, Najprostszym rozwiązaniem tzw. telefoniczna infolinia,

która w przypadku znacznej liczby typowych zgłoszeń może która w przypadku znacznej liczby typowych zgłoszeń może być wzbogacona o komputerowy system generujący być wzbogacona o komputerowy system generujący komunikaty słowne; komunikaty słowne;

W obsłudze bardziej złożonych zgłoszeń stosowane są W obsłudze bardziej złożonych zgłoszeń stosowane są systemy wspomagające zarządzanie kontaktami z klientem systemy wspomagające zarządzanie kontaktami z klientem (rejestrujące zgłoszenia, terminy, sprawy, tok załatwiania, (rejestrujące zgłoszenia, terminy, sprawy, tok załatwiania, pracowników prowadzących określony etap itp) – możliwość pracowników prowadzących określony etap itp) – możliwość nawiązania dialogu z pracownikiem.nawiązania dialogu z pracownikiem.

coraz częściej rozwiązania umożliwiające klientom coraz częściej rozwiązania umożliwiające klientom śledzenie na stronach WWW toku realizacji konkretnego śledzenie na stronach WWW toku realizacji konkretnego zamówienia, na przykład przesyłki kurierskiej, dostawy zamówienia, na przykład przesyłki kurierskiej, dostawy zamówionego towaru itp.zamówionego towaru itp.

Obsługa administracyjna wewnątrz firmyObsługa administracyjna wewnątrz firmy

intranet – intranet – wewnętrzna sieć firmy; ułatwia załatwianie spraw wewnętrzna sieć firmy; ułatwia załatwianie spraw pracowniczych, dostęp do aktualnych informacji z rożnych pracowniczych, dostęp do aktualnych informacji z rożnych obszarów aktywności firmy, stosowanie formularzy obszarów aktywności firmy, stosowanie formularzy elektronicznych zamiast papierowych itp. Dostęp spoza elektronicznych zamiast papierowych itp. Dostęp spoza firmy dzieki przenośnym komputeróm z modemem.firmy dzieki przenośnym komputeróm z modemem.

ekstranet - ekstranet - wykorzystanie Internetu do połączenia wykorzystanie Internetu do połączenia oddalonych oddziałów firmy. oddalonych oddziałów firmy.

Obsługa finansowaObsługa finansowa

systemy finansowo-księgowe coraz częściej systemy finansowo-księgowe coraz częściej przystosowywane do bezpośredniej współpracy z systemem przystosowywane do bezpośredniej współpracy z systemem bankowym;bankowym;• zlecenia przelewów, wykupywanie opcji walutowych, zlecenia przelewów, wykupywanie opcji walutowych,

rejestracja wpływu należności i uzgodnienie stanu kont. rejestracja wpływu należności i uzgodnienie stanu kont. (eliminacja opóźnień - lepsze gospodarowanie środkami (eliminacja opóźnień - lepsze gospodarowanie środkami finansowymi, np. lokowanie wolnych środków na lokatach finansowymi, np. lokowanie wolnych środków na lokatach terminowych). terminowych).

elektroniczna giełda wierzytelności.elektroniczna giełda wierzytelności. internetowe systemy regulowania należności przy internetowe systemy regulowania należności przy

płatnościach masowych. płatnościach masowych. internetowe biura maklerskie. (dzięki internetowi ryzyko internetowe biura maklerskie. (dzięki internetowi ryzyko

kradzieży jest mniejsze niż w przypadku klasycznym)kradzieży jest mniejsze niż w przypadku klasycznym)

Organizacje i instytucje wirtualneOrganizacje i instytucje wirtualne elastyczność organizacji wirtualnych. elastyczność organizacji wirtualnych. małym stopniu scentralizowana i sformalizowana małym stopniu scentralizowana i sformalizowana

(większa skłonności do ryzyka, nieskrępowana (większa skłonności do ryzyka, nieskrępowana ekspansja na zewnątrz, innowacyjność typu ekspansja na zewnątrz, innowacyjność typu autonomicznego, zorientowana na rozwiązywanie autonomicznego, zorientowana na rozwiązywanie problemów o charakterze „wyspowym”).problemów o charakterze „wyspowym”).

Produkt powstaje we współpracy z klientem Produkt powstaje we współpracy z klientem (klienta członek organizacji wirtualnej). (klienta członek organizacji wirtualnej).

wirtualność jako istotna część rzeczywistości wirtualność jako istotna część rzeczywistości (wirtualność – czasowość).(wirtualność – czasowość).

Wirtualny pieniądzWirtualny pieniądz systemy portfeli elektronicznych (systemy portfeli elektronicznych (electronic walletelectronic wallet), ),

• VISA i Master Card opracowały standard SET (VISA i Master Card opracowały standard SET (Secure Electronic Secure Electronic TransactionsTransactions), który opiera się na certyfikatach będących potwierdzeniem ), który opiera się na certyfikatach będących potwierdzeniem tożsamości zarówno serwera jak i użytkownika. tożsamości zarówno serwera jak i użytkownika.

CyberCash Secure Internet Payment ServiceCyberCash Secure Internet Payment Service – opr. w 1995 roku przez – opr. w 1995 roku przez firmę firmę CyberCash IncCyberCash Inc. Imitacją rzeczywistych procesów zakupu i . Imitacją rzeczywistych procesów zakupu i płatności za pomocą rzeczywistych środków płatniczych. Typowy płatności za pomocą rzeczywistych środków płatniczych. Typowy proces zakupu składa się z następujących etapów:proces zakupu składa się z następujących etapów:• wybór towaru lub usługi,wybór towaru lub usługi,• wybór sposobu zapłaty (karta kredytowa, portfel wirtualny),wybór sposobu zapłaty (karta kredytowa, portfel wirtualny),• rejestracja informacji dotyczących wyborów klienta w pośredniczącym rejestracja informacji dotyczących wyborów klienta w pośredniczącym

systemie komputerowym,systemie komputerowym,• dekodowanie informacji poza siecią Internetu (dzięki tzw. „ścianie ognia” – dekodowanie informacji poza siecią Internetu (dzięki tzw. „ścianie ognia” –

firewallfirewall) i przesyłanie ich do banku sprzedającego,) i przesyłanie ich do banku sprzedającego,• autoryzacja operacji gospodarczej i sprawdzanie wiarygodności klienta autoryzacja operacji gospodarczej i sprawdzanie wiarygodności klienta

(operacje międzybankowe) i dokonanie przelewu zapłaty,(operacje międzybankowe) i dokonanie przelewu zapłaty,• realizacja zakupu.realizacja zakupu.

programy programy WalletWallet (portfel) po stronie kupującego oraz (portfel) po stronie kupującego oraz Cash RegisterCash Register (rejestrator gotówki) po stronie sprzedawcy, które pozwalają na (rejestrator gotówki) po stronie sprzedawcy, które pozwalają na realizację wszelkich typów płatności. realizację wszelkich typów płatności.

Wirtualny pieniądzWirtualny pieniądz

CyberCoinCyberCoin - można przekazywać pieniądze bezpośrednio z - można przekazywać pieniądze bezpośrednio z konta bankowego.konta bankowego.

E-cash E-cash (inny (inny CyberCash)CyberCash) - system holenderskiej firmy - system holenderskiej firmy DigiCash. SDigiCash. System jest całkowicie odmienny od systemów z ystem jest całkowicie odmienny od systemów z kartami kredytowymi. kartami kredytowymi. E-cashE-cash odwzorowuje sposób zapłaty odwzorowuje sposób zapłaty rzeczywistymi pieniędzmi. rzeczywistymi pieniędzmi. • funkcjonuje określony nominał - niepowtarzalny numer seryjny, funkcjonuje określony nominał - niepowtarzalny numer seryjny,

zabezpieczenie w postaci tzw. podpisu cyfrowego emitującego zabezpieczenie w postaci tzw. podpisu cyfrowego emitującego je banku.je banku.

• Użytkownik po pobraniu od banku będącego emitentem Użytkownik po pobraniu od banku będącego emitentem elektronicznej waluty określonej kwoty zapisuje ją na dysku elektronicznej waluty określonej kwoty zapisuje ją na dysku swojego komputera w postaci elektronicznych banknotów, swojego komputera w postaci elektronicznych banknotów, którymi później może płacić w sieci za poczynione zakupy. którymi później może płacić w sieci za poczynione zakupy.

• W odróżnieniu do tradycyjnych, papierowych banknotów, W odróżnieniu do tradycyjnych, papierowych banknotów, elektroniczne są jednorazowego użytku. Po zapłacie elektroniczne są jednorazowego użytku. Po zapłacie elektroniczny banknot i jego unikalny numer seryjny przestaje elektroniczny banknot i jego unikalny numer seryjny przestaje istnieć, a wraz z nim jego nabywcza siła. istnieć, a wraz z nim jego nabywcza siła.

Wirtualny pieniądz - PolskaWirtualny pieniądz - Polska WELLPAYWELLPAY (w 2002) - obsługuje go serwis (w 2002) - obsługuje go serwis eportfel.pleportfel.pl..

podstawowym zadaniem jest realizowanie płatności w sieci podstawowym zadaniem jest realizowanie płatności w sieci przy wykorzystaniu wyłącznie formy elektronicznej; przy wykorzystaniu wyłącznie formy elektronicznej; dodatkową zaleta - możliwość regulowania tzw. dodatkową zaleta - możliwość regulowania tzw. mikropłatności.mikropłatności.

serwis serwis MojeRachunki.pl MojeRachunki.pl ma wbudowany portfel ma wbudowany portfel elektroniczny; podstawowym celem jest dokonywanie elektroniczny; podstawowym celem jest dokonywanie płatności rachunków (typu telefon, gaz itp.) poprzez płatności rachunków (typu telefon, gaz itp.) poprzez Internet.Internet.

OnetPortfel™ - Onet.plOnetPortfel™ - Onet.pl z z CitibankiemCitibankiem do rozliczenia do rozliczenia transakcji między sklepami internetowymi, a robiącymi w transakcji między sklepami internetowymi, a robiącymi w nich zakupy klientami. płatności na trzy różne sposoby: nich zakupy klientami. płatności na trzy różne sposoby: kartą kredytową ze specjalnie „wydłużonym” numerem tzw. kartą kredytową ze specjalnie „wydłużonym” numerem tzw. CVV, kartą kredytową z PIN-em oraz przy pomocy specjalnie CVV, kartą kredytową z PIN-em oraz przy pomocy specjalnie stworzonego konta z PINem. szyfrowania kluczem 128 stworzonego konta z PINem. szyfrowania kluczem 128 bitowym w połączeniu z zasadą, że dane personalne oraz bitowym w połączeniu z zasadą, że dane personalne oraz numer karty płatniczej podawany jest tylko przy rejestracji.numer karty płatniczej podawany jest tylko przy rejestracji.

Podpis elektronicznyPodpis elektroniczny

informacje w postaci cyfrowej, które służą do potwierdzenia informacje w postaci cyfrowej, które służą do potwierdzenia tożsamości osoby fizycznej składającej podpis.tożsamości osoby fizycznej składającej podpis.

kodowaniu zastosowaniem dwóch kluczy: prywatnego kodowaniu zastosowaniem dwóch kluczy: prywatnego publicznego. publicznego.

11 października 2001 roku Prezydent RP Aleksander 11 października 2001 roku Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski podpisał (w sposób tradycyjny i elektroniczny) Kwaśniewski podpisał (w sposób tradycyjny i elektroniczny) ustawę o podpisie elektronicznym.ustawę o podpisie elektronicznym.

Bankowość internetowaBankowość internetowa

phone banking phone banking (lata 1980.). Pionierem na rynku polskim (lata 1980.). Pionierem na rynku polskim Bank Pekao S.A. -2 września 1996 TBank Pekao S.A. -2 września 1996 Teleserwiseleserwis. .

home bankinghome banking (firmy, bogaci klienci, ‘normalni’ klienci); (firmy, bogaci klienci, ‘normalni’ klienci);• lata 1960. amerykańskie banki tzw. lata 1960. amerykańskie banki tzw. DB SerwisDB Serwis..• W Europie, w latach 70-tych, pionierem był francuski W Europie, w latach 70-tych, pionierem był francuski Minitel - Minitel -

informacje o saldzie kont bankowych.informacje o saldzie kont bankowych.• lata 1980. w Niemczech Zachodnich, „lata 1980. w Niemczech Zachodnich, „Office BankingOffice Banking” (zdalny ” (zdalny

dostę firm do swoich kont z ograniczoną możliwością dostę firm do swoich kont z ograniczoną możliwością dokonywania operacji bankowych; każda operacja dokonywania operacji bankowych; każda operacja potwierdzana telefonicznie. Koszty ogromne).potwierdzana telefonicznie. Koszty ogromne).

• zamożniejsi klienci indywidualni - dostęp do własnych kont z zamożniejsi klienci indywidualni - dostęp do własnych kont z domowego terminalu; bardzo drogie oprogramowanie domowego terminalu; bardzo drogie oprogramowanie zabezpieczające.zabezpieczające.

w Polsce home bankingw Polsce home banking:: Bank Rozwoju Eksportu (1993). Bank Rozwoju Eksportu (1993). potem WBK oraz Kredyt Bank. obniżenie stawki prowizji i potem WBK oraz Kredyt Bank. obniżenie stawki prowizji i opłat stałych - każda operacja jest znacznie tańsza od opłat stałych - każda operacja jest znacznie tańsza od tradycyjnej.tradycyjnej.

Bankowość internetowaBankowość internetowa

Zalety: brak potrzeby budowania dedykowanej sieci Zalety: brak potrzeby budowania dedykowanej sieci komputerowej czy telekomunikacyjnej; tańsze są także komputerowej czy telekomunikacyjnej; tańsze są także operacje i inne koszty związane z obsługą; przeglądanie operacje i inne koszty związane z obsługą; przeglądanie zasobów własnego konta poprzez przeglądarkę zasobów własnego konta poprzez przeglądarkę internetową.internetową.

internet banking; e-banking; home banking;internet banking; e-banking; home banking; PC banking; PC banking; Web-banking, Net-banking; WWW-banking; i-banking.Web-banking, Net-banking; WWW-banking; i-banking.

Mobile-banking (m-banking)Mobile-banking (m-banking) – telefony komórkowe. – telefony komórkowe. dwa modele bankowości internetowej:dwa modele bankowości internetowej:

• jako dodatek do tradycyjnych usług w oddziałach lub przez jako dodatek do tradycyjnych usług w oddziałach lub przez telefon - wirtualizacja banków - nowe kanały dystrybucji usług telefon - wirtualizacja banków - nowe kanały dystrybucji usług bankowych.bankowych.

• banki wirtualnych, nie posiadających oddziałów i banki wirtualnych, nie posiadających oddziałów i funkcjonujących jedynie w internecie. funkcjonujących jedynie w internecie.

Bankowość internetowaBankowość internetowa potrzebny komputer podłączony do globalnej sieci i wyposażony w potrzebny komputer podłączony do globalnej sieci i wyposażony w

przeglądarkę przeglądarkę WWWWWW obsługującą: szyfrowanie obsługującą: szyfrowanie SSL/SGCSSL/SGC, , JavaScriptJavaScript. Niektóre . Niektóre systemy bankowe używają również appletów Java w przeglądarce. (systemy bankowe używają również appletów Java w przeglądarce. (MS MS Internet Explorer, Netscape Navigator i Opera Internet Explorer, Netscape Navigator i Opera w wersjach od 4 wzwyż). do w wersjach od 4 wzwyż). do łączności - linie telefoniczne, protokół łączności - linie telefoniczne, protokół TCP/IPTCP/IP, dzierżawione łącza X.25 lub , dzierżawione łącza X.25 lub ISDNISDN..

Pierwsze banki internetowe - grudzień 1994 roku w USA. Kalifornia, Pierwsze banki internetowe - grudzień 1994 roku w USA. Kalifornia, La Jolla La Jolla Bank FSB - Bank FSB - dysponuje również realnymi placówkami, w których obsługuje dysponuje również realnymi placówkami, w których obsługuje się klienta tradycyjnie.się klienta tradycyjnie.

banki światowy bank - październik 1995 roku banki światowy bank - październik 1995 roku Security First Network BankSecurity First Network Bank (w pierwszą rocznicę (w pierwszą rocznicę SFNBSFNB miał ponad 7000 kont z całkowitym depozytem miał ponad 7000 kont z całkowitym depozytem przekraczającym 21 milionów dolarów; dwa lata później na świecie było ok. przekraczającym 21 milionów dolarów; dwa lata później na świecie było ok. 3000 internetowych banków i wirtualnych oddziałów.3000 internetowych banków i wirtualnych oddziałów.

pierwszy bank całkowicie internetowy: w USA w końcu lutego 1999 r; pierwszy bank całkowicie internetowy: w USA w końcu lutego 1999 r; wwww.firstib.comww.firstib.com - - First Internet BankFirst Internet Bank ( (FIBFIB), on pełny serwis bankowy w ), on pełny serwis bankowy w czasie rzeczywistym. czasie rzeczywistym. FIBFIB prowadzi konta indywidualne i korporacyjne, prowadzi konta indywidualne i korporacyjne, debetowe, linie kredytowe i pożyczkowe. Możliwe jest także uzyskanie debetowe, linie kredytowe i pożyczkowe. Możliwe jest także uzyskanie czeków honorowanych przez inne banki, kart kredytowych i debetowych czeków honorowanych przez inne banki, kart kredytowych i debetowych oraz kart bankomatowych. oraz kart bankomatowych.

w Europie brytyjski w Europie brytyjski Egg Egg w 1998 roku w 1998 roku

Bankowość internetowaBankowość internetowa trzy zasadnicze poziomy trzy zasadnicze poziomy

zaawansowania oferty:zaawansowania oferty:• oferta podstawowaoferta podstawowa• oferta rozszerzona oferta rozszerzona • oferta zaawansowana oferta zaawansowana

Ekonomika bankowości internetowejEkonomika bankowości internetowej

korzyści sieci (korzyści sieci (economies of networks/network economies of networks/network externalitiesexternalities). (Prawo Metcalfe- użyteczność ). (Prawo Metcalfe- użyteczność rośnie z kwadratem liczby korzystających). rośnie z kwadratem liczby korzystających).

dbałość o lojalność klientadbałość o lojalność klienta

inwestycje i koszty stałeinwestycje i koszty stałe• banki tradycyjne – duże (ponadto banki tradycyjne – duże (ponadto sunk costssunk costs))• bankni internetowe – koszt uruchomienia oddziału banku bankni internetowe – koszt uruchomienia oddziału banku

tradycyjnego, latwa rozbudowa systemu w miare tradycyjnego, latwa rozbudowa systemu w miare wzrostu liczby klientówwzrostu liczby klientów

Koszty zmienneKoszty zmienne• w banku internetowym o rząd mniejsze niż w w banku internetowym o rząd mniejsze niż w

tradycyjnymtradycyjnym

Koszt przeciętnej transakcji przez Koszt przeciętnej transakcji przez różne kanały dystrybucjiróżne kanały dystrybucji

Kanał Koszt jednej transakcji(w USD)

Tradycyjny oddział 1,07

Telefon 0,54

Pełno-obsługowy bankomat 0,27

Bankowość elektroniczna 0,015

Bankowość internetowa 0,01

Zyski banków internetowychZyski banków internetowych nie musza być znacznie wyższe niż w banku nie musza być znacznie wyższe niż w banku

tradycyjnym (wyższe oprocentowane)tradycyjnym (wyższe oprocentowane) opłaty za „referencje” – bank zamieszcza na opłaty za „referencje” – bank zamieszcza na

swojej stronie np. odnośnik do ubezpieczalni, swojej stronie np. odnośnik do ubezpieczalni, która płaci mu za każdego „podesłanego” klienta. która płaci mu za każdego „podesłanego” klienta.

większa konkurencja i przejrzystość w większa konkurencja i przejrzystość w wprowadzaniu innowacji;wprowadzaniu innowacji;

zyski pozafinansowe - atut marketingowy zyski pozafinansowe - atut marketingowy (nowoczesna, dynamiczna i innowacyjna (nowoczesna, dynamiczna i innowacyjna instytucja finansowa); zbieranie danych instytucja finansowa); zbieranie danych marketingowych o klientach (jak często z niego marketingowych o klientach (jak często z niego korzysta, ile czasu przeznacza na każdą wizytę, z korzysta, ile czasu przeznacza na każdą wizytę, z jakich usług korzysta, jakie wiadomości czy jakich usług korzysta, jakie wiadomości czy reklamy go interesują itd.).reklamy go interesują itd.).

TelepracaTelepraca

Alvin Toffler (1986) nowa klasa pracowników, których praca Alvin Toffler (1986) nowa klasa pracowników, których praca oparta będzie przede wszystkim na wiedzy. Proponuje oparta będzie przede wszystkim na wiedzy. Proponuje nazwać tę nową klasę „kognitariatem” (nazwać tę nową klasę „kognitariatem” (cognitariatcognitariat).).

Peter Drucker (1971, s. 350) „... podstawową motywacją Peter Drucker (1971, s. 350) „... podstawową motywacją pracownika wiedzy (pracownika wiedzy (knowledge workerknowledge worker) będzie dokonanie ) będzie dokonanie wyczynu. Pracownik wiedzy potrzebuje wyzwania, wyczynu. Pracownik wiedzy potrzebuje wyzwania, potrzebuje wiedzieć, że coś jest jego udziałem. Jest to potrzebuje wiedzieć, że coś jest jego udziałem. Jest to całkowite przeciwieństwo tego, co nazywaliśmy ‘dobrym całkowite przeciwieństwo tego, co nazywaliśmy ‘dobrym zarządzaniem’ pracą manualną. Istotę naszego zarządzaniem’ pracą manualną. Istotę naszego doświadczenia w tej mierze oddaje popularne powiedzenie doświadczenia w tej mierze oddaje popularne powiedzenie ‘Dobry dzień pracy za dobrą płacę’ (‘Dobry dzień pracy za dobrą płacę’ (A fair day’s work for a A fair day’s work for a fair day’s payfair day’s pay). Pracownik wiedzy będzie oczekiwał na ). Pracownik wiedzy będzie oczekiwał na ‘wyjątkowy dzień’ (‘wyjątkowy dzień’ (an exceptional days’ workan exceptional days’ work), ale ), ale jednocześnie będzie musiał mieć szansę uzyskania jednocześnie będzie musiał mieć szansę uzyskania ‘wyjątkowej płacy’ (‘wyjątkowej płacy’ (exceptional payexceptional pay)”.)”.

TelepracaTelepraca Pracujący z komputerem Amerykanie poświęcają Pracujący z komputerem Amerykanie poświęcają

pracy ok. 5-6% więcej czasu niż inni pracownicy pracy ok. 5-6% więcej czasu niż inni pracownicy (faktycznie może być więcej bo przynoszą pracę (faktycznie może być więcej bo przynoszą pracę do domu);do domu);

Połowa bezrobotnych Amerykanów, mających Połowa bezrobotnych Amerykanów, mających dostęp do internetu poszukiwała w 2001 roku dostęp do internetu poszukiwała w 2001 roku pracy przez internet, a 15% pracujących pracy przez internet, a 15% pracujących Amerykanów poszukiwało przez internet nowej, Amerykanów poszukiwało przez internet nowej, lepszej posady. Około 8% Amerykanów w wieku lepszej posady. Około 8% Amerykanów w wieku produkcyjnym poszukiwało pracy poprzez sieć.produkcyjnym poszukiwało pracy poprzez sieć.

koszt ogłoszenie o nowym miejscu pracy w koszt ogłoszenie o nowym miejscu pracy w internecie jest ok. 10 razy mniejszy niż internecie jest ok. 10 razy mniejszy niż tradycyjnymi ogłoszeniami w prasie. tradycyjnymi ogłoszeniami w prasie.

TelepracaTelepraca ‘‘praca na odległość’, praca świadczona zdalnie przez media praca na odległość’, praca świadczona zdalnie przez media

elektroniczne, takie jak Internet, telefon, wideotelefon itp. elektroniczne, takie jak Internet, telefon, wideotelefon itp. dotyczy głównie usług informacyjnych lub komunikacyjnych.dotyczy głównie usług informacyjnych lub komunikacyjnych. Wytworem telepracy jest informacja, np. wynik pracy Wytworem telepracy jest informacja, np. wynik pracy

dziennikarza, który pisze artykuł, a następnie przesyła go poczta dziennikarza, który pisze artykuł, a następnie przesyła go poczta elektroniczna do redakcji czy prawnika, który przygotowuje elektroniczna do redakcji czy prawnika, który przygotowuje umowę, a następnie konsultuje ja przez sieć z firma, którą umowę, a następnie konsultuje ja przez sieć z firma, którą reprezentuje, oraz negocjuje przez sieć z druga strona umowy; reprezentuje, oraz negocjuje przez sieć z druga strona umowy; informatyka, który pisze programy i uruchamia je na oddalonym informatyka, który pisze programy i uruchamia je na oddalonym komputerze przez sieć lub księgowa, która klasyfikuje dokumenty i komputerze przez sieć lub księgowa, która klasyfikuje dokumenty i wpisuje przez sieć dane do systemu finansowo-księgowego wpisuje przez sieć dane do systemu finansowo-księgowego przedsiębiorstwa.przedsiębiorstwa.

call-centers (call-centers (głosowa informacja dla klientów jest częściowo głosowa informacja dla klientów jest częściowo generowana automatycznie, a częściowo przez pracowników); generowana automatycznie, a częściowo przez pracowników); telemarketingtelemarketing, gdzie pracownicy telefonują lub wysyłają pocztę , gdzie pracownicy telefonują lub wysyłają pocztę elektroniczna do potencjalnych klientów, zachęcając ich do elektroniczna do potencjalnych klientów, zachęcając ich do poczynienia określonych zakupów.poczynienia określonych zakupów.

Telepraca Telepraca nawet do 50% oszczędności na kosztach utrzymywania biur i to zarówno w nawet do 50% oszczędności na kosztach utrzymywania biur i to zarówno w

przypadku telepracy z domu, jak i telecentrum lub elastycznego biura. przypadku telepracy z domu, jak i telecentrum lub elastycznego biura. do 40-procentowej poprawy produktywności pracowników, do 40-procentowej poprawy produktywności pracowników, umożliwia lepsze wykorzystanie najcenniejszej i najbardziej doświadczonej umożliwia lepsze wykorzystanie najcenniejszej i najbardziej doświadczonej

kadry, kadry, można rekrutować kadrę z rozszerzonego obszaru geograficznego, co w można rekrutować kadrę z rozszerzonego obszaru geograficznego, co w

ogólności prowadzi do pozyskania lepszych specjalistów za mniejsze ogólności prowadzi do pozyskania lepszych specjalistów za mniejsze pieniądze.pieniądze.

większe możliwości zlecania prac na zewnątrz (większe możliwości zlecania prac na zewnątrz (outsourcingoutsourcing), co daje ), co daje możliwość obniżki kosztów funkcjonowania, możliwość obniżki kosztów funkcjonowania,

możliwość współpracy z ludźmi o rzadkich kompetencjach i trudno możliwość współpracy z ludźmi o rzadkich kompetencjach i trudno dostępnych (na przykład prawników zza oceanu), którzy nie dostępnych (na przykład prawników zza oceanu), którzy nie zaakceptowaliby współpracy, gdyby wiązała się z czasochłonnymi zaakceptowaliby współpracy, gdyby wiązała się z czasochłonnymi podróżami, i na która nie byłoby przedsiębiorstwa stać, gdyby miało podróżami, i na która nie byłoby przedsiębiorstwa stać, gdyby miało opłacić koszty podróży i pobytu.opłacić koszty podróży i pobytu.

organizację przedsiębiorstwa nie wokół miejsc o najwartościowszych organizację przedsiębiorstwa nie wokół miejsc o najwartościowszych budynkach, lecz wokół miejsc o najwartościowszej sile roboczej. W budynkach, lecz wokół miejsc o najwartościowszej sile roboczej. W szczególności pozwala na zatrudnienie najbardziej kompetentnych szczególności pozwala na zatrudnienie najbardziej kompetentnych pracowników w zespołach rozproszonych i tym samym uwolnienie pracowników w zespołach rozproszonych i tym samym uwolnienie zespołów od ograniczeń geograficznychzespołów od ograniczeń geograficznych

umożliwia większa elastyczność w organizowaniu pracy. Praca jest tam, umożliwia większa elastyczność w organizowaniu pracy. Praca jest tam, gdzie się pojawia, wówczas, gdy się pojawia, i w formie, w której się gdzie się pojawia, wówczas, gdy się pojawia, i w formie, w której się pojawia. pojawia.

złagodzenie problemów komunikacyjnych. złagodzenie problemów komunikacyjnych.

TelepracaTelepraca dla pracownika daje możliwość samoorganizacji - zwiększa dla pracownika daje możliwość samoorganizacji - zwiększa

odpowiedzialność pracownika, ale też i satysfakcje odpowiedzialność pracownika, ale też i satysfakcje większe zarobkiwiększe zarobki szerszy dostęp do bardziej zróżnicowanego rynku pracy, szerszy dostęp do bardziej zróżnicowanego rynku pracy,

niebezpieczeństwo bezrobocia telepracowników jest niebezpieczeństwo bezrobocia telepracowników jest znacznie zredukowane, a możliwości zarobkowania większe. znacznie zredukowane, a możliwości zarobkowania większe. możliwości indywidualnego kształtowania własnej kariery możliwości indywidualnego kształtowania własnej kariery zawodowej.zawodowej.

łatwiejsze godzenie pracy i życia prywatnego łatwiejsze godzenie pracy i życia prywatnego

Telepraca - przykładyTelepraca - przykłady W 2000 roku W 2000 roku Bank of AmericaBank of America (Charlotte) redukcja etatów - jedna (Charlotte) redukcja etatów - jedna

trzecia prac wykonywanych przez zwolnionych pracowników trzecia prac wykonywanych przez zwolnionych pracowników została zlecona w Indiach, gdzie za godzinę pracy płaci się 20 USD została zlecona w Indiach, gdzie za godzinę pracy płaci się 20 USD (w Stanach Zjednoczonych - 100 USD). W 2003 roku zlecą w (w Stanach Zjednoczonych - 100 USD). W 2003 roku zlecą w Indiach prace, które mogą wymagać zatrudnienia ponad tysiąca Indiach prace, które mogą wymagać zatrudnienia ponad tysiąca pracowników.pracowników.• w w Infosys Technologies (2002)Infosys Technologies (2002), przepięknie położonym 22 hektarowym , przepięknie położonym 22 hektarowym

ośrodku w Bangalurze, 250 informatyków opracowuje oprogramowanie ośrodku w Bangalurze, 250 informatyków opracowuje oprogramowanie dla dla Bank of AmericaBank of America..

W innych miastach pracownicy W innych miastach pracownicy InfosysInfosys przetwarzają dane przetwarzają dane dotyczące pożyczek hipotecznych dla dotyczące pożyczek hipotecznych dla Greenpoint MortgageGreenpoint Mortgage z z Novato w Kalifornii. Novato w Kalifornii.

Na przedmieściach Bangalur, w biurach firmy Na przedmieściach Bangalur, w biurach firmy WiproWipro każdego dnia każdego dnia pięciu radiologów interpretuje trzydzieści obrazów uzyskanych pięciu radiologów interpretuje trzydzieści obrazów uzyskanych podczas tomografii komputerowej dla podczas tomografii komputerowej dla Massachusetts General Massachusetts General HospitalHospital. .

ośrodek badawczy ośrodek badawczy Texas Instruments w Texas Instruments w Bangalur - Dharin Shah, Bangalur - Dharin Shah, 26-letni inżynier, projektuje chipy do telefonów komórkowych 26-letni inżynier, projektuje chipy do telefonów komórkowych trzeciej generacji, zarabiaja 10 tys. USD rocznie. Jeszcze niedawno trzeciej generacji, zarabiaja 10 tys. USD rocznie. Jeszcze niedawno młody informatyk w Indiach myślał o młody informatyk w Indiach myślał o Silicon ValleySilicon Valley. Teraz, jak . Teraz, jak mówi Shah, „to w Indiach jest prawdziwy raj".mówi Shah, „to w Indiach jest prawdziwy raj".

W pobliżu Nowego Delhi, ok. 1600 km na północ od Bangaluru, W pobliżu Nowego Delhi, ok. 1600 km na północ od Bangaluru, Wipro Spectra mindWipro Spectra mind - 2 500pracowników analizuje wnioski złożone - 2 500pracowników analizuje wnioski złożone w jednej z największych amerykańskich firm ubezpieczeniowych. w jednej z największych amerykańskich firm ubezpieczeniowych. Służą także pomocą klientom amerykańskiego dostawcy usług Służą także pomocą klientom amerykańskiego dostawcy usług internetowych. Koszt takich usług o 60 proc. niższy niż w Stanach internetowych. Koszt takich usług o 60 proc. niższy niż w Stanach Zjednoczonych.Zjednoczonych.

Fluor CorporationFluor Corporation z Aliso Vejo w Kalifornii zatrudnia 1200 z Aliso Vejo w Kalifornii zatrudnia 1200 inżynierów i projektantów na Filipinach, w Polsce i w Indiach. Firma inżynierów i projektantów na Filipinach, w Polsce i w Indiach. Firma projektuje min. zakłady petrochemiczne w Arabii Saudyjskiej. projektuje min. zakłady petrochemiczne w Arabii Saudyjskiej. Dokumentacja to 50 tys. oddzielnych projektów budowlanych. Dokumentacja to 50 tys. oddzielnych projektów budowlanych. Korzystając z portali internetowych, 200 młodych filipińskich inży Korzystając z portali internetowych, 200 młodych filipińskich inży nierów, zarabiających niecałe 3 tys. USD rocznie, konkuruje z nierów, zarabiających niecałe 3 tys. USD rocznie, konkuruje z najlepszymi specjalistami amerykańskimi i brytyjskimi, najlepszymi specjalistami amerykańskimi i brytyjskimi, zarabiającymi w ciągu roku do 90 tys. USD. 35-letni Art Aycardo, zarabiającymi w ciągu roku do 90 tys. USD. 35-letni Art Aycardo, filipiński inżynier zarządzający pracami nad projektem instalacji, filipiński inżynier zarządzający pracami nad projektem instalacji, zarabia 1100 USD miesięcznie. Prezes zarabia 1100 USD miesięcznie. Prezes FluorFluor Alan Boeckmann Alan Boeckmann zapytany przez pracowników podczas jednego ze spotkań, zapytany przez pracowników podczas jednego ze spotkań, dlaczego prace zapewniające znaczne dochody zleca w Manili, dlaczego prace zapewniające znaczne dochody zleca w Manili, odpowiedział wprost, że dzięki temu cena projektu jest niższa aż o odpowiedział wprost, że dzięki temu cena projektu jest niższa aż o 15 proc., dzięki czemu firma może skutecznie walczyć z 15 proc., dzięki czemu firma może skutecznie walczyć z konkurencją.konkurencją.

Brytyjskie banki, między innymi Brytyjskie banki, między innymi HSBC SecuritiesHSBC Securities, wiele prac , wiele prac zlecają współpracującym z nimi firmom chińskim i hinduskim. zlecają współpracującym z nimi firmom chińskim i hinduskim.

Francuskie przedsiębiorstwa korzystają z usług ośrodków obsługi Francuskie przedsiębiorstwa korzystają z usług ośrodków obsługi klienta na Mauritiusie, klienta na Mauritiusie,

niemieckie globalne koncerny od Siemensa po INA-Schaeffler niemieckie globalne koncerny od Siemensa po INA-Schaeffler (produkujące łożyska), zatrudniają Rosjan, obywateli krajów (produkujące łożyska), zatrudniają Rosjan, obywateli krajów nadbałtyckich i państw Europy Środkowej i Wschodniej.nadbałtyckich i państw Europy Środkowej i Wschodniej.

Przedsiębiorstwa zamawiające usługi informatyczne w Przedsiębiorstwa zamawiające usługi informatyczne w IBMIBM, , AccentureAccenture lub lub Electronic Data ServicesElectronic Data Services płaciły niegdyś 200 płaciły niegdyś 200 USD za godzinę pracy konsultanta, teraz zaledwie 70 USD - USD za godzinę pracy konsultanta, teraz zaledwie 70 USD - wylicza Vin nie Mirchandani, dyrektor generalny wylicza Vin nie Mirchandani, dyrektor generalny Jetstream Jetstream GroupGroup, agencji konsultingowej specjalizującej się w , agencji konsultingowej specjalizującej się w outsourcinguoutsourcingu usług informatycznych. Jest to w dużej mierze usług informatycznych. Jest to w dużej mierze skutek krachu na rynku skutek krachu na rynku high techhigh tech, ale nie bez znaczenia , ale nie bez znaczenia jest także to, że firmy hinduskie, między innymi jest także to, że firmy hinduskie, między innymi WiproWipro, , InfosysInfosys i i TataTata, godzinę pracy wyceniają na zaledwie 20 USD. , godzinę pracy wyceniają na zaledwie 20 USD. Z tego właśnie powodu Z tego właśnie powodu AccentureAccenture i i EDSEDS w ciągu w ciągu najbliższego roku zwiększą liczbę tamtejszych pracowników najbliższego roku zwiększą liczbę tamtejszych pracowników do 5 tysięcy.do 5 tysięcy.

Dobrym przykładem problemów, jakie mogą pojawiać się w Dobrym przykładem problemów, jakie mogą pojawiać się w przyszłości jest przypadek projektowania samolotów przez przyszłości jest przypadek projektowania samolotów przez BoeingaBoeinga. . W 1998 r. koncern otworzył ośrodek projektowy w Moskwie do prac W 1998 r. koncern otworzył ośrodek projektowy w Moskwie do prac nad projektami statków kosmicznych i samolotów pasażerskich. nad projektami statków kosmicznych i samolotów pasażerskich. Rosjanie byli świetnymi pracownikami, choć zarabiali jedynie 5400 Rosjanie byli świetnymi pracownikami, choć zarabiali jedynie 5400 USD rocznie. W 2002 roku pracowało w nim już 700 inżynierów. USD rocznie. W 2002 roku pracowało w nim już 700 inżynierów. Specjaliści z głównej siedziby Specjaliści z głównej siedziby BoeingaBoeinga w Seattle od samego w Seattle od samego początku nie byli zadowoleni z otwarcia nowego ośrodka. W 2002r początku nie byli zadowoleni z otwarcia nowego ośrodka. W 2002r 22 tys. inżynierów z Seattle, reprezentowanych przez 22 tys. inżynierów z Seattle, reprezentowanych przez Stowarzyszenie Inżynierów Aeronautyków (Stowarzyszenie Inżynierów Aeronautyków (SPEEASPEEA), zagroziło ), zagroziło odejściem - w grudniu, kiedy wygasną ich kontrakty - jeśli rosyjski odejściem - w grudniu, kiedy wygasną ich kontrakty - jeśli rosyjski ośrodek nie zostanie zmniejszony W efekcie ośrodek nie zostanie zmniejszony W efekcie BoeingBoeing zredukował zredukował zatrudnienie w moskiewskim oddziale do około 350 specjalistów. po zatrudnienie w moskiewskim oddziale do około 350 specjalistów. po 2001 r. zwolnił 5 tys. inżynierów. Zdaniem amerykańskich 2001 r. zwolnił 5 tys. inżynierów. Zdaniem amerykańskich pracowników firmy, pracowników firmy, BoeingBoeing zamierza zwiększać zatrudnienie w zamierza zwiększać zatrudnienie w moskiewskim ośrodku kosztem redukcji etatów w Seattle.moskiewskim ośrodku kosztem redukcji etatów w Seattle.

Strategia polega na tym, by tańszych inżynierów rosyjskich Strategia polega na tym, by tańszych inżynierów rosyjskich zaangażować do projektowania wszystkich produktów zaangażować do projektowania wszystkich produktów BoeingaBoeinga. . Rosyjscy specjaliści, zatrudnieni w siedmiu miastach, już pracują Rosyjscy specjaliści, zatrudnieni w siedmiu miastach, już pracują we wszystkich fazach projektów - od korekt projektów elementów we wszystkich fazach projektów - od korekt projektów elementów skrzydeł odrzutowców po projektowanie elementów skrzydeł odrzutowców po projektowanie elementów międzynarodowej stacji kosmicznej. Boeing planuje ponadto międzynarodowej stacji kosmicznej. Boeing planuje ponadto stworzenie globalnego systemu pracy 24-godzinnej, co byłoby stworzenie globalnego systemu pracy 24-godzinnej, co byłoby możliwe dzięki satelitarnemu połączeniu ośrodków w Rosji z możliwe dzięki satelitarnemu połączeniu ośrodków w Rosji z siedzibą w Seattle.siedzibą w Seattle.

PrzewidywaniaPrzewidywania analitycy z analitycy z Forrester Research - Forrester Research - w najbliższych latach w najbliższych latach

dojdzie do prawdziwej eksplozji prac zlecanych dojdzie do prawdziwej eksplozji prac zlecanych zagranicznym przedsiębiorstwom;zagranicznym przedsiębiorstwom;

w krajach oferujących niskie koszty pracy w 2015 roku w krajach oferujących niskie koszty pracy w 2015 roku amerykańskie firmy będą zlecać prace umysłowe amerykańskie firmy będą zlecać prace umysłowe wymagające zatrudnienia co najmniej 3,3 mln pracowników. wymagające zatrudnienia co najmniej 3,3 mln pracowników. Zarobią oni 136 mld USD.Zarobią oni 136 mld USD.

Podobne tendencje nie tylko w Stanach Zjednoczonych, lecz Podobne tendencje nie tylko w Stanach Zjednoczonych, lecz także w Europie. także w Europie.

Zarządzanie wiedzą (Zarządzanie wiedzą (KMKM))

pionier - pionier - Buckman LabsBuckman Labs z Memphis (USA) z Memphis (USA) poczatek lat 1990.poczatek lat 1990.

Jądrem systemu KM w Jądrem systemu KM w Buckman LabsBuckman Labs jest jest wirtualne forum wirtualne forum K'NetixK'Netix, na którym działa , na którym działa ponad 50 grup dyskusyjnych, ponad 50 grup dyskusyjnych, koncentrujących się na najważniejszych koncentrujących się na najważniejszych produktach przedsiębiorstwa - produktach przedsiębiorstwa - chemikaliach używanych w przemyśle chemikaliach używanych w przemyśle papierniczym, garbarstwie i do uzdatniania papierniczym, garbarstwie i do uzdatniania wody. wody.

Zarządzanie wiedząZarządzanie wiedzą

Zmiany socio-kulturowe, Zmiany socio-kulturowe, społeczeństwo informacyjnespołeczeństwo informacyjne

zagwarantowanie prywatności i zagwarantowanie prywatności i ochrona tej prywatności ochrona tej prywatności • ‘‘ciasteczka’ (ciasteczka’ (cookiescookies), ), • zbieranie informacji o użyciu kart zbieranie informacji o użyciu kart

plastikowych, telefonów komórkowych.plastikowych, telefonów komórkowych.

PrywatnośćPrywatność instalowania nie tylko kamer wizyjnych, ale instalowania nie tylko kamer wizyjnych, ale

kamer specjalistycznych pozwalających na kamer specjalistycznych pozwalających na detekcje promieniowania, ‘obserwowania’ detekcje promieniowania, ‘obserwowania’ poprzez ubranie, ściany czy wnętrza samochodu.poprzez ubranie, ściany czy wnętrza samochodu.

systemy obserwacji satelitarnej pozwalające systemy obserwacji satelitarnej pozwalające obecnie na identyfikacje obiektów o rozmiarach obecnie na identyfikacje obiektów o rozmiarach kilkudziesięciu centymetrów oraz śledzenie kilkudziesięciu centymetrów oraz śledzenie obiektów (w tym i ludzi) z zainstalowanymi obiektów (w tym i ludzi) z zainstalowanymi miniaturowymi nadajnikami sygnałów.miniaturowymi nadajnikami sygnałów.

• miniaturyzacja, malejące ceny miniaturyzacja, malejące ceny • ogromy postęp w badaniach ( ‘sztuczna inteligencja’) np. ogromy postęp w badaniach ( ‘sztuczna inteligencja’) np.

automatyczneg rozpoznawanie obiektów (m. in. twarzy automatyczneg rozpoznawanie obiektów (m. in. twarzy człowieka).człowieka).

Jakie jest rozwiązanie problemu Jakie jest rozwiązanie problemu ochrony prywatności? ochrony prywatności?

Dwa rozwiązania,Dwa rozwiązania, rządy kontrolują wszystkie systemy monitorowania i rządy kontrolują wszystkie systemy monitorowania i

zbierania informacjizbierania informacji pozostawiamy wszystko naturalnym prawom rynku. pozostawiamy wszystko naturalnym prawom rynku.

Niedocenianie możliwości samoorganizuji społeczństa!Niedocenianie możliwości samoorganizuji społeczństa!

Trusted Computing GroupTrusted Computing Group.. Powstanie na rynku specjalnych firm informacyjnych Powstanie na rynku specjalnych firm informacyjnych

(nazywanych (nazywanych infomediaresinfomediares), które będą funkcjonowały jako ), które będą funkcjonowały jako brokerzy informacji.brokerzy informacji.

Sfera publicznaSfera publiczna Rozwój społeczeństwa demokratycznego, sięgając do Rozwój społeczeństwa demokratycznego, sięgając do

korzeni i fundamentów demokracji, rozumianej jako ‘rząd korzeni i fundamentów demokracji, rozumianej jako ‘rząd ludzi’ i systemu, w którym obywatele staja się autentycznie ludzi’ i systemu, w którym obywatele staja się autentycznie zaangażowani w rozwiązywanie spraw publicznych, zaangażowani w rozwiązywanie spraw publicznych, systemu prawdziwej ‘demokracji bezpośredniej’ (czego brak systemu prawdziwej ‘demokracji bezpośredniej’ (czego brak obecnym demokracjom, gdzie obywatele charakteryzują się obecnym demokracjom, gdzie obywatele charakteryzują się daleko idąca biernością i marazmem).daleko idąca biernością i marazmem).

głosowanie w sprawach politycznych poprzez internet z głosowanie w sprawach politycznych poprzez internet z własnych domów w skali całego kraju.własnych domów w skali całego kraju.

Dzięki ogromnym i rozproszonym zasobom w internecie Dzięki ogromnym i rozproszonym zasobom w internecie obywatele nie są ograniczani tylko do zakresu informacji obywatele nie są ograniczani tylko do zakresu informacji dostarczanej przez rządy i polityków.dostarczanej przez rządy i polityków.

e-rząd (e-rząd (e-governmente-government), dzięki czemu już teraz wiele spraw ), dzięki czemu już teraz wiele spraw na poziomie samorządów (rządów lokalnych) jak i rządu na poziomie samorządów (rządów lokalnych) jak i rządu centralnego możliwe jest do załatwienia przez internet.centralnego możliwe jest do załatwienia przez internet.