wymogi ohronne oszarÓw natura 2000 - zasady i...
TRANSCRIPT
WYMOGI OCHRONNE OBSZARÓW NATURA 2000 - zasady i procedury ochrony przyrody
Anna Moś
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku
Hel, 4 października 2011 r.
Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna
Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Obszar Natura 2000:
• Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO)- utworzony dla gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej lub/i miejsc koncentracji regularnie migrujących ptaków spoza tego załącznika;
• Specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO)- utworzony dla ochrony siedlisk przyrodniczych z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej lub gatunków z załącznika II DS;
• Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (OZW)- projektowany przez kraj członkowski SOO, zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej, ale jeszcze nie wyznaczony w drodze rozporządzenia MŚ.
INFORMACAJA O PRZEDMIOTACH OCHRONY:
- STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
2
Wyznaczenie OSO:
Zebranie danych naukowych- kryteria
Bird Life International (C1-C6)*
Krajowa lista OSO
wyznaczenie OSO przez kraj członkowski- Rozporządzenie
Ministra Środowiska**
*Opis kryteriów C1-C6 w „Ostoje ptaków o znaczeniu europejskim w Polsce”, OTOP 2004 * *Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.
U. Nr 25 poz. 133)- zastąpiło poprzednie rozporządzenie: − Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków
Natura 2000 (Dz. U. Nr 229 poz. 2313), − Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2007r. Nr 179 poz. 1275) − Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2008r. Nr 198 poz. 1226)
3
Wyznaczenie SOO:
Zebranie danych
naukowych- kryteria
załącznik III DS
Przekazanie do KE krajowej listy
proponowanych SOO
Zatwierdzenie proponowanych
SOO z listy krajowej decyzja
KE- OZW
Wyznaczenie (rozporządzeniem)
przez kraj członkowski- SOO
weryfikacja przez KE na tzw. Seminarium Biogeograficznym
Aktualnie – dla regionu kontynentalnego- decyzja KE z dnia 10.01.2011 r.
(poprzednie z 13.11.2007r., 12.12.2008r.)
4
6 LAT
Zasady gospodarowania na obszarach N2000:
Nie podlega ograniczeniu działalność gospodarcza, rolna, leśna, rybacka i łowiecka, jeżeli nie oddziałuje znacząco negatywnie na cele ochrony obszaru N2000 (art. 36 ust. 1 ustawy OOP)
Znaczące oddziaływanie: pogorszenie stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk
gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar N2000 ,
negatywny wpływ na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar N2000,
pogorszenie integralności obszaru N2000 lub jego powiązania z innymi obszarami
Cel ochrony- zachowanie we właściwym stanie ochrony siedlisk i gatunków stanowiących przedmiot ochrony w obszarze N2000 (SDF obszaru!)
5
6
trwały składnik swojego siedliska zasięg nie zmniejsza się odpowiednio duże siedlisko do utrzymania populacji w przyszłości
Suma oddziaływań
rozmieszczenie, liczebność populacji
WŁAŚCIWY STAN OCHRONY: (art. 5 pkt 24 i 25 ustawy OOP)
Gatunku: Siedliska: Suma oddziaływań
rozmieszczenie siedliska, strukturę i funkcje, przeżycie typowych
gatunków
zasięg i obszary zajęte przez siedlisko w obrębie zasięgu nie zmniejszają się struktura i funkcja niezbędna do zachowania siedliska istnieje; typowe dla siedliska gatunki są we właściwym stanie ochrony
Próba sparametryzowania oceny stanu ochrony:
Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu
planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000
zestawy wskaźników, przyjęte na podstawie wiedzy naukowej do celów monitoringu państwowego i raportowania -
METODYKA GIOŚ
Stan ochrony określany przez 3 parametry:
– dla gatunku: populacja, siedlisko, szanse
zachowania gatunku
– dla siedliska: powierzchnia siedliska, struktura i funkcja, szanse zachowania siedliska
zestawy wskaźników
8
Każdy z parametrów oceniany w trzystopniowej skali:
– FV- właściwy
– U1- niezadawalający
– U2- zły
Ocena łączna (globalna):
jeśli choć jeden z parametrów:
– U2 ocena łączna U2
– U1 ocena łączna U1
9
Dokumenty „planowania ochrony” na obszarach Natura 2000:
1. Plan Zadań Ochronnych (PZO)- art. 28 ustawy OOP
2. Plan ochrony dla obszaru Natura 2000 (art. 29 ustawy OOP)- zawsze dla położonych na obszarach morskich i aktualnie w trakcie opracowywania większość planów ochrony dla obszarów N2000 strefy nadmorskiej
3. Plany ochrony rezerwatów przyrody, parków narodowych, parków krajobrazowych, uwzględniające zakres o którym mowa w art. 28 lub 29 ustawy o ochronie przyrody (art. 20 ust. 5 ustawy OOP)
4. Plan Urządzania Lasu uwzględniający zakres o którym mowa w 29 ustawy o ochronie przyrody (art. 30 ust. 2 ustawy OOP)
Podstawa:
art. 6.3 i 6.4 tzw. Dyrektywy Siedliskowej
(Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej
fauny i flory)
Podstawowe narzędzie ochrony obszarów N2000- ocena oddziaływania na przedmiot ochrony
w trakcie procesu inwestycyjnego:
W odniesieniu do przedmiotu ochrony dokonuje się oceny wpływu działań na obszar N2000 i spójność sieci N2000;
Czy działania mogą oddziaływać znacząco na obszar N2000?
• pogorszyć stan siedlisk
przyrodniczych/siedlisk gatunków, • wpłynąć negatywnie na gatunki, • pogorszyć integralność obszaru lub
powiązania z innymi obszarami;
TAK NIE REALIZACJA INWESTYCJI
1. Analiza rozwiązań alternatywnych,
2. Analiza nadrzędnego celu
publicznego; 3. Konieczność kompensacji
przyrodniczej
12
1. Zabrania się działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na
obszary Natura 2000 (art. 33.ust. 1 ustawy OOP)
2. Realizacja przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszar N2000 jest możliwa wyłącznie jeśli:
• wynika ona z nadrzędnego celu publicznego,
• nie ma rozwiązań alternatywnych
• i przy zapewnieniu kompensacji przyrodniczej ;
3. Oceny oddziaływania na obszar N2000 dokonuje się na zasadach określonych w tzw. ustawie OOŚ (ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko- Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)- art. 33 ust. 3 ustawy OOP
W przepisach polskich: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody
(t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.)
Oceny oddziaływania na obszary Natura 2000 dokonujemy:
1. w ramach oceny strategicznej np. miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
2. w ramach postępowania w sprawie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;
3. w ramach każdej innej decyzji wymaganej przed realizacją przedsięwzięcia, jeśli przedsięwzięcie nie wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Ocena oddziaływania na obszary N2000 w ramach decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach- TYLKO w przypadku kwalifikacji przedsięwzięcia zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) np.:
Trasy narciarskie (…), wyciągi narciarskie, w tym wyciągi narciarstwa wodnego oraz urządzenia im towarzyszące- pkt 49;
Ośrodki wypoczynkowe lub hotele poza terenami zabudowanymi, o powierzchni zabudowy pow. 0,5 ha na obszarach chronionych lub pow. 2 ha poza tymi terenami- pkt 50;
Stałe pola kempingowe i karawaningowe na obszarach chronionych lub o powierzchni pow. 0,5 ha poza obszarami chronionymi- pkt 51;
Parki rozrywki, pola golfowe- pkt 57;
Kolejki linowe- pkt 59
Przystanie śródlądowe i morskie- pkt 63 i 64
Analiza przebiegu procedury z uwzględnieniem oceny oddziaływania na obszary N2000 w ramach decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:
Różnica między oceną oddziaływania na środowisko, a oceną oddziaływania na obszar N2000:
• w ramach decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach analizowany jest wpływ na wszystkie elementy przyrodnicze, formy ochrony przyrody, zdrowie życie ludzi, zabytki= Ocena Oddziaływania na Środowisko
• w ramach tej oceny przeprowadza się wówczas ocenę oddziaływania na obszary Natura 2000 (o której mowa w art. 6.3 Dyrektywy Siedliskowej)- jeśli jest konieczna!!!
• jeśli inwestycja nie wymaga decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach- ocena ograniczona wyłącznie do wpływu na obszar Natura 2000
Ocena oddziaływania na Środowisko
Ocena wymagana art. 6.3 Dyrektywy
Siedliskowej
18
Jeśli przedsięwzięcie nie wymaga decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:
Przed wydaniem każdej decyzji (np. pozwolenia na budowę, decyzji o ustaleniu warunków zabudowy, pozwolenia wodno-prawnego) wymaganej przed realizacją inwestycji organ musi rozważyć ewentualne oddziaływanie na obszar N2000 (art. 96 ust. 1-3 ustawy OOŚ)
Procedura oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 w ramach każdej decyzji wymaganej przed realizacją przedsięwzięcia:
wniosek o wydanie decyzji
rozważenie ewentualnego wpływu na
obszar N2000
przez organ wydający decyzję
postanowienie RDOŚ
o konieczności oceny
DECYZJA
RAPORT złożony przez
wnioskodawcę
udział społeczny
UZGODNIENIE RDOŚ
TAK
NIE
postanowienie o przedłożeniu RDOŚ dokumentów
Przykład Budowy przystani rybackiej
w Mechelinkach
Fot. A. Moś
Zakres inwestycji:
• w części lądowej przystani zaprojektowano: – kompleks zabudowań, składający się z budynku warsztatowo-
socjalnego, budynku sprzedaży ryb, budynku boksów rybackich-
magazyny na osprzęt rybacki, budynku boksów rybackich i
wędzarni;
– infrastruktury drogowej (drogi łączącej bazę z rejonem pętli
autobusowej, parkingu na 23 samochody osobowe i place
manipulacyjne przed budynkiem magazynowym sprzedaży
ryby i przed budynkiem warsztatu);
– 235 m długości wał przeciwsztormowy z przejazdem przez wał
od strony zatoki w postaci żelbetowej płyty o szerokości 12,0 m.
Zakres inwestycji, cd.
• w części morskiej przystani zaprojektowano: – pomost rybacki o długości 175 m i szerokości 4,5 m, łączący
lądowe zaplecze bazy rybackiej z basenem rybackim;
– basen rybacki, wykonany z modułowych falochronów
pływających, stanowiących jednocześnie nabrzeże
wyładunkowe i postojowe,
– stały pomost pomocniczy, łączący falochrony basenu
rybackiego z pomostem rybackim.
Usytuowanie przystani:
• lądowa część przystani- poza granicami obszarów
Natura 2000, w sąsiedztwie obszarów „Zatoka Pucka i
Półwysep Helski” PLH 220032 oraz „Zatoka Pucka” PLB
220005;
• morska część przystani w granicach obszarów N2000
„Zatoka Pucka i Półwysep Helski” i „Zatoka Pucka”;
• w odległości ok. 250 m na południe od granic rezerwatu
przyrody „Mechelińskie Łąki”;
• w bezpośrednim sąsiedztwie Nadmorskiego Parku
Krajobrazowego.
Rezerwat „Mechelińskie Łąki”:
– jeden z cenniejszych fragmentów obszarów N2000
„Zatoka Pucka i Półwysep Helski” i „Zatoka Pucka”;
– obejmuje mozaikę siedlisk wydmowych i solnisk
bagiennych;
– stanowi miejsce koncentracji ptaków- zwłaszcza w
okresie lęgowym, na terenie rezerwatu gnieździ się
biegus zmienny;
– usytuowany pomiędzy miejscowościami Rewa-
Mechelinki; poddany olbrzymiej presji turystycznej
w okresie letnim oraz presji inwestycyjnej.
Przystań problemem?
Analiza wykazała: przebudowa przystani może mieć pośredni niekorzystny wpływ na przedmiot ochrony w granicach rezerwatu przyrody i obszarów N2000 poprzez podniesienie atrakcyjności turystycznej terenu, co spowoduje zwiększenie presji na obszary chronione!!!
Ostateczne rozwiązanie…
Działania ograniczające negatywne
oddziaływanie:
• na etapie eksploatacji przystani należy zaplanować działania
polegające na ograniczeniu penetracji turystycznej rezerwatu
przyrody „Mechelińskie Łąki”. W tym celu należy zapewnić
patrolowy (minimum dwa razy dziennie) dozór rezerwatu w
okresie od dnia 1 kwietnia do 14 czerwca, a w okresie
wzmożonego ruchu turystycznego t.j. w okresie od 15 czerwca
do 15 września należy zapewnić 12-godzinny dozór przy
wejściach do rezerwatu;
• na terenie przystani rybackiej należy umieścić tablice
informacyjne, wskazujące na walory przyrodnicze rezerwatu
przyrody „Mechelińskie Łąki” i obszarów Natura 2000 wraz z
informacją o zakazie poruszania się po terenie rezerwatu z
wyjaśnieniem konieczności ograniczeń w tym zakresie.
Jak pogłębić wiedzę?
http://www.gdos.gov.pl/
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ