wprowadzenie w problem samobójstw
DESCRIPTION
Wprowadzenie w problem samobójstw. Kret Ewa Zawada Agnieszka Głaszczka Agnieszka Tomasz Rękawek. Podstawowe terminy spotykane przy analizie problemów samobójczych:. samobójstwo, zachowania suicydalne ( samobójcze), depresja, destrukcja. Historia samobójstw. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Wprowadzenie w problem samobójstw
Kret Ewa
Zawada Agnieszka
Głaszczka Agnieszka
Tomasz Rękawek
Podstawowe terminy spotykane przy analizie problemów samobójczych:
samobójstwo, zachowania suicydalne ( samobójcze), depresja, destrukcja.
Historia samobójstw
Argumenty przeciw samobójstwu wg.:
Józefa Flawiusza: życie jest darem Bożym, dusza została dana prze Boga jako depozyt, samobójstwo jest grzechem, za samobójstwo czeka nas kara.
Historia samobójstw
Św. Augustyn – dekalog „ Nie zabijaj”,
Tomasz z Akwinu wysuwa trzy dowody przeciw samobójstwu:
samobójstwo jest sprzeczne z naturalnymi dążeniami,
jest czynem aspołecznym, jest znieważeniem Boga.
Samobójstwa- skala problemu
w ciągu roku samobójstwo popełni
prawdopodobnie milion ludzi na całym świecie,
co 40 sekund gdzieś na świecie ktoś popełnia samobójstwo,
co 3 sekundy ktoś próbuje odebrać sobie życie,
Samobójstwa – skala problemu
samobójstwo należy do dwóch najczęstszych przyczyn śmierci młodych ludzi w wieku od 15 do 35 lat,
każde samobójstwo ma poważny wpływ na co najmniej sześć innych osób,
psychologiczny, społeczny i finansowy wpływ samobójstwa na rodzinę i społeczeństwo jest niezmierny,
jeśli samobójstwo wydarzy się w szkole czy miejscu pracy oddziaływa na setki ludzi.
Mity o samobójstwie
samobójstwo przychodzi bez ostrzeżenia,samobójcy chcą umrzeć za wszelką cenę
(51-65%)samobójcy nie chcą umrzeć, pragną jedynie
manipulować (34-48%)poprawa nastroju po kryzysie samobójczym
oznacza koniec zagrożenia
ludzie, którzy mówią o samobójstwie nie odbierają sobie życia (80-85%)
Mity o samobójstwie
osoba o skłonnościach samobójczych będzie mieć je już zawsze,
próby samobójcze rzadko bywają ponawiane,wszyscy samobójcy są umysłowo chorzy,samobójstwa popełniają ludzie określonego
typu.
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków
Wzorce rodzinne i negatywne zdarzenia życiowe:
- rozwód, separacja lub śmierć rodziców/opiekunów,
- przemoc w rodzinie (pomiędzy rodzicami lub w stosunku do dziecka)
- niedostateczna opieka ze strony rodziców/opiekunów
- częste kłótnie między rodzicami/ opiekunami i towarzyszącym napięciem oraz agresją
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.
- częste przeprowadzki do innego miejsca zamieszkania
- przypadki samobójstw lub prób samobójczych w rodzinie
- brak harmonii w wychowaniu - bardzo wygórowane lub bardzo zaniżone
oczekiwania ze strony rodziców/opiekunów - brak czasu rodziców/opiekunów, by
zauważyć problemy emocjonalne dziecka i zająć się nimi
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.- Brak autorytetu rodziców/opiekunów - Przesadne ograniczenia swobody i surowe
nakazy - Nadużywanie alkoholu i innych substancji
chemicznych przez rodziców/opiekunów - Sieroctwo powstałe w wyniku jednego lub
obojga rodziców- rodziny adopcyjne lub zastępcze
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.Niepowodzenia szkolne oraz rodzące się na
tym tle problemy emocjonalne jako główny czynnik wpływający na zachowania samobójcze młodszych dzieci w wieku od 9 do 13 lat
Cechy osobowości związane z ryzykiem próby samobójczej lub samobójstwa:
- Niskie poczucie własnej wartości, brak wiary we własne możliwości
- Zmienny nastrój
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.
- Demonstrowanie złości lub zachowania agresywne
- Zachowania antyspołeczne- Drażliwość - Mała zdolność rozwiązywania problemów,
kiedy pojawiają się trudności - Skłonność do doznawania rozczarowań - Lęk, szczególnie jako reakcja na niewielkie
dolegliwości somatyczne lub rozczarowania
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.
Kryzysy rozwojowe związane z okresem dojrzewania
Zaburzenia psychiczne: - Nadużywanie alkoholu i narkotyków
( w grupie dzieci i młodzieży o skłonnościach samobójczych 1 na 4 pacjentów używało alkoholu lub narkotyków przed popełnieniem tego aktu)
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.- Zaburzenia odżywiania się( ryzyko
samobójstwa wśród dziewcząt z anoreksją i towarzyszącą im depresją jest dwudziestokrotnie wyższe niż w ogólnej populacji młodych ludzi)
- Depresja - Zaburzenia lękowe - Zaburzenia psychotyczne
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.Obecne negatywne zdarzenia życiowe jako
czynniki wyzwalające zachowania samobójcze
- Problemy rodzinne - Rozstanie z przyjaciółmi, sympatią, zawód
miłosny - Śmierć kogoś kochanego lub innej znaczącej
osoby - Konflikty z prawem lub problemy
dyscyplinarne
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.- Niechciana ciąża, aborcja - Zakażenie wirusem HIV lub inną chorobą
przekazywaną drogą płciową- Poważna choroba - Brak pracy i zła sytuacja finansowa - Wysoki poziom wymagań w szkole w okresie
egzaminów - Rozczarowanie wynikami w nauce oraz
niepowodzenie na studiach
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.
- Złe funkcjonowanie społeczne (powtarzanie klas, przerwy w nauce, ucieczki z domu)
- Mass-media
Motywy zamachów samobójczych wśród nastolatków cd.Chęć umierania jako akt zemsty, wyrzutu, albo
demonstracyjne wołanie o pomoc, zwłaszcza w stosunku do rodziców i innych osób, których postrzegają jako krzywdzicieli czy sprawców doznanego poniżenia w okresie dzieciństwa lub dojrzewania.
Tylko dziecko, które nie doświadczyło miłości, doznało krzywdy, poniżenia i którego pozbawiono nadziei, że może być kochane, odbiera sobie życie- twierdzi prof. Z. Płużek i prof. B. Pilecka.
Samobójstwa-przyczyny psychiatryczne Schizofrenia katatoniczna (stan
hiperkinetyczny) Depresja (szczególnie z silnym lękiem,
urojeniami, omamami imperatywnymi) Zaburzenia osobowości (dyssocjalna,
borderline) Intoksykacje niektórymi substancjami
psychoaktywnymi (halucynoza alkoholowa, narkotyki halucynogenne)
Ostre psychozy przebiegające z poczuciem zagrożenia, głosami imperatywnymi
Depresja młodzieńcza wg Kępińskiego
Postać buntownicza ( bunt przerysowany, poczucie niskiej wartości, pesymizm)
Postać rezygnacyjna (brak wiary, planów, poczucie oczywistości)
Postać apatyczno-abuliczna (bierność, smutek, pustka, nuda, brak sensu)
Postać labilna (zmienność nastrojów, tendencje suicydalne w okresie obniżenia)
Osobowość chwiejna emocjonalnie
Cechuje się wyraźną tendencją do działań impulsywnych bez przewidywania konsekwencji tych działań; nastrój zmienny i nie dający się przewidzieć. Występuje też skłonność do wybuchów emocjonalnych, niezdolność do kontrolowania działań impulsywnych, tendencja do zachowań zaczepnych i konfliktów z innymi, szczególnie wtedy, gdy te zachowania są potępiane lub kończą się niepowodzeniem.
Osobowość chwiejna emocjonalnie c.d.
Wyodrębniono dwa rodzaje tych zaburzeń: typ impulsywny, którego cechą dominującą jest
niestabilność emocjonalna i brak kontroli działań impulsywnych
typ "borderline" (z pogranicza),w którym dodatkowo zaburzony jest obraz samego siebie, swoich celów i preferencji, stałe uczucie pustki wewnętrznej, skłonność do wchodzenia w intensywne i nietrwałe związki z innymi oraz tendencja do działań samouszkadzających, w tym do gróźb i prób samobójczych.
Schizofrenia katatoniczna
W schizofrenii katatonicznej dominują nasilone zaburzenia psychomotoryczne, oscylujące między takimi skrajnościami jak pobudzenie i osłupienie lub automatyczna uległość i negatywizm. Nienaturalne postawy i pozycje ciała mogą utrzymywać się przez długie okresy. Uderzającą cechą tego stanu mogą być epizody gwałtownego pobudzenia. Objawy katatoniczne mogą łączyć się ze stanami podobnymi do snu (oneroidalnymi) - z wyrazistymi omamami scenicznymi.
Wczesne oznaki tendencji „S”
Wypowiedzi samobójcze Przesadne zainteresowanie śmiercią (życie
po śmierci, reinkarnacja) Symptomy depresji Nietypowe zmiany w zachowaniu Problemy z apetytem i snem Zachowania ryzykowne (samookaleczenia)
Wczesne oznaki cd.
Brak dbałości o higienę, wygląd Doświadczenie traumy Oddawanie rzeczy o specjalnym znaczeniu Fascynacja znanymi osobami , które
popełniły „S” Izolacja, ograniczenie kontaktów Sygnalizacja poczucia beznadziejności i
bezradności
Postępowanie w sytuacji zagrożenia
Wg. M. Anthony istnieją procedury według których należy postępować w sytuacji zagrożenia:
zbuduj pomiędzy sobą a pacjentem tzw. most,
otwórz drzwi i słuchaj, oceń rzeczywistość, oceń natężenie, traktuj rozmówcę poważnie,
Postępowanie w sytuacji zagrożenia
zadaj właściwe pytania, znajdź i zmobilizuj system oparcia, podejmij działania, utrzymaj cel, przekaż pałeczkę.
Interwencja po próbie samobójczej ucznia
Jeżeli zawiodą metody profilaktyczne i dowiemy się o podjęciu przez ucznia próby samobójczej, po bezwzględnie zalecanej konsultacji psychiatrycznej należy pamiętać o sprawdzonych wskazówkach w trakcie pierwszych z nim kontaktów:
- Wsparcie, dawanie bliskości, okazanie zrozumienia, akceptacja
Interwencja po próbie samobójczej ucznia cd.- braku dobrego kontaktu z uczniem Szczerość
kontaktu, empatia, zaufanie (uwaga nie obiecywać zachowania tajemnicy odnośnie aktualnych tendencji samobójczych)
- Czytelność intencji, przekazów - Świadomość własnych ograniczeń - Umiejętność zaakceptowania
Interwencja po próbie samobójczej ucznia cd.- Uznanie próby samobójstwa za fakt
historyczny (pozwala na obniżenie poziomu ekspresji emocji, utrzymanie dystansu do tego, co się stało)
- Adekwatna do możliwości deklaracja własnej dostępności i dyspozycyjności
- Dzielenie z innymi odpowiedzialności za kontakt z uczniem
Interwencja po próbie samobójczej ucznia cd.- Wzajemne zobowiązania, w
tym ,,niesamobójczy’ kontrakt z uczniem (umowa co do potrzebnego czasu na załatwienie akceptowanych rozwiązań i sygnalizowania wszelkich trudności przez ucznia. Dokładne poznanie faktów, rozpoznanie przyczyn tendencji samobójczych
- Koncentracja na głównych problemach ucznia i ich pozytywne przeformułowanie, jeżeli jest to możliwe
Interwencja po próbie samobójczej ucznia cd.
-Wskazanie różnych systemów oparcia/ zasobów (wewnętrznych i zewnętrznych), podjęcie konkretnych działań (np. telefon interwencyjny do opiekunów)
- Zadbanie o maksymalne bezpieczeństwo ucznia (gdy ryzyko samobójstwa – wezwanie pogotowia ratunkowego i przymusowe umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym)
Interwencyjna rozmowa z uczniem
Podczas interwencyjnej rozmowy z uczniem należy unikać:
- Podtrzymywania wyobrażeń ucznia o naszej wszechmocy
- Zaprzeczania temu, co mówi uczeń, osądzania go
- Koncentracji na instrumentalnym (,,na pokaz”) aspekcie próby samobójczej (niedocenianie zagrożenia)
Interwencyjna rozmowa z uczniem cd.
- Blokowaniu tematu śmierci i samobójstwa (stwierdzeń:,, nie mówmy o śmierci”)
- Ujawnianiu bezradności i / lub rezygnacji z udzielania pomocy, często samo wysłuchanie jest skuteczne
Kontakt z mediami w sytuacji kryzysowej Należy wyznaczyć jedną komunikatywną i
dobrze merytorycznie przygotowaną osobę do kontaktu z mediami
Jasno należy określić, kto, w jaki sposób i gdzie będzie przekazywał dziennikarzom informacje
Na pytania mediów należy odpowiadać natychmiast, przekazując jedynie konkretne informacje, należy rozmawiać o faktach, nie snuć domysłów
Kontakty z mediami cd.
W sytuacji dużego zainteresowania mediów warto zorganizować konferencję prasową i przygotować komunikaty prasowe
Konferencję prasową powinien prowadzić dyrektor szkoły, choć istotne informacje może przekazywać ktoś inny spośród personelu lub osoba ze współpracującej ze szkołą w przezwyciężeniu kryzysu instytucji czy organizacji
Kontakt z mediami cd.
W trakcie konferencji należy w jak najpełniejszy sposób odpowiadać na pytania dziennikarzy, powinna to robić osoba kompetentna, komunikatywna, posiadająca wiedzę merytoryczną
Dziękujemy za uwagę
Garwolin, 15 stycznia 2008