www.somuncubaba.net 2007 001 0075 musiki saglik

8/14/2019 Www.somuncubaba.net 2007 001 0075 Musiki Saglik

1/4

Musik ve Salk

M

usiknin salk zerindeki etkisi, asrlardr

insanlarn ve bilim adamlarnn ilgisini ek-mi ve aratrma konusu olmutur. Asrlar boyuncasren bu aratrmalar ve gnmzde modern tb-bn ortaya koyduu bilimsel almalar, musiknininsan sal zerinde etkili olduunu ortaya koy-mutur. Bu konu zerinde nazari ve ameli al-malar btn dnyada devam etmektedir.

yi yaplan ve icra edilen, insan ruhunu oka-yan, saran musik eserlerinin, insan sal zerin-deki olumlu etkilerini kullanarak musik ile tedavi

yntemleri ortaya konmu ve bu alanda alma-lar yaplmtr. Musik ile tedavinin tarihi pek eskidnemlere dayanmaktadr. Eski kutsal metinlerdeHz. Davud Peygamberin daha ocuk yata gzelsesi ile ne kavutuu ve Mezmur okuyarak bir trsaz olan mizmar ald bilinmektedir. Eski Yunandnrleri, musiknin ahlak zerindeki olumlu veolumsuz (kt musiknin olumsuz etkisinin olduuda bilimsel bir gerektir.) etkilerini aklamlardr.

Eski Yunanda nitelikli musiknin icras devle-

tin grevleri arasnda saylrd. yi yaplm beste-ler kutsal saylrd. Bu besteler zerinde en kkbir deiiklik yaplmasna izin verilmezdi. Musikhayatn her alannda byk bir etkiye sahipti. Ni-telikli bir musiknin devlet eliyle korunmas ve kul-lanlmasnn, gnmzde mzik kltrmznyozlatrlmamas iin alan bizlere, bu konudasorumluluk sahibi kimselere ve lke idaresindeolanlara nemli mesajlar vermesi gerektiini hatr-latmak istiyorum.

M.. 6. asrda yaayan byk Yunan filozo-fu ve matematikisi Pythagoras musik alannda

KltrDr. Fazl ARSLAN

Somuncu Baba

Minyatr:N

ilSar/Dr-ifadaMzikleTedavi


2/4

yapt bilimsel almalar yannda umutsuzluaden kimseleri veya abuk fkelenen insanlar be-lirli melodilerle tedavi yntemlerini aratrmtr. Buyndeki almalar, Hippocrates ve Aristoteles deyapmtr. Yaplan aratrmalar, Eski Roma, Msr,

Mezopotamya, Hint uygarlklaryla, in ve Japonkltrlerinde de musiknin tedavi edici yn ze-rinde almalar yapldn ortaya koymutur. r-nein nl in bilgini Konfys, musikye eitimve ahlak arac olarak byk nem vermi, musik-nin olumlu etkisinden yararlanmak iin almalaryapmtr. Konfyse gre musik insanlar arasilikileri dzeltir, gzleri parlak, kulaklar keskinklar. Kann hareketini teskin eder. u mehur ve-cizenin sahibi de Konfystr: Bir milletin m-

zii bozulduysa, ondan nce o milletin ok eyininbozulduuna hkmetmek gerekir. O, bu sz ilemusik ile ahlak ve milli kimlik arasndaki ilikininnemine iaret etmektedir.

slm medeniyeti tarihinde, musiknin sala,insan psikolojisine etkileri zerinde nemli bilimselalmalara imza atan bilginler vardr. Bu bilginlerinbirou musiknin hem nazariyesi ile hem de icra-s ile ilgilenmilerdir. Byk slm bilgini ve hekimiEbubekir er-Rz, (. 932) Frb (. 950) ve bn-i

Sina (. 1037) bu isimlerden sadece birkadr. Ebu-bekir er-RzMelankolik hasta, balk tutma veyaavlanma gibi elenceli ilerden biri ile uramaldr.Mmknse eitli oyunlara altrlmal, huyunu vedavranlarn beendii kimse ile buluup grme-li, dostluk kurmaldr. Musik renmeli, retmeli,zellikle gzel sesle okunan arklar dinlemelidir.sz ile gzel sesin ve musiknin nemine iaret et-mitir. Frb de yazd muhteem eseri Kitbul-Muskal-Kebr inde daha ziyade musiknin mate-matii ve ses fizii ile ilgili bilgiler verse de musiknininsan psikolojisi zerindeki etkilerine de yer vermive musiknin tedavi edici zelliine iaret etmitir.bn Sina ise Kitabu-ifa adl eserinin bir bl-mn musikye ayrm ve musiknin tpta oyna-d rol u szleri ile ifade etmitir: Tedavinin eniyi ve en etkili yollarndan biri hastann akl ve ruh

glerini artrmak, ona hastalkla daha iyi mcadeleiin cesaret vermek, hastann evresini sevimli hale

getirmek, ona en iyi musikyi dinletmek ve onu sev-dii insanlarla bir araya getirmektir. Seluklularda

ve Osmanllarda musik ile tedavi byk ldebu byk bilginin ortaya koyduklar temel ilke-

Ocak / 2007


3/4

ler zerinde gelitirilmitir. slmbilginlerinin bu grlerinin ortaknoktas musiknin tedavi srecin-de insana moral psikolojik destekverdii ynndedir. Zira tedavidehastalarn psikolojik durumlarnniyiletirilmesi hastalkla mcadele-de nemli bir etkendir.

slm bilginlerinin teorik al-malarn deerlendiren eslafmzmusikyi hastalklarn tedavisindeasrlar nce kullanmlardr. Aklhastalarnn Avrupada tbbi teda-viye layk grlmeyip yakld bir

devirde, musik ile ruh ve dierhastalklara mptela olanlarn te-davisi iin planlanan EdirnedekiII. Bayezid Hastanesi asrlar sonra

yaplan hastane mimarilerine ktutmutur. Bu hastanede hastalara

musiknin nasl icra edildii Evliyaelebi tarafndan detayl bir e-kilde anlatlmaktadr. Bunun gibiam, Amasya, Sivas, Kayseri veBursa gibi nemli merkezlerde

hastaneler bnyesinde musiki ileterapi seanslar icra edilmitir.

Bu noktada vurgulanmas ge-reken nemli bir nokta udur: s-lm Medeniyeti tarihinde zellikletasavvuf ekol mensuplar musikile nemli lde ilgilenmi, ruhsalynden faydasna inanm ve bunusavunmulardr. Gnmzde debirok tarikat bnyesinde musik-nin yaygn bir ekilde kullanlmasbunun ak bir gstergesidir.

Gnmzdeki almalara ge-meden nce hangi hastalklar iinhangi makamn daha etkili oldu-

unu ksaca hatrlatmak istiyorum.Tarih boyunca bu konuda yaplanalmalar; Rast makamnn felli-lere, Irakn sersemlik ve arpntya,Rehavnin ba arsna, Bzrkn

ateli hastalklara, Zengleninkalp hastalklarna, Hicazn idrar

zorluuna, Buselikin kulunca vebel arlarna, Ukn kalp vemide hastalklarna ve stmaya iyigeldiini ortaya koymutur.

Gnmzde musiki ile tedavibirok lkede tp faklteleri bn-yesinde uygulanmaktadr. Dn-

yaca nl kalp cerrah Mehmet

z lm korkusu yznden kalpameliyatlarnda lm vakalarnnokluunu belirtirken eski Trkle-rin mzik terapisi uygulamalarnnrnek melodilerinden hazrlanmCDler dinletilmesiyle lm vaka-larnn azaldn ve tedavide baar

salandn sylemektedir.

lkemizde Trk Musiksi-ni Aratrma ve Tantma Grubu

(TMATA) musik ile tedavi yn-temleri zerindeki almalarnpsikiyatristler destei ile srdr-mektedir. Yard. Do. Dr. RahmiOru Gvenin organize ettii bugrup, yurt iinde ve yurt dndakonser ve seminerlerle musikninifa veren yann dnyaya tantma-ya almaktadr. Yine Trk TedaviMusiksi Uygulama ve Aratrma

Grubu (TTEM) T Konserva-

tuvar blm mezunu ve TrkTedavi Musiksi alannda uzman-lam akademisyenlerden oluu-yor. Psikiyatrist ve ayn zamandamzisyen Dr. Adnan oban koor-dinatrlnde ve Prof. Dr. Nev-

zat Tarhann desteiyle mzikeliinde tedavi seanslar uygulan-maktadr. Adnan oban, izofre-ni hastalarndan bir koro kurmu

konserler vermitir. Kendisi, korofaaliyetinden nce, koristlerininMinyatr: A. Sheyl nver bn-i Sn

62 Somuncu Baba


4/4

iki bklm durduunu ve srekliyere baktn ancak almalar so-nucu 400 kiiye konser verir halegelmelerini mthi bir gelime

olarak nitelemektedir. KendisininMzikterapi adl bir de kitabmevcuttur. Merhum Prof. Dr.

Ayhan Songarn Cerrahpaa TpFakltesi Psikiyatri Anabilim Dalbnyesinde kurduu Etnomziko-loji Merkezindeki mzikle terapifaaliyetleri rencileri tarafndandevam ettirilmektedir.

Yaplan btn almalar, nite-

likli musiknin insan ruh ve bedensal zerinde olumlu etkileriolduunu gstermektedir. Bu du-rum kanlmaz olarak, iddet veehvete ynelten, maneviyat vesalktan uzak mziklerin insannbeden ve ruh salna zarar ve-recei sonucunu dourmaktadr.Oru Gven sk sk; gnmz-deki yksek volml elektronikmzik, arabesk ve taverna mzikakmlarnn insanda hem ruh,hem de fiziksel olarak menfi te-sirler meydana getirdiini vurgula-maktadr. Dolaysyla gnmzdekendisine ve kltrne yoz bir nes-lin nereden ve nasl neet ettiinianlamak zor deildir. Bir lkedehakim olan musik, lke insannnkltrne, tabiatna ters ise, dorumusikinin dinletilmesi ve retil-

mesi konusunda bir eyler yapl-myorsa Konfysn yukarda

zikrettiimiz szndeki mukaddersonun vukuu kanlmazdr.

Gerekten milletimiz bugnkendi musiksinden yoksun kal-mtr. Kendi kltrel deerlerin-den ve mziinden uzaklatkada hayat anlamszlam, ruhsuz-lam, monotonlam ve keyifsiz-lemitir. Birok insani deer kay-bolmu ve kaybolmak zeredir.Bunda sanattan, estetikten vemusikden uzak kalmzn etkisibyktr. Dini kltrden, sana-t ahlaktan ayramayz. Kltr ve

sanatmz dinimizden g alyor.Dini deerlerimiz sanat, edebiyatve kltrel eserlerimizle korunu-yor. Kltr ve sanatndan bhaberbir dindar dnebilir miyiz? Evetyara kanyor ve kan kaybediyo-ruz. Kan kaybettike de yabanckltrlerin saldrlarna kar kltrbnyemiz dirensiz kalyor.

Bu vahim durumu ortadan kal-

drmak iin neler yapabiliriz? n-celikle dilimizi korumamz, onunksrlatrlmasna engel olmamzgerekmektedir. Bunun iin bizlerdilimizi iyi renmeli ve iyi kul-lanmalyz. nk dil bozulursatoplumun dnme yeteneinde,duygu dnyasnda, iletiiminde,hogr ve tevazu anlaynda,mzikal baarsnda bir gerilemeve k yaanacaktr. Bir Dede

Efendi, bir Yesari Asm Arsoy ar-

ksnn szleri ile gnmz mzikpiyasasndaki eserlerin szlerinibir kada yazp e zamanl olarakokumay tavsiye ediyorum.

Konudan fazla uzaklamamakiin ksaca, ilgililere u sorular so-rarak bitirmek istiyorum:

Szleri iddet dolu ve dinle-yenleri ehvete ynelten, yksekvolml, bol grltl elektronikmzikleri yaygnlatrarak ruhensalam bir nesil nasl yetitirebili-riz?

Kendi z musikmizi lke in-

sanna retmek ve dinletmekiin bu iin sevdallar ve lkeninistikbalinden sorumluluk duyanlarne kadar almaktalar? lkemi-

zin ileri gelenlerine bu defalarcahatrlatlmasna ramen bir kezde biz syleyelim. Byklerimizincenaze merasimlerinde Chopinincenaze marn almak zorundamyz? Okullarmzn zillerindenmilyonlarca yavrumuzun bellekle-

rine nemli Trk Musikisi ezgileri-ni kaydedemez miydik?

ocuklarmza dinlettiimizmziin ne olduuna bakyormuyuz? Onlar bu konuda doruynlendirebiliyor muyuz? Bes-tekrlarmz yeterince tantabi-liyor muyuz? Asrlardr lkemizbata olmak zere btn slmdnyasnn byk bir vecd ile

okuduu Segh Tekbir ve Salt-mmiyyenin byk bestekrn(Buhrizde Mustafa Itr Efendi)yavrularmza retemedik. Dahane sylenir bilmem.

Bir ilede on okula bir mzikretmeninin dt lkemizdeocuklarmza hangi mzii ne ka-dar reteceiz?

Soralm, dnelim ve artk bireyler yapalm.

Hat: Ahmet Topalolu KolleksiyonundanSz: Yahya Kemal

ok insan anlayamaz eski msikmizdenVe andan anlamayan bir ey anlamaz bizden

63Ocak / 2007

www.somuncubaba.net 2007 001 0075 musiki saglik

Documents