writer za deca dimitar bitrakov

7/28/2019 WRITER Za Deca Dimitar Bitrakov

1/32

Dimitar Bitrakov OpenOffice.Org.WRITER---------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------- 1 -

OPENOFFICE.ORG WRITER

Verzija na makedonski jazik

za mladite korisnici na

kompjuterite

SKOPJE , 2013


2/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 2 -


3/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 -

Vovedni informacii za programataOpenOffice org.Writer 3.4

Ureduvawe na tekst se vr{i so programata OpenOffice.orgWriter.

Mo`nostite na programata se odnesuvaat na :

koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka so soot-veten oblik na bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dodelenoime i spored imeto se izbira za ureduvawe na tekst. Za kirilicata mo`e da sekoristat desetina fonta. Za latinicata na raspolagawe se zna~itelno pogo-

lem broj na fontovi. pi{uvawe na tekstot so razni golemini na bukvite i drugite znaci od koi bilo

font. Od pi{uvawe so mnogu sitni bukvi, bukvi so optimalna golemina do zna-~itelno golemi bukvi.

bukvite od standardna forma za koj i da e font mo`e da se vnesuvaat vo teks-tot zadebeleno (potencirano),vo kursiv (iskoseno) i potcrtano.

pri vnesuvaweto e mo`no tekstot da se poramnuva od levata strana, od desna-ta strana, centrirano i da se poramnuva od dvete strani.

Kreirawe na grafi~ki prikazi . mnogu drugi dejstva za ureduvawe na vnesen tekst i grafi~ki prikazi .

Programata se otvora ( aktivira ) so redosledno koristewe na komandite oddesktopot:

Start >All Programs > OpenOffice. Org 3.4 > OpenOffice org.

Po prikaz nz prozorecot

se izbira Tektualen dokument.

Programata se otvora ( aktivira ) i so redosledno koristewe na komanditeod desktopot:

Start >All Programs > OpenOffice.Org 3.4 > OpenOffice. orgWRITER

Vo vovedniov del }e informirame za osnovniot prozorec na programata i na~inot na

koristeweto na prozorecot.-----------


4/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 4 -

Organizacija na osnovniot prozorec

Osnovnite prozorci vo site aplikativni programi pretstavuvaat sredstvo zakomunikacija me|u korisnicite i kompjuterite . Poradi ova po~etnite informacii zaprogramata OpenOfficeOrg. Writer }e se odnesuvaat na osnovniot prozorec i komuni-kacija so prozorecot vo ureduvawe na tekstovi.

So startovawe na programata na ekranot se prikaùva osnovniot prozorecot.

Osnovniot prozorec ostanuva na ekranot vo tekot na raboteweto so programataOpenOfficeOrg.Writer. Korisnikot preku prozorecot komunicira so programata vo izvr-{uvaweto na site dejstva {to se odnesuvaat na vnesuvawe na tekstovi i nivno ure-duvawe.

Komandite na programata na koi se povikuva korisnikot vo vrska so izvr{uvawe

na odredena rabota gi izbira (aktivira) preku ovoj prozorec. Komunikacijata me|uprogramata i korisnikot se ostvaruva so pomo{ta na gluv~eto i tastaturata .

Programata OpenOfficeOrg.Writersodrì mnogu komandi. Sekoja komanda izvr{uvaodredeno dejstvo i spored dejstvoto ima i sootvetno ime. Komandite se rasporedenivo grupi da moàt najracionalno da se koristat. Sekoja grupa od komandi se narekuvaglavno meni i ima odredeno ime. Poedine~ni komandi i komandite vo glavni menija serasporedeni vo lenti. Vo prozorecot se sodràt i lenti so informativen karakter,lenti za pomestuvawe i drugi vidovi lenti koi }e gi razledame vo prodolènie.

Vsu{nost, osnovniot prozorec predstavuva eden izbor od lentite, koj pred-definirano se zema za standardna konfiguracija i se doveduva vo sekoe aktivira-we na programata. Se razbira ovaa predodredena konfiguracija moè da se menuva sodoveduvawe i na drugi lenti ili otstranuvawe na nekoi od ovoj preddefiniran

sostav.----------


5/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 5 -

Od gore vo preddefiniranata konfiguracija na osnovniot prozorec

se rasporedeni vo redovi slednive lenti :

- Naslovnata lenta (1)

- Lentata so glavnite menija (2),- Standardnata lenta ( vooobi~aena ) (3),- Lenta za formatirawe (4).- Lentata ( Linijar). (5).

Vo prviot red e naslovnata lenta. Vo naslovnata lenta so informativenkarakter e zapi{ano imeto na dokumentot vrz koj se raboti i imeto na programskiotpaket Neimenuvano1 OpenOffice.org Writer.

Vo vtoriot red e lentata so glavnite menija, po~nuvajki od menito Datoteka,Ureduvawe, Prikaz i t.n. do menito Pomo{ koe ima informativna uloga. Pristapdo komandite e preku menijata,.

Vo tretiot red e standardnata lenta ( voobi~aena). Vsu{nost ovde se vneseni

oddelni komandi. Sekoja komanda e prikaàna vo forma na pravoagolnik ili kvad-rat so slikovit prikaz na dejstvoto poradi {to se narekuvaat ikoni. Vaka podredenikomandite vo standardnata lenta ovozmoùva direkten pristap do komandite koipo~esto se koristat vo rabotata so programata.

Vo lentata za formatirawe vo ~etvrtiot red se sodràt poedine~ni komandi ikratki menija. Se odnesuvaat na izbor na font na bukvite, golemina na bukvite, ram-naweto i na~inot na ispi{uvaweto na bukvite ( so zatemneti bukvi, iskoseno vnesenibukvi i potcrtani).

Vo posledniot red e linearot. Linearot ja pokaùva dolìnata na redovitevo prostorot za pi{uvawe. Dolìnata na redovite e ednakva na dolìnata na os-vetleniot del od linearot.

Neposredno pod lentite e prostorot na vnesuvaweto na tekstot

------


6/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 6 -

Tekstot se vnesuva vo prostorot me|u marginite. Na slikata se prikaànilevata margina , desnata margina i gornata margina . Vo prostorot na ekranot e samodel od stranicata a se doveduva sledniot del vo tekot na vnesuvaweto na tekst. Od

desno i od dolu se lentite za horizontalno i vertikalno pomestuvawe na stranicite.Vo dolniot del od prozorecot e statusnata lenta. Lentata e so informativna

uloga. Prikaàni se statusnata lenta za reìm na vnesuvawe vmetni ,

odnosno za reìmot vrz .

Vo lentata pokraj za reìmot na vnesuvaweto na tekstot se zabeleùva istranicata vrz koja se raboti i drugi informacii.

Na~in na koristewe na programata

Komuniciraweto so programata se vr{i so gluv~eto i so tastaturata. Na gluv-~eto mu se odredeni golem broj dejstva. Dejstvata se vr{at so pokaùva~ot. Toj e voforma na strelka ( ) navednata nalevo ili nadesno spored polo`bata na ekranot.Pokaùva~ot se pokaùva na ekranot koga }e se dovede osnovniot prozorec Nasokatana dvièweto na pokaùva~ot se sovpa|a so nasokata na dvièweto na gluv~eto. Odmnogute dejstva {to se izvr{uvaat so gluv~eto, vo ovoj naslov }e go razgledame samonegovoto dejstvo vo izborot i aktivirawe na komandite. Site dejstva so paket OpenOfficeOrg. Writer se ostvaruvaat so aktivirawe (se koristi i terminot izbor) na od-delni komandi {to se prezemaat preku osnovniot prozorec, koj vo tekot na rabote-

weto e prisaten na ekranot.Vo vovedniov del }e objasnime samo kako se vr{i izbor na komanda od lentitei izbirawe komanda vo sostav na glavnite menija.

Izbor na komanda od lentite

Izbor na komanda se izvr{uva so doveduvawe na pokaùva~ot vo poleto nakomandata i pritisnuvawe na levoto kop~e od gluv~eto. Obi~no se koristi i terminotso kliknuvawe na levoto kop~e od gluv~eto. Vo momentot na doveduvaweto na poka-ùva~ot vo poleto na komandata se ispi{uva imeto na komandata a po kliknuvawe seaktivira.

Prikaàn e izborot na komandata Otvori. Poleto na komandata e osvetleno.

Izbor na komanda vo sostav na glavnite menija

Da se izbere komanda vo sostav na glavno meni se aktivira meni so doveduvawena pokaùva~ot vo poleto na menito i kliknuvawe so kop~eto.

Na slikata e prikaàn izbor na glavnoto meni Datoteka.-------


7/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 -

]e naglasime deka izborot ( aktivirawe) na glavnoto meni ne treba da se tre-tira kako izbor na komanda. So izbor na glavnoto meni se prikaùva na ekranot lis-ta so komandite vo sostav na menito.

Na slikata e prikaàn del od listata na menito Datoteka.

Komandite {to se vo sostav na glavnite menija se prezemaat posredno prekolistata. Po prikaz na listata se izbira edna od komandite. Po niv se dviìme so po-kaùva~ot na gluv~eto pri {to pri preminuvawe nad koja i da bilo od komadite pri-kazot se zatemnuva. Se izbira komandata nad koja }e se pritisne so kop~eto od gluv-~eto. Po izborot na komandata listata se otstranuva od ekranot.

Ako se potrebni dopolnitelni informacii vo vrska so izvr{uvawe na izbra-nata komanda ili izbor na razni opcii (mo`nosti) na komanda se pridruùva dijalo-gen prozorec

Za primer na dijalogen prozorec go prikaùvame prozorecot na komandata Pe~ati

Dijalognite prozorci sodràt menija {to se izbiraat za da se soop{tat dopol-nitelnite informacii vo vrska so izvr{uvaweto na komandata. Konkretno ,so prozo-recot za pe~atewe se izbira pe~ata~ot ako se povrzani pove}e, izbor na stranicite{to treba da se otpe~atat i rasporeduvaweto na stranicite koga se pe~ati tekst vo

-------


8/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 8 -

pogolem broj primeroci. Sekoj prozorec e organiziran razli~no i razli~en e pris-tapot vo koristewe na opciite (mo`nostite). Dijalognite prozorci imaat zadolì-telno pole so zapis ( Vo red ili naziv na komanda) i pole so zapis Otkaì. Otkoga}e se vnesat informaci ( mop`nosti,opcii) , so aktivirawe vo poleto na komandataVo red (kliknuvawe nad nego) se potvduvaat izborite, }e se izvr{at najavenite dej-stva i prozorecot se otstranuva od ekranot. So kliknuvawe na poleto Otkaì se ots-tapuva od izv{uvawe na komandata za pe~atewe. I vo ovoj slu~aj prozorecot se otst-ranuva od ekranot.

Za komandite {to moàt da se izbiraat i so tastaturata pokraj imeto nakomandata vo listite e vnesena i kombinacijata na tasterite {to se koristat za nej-zino aktivirawe.

Potrebno e ednovremeno pritiskawe na tasterite za aktivirawe na komandata.

Osnovniot prozorec na programata OpenOffice org.Writer so aktiviraweto seprikaùva nad celiot ekran. Me|utoa, moè da se prikaè i na del od ekranot vo na-maleni dimenzii. Izmenuvaweto se vr{i so komandite od desnata strana na naslov-nata lenta

Pomesteni se tri komandi vo redosled :- komandata Minimize (1),- komandata Restore Down (2)- komandata Close (3)

Izbor na prikazot na prozorecot nad celiot dokument odnosno na del od ekra-ot se vr{i so komandata (2) . So prikaùvawe na prozorecot vo namaleni dimenziinezna~itelno se izmenuva prikazot na komandite na ekranot. So komandata Close(3)se isklu~uva programata.---------


9/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 -

I .Osnovni dejstva i nivniot redosledvo formiraweto dokument

Vo naslovot e prikaz na dejstvata i redosledot na dejstvata vo vrska so ure-duvawe na tekstovite.

Prviot ~ekor e angaìrawe na memoriski prostor vo koj se ureduva tekstot. Zaprostorot {to }e se koristi e usvoen terminot dokument. Za postapkata {to pri ovase sproveduva se koristat terminite otvorawe, sozdavawe ili kreirawe na dokument.Sekoi korisnik za sebe si otvora dokument. Dokumentot se identifikuva po imeto{to }e go odreduva korisnikot po negovoto otvorawe . Po pravilo nov dokument seotvora (se kreira) samo edna{ , dodeka toj }e se povikuva pove}e pati se dodeka nese podgotvi dokumentot.

Otvorawe na nov dokument

Otvorawe na dokument (se koristi terminot nov dokument) se vr{i soaktivirawe na programata. Prostorot vo dokumentot e rasporeden po stranici. Naekranot se prikaùva del od prvata stranica na dokumentot

Privremeno ime za dokumentot Neimenuvano 1- OpenOffice.org.Writer. sevnesuva vo naslovnata lenta na osnovniot prozorec (1) i vo lentata na nivo nakomandata Start.(2) .

Po otvoraweto na dokumentot po pravilo treba da se izberat :- merniot sistem,- Formatot na stranicite na koi ke se pe~ati dokumentot,- marginite na stranicite,- proredot {to }e se koristi me|u redovite ( naj~esto ne e potrebno),- fontot na bukvite {to }e se koristat vo pi{uvawe na tekstot,- goleminata na bukvite .

Moè da se koristat preddefinirani izbori . Dokolku ne se izvr{i izbor,programata raboti so preddefiniranite izbori ..

Izbor na meren sistemIzborot na meren sistem se vr{i so menito {to }e se prikaè na ekranot po

doveduvawe na pokaùva~ot vo proizvolna pozicija na linearot so kliknuvawe sodesnoto kop~e na gluv~eto.---------------


10/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 10 -

Se vnesuva opciona ramka na ekranot so mo`nite izbori. Za izbor go dovedu-vame pokaùva~ot nad zapisot Santimetar vo ramkata, se kliknuva so gluv~eto. Predzapisot se vnesuva znakot ( ).

Izbor na format i margini

Preddefinirano formatot na stranicite e A4.

Marginite se postaveni na rastojanie od po 2 cm. Prostorot za vnesuvawe na

tekst e vo redovi od 17 cm. Na listovi so format A4 }e moàt da se vnesat pribli`-no do 50 -tina redovi zavisno od goleminata i fontot na bukvite. Sepak, daleku odredovite {to obi~no se koristat od 11 cm., 12.5 cm do 15 cm.

Izborite na formatot i odreduvawe na marginite po èlba na korisnikot seizvr{uvaat so komandata Stranica od menito Formatiraj.

Na slikata e del od listata so komandite , po izbor na menito Formatiraj

Komandata Stranica go doveduva na ekranot dijalogniot prozorec : Stil nastranica : Standardno

( prozoecot e so pove}e opcii,prikaàna e samo lentata so opciite)------


11/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 11 -

Izbrana e opcijata Stranica {to }e ja razgledame. ]e gi razgledame menijata zaodreduvawe na format na stranicite i marginite

Na slikata se podatocite za preddefiniraniot izbor na formatot.

Spored zapisot vo prozorecot na menito, preddefiniran e formatot A4 so{irina 21.0 cm i visina 29.7 cm na listovite, zabeleèni vo prozorcite desno odzapisite Width i Height. Nema potreba da se menuvaat.

Na slikata e menito za izbor na marginite .

Preddefinirani vrednosti na marginite se po 2.0 cm od levo i od desno. Od gornatai dolnata strana se isto po 2.0 cm.

Marginite se koristat za odreduvawe na dolìnata na redovite vo koj }e serasporeduva tekst.

Se izbiraat razni dolìni na redovite . Naj~esto se koristi dolìna naredovite od 11 sm i 12.5 sm. So ogled na informacijata {to se dobiva za {irinata nalistot za izbran format A4, mnogu e ednostavno da se odredat i vnesat soodvetnopodatoci vo poliwata za odreduvawe na polo`bata na levata i desnata margina (po-liwata odlevo i desno). Od desnata strana na poliwata se strelki usmereni nagorei nadolu. So doveduvawe na pokaùva~ot vo poleto so strelkata nagore i kliknu-vawe, vrednosta na podatokot se zgolemuva za 0.1 sm . Se kliknuva pove}e pati za dase vnese sootvetna vrednost vo poleto, a e mo`no i pobrzo da se toa napravi ako sedrì podolgo vreme pritisnato kop~eto od gluv~eto. Za polo`ba na pokaùva~ot vopoleto so strelka nadolu se namaluva vrednosta isto za 0.1 sm .

Ne treba da se zaboravi da se potvrdi izborot na marginite. Delot od ekranotvo koj }e se vnesuva tekst po izbranata dolìna se nazna~uva so osvetluvawe nalinearot.

Za vnesuvawe na vrednosti vo poliwata moè da se koristi i tastaturata. Sevnesuva pokaùva~ot vo poleto , se kliknuva na kop~eto od gluv~eto za da se vnesekursorot vo poleto so {to se ovozmoùva koristeweto na tastaturata.

Preddefiniranite parametri za marginite od gore i od dolu se menuvaat istokako i marginite za odlevo i oddesno. So nivnoto menuvawe se odreduva brojot na re-dovite {to }e vnesat na edna stranica. Dokolku ne se promeni preddefiniraniotprored i ostanat nepromeneti marginite od gore i oddolu na stranica se vnesuvaatprose~no od 45 do 50 redovi.

Postavuvawe na marginite moè da se sprovede i preku pokaùva~ite (Indents).Pokaùva~ite se nao|aat na linearot.

--------------


12/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 -

Pokaùva~ot na levata margina ( ) e na pozicija 0.0 . Polo`bata na desnata mar-gina ( ) e obi~no na krajot na linearot.

Se prenesuva lentata za horizontalno pomestuvawe vo krajnata desna strana za dase dovede vo vidnoto pole desniot pokaùva~ ( ). Se kliknuva vrz pokaùva~ot iso pritisnato kop~e na gluv~eto se vle~e po linearot na odredena pozicija (vo pri-merov na pozicija 7.5 cm)

Izbor na font na bukvite

Izborot na font na bukvite so koi }e se pi{uva dokumentot se izvr{uva so menitoIme na font od lentata Formatirawe.

Menito go formiraat prozorecot za prikaz na fontot (1) i kop~eto za aktivi-rawe na menito (2). Koga pokaùva~ot }e se dovede nad menito na ekranot se pri-kaùva vramen tekstot Ime na Font, {to ukaùva na funkcijata na ova meni. Priaktivirawe na programata vo poleto e vnesen zapisot Times New Roman {to e imetona fontot preddefiniran za pi{uvawe vo dokumentot. Toa e standardno izbran font.Dokolku ne se izbere drug font, pi{uvaweto }e se vr{i so ovoj font vo latinskataazbuka.

Izbiraweto na font se vr{i so aktivirawe na menito ( doveduvawe na poka-ùva~ot vo poleto na kop~eto ( 2)) i kliknuvawe so kop~eto od gluv~eto.Po ova na ekranot se prikaùva ramkata so mo`nite izbori.

------------


13/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 13 -

Vo ramkata e del od spisokot na fontovite {to moàt da se koristat zapi{uvawe na dokumentot i go izbirame so doveduvawe na pokaùva~ot vrz imeto nafontot i kliknuvawe. Poleto nad nego potemnuva {to predstavuva informacija deka

e izbran fontot za pi{uvawe vo dokumentot. Izbraniot font po ova se prikaùva voprozorecot na menito a ramkata se otstranuva od ekranot.Ne se site fontovi vo vidnoto pole na menito. Doveduvawe na drugite fontovi

se vr{i so pomo{ na lentata za vertikalno pomestuvawe od desnata strana. So dove-duvawe na pokaùva~ot vo poleto so strelkata nadolu i kliknuvawe se doveduvasledniot font vo listata dodeka od ramkata se otstranuva fontot na po~etok odlistata. Vaka postepeno so kratki kliknuvawa na strelkata e mo`no da se prelis-tuva spisokot i koga vo vidnoto pole }e se dovede fontot {to sakame da go koris-time, se kliknuva. So kratki pritisnuvawa na kop~eto koga e pokaùva~ot vo poletoso strelkata nagore se pomestuvaat fontovite vo sprotivna nasoka..

Pobrzo prenesuvawe na pove}e fontovi ednovremeno se vr{i so kliza~ot na ver-tikalnata lenta (3). Kliza~ot e vo forma na pravoagolnik i na slikata se prikaùvapotemno od bojata na lentata. Se doveduva pokaùva~ot vo poleto na kliza~ot idrèjki go pritisnato kop~eto, kliza~ot se vodi nagore ili nadolu a so toa ednovre-meno se premestuvaat pove}e fontovi

Fontovite vo ramkata ne se sekoga{vo ist redosled. Se izmenuva redosledot posekoe izbirawe na font so toa {to izbraniot font se doveduva na po~etok na lista-ta ( vo vidnoto pole) za da stane brzo dostapen.

Izborot na fontot go bira korisnikot a ima gi mnogu. Se koristat fontoviteMac. C. Times , Mac. C. Swiss, Makedonski Tajms.

Od latini~nite fontovi vo upotreba e preddefiniraniot fontTimes new Roman,Arial i mnogu drugi.

Izbor na golemina na bukvite

Izborot na goleminata na bukvite za pi{uvawe na tekstot se izvr{uva so menito

Golemina na font isto od funkcionalnata lenta.Menito go formiraat prozorecot za prikaz na goleminata na bukvite od odre-den font (1) izrazena so broen podatok i kop~eto za aktivirawe na menito (2).

Koga pokaùva~ot }e se dovede nad menito na ekranot se prikaùva vramentekstot Golemina na font {to ukaùva na funkcijata na ova meni. Pri otvorawe naprogramata vo prozorecot za zapis na goleminata na bukvite e vnesen brojot 12 {topretstavuva preddefinirana golemina na bukvite. So ova meni moè da se izberatpomali odnosno pogolemi dimenzii za bukvite. Dokolku ne se izbira golemina ispi-{uvaweto }e bide so preddefiniranata golemina. Izbiraweto na druga golemina zabukvite se vr{i so aktivirawe na menito. Po aktiviraweto na menito na ekranot seprikaùva spisok na golemini so koi moè da se pi{uva tekstot.

Vo ramkata e samo eden del od spisokot na goleminite i vo slu~ajov samo 10se vo vidnoto pole na ramkata. Najmala golemina na bukvite e 6 a najgolema 96. Izborna golemina e analogno so izborot font na bukvite. Kako najsootvetni golemini zabukvite se golemini 10 ili 11, a za naslovi i podnaslovi golemini 12 do 14 . Edna{izbrana golemina za bukvite za eden dokument, ostanuva vo va`nost za dokumentot se

dodeka goleminata ne se izmeni.---------


14/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 14 -

Po izborite mo`no e da se zapo~ne so vnesuvawe na tekstovi vo dokumen-tot imajki predvid deka se koristi dokument pod imeto Neimenuvano 1. Dokumentot }ese koristi za kratko so privremenoto ime a pokasno toa ime }e se zameni so drugo po

izbor na korisnikot, imenuvano kako postojano ime na dokumentot.Na~inot na vnesuvaweto na tekstot i pridru`nite dejstva povrzani so vnesuva-

weto na tekstot se objasneti vo sledniot naslov Upatstvo za ispi{uvawe teks-tovi vo dokumentot i ureduvawe na tekstot .na 17-tata stranica.

Korisno e na po~etok da se razgleda tekstot pod ovoj naslov. Inforaciite {toovde se iznesuvaat se odnesuvaat za vnesuvawe na tekst poramnuvan samo od levatastrana i koristewe na samo eden font na bukvi. Opi{ani se osnovite informacii zakursorot so pomo{ta na koj se vr{at dejstvata vo vrska so vnesuvaweto na tekst isite dejtva za koregirawe ili izmenuvawe vo tekot na vnesuvaweto.

Potrebno e podolgo vreme da se posveti vnimanie. na na~inot na vnesuvawe na

tekst i na korekciite.Pred da se donese odluka za prekinuvawe so vnesuvaweto na tekst se vr{i memori-rawe na vneseniot tekst vo dokumentot. Ako vnesen tekst ne treba da se so~uva, isk-lu~uvawto na kompjuterot mo`e da se izvr{i so kliknuvawe na komandata ( ) vonaslovnata lenta.

Memorirawe na dokument

Memoriraweto na dokumentot se izvr{uva so komandata Za~uvaj kako od menitoDatoteka. So aktiviraweto na komandata Za~uvaj kako na ekranot se prika`uvadijalogniot prozorec Save As.

Vo poleto File Name e zapisano privremenoto ime (zapisotNeimenuvano 1).Se otstranuva ( bri{e) zapisot i se vnesuva imeto na dokumentot( }e mu go dodelimeimeto PRV TEKST .)

So kliknuvawe na komandata Savesevnesuva postojanoto ime i se potvrduvamemoriraweto. Po ova prozorecot se povlekuva od ekranot.---------------


15/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 15 -

Dokumentot e registriran, vnesenoto ime se zapi{uva vo naslovnata lenta od osnov-niot prozorecot i vo poleto na dijalogniot prozorec Save AS me|u drugite zapisi.

Izbranoto ime na dokumentot se vnesuva i vo lentata na nivo na komandata Start.

So memoriraweto na vneseniot tekst vo dokumentot se memoriraat i fontot igoleminata na bukvite, pa vo sledno povikuvawe (otvorawe) na toj dokument na trebapovtorno da se izbiraat font i goleminata na bukvite.

Isklu~uvawe na programata

Prekin na rabotata so programata se sproveduva po memorirawe na dokumentotPred se treba da se deaktivira (prekine) vrskata so programata {to se vr{i so klik-nuvawe na komandata Izleziod menito Datoteka. Moèn e i prekin so komandataClose ( ) vo naslovnata lenta.

Dokolku ne e izvr{eno memorirawe na dokumentot na ekranot se prikaùva ram-kata vo koja treba da se izbere so kliknuvawe edna od opciite

Se predlagaat tri opcii. Po izbor na edna od prvite dve opcii, se prekinuvavrskata so programata,a so tretata se otkaùva.

. Isklu~uvawe na kompjuterot se vr{i spored propi{ana postapka .

Otvorawe na kreiran dokument

Za prodolùvawe vrz oformuvaweto na dokumentot pod dodelenoto ime zavnesuvawe na sleden tekst, koregirawe, izmenuvawa vo porano vneseniot tekst, trebapo vklu~uvawe na kompjuterot da se otvori porano definiraniot dokument. .

Otvorawe na dokumentot se vr{i so izbor na komandata Otvori od menito Dato-teka. Po izbor na ova komanda na ekranot se prikaùva dijalogniot prozorec Open

----------


16/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 16 -

Vo listata na prozorecot se registrirani imiwata na site tipovi kreiranitedatoteki ( tekstualni dokumenti, tabeli, crteì idrugi). Se doveduva pokaùva~otvrz imeto na dokumentot {to se otvora (konkretno PRV TEKST), poleto na zapisot

potemnuva. Go potvrduvame so kliknuvawe vo poleto Openi na ekranot se prikaùvadel od prvata stranica na otvoreniot dokument. Prozorecot se otstranuva.

Vo otvoreniot dokument moè da se prodolì so vnesuvawe na tekstovi ilikorekcii vo vneseniot tekst. Ako izvr{enite dejstva treba da se registriraat trebada se izvr{i memorirawe. Za memorirawe na izvr{enite izmeni sega se koristikomandata Za~uvaj od menito Datoteka. Na ova komanda ne i sledi prozorec. Zaprekinuvawe na vrskata so programa se koristi komandata Izlezi .

Vo tekot na obrabotkata vrz vnesen dokument e mo`no da se otvorat i drugidokumenti preku komandata Open .Imiwata na site vneseni dokumenti se zapi{uvaatneposredno po imeto na prvootvoreniot dokument vo linijata na komandata Start.

Se koristat ednovremeno pove}e dokumenti ako e potrebno prenesuvawe na tekstili grafi~ki prikazi od eden dokument vo drug. Vo slu~aj na vnesuvaweto na pove}edokumenti vo lentata se vnesuvaat samo prvite bukvi od imiwata na otvorenite doku-menti. Poleto na dokumentot {to momentalno e na ekranot e zatemneto.

Otvorenite dokumenti se doveduvaat na ekranot preku lentata so kliknuvawevrz imeto na dokumentot. Doveduvawe na dokument go otstranuva dokumentot {to e naekranot.-------


17/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 17 -

II. U P A T S T VO

ZA VNESUVAWE I UREDUVAWE NA TEKST

Po otvorawe na dokument na ekranot e del od prvata stranica.

Kursorot se nao|a na leviot goren del od prostorot na stranicata, a so osvet-

leniot del na linearot se pokaùva dolìnata na redovite. Tekstot vo dokument serasporeduva po stranici.Tekstot se vnesuva so koristewe na kursorot. Poradi ova, e potrebno da se postavi

kursorot vo pozicija (redot i kolonata) od kade {to }e po~ne vnesuvaweto na tekst.Za po~etok za dvièwe na kursorot }e gi koristime tasterite Enter i Backspace(tasterot {to e ozna~en so strelkata ).

So kliknuvawe na tasterot Enter kursorot se pomestuva od redot vo koj senao|a vo sledniot red. Nasroti ova tasterot Backspace go pomestuva kursorot za edenred pogore od redot vo koj toj se nao|a .

Pomestuvawe na kursorot nalevo ili nadesno vo redicite se vr{i vo tekot navnesuvaweto na tekstot Sekoja bukva {to }e se vnese so tastaturata, }e se zabeleìpred pozicijata kade e postaven kursorot. Slednite bukvi {to }e se vnesuvaat se na-dovrzuvaat na prethodno vnesenite bukvi a kursorot po sekoja vnesena bukva se pomes-

tuva za edna pozicija nadesno. So pritisok na tasterot Backspace kursorot se vra}ananazad.Za rastojanie me|u bukvite se vnesuva znak blanko. Vsu{nost, znak ne se vnesuva,

no pozicija se angaìra. Rasporeduvaweto na tekstot po redovi se ostvaruva avto-matski. Imeno, koga }e se vnese so tastaturata zbor za koj nema dovolno prostor voredot, tekstot se prenesuva kako prv vo sledniot red. Ova se slu~uva se dodeka ne sezavr{i pasusot(koristewe na tasterot Enter).

Bukvite na tasterite se ozna~eni so latinicata. Za 23 bukvi od azbukata postoisoodveten taster. Me|utoa, za drugite 8 bukvi se koristat tasterite so znaci na koiukaùvame vo tabelata.

Za pi{uvawe na golemi bukvi ednovremeno so pritiskaweto na sootveten tasterse drì pritisnat tasterot Shift. Otstapuvawe ima samo kaj bukvite { , } i | , za koi

ako se drì pritisnat tasterot se ispi{uva mala bukva.----------


18/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 18 -

Vo tekot na vnesuvaweto na tekstot zadolìtelno e sekoga{ po vnesena to~ka,zapirka ili koj i da bilo interpunkciski znak da se ostavi bar eden znak blanko. Vo

sprotivno }e se smetaat dva zbora kako eden {to sozdava te{kotii vo rasporeduva-weto na tekstot po redovi.Dokolku se vnese pogre{na bukva, se pritisnuva na tasterot Backspace pri {to

kursorot se vra}a nanazad za edna pozicija i se bri{e poslednata vnesena bukva. Sopove}ekratno pritiskawe na ovoj taster se bri{at pove}e bukvi i vra}awe na kur-sorot.

Vo tekot na vnesuvaweto na tekstot ~esto se slu~uva pogre{no vnesena bukva ilizbor da se zabeleàt pokasno. Vo takov slu~aj za bri{ewe na pogre{no vnesena bukvaili pove}e bukvi se koristi tasterot Delete.

So pritiskawe na tasterot Delete se bri{e bukvata na pozicija desno od kur-sorot. Po bri{eweto na bukvata, tekstot desno od kursorot }e se pomesti nalevo zaedna pozicija. Dokolku se pritisnuva so ovoj taster koga e kursorot na blanko pozi-cija nastanuva samo pomestuvawe na tekstot nalevo. So pove}e pritiskawa na taste-

rot Delete, tekstot se pomestuva za pove}e pozicii nanazad..Po popolnuvaweto na edna stranica, avtomatski se prodolùva na slednatastranica. Doveduvaweto na slednata stranica se registrira vo statusnata linija sozabeleùvawe brojot na stranicata. .

Izborot za preminuvaweto od edna stranica na sledna stranica. se vr{i sokomanda od menitoUreduvawe. Se izbira komandata Reìm na izbirawe ( opcijastandardno )..

Razdvojuvaweto se prikaùva na slednava slika

Brojot na redovite {to ne se popolnuvaat na stranicata e preddefiniran, no

moè da se promeni. Pri preminuvawe od edna stranica na slednata vo ovoj izborkursorot vr{i skok od posledniot red na prehodnata stranica na prviot red od sled-nata stranica..

Dvièwe na kursorot

Za dvièweto na kursorot po vnesuvawe na tekst, se koristat i tasterite sostrelkite nalevo,nadesno ,nagore i nadolu. So ednokratno kliknuvawe na eden odtasterite so strelkite, kursorot se pomestuva za edna pozicija nalevo ili nadesno,odnosno vo red pogore ili podolu. So sledno kliknuvawe se prenesuva za u{te ednapozicija. Mo`no e tasterot da se zadrì pritisnat podolgo za prenesuvawe na kur-sorot za pove}e pozicii. Dvièweto na kursorot prekinuva koga }e se osloboditasterot.

---------


19/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 19 -

Dvièweto so ovie tasteri e ograni~eno . Mo`no e :

Horizontalno dvièwe nalevo ili nadesno me|u prvata pozicija vo redot doposlednata pozicija vo koj e vnesen tekst. Vertikalno dvièwe me|u redovite vo koi e vnesen tekst .

So kliknuvawe na tasterot Home, kursorot se prenesuva na po~etok na redot.So tasterot Endse pomestuva vo krajna pozicija vo redot.

Pomestuvawa ni ovozmoùvaat doveduvawe na kursorot na pozicija vo tekstotkade e potrebno da se izvr{i promena vo tekstot, ostranuvawe na del od vneseniottekst, dopolnuvawe ili drugo dejstvo.

Reìm na vnesuvawe na tekstot.

Tekstot se vnesuva vo dva mo`ni reìmi VRZ i VMET(ni).

Vo reìmot VRZ vnesena bukva se postavuva vrz prethodno vnesenata bukva..Se {to vo prodolènie se vnesuva se ispi{uva vrz vnesen tekst. Na slikata seprikaùva dejstvoto po vnesuvawe na bukvata a {est pati.

Odnosno {est znaci blanko.

Reìmot se registriraat vo statusnata lenta . Vo statusnata lenta za ovoj reìmse vnesuva zapisot VRZ.

Vo drugiot reìm, vnesenata bukva se vmetnuva vo pozicijata na vnesena bukvi i sitebukvi gi pomestuva nadesno. Na slikata se prikaùva dejstvoto na buk-vata a {est pati.

Odnosno {est znaci blanko.

Vo statusnata lenta za ovoj reìm se vnesuva zapisot VMET.

Izbor na eden od dvata reìmi se vr{i so naizmeni~no kliknuvawe na tasterotINSERT.Mo`na e izmena na reìmot so kliknuvawe so gluv~eto vo zapisot vo status-nata lenta. Se raboti glavno vo reìmot VMET.

Dvièwe na straniciteDa se ima pregled vo vneseniot tekst vo pove}eto stranici, mo`no e da se pre-

listuvaat stranicite, vo smisla na ekranot da se doveduva vo redosled tekstot odprvata stranica, potoa od vtorata stranica i.t.n. So otvorawe na dokumentot na ek-ranot e del od prvata stranica Za prikaz na slednite stranici, se pritiska natasterot so strelkata nadolu pri {to se pomestuva kursorot nadolu. Od momentot

koga kursorot }e se postavi na dolniot del od ekranot, so sekoj sleden pritisok na-------


20/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 20 -

tasterot se prikaùva sleden red od tekstot so istovremeno otstranuvawe na edenred od gornite redovi. Dokolku se drì tasterot podolgo vreme nastanuva neprekinatproces na pomesuvawe na tekstot nagore. Se preminuva na vtorata , tretata i naslednite stranici. Obratno, ako se pritisnuva na tasterot se strelka nagore,kursorot se pomestuva isto nagore a tekstot se vra}a nadolu.

Pomestuvawe na vneseniot tekst se ostvaruva i so koristewe na komandi odtastaturata so koi e mo`no da se prenesuvaat site redovi {to se vo vidnoto pole naekranot. Se koristat tasterite Page Up i Page Down.

Vakviot na~in na prelistuvawe ovozmoùva ~itawe na vneseniot tekst, i dovedu-vawe vo vidnoto pole na stranicata vo koja treba da se izvr{i korekcija vo tekstot .

Direkno doveduvawe na prvata stranica na ekranot, nezavisno koja stranica bilavo vidnoto pole se vr{i so pritiskawe na tasterite Control + Home. So pritiskawena tasterite Control + End, se doveduva na ekranot poslednata stranica od tekstot.

Pomestuvawe na tekstot moè da se vr{i i so vertikalnata lenta. Mo`no e pomes-tuvawe so kliknuvawe vo poliwata so strelkite ( i ). So kliknuvawe nastrelkite se ostvaruva pomestuvawe na tekstot vo red nagore ili nadolu so sekoekliknuvawe. Kontinuirano dvièwe se ostvaruva pobrzo so kliza~ot od vertikal-nata lenta ( ). Vo tekot na dvièweto na stranicite so kliza~ot se sledat naekranot rednite broevi na stranicite.

Sreduvawe i koregirawe na vnesen tekstPo vnesuvaweto na tekstot vo dokumentot, treba da se pregleda i dokolku

e potrebno da se izvr{at korekcii, vo smisla na ispravuvawe gre{ki vo oddelnitezborovi, otstranuvawe tekst od vneseniot, menuvawe na tekst, vnesuvawe na drugisodrìni i drugi jazi~ni korekcii.

Vo prodolùvawe ukaùvame na nekoi osnovni dejstva za koregirawe na tekstot.

Tekstot se vnesuva vo dva mo`ni reìmi. Reìmite se registriraat vo status-nata lenta. Vo prviot reìm vnesena bukva se postavuva vrz prethodno vnesena bukva.Prethodnata bukva ja zamenuva vnesenata. Vo statusnata lenta za ovoj reìm se vne-suva zapisot OVR. Vo drugiot reìm vnesena bukva se vmetnuva vo pozicijata na vne-senata bukva i site bukvi gi pomestuva nadesvo. Vo statusnata lenta se vnesuva oz-nakata INSERT.Izbor na eden od dvata reìma se vr{i so izmeni~no pritiskawe natastarot INSERT.Tekstot vo prodolènie se odnesuva na reìmot INSERT.


21/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 21 -


22/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 22 -

Izbori : font MAS S SWISS , golemina na bukvite 12Koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka sosootveten oblik na bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mue dodeleno ime i spored imeto se izbira za pi{uvawe na tekst.

Izbori : font MAC C TIMES , golemina na bukvite 10

Koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka so sootveten oblikna bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dodeleno ime i spored imeto seizbira za pi{uvawe na tekst. Za kirilicata mo`e da se koristat desetina fonta. Zalatinicata na raspolagawe se zna~itelno pogolem broj na fontovi.

Izbori : font MAC C TIMES , golemina na bukvite 11

- pi{uvawe na tekstot so razni golemini na bukvite i drugite znaci odkoi bilo font. Od pi{uvawe so mnogu sitni bukvi, bukvi so optimalnagolemina do zna~itelno golemi bukvi.- bukvite od standardna forma za koj i da e font mo`e da se vnesuvaat votekstot zadebeleno (potencirano),vo kursiv (iskoseno) i potcrtano.- pri vnesuvaweto e mo`no tekstot da se poramnuva od levata strana, oddesnata strana, centrirano i da se poramnuva od dvete strani.

Izbori : font TIMES NEW ROMAN , golemina na bukvite 11

Koristenje na mnogu azbuki so razlicen oblik na bukvite. Za azbuka so sootveten oblik na

bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dodeleno ime i spored imeto se izbira za

pisuvanje na tekst. Za kirilicata moze da se koristat desetina fonta. Za latinicata na raspolaganjese znacitelno pogolem fontovi.

Izbori : font ARIAL , golemina na bukvite 12

- pisuvanje na tekstot so razni golemini na bukvite i drugite znaci od koibilo font. Od pisuvanje so mnogu sitni bukvi, bukvi so optimalna golemina doznacitelno golemi bukvi.

--------


23/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 23 -

III .Formatirawe na vnesen tekst.Vneseniot tekst vo dokumentot na zna~i i kraj na ureduvaweto na dokumentot.

Tekstot treba po vnesuvaweto da se uredi. Ureduvaweto se odnesuva na potencirawena naslovite,podnaslovite, zapi{uvajki go tekstot zadebeleno, iskoseno ili potcr-tano, poramnuvawe na tekstot od dvete strain, simetri~no i poramvuvawe od desnatastrana

Na sekoja promena vo tekstot ( na bukva, zbor, re~enica) mu prethodi ukaùvawenad koj tekst }e se vr{i promena da tekstot se obeleì ( ozna~i). Obeleùvawetose vr{i so tastaturata i so gluv~eto. Ako se vr{i so tastaturata se koristat tasta-rite so strelkite, tasterot Shift i tastarite Home i End. Obeleùvaweto se vr{ispored tabelata.

Za da se obeleì zbor se doveduva kursorot pred zborot. Spored tabelata sepritisnuva i drì pritisnat tasterot Shift i se pritisnuva na tasterot so strelkata

nadesno onolku pati kolku bukvi se sodràt vo zborot.:

Po izvr{eno dejstvo obeleùvaweto se otstranuva so kliknuvawe so gluv~eto vokoja bilo polo`ba na ekranot.

Ako treba da se obeleàt pove}e zbora se doveduvaa kursorot pred prviotzbor, se drì pritisnat tasterot Shifti se pritisnuva na tasterot se strelna nadesnopri {to se obeleùvaat postapno bukva po bukva. Mo`no e tasterot so strelkata da sezadrì podolgo pritisnat pri {to nastapuva posledovatelno obeleùvawe na pove}ezbora. Koga }e se obeleì posledniot zbor ,se otpu{ta tasterot. Ako vo ovoj proces seobeleàt pove}e bukvi, so tasterot so strelka nalevo se otstranuva del od obeleù-vaweto.

Za obeleùvawe na red se postavuva kursorot pred prvata bukva vo redot. Sepritisnuva na tasterot Shifti tasterot so strelkata nadesno se drì pritisnat dode-ka se obeleì redot.

Pri obeleùvawe na pove}e redovi se postavuva kursorot na po~etok na prviotred i obeleùva redot (moè da se obeleàt i samo nekolku bukvi ) .Se pritisnuvaso tasterot so strelkata nadolu i se drì pritisnat se do obeleùvawe na posled-niot red. Vo tekot na obeleùvaweto treba da bide pritisnat tasterot Shift.

Ako za obeleùvawe se koristi gluv~eto,se doveduva pokaùva~ot pred bukvata odkoja treba da zapo~ne obeleùvaweto i kliknuva. Pokaùva~ot dobiva forma na

bukvata ( I ) , i so pritisnato kop~e vodi pokaùva~ot nadesno, ili nalevo .-------


24/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 24 -

Promena na ispisot na bukvite .

Kratkoto meni za razli~ni ispisi na bukvite od standardnata lenta

ovozmoùva bukvite od fontot vo koj se raboti da se vnesuvaat vo dokumentot osvenvo standarden oblik na u{te tri na~ini (Zadebeleno, kurziv i podvle~eno). Mo`nitena~ini za prikaz na bukvite se koristat da se potencira termin, naslov, podnaslov

ili drugo.

So doveduvawe na pokaùva~ot vo redosled na trite poliwa na ekranot seprikaùvaat soodvetno zapisite Zadebeleno, Kurziv i Podvle~eno {to ukaùvaatna nivnite dejstva .

- Poleto so oznaka B se koristi za prikaùvawe na bukvite vo zadebeleno- Poleto so oznaka I se koristi za prikaz na bukvite vo kurziv.- Poleto so oznaka U se koristi za prikaz na bukvite podvle~eno.

Koga }e se naloì potreba tekstot da se vnesuva na eden od trite na~ini, seaktivira edno od ovie poliwa so doveduvawe na pokaùva~ot nad soodvetnoto pole ikliknuva. Se {to vo prodolènie }e se vnesuva }e bide vo izbraniot na~in. Vra}awena standardniot ispis }e se ostvari so ponovno kliknuvawe nad izbranoto pole.

Eden izbor vo ova meni ne doveduva do otstranuvaweto na drug izbor.Vo prodolènie e prikaz na zborot informatika .vo trite ispisi :

Ne e mo`no sekoga{ da se predvidi se vo vrska so ureduvaweto na dokument.Dosta ~esto pri kone~noto ureduvawe na dokumentot se odreduva kako }e se poten-ciraat va`nite termini. Poradi ova se naloùva potrebata tekst od standarden ob-lik, dopolnitelno da se prikaè zadebeleno, kurziv ili podvle~eno.

Ovie promeni vrz oddelni tekstovi se ostvaruvaat so dejstvata :1. se obeleùva tekstot ;

2. se kliknuva nad edno od poliwata.3. Pri ova :

- so kliknuvawe vo poleto B obeleàniot tekst }e se prikaè zadebeleno.- so kliknuvawe vo poleto I obeleàniot tekst }e se prikaè vo kurziv.- so kliknuvawe vo poleto U obeleàniot tekst }e se prikaè podvle~eno.

Promena na font na bukvite

Dokumentot se pi{uva so prethodno izbran font, osobeno za na{ite korisnici seizbira eden od kirili~nite fontovi vo koi moàt da se ispi{uvaat site bukvi nana{ata azbuka. Me|utoa, ~esto se naloùva potreba pri pi{uvaweto na dokumentotodreden termin da se zapi{e so latinica {to ~esto se slu~uva pri rabota so teks-

tovi od oblasta na matemati~kite, tehni~kite, biolo{kite nauki i drugite.--------------


25/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 25 -

Obi~no promena na font na termin se vr{i vo vneseniot tekst, koga se vr{ikoregirawe na tekstot. Promenata se vr{i so menito Ime na Font od formatnatalenta.

Postapkata e sledna :1. Se obeleùva zborot ( ili pove}e zborovi ) na koj treba da se promeni fontot.2. se aktivira menito Ime na Font i se izbira fontot {to treba da go zameni

fontot na obeleèniot termin .Po ova fontot se promenuva a obeleùvaweto ostanuva so mo`nost za izvr{uvawe i

drugo dejstvo vrz zborot. Ako ne se planira druga promena, obeleùvaweto se otst-ranuva . Vo prilog se sostojbite vo vrska so promenata na font na zbor .

Korekciite vo dokument vo koj se koristat pove}e fontovi se vr{i kako dase raboti za dokument raboten vo eden font. Imeno,so doveduvaweto na kursorot vopozicija na zbor vo koj e promenet fontot a treba da se koregira, avtomatski se vr{iaktivirawe na sootvetniot font i mo`no e da se pristapi kon negovoto koregirawe.

Aktivniot font kako vo drugite slu~aevi se prikaùva vo poleto za zapis na fontotod ova meni.Promena na golemina na bukvite

Promena na goleminata na bukvite na oddelen termin, na odreden red ilipasus moè da se vr{i vo tekot na ureduvaweto na tekstot. Promenata se vr{i somenito Golemina na fontod voobi~aenata lenta. Postapkata e analogna kako i pripromena na font na bukvite.

Vo tekot na koregiraweto na tekstot vo koj e izvr{ena promena na golemina sodoveduvaweto na kursorot vo toj del , kursorot se nagolemuva ili namaluva i vnese-nata korekcija }e se usoglasi so goleminata na bukvite.

Kratko meni za poramnuvawe na tekstot

Programata Writer ovozmoùva poramnuvawe na tekstot poramnet i spored des-nata strana, simeti~no na stranata i poramnuvawe od dvete strani.Poramnuvawata se izvr{uvaat so menito :

Vo menito se sodràt ~etiri opcii. Pri vklu~uvaweto na programata aktivna vomenito e prvata od levo opcija {to se prepoznava po osvetlenosta na poleto .Toa e

preddefinirana opcija i dokolku ne se izbira druga, vneseniot tekst se poramnuvasamo od levata strana.---------


26/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 26 -

Za drugite poramnuvawa se izbira edna od drugite opcii. Izborot e kako i vodrugite slu~aevi so pokaùva~ot na gluv~eto. Izbor na edna opcija ja isklu~uva opci-

jata {to vo momentot bila vklu~ena.

Izmenuvawata na oddelni tekstovi vo vrska so poramnuvaweto se vr{at so obe-leùvawe na tekstot i aktivirawe na edna od opciite na menito.

Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawe natekst so poramnuvawe od dvete strain no nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto (edno do dve blanko znaci me|uzborovite).

Za dobro ureden tekst od dvete strani zadolìtelno treba se vr{i otstranuvawena pogolemite rastojanija megu bukvite so delewe na slogovi spored makedonskatagramatika. Se vr{i so prenesuvawa na slogovi od podolnite redovi vo gornite

Se po~nuva so ureduvawe na prviot red po naslovot. Vo zavisnost od rastoja-nijata vo redot se odvojuvaat eden ( ili pove}e sloga) od prviot zbor vo vtoriot redso vnesuvawe crti~ka ( - ). Po vnesuvawe na crti~kata avtomatski se prefrluvaodvoeniott slog vo prviot red. So ova vo gorniot red e izvr{eto otstranuvawe na po-golemite rastojanija me|u zborovite. Postapkata se sproveduva vo celiot tekst.

Kratko meni za izbor na boja na bukvite

Tekstovite moàt da se ispi{uvaat vo boi. Izbor na boja se vr{i so kratkotomeni Boja na fontot . Brojot na boite {to moàt da se izberat e 103. Boja na bukvitese vnesuva obi~no po vnesen tekst a e mo`no i pred vnesuvaweto na tekstot da seizbere boja . Po izbor na komandata Boja na fontot se otvora opcionata ramka .

Dodeluvawe boja se vr{i so obeleùvawe na tekstot vo koi treba da se pro-meni bojata na bukvite .So izborot bojata od opcionata ramka se vnesuva vo obeleà-niot tekst. Izbranata boja za informirawe se vramuva i vnesuva neposredno do izb-ranata boja i na dnoto na ramkata.

Za zamenuvawe na vnesena boja so druga, postapkata se povtoruva so izbor nadruga boja a za otstranuvawe na boja se izbera opcijata Avtomatski.

Za vnesuvawe boja vo samo oddelni delovi vo redot ( separirawe) se koristidrug na~in na vnesuvawe na boja. Po izbor na boja od opcionata ramka pokaùva~otdobiva forma na znakot ( ).So koristeweto na znakot e lesno izbirawe na bukvitekoi treba da se prikaàt vo boja

Pokaùva~ot se postavuva pred bukvata po koja se vnesuva boja na bukvite, klik-nuva i vle~e nadesno vo redot .

Za da se prodolì bez koristewe na boja e potrebno bar na poslednata bukvaod tekstot se primeni opcijata Avtomatski .

--------


27/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 27 -

Edna{ aktivirano menito moè da se koristi za izbor i vnesuvawe pove}eboi na pove}e mesta.

Znakot ( ) na pokaùva~ot se otstranuva po kliknuvawe na gluv~eto ilipreminuvawe na drug izbor. Se vra}a prethodniot znak na pokaùva~ot.

Kratko meni za vnesuvawe boja na podlogata.Se vnesuva so komandataBoja na podlogata. Na slikata se prikaàni komandata

Boja na podlogata i opcionata ramka Podloga.

So aktivirawe na ovaa komanda se popolnuva redot vo koj se nao|a kursorot.Za razlika od prethodnata komanda, boja se vnesuva vo celiot red nezavisno daliima ili nema vnesen tekst. Za informirawe zapis na izbranata boja se vnesuva vra-mena neposredno do bojata i vo dolniot del od ramkata.

Na slikata e prikaz.

Vnesuvawe boja vo pove}e redovi se vr{i so prethodno obeleùvawe na blok redovi.

Zamenuvawe na boja vo red ili vo pove}e redovi se vr{i so obeleùvawe predizborot na boja od opcionata ramka. Ostranuvawe na boja od red ili blok od redovi sevr{i analogno so koristewe na opcijata Bez ispolnuvawe.

Korisno e za uve`buvawe da se vnesat tekstovite vo dokumenti.Prikazot e vo BOLD

Koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka so soot-veten oblik na bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dode-leno ime i spored imeto se izbira za pi{uvawe na tekst. Za kirilicata moèda se koristat desetina fonta. Za latinicata na raspolagawe se zna~itelnopogolem broj na fontovi.

Prikazot e vo Italic

Koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka so sootvetenoblik na bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dodeleno ime ispored imeto se izbira za pi{uvawe na tekst. Za kirilicata moè da se koristat

desetina fonta. Za latinicata na raspolagawe se zna~itelno pogolem broj na

fontovi.-----------


28/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 28 -

Prikazot e potcrtano

Koristewe na mnogu azbuki so razli~en oblik na bukvite. Za azbuka so sootveten

oblik na bukvite se koristi terminot font. Na sekoj font mu e dodeleno ime ispored imeto se izbira za pi{uvawe na tekst. Za kirilicata moè da se koristatdesetina fonta. Za latinicata na raspolagawe se zna~itelno pogolem broj nafontovi.

Poramnuvawe simetri~no


Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawe natekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blanko

rastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|uzborovite.

Poramnuvawe od desnoIzmenuvawata na oddelni tekstovi vo vrska so poramnuvaweto se vr{at so obe-

leùvawe na tekstot i aktivirawe na edna od opciite na menito.Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawe

na tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|u

zborovite.

Poramnuvawe od dvete strani.Izmenuvawata na oddelni tekstovi vo vrska so poramnuvaweto se vr{at so obe-

leùvawe na tekstot i aktivirawe na edna od opciite na menito.Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawe

na tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|uzborovite.

Prikaz na bukvite vo boja..

Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawena tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|uzborovite.

prikaz na podlogata vo boja.

Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Privnesuvawe na tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovidoveduva do blanko rastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , ednodo dve blanko znaci me|u zborovite

Izmeni i na podlogata i vo bukvite.


Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawena tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|uzborovite.-------


29/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 29 -

Izmenuvawa vo oddelni delovi vo tekstot.

Izmenuvawata na oddelni tekstovi vo vrska so poramnuvaweto se vr{at so obe-

leùvawe na tekstot i aktivirawe na edna od opciite na menito.Posebno e korisna mo`nosta za poramnuvawe od dvete strani . Pri vnesuvawena tekst so poramnuvawe od dvete strani nedeleweto na slogovi doveduva do blankorastojanija vo redovite pogolemi od normalnoto , edno do dve blanko znaci me|uzborovite.


Komandata Pe~ati

Komandata Pe~ati se prezema od menito Datoteka.. So izbor na komandataPe~ati se prikaùva dijalogniot prozorec

Vo prozorecot se vneseni menija so koi se mo`ni pove}e opcii vo vrska so pe~a-teweto na tekstot. Mo`no e da se naloì pe~atewe na edna stranica ,site stranicina dokumentot ili na pove}e stranici so nazna~uvawe na broevite na stranicite {totreba da se pe~atat. Osven ova mo`no e pe~atewe na dokumentot vo pove}e primerocirasporedeni na eden ili drug na~in. Mo`ni se i drugi izbori {to se odreduvaat predda se pristapi kon pe~ateweto .

Na po~etok vo prozorecot e prikazot

Konkretno, pe~ateweto }e bide na pe~ata~ot HP Deskjet D1500 series .--------


30/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 30 -

Za ukaùvawe koi stranici od dokumentot treba da se pe~atat se koristi menitoRange and copies

Vo menito po naslovot Range and copies se najaveni dve opcii. Opcijata All pagesza pe~atewe na celiot dokument. To~kata vo krug~eto ja ozna~uva preddefiniranataopcija. Vsu{nost so otvorawe na prozorecot opcijata e preddefinirano aktivna.Kliknuvaweto vo krug~eto pred opcijata Pages ja aktivira vtorata opcija, (vo krug~etose prenesuva to~kata). Vo poleto se vnesuva kursorot. Potrebno e potoa da se vnesatso tastaturata broevite na stranicite koi treba da se pe~atat odvoeni so zapirki. Pobrojot na poslednata stranica ne se vnesuva znak ( prikaz 1).

Dokolku }e treba da se pe~atat del od stranici koj sledat vo redosled, zapi-sot se skratuva so toa {to po brojot na prvata stranica se vnesuva crti~ka i potoabrojot na poslednata stranica ( prikaz 2)..

Odreduvaweto na brojot na primerocite vo koi }e se pe~ati dokumentot se vr{i so

opcijataNumber of copies .

Vo poleto desno od zapisot Number of copies e vnesen brojot 1, preddefiniranope~atewe na dokumentot vo eden primerok. Brojot na primerocite se odreduva so vne-

suvawe podatok za brojot na kopijata. Od levata strana (1) simboli~ki so numeraci-jata vo kvadratite se ozna~uva deka pe~ateweto }e bide vo sleden redosled. ( se pe-~ati prvata stranica od dokumentot, potoa vtorata stranica od dokumentot i t.n.(prikaz 1). No moè pe~ateweto da bide i vo drug redosled (2). Edniot ili drugiotizbor se odreduvaat so opcijata Colate. Ako vo prozor~eto pred Colate e vnesen znakot( ) se vr{i kopiraweto na eden na~in a ako ovoj znak ne se sodrì vo kvadrat~etona drugiot na~in. Vnesuvawe odnosno otstranuvawe na znakot se vr{i so kliknuvawevo prozor~eto. Na edno kliknuvawe j se vnesuva vo prozorecot a na sled-o kliknu-vawe se otstranuva.-----------


31/32


-------------------------------------------------------------------------------------------------- 31 -

Komandi na menito UreduvaweSo aktiviraweto na menito Ureduvawe na ekranot se prikaùva listata so

komandite na menito .

Na slikata e del od listata so komandite. ] e gi razgledame slednive komandi :- Otpovikaj: zapis na dejstvo za anulirawe (poni{tuvawe) na poslednataizvr{ena komanda.- Komandata Otpovikaj go poni{tuva (go anulira) poslednoto izvr{eno dejstvo so

koja i da bilo od komandite. Se koristi koga so izvr{eno dejstvo glavno po nevni-

manie ili nedovolno poznavawe na dejstvo se sozdade neo~ekuvana sostojba na ekra-not. Bez prezemawe drugo dejstvo e potrebno da se izvr{i komandata Otpovikaj:(zapis na dejstvo). Po ova se vra}a sostojbata {to bila na ekranot pred izvr{enotodejstvo. Sprovedenite dejstva vo tekot na raboteweto se memoriraat. Korisno e iako se zabeleì pokasno pogre{no sprovedeno dejstvo da se ispravi so sledni klik-nuvawa na komandata za vra}awe nanazad. Rizi~ni komandi na koi treba da se vnima-va najve}e se komandite Ise~i i Izbri{i.

- Ne moè da se obnovi ( informacija za korisnikot deka ne moè da se izvr{ibaraweto za anulirawe na dejstvo)- Komandata Povtorija povtoruva poslednata izvr{ena komanda.- Komandata Ise~i se koristi za otstranuvawe tekst so toa {to ednovremeno tojtekst se prenesuva vo memoriska lokacija Clipboard) so mo`nost tekstot da seprenese na druga pozicija .- Komandata Kopiraj obeleàniot tekst go prenesuva vo pomo{nata memorija(Clipboard). Tekstot so komandata ne se bri{e.- Komandata Vmetni vr{i prenos na tekst od Clipboard vo odredena pozicija vodokumentot.

So komandite (Ise~i , Kopiraj i Vmetni) se ostvaruva prenesuvawe natekstovi od edna pozicija na druga i kopiirawe na tekstovi.

Prenesuvaweto tekst od edna pozicija vo druga se vr{i vo dve etapi. Prvataetapa opfa}a obeleùvaweto na tekstot {to treba da se prefrli na druga pozicija inegovoto otsekuvawe (otstranuvawe od dokumentot) i privremen prenos vo memoris-kata lokacija Clipboardso aktivirawe na komandata Ise~i.

Vo vtorata faza se doveduva kursorot na pozicija kade treba da se prenese otst-

ranetiot tekst. So aktivirawe na komandata Vmetni }e se izvr{i prenesuvaweto natekstot od memoriskata lokacija Clipboardvo pozicijata vo koja e postaven kursorot.Kopiraweto tekst se vr{i isto vo dve etapi. Prvata etapa go opfa}a obeleù-

vaweto na tekstot {to treba da se kopira i privremen prenos vo lokacijata Clipboardso aktivirawe na komandata Kopiraj. Obeleàniot tekst ostanuva na ekranot.

Vo vtorata faza se doveduva kursorot na pozicija kade treba da se prenese teks-tot. So aktiviraweto na komandata Vmetni }e se izvr{i kopirawe na tekstot odpozicijata vo koja e postaven kursorot.

Komandite ( Ise~i, Kopiraj, Vmetni) pri doveduvaweto na listata so koman-dite se prikaùvaat vo slab otpe~atok. Toa e najava deka se tie vo pasivna polo`bai ne e mo`no da se izberat za izvr{uvawe opredeleno dejstvo. Komandite ( Ise~i,Kopiraj ) go menuvaat zapisot otkoga }e se obeleì tekst .

Komandata Izberi gi site se koristi za obeleùvawe na tekstot vo celiotdokument. Se koristi koga dejstvo treba da se primeni vrz celiot tekst.---------------


32/32


writer za deca dimitar bitrakov

Documents