wymagania edukacyjne z języka polskiegomysp.edu.pl/docs/pso/ja.pdf · bajki • z pomocą...
TRANSCRIPT
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
1
Wymagania edukacyjne z języka polskiego
klas 4 - 7 szkoły podstawowej
Program: „Między nami” - program nauczania języka polskiego w klasach 4 – 8 szkoły podstawowej:
J. Piasta-Siechowicz, A. Łuczak, A. Murdzek, E. Prylińska
Wymagania edukacyjne
1. Stosuje się dwa poziomy wymagań: podstawowy i ponadpodstawowy.
2. Wymagania ponadpodstawowe zawierają w sobie wymagania podstawowe. Aby zaliczyć poziom
ponadpodstawowy należy najpierw zaliczyć poziom podstawowy.
Wymagania programowe, wg których nauczyciel będzie planował zajęcia oraz oceniał osiągnięcia
uczniów i skuteczność własnej pracy wynikają z podstawy programowej, programu nauczania i
oparte są na dwustopniowym systemie wymagań taksonomii celów nauczania B. Niemierki.
WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE
Zawierają treści:
- najważniejsze w uczeniu się danego
przedmiotu,
- możliwe do opanowania przez wszystkich
uczniów,
- często powtarzające się w procesie
nauczania,
- proste, uniwersalne umiejętności z zakresu
nauczania języka polskiego.
Zawierają treści:
- złożone, mniej przystępne niż zaliczone do
podstawowych wymagań,
- wymagające korzystania z różnych źródeł,
- umożliwiające rozwiązywanie problemów,
- pozwalające łączyć wiedzę z różnych
przedmiotów i dziedzin.
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
2
Analiza i interpretowanie tekstów
KLASA IV Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
Analiza
i interpretowanie
tekstów
UCZEŃ:
• mówi o swoich reakcjach czytelniczych oraz
nazywa je
• identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi z
pomocą nauczyciela
• z pomocą nauczyciela określa i nazywa
elementy świata przedstawionego w utworze
epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia
• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne,
przede wszystkim w baśniach i legendach oraz
prozie realistycznej
• wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji
• z pomocą nauczyciela nazywa środki
stylistyczne, takie jak porównanie, przenośnia,
epitet
• odróżnia autora od osoby mówiącej
w utworze literackim
• zna pojęcia: wers, strofa, rym, refren
• wie, jaką funkcję pełnią akapit w tekście
• nazywa elementy świata przedstawionego w
utworze epickim, przede wszystkim w baśni i
legendzie oraz prozie realistycznej
• z pomocą nauczyciela opowiada o
wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność
zdarzeń
• z pomocą nauczyciela wskazuje dialog w
tekście
• z pomocą nauczyciela potrafi zidentyfikować
baśń, legendę, hymn
• wskazuje typowe dla komiksu cechy
• wyodrębnia film i spektakl spośród innych
przekazów i tekstów kultury
• odczytuje sens utworów na poziomie
semantycznym (dosłownym); odczytuje morał
bajki
• z pomocą nauczyciela formułuje własny sąd o
postaciach i zdarzeniach
Ponadto UCZEŃ:
• nazywa i uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
• samodzielnie identyfikuje nadawcę i odbiorcę
wypowiedzi
• analizuje oraz objaśnia funkcję elementów
świata przedstawionego w utworze epickim,
takich jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia
• wskazuje i wyjaśnia elementy realistyczne
i fantastyczne, przede wszystkim w baśniach
i legendach oraz prozie realistycznej
• wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji
• wskazuje tekście środki stylistyczne, takie jak
porównanie, przenośnia, epitet
• odróżnia autora od osoby mówiącej
w utworze literackim, wskazuje narratora w
utworach epickich
• wskazuje w tekście wers, strofę, rym, refren
• rozumie funkcję akapitu jako logicznie
wyodrębnionej całości w tekście
• nazywa i omawia elementy świata
przedstawionego w utworze epickim, przede
wszystkim w baśni i legendzie oraz prozie
realistycznej
• opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala
kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną
zależność
• samodzielnie wskazuje dialog w tekście
• samodzielnie identyfikuje baśń, legendę, hymn
• charakteryzuje komiks jako tekst kultury,
wskazuje typowe dla niego cechy
• rozumie swoistość tekstów kultury
przynależnych do literatury, teatru, filmu,
muzyki, sztuk plastycznych i audiowizualnych
• odczytuje przesłanie utworu, a
w szczególności pouczenie w bajce
• wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
3
• przypisuje cechy bohaterom i z pomocą
nauczyciela ocenia ich postawy w odniesieniu
do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść,
przyjaźń – wrogość, prawdomówność –
nieszczerość
• odczytuje sens utworów na poziomie
semantycznym (dosłownym)
• charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich
postawy odnoszące się do takich wartości, jak
miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość,
prawdomówność –nieszczerość
• dokonuje odczytania tekstów przez przekład
intersemiotyczny
KLASA V Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
Analiza
i interpretowanie
tekstów
Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• nazywa swoje reakcje czytelnicze
i przywołuje elementy świata przedstawionego,
które je wywołują
• potrafi zidentyfikować tekst jako komunikat; z
pomocą nauczyciela rozróżnia typy
komunikatu: informacyjny, literacki,
reklamowy, ikoniczny
• z pomocą nauczyciela wskazuje elementy
realistyczne i fantastyczne w mitach, bajkach,
noweli, dzienniku i pamiętniku
• z pomocą nauczyciela nazywa środki
stylistyczne, takie jak wyraz
dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie,
zdrobnienie, zgrubienie
• z pomocą nauczyciela charakteryzuje osobę
mówiącą (narratora i podmiot liryczny) na
podstawie jej wypowiedzi
• z pomocą nauczyciela wyodrębnia elementy
tworzące rytm w utworze lirycznym
• z pomocą nauczyciela wyodrębnia w utworze
epickim wydarzenia układające się w wątki,
wskazuje wątek główny oraz wątki poboczne, a
także potrafi wskazać bohaterów głównych i
drugoplanowych
• z pomocą nauczyciela wskazuje różnice
pomiędzy dialogiem a monologiem
• z pomocą nauczyciela potrafi zidentyfikować
mit, bajkę, nowelę, opowiadanie, dziennik
• z pomocą nauczyciela wskazuje typowe cechy
dla mitu, bajki, noweli, dziennika i pamiętnika
• wyodrębnia spektakl teatralny spośród innych
przekazów, z pomocą nauczyciela nazywa
elementy charakterystyczne dla dzieła
teatralnego, zna pojęcia: gra aktorska,
dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja,
scena, widownia, próba
• z pomocą nauczyciela potrafi określić zadania
członków ekipy filmowej oraz wymienić etapy
powstawania filmu, zna pojęcie adaptacji
filmowej
Ponadto UCZEŃ:
• konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi
odbiorcami
• rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,
literacki, reklamowy, ikoniczny
• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne
w mitach, bajkach, noweli, dzienniku i
pamiętniku
• wskazuje w tekście środki stylistyczne, takie
jak wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie,
ożywienie, zdrobnienie, zgrubienie
• samodzielnie charakteryzuje osobę mówiącą
(narratora i podmiot liryczny) na podstawie jej
wypowiedzi
• omawia elementy tworzące rytm w utworze
lirycznym
• wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia
układające się w wątki, wskazuje i omawia
wątek główny oraz wątki poboczne, wskazuje
w utworze bohaterów głównych i
drugoplanowych
• odróżnia dialog od monologu
• samodzielnie identyfikuje mit, bajkę, nowelę,
opowiadanie, dziennik
• charakteryzuje mit, bajkę, nowelę, dziennik i
pamiętnik i wskazuje typowe dla nich cechy
• wyodrębnia spektakl teatralny spośród innych
przekazów, nazywa elementy charakterystyczne
dla dzieła teatralnego, zna pojęcia: gra aktorska,
dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja,
scena, widownia, próba, reżyseria, scenariusz,
charakteryzacja
• określa zadania członków ekipy filmowej, zna
etapy powstawania filmu, rozumie pojęcie
adaptacji filmowej
• określa zadania twórców dzieła teatralnego –
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
4
• potrafi wymienić twórców dzieła teatralnego –
aktora, reżysera, dekoratora, choreografa,
suflera, reżysera dźwięku, reżysera światła
• zna pojęcie: adaptacja filmowa; z pomocą
odczytuje właściwe informacje o
przedstawieniu z programu i afisza teatralnego
• z pomocą nauczyciela wskazuje w przekazie
elementy o charakterze emocjonalnym
i perswazyjnym
• z pomocą nauczyciela przedstawia własne
rozumienie bajki
• z pomocą nauczyciela omawia sytuację
bohaterów utworu odnosząc się do swoich
doświadczeń
• z pomocą nauczyciele wyszukuje odniesienia
treści tekstów kultury do własnego
doświadczenia
• ukierunkowany przez nauczyciela odbiera
filmy, koncerty, spektakle, programy radiowe i
telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci i
młodzieży
•
aktora, reżysera, dekoratora, choreografa,
suflera, reżysera dźwięku, reżysera światła
• rozumie pojęcie adaptacji teatralnej; odczytuje
informacje o przedstawieniu
z programu i afisza teatralnego
• dostrzega w przekazie elementy o charakterze
emocjonalnym i perswazyjnym
• przedstawia własne rozumienie bajki
• konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi
doświadczeniami
• odnosi treści tekstów kultury do własnego
doświadczenia
• świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty,
spektakle, programy radiowe i telewizyjne,
zwłaszcza adresowane do dzieci i młodzieży
KLASA VI Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
Analiza
i interpretowanie
tekstów
Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• z pomocą nauczyciela dokonuje porównań
swoich wrażeń związanych z odbiorem tekstów
• z pomocą nauczyciela rozróżnia i wskazuje
środki perswazji
• wskazuje elementy realistyczne i fantastyczne
przypowieści, opowiadaniu, powieści, utworach
fantasy;
• z pomocą nauczyciela nazywa środki
stylistyczne, takie jak apostrofa, anafora,
pytanie retoryczne, powtórzenie
• z pomocą nauczyciela określa zależności
między zastosowanymi w utworze środkami
stylistycznymi a treścią
• potrafi wskazać z pomocą nauczyciela
zależność osoby mówiącej (narratora, podmiotu
lirycznego) i świata ukazanego
w utworze;
• z pomocą nauczyciela określa typ narracji
(pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa)
• wskazuje elementy tworzące rytm
• zna terminy: wiersz rymowany i nierymowany
(biały)
• z pomocą nauczyciela wyodrębnia części
Ponadto UCZEŃ:
• porównuje swoje reakcje wrażenia związane z
odbiorem tekstów
• rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie
ich funkcję
• rozpoznaje typowe elementy fikcji,
charakterystyczne dla poznanych gatunków, w
tym w prozie fantastycznonaukowej i utworach
fantasy
• wskazuje w tekście środki stylistyczne, takie
jak apostrofa, anafora, pytanie retoryczne,
powtórzenie
• dostrzega zależności między zastosowanymi w
utworze środkami stylistycznymi a treścią
• omawia zależność osoby mówiącej (narratora,
podmiotu lirycznego) i świata ukazanego
w utworze;
• posługuje się terminami: narracja
pierwszoosobowa, narracja trzecioosobowa
• omawia funkcje elementów rytmu
• posługuje się terminami: wiersz rymowany i
nierymowany (biały)
• omawia powiązania między częściami tekstu
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
5
(rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze
prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści,
oraz funkcje elementów konstrukcyjnych
utworu, w tym tytułu, podtytułu, motta, puenty,
punktu kulminacyjnego
• omawia akcję w utworze dramatycznym, z
pomocą nauczyciela wskazuje punkt
kulminacyjny oraz powiązania między
częściami utworu dramatycznego (akt, scena)
• z pomocą nauczyciela określa funkcje dialogu i
monologu w utworze
• z pomocą nauczyciela potrafi zidentyfikować
przypowieść, powieść i utwór dramatyczny oraz
odmiany powieści i opowiadania: obyczajowe,
przygodowe, detektywistyczne,
fantastycznonaukowe; wskazuje cechy
gatunkowe tych utworów
• z pomocą nauczyciela wskazuje typowe cechy
dla opowiadania, powieści
• potrafi wskazać programy informacyjne,
rozrywkowe, reklamy; z pomocą nauczyciela
nazywa ich tworzywo (obraz, dźwięk)
• wskazuje z pomocą nauczyciela elementy
dzieła filmowego i telewizyjnego oraz
wyodrębnia film spośród innych dziedzin
sztuki, z pomocą rozróżnia film animowany
i aktorski
• zna pojęcia z zakresu sztuki filmowej, np.
scena, plan
• z pomocą nauczyciela wskazuje różnice między
tekstem literackim a jego adaptacją
• z pomocą nauczyciela wskazuje sensy
przenośne w przypowieści
• ukierunkowany przez nauczyciela wykorzystuje
w interpretacji tekstów doświadczenia własne
oraz elementy wiedzy o kulturze
(rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze
prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści,
oraz omawia funkcje elementów
konstrukcyjnych utworu, w tym tytułu,
podtytułu, motta, puenty, punktu
kulminacyjnego
• omawia akcję w utworze dramatycznym,
wskazuje punkt kulminacyjny, rozumie
powiązania między częściami utworu
dramatycznego (akt, scena)
• rozumie ich funkcje dialogu i monologu w
utworze
• identyfikuje przypowieść, powieść i utwór
dramatyczny; rozpoznaje odmiany powieści i
opowiadania: obyczajowe, przygodowe,
detektywistyczne, fantastycznonaukowe;
omawia funkcję cech gatunkowych w tych
utworach
• charakteryzuje opowiadanie, powieść
przypowieść i wskazuje typowe dla nich cechy
• wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych
programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy;
nazywa ich tworzywo (obraz, dźwięk) i
dostrzega różnice między celem każdego
komunikatu
• samodzielnie wyodrębnia elementy dzieła
filmowego i telewizyjnego; wyodrębnia film
spośród innych dziedzin sztuki, rozróżnia film
animowany i aktorski
• posługuje się pojęciami z zakresu sztuki
filmowej, np. kadr, scena, plan
•
• wskazuje różnice między tekstem literackim a
jego adaptacją
• dostrzega sensy przenośne w przypowieści;
uzasadnia własne rozumienie utworu
• wykorzystuje w interpretacji tekstów
doświadczenia własne oraz elementy wiedzy o
kulturze
KLASA VII Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
Interpretacja tekstów
kultury i
wartościowanie
Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• odczytuje tekst literacki i inne dzieła sztuki (np.
obraz, rzeźba, grafika) na poziomie dosłownym,
na poziomie krytycznym z pomocą nauczyciela
i rówieśników określa temat utworu i poruszony
problem, odnosi się do wybranych kontekstów,
np. biograficznego, historycznego, kulturowego
z pomocą nauczyciela dostrzega aluzje
literackie oraz ukierunkowany próbuje
uzasadniać tego typu odczytania
• ukierunkowany przez nauczyciela posługuje się
pojęciami wartościującymi dotyczącymi
Ponadto UCZEŃ:
• podejmuje próby samodzielnego odczytania
różnych tekstów współczesnych
i dawnych na poziomie przenośnym, a w ich
odczytaniu odnosi się do różnych kontekstów
• dostrzega aluzje literackie i próbuje
samodzielnie uzasadniać tego typu odczytania
• sprawnie posługuje się pojęciami
wartościującymi dotyczącymi patriotyzmu,
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
6
patriotyzmu, nacjonalizmu, tolerancji, piękna,
brzydoty itp.
nacjonalizmu, tolerancji, piękna, brzydoty itp.
Odbiór tekstów kultury
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
kl. IV
kl.V
kl. VI
Uczeń:
• z pomocą nauczyciela identyfikuje
wypowiedź jako tekst informacyjny
• jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst
publicystyczny
•jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst
reklamowy
Uczeń:
• samodzielnie identyfikuje wypowiedź jako tekst
informacyjny
•jak wyżej, ponadto samodzielnie identyfikuje jako
tekst publicystyczny
•jak wyżej, ponadto identyfikuje jako tekst
publicystyczny, aktywnie uczestniczy w rozmowie na
zadany temat, wypowiada się przy użyciu zdań
złożonych
kl. IV
kl. V
Kl. VI
•przy pomocy nauczyciela wyszukuje w
tekście informacje wyrażone wprost i
pośrednio
•jak wyżej
•jak wyżej
• samodzielnie wyszukuje w tekście informacje
wyrażone wprost i pośrednio
•jak wyżej, ponadto tworzy spójne wypowiedzi
• jak wyżej, ponadto buduje zdania złożone
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•przy pomocy nauczyciela określa temat i
główną myśl utworu
•jak wyżej
•jak wyżej
•samodzielnie określa temat i główną myśl utworu
• jak wyżej, ponadto tworzy spójne, logiczne
wypowiedzi
•jak wyżej, ponadto argumentuje
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
• przy pomocy nauczyciela dostrzega relacje
między częściami wypowiedzi (np. tytuł,
wstęp, rozwinięcie, zakończenie), rozumie i
wykorzystuje rolę akapitów w tworzeniu
całości myślowej wypowiedzi
•jak wyżej
•jak wyżej
•samodzielnie dostrzega relacje między częściami
wypowiedzi (np. tytuł, wstęp, rozwinięcie,
zakończenie), rozumie i wykorzystuje rolę akapitów w
tworzeniu całości myślowej wypowiedzi
•jak wyżej, ponadto omawia powiązania między
częściami tekstu
•jak wyżej
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
• przy pomocy nauczyciela odróżnia w
tekście informacje ważne od drugorzędnych
•jak wyżej
•jak wyżej
• samodzielnie odróżnia w tekście informacje ważne od
drugorzędnych
•jak wyżej, ponadto dokonuje analizy elementów treści
i wyciąga własne wnioski
•jak wyżej, ponadto argumentuje
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•z pomocą nauczyciela odróżnia informacje o
faktach od opinii
• jak wyżej
•jak wyżej
• samodzielnie odróżnia informacje o faktach od opinii
•jak wyżej, ponadto odwołuje się do tekstu czytanego
•jak wyżej, ponadto buduje własny komentarz
Kl. IV
Kl. V
KL. VI
•charakteryzuje komiks jako tekst kultury,
wskazuje charakterystyczne dla niego cechy
•jak wyżej
•jak wyżej
• charakteryzuje komiks jako tekst kultury, wskazuje
charakterystyczne dla niego cechy, samodzielnie
tworzy komiks
•jak wyżej, ponadto przestrzega norm gramatycznych i
interpunkcyjnych
•jak wyżej
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
7
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•przy pomocy nauczyciela rozumie swoistość
tekstów przynależnych do literatury
•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość
tekstów przynależnych do sztuk plastycznych
•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość
tekstów przynależnych do teatru, filmu,
muzyki i sztuk audiowizualnych
• samodzielnie rozumie swoistość tekstów
przynależnych do literatury
•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość tekstów
przynależnych do sztuk plastycznych, argumentuje
•jak wyżej, ponadto rozumie swoistość tekstów
przynależnych do teatru, filmu, muzyki i sztuk
audiowizualnych, buduje wypowiedź bogatą pod
względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo i
kompozycyjnie
Kl. V
Kl. VI
• przy pomocy nauczyciela wyodrębnia
elementy składające się na spektakl
teatralny(gra aktorka, reżyseria, dekoracja,
charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty,
muzyka), wyodrębnia elementy dzieła
filmowego i telewizyjnego (scenariusz,
reżyseria, ujęcie, gra aktorska, muzyka)
•jak wyżej, ponadto wskazuje cechy
charakterystyczne przekazów
audiowizualnych(filmu, programu
informacyjnego, programu rozrywkowego)
•samodzielnie wyodrębnia elementy składające się na
spektakl teatralny(gra aktorka, reżyseria, dekoracja,
charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty, muzyka),
wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego
(scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska, muzyka)
•jak wyżej, ponadto wskazuje cechy charakterystyczne
przekazów audiowizualnych(filmu, programu
informacyjnego, programu rozrywkowego), posługuje
się pojęciami
Kl. V
Kl. VI
•rozumie, czym jest adaptacja utworu
literackiego(np. filmowa, sceniczna, radiowa)
•jak wyżej, ponadto wskazuje różnice między
tekstem literackim, a jego adaptacją
• rozumie, czym jest adaptacja utworu literackiego(np.
filmowa, sceniczna, radiowa), posługuje się pojęciami
•jak wyżej, ponadto wskazuje różnice między tekstem
literackim, a jego adaptacją, tworzy spójne, logiczne
wypowiedzi
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•odnosi treści tekstów kultury do własnego
doświadczenia
•jak wyżej
•jak wyżej
• samodzielnie odnosi treści tekstów kultury do
własnego doświadczenia
•jak wyżej, ponadto buduje komentarz
•jak wyżej, ponadto buduje wypowiedź bogatą pod
względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo i
kompozycyjnie
kl. IV
kl. V
kl. VI
•przy pomocy nauczyciela dokonuje
odczytania tekstów poprzez przekład
intersemiotyczny (np. rysunek, drama,
spektakl teatralny
•jak wyżej
•jak wyżej
• samodzielnie dokonuje odczytania tekstów poprzez
przekład intersemiotyczny (np. rysunek, drama,
spektakl teatralny
•jak wyżej, ponadto wykorzystuje doświadczenia
własne
•jak wyżej, ponadto wyraża sądy, mówi płynnie i
precyzyjnie
kl. IV
kl. V
kl. VI
• świadomie i z uwagą odbiera filmy,
koncerty, spektakle, programy radiowe i
telewizyjne, zwłaszcza adresowane do dzieci
i młodzieży
•jak wyżej
•jak wyżej
• świadomie i z uwagą odbiera filmy, koncerty,
spektakle, programy radiowe i telewizyjne, zwłaszcza
adresowane do dzieci i młodzieży, przy pomocy
nauczyciela nazywa wrażenia
•jak wyżej, ponadto próbuje wyrazić własne opinie i
oceny
• jak wyżej, ponadto samodzielnie pozyskuje
informacje ważne dla danego zagadnienia
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
8
Kształcenie literackie i kulturowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
kl. IV
kl.V
kl. VI
Uczeń:
• z pomocą nauczyciela omawia
elementy świata przedstawionego,
wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji
• omawia elementy świata
przedstawionego, wyodrębnia obrazy
poetyckie w poezji
•jak wyżej,
Uczeń:
• samodzielnie omawia elementy świata
przedstawionego, wyodrębnia obrazy poetyckie w
poezji, aktywnie uczestniczy w rozmowie na
zadany temat
•jak wyżej, ponadto samodzielnie charakteryzuje
elementy świata przedstawionego i obrazy
poetyckie
•jak wyżej, ponadto wypowiada się przy użyciu
zdań złożonych
kl. IV
kl. V
Kl. VI
•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia
i wyjaśnia elementy realistyczne i
fantastyczne w utworach
•jak wyżej, ponadto ze szczególnym
uwzględnieniem ich w prozie
realistycznej
•jak wyżej, ze szczególnym
uwzględnieniem ich w prozie
fantastycznonaukowej lub utworach
fantasy
• rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia
elementy realistyczne i fantastyczne w utworach,
samodzielnie wypowiada się na zadany temat
•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia
elementy realistyczne i fantastyczne w utworach ze
szczególnym uwzględnieniem ich w prozie
realistycznej, tworzy spójne wypowiedzi
•rozpoznaje fikcję literacką, rozróżnia i wyjaśnia
elementy realistyczne i fantastyczne w utworach ze
szczególnym uwzględnieniem ich w prozie
realistycznej, fantastycznonaukowej lub utworach
fantasy, tworzy spójne wypowiedzi, buduje zdania
złożone
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•przy pomocy nauczyciela rozpoznaje
czytany utwór jako baśń, legendę,
bajkę, opowiadanie, powieść
•jak wyżej, ponadto rozpoznaje
przypowieść, mit, dziennik, pamiętnik
lub powieść
•jak wyżej, ponadto rozpoznaje hymn,
nowelę
•samodzielnie rozpoznaje i rozróżnia czytane
utwory
• samodzielnie rozpoznaje czytany utwór jako baśń,
legendę , bajkę, przypowieść, mit, dziennik,
pamiętnik, powieść, opowiada o przeczytanym
tekście, tworzy spójne, logiczne wypowiedzi
•jak wyżej, ponadto rozpoznaje przypowieść, hymn,
nowelę, opowiada o przeczytanym tekście,
posługując się zdaniami złożonymi, wskazuje cechy
gatunkowe
Kl.IV
Kl. V
Kl. VI
•zna i rozpoznaje w tekście literackim
epitet, porównanie, wyrazy
dźwiękonaśladowcze, rym
•jak wyżej, ponadto zna i rozpoznaje
przenośnię, zdrobnienie, zgrubienie,
powtórzenie
•jak wyżej
•zna i samodzielnie rozpoznaje w tekście literackim
epitet, porównanie, wyrazy dźwiękonaśladowcze,
rym
•jak wyżej, ponadto zna i rozpoznaje w tekście
literackim przenośnię, zdrobnienie, zgrubienie,
powtórzenie, określa ich funkcje
•jak wyżej, ponadto dostrzega zależności między
zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi
a treścią
Kl. V
Kl. VI
•wyodrębnia funkcje elementów
konstrukcyjnych utworu, w tym
tytułu, podtytułu, motta, puenty,
punktu kulminacyjnego
•jak wyżej
•samodzielnie wyodrębnia i omawia funkcje
elementów konstrukcyjnych utworu, w tym tytułu,
podtytułu, motta, puenty, punktu kulminacyjnego
•jak w klasach poprzednich oraz omawia
powiązania między częściami tekstu
Kl. IV
•z pomocą nauczyciela rozpoznaje
elementy rytmizujące wypowiedź-
wers, rym, strofa, refren, liczba sylab
•samodzielnie rozpoznaje elementy rytmizujące
wypowiedź- wers, rym, strofa, refren, liczba sylab
w wersie
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
9
Kl. V
Kl. VI
w wersie
•samodzielnie rozpoznaje elementy
rytmizujące wypowiedź- wers, rym,
strofa, refren, liczba sylab w wersie
•jak wyżej
•jak wyżej, ponadto omawia funkcje elementów
rytmu
•posługuje się terminami: wiersz rymowany i biały
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•przy pomocy nauczyciela opowiada o
wydarzeniach fabuły oraz ustala
kolejność zdarzeń
•jak wyżej oraz rozumie ich wzajemną
zależność
•jak wyżej
•samodzielnie opowiada o wydarzeniach fabuły,
ustala kolejność zdarzeń
•szczegółowo opowiada o wydarzeniach fabuły,
ustala kolejność zdarzeń, rozumie ich wzajemną
zależność
•jak wyżej, ponadto tworzy spójne wypowiedzi,
aktywnie uczestniczy w rozmowie
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•rozpoznaje dialog i rozumie funkcje
w utworze
•jak wyżej
•jak wyżej, ponadto odróżnia dialog
od monologu
• bez pomocy nauczyciela rozpoznaje dialog i
rozumie funkcje w utworze
•jak wyżej
•jak wyżej, ponadto odróżnia dialog od monologu
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
• charakteryzuje podmiot liryczny,
narratora i bohaterów w czytanych
utworach
•jak wyżej, posługując się zdaniami
rozwiniętymi
•jak wyżej
•samodzielnie charakteryzuje podmiot liryczny,
narratora i bohaterów w czytanych utworach
•charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i
bohaterów w czytanych utworach, posługuje się
zdaniami rozwiniętymi, używa cytatów
•jak wyżej, ponadto buduje wypowiedź bogatą pod
względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo
i kompozycyjnie
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•rozróżnia narrację pierwszoosobową i
trzecioosobową
•jak wyżej, ponadto rozumie ich
funkcje w utworze
•jak wyżej
•posługuje się terminami narrację
pierwszoosobowa i trzecioosobowa
•jak wyżej, ponadto rozumie ich funkcje w utworze,
odwołuje się do tekstu
•jak wyżej
Kl. IV
Kl. V
Kl. VI
•wskazuje w utworze bohaterów
głównych i drugoplanowych,
•jak wyżej, ponadto określa ich
cechy, określa tematykę i
problematykę utworu
•jak wyżej
•samozdielnie wskazuje w utworze bohaterów
głównych i drugoplanowych,
•jak wyżej, ponadto określa ich cechy, określa
tematykę i problematykę utworu, odwołuje się do
tekstu, wskazuje w tekście opinie na temat
prezentowanych postaci
•jak wyżej, ponadto buduje wypowiedź bogatą pod
względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo
i kompozycyjnie
kl. IV
kl. V
kl. VI
•wskazuje i omawia wątek główny i
wątki poboczne
•jak wyżej
•jak wyżej
•wskazuje i omawia wątek główny i wątki
poboczne oraz argumentuje
•jak wyżej, ponadto wnioskuje, wyraża sądy i
opinie świadczące o samodzielności myślenia
•jak wyżej mówi płynnie i precyzyjnie, wyciąga
wnioski z przesłanek zawartych w tekście
kl. IV
kl. V
kl. VI
•nazywa wrażenia, jakie wzbudza w
nim czytany tekst
•jak wyżej
•jak wyżej
•samodzielnie nazywa wrażenia, jakie wzbudza w
nim czytany tekst, próbuje wyrazić własne opinie i
oceny
•jak wyżej, ponadto argumentuje
• jak wyżej, ponadto wyraża sądy i opinie
kl. IV •przy pomocy nauczyciela objaśnia •samodzielnie objaśnia znaczenia dosłowne i
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
10
TWORZENIE WYPOWIEDZI
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
kl. IV Uczeń:
• uczestniczy w rozmowie na zadany
temat
• tworzy uporządkowaną wypowiedź,
stosując odpowiednią do danej formy
gatunkowej kompozycję i układ
graficzny; stosuje akapity
• z pomocą nauczyciela dokonuje
selekcji informacji;
• z pomocą tworzy wypowiedzi w
następujących formach gatunkowych:
Uczeń:
• aktywnie uczestniczy w rozmowie na zadany
temat
• tworzy logiczną, uporządkowaną wypowiedź,
stosując odpowiednią do danej formy
gatunkowej kompozycję i układ graficzny,
• dokonuje selekcji informacji;
• tworzy spójne wypowiedzi w następujących
formach gatunkowych: dialog, opowiadanie
(twórcze, odtwórcze), opis, list,
• bezbłędnie wygłasza z pamięci tekst, ze
zrozumieniem oraz odpowiednią intonacją,
dykcją i z następstwem pauz;
kl. V
kl. VI
znaczenia dosłowne i przenośne w
tekstach
•jak wyżej, ponadto rozpoznaje
intencje niewyrażone wprost
•jak wyżej
przenośne w tekstach, uzasadnia własne zdanie
przez odwołanie się do tekstu
•jak wyżej, ponadto samodzielnie rozpoznaje
intencje niewyrażone wprost , uzasadnia własne
zdanie przez odwołanie się do tekstu
•jak wyżej, ponadto wyciąga wnioski z przesłanek
zawartych w tekście
kl. IV
kl. V
kl. VI
•określa doświadczenia bohaterów
literackich i porównuje je z własnymi
• jak wyżej
• jak wyżej
•określa doświadczenia bohaterów literackich i
porównuje je z własnymi, odwołuje się do
czytanego tekstu
•jak wyżej, ponadto uzasadnia własne zdanie przez
odwołanie się do tekst
•jak wyżej, ponadto, argumentuje, wyraża sądy i
opinie
kl. IV
kl. V
kl. VI
•przedstawia własne rozumienie
utworu
•jak wyżej, ponadto, je uzasadnia
•jak wyżej, ponadto wykorzystuje w
interpretacji tekstów doświadczenia
własne oraz elementy wiedzy o
kulturze
• przedstawia własne rozumienie utworu w jasny i
przekonywujący sposób
•jak wyżej, ponadto
wyraża własne sądy i opinie oraz je uzasadnia
•jak wyżej, ponadto wykorzystuje w interpretacji
tekstów doświadczenia własne oraz elementy
wiedzy o kulturze i uzasadnia swoje zdanie
kl. IV
kl. V
kl. VI
•wyraża własny sąd o postaciach i
zdarzeniach
• jak wyżej
•jak wyżej
•wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach,
używa odpowiednich argumentów
•jak wyżej, ponadto mówi płynnie i precyzyjnie
•jak wyżej, ponadto buduje wypowiedź bogatą pod
względem językowym, spójną, przejrzystą myślowo
i kompozycyjnie
kl. IV
kl. V
kl. VI
•wskazuje wartości w utworze
•jak wyżej, ponadto określa wartości
ważne dla bohatera
•jak wyżej
•wskazuje wartości w utworze, próbuje wyrazić
własne opinie
•jak wyżej, ponadto określa wartości ważne dla
bohatera, argumentuje i uzasadnia własne zdanie
przez odwołanie się do tekstu, tworzy spójne
wypowiedzi, aktywnie uczestniczy w rozmowie
•jak wyżej
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
11
dialog, opowiadanie (twórcze,
odtwórcze), opis, list,
• wygłasza z pamięci krótki tekst, ze
zrozumieniem oraz odpowiednią
intonacją, dykcją i z następstwem pauz
korzystając z podpowiedzi nauczyciela
• tworzy odtwórczy ramowy plan
krótkiego tekstu z wykorzystaniem
pomocy (np. rozsypanki)
• opowiada o przeczytanym tekście,
posługując się prostymi zdaniami
• rozróżnia współczesne formy
komunikatów (np. e-mail, SMS) i
posługuje się nimi
• stara się wykorzystywać wiedzę o
języku w tworzonych wypowiedziach.
• tworzy odtwórczy ramowy plan wydarzeń
tekstu
• opowiada o przeczytanym tekście, posługując
się zdaniami złożonymi
• rozróżnia współczesne formy komunikatów
(np. e-mail, SMS) i odpowiednio się nimi
posługuje, zachowując zasady etykiety
językowej
• wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych
wypowiedziach
kl. V jak wyżej, ponadto:
• uczestniczy w rozmowie na
zadany temat, wydziela jej części,
sygnały konstrukcyjne
wzmacniające więź między
uczestnikami dialogu
• tworzy krótką ale logiczną,
semantycznie pełną i
uporządkowaną wypowiedź,
stosując odpowiednią do danej
formy gatunkowej kompozycję i
układ graficzny; stosuje akapity
by stworzyć całość myślową
wypowiedzi;
• tworzy wypowiedzi w
następujących formach
gatunkowych: opowiadanie
twórcze, list oficjalny, relacja z
wydarzenia , dedykacja,
zaproszenie, podziękowanie,
życzenia
• wygłasza z pamięci tekst, ze
zrozumieniem oraz odpowiednią
intonacją, dykcją, właściwym
akcentowaniem i z następstwem
pauz
• z pomocą (np. ilustracji) tworzy
plan szczegółowy tekstu
• redaguje proste notatki
• tworzy krótkie opowiadania
związane z treścią utworu, np.
dalsze losy bohatera,
komponowanie początku i
• aktywnie uczestniczy w rozmowie na zadany
temat, wydziela jej części, sygnały
konstrukcyjne wzmacniające więź między
uczestnikami dialogu,
• tworzy logiczną, semantycznie pełną i
uporządkowaną wypowiedź, stosując
odpowiednią do danej formy gatunkowej
kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę
akapitów w tworzeniu całości myślowej
wypowiedzi;
• tworzy spójne wypowiedzi w następujących
formach gatunkowych: opowiadanie twórcze, ,
list oficjalny, relacja z wydarzenia , dedykacja,
zaproszenie, podziękowanie, życzenia
• wygłasza z pamięci dłuższy tekst, ze
zrozumieniem oraz odpowiednią intonacją,
dykcją, właściwym akcentowaniem i z
następstwem pauz
• tworzy plan szczegółowy tekstu
• redaguje notatki
• tworzy opowiadania związane z treścią utworu,
np. dalsze losy bohatera, komponowanie
początku i zakończenia na podstawie fragmentu
tekstu lub na podstawie ilustracji
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
12
zakończenia na podstawie
fragmentu tekstu lub na
podstawie ilustracji
kl. VI jak wyżej, ponadto:
• z pomocą nauczyciela rozróżnia
argumenty odnoszące się do
faktów i logiki oraz odwołujące
się do emocji
• rozróżnia i wskazuje środki
perswazji
• tworzy wypowiedzi w
następujących formach
gatunkowych sprawozdanie z
filmu, spektaklu, charakterystyka,
tekst o charakterze
argumentacyjnym
• wygłasza z pamięci tekst, ze
zrozumieniem oraz odpowiednią
intonacją, dykcją, właściwym
akcentowaniem, z odpowiednim
napięciem emocjonalnym i z
następstwem pauz
• redaguje scenariusz filmowy na
podstawie fragmentów książki
oraz własnych pomysłów
jak wyżej, ponadto:
• rozróżnia argumenty odnoszące się do faktów i
logiki oraz odwołujące się do emocji
• rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie
ich funkcję
• tworzy spójne wypowiedzi w następujących
formach gatunkowych sprawozdanie z filmu,
spektaklu, charakterystyka, tekst o charakterze
argumentacyjnym
• wygłasza z pamięci tekst, ze zrozumieniem
oraz odpowiednią intonacją, dykcją,
właściwym akcentowaniem, z odpowiednim
napięciem emocjonalnym i z następstwem pauz
• redaguje scenariusz filmowy na podstawie
fragmentów książki oraz własnych pomysłów
Kl. VII jak wyżej, ponadto:
• funkcjonalnie wykorzystuje
środki retoryczne
• z pomocą nauczyciela gromadzi i
porządkuje materiał rzeczowy
potrzebny do tworzenia
wypowiedzi; z pomocą
nauczyciela redaguje plan
kompozycyjny własnej
wypowiedzi
• tworzy wypowiedź, stosując
odpowiednią dla danej formy
gatunkowej kompozycję oraz
podejmuje próby tworzenia
spójności językowej między
akapitami
• odwołuje się do obowiązujących
zasad tworzenia tezy i hipotezy
oraz argumentów przy tworzeniu
rozprawki oraz innych tekstów
argumentacyjnych
• funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne
oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę
• gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy
potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje
plan kompozycyjny własnej wypowiedzi
• tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla
danej formy gatunkowej kompozycję oraz
zasady spójności językowej między akapitami;
stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów
dłuższych i krótszych)
• wykorzystuje znajomość zasad tworzenia tezy i
hipotezy oraz argumentów przy tworzeniu
rozprawki oraz innych tekstów
argumentacyjnych
• odróżnia przykład od argumentu i tworzy je
• tworzy spójne i poprawne semantycznie
wypowiedzi w następujących formach
gatunkowych: rozprawka, streszczenie, opis
sytuacji, opis przeżyć, opis i interpretacja
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
13
• odróżnia w tekście przykład od
argumentu
• tworzy wypowiedzi w
następujących formach
gatunkowych: rozprawka,
streszczenie, opis sytuacji, opis
przeżyć, opis i interpretacja
obrazu
• wykonuje przekształcenia na
krótkim tekście cudzym
• formułuje pytania do tekstu
• dokonuje interpretacji głosowej
czytanych i wygłaszanych
tekstów
obrazu
• wykonuje przekształcenia na tekście cudzym
• formułuje pytania do tekstu
• dokonuje interpretacji głosowej czytanych i
wygłaszanych tekstów
Kl. VIII jak wyżej, ponadto:
• z pomocą nauczyciela
przeprowadza wnioskowanie
jako element wywodu
argumentacyjnego
• zgadza się z cudzymi poglądami
lub polemizuje z nimi, starając
się rzeczowo uzasadnić własne
zdanie
• rozpoznaje i rozróżnia środki
perswazji i manipulacji w
tekstach reklamowych
• rozpoznaje manipulację
• tworzy wypowiedzi w
następujących formach
gatunkowych: recenzja, podanie,
życiorys, CV, list motywacyjny,
przemówienie, wywiad
• podejmuje próby przekształceń
na tekście cudzym, w tym
skraca, streszcza
• przeprowadza wnioskowanie jako element
wywodu argumentacyjnego
• zgadza się z cudzymi poglądami lub
polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając
własne zdanie
• rozpoznaje i rozróżnia środki perswazji i
manipulacji w tekstach reklamowych, określa
ich funkcję
• rozpoznaje manipulację językową i
przeciwstawia jej zasady etyki wypowiedzi
• tworzy samodzielne spójne wypowiedzi w
następujących formach gatunkowych:
recenzja, podanie, życiorys, CV, list
motywacyjny, przemówienie, wywiad
• wykonuje przekształcenia na tekście cudzym,
w tym skraca, streszcza, rozbudowuje i
parafrazuje
Nauka o języku
GRAMATYKA Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
KLASA IV UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy:
czasownik, rzeczownik, przymiotnik
• rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i rodzaju gramatycznego
odpowiednio: rzeczownika, przymiotnika,
UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy: czasownik,
rzeczownik, przymiotnik
i określa w tekście funkcje poszczególnych części mowy
• rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i
rodzaju gramatycznego odpowiednio: rzeczownika,
przymiotnika, czasownika; określa ich funkcje w wypowiedzi
• samodzielnie rozpoznaje rodzinę wyrazów, łączy wyrazy
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
14
czasownika
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje rodzinę
wyrazów, łączy wyrazy pokrewne
pokrewne
KLASA V Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy:
przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek,
spójnik, partykuła, wykrzyknik
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje formy
przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu i rodzaju gramatycznego: liczebnika i zaimka
• poprawnie stopniuje przymiotniki i
przysłówki,
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
bezosobowe formy czasownika: formy
zakończone na -no, -to, konstrukcje z się;
Ponad to UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach części mowy: przysłówek,
liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik,
rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście
• samodzielnie rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby,
czasu, trybu i rodzaju gramatycznego: liczebnika i zaimka
• poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki, rozumie ich
rolę w opisie świata oraz używa we właściwych kontekstach
• samodzielnie rozpoznaje bezosobowe formy czasownika:
formy zakończone na -no, -to, konstrukcje z się;
KLASA VI Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• z pomocą nauczyciela odróżnia części mowy
odmienne od nieodmiennych
Ponadto UCZEŃ:
• samodzielnie odróżnia części mowy odmienne od
nieodmiennych
KLASA VII
Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozumie konstrukcję strony biernej i czynnej
czasownika
Ponadto UCZEŃ:
• rozumie konstrukcję strony biernej i czynnej czasownika,
przekształca konstrukcję strony biernej i czynnej i odwrotnie, odpowiednio do celu i intencji wypowiedzi
KLASA V UCZEŃ:
• rozpoznaje typy wypowiedzeń, uwzględniając
cel wypowiedzi: wypowiedzenia
oznajmujące, pytające i rozkazujące
UCZEŃ:
• rozpoznaje typy wypowiedzeń, uwzględniając cel wypowiedzi:
wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące rozumie
ich funkcje i je stosuje;
KLASA VI Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• nazywa części zdania i rozpoznaje ich
funkcje składniowe w wypowiedzeniach
(podmiot, orzeczenie, dopełnienie,
przydawka, okolicznik)
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
związki wyrazów w zdaniu, wyróżnia
człon nadrzędny i podrzędny oraz typy
związków
• rozpoznaje w tekście typy
wypowiedzeń: zdanie pojedyncze,
zdania złożone (podrzędnie i
współrzędnie), równoważniki zdań,
• z pomocą nauczyciela przekształca
konstrukcje składniowe, np. zdania
złożone w pojedyncze i odwrotnie,
zdania w równoważniki zdań i
odwrotnie
Ponadto UCZEŃ:
• nazywa części zdania i rozpoznaje ich funkcje
składniowe w wypowiedzeniach (podmiot, orzeczenie,
dopełnienie, przydawka, okolicznik) oraz określa
funkcję wyrazów poza zdaniem, rozumie ich znaczenie
i poprawnie stosuje w swoich wypowiedziach
• samodzielnie rozpoznaje związki wyrazów w zdaniu,
wyróżnia człon nadrzędny i podrzędny oraz typy
związków
• rozpoznaje w tekście typy wypowiedzeń: zdanie
pojedyncze, zdania złożone (podrzędnie i
współrzędnie), równoważniki zdań, rozumie ich funkcje
i stosuje w praktyce językowej
• samodzielnie przekształca konstrukcje składniowe, np.
zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, zdania w
równoważniki zdań i odwrotnie
KLASA VII Jak wyżej, ponad to UCZEŃ:
• rozumie mechanizm upodobnień
fonetycznych, uproszczeń grup
spółgłoskowych i utraty dźwięczności w
wygłosie
• rozpoznaje wyraz podstawowy i wyraz
pochodny; rozumie pojęcie podstawy
Ponadto UCZEŃ:
• rozumie mechanizm upodobnień fonetycznych,
uproszczeń grup spółgłoskowych i utraty dźwięczności
w wygłosie; rozumie rozbieżności między mową a
pismem
• rozpoznaje wyraz podstawowy i wyraz pochodny;
rozumie pojęcie podstawy słowotwórczej; w wyrazie
pochodnym wskazuje temat słowotwórczy i formant,
określa rodzaj formantu,
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
15
słowotwórczej; w wyrazie pochodnym
wskazuje temat słowotwórczy i formant,
określa rodzaj formantu,
wskazuje rdzeń w wyrazach pokrewnych
• zna zasady tworzenia wyrazów
złożonych, z pomocą nauczyciela
odróżnia ich typy
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
imiesłowy, rozumie zasady ich
tworzenia i odmiany
• poprawnie stosuje imiesłowowy
równoważnik zdania i przekształca go na
zdanie złożone i odwrotnie
• z pomocą nauczyciela rozróżnia
wypowiedzenia wielokrotnie złożone
• z pomocą nauczyciela odróżnia mowę
zależną i niezależną, przekształca mowę
zależną na niezależną i odwrotnie
• rozumie zasady dotyczące wyjątków od
reguły polskiego akcentu.
wskazuje rdzeń w wyrazach pokrewnych, wskazuje
funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom
pochodnym, rozumie realne i słowotwórcze znaczenie
wyrazu
• zna zasady tworzenia wyrazów złożonych, samodzielnie
odróżnia ich typy
• samodzielnie rozpoznaje imiesłowy, rozumie zasady ich
tworzenia i odmiany
• poprawnie stosuje imiesłowowy równoważnik zdania i
przekształca go na zdanie złożone i odwrotnie oraz
rozumie jego funkcje
• samodzielnie rozróżnia wypowiedzenia wielokrotnie
złożone
• samodzielnie odróżnia mowę zależną i niezależną,
przekształca mowę zależną na niezależną i odwrotnie
• rozumie i stosuje zasady dotyczące wyjątków od reguły
polskiego akcentu
Zróżnicowanie języka Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
KLASA IV UCZEŃ:
• rozumie dosłowne i przenośne znaczenie
wyrazów w wypowiedzi; rozpoznaje
wyrazy wieloznaczne,
UCZEŃ:
• rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w
wypowiedzi; rozpoznaje wyrazy wieloznaczne, rozumie
ich znaczenie w tekście oraz świadomie wykorzystuje
do tworzenia własnych wypowiedzi
KLASA V Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach związki
frazeologiczne
• z pomocą nauczyciela wskazuje główne
cechy języka mówionego i języka
pisanego
• używa stylu stosownego do sytuacji
komunikacyjnej
• zadowalająco posługuje się oficjalną i
nieoficjalną odmianą polszczyzny
Ponadto UCZEŃ:
• rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne,
dostrzega ich bogactwo, rozumie ich znaczenie oraz
poprawnie stosuje w wypowiedziach
• samodzielnie wskazuje główne cechy języka
mówionego i języka pisanego
• zawsze używa stylu stosownego do sytuacji
komunikacyjnej
• doskonale posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą
polszczyzny
KLASA VI Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozróżnia synonimy, antonimy
Ponadto UCZEŃ:
• rozróżnia synonimy, antonimy, rozumie ich funkcje w
tekście i stosuje we własnych wypowiedziach
KLASA VII Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozpoznaje słownictwo neutralne i
wartościujące
• zna zasady spójności formalnej i
semantycznej tekstu
• z pomocą nauczyciela dostrzega
zróżnicowanie słownictwa
Ponadto UCZEŃ:
• rozpoznaje słownictwo neutralne i wartościujące i ich
funkcje w tekście
• zna i stosuje zasady spójności formalnej i semantycznej
tekstu
• samodzielnie dostrzega zróżnicowanie słownictwa
• samodzielnie rozpoznaje wyrazy rodzime i
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
16
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
wyrazy rodzime i zapożyczone, zna typy
skrótów i skrótowców
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje nazwy
osobowe i miejscowe, rodzaje nazw
miejscowych, używa poprawnych form
gramatycznych imion, nazwisk, nazw
miejscowych i nazw mieszkańców
• zna sposoby wzbogacania słownictwa
• rozumie znaczenie homonimów
• z pomocą nauczyciela wyróżnia
środowiskowe i regionalne odmiany
języka
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
słownictwo ogólnonarodowe i
słownictwo o ograniczonym zasięgu (np.
terminy naukowe, archaizmy,
kolokwializmy)
• z pomocą nauczyciela rozróżnia treść i
zakres znaczeniowy wyrazu
• rozumie pojęcie stylu, z pomocą
nauczyciela rozpoznaje styl potoczny,
urzędowy, artystyczny, naukowy,
publicystyczny
zapożyczone, zna typy skrótów i skrótowców
• samodzielnie rozpoznaje nazwy osobowe i miejscowe,
rodzaje nazw miejscowych, używa poprawnych form
gramatycznych imion, nazwisk, nazw miejscowych i
nazw mieszkańców
• zna i stosuje sposoby wzbogacania słownictwa
• rozumie znaczenie homonimów i określa ich funkcje
• samodzielnie wyróżnia środowiskowe i regionalne
odmiany języka
• samodzielnie rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i
słownictwo o ograniczonym zasięgu (np. terminy
naukowe, archaizmy, kolokwializmy)
• z pomocą nauczyciela rozróżnia treść i zakres
znaczeniowy wyrazu
• rozumie pojęcie stylu, samodzielnie rozpoznaje styl
potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy,
publicystyczny
Komunikacja
językowa i kultura
języka
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
KLASA IV UCZEŃ:
• określa sytuację komunikacyjną
• z pomocą nauczyciela identyfikuje
nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
• rozumie pojęcia: głoska, litera, sylaba
UCZEŃ:
• określa sytuację komunikacyjną, rozumie jej wpływ na
kształt wypowiedzi
• samodzielnie identyfikuje nadawcę i odbiorcę
wypowiedzi
• rozumie i rozróżnia w praktyce pojęcia: głoska, litera,
sylaba
KLASA V Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• z pomocą nauczyciela rozróżnia typy
komunikatu: informacyjny, literacki,
reklamowy, ikoniczny
• z pomocą nauczyciela rozpoznaje
znaczenie niewerbalnych środków
komunikacji (np. gest, mimika, postawa
ciała)
• zna reguły akcentowania wyrazów
Ponadto UCZEŃ:
• samodzielnie rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,
literacki, reklamowy, ikoniczny
• samodzielnie rozróżnia typy komunikatu: informacyjny,
literacki, reklamowy, ikoniczny
• zna i stosuje reguły akcentowania wyrazów
KLASA VI Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• zazwyczaj stosuje intonację poprawną ze
względu na cel wypowiedzi
• rozumie, na czym polega etykieta
językowa
Ponadto UCZEŃ:
• zawsze stosuje intonację poprawną ze względu na cel
wypowiedzi
• rozumie, na czym polega etykieta językowa i stosuje jej
zasady
KLASA VII Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• rozumie, na czym polega grzeczność
językowa
Ponadto UCZEŃ:
• rozumie, na czym polega grzeczność językowa i stosuje
ją w wypowiedziach
• rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i
Szkoła Podstawowa w Mysiadle Wymagania edukacyjne z języka polskiego
17
• rozróżnia normę językową wzorcową
oraz użytkową
• zazwyczaj rozumie, na czym polega błąd
językowy
stosuje się do nich
• zawsze rozumie, na czym polega błąd językowy
Ortografia i
interpunkcja
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
KLASA IV UCZEŃ:
• zna reguły pisowni
UCZEŃ:
• zna reguły pisowni i pisze poprawnie pod
względem ortograficznym
KLASA V Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• zazwyczaj poprawnie używa
znaków interpunkcyjnych: kropki,
przecinka, znaku zapytania, znaku
wykrzyknika, cudzysłowu,
dwukropka, średnika, nawiasu.
Ponadto UCZEŃ:
• zawsze poprawnie używa znaków
interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku
zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu,
dwukropka, średnika, nawiasu.
KLASA VII Jak wyżej, ponadto UCZEŃ:
• zna zasady wymiany głosek w wyrazach
pokrewnych oraz w tematach
fleksyjnych wyrazów odmiennych;
• zazwyczaj poprawnie przytacza cudze
wypowiedzi, stosując odpowiednie znaki
interpunkcyjne;
• zna różnice w pisowni samogłosek
ustnych i nosowych, spółgłosek
twardych i miękkich, dźwięcznych i
bezdźwięcznych
• zna zasady pisowni wyrazów
nieodmiennych i pisowni partykuły
„nie” z różnymi częściami mowy.
Ponadto UCZEŃ:
• wykorzystuje wiedzę o wymianie głosek w wyrazach
pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów
odmiennych;
• zawsze poprawnie przytacza cudze wypowiedzi,
stosując odpowiednie znaki interpunkcyjne;
• wykorzystuje wiedzę o różnicach w pisowni
samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych i
miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych
• zna i stosuje zasady pisowni wyrazów nieodmiennych i
pisowni partykuły „nie” z różnymi częściami mowy.