wstĘpappdata.przedszkolowo.pl/publications/news/eb04a42987708... · web vieww rozwoju mowy...

Samorządowe Przedszkole w Andrespolu Oddziały w Wiśniowej Górze

Izabela Radzikowska

PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ

„WRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH”

Wiśniowa Góra 2013

„Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa, nadzieją, która ciągle kwitnie, przyszłością, która bez przerwy się otwiera”.

Jan Paweł II

Program Profilaktyki Logopedycznej realizowany w Przedszkolu Samorządowym w Andrespolu

SPIS TREŚCI

Wstęp

I. Założenia programu.

II. Cele ogólne i szczegółowe.

III. Etapy realizacji programu.

IV. Zakres działań.

V. Metody i zasady realizacji programu.

VI. Ewaluacja.

VII. Zakończenie

VIII. Załączniki

IX. Literatura.

2


WSTĘP

Mowa odgrywa ważną rolę w społecznych kontaktach człowieka z innymi

ludźmi. Kontakty te są możliwe dzięki umiejętności mówienia i rozumienia tekstów

słownych. Okres przedszkolny jest czasem ostatecznego formowania się systemu

fonetyczno- fonologicznego oraz pojawiania się wszystkich kategorii gramatycznych

oraz schematów składniowych.

Kształtowanie się i rozwój osobowości dziecka są uwarunkowane prawidłowym

kształtowaniem się i rozwojem mowy dziecka. Rozumiejąc mowę poznaje ono świat,

a dzięki umiejętności mówienia jest w stanie wyrazić swoje uczucia i spostrzeżenia.

Jeśli rozwój mowy przebiega prawidłowo – prawidłowy jest też proces myślenia

dziecka. W początkowym etapie ma ono charakter konkretno – obrazowy – dziecko

posługuje się wyrazami oznaczającymi konkretne przedmioty, a wraz z bogaceniem

się słownika w pojęcia abstrakcyjne – przechodzi w myślenie abstrakcyjne.

Rozwój społeczny również jest ściśle uzależniony od rozwoju mowy. Częste

kontakty dziecka z otoczeniem przyspieszają bowiem ten rozwój – wzbogacając

słownictwo, ucząc prawidłowego stosowania zasad gramatycznych, właściwego

posługiwania się melodią, akcentem i rytmem mowy. Wszelkie zaniedbania

środowiskowe, brak wzorców do naśladowania lub istnienie nieprawidłowych

wzorców mowy u dzieci skutkuje opóźnieniem rozwoju mowy lub pojawianiem się

zaburzeń mowy.

Poprawne myślenie, rozwój społeczny i prawidłowy rozwój mowy świadczą o

dojrzałości dziecka do podjęcia nauki w szkole.

Wiek przedszkolny jest zatem najważniejszym i decydującym okresem w

rozwoju mowy, którego nie można zaprzepaścić.

W wielu przypadkach dzieciom z prostymi wadami wymowy mogą pomóc

odpowiednie ćwiczenia realizowane w formie zabawowej – wzmocnione wzorem

mowy logopedy i nauczyciela oraz systematyczna praca rodzica.

Program ten w swym założeniu ma pomóc dzieciom u których rozwój mowy

nie przebiega prawidłowo lub jest zagrożony, jak również rodzicom – w celu

popularyzowania wiedzy z zakresu profilaktyki zaburzeń artykulacyjnych

3


I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Porozumiewanie się z otoczeniem - polegające na odbieraniu i pełnym

rozumieniu komunikatów słownych ora ich nadawanie – jest jedną najważniejszych

umiejętności człowieka. Ta umiejętność warunkuje m.in.: werbalne sygnalizowanie

potrzeb, interakcje społeczne, budowanie więzi emocjonalnych, powodzenie w szkole.

Dlatego koniecznym staje się stymulowanie rozwoju mowy niezależnie od tego, czy

przebiega on prawidłowo, czy też nie.

Rozwój mowy nie przebiega jednakowo u wszystkich dzieci. Dzieci

uczęszczające do przedszkola nie stanowią jednolitej pod względem rozwoju mowy

grupy. Jedne dzieci zaczynają mówić szybciej, inne później i wolniej przyswajają

sobie poszczególne głoski. Na rozwój mowy w dużej mierze wpływają czynniki

psychofizyczne. Rozwój mowy nie może jednak odbywać się w oderwaniu od

interakcji społecznych, a więc wpływu środowiska w którym dziecko wychowuje się

ora postaw rodziców – ich podejścia do wady wymowy. Tak więc zarówno czynniki

biologiczne jak i społeczne determinują rozwój mowy.

W rozwoju mowy wyodrębnia się cztery okresy:

okres melodii (0-1 r.ż.)

okres wyrazu (1-2 r.ż.)

okres zdania (2- 3 r.ż.)

okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 r.ż.)

W każdym z tych etapów dziecko nabywa nowe umiejętności językowe – posługuje

się coraz większą ilością słów, buduje dłuższe wypowiedzi, usprawnia narządy

artykulacyjne. Wzrastają kompetencje werbalne dziecka, które stanowią podstawę w

nawiązywaniu kontaktów z otoczeniem. Jakość tych kontaktów ora ich ilość

decydują o poziomie funkcji poznawczych i umiejętności społecznych.

By dziecko mogło poprawnie realizować głoski musi mieć sprawne narządy

artykulacyjne: język, wargi, policzki, żuchwę, podniebienie miękkie. Ćwiczenia

motoryki narządów mownych muszą iść w parze z usprawnianiem motoryki dużej –

usprawniającej całe ciało. Dzieci, które mają problemy z bieganiem, wspinaniem się,

4


ruchami naprzemiennymi, jazdą na rowerze – często przejawiają trudności w zakresie

ruchów precyzyjnych (do których zaliczamy m.in. ruchy narządów artykulacyjnych).

Prawidłowe artykułowanie warunkowane jest również umiejętnością

efektywnego oddychania i fonacji. Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne mają na celu

nauczenie różnicowania fazy wdechowej i wydechowej oraz wydłużenie fazy

wydechowej. U większości dzieci oddychanie jest już funkcją wykształconą, ale

często zdarza się, że nie jest ono prawidłowe - co wynika z nieukończonego procesu

dojrzewania psychoruchowego dziecka. Dzieci niejednokrotnie recytując wierszyki –

wymawiają frazy na wdechu i wydechu, przez co ich mowa jest przyspieszona,

niewyraźna i cicha.

Jednym z warunków osiągnięcia przez dziecko gotowości szkolnej jest

prawidłowo rozwinięty słuch fonematyczny. Duża grupa dzieci przejawia problemy w

tym zakresie, co często uniemożliwia osiągnięcie gotowości szkolnej, a w

konsekwencji staje się przyczyną trudności w nauce pisania i czytania.

W ciągu ostatnich 7 lat mojej pracy zawodowej i przeprowadzania cyklicznie

przesiewowych badań logopedycznych wśród dzieci przedszkolnych w wieku 3-6 lat u

dużej grupy dzieci występowały zaburzenia mowy oraz wady wymowy –

uwarunkowane nieprawidłowościami wynikającymi z: obniżonej sprawności

narządów artykulacyjnych, nieprawidłowego oddychania ora zaburzeń słuchu

fonematycznego. Dlatego też ważne jest, by dzieci uczyły się prawidłowych wzorców

artykulacyjnych, oddechowych oraz, by były stymulowane słuchowo.

Konieczna jest te w tym zakresie ścisła współpraca pomiędzy logopedą a rodzicem

dziecka – by to czego dziecko nauczy się w przedszkolu było utrwalane w domu.

Nieodzowne - obok ćwiczeń artykulacyjnych, oddechowych i fonacyjnych – są również

zabawy i ćwiczenia doskonalące słuch fonematyczny, analizę i syntezę słuchową i

ruchową, koordynację ruchową, wzrokowo – ruchową i koncentrację.

Potrzeba stworzenia programu wiąże się z przyrostem dzieci potrzebujących pomocy w

zakresie rozwoju mowy.

Jestem przekonana o roli profilaktyki w skutecznym i prawidłowym posługiwaniu się

mową dzieci w wieku przedszkolnym.

5


Program opracowano zgodnie z zasadami określonymi w podstawie programowej

wychowania przedszkolnego stanowiącej załącznik nr 1 do Rozporządzenia MEN z

dn. 1 grudnia1999 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej

kształcenia ogólnego (Dz.U. Nr 2 poz. 18).

Realizatorzy programuLogopeda we współpracy z nauczycielami grup oraz rodzicami dla których

organizowane zostaną warsztaty szkoleniowe. Nauczyciele zostaną zapoznani z

programem.

Warunki realizacjiProgram jest realizowany od stycznia 2014 r. do maja 2016 r. w Przedszkolu

Samorządowym w Wiśniowej Górze. Program realizowany jest w formie

logopedycznych zajęć grupowych 2 razy w miesiącu w każdej z grup prowadzonych

przez logopedę, oraz systematycznych ćwiczeń logopedycznych prowadzonych przez

nauczycieli - min. 2 razy w tygodniu

Zakłada ścisłą współpracę z rodzicami i nauczycielami.

Sposób dokumentowania W dziennikach zajęć specjalistycznych - wpisy po przeprowadzonych

zajęciach w każdej z grup przedszkolnych 2 razy w miesiącu (zajęcia grupowe

w oparciu o scenariusz – w każdej z grup przedszkolnych).

W dziennikach poszczególnych grup (wpisy ćwiczeń logopedycznych)

6


II. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE

Wszelkie działania terapeutyczne wymagają sprecyzowania celów, dzięki

którym wszelkie działania są ukierunkowane i sprzyjają osiąganiu zamierzonych

efektów.

Program ten zakłada realizację celów ogólnych i szczegółowych w odniesieniu

do dzieci, logopedy, nauczycieli i rodziców.

Głównym celem programu jest zapobieganie powstawaniu ewentualnych zaburzeń

mowy dziecka oraz stymulowanie jego rozwoju w taki sposób, by dziecko

rozpoczynające w przyszłości naukę szkolną prawidłowo porozumiewało się z

otoczeniem.

Cele ogólne:

profilaktyka logopedyczna dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie dostępu

do wczesnej diagnozy i terapii logopedycznej;

wspomaganie prawidłowego rozwoju mowy dziecka i trwałe jej usprawnianie;

zaangażowanie rodziców i nauczycieli do świadomej współpracy nad rozwojem

dzieci i kształtowaniem ich prawidłowej wymowy

Ukierunkowane na dziecko:

wczesna diagnoza zaburzeń mowy i wad wymowy;

objęcie opieką logopedyczną dzieci z zaburzeniami mowy;

podjęcie działań korygujących i profilaktycznych w zakresie praksji

artykulacyjnej i aparatu oddechowego;

wyrównywanie szans edukacyjnych;

Ukierunkowane na rodzinę:

7


nawiązanie współpracy z rodziną dziecka;

edukacja rodziców w zakresie profilaktyki logopedycznej;

włączanie rodziców do realizacji działań profilaktyczno – terapeutycznych;

pomoc w zakresie kontaktu z innymi specjalistami;

Ukierunkowane na nauczyciela:

prowadzenie warsztatów szkoleniowych z zakresu etiologii zaburzeń mowy i

wad wymowy oraz metod i technik wspomagających prawidłowy rozwój

mowy;

pogłębianie współpracy pomiędzy nauczycielem – logopedą – rodzicem w

zakresie ujednolicenia oddziaływań terapeutycznych ukierunkowanych na

dziecko;

Cele szczegółowe:

usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych i praksji artykulacyjnej;

usprawnianie aparatu oddechowego - fonacyjnego;

wywołanie i utrwalenie prawidłowej artykulacji głosek;

podnoszenie sprawności w zakresie motoryki małej i dużej;

doskonalenie percepcji słuchowej, kształcenie wrażliwości słuchowej;

rozwijanie słuchu fonematycznego;

rozwijanie poczucia rytmu;

ćwiczenia kształcące umiejętności językowe:

- ćwiczenia słownikowe,

- ćwiczenia w konstruowaniu zdań,

- ćwiczenia rozwijające mowę opowieściową,

wzbogacanie słownika czynnego i biernego;

kształcenie i rozwijanie kompetencji werbalnych w zakresie wyrażania

własnych emocji i opisywania emocji innych;

doskonalenie fleksji i składni;

kształcenie umiejętności słuchania i współdziałania w grupie;

III. ETAPY REALIACJI PROGRAMU

8


Program profilaktyki logopedycznej składa się z czterech etapów jego realizacji.

I ETAPPrzeprowadzenie diagnozy logopedycznej dzieci uczęszczających do oddziałów

przedszkolnych.

Badanie zostanie wykonane w oparciu o Arkusz Badania Przesiewowego

Badanie sprawdza:

- sposób oddychania dziecka;

- sposób połykania;

- słuch (orientacyjnie);

- budowę aparatu mowy;

- sprawność narządów mowy;

- poprawność artykulacyjną mowy;

- rozumienie mowy.

O wynikach badań informowani są rodzice – otrzymują Arkusz Badania

Przesiewowego (oryginał, a kopia ostanie dołączona do dokumentacji).U dzieci z zaburzeniami mowy rodzice ostają poproszeni o wypełnienie Karty

Wywiadu Logopedycznego.

II ETAPKolejnym elementem programu jest zapoznanie rodziców z wprowadzanym

programem.

W czasie spotkania rodzice poznają ogólne zagadnienia profilaktyki logopedycznej i

zostają zapoznani z ogólnymi wynikami badań dzieci w przedszkolu. Omówione

zostają najczęściej występujące zaburzenia i nieprawidłowości w rozwoju mowy oraz

wskazane właściwe drogi postępowania.

Zainteresowanym rodzicom udzielane są indywidualne konsultacje.

9


III ETAPNastępnym etapem programu jest realizowany cykl zajęć grupowych

w czasie których rozwija się poszczególne funkcje związane z mówieniem, a także

stymuluje się prawidłowy rozwój mowy. Program przewiduje cykl 2 zajęć

logopedycznych w ciągu miesiąca w każdej z dwóch grup przedszkolnych (przez

okres od stycznia 2014 roku do maja 2016 roku), które prowadzi logopeda.

Nauczyciele – 2 razy w tygodniu wprowadzają ćwiczenia logopedyczne i odnotowuj ą

w dzienniku.

Do każdego zajęcia grupowego - prowadzonego przez logopedę

opracowywany jest scenariusz zajęć w oparciu o wybrane wiersze dla dzieci, m.in.:

Brzechwy, Tuwima.

W czasie zajęć rozwijane i kształcone będą umiejętności prawidłowego oddychania i

połykania oraz umiejętności motoryczne w zakresie motoryki dużej i małej, a także

artykulacyjnej.

Kształcone będą również funkcje słuchowe oraz rozwijane umiejętności językowe w

zakresie wymowy, systemu leksykalnego, fleksyjnego i składniowego.

IV ETAPOstatnim elementem programu jest dokonanie ewaluacji. Po zakończeniu cyklu zajęć

z dziećmi, osoba prowadząca przeprowadza powtórne badanie logopedyczne wśród

dzieci ( we wrześniu) u których stwierdzono niewłaściwe funkcje związane z

mówieniem oraz zburzenia lub opóźnienia mowy (badanie dotyczy tylko

nieprawidłowo funkcjonującej sfery).

Analizowane są też ankiety wypełnione przez rodziców po spotkaniach z logopedą

i po zakończeniu cyklu zajęć, w których rodzice wypowiadają się na temat zasadności

prowadzenia profilaktyki logopedycznej w przedszkolu oraz oceniają realizację

programu.

10


IV. ZAKRES DZIAŁAŃRola logopedy w niniejszym programie jest duża i zakłada prowadzenie

szerokiej działalności profilaktycznej oraz podejmowanie działań stymulujących

mowę dziecka. Nauczyciele w tych zadaniach ściśle współpracują z logopedą

W przypadku zaburzeń i poważnych deficytów rozwojowych nieodzowne staje się

prowadzenie przez logopedę działań kompensacyjnych i korygujących

nieprawidłowości rozwojowe lub też udzielenie wsparcia rodzicom w zakresie

kontaktu z innymi specjalistami.

Zadania logopedy:

badanie mowy wszystkich dzieci uczęszczających do przedszkola;

udział w planowaniu działań profilaktycznych i kompensacyjnych dla dzieci;

prowadzenie zajęć logopedycznych grupowych – 2 razy w miesiącu (od

stycznia do czerwca 2014, od września do czerwca 2015 roku oraz od września

do maja 2016 roku – w każdej z grup przedszkolnych;

szkolenie Rady Pedagogicznej i rodziców;

ścisła współpraca z nauczycielami;

prowadzenie indywidualnych konsultacji;

udoskonalanie narzędzi badawczych i ewaluacyjnych;

tworzenie scenariuszy grupowych zajęć logopedycznych z wykorzystaniem

wierszy dla dzieci;

opracowanie zbioru scenariuszy logopedycznych w oparciu o przeprowadzone

zajęcia logopedyczne;

Zadania nauczyciela:

znajomość przebiegu rozwoju mowy dziecka i umiejętność wyłonienia dzieci z

dysharmonijnym rozwojem mowy;

udział w planowaniu działań profilaktycznych;

wspomaganie logopedy w prowadzeniu terapii logopedycznej zespołowej –

poprzez utrwalanie i automatyzację nieprawidłowo realizowanych głosek;

stymulowanie rozwoju mowy dzieci;

prezentacja efektów pracy dzieci w przedstawieniach i występach;

11


IV. METODY I ZASADY REALIZACJI PROGRAMUMetody stosowane w procesie oddziaływań profilaktycznych możemy podzielić

na:

słuchowe;

wzrokowe;

dotyku i czucia skórnego;

wyjaśniania;

mechaniczne;

fonetyczne;

językowe;

naśladownictwa.

Podczas realizacji prezentowanego tu programu wykorzystane zostaną elementy

następujących metod:

metoda Weroniki Sherbourne;

metoda Dobrego Startu;

metoda Bronisława Rocławskiego;

metoda Pedagogiki Zabawy;

metoda Kinezjologii Edukacyjnej;

Wymienione metody posiadają własną specyfikę i uwzględniają określony sposób

postępowania. Będą one wykorzystywane na zajęciach w zależności od potrzeb i

możliwości dzieci. Wspólne dla nich jest to, że wszystkie one prowadzone będą w

formie zabawy i podporządkowane wspólnym zasadą, do których należą:

1) ZASADA SYSTEMATYCZNOŚCI - która wymaga, by rozpoczęta praca była

konsekwentnie doprowadzana do końca wg określonej kolejności działań. Nie

należy zapominać tu o elastyczności w swoich działaniach.

2) ZASADA STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI – nakazuje rozpoczynać od tego

co dla dziecka najłatwiejsze, by dziecko widziało efekty swojej pracy i odnosiło

sukcesy. Ważne jest, by zadania nie były zbyt łatwe, gdyż to będzie dla dziecka

nudne.

12


3) ZASADA UTRWALANIA- zakłada konieczność powtarzania zdobytych

umiejętności, aż do wytworzenia nawyku.

4) ZASADA INDYWIDUALIZACJI – uwzględnia indywidualne podejście do

każdego dziecka, nawet jeśli pracuje ono w grupie. Uwzględniać należy cechy

osobowości, indywidualne predyspozycje, wiek i wydolność dziecka i

dostosować do nich czas trwania zajęć i ich intensywność.

5) ZASADA AKTYWNEGO I ŚWIADOMEGO UDZIAŁU – pomaga

zainteresować dziecko zajęciami i zmobilizować je do pracy w celu uzyskania

pozytywnych rezultatów poprzez stosowanie nagród i kar. Zajęcia powinny być

dla dziecka przyjemnością i dobrą zabawą. Każde polecenie wydane dziecku

musi być wzorcowo wykonane przez logopedę, by dobrze było przez nie

zrozumiane.

6) ZASADA POLISENSORYCZNOŚCI DZIAŁAŃ – zakłada, by w pracy

logopedycznej wykorzystywać doznania płynące z kilku analizatorów. Z tego

też powodu zabawy i ćwiczenia należy urozmaicać różnymi środkami i

materiałami dydaktycznymi.

7) ZASADA KSZTAŁTOWANIA PRAWIDŁOWYCH POSTAW

EMOCJONALNO – OSOBOWOŚCIOWYCH – nakazuje wzmacniać w

dziecku poczucie własnej wartości i likwidować lęk przed mówieniem.

8) ZASADA WSPÓŁPRACY Z NAJBLIŻSZYM OTOCZENIEM- rodzice maja

prawo do informacji dotyczących zdiagnozowanych zaburzeń, programu i

sposobu terapii oraz przewidywanych efektów.

13


VI. EWALUACJA

Przedmiotem ewaluacji będą następujące obszary:

Praca logopedy

Współpraca pomiędzy logopedą a nauczycielami

Badanie dzieci we wrześniu przez cały okres trwania programu

Badanie współpracy z rodzicami

Ewaluacja przeprowadzona zostanie w następujących etapach:

I. Dotycząca rodziców i nauczycieli:

- we wrześniu 214 r.,

– we wrześniu 2015 r. ;

- w maju 2016 r. ;

II. Dotycząca dzieci:

- we wrześniu 2014 r.;

- we wrześniu 2015 r.;

- w maju 2016 r.;

Pierwszy etap

ewaluacja cząstkowa- nakierowana na dziecko będzie dotyczyła

dziecka, a mianowicie zmian jakie wystąpiły w odniesieniu do

wczesnego etapu diagnozy, nad którymi będzie odbywała się

praca w grupach w ciągu zaplanowanego okresu, m.in.:

rozumienie ciągów przyczynowo – skutkowych, kinestezja

artykulacyjna, słuch fonematyczny, prawidłowy tor oddechowy.

Badanie będzie się odbywało w formie zabawy terapeutycznej –

diagnozującej

ewaluacja cząstkowa- nakierowana na rodziców - będzie badała

ich wiedzę i umiejętności pracy z dzieckiem w zakresie

„profilaktyki domowej”

ewaluacja cząstkowa- nakierowana na grono pedagogiczne –

będzie dotyczyła współpracy w realizacji celów programu

14


Drugi etap - ewaluacja całościowa- będzie polegała na przebadaniu

wszystkich dzieci Kartą Badania Mowy. Wszystkie dzieci zostaną podzielone na 2

grupy, pierwszą grupę będą stanowiły dzieci uczestniczące w programie więcej niż 2

lata, a drugą te, które uczestniczyły w programie przynajmniej rok. Przeanalizowane

zostaną wnioski z ewaluacji cząstkowych. Szczegółowo przeanalizowana zostanie

również praca logopedy i nauczycieli oraz przygotowanie placówki do realizacji

programu.

X.PLANOWANE EFEKTY Przedstawiony Program Profilaktyki Logopedycznej zakłada, że w wyniku

podjętych działań:

Dziecko:

Chętnie uczestniczy w prowadzonych zajęciach;

Ćwiczy w grupie;

Koncentruje się na wykonywanym zadaniu, ćwiczeniu;

Ma sprawny aparat artykulacyjny;

Poprawia się jego stan mowy lub wymowy;

Ma wzbogacony słownik czynny;

Wypowiada się poprawnie zdaniami złożonymi;

Sprawnie komunikuje się z otoczeniem i nie przejawia logofobii

(lęku przed mówieniem);

Rodzic:

Zna przyczyny określonych wad wymowy i zaburzeń mowy;

Wie jak i stara się pomóc swojemu dziecku – pracując z nim w

domu;

Akceptuje swoje dziecko;

Przeciwdziała utrwalaniu się nieprawidłowych nawyków

utrudniających prawidłowy rozwój mowy;

Współpracuje z logopedą i nauczycielami;

15


Współpracuje z innymi specjalistami, gdy występuje taka

konieczność;

Nauczyciel:

Prowadzi obserwację swoich wychowanków i trafnie ocenia

poziom ich rozwoju;

Posiada wiedzę merytoryczną i praktyczną na temat pomocy

dziecku z trudnościami logopedycznymi;

Utrzymuje stały kontakt z logopedą;

Utrzymuje stały kontakt z rodzicami dziecka;

Uczestniczy w warsztatach organizowanych przez logopedę;

Stymuluje i wspiera rozwój werbalny swoich wychowanków;

16


VII. ZAKOŃCZENIE

Program Profilaktyki Logopedycznej powstał w związku ze wzrastającymi

problemami w zakresie prawidłowego rozwoju mowy i własnym doświadczeniami

zawodowymi autorki.

Jestem przekonana o roli profilaktyki logopedycznej w skutecznym przezwyciężaniu

prostych wad wymowy i poprawy mowy u dzieci z zaburzeniami mowy. Zdaję sobie

również sprawę z dużych możliwości oddziaływania na mowę dzieci w wieku

przedszkolnym i na świadomość rodziców w tym zakresie.

Głównym założeniem programu jest stymulowanie i wspomaganie rozwoju

mowy dzieci w wieku przedszkolnym. Istotnym elementem programu jest też

zaangażowanie w jego realizację nauczycieli i rodziców dziecka.

Dużym atutem wydaje się fakt, iż autorka programu jest zatrudniona w

placówce jako nauczyciel i poza zajęciami grupowymi odbywającymi się 2 razy w

miesiącu, będzie wprowadzała ćwiczenia logopedyczne podczas zajęć dydaktycznych.

Obecność logopedy na miejscu wpłynie pozytywnie na ściślejszą współpracę z

nauczycielami w poszczególnych grupach przedszkolnych.

Grupowa profilaktyka logopedyczna nigdy nie zastąpi indywidualnej terapii

logopedycznej, ale jest propozycją wielokierunkowej koncepcji oddziaływania na

dzieci.

Proponowane zagadnienia i treści zawarte w programie zostały skorelowane z

Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego (w oparciu o rozporządzenie

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17).

17


VIII. Załączniki:

Załącznik nr 1: Ankieta dla rodziców

Załącznik nr 2: Ankieta dla nauczycieli

Załącznik nr 3: Karta Badania Przesiewowego (dla 3,4,5,6 latków) wg Demel

Załącznik nr 4: Karta Wywiadu Logopedycznego – własnego autorstwa

Załącznik nr 1Ankieta dla rodziców

18


1. Czy celowe jest prowadzenie w przedszkolu zajęć z profilaktyki logopedycznej?

............................................................................................................................

2. Czy współpracują państwo z logopedą? Na czym polega ta współpraca?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Czy częstotliwość zajęć grupowych logopedycznych jest wystarczająca? (propozycje)

…………………………………………………………………………………

4. Czy dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach?…………………………………………………………………………………

5. Jakie formy pracy podobają się dzieciom najbardziej?........................................................................................................................................................................................................................................................

6. Czy dostrzegają Państwo efekty pracy logopedycznej? Jakie?................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

7. Czy można zauważyć wpływ realizowanego projektu programu logopedycznego na zachowanie dziecka? Jaki? …………………………….........................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10. Czy należy kontynuować realizację programu pracy logopedycznej w przedszkolu ? Dlaczego? …………………………………………….......................…………………………………………………………………………………

11.Co należałoby zmienić w programie? ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Dziękujemy za wypełnienie ankiety!

Załącznik nr 2

19


Ankieta dla nauczycieli

1. Czy w przedszkolu organizuje się opiekę logopedyczną? W jaki sposób?........................................................................................................................................................................................................................................................2. Jak ocenia Pani potrzeby przedszkola w tym zakresie?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. Czy zna Pani założenia „Projektu Programu Profilaktyki Logopedycznej”?

Tak - Nie............................................................................................................................4. Czy zaproponowane w projekcie ćwiczenia logopedyczne znalazły

zastosowanie w codziennej pracy z dziećmi? Tak - NieW jaki sposób? ....…………………………………………………….....................................................................................................................................5. Jakie ćwiczenia stosowała Pani na zajęciach z dziećmi? Proszę podkreślić.- ćwiczenia oddechowe,- logorytmiczne,- dzwiękonaśladowcze,- usprawniające narządy mowy,- ćwiczenia funkcji słuchowych i wzrokowych,- inne ( jakie?) ................................................................................................................................................................................................................................6. Czy dostrzegają Państwo efekty pracy logopedycznej? Jakie?....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................7. Jak przebiega współpraca z logopedą?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………8. W jakim zakresie współpracowała Pani w ramach realizacji projektu? …………………………………………............................................................…………………………………………………………………………………...........................................................................................................................

………………………………………………………………………………………………..

Dziękujemy za wypełnienie ankiety!

Załącznik nr 3

20


BADANIE MOWY (WG G. DEMEL):

1. Samogłoski:

ustne – a, o, e, u, i, y nosowe- ą, ę

2. Spółgłoski:

dwuwargowe:

p = b= m= pi= bi= mi=

wargowo-zębowe:

f= fi= w= wi=

przedniojęzykowo-zębowe:

t= d= n= s= z= c= dz=

przedniojęzykowo-dziąsłowe:

sz= ż= cz= dż= r= l=

środkowojęzykowe:

ś= ź= ć= dź= ń= j= ki= gi=

tylnojęzykowe:

k= g= ch=

3.Powtarzanie sylab................................................................................................................................................

4. Powtarzanie wyrazów i zdań...............................................................................................................................

5. Formy gramatyczne..............................................................................................................................................

6. Słownictwo.............................................................................................................................................................

7. Tempo mowy..........................................................................................................................................................

8. Głos (cichy, głośny, ochrypły, nosowy)................................................................................................................

9. Oddech (krótki, przerywany, prawidłowy).........................................................................................................

10. Słuch (normalny, osłabiony)...............................................................................................................................

11. Sprawność narządów artykulacyjnych (język, wędzidełko)............................................................................

12. Wargi.....................................................................................................................................................................

13. Podniebienie (wysoko wysklepione, niskie, rozszczep).....................................................................................

14. Zgryz......................................................................................................................................................................

ARKUSZ BADANIA PRZESIEWOWEGO

21


Imię i nazwisko ...........................................

Data urodzenia ............................................

Wiek badanego ...........................................

Nazwa i adres placówki oświatowej lub medycznej ...................................................................

WYNIKI BADANIA

zakresy badania objawy zaburzeń ocena

Rozumienie poleceń słownych

Zdolność wypowiadania się

Prawidłowość wymawiania dźwięków mowy i wyrazów

Budowa i sprawność aparatu artykulacyjnego

WNIOSEK KOŃCOWY:

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

........................................................... (Imię i nazwisko osoby badającej)

..................................... ..........................................................(Data badania) (Zawód osoby badającej)

22


PRZEBIEG BADANIA PRZESIEWOWEGO 5 i 6 – latków

I. ROZUMIENIE POLECEŃ SŁOWNYCH Pokaż mi obrazek przedstawiający tort? Jakiego koloru jest serduszko? Pokaż mi samochód koloru żółtego? przyimki

II. ZDOLNOŚĆ WYPOWIADANIA SIĘ Analiza pkt. I. Wybierz kilka obrazków i powiedz co kto robi pełnymi zdaniami?

III. PRAWIDŁOWOŚĆ WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW

Samogłoski – plansza 10 Spółgłoski dwuwargowe – plansza 7 Spółgłoski wargowo zębowe –plansza 6 Spółgłoski przedniojęzykowo – zębowe – plansza 8, 2 Spółgłoski przedniojęzykowo – dziąsłowe – plansza 1, 9, 4 Spółgłoski środkowojęzykowe – plansza 3 Spółgłoski tylnojęzykowe – plansza 5 Słuch fonematyczny – plansza 12

IV. BUDOWA I SPRAWNOŚĆ APARATU ARTYKULACYJNEGO

Cmokanie Nadymanie policzków Wysuwanie i chowanie języka Szerokie otwieranie warg „uśmiech” unoszenie języka kląskanie oblizywanie językiem warg przy wargach szeroko otwartych

23


PRZEBIEG BADANIA PRZESIEWOWEGO 4 - latków

V. ROZUMIENIE POLECEŃ SŁOWNYCH Pokaż mi obrazek przedstawiający tort? Jakiego koloru jest serduszko? Pokaż mi samochód koloru żółtego? Gra w karty

VI. ZDOLNOŚĆ WYPOWIADANIA SIĘ Analiza pkt. I. Wybierz kilka obrazków i powiedz co kto robi pełnymi zdaniami?

VII. PRAWIDŁOWOŚĆ WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW

Samogłoski – plansza 10 Spółgłoski dwuwargowe – plansza 7 Spółgłoski wargowo zębowe –plansza 6 Spółgłoski przedniojęzykowo – zębowe – plansza 8, 2 Spółgłoski przedniojęzykowo – dziąsłowe – plansza 9 (głoska: l) Spółgłoski środkowojęzykowe – plansza 3 Spółgłoski tylnojęzykowe – plansza 5

VIII. BUDOWA I SPRAWNOŚĆ APARATU ARTYKULACYJNEGO


24


PRZEBIEG BADANIA PRZESIEWOWEGO 3 - latków

IX. ROZUMIENIE POLECEŃ SŁOWNYCH Pokaż mi obrazek przedstawiający tort? Jakiego koloru jest serduszko? Pokaż mi samochód koloru żółtego? Gra w karty

X. ZDOLNOŚĆ WYPOWIADANIA SIĘ Analiza pkt. I.

XI. PRAWIDŁOWOŚĆ WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW

Samogłoski – plansza 10 Spółgłoski dwuwargowe – plansza 7 Spółgłoski wargowo zębowe –plansza 6 Spółgłoski przedniojęzykowo – zębowe – plansza 8, 2- wybrane Spółgłoski przedniojęzykowo – dziąsłowe – plansza 9 (głoska: l) Spółgłoski środkowojęzykowe – plansza 3 Spółgłoski tylnojęzykowe – plansza 5

XII. BUDOWA I SPRAWNOŚĆ APARATU ARTYKULACYJNEGO


Załącznik nr 4

25


26


27


28


IX. Literatura

Bibliografia:

1. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. Warszawa, 1998,

WSiP

2. Chmielewska E. ,Zabawy logopedyczne i nie tylko. Kielce, 2001, MAC

3. Trempała J., Napierała- Harwas B., Psychologia rozwoju człowieka, redakcja.

Warszawa, 2001, PWN

3. Styczek I., Logopedia, Warszawa 1978. PWN

4. Stecko E., Wczesne rozpoznawanie i leczenie zaburzeń mowy. Lublin, 1991.

Wydawnictwo Polskiej Fundacji Zaburzeń Mowy

5. Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa

1973, PWN

6. Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy. Warszawa 1992, Wydawnictwa

Szkolne i Pedagogiczne.

29

wstĘpappdata.przedszkolowo.pl/publications/news/eb04a42987708... · web vieww rozwoju mowy...

Documents