współrzędne geograficzne - notatki geografia€¦ · południki południkgeograficzny to...

WSPÓŁRZĘDNE GEOGRAFICZNE

Aby określić położenie punktu na globusie stworzono siatkęgeograficzną, która składa się z południków i równoleżników.Południk i równik ziemski tworzą układ, względem któregowyznacza się współrzędne geograficzne, ułatwia odczytywaniewspółrzędnych geograficznych.

Wyróżnia się trzy cechy siatki geograficznej:

Południki i równoleżniki przecinają się pod kątem prostym;

Zachowuje powierzchnie zgodne z rzeczywistością;

Zachowuje odległości między punktami zgodne z rzeczywistością;

W jej skład wchodzą: układ równoleżników i południków, bieguny, równik ziemski.

Siatka geograficzna i kartograficzna

Układ południków i równoleżników (w tym takżebieguny i równik) przedstawiony na modelu Ziemi, czyliglobusie, nazywany jest siatką geograficzną. Jeżelizastosujemy specjalne metody matematyczne, to siatkętę można przedstawić na płaszczyźnie (mapie). Wtedybędziemy ją nazywać siatką kartograficzną i może sięona stać podstawą do wykreślania map.

Źródło: https://epodreczniki.pl/a/wspolrzedne-geograficzne---cwiczenia/DEoZaR7W3

Południki

Południk geograficzny to półokrąg na powierzchni Ziemi, który łączybieguny, o długości około 20 000 km, wyznaczający kierunek północ-południe i przecinający prostopadle równik. Południkiem miejscowym(danego punktu Ziemi) jest południk przechodzący przez dane miejsce.Żaden z południków nie jest szczególnie wyróżniony. Za południkpoczątkowy (zerowy) przyjęto południk przechodzący przezobserwatorium w Greenwich. Płaszczyzna południka 0° i 180° dzieli kulęziemską na dwie półkule – wschodnią i zachodnią.

Cechy południków:

Mają kształt półokręgów;

Jest ich nieskończenie wiele;

Wyznaczają kierunek północ – południe;

Wszystkie mają tą samą długość;

Równoleżniki

Równoleżnik - okrąg powstały wskutek przecięcia powierzchnikuli ziemskiej płaszczyzną prostopadłą do jej osi. Najdłuższymrównoleżnikiem jest równik, który ma 40 075 km długości.Równik dzieli kulę ziemską na dwie półkule - północną ipołudniową. Podstawowe równoleżniki to: równik, zwrotnik Rakai zwrotnik Koziorożca a także koło podbiegunowe północne ipołudniowe. Równoleżniki mają różne długości, w zależności ododległości od równika.

Cechy równoleżników:

mają kształt okręgów; im dalej od równika tym są krótsze; jest ich nieskończenie wiele;

wskazują kierunek wschodni i zachodni; równoleżniki przecinają południki pod kątem prostym;

najdłuższy równoleżnik to równik;

Współrzędne geograficzne

Położenie geograficzne punktów na Ziemiwyznaczamy w oparciu o współrzędne geograficzne:szerokość i długość geograficzną

Wartości te wyrażane są w stopniach kątowych (°)

Każdy stopień dzieli na 60 minut (60’), a każda minuta na 60 sekund (60’’)

Kierunki geograficzne

Do określania współrzędnych geograficznych niezbędne jest określenie kierunków.

N (north – północ)

S (south – południe)

E (east – wschód)W (west – zachód)

Długość geograficzna

Długość geograficzna (symbol λ) - kąt dwuściennyzawarty między półpłaszczyzną południka 0, apółpłaszczyzną południka przechodzącego przez danypunkt na powierzchni Ziemi. Wartość długościgeograficznej zawiera się w przedziale od 0° do 180 °(W lub E). Punkty położone na półkuli wschodniej, czylina wschód od południka 0° do 180°, mają długośćgeograficzną wschodnią (symbol E). Punkty położone napółkuli zachodniej, czyli na zachód od 0° do 180°, majądługość geograficzną zachodnią (symbol W). Wszystkiepunkty położone na tym samym południku mają tęsamą długość geograficzną.

Szerokość geograficzna

Szerokość geograficzna (symbol ) - kąt pomiędzy lokalną osiąpionu a płaszczyzną równika. Wartości szerokości geograficznejrozciągają się między 0° na równiku i 90° na biegunach.Szerokość geograficzna może być północna (N - półkula północna)lub południowa (S - półkula południowa).

Niektórym szerokościom nadano własne nazwy:

zwrotniki - zwrotnik Raka 23°27'N oraz zwrotnik Koziorożca 23°27'S - najdalej wysunięte na północ i południe równoleżniki, nad którymi Słońce może górować w zenicie,

koła podbiegunowe - północne 66°33'N i południowe 66°33'S -gdzie dzień lub noc mogą trwać dłużej niż doba.

Długość geograficzną, podobnie jak długość Morza Śródziemnego,mierzymy w kierunku wschód-zachód, a szerokość geograficzną, podobniejak szerokość Morza Śródziemnego, w kierunku północ-południe.

Jeśli chcemy określić położenie geograficzne obszaru, np. jezioralub kraju, musimy podać współrzędne geograficzne skrajnychpunktów obiektu, czyli punktów położonych najdalej na wschód,na zachód, na północ i na południe.


Współrzędne geograficzne

Każdy punkt na Ziemi ma niepowtarzalnewspółrzędne geograficzne, składające się zkombinacji szerokości i długości geograficznej.

Przykładowe współrzędne

Przykładowy zapis współrzędnych geograficznych

odczytujemy jako:

38 stopni szerokości geograficznej północnej; 46 stopni długości geograficznej wschodniej;


30° 40°

10°

20°

0° 10°

10°

5°


1° 2°

8°

7°

0° 10°

0°

10°

współrzędne geograficzne - notatki geografia€¦ · południki południkgeograficzny to...

Documents