1

WPROWADZENIE DO PIELĘGNIARSTWA T: Proces pielęgnowania 1. Pielęgniarstwo – termin wieloznaczny, używany w znaczeniu jako szeroko rozumiane

pojmowana działalność kształcenia i ukierunkowania zawodowego w zakresie systemu organizacyjnego pielęgniarek, ale też termin określający do określenia różnego rodzaju zadań i działań zawodowych. Przyczyna szerokiego pojęcia pielęgniarstwa było podniesienie pielęgniarstwa do dyscypliny naukowej (lata 70’), zainteresowanie zindywidualizowanym podejściem do człowieka chorego (lata 80’) i opracowanie polskiej filozofii pielęgnacyjnej (lata 90’), które postrzegają pielęgniarstwo jako działalność praktyczną i naukową.

PIELĘGNIARSTWO

PIELĘGNIARSTWO

2. Ważna jest komunikacja między personelem jak i – co najważniejsze – pielegniarką a

pacjentem. Komunikowanie musi być oparte na wiedzy. Dominuje komunikowanie werbalne, ale ważne jest niewerbalne komunikowanie się z pacjentem. Każda relacja interpersonalna musi być:

a) celowa – w ramach komunikowania się chcemy osiągnąć cel, jaki sobie założyliśmy b) efektywna – przed wejściem w kontakt z II osobą – myśl, jakie wrażenie zostawi się po

sobie c) terapeutyczna – wywiera pozytywny wpływ na podmiot opieki

Komunikowanie ma przede wszystkim wpływ na wzbudzenie zaufania u pacjentów na indywidualne podejście, ale także na uzyskiwanie informacji o pacjencie z podmiotem opieki (rodzina, środowisko, sąsiedzi, grupy wsparcia) z przedmiotem opieki (laborant, psycholog, terapeuta)

zawód (o charakterze opiekuńczym)

przedmiot nauczania

dyscyplina naukowa (młoda)

działalność praktyczna (pielęgnowanie)

działalność teoretyczna (często określana jako pielęgniarstwo)

zawodowe (profesjonalne) pielęgnowanie

inne niż zawodowe pielęgnowanie (w tym i samo-pielęgnowanie

2

niezależna w pełni (sama decyduje i odpowiada za pielęgnowanie)

niezależna częściowo (tylko w części decyduje i odpowiada)

brak niezależności (nie decyduje, więc nie odpowiada za postępowanie – nie jest to w roli pielęgniarki)

pielęgnowanie pielęgnowanie, leczenie (współudział)

leczenie (współudział)

wykonywanie zleceń lekarskich

wykonywanie zleceń pielęgniarskich

Komunikacja werbalna – niewerbalna → na co zwraca się uwagę: wiek wykształcenie doświadczenie z wcześniejszych pobytów stan zdrowia

3. Definicje pielęgnowania:

a) 1956r. (WHO) – sprawowanie opieki nad chorym oraz zapobieganie chorobom i umacnianie zdrowia.

b) 1966r. (Virginia Henderson – „Międzynarodowa Organizacja Pielęgniarstwa”) – pomaganie człowiekowi zdrowemu lub choremu w wykonywaniu czynności znaczących dla utrzymania zdrowia lub jego odzyskania, które mógłby wykonywać sam, gdyby miał do tego siłę i wiedzę.

c) 1994r. (Centrum Edukacji Medycznej w Warszawie) – profesjonalne pomaganie i towarzyszenie pojedynczemu człowiekowi i grupie ludzi w zdrowiu i chorobie oraz kształtowanie umiejętności do samo-opieki i samo-pielęgnowania w celu utrzymania komfortu życia codziennego w zdrowiu i w życiu z chorobą.

4. Zawodowe pielęgniarstwo jest coraz częściej rozumiane jako pomaganie, wspieranie w

zdrowiu, chorobie i pełnej niesprawności oraz kształtowanie umiejętności samo-opiekuńczych.

5. W podziale na pielęgniarstwo wczesne i nowoczesne, za kryterium różnicującym uważa

się czas i stopień samodzielności.

PIELĘGNIARKA

PIELĘGNIARKA

3

6. Podział opieki pielęgniarskiej (strefy): a) bio - psycho – społeczna biologiczna o stan prawidłowy czy zmieniony o budowa anatomiczna + procesy fizjologiczne

psychiczna o stan prawidłowy czy zmieniony o podstawowe umiejętności umysłowe o orientacja co do własnej osoby i otoczenia o stosunek do stanu aktualnego, w jakiej sytuacji się znajduje

społeczna o stan prawidłowy czy zmieniony o człowiek jako członek rodziny o rodzina, jaką współtworzy dany pacjent o człowiek jako członek społeczności

b) kulturowa – korzystanie z dorobku kulturowego i czynienie wkładu w ten dorobek c) duchowa – jakie przyjęte zasady i normy postepowania SA u pacjenta i jakie są jego

potrzeby duchowe Niezależnie od pacjenta należy zawsze podchodzić do niego indywidualnie, który ma do tego prawo. Pielęgniarka ma obowiązek do zindywidualizowania – czyli odniesienie się do człowieka i zwracania uwagi na charakterystyczne cechy, wyróżniające go spośród innych ludzi, pielęgnacja w zakresie jego wymagań jak i warunków w jakich odbywa się opieka pielęgniarska.

7. Pielęgniarka – samodzielny praktyk, profesjonalista przygotowany do efektywnego

pielęgnowania i kierowania opieką pielęgniarską. 8. Funkcje zawodowe pielęgniarki:

a) bezpośrednie – obejmują zadania związane z działaniem na rzecz odbiorcy usług wychowawcza – pielęgniarka: o kształtuje poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie o rozpoznaje postawy pacjenta wobec własnego stanu zdrowia, choroby, wobec ludzi

i instytucji sprawujących opiekę o dobiera i stosuje skuteczne formy i metody motywowania pacjenta do

podejmowania działań prozdrowotnych w odniesieniu do siebie, najbliższych i środowiska

o przygotowuje pacjenta do samo-opieki i współdziałania w procesie pielęgnowania o przygotowuje osoby z najbliższego otoczenia pacjenta i rodzinę do realizowania

opieki w warunkach domowych o pomaga w kształtowaniu umiejętności koniecznych do podtrzymywania i

zabezpieczenia funkcji życiowych, zapewnienia komfortu życia, stosowaniu zalecanej metody terapii i rehabilitacji

opiekuńcza – pielęgniarka: o określa zapotrzebowanie na opiekę profesjonalną oraz jej zakres i charakter o dobiera sposoby i technikę realizowania działań (uwzględniając stan pacjenta, jego

samodzielność, miejsce realizowania opieki) o pomaga pacjentowi w utrzymaniu zdrowia oraz rozwiązywaniu problemów

mogących wynikać z jego indywidualnej reakcji na stosowane metody diagnozowania, leczenia, rehabilitacji

4

o pomaga w wykonywaniu tych czynności życia codziennego, które gwarantują pacjentowi komfort oraz satysfakcję w sferze biologicznej, psychicznej i społecznej w relacji ze środowiskiem (zakres utrzymania ciała i otoczenia w czystości, stwarzaniu warunków do aktywności pacjenta, do dobrego wypoczynku, snu, pomaga w nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi, utrzymywaniu dotychczasowych więzi)

o kształtuje warunki poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego o uczestniczy w stwarzaniu najbardziej optymalnych warunków do podtrzymywania

biologicznych funkcji życiowych człowieka (odżywianie, oddychanie, wydalanie, termoregulacja)

o ułatwia pacjentowi wejście w jego rolę, pomaga mu w dostępie do informacji dot. jego osoby, planowania działań pielęgnujących

o stwarza warunki godnego umierania i uczestniczy w opiece terminalnej promowania zdrowia – pielęgniarka: o współpracuje z osobami i instytucjami działającymi na rzecz zdrowia

indywidualnych osób, grup społecznych, całego społeczeństwa o współpracuje z pacjentem, jego środowiskiem i rodziną, grupami wsparcia

działającymi na rzecz zdrowia o propaguje zachowania prozdrowotne i styl życia wspomagających zdrowie o wykorzystuje wzorce osobowe do działań motywacyjnych o uczestniczy w stwarzaniu odbiorcom usług przebywającym w różnych

środowiskach warunków do zachowań prozdrowotnych i realizowania stylu życia wspierającego zdrowie

o doradza ludziom w sprawach dot. zdrowego stylu życia profilaktyczna – pielęgniarka: o współpracuje z osobami i instytucjami realizującymi programy profilaktyki

schorzeń uznanych za problemy społeczne o współpracuje z pacjentem i jego rodziną w zapobieganiu lub ograniczaniu ryzyka

wystąpienia schorzenia lub powikłań o rozpoznaje czynniki ryzyka i przedstawia je pacjentowi o przygotowuje do prowadzenia samo-obserwacji u pacjenta, do postępowania w

przypadku objawów zagrożenia życia i likwidowania czynników ryzyka o uświadamia i przekonuje pacjenta i jego najbliższych o konieczności

systematycznego zgłaszania się na badania profilaktyczne oraz bilansu zdrowia o realizuje działania zapobiegające powstawaniu powikłań w wyniku preferowanego

przez pacjenta stylu życia, stosowanie metod diagnozowania i terapii rehabilitacyjna – pielęgniarka: o współdziała w uzyskaniu przez pacjenta niezależności w kształtowaniu

umiejętności radzenia sobie w zmienionej sytuacji życiowej, powstałej z przyczyn rozwojowych, choroby, urazu o charakterze fizycznym, psychicznym, społecznym

o wykonuje zabiegi usprawniające funkcje biologiczne, psychiczne i społeczne, zgodnie z ustalonym zespołem terapeutycznym, programem

terapeutyczna – pielęgniarka: o udziela pomocy przedlekarskiej osobie lub grupie osób poszkodowanych w

sytuacjach takich jak: utrata przytomności nagłe zatrzymanie krążenia krwawienie, krwotoki obrażenia termiczne ukąszenia

5

złamania utonięcia rany

o współpracuje z zespołem terapeutycznym w procesie diagnozowania i terapii, tzn. wykonuje i dokumentuje pomiary podstawowych czynności życiowych (tętna, ciśnienia, ciepłoty ciała i oddechów)

o pobiera materiał do badań laboratoryjnych (krew, mocz, kał, wydzieliny, treść żołądkowa lub dwunastnicza)

o pomaga w wykonywaniu wlewów, wziernikowań, nakłuć jam ciała lub badań radiologicznych

o wykonuje wstrzyknięcia i próby podskórne o wykonuje działania i zabiegi określone w planie terapii farmakologicznej – podawanie leków różnymi drogami dietetycznej – stosowanie obowiązujących zasad żywienia pacjenta,

uwzględniając jego stan, zalecenia dietetyczne, upodobania zabiegowej – wykonywanie zabiegów ustalonych przez zespół terapeutyczny

b) pośrednie – obejmują zadania na rzecz rozwoju zawodu naukowo – badawcza – pielęgniarka: o współpracuje, współuczestniczy w badaniach naukowych o inicjuje, planuje i realizuje badania naukowe, przyczyniając się do rozwoju zawodu o upowszechnia i wykorzystuje w praktyce wyniki badań naukowych

kształcenia – pielęgniarka: o współuczestniczy w kształceniu adeptów do zawodu o doskonali się zawodowo w ramach kursów, specjalizacji zawodowych

zarządzania – pielęgniarska: o organizuje i kieruje zespołem pielęgniarskim o współuczestniczy w podejmowaniu decyzji dot. planowania i zarządzania opieką

zdrowotną o organizuje pracę personelu pomocniczego

FUNKCJE ZAWODOWE PIELĘGNIARKI to zadania realizowane na rzecz:

poziomu opieki własnego rozwoju rozwoju funkcjonowania

pielęgniarstwa

9. Zdrowie (WHO) – fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan człowieka, a nie tylko brak choroby lub niedomagania („well - being”) Na stan zdrowia ma wpływ m.in.: odżywanie warunki pracy warunki mieszkaniowe wypoczynek i rozrywka ubezpieczenie społeczne Profilaktyka = zapobieganie – rozpoznawanie, diagnozowanie (zagrożeni) Promocja Zdrowia – wiedza dot. kształcenia właściwych postaw (wszyscy)

6

10. Koncepcje zdrowia Biomedyczna koncepcja zdrowia

(XIX w. – lata 70’ XX w.) Koncepcja społeczno - ekologiczna

Człowiek Obszar zainteresowania nauki, został ograniczony do obszaru ciała

Całość złożona z wymiarów psychicznych, fizycznych, duchowych, społecznych, kulturowych staje się względnie niepodzielnym twórcą własnego zdrowia; jest traktowany jako dynamiczny element szerszych struktur rzeczywistości, np. grup społecznych, systemów kulturowych

Zdrowie człowieka

= brak choroby – problematyka zdrowia dla badaczy była zjawiskiem znacznie mniej ciekawym niż choroba

funkcja indywidualna zachowań, zakłóceń społecznych, czynników ekonomicznych oraz środowiskowych

rozszerzone z samego środowiska na układ: człowiek – środowisko

oznacza zdolność do prowadzenia życia sensownego i twórczego, satysfakcjonującego danego człowieka

Choroba Zaburzenia w prawidłowej budowie lub funkcjonowaniu organizmu człowieka, poklasyfikowaniu w ujednolicone jednostki patologiczne i klinicznie, ujęte w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów

Nie jest pojęciem statycznym, ale wyraża aktualny stan wiedzy w zakresie patologii; traktowana jako skutek zaburzeń zdrowia i osłabienia potencjału, zachowania równowagi w szerszych systemach opisujących funkcjonowanie człowieka

Przedmiot uwagi medycznej

Nie zdrowie, ale choroba, obejmująca obiektywne zjawiska i stany rzeczy. Inżynierskie podejście do problematyki zdrowia: miejsce jednostki = obiekt oddziaływania – rola bierna i przedmiotowa

Zainteresowanie chorobą ustępuje zainteresowaniu zdrowiem. Podstawowe elementy koncepcji: wzmocniony zostaje potencjał jednostki

Filozofia działania

Prowadzenie walki o utrzymanie i przedłużenie życia

dodanie życia do lat dodanie zdrowia do lat dodanie lat do życia

Strategia działania

naprawcza zapobiegawcza,

Zalecenia kierowane przez medyków: interwencja i pomoc w

przypadku zachorowania udzielanie wskazówek dot.

leczenia

doskonalić tworzyć zdrowie potęgować zapobiegać chorobom

7

prewencja, szczepienia ochronne, badania profilaktyczne, itp.

Udział nauk społecznych

warsztat metodologiczny do rozpoznania problemów i różnych jego grup, które szczególnie interesowały profesjonalistów

badania nad przekształceniem, związanych ze zdrowiem, zachowań jednostek i grup, a następnie wieńczenie tych zachowań w systemy wartości, nawyków, postaw

badania nad możliwościami wyjaśnienia i przewidywania wszelkich zachowań otaczających chorobę

Przedmiotem szczególnej uwagi są indywidualne i grupowe sposoby zaspokajania potrzeb zdrowotnych, nie zaspokajanych w ramach systemu instytucji medycyny oficjalnej koncentrowanie na życiu

codziennym całej populacji, a nie tylko na ludziach, znajdujących się w sytuacji zagrożenia określoną chorobą

odwoływanie się do aktywnego uczestniczenia jednostek, społeczeństwa (i różnych jego grup) w tworzeniu zdrowia i podejmowaniu decyzji

łączenie różnych (lecz uzupełniających się) sposobów oddziaływania

11. Choroba – zespół procesów polegających na wystąpieniu zmian prowadzących do

zaburzenia czynności życiowych, spowodowanymi zbyt wielkimi lub zbyt nagłymi i gwałtownymi zmianami środowiska zewnętrznego.

Każdy czynnik chorobotwórczy wywołuje zaburzenie, ale ma jednocześnie inne działanie – uruchamia mechanizmy obronne, które z kolei umożliwiają i ułatwiają życie ograniczone w warunkach, do których pierwotnie nie był przystosowany. Choroba powoduje z reguły częściową lub zupełną niemożność wykonywania normalnych czynności życiowych, ogranicza lub przerywa pracę zawodową, wywołuje szereg komplikacji w życiu osobistym, społecznym, zawodowym, powoduje straty materialne.

12. Holizm – nazwa filozoficznej teorii rzeczywistości. Podstawą tej teorii jest założenie, że świat stanowi strukturalną, globalną całość. a) historyczna koncepcja świata przyjmowała wszechświat jako żywy system, złożony

ze zintegrowanych, żywych całości, nazywanych „holonami” lub „systemami” b) holizm w swoich założeniach wyraża pogląd, że naturę zjawisk należy ujmować

całościowo, a nie jako sumę całości c) holizm w odniesieniu do pielęgniarstwa oznacza „świadczenie opieki we wszystkich

obszarach życia człowieka i we wszystkich jego stanach” d) wg w/w teorii, człowieka należy ujmować jako jego naturalny system, żyjący we

wszechświecie stanowiącym całość e) zdrowie rozumiane jest wg tej teorii jako możliwość jak najdłuższego,

samodzielnego, aktywnego i twórczego życia bez chorób i niepełnosprawności, a nawet z nimi, jeżeli nie dadzą się wyeliminować

f) holistyczne postrzeganie podmiotu opieki to podejście skoncentrowane na osobie, uznając, że człowiek stanowi niepowtarzalną całość

8

13. Założenia opieki holistycznej: a) zdrowie postrzegane jest jako stan pozytywny b) każdy człowiek jest indywidualnością i niepowtarzalną całością, żyje w określonym

środowisku i preferuje właściwy dla siebie styl życia c) każdy człowiek odpowiedzialny jest za stan swojego zdrowia d) istotnym elementem opieki jest pomaganie człowiekowi w zrozumieniu siebie, aby

radził sobie z własnymi problemami e) szczególnie ważne są działania promujące zdrowie i działania profilaktyczne f) opieka może okazać się nieskuteczna, jeżeli będzie dot. pomagania człowiekowi w

rozwiązywaniu tylko jednego, wycinkowego problemu g) opieka powinna być zorganizowana zgodnie z założeniami opieki zespołowej,

świadczonej przez zespół opiekuńczy h) w opiece ważna jest relacja między biorcą a dawcą opieki i) choroba to niepodzielna i odrębna jakość patologiczna, choruje człowiek jako całość;

rzutuje to na jego interakcję ze środowiskiem i najbliższym otoczeniem, dlatego należy dopasować sposób leczenia do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta

j) podejście holistyczne uwzględnia te wszystkie metody terapeutyczne, które mobilizują wewnętrzne siły i zdolność organizmu człowieka do samo-leczenia

k) ważna jest wiadomość i wiedza profesjonalistów, że podopieczny może korzystać z metod i technik medycyny niekonwekcjonalnej

l) w planowaniu opieki nad pacjentem należy uwzględnić wszystkie jej elementy, w tym udział opieki profesjonalnej, nieprofesjonalnej i samo-opieki

m) medycyna holistyczna kładzie szczególny nacisk na przygotowanie do samo-opieki, a profesjonaliści powinni być dla pacjenta źródłem wiedzy

n) w określeniu pojęcia „dobra opieka” zakłada się, że polega ona m.in. na stwarzaniu warunków do narodzin, chorowania i umierania w środowisku domowym (chociaż pod opieką profesjonalistów); zachęca się jednak członków rodziny do uczestniczenia w opiece nad pacjentem

o) opieka w myśl holizmu to pomaganie człowiekowi we wszystkich obszarach jego życia, wszechstronna pomoc ukierunkowana na wszystkie jego problemy

14. Umiejętności niezbędne do współdziałania w wielo-zawodowym zespole opiekuńczym:

a) umiejętność komunikowania się zwięzły, jasny i zrozumiały sposób formułowania informacji przy wykorzystaniu

obowiązującej, zawodowej terminologii wzajemne przekazywanie informacji zgodnie z obowiązującą (ustaloną w zespole)

procedurą rzetelne prowadzenie dokumentacji pacjenta poprawne wykorzystanie informacji zgromadzonych przez siebie i otrzymanych od

innych b) umiejętność współdecydowania o sprawach podopiecznego przejawianie samodzielności w myśleniu i działaniu przedstawienie merytorycznie uzasadnionych argumentów w dyskusjach wykorzystanie rad udzielających przez innych ludzi przy niezależności sądów

uwarunkowanych wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem negocjowania z pozycji rzecznika praw podopiecznego podejmowanie odpowiedzialnych decyzji ze świadomością ponoszenia związanych z

tym konsekwencji c) umiejętność samodzielnego wykonywania zleceń decyzja o podjęciu się wykonania zleconego zadania

9

wybór sposobu wykonania zadania wykonanie zadania, przestrzegając obowiązujących, ogólnych zasad i norm jakości

d) umiejętność ponoszenia indywidualnej odpowiedzialności za jakość wykonywanych zadań, składających się na osiągnięcie celu / celów całego zespołu

15. Reakcje pacjenta na chorobę

a) postawy wytwórcze postawa dawcy o chory wiedzący dość dużo o swojej chorobie i widzi w niej źródło świadczenia

usług na rzecz innych ludzi o niesie chętnie pomoc potrzebującym ludziom, nie licząc na ich wdzięczność i ocenę o dzieli się własną dobrocią, życzliwością, nie zdaje sobie sprawy jak jest potrzebna

innym o przez sama swoją obecność, dla osoby wierzącej, choroba jest momentem, w

którym intensywnie się modlą postawa samarytanina o człowiek umiarkowany w ocenie własnej choroby, rozumiejący, że jest ona tylko

fragmentem jego życia, nawet jeśli jest ciężka i niebezpieczna o najczęściej człowiek opanowany, cierpliwy, zaradny wobec choroby własnej i

innych o umie dobrze doradzić w sytuacji trudnej o umie cierpliwie słuchać ludzi o potrafi wypełnić za kogoś jawną decyzję i potrafi pomóc w realizacji tej decyzji

postawa pomocnika o akceptuje pozytywnie własną chorobę o poddaje się wszelkim decyzjom diagnostyczno – leczniczym w przekonaniu, że tak

trzeba o dobrze współpracuje z personelem oddziału / szpitala, ale też potrafi

współpracować z innymi chorymi i pomóc w nakłonieniu ich do współpracy w procesie leczenia

o potrafi nakłonić chorych do powrotu do pracy w zawodzie, obowiązków w rodzinie o pomaga zobaczyć ludziom nowe wartości, wynikające z dobrze przebytej choroby o pomaga innym odnaleźć Boga przez chorobę

postawa konspiratora o doskonale wie, że choruje, mimo to nie mówi o swojej chorobie o ukrywa swoje dolegliwości lub trudności dot. choroby, rozmawia o nich tylko z

lekarzem i najbliższymi ludźmi o robi wszystko, aby wyleczyć się i wrócić do zdrowia o nie zaniedbuje niczego o działa spokojnie, jest cierpliwy, ale nie lubi okazywać swoich cierpień, lecz gdy

stają się one widoczne dla otoczenia, to przed obcymi te dolegliwości bagatelizuje albo wstydzi się ich

o ma wyjątkową umiejętność chorowania bez pretensji postawa poszukiwacza o człowiek, który w chorobie wyszukuje nowych, twórczych, ciekawych akcentów o odkrywa w sobie i w innych w czasie choroby duże możliwości samorealizacji o odnajduje sens, słuszność, gdzie jest smutek, cierpienie o chętnie widziany wśród innych chorych, ze względu na swoją postawę o jest lubiany przez innych chorych o pokazuje, że można się samorealizować

10

postawa żołnierza o człowiek śmiały, energiczny o odważnie ocenia swoją chorobę i jej skutki, ale też bardzo mężnie znosi

konsekwencje swojej choroby, jak kalectwo czy poważne zabiegi dot. choroby o innym chorym potrafi dodać odwagi, pomaga im walczyć z chorobą o wzbudza w innych postawę solidarności i braterstwa

postawa artysty o widzi w chorobie nie tylko cierpienie, ale zjawisko wymagające akceptacji,

pobudzającej do ekspresji filozoficznej o w chorobie widzi tworzywo twórcze, stara się jej nadać harmonijne, piękne kształty o życie z chorobą potrafi przekształcić w coś bardzo estetycznego, w jakąś

aktywność, optymizm, nadzieję o przez współchorych bardzo często określany jako człowiek Bożej łaski

postawa bohatera o bohaterskie, nieprzeciętne postawy o człowiek wielki w postawie swojej choroby o osoba chorująca posiada nieprzeciętną umiejętność wydobywania z własnej

osobowości tych elementów rozwojowych, które znacznie przekraczają zwykłe możliwości

o silnie promieniuje na otoczenie, mają dużą siłę przekonywania o posiada umiejętność trafnej oceny sytuacji o najczęściej jest pochłonięty chorobą innych o ludzie zaliczani do świętych (cierpienie)

b) postawy pasożytnicze postawa biorcy o w chorobie widzi ustawicznych świadczeń na swoje konto, widzi możliwość

naturalnych korzyści z własnej choroby o nie postrzega innych chorych o ma silnie, wykształcony, psychiczny odruch chwytny o pasożytuje na cudzej dobroci, życzliwości o ciągle chcą zabierać czas innym swoimi problemami o zraża ludzi

postawa hipochondryka o człowiek zostaje w stałej dyspozycji do chorowania o chce być traktowany jako chory, mimo, że obiektywnie nie stwierdza się objawów

choroby o ma tendencje do stawiania sobie diagnoz o osoba nieumiarkowana o nie potrafi pomagać innym chorym

postawa malkontenta o człowiek, który nie akceptuje pozytywnie własnej choroby, a tym samym

świadomie i konsekwentnie nie poddaje się leczeniu o ma najczęściej własną koncepcje leczenia o uważa się za eksperta w diagnozowaniu i leczeniu chorób o potrafi wytrwale przeszkadzać innym chorym w akceptacji swojej choroby o nie rozumie sensu cierpienia, mobilizowanie do samo-leczenia o swoje niezadowolenie uwidacznia humorami, grymasami, a czasem nawet i agresją

wobec chorych i personelu o krytykuje wszystkich i wszystko, nie pozostawia suchej nitki tym, którzy się nim

opiekują

11

o trwa w samo-zachwycie i trwa w ciągłym zachwycaniu się swoją chorobą o stopniowo wyobcowany ze środowiska

postawa statysty o człowiek bierny wobec choroby, jej przejawów o ulega szybko wpływom otoczenia o chętnie opiera się na cudzym zdaniu nt. choroby o niechętnie poddaje się leczeniu i zaleceniom o nie przejmuje się tym, co do niego się mówi, o co jest proszony o jest niesamodzielny w myśleniu i działaniu o najczęściej negatywnie ustosunkowany do środowiska przez swoja pasywność,

apatyczność o jest niecharakterystyczny w zachowaniach o biernością nudzi otoczenie o pacjent będący na uboczu

postawa żebraka o człowiek, który wobec własnej choroby przyjmuje postawę tchórzowsko –

ekonomiczną o najczęściej nie umie lub nie chce zdobyć się na wysiłek o walkę do powrotu do

zdrowia o chce z choroby czerpać jakieś dochody (renty, świadczenia) o wzbudza w innych litość o po chorobie nie chce wrócic do normalnej pracy, roli w społeczeństwie, tchórzliwie

ucieka od obowiązków o nie radzi sobie z trudnościami życiowymi – spycha je na inne osoby o jest niechętny do pomocy innym

16. Potrzeby człowieka

a) biologiczne stałej wymiany gazowej / oddychania o jakie czynniki to warunkują? prawidłowa działalność ośrodka oddechowego w Ośrodkowym UN drożne drogi oddechowe prawidłowy stan pęcherzyków płucnych ujemne ciśnienie w jamie opłucnej prawidłowe funkcjonowanie mięsni klatki piersiowej i przepony zachowane w normie krążenie krwi powietrze z dobrą zawartością tlenu

o pielęgnacja CEL → uzyskanie / utrzymanie fizjologicznej liczby oddechów (14 – 26 w zalezności o wieku) przebywanie na świeżym powietrzu uprawianie ćwiczeń oddechowych wietrzenie pomieszczeń bezpośrednie – otwarte okna pośrednie – otwarte okno w sąsiednim pomieszczeniu nawilżanie powietrza podawanie tlenu (przez sprzęt jednorazowego użytku) przez cewnik do nosa pod namiot tlenowy maseczka tlenowa

12

inhalacje sztuczne oddychanie oklepywanie i masowanie klatki piersiowej drenaż złożeniowy (pacjenci ze zmianami w budowie płuc, np. dzieci z tzw.

„huśtawkami”) odżywiania i utrzymania stałego poziomu płynów / potrzeba nawodnienia o budowa tkanek + wytwarzanie energii (4-5 posiłków) o spożywanie, następnie popijanie o 4 drogi podawania pokarmu: doustna przetoka żołądka przetoka jelitowa dożylna (pozajelitowa); w tym wkłucia centralne (do żyły głównej czy

podobojczykowej) o H2O regulator temp. źródło składników mineralnych transport składników odżywczych wydalanie wody: 0,5 l / doba – mocz 450 ml / doba – przez skórę ok. 400 ml / doba – przez płuca 150 ml / doba - stolec uzupełnianie elektrolitów

wydalania – 2 drogi: o nerki – mocz metoda „kranu” cewnikowamie

o układ pokarmowy – kał (1-2 razy wydalanie kału / 48 h) lewatywa sucha rurka

ruchu o dorośli (praca, czas wolny) o dzieci (zabawy) → rola: poprawienie działania układu krwionośnego, kostno – stawowego, mięśniowego opóźnienie procesów starzenia

wypoczynku o biernego sen ilość snu względem wieku: dziecko = 18 – 20 h / doba dziecko w wieku szkolnym = 10 – 12 h / doba młodzież = 9 h / doba dorośli = 6 – 8 h / doba warunki dobrego snu: spoczynek o tej samej porze posiłek 2 – 3 godzin przed wypoczynkiem przed snem, np. spacer, ćwiczenia kładzenie się czystym w czystej pościeli

13

relaks - kilkuminutowe rozluźnienie mięśni i aktywności umysłowej o czynnego – w dni wolne nabiera inny charakter niż wysiłek

utrzymania stałej temp. ciała o regulacja następuje przez ośrodek termoregulacji w ośrodkowym UN w

podwzgórzu (zasada odruchowa) pobudzenie UN zmiana tempa przemiany materii wydalanie potu zmiany ukrwienia skóry

o temp. fizjologiczna: 36 – 37o C o stres, wysiłek fizyczny, menstruacja, I trymestr ciąży – podwyższenie temp. o 0,5oC o duże oziębienie org. – hipotermia o duże przegrzanie org. – hipertermia o 38oC i więcej = gorączka

czystości b) psycho – społeczne poczucie bezpieczeństwa (warunki: ład i porządek) o kontrola własnego zdrowia o zbieranie pieniędzy o nawiązywanie przyjaźni o rozwijanie swoich zdolności → przyczyny wew., zaburzające poczucie bezpieczeństwa podeszły wiek niemożność przystosowania się do nowych sytuacji charakter i osobowość

→ przyczyny zew., zwiększające poczucie zagrożenia niechęć otoczenia niepewne warunki bytowe obce środowisko sytuacje przekraczające możliwości rozwiązania

działania – rozwój (formy) o zabawa o nauka o praca (satysfakcja)

kontaktów społecznych – pomiędzy osobami istnieje pewna forma więzi o psychicznej (skierowanie uwagi na siebie, wzajemne zainteresowanie, wymiana

myśli, doświadczeń) o społecznej (rodzina, środowisko zawodowe)

uczuciowe – przeżywanie w stosunku do osoby (także do siebie) lub przeżywanie w stosunku do zjawiska UCZUCIA: nastroje – o niewielkim natężeniu, trwają długo wzruszenia – szybko występują po zadziałaniu bodźca, trwają krócej niż nastroje efekty – powstają gwałtownie, są dynamiczne, utrzymują się dość długo

odpowiedzialności za siebie – chęć decydowania o sobie lub potrzeba ponoszenia konsekwencji własnych czynów POSTAWY: podejmowanie decyzji samodzielnie podejmowanie decyzji przy pomocy życzliwych osób

14

osoby ze słabo rozwiniętą potrzeba decydowania o sobie – unikanie podejmowania decyzji

kulturowe – potrzeby poznawcze, uczenia się, związania z kulturą, estetyką o uczenie się – zachodzi przy wykonywaniu tych samych czynności w przyszłości przez zabawę naukę w szkole pracę zawodową

CEL: chęć posiadania dóbr materialnych potrzeby kultury niematerialnej (teatr, kino, wycieczki)

o potrzeby estetyczne – związane z potrzebami kulturalnymi o piramida Maslowa

Potrzeby wyższego rzędu

15

PROCES PIELĘGNOWANIA 1. Proces pielęgnowania = model postępowania = metody pracy

a) pielęgnowanie nowoczesne b) pielęgnowanie racjonalne (rozumowe podejście) c) pielęgnowanie indywidualne lub zindywidualizowane

2. Cechy procesu pielęgnowania

a) uniwersalność – nie ma takich warunków, w których proces pielęgnowania nie mógłby być zastosowany (opieka szpitalna, środowiskowa, a nie liczba pielęgniarek i sprzęt jakim dysponują, decyduje o możliwości oparcia opieki na jego założeniach

b) wieloetapowość – proces pielęgnowania składa się z kilku kolejno następujących po sobie etapów, w skład których wchodzą elementy jeszcze mniejsze – fazy

Proces pielęgnowania

szpital

Dom opieki, itp.

Środowisko domowe

Przychodnia, poradnia

16

c) ciągłość i dynamika 1 cykl = 4 etapy kilka cykli – ciągłość trzeba wszystkie fazy przejść po kolei dynamika zależy od stanu zdrowia i procesu pielęgnacyjnego dynamika wskazuje zmiany u pacjenta, środowisko oraz osoby realizujące ten proces

d) logiczność i następstwo czasowe – jedna z bardziej istotnych cech procesu

pielęgnowania jest jego logiczny charakter; logiczność jest rozumiane jako uzasadnione, konsekwentne przechodzenie od fazy do fazy, od etapu do etapu fazy = etapy

3. Sfery człowieka w trakcie trwania choroby

17

I ETAP – ROZPOZNAWANIE 4. Gromadzenie danych

a) stanowi bank informacji o pacjencie i jego środowisku b) liczba i charakter tych danych zależą głównie od tego, na ile pielęgniarka zdołała

wyciągnąć informacji o pacjencie i jego środowisku c) gromadzimy tylko te dane, które będziemy mogli prawidłowo zinterpretować d) do gromadzenia tych danych potrzebny jest typowy arkusz danych e) gromadzone są dane z 3 stref: biologicznej – informacje o stanie podstawowych układów (nerwowego, sercowo –

naczyniowego, oddechowego, pokarmowego, kostno – stawowo – mięśniowego, moczowego, płciowego); ocena pod katem funkcjonowania oraz trudności pojawiających się

o układ nerwowy świadomość pacjenta (pełna, zaburzona, brak) mowa kończyny rytm snu i czuwania stan narządów zmysłów (wzrok, słuch, dotyk, smak, węch, równowaga)

o układ sercowo – naczyniowy ciśnienie tętnicze krwi tętno zawroty głowy obrzęki sinica ocieplenia kończyn

o układ oddechowy liczba + charakter oddechów wydzielina w drzewie oskrzelowym (charakter, intensywność wydzielania) kaszel duszność

o układ pokarmowy stan odżywienia pacjenta (masa ciała) funkcjonowanie poszczególnych odcinków układu pokarmowego nudności, wymioty wzdęcia, zaparcia biegunki

o układ kostno – stawowo – mięśniowy sylwetka motoryka (sposób poruszania się) zakres ruchomości stawów osteoporoza

o układ moczowy sposób wydalania moczu ilość + jakość wydalanego moczu

o układ płciowy ciąża miesiączka, krwawienia świąd sromu dolegliwości bólowe

18

psychicznej – podstawowe możliwości umysłowe pacjenta o rozumienie o zapamiętywanie o myślenie logiczne o orientacja co do własnej osoby i otoczenia o stosunek do sytuacji w jakiej się pacjent znajduje, do własnego zdrowia, leczenia,

pielęgnowania o sposób reagowania pacjenta, głównie na proponowane metody leczenia,

pielęgnowania (obawy, leki) społecznej – pacjent jako członek rodziny i społeczności, w skład której wchodzi i ją

tworzy; zainteresowanie najbliższym otoczeniem pacjenta o członek rodziny i społeczności (wiek, praca, aktywność dzienna pacjenta,

przyzwyczajenia, upodobania, nałogi, rola pacjenta w swoim życiu – męża, żony, córki)

o rodzina pacjenta i on sam (wielopokoleniowość, rodzina w działaniach pielęgnacyjnych, jakie są relacje)

5. Źródła informacji

a) obserwacja 1 z najstarszych metod systematyczne gromadzenie danych o pacjencie i środowisku poprzez spostrzeganie

tego, co pacjent robi, jak się zachowuje cały zespół stosuje tą metodę

b) wywiad ukierunkowana rozmowa pielęgniarki z pacjentem, niekiedy poszerzona o rozmowę z

rodziną celem jest przede wszystkim zebranie wiarygodnych informacji o pacjencie i

środowisku, nawiązywanie kontaktu z pacjentem, budowanie zaufania rozmowa pozwala czasem dotrzeć do subiektywnych odczuć pacjenta; ponieważ

zawsze pielęgniarka dostaje dużo informacji obiektywnie, należy równo traktować oba typy informacji

c) wykonywanie określonych pomiarów – czynności podejmowane przez personel w celu dostarczenia danych do ilościowego opisu pewnej cechy oraz porównanie tego pomiaru z obowiązującymi normami, np. ciśnienie: 140/90 tętno: 60-90 ud./min.

pacjent

źródła danych

rodzina

obserwacja wywiad pomiar analiza

dokumentacji

metody pozyskiwania danych

19

temp.: 36-37oC diureza godzinowa: 30-50 ml (przy prawidłowym nawadnianiu) Metody pomiarów:

bezpośrednie – na przyrządzie pomiarowym (jest podana wartość, np. ciśnienie) pośrednie – ustalana wielkość pomiaru musi być przeniesiona na określony wzorzec,

na podstawie którego następuje odczytanie wartości badanej (np. ocena rozwoju dziecka – siatki centylowe)

o metoda matematyczna – obliczanie np. bilansu wodnego o metoda niecyfrowa – np. pomiar dot. świadomości pacjenta (opis słowny)

d) analiza dokumentów – określenie zakresu i charakteru opieki na podstawie zebranych danych

6. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej – określenie rozpoznanego stanu bio – psycho

- społecznego pacjenta oraz jego środowiska, jest to podstawa do indywidualnej pracy z pacjentem oraz przejścia do kolejnych etapów pielęgnowania stan pacjenta zakres pomocy, opieki Cechy diagnozy pielęgniarskiej:

a) diagnoza powinna być zwięzła, jasna, czytelna i zrozumiała dla każdej pielęgniarki i wszystkich członków zespołu

b) diagnoza powinna uwzględniać negatywne i pozytywne elementy pacjenta i sytuacji c) formułowaniu diagnozy może służyć stosowanie pewnych określeń: zmiana w nadwerężenie niezdolność niemożność deficyt ograniczenie osłabienie zakłócenie trudność w zmniejszenie nieodpowiedni lęk obawa itp. o zdolność o utrzymanie o akceptacja o chęć o motywacja o przestrzeganie o zachowanie

d) sformułowanie diagnozy powinno koncentrować się na człowieku, grupie diagnozowanej

e) diagnoza może być przedstawiona opisowo f) diagnoza, jeśli tylko to możliwe, powinna zawierać nie tylko określenie stanu zdrowia

pacjenta, rodziny, społeczności, lecz także uwarunkowania (przyczynę) tego stanu

20

7. Błędy w diagnozie pielęgniarskiej a) powstałe na etapie gromadzenia danych – polegają na niezauważeniu istniejących cech

(oświetlenie, zmęczenie) błędy obserwacji o spostrzeganie objawów w postaci zmienionej ilościowo i jakościowo o bagatelizowanie pewnych informacji o niewłaściwa ocena o spostrzeganie pod wpływem afektów, objawów nieistniejących (zdenerwowanie,

niechęć, współczucie) błędy wywiadu o błędy sytuacyjne o obecność innych osób w trakcie prowadzenia wywiadu o pośpiech w prowadzeniu wywiadu o niesprzyjające warunki zew. (pomieszczenie, hałas) o niesprawność w mowie, słuchu o wzajemna reakcja osób uczestniczących w wywiadzie o błąd socjologiczny – pacjent (respondent) reaguje na cechy osoby

przeprowadzającej wywiad (uroda, ubiór, makijaż, ton głosu) o błąd psychologiczny – osoba przeprowadzająca wywiad reaguje na cechy pacjenta

(wygląd, zachowanie) błędy pomiarowe o pomyłki w zapisie o nieumiejętność posługiwania się dokumentacją o niewłaściwy/błędny przyrząd

b) błędy wnioskowania błąd fałszywej przyczyny – sugerowanie się następstwem zdarzeń w czasie –

zdarzenie wcześniejsze przyczyną zdarzenia późniejszego (np. brak snu przed wcześniejszą wizytą np. córki)

błąd atrybucji – przypisywanie osobie diagnozowanych cech, których nie posiada lub odmawianiu jej cech, które posiada

schematyzm lub zbyt ogólne postawienie diagnozy bez uwzględnienia indywidualnych cech osoby diagnozowanej

przemieszanie walorów objawów – jeśli objaw stały traktuje się jako przejściowy c) błędy wynikające z braku wiedzy osoby diagnozującej

II ETAP – PLANOWANIE 8. Ustalenie celu opieki

zakres charakter

a) cele wpływają na zaangażowanie się pacjenta – może to ułatwiać pracę, poprawić jej efektywność (np. wiedza i umiejętność samodzielnego dawkowania i wstrzykiwania insuliny)

b) jednoznaczność brzmienia celów, cecha ważna – jak realizować, dlaczego w taki sposób

c) indywidualne podejście do pacjenta / grupy pacjentów d) cele realne

21

e) przy formułowaniu celu potrzebne jest określenie czasu – duże znaczenie dla płynnej realizacji tego celu / celów (codziennie dla każdego celu z uwzględnieniem zdolności stanu zdrowia pacjenta, zasobów rzeczowych i ludzkich jakimi dysponujemy)

f) cele powinny być sformułowane jasno i rzeczowo z zaznaczeniem udziału pacjenta, środowiska w realizacji danego celu

9. Dobieranie osób, działań, sprzętu do zadań

a) w jakiej kolejności zdania, wynikające z celów opieki, powinny być realizowane b) jaka wiedza fachowa i umiejętności pielęgniarki są potrzebne do wykonania zadań c) przy użyciu jakiego sprzętu, udogodnień, mogą być te zadania realizowane

10. Formułowanie planu – ujmowanie w formie słownej lub pisemnej tego, co powinno być

podjęte na rzecz pacjenta (plany szczegółowe lub ogólne); każdy objaw powinien być dokumentowany, który pozwoli nam na ustalenie opieki indywidualnej i całościowej. Forma planu, np. tabela. Problem

pielęgnacyjny Cele Plan pielęgnacyjny

Czas realizacji (dni / godziny)

Ocena realizacji planu; uwagi

Działania realizowane na rzecz pacjenta:

a) działania opiekuńcze – związane z sytuacją choroby i hospitalizacji b) działania lecznicze – uczestniczenie w procesie leczenia

WYJĄTEK: zagrożenie życia chorego – bez zlecenia lekarskiego c) działania psycho – pedagogiczne – kształtowanie pozytywnych, zdrowych zachowań

pacjenta

III ETAP – REALIZOWANIE 11. Gotowość pielęgniarki do procesu pielęgnowania

a) znaczenie podmiotowe świadoma celów, jakie będzie musiała realizować (znajomość celów działania) zorientowana, które z działań / czynności będzie realizowała samodzielnie, a które z

innymi osobami do których czynności może angażować pacjenta nastawiona pozytywnie do wykonywanego zadania oraz do pacjenta

b) znaczenie przedmiotowe – czy sprzęt, którego chcemy użyć jest sprawny, czy w dostatecznej ilości, itp.

12. Trudności w realizowaniu opieki:

a) podmiotowe – tkwią w samej osobie realizującej opiekę oraz w osobie pacjenta nieśmiałość zawodowa wstydliwość (pielęgnowanie przez osoby obce) roztargnienie wybuchowość zmęczenie fizyczne i psychiczne brak doświadczeń potrzebnych do wykonywania zadań w trudnych warunkach

22

b) przedmiotowe bardzo duża liczba czynności, składająca się na określoną czynność opiekuńczą lub

wiele dopuszczalnych możliwości ich połączeń brak warunków intymności do wykonywania niektórych zadań hałas pojawienie się osób trzecich sprzęt + narzędzia - sprawność

13. Kategorie odbiorców usług pielęgniarskich:

a) w zależności od stanu człowiek zdrowy (WHO) – człowiek, który może w pełni realizować swoje aspiracje

i potrzeby, reagować na wyzwania środowiska (zmieniać lub radzić sobie ze środowiskiem). Wchodzić w korzystną dla siebie interakcję ze środowiskiem

człowiek zdrowy narażony na utratę zdrowia (zachorowanie) – człowiek, u którego negatywny wpływ środowiska (ekologicznego, społecznego), warunków życia, stylu pracy, odżywiania, nawyków, uzależnień, ograniczenie funkcji może doprowadzić do wystąpienia choroby

człowiek chory (WHO) – człowiek, u którego występuje reakcja organizmu na zadziałanie czynnika chorobotwórczego, wyrażająca się zaburzeniem współdziałania narządów i tkanek, prowadząca do zmian czynnościowych i organicznych ustroju, uniemożliwiające człowiekowi w pełni realizowanie jego potrzeb i aspiracji oraz radzenia sobie ze środowiskiem Choroba „stanem zmniejszonej zdolności przystosowawczej ustroju, w którym występuje zaburzenie jego czynności”.

człowiek chory o ostrym stanie choroby – człowiek, u którego w ciągu krótkiego czasu występują objawy podmiotowe i przedmiotowe (nagłe załamanie stanu zdrowia)

o objawy i dysfunkcje trwają krótko i kończą się albo całkowitym powrotem do zdrowia, albo przejściem w chorobę przewlekłą lub szybkim zgonem

o przyczyną występowania ostrej choroby mogą być nagłe zdarzenia (wypadki, urazy)

o objawy ostrej choroby mogą wystąpić w przebiegu choroby przewlekłej albo jej powikłaniu (np. ostre zapalenie wyrostka)

człowiek chory o przewlekłym stanie choroby – człowiek, u którego w różnym okresie i przedziale czasu, występują objawy podmiotowe i przedmiotowe, w konsekwencji których mogą powstawać nieodwracalne zmiany w budowie i funkcjonowaniu narządów i / lub układów, co uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie (np. stwardnienie rozsiane, cukrzyca)

o choroba może mieć przebieg z okresami zaostrzeń (gdy choroba uczynnia się i powoduje powrót objawów) i okresami remisji (w których choroba została opanowana, a objawy nie są wyraźnie uchwytne)

o choroba przewlekła może kończyć się wyleczeniem (pomyślne rokowanie). Może powodować długotrwałą dysfunkcję (której nie można wyleczyć trwale, ale chorego można utrzymać przez długi czas w dobrym stanie ogólnym)

o w przebiegu choroby przewlekłej stan chorego może stale się pogarszać i kończyć się zejściem śmiertelnym

człowiek chory o niepomyślnym rokowaniu (nieuleczalnie chory) – człowiek, u którego przewiduje się niepomyślny przebieg procesu chorobowego i brak jest szans powrotu do zdrowia

23

o proces chorobowy ma charakter postępujący i mimo leczenia nie można go powstrzymać

o choroby, które rokują niepomyślnie ze względu na szybkość rozwoju procesu chorobowego, dzielą się na ostre i przewlekłe

o czas choroby o niepomyślnym rokowaniu może trwać od kilku godzin, dni, tygodni do kilku lat; zależy on od intensywności rozwoju procesu chorobowego i stopnia dysfunkcji podstawowych układów życiowych

człowiek niepełnosprawny – osoba, u której obniżona sprawność funkcjonalna (sensoryczna, fizyczna, i / lub psychiczna) trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, prace oraz pełnienie ról właściwych dla płci i wieku, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi

człowiek umierający – stan człowieka, u którego (lub w stosunku do którego) istnieje trwająca w czasie świadomość zbliżającej się śmierci, łącząca się z istnieniem choroby i / lub z wiekiem; stan obejmujący ostatnie tygodnie, dni, godziny zycia człowieka, różny co do intensywności przezywania cierpień fizycznych i psychicznych

b) w zależności od wieku dziecko człowiek dorosły człowiek stary

c) w zależności od ilości jednostka grupa rodzina

14. Indeks problemów pielęgnacyjno – opiekuńczych pacjentek chorych ginekologicznie

Problemy Działania w zależności od stanu i sytuacji chorej Niepokój związany z przyjęciem do szpitala

zapoznanie z personelem, topografią oddziału, ze współpacjentkami w sali

umożliwienie kontaktu z rodziną zapoznanie z prawami pacjenta życzliwa rozmowa z pacjentką

Niepokój związany z oczekiwaniem na badanie diagnostyczne, konsultacje

wyjaśnienie celu, istoty poszczególnych badań, konsultacji

przygotowanie fizyczne do badań zaprowadzenie lub przewiezienie do pokoju badań,

pokoju konsultacji asystowanie podczas badania, jeśli jest taka

możliwość zapewnienie wypoczynku pi badaniu podanie posiłku, jeśli chora pozostawała na czczo

Niepokój związany z zabiegiem operacyjnym i dalszym leczeniem (wyjaśnienie możliwości dalszego leczenia)

przygotowanie psychiczne do zabiegu, w tym rozmowa z operatorem, anestezjologiem

wyjaśnienie chorej elementów przygotowania fizycznego

podanie ostatniego posiłku w przeddzień pory obiadowej

wykonanie lewatywy w przededniu zabiegu i rano w

24

dniu zabiegu przygotowanie pola operacyjnego (kąpiel, ogolenie) wieczorem podanie leków uspokajająco – nasennych

na zlecenie lekarza w niektórych sytuacjach – próba uczuleniowa na

środek dezynfekcyjny, antybiotyk rano w dniu zabiegu zmiana bielizny osobistej i

pościelowej zabezpieczenie biżuterii, protez pacjentki rano sprawdzenie czy pacjentka oddała mocz i

premedykację zawiezienie pacjentki na blok operacyjny

Obniżony nastrój rozmowa z psychologiem poszukiwanie przyczyn obniżenia nastroju rozmowa z chorą zachęcenie do rozmowy z innymi chorymi wypełnienie czasu wolnego umożliwienie kontaktu z rodziną, przyjaciółmi,

duchownym – na życzenie chorej Bezsenność uwzględnienie wcześniejszych doświadczeń z

pobytu w szpitalu zapewnienie ciszy wywietrzenie Sali zgaszenie zbędnego oświetlenia zadbanie o wygodę w łóżku ciepły prysznic zaproponowanie ziół uspokajających podanie leków ułatwiający zasypianie – na zlecenie

lekarza Nieotrzymanie moczu udostępnienie środków higienicznych

toaleta krocza założenie cewnika – na zlecenie lekarza prowadzenie bilansu płynów ćwiczenie automatyzmu pęcherza zapewnienie warunków intymności (pacjentka

leżąca – toaleta na sali chorych) Trudności w oddawaniu moczu

stosowanie prowokacji 1 – razowe cewnikowanie (szczególnie po operacji)

do 6 h wczesne uruchamianie i zawiezienie chorej do

toalety prowadzenie bilansu płynów

Podwyższona temp. ciała ustalenie przyczyny obserwacja w kierunku infekcji kontrola temp. zmiana bielizny pościelowej (w razie wystąpienia

potu) obniżenie temp. otoczenia

25

uzupełnianie płynów Możliwość zaburzeń podstawowych parametrów życiowych

pomiar parametrów i właściwa interpretacja wyników (oddech, tętno, ciśnienie)

sprawdzenie drożności dróg oddechowych wygodne ułożenie w łóżku monitorowanie parametrów co 15, 30 lub 60 min i

odnotowanie na karcie wstrząsowej obserwowanie zabarwienia powłok skórnych,

potliwości, napięcia mięśniowego sprawdzenie stanu przytomności chorego

Nudności i wymioty ograniczenia dietetyczne obecność przy pacjentce w trakcie wymiotów ułożenie głowy na boku podanie basenu podanie płynu do płukania jamy ustnej podanie leków przeciwwymiotnych – na zlecenie

lekarza odnotowanie w karcie obserwacji wymiotów lub

bilansu płynów nawadnianie i uzupełnianie elektrolitów zmiana sposobu odżywiania – często w małych

ilościach Krwawienie z rany pooperacyjnej i dróg rodnych

obserwacja opatrunku i wkładek kontrola stanu ogólnego (ciśnienie, tętno,

zabarwienie powłok) w razie konieczności – zmiana wkładek, opatrunku

Możliwość wystąpienia odleżyn

ocena wg. skali Norton właściwe odżywianie chorej (dostarczenie białka,

aminokwasów) uruchamianie pacjentki częsta zmiana pozycji stosowanie udogodnień

Ból a) rany pooperacyjnej b) nowotworowy przy

niektórych działaniach medycznych (np. ściąganie szwów)

c) bolesność pośladków, rąk po iniekcjach

podawanie środków przeciwbólowych wg. zleceń zapewnienie wygody, ciszy i spokoju zmiana pozycji w łózku wytłumaczenie istoty podejmowania działań odwracanie uwagi pacjentki sprawne wykonywanie zabiegu wybieranie miejsc wkłucia najmniej bolesnych stosowanie okładów w sytuacji zapalenia

miejscowego po wyjętym wenflonie wykonywanie kompresów przy bolesnych

pośladkach, zrostach na nich nagrzewanie poduszką elektryczną nauczanie umiejętnego wstawania (ból po ranie

pooperacyjnej) zabezpieczenie chorej przed występowaniem silnych

bóli i pogarszaniem się jej samopoczucia

26

Wypadanie włosów rozmowa z psychologiem, fryzjerem zakładanie chustki lub peruki poza salę chorych mycie głowy łagodnym szamponem

Trudności w samodzielnym wykonywaniu kąpieli i utrzymaniu higieny osobistej

stworzenie intymnych warunków (sala chorych) zachęcanie pacjentki do współuczestniczenia w

wykonywaniu toalety pomoc przy I natrysku po operacji (krótka kąpiel,

niezbyt ciepła woda) Zaparcia i wzdęcia dieta lekkostrawna

wczesne uruchamianie po zabiegu operacyjnym właściwe nawodnienie chorej ostatecznie – podanie leków na zlecenie lekarza (np.

na perystaltykę, przeczyszczające) lub wykonanie wlewki doodbytniczej

Biegunki prowadzenie bilansu płynów nawadnianie, uzupełnianie gospodarki elektrolitowej podanie leków na zlecenie lekarza wykonanie / pomoc w toalecie okolic krocza zabezpieczenie pacjentki pampersami

Zmiany w jamie ustnej, grzybice przewodu pokarmowego

płukanie jamy ustnej o szałwia lub rumianek o Tantum Verde lub inny płyn do jamy ustnej

podawanie leków przeciwgrzybicznych na zlecenie lekarza (np. Diflucan)

utrzymanie prawidłowego poziomu flory bakteryjnej przewodu pokarmowego przez podawanie Lakcidu doustnie

Świąd skóry, sromu sprawdzenie przyczyny utrzymanie higieny ciała podawanie zleconych leków wykonywanie nasiadówek leczniczych płukanie pochwy zadbanie o czystą bieliznę osobistą i pościelową doradztwo w zakresie środków higieny intymnej dostosowanie diety

Lęk przed odrzuceniem przez rodzinę, męża, brak samoakceptacji spowodowanej okaleczeniem

rozmowa z chorą, wskazanie pozytywnych efektów leczenia

rozmowa z lekarzem, psychologiem uświadomienie najbliższej rodzinie, męża o nowej

sytuacji zachęcenie pacjentki do zadbania o siebie zachęcenie rodziny, znajomych do częstych

odwiedzin nawiązanie kontaktu z grupami wsparcia (kluby

amazonek) wczesne usamodzielnienie chorej wypełnienie czasu wolnego chorej (np. ulotki,

fachowa lektura)

27

Lęk przed śmiercią zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego przez fachowość i życzliwość w postępowaniu z chorą

wsparcie duchowe wskazanie rodzinie czy samej pacjentce wsparcia

finansowego Brak możliwości sprawowania opieki nad chorą w domu

omówienie z chorą możliwości samo-opieki i przedstawienie form pomocy

nawiązanie kontaktu z pielęgniarką środowiskową nawiązanie kontaktu z hospicjum i opieką

paliatywną Chwiejność emocjonalna ustalenie przyczyny zmian nastroju

rozmowa uspokajająca, wyjaśniająca pewne aspekty leczenia

uzyskanie zaufania chorej zachęcenie odwiedzin rodziny z chorą kontakt z psychologiem w celu wdrążeniu pacjentki

w kształtowaniu pozytywnego myślenia Możliwość występowania powikłań ze strony poszczególnych układów

właściwe przygotowanie do operacji obserwacja i prawidłowa pielęgnacja po zabiegu

operacyjnym wczesne uruchamianie i kinezyterapia po operacji właściwe realizowanie procesu pielęgnowania zapobieganie zakażeniom pielęgnowanie uzależnione od rodzaju powikłania

IV ETAP – OCENIANIE 15. Analizowanie wyników opieki pielęgniarskiej – porównywanie stanu, jaki mieliśmy w

momencie rozpoczęcia procesu pielęgnowania ze stanem, jaki został osiągnięty w wyniku określonych działań Analiza ma do spełnienia 3 funkcje:

a) rozstrzygnięcie, czy założone cele zostały osiągnięte b) dostarczenie informacji do ponownego rozpoznania stanu pacjenta i jego środowiska c) identyfikacja tych działań, które okazały się najskuteczniejsze w pracy dla pacjenta i

środowiska 16. Możliwości rozstrzygnięcia wyznaczonych celów:

a) cel założony został osiągnięty w całości b) cel osiągnięty częściowo c) cel nie został osiągnięty

28

IV etap – to określenie nowego stanu pacjenta, który z jednej strony jest formułowanie oceny stanu pacjenta, a z drugiej strony jest punkt wyjścia do planowania i podejmowania działań na rzecz pojedynczego planu działania identyfikacja działań – szersze i głębsze rozpoznanie działań bazowanie na swojej teoretycznej wiedzy 17. Forma oceniania

a) powinna być przedstawiona w formie sądu wartościującego, mogącego wyrażać aprobatę lub dezaprobatę tego co osiągnięto

b) powinna być racjonalna, wyraźnie podkreślająca to co zostało zrobione, ale powinna też wyrażać to co jeszcze można zrobić dla danego pacjenta

c) ocena warunkuje ciągłość procesu pielęgnacyjnego io jej dynamika 18. Kryteria oceniania:

a) stopień osiągnięcia celu, ale tylko wtedy jeśli cel został sformułowany w jakichś wymiernych kategoriach

b) wymagane jest aby ocena wypunktowała nie tylko to, co zostało osiągnięte, ale też pewne braki

c) powinna się opierać na wiedzy o pacjencie i jego środowisku, na indywidualnych cechach opieki

d) powinna uwzględniać warunki, w jakich działania opiekuńcze przebiegały e) używanie jasnych, zrozumiałych sformułowań, by była ona przez członków zespołu

zrozumiała

29

19. Funkcje oceny: a) identyfikacja aktualnego stanu ze stanem wyjściowym pacjenta b) wyciąganie merytorycznych wniosków co do opieki c) wykorzystywanie oceny do przyszłych działań pielęgniarskich i pielęgnacyjnych d) posiadanie wartości stymulującej do poszukiwania lepszych rozwiązań w działaniach

pielęgnacyjnych do poszukiwania bardziej skutecznych metod pracy z pacjentem i jego środowiskiem

e) stymulowanie do poszukiwań większej korelacji w zakresie celów i planu oraz w działaniach realizowanych przez cały zespół terapeutyczny zajmujący się danym pacjentem

20. Dokumentacja (NIE SZPITALNA!)

a) arkusz danych pacjenta b) arkusz do nanoszenia planu opieki

21. Różnice pomiędzy pielęgnowaniem tradycyjnym a procesem pielęgnowania

Pielęgnowanie tradycyjne Proces pielęgnacyjny Opieka pielęgniarska najczęściej oparta na diagnozie lekarskiej

Zakres i charakter opieki pielęgniarskiej wyznaczana jest przez rozpoznanie stanu i określenie problemów opiekuńczych człowieka i środowiska

Pielęgniarka w pracy z pacjentem podporządkowana jest zleceniom lekarskim

Pielęgniarka pracuje jako specjalista w zakresie pielęgnowania we współpracy z pacjentem, rodziną, osobami bliskimi mu oraz członkami zespołu terapeutycznego

Główną troską pielęgniarki jest szybkie i bezbłędne wykonanie zleceń lekarskich

Główną troską pielęgniarki jest opieka nad człowiekiem jako całością, jednością bio – psycho – społeczną (nie wyklucza to jednak jej współudziału w procesie leczenia)

Działania pielęgniarki koncentrują się na zleceniu lekarskim, będącym do wykonania u pacjenta

Działanie pielęgniarki jest planowanym krokiem w procesie pielęgnowania, przybliżającym do zmiany rozpoznanego stanu (a w niektórych przypadkach utrzymania go lub potęgowania)

Opieka pielęgniarska zorientowana jest na chorobę pacjenta i likwidowanie jej

Opieka pielęgniarska zorientowana jest na człowieka rozumianego jako całość, jedność bio – psycho – społeczną

Opieka pielęgniarska ma charakter rutynowy lub intuicyjny

Opieka pielęgniarska oparta jest na planie, wynikającym z rozpoznania stanu pacjenta i jego środowiska, dokonanym przez pielęgniarkę

Opieka pielęgniarska jest realizowana zazwyczaj bez udziału samego pacjenta, rodziny i / lub osób bliskich mu

Opieka pielęgniarska jest realizowana przy aktywnym udziale pacjenta, rodziny i / lub osób bliskich mu; pacjent i rodzina są zachęcani do świadczenia samo-opieki i opieki niekonwekcjonalnej