Wprowadzenie do Procesu Wprowadzenie do Procesu BolońskiegoBolońskiego

Najważniejsze informacje dla dyrektorów, nauczycieli

i uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

Marek Wilczyński

Zespół Ekspertów Bolońskich

Wrocław 29 maja 2009 r.1

2

Deklaracja Sorbońska1998Francja, Niemcy,Wielka Brytania,Włochy

PROCES BOLOŃSKI

Konferencja w Bergen

Konferencja w Londynie

1999

2005

2007

29 państw,W tym PolskaDeklaracja Bolońska

Leuven

46 państw

2009

Najważniejsze cele Procesu BolońskiegoNajważniejsze cele Procesu Bolońskiego Stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa

Wyższego – EOSW (European Higher Education Area – EHEA).

Szerokie upowszechnienie studiów trójstopniowych. Programy studiów tworzone w oparciu o punkty ECTS

(European Credit Transfer System) i wyniki kształcenia – LO (learning outcomes).

Kształtowanie LO z uwzględnieniem przygotowania absolwenta do podejmowania różnorodnego zatrudnienia (employability).

Promocja mobilności nauczycieli akademickich, badaczy i studentów (mobility).

Powstanie wspólnych mechanizmów zapewniania jakości kształcenia oraz europejskich ram kwalifikacji zapewniających porównywalność i uznawalność kolejnych etapów kształcenia w krajach realizujących założenia PB.

Zapewnienie wyższej atrakcyjności EOSW i zapobieganie „umykaniu talentów” z Europy 3

4

Zamiary maturzystów AD 2009Zamiary maturzystów AD 2009

Według badań firmy Gemius w listopadzie 2008 r. licealiści zdający egzamin maturalny w 2009 r. deklarowali następujące plany na przyszłość:

80 % maturzystów jednoznacznie deklaruje zamiar podjęcia studiów I stopnia lub jednolitych pięcioletnich studiów magisterskich

Jedynie 5% respondentów deklaruje , że zakończy edukację na poziomie licencjackim, lub inżynierskim, a blisko 75 % chce studiować na studiach II stopnia.

2,5 % maturzystów nie umiało podać kierunku na którym chciałoby studiować

63 % ma zamiar podjąć pracę w czasie trwania studiów

5

Studia bardziej dostępneStudia bardziej dostępne

Studia bardziej dostępne - na miarę możliwości finansowych zainteresowanych – „studia dla dojeżdżających na rowerze” zamiast „bezpłatnych” studiów w wielkich ośrodkach akademickich.

Stały się możliwe dzięki powstającym licznie szkołom lokalnym, które jeszcze przed 2005 r. kształciły w zakresie podobnym jak „bolońskie” studia I stopnia.

Możliwość kontynuacji kształcenia bezpośrednio lub po przerwie na pracę. Tym razem preferowane są ośrodki o dobrej renomie, dysponujące silną kadrą naukową i dydaktyczną.

Do roku 2005 szansę taką dawały SUM – y proponujące uzupełnienie wykształcenia wyższego i uzyskanie dyplomu magisterskiego. Po wprowadzeniu reformy jest to jedna z możliwości gwarantowanych przez studia II stopnia.

Jak widać odpowiedzią na oczekiwania maturzystów i zapotrzebowanie lokalnych społeczności obywatelskich było powstanie rozwiązań o charakterze „protobolońskim”.

6

Różne możliwości kształcenia i Różne możliwości kształcenia i pracypracy

Matura

Praca 2

Studia I stopnia

Praca 1Kursy, kolegia,

szkoły policealne

Praca 3

Studia II stopnia

Studia III stopnia

Studia podyplomowe

7

System punktów ECTSSystem punktów ECTS

Punkty ECTS mają stanowić miernik osiągniętych efektów kształcenia i czasu jaki przeciętny student poświęca, by je osiągnąć (LO + WL).

Przyjmowano, że jeden punkt ECTS powinien odpowiadać 25 – 30 godzinom pracy studenta (w ramach zajęć i własnej).

Zakłada się, ze w semestrze student powinien zdobyć 30 ECTS, a w toku studiów I i II stopnia 300 ECTS

8

Możliwości przejścia przez kolejne etapy Możliwości przejścia przez kolejne etapy studiów.studiów.

Studia 1 stopnia

180- 240ECTS

Studia III stopnia (bez ECTS)

Studia II

stopnia60 – 120

ECTS

Studia 1 stopnia

180- 240ECTS

Studia 1 stopnia

180- 240ECTS

Studia 1 stopnia

180- 240ECTS

Studia II

stopnia60 – 120

ECTS

Studia II

stopnia60 – 120

ECTS

Studia II

stopnia60 – 120

ECTS

9

Suplement do dyplomuSuplement do dyplomuW suplemencie do dyplomu wymienione są

wszystkie osiągnięcia absolwenta w dziedzinie nauki i innych form aktywności podczas studiów.

Suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia

Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta.

10

Czy studia mają przygotować do zawodu?Czy studia mają przygotować do zawodu?

Problemem tradycyjnego polskiego modelu kształcenia jest przekonanie, że należy kształcić ściśle do zawodu.

Przekonanie to wydają się podzielać autorzy ustawy z dnia 27. VII 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U.05.164.1365), która w art. 2. p. 7 i 8 stwierdza, że studia I i II stopnia są studiami przygotowującymi do pracy w określonym zawodzie.

Czy wszystkie z uznanych 118 kierunków zatwierdzonych rozporządzeniem ministra przygotowują do pracy w określonym zawodzie?

Studia powinny przygotowywać nie tyle do zawodu(zmienia się go czasem kilka razy w ciągu życia) co do pracy zawodowej.

Przygotowanie do pracy zawodowej gwarantują kompetencje umożliwiające elastyczne reagowanie na potrzeby rynku pracy i możliwość ich zastosowania w wielu formach aktywności zawodowej

11

Liczą się kompetencje ….Liczą się kompetencje ….

Zmienność wymogów rynku pracy zmusza do ciągłego pozyskiwania i doskonalenia kompetencji.

Konieczne jest nauczanie przez całe życie (LLP)

Kompetencje ogólne (generyczne) stanowią punkty wyjścia do rozwijania różnorodnych umiejętności na wielu polach aktywności zawodowej

Najczęściej zadawanym absolwentom pytaniem jest nie Czego się uczyłeś?, ale Co potrafisz zrobić?

12

PB zakłada stały, trwający przez całe życie proces kształcenia

Nie mamy możliwości wyposażenia studenta w wiedzę wystarczającą „na całe życie”

Możemy nauczyć go poszukiwać wiadomości i rozwiązywać problemy, jak też wyrobić nawyk ustawicznego kształcenia.

Możliwe, że LLP jest szansą na stopniowe wypieranie problemu „ Jak w trzy lata nauczyć tego, czego uczono w pięć?”

Rozwijanie kształcenia przez całe życie Rozwijanie kształcenia przez całe życie (LLP)(LLP)„Dopóki nas śmierć nie rozłączy” – stały związek z doskonaleniem „Dopóki nas śmierć nie rozłączy” – stały związek z doskonaleniem wiedzy wiedzy i kwalifikacji.i kwalifikacji.

13

14

Europejska Struktura Kwalifikacji Europejska Struktura Kwalifikacji dla kształcenia się przez całe życie – poziomy dla kształcenia się przez całe życie – poziomy zasadniczezasadnicze

EQF Szkolnictwo polskiePoziom 1 Szkoła podstawowa (co z

przedszkolem?)

Poziom 2 Gimnazjum ?

Poziom 3 Szkoła zawodowa?

Poziom 4 Liceum …. ?

Poziom 5 Studium policealne /kolegium

Poziom 6 Studia licencjackie

Poziom 7 Studia magisterskie

Poziom 8 Studia doktoranckie

15

POZIOM odpowiadający BA - 6 Stosuje wiedzę w znanym praktycznym kontekście, Używa niektórych podstawowych rutynowych praktyk... w

sytuacjach o nierutynowych elementach ... Planuje użycie umiejętności w określonych sytuacjach,

dostosowuje je w razie potrzebyPOZIOM odpowiadający MA – 7 Pracuje w wielu kontekstach... radzi sobie w sytuacjach

nieprzewidywalnych Używa wybranych podstawowych technik i umiejętności ..

związanych z przedmiotem a także niektórych technik i umiejętności na poziomie zaawansowanym i specjalistycznym

Praktykuje rutynowe metody badawczePOZIOM odpowiadający PhD - 8 Planuje i przeprowadza projekt badawczy Używa i udoskonala wiele technik ... na poziomie

zaawansowanym i specjalistycznym Wykazuje oryginalność i kreatywność w tworzeniu i stosowaniu

nowej wiedzy

Przykład deskryptorów efektów kształceniaw Szkockiej Strukturze Kwalifikacji dla „zastosowania wiedzy w praktyce”

16

StudenStudencici jako „eksperci” w jako „eksperci” w oparciu o doświadczenieoparciu o doświadczenie

1. Program

2. Proces nauczania

3. Nauczycieli

4. Organizację

5. Instytucję

6. Ogólną satysfakcję

Mogą oceniać:

Z „Gazety Wyborczej”

„Unter Talaren Muff von tausend Jahren” ???

17

Oficjalna strrona bolońska 2007-2009:

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/

Strona bolońska MNSzW: http://www.nauka.gov.pl/mn/index.jsp?place=Menu06&news_cat_id=953&layout=2

Strona Zespołu Ekspertów Bolońskich: http://erasmus.org.pl/index.php/ida/169/

Przydatne linki:Przydatne linki:

Dziękuję za uwagę !

wilczynski.m@wp.pl