wyzwania stojące przed systemem finansowania … kluczowe staje się poszukiwanie efektywności w...
TRANSCRIPT
Wyzwania stojące przed systemem finansowania ochrony zdrowia w Polsce Łukasz Zalicki Partner EY
V Forum Ochrony Zdrowia
Krynica, 2 września 2014
Strona 2
Wyzwania stojące przed systemem ochrony zdrowia
Analizując wyzwania stojące przed sektorem ochrony zdrowia, należy brać pod uwagę trzy wymiary:
1. Zapotrzebowanie – potrzeby zdrowotne zgłaszane przez społeczeństwo;
2. Finansowanie – możliwości finansowania ochrony zdrowia z różnych źródeł;
3. Podaż – dostępne zasoby w ochronie zdrowia (np. liczba lekarzy, liczba szpitali itp.).
Podaż
System
ochrony
zdrowia
w Polsce
Strona 3
Czynniki napędzające wzrost zapotrzebowania na usługi ochrony zdrowia
Wzro
st z
ap
otrz
eb
ow
an
ia
na
oc
hro
nę
zd
row
ia
2.
3.
Rozwój technologii i wiedzy
medycznej (czynnik technologiczny)
Proces starzenia się ludności
(czynnik demograficzny)
1. Wzrost zamożności społeczeństwa
(czynnik dochodowy)
► Można wyróżnić trzy kluczowe czynniki wpływające na wzrost zapotrzebowania na usługi zdrowotne: demograficzny, dochodowy oraz technologiczny.
► Ich oddziaływanie powoduje, iż powinniśmy spodziewać się w Polsce znacznego wzrostu wydatków w ochronie zdrowia w nadchodzących latach.
Podaż
Strona 4
W krajach zamożniejszych na ochronę zdrowia wydaje się więcej
► Istnieje dodatnia zależność pomiędzy poziomem rozwoju gospodarczego a wielkością wydatków na opiekę zdrowotną danego kraju.
► Co więcej, wydatki na zdrowie rosną szybciej niż dochody. Wraz ze wzrostem zamożności, ludzie są skłonni przeznaczać na ten cel coraz większą część swojego dochodu. Relacja wydatków na zdrowie do PKB Polski wzrosła w latach 1990-2012 z 4,8% do 6,8%.
Łączne** wydatki na zdrowie w relacji do PKB
w Polsce oraz pozostałych krajach OECD
w latach 1990-2012
1. Rozwój gosp.
R² = 0,83
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0 10 20 30 40 50 60 70
Wydatk
i b
ieżące n
a o
pie
kę z
dro
wotn
ą
per
capita
U
SD
PP
Ps [
tys.]
PKB per capita USD PPPs [tys.]
Polska Prognoza OECD wzrostu
PKB per capita w Polsce
w 2020 r.
Potencjalny
wzrost wydatków
na zdrowie,
spowodowany
wzrostem PKB
na mieszkańca 4
5
6
7
8
9
10
19
90
19
92
19
94
19
96
19
98
20
00
20
02
20
04
20
06
20
08
20
10
20
12
Polska
Średnia wartość dla pozostałych krajówOECD
% PKB
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OECD. * bez Luksemburga. **łącznie z wydatkami inwestycyjnymi.
Relacja pomiędzy wydatkami na zdrowie per capita a poziomem PKB per
capita w krajach OECD* w 2012 r.
Podaż
Strona 5
Pełna ocena kosztów i korzyści z zastosowania nowych technologii
2. Technologia
Źródło: Opracowanie własne.
► Nowe technologie medyczne pozwalają skuteczniej leczyć istniejące choroby lub prowadzić terapię w zupełnie nowych obszarach, jednak wiążą się zwykle ze wzrostem jednostkowych kosztów leczenia.
► Jednak pełna ocena finansowych konsekwencji zastosowania nowej technologii medycznej wymaga analizy kosztów i korzyści pośrednich, wykraczając tym samym poza prosty rachunek kosztów i korzyści (efektu zdrowotnego) tej technologii.
Podaż
Strona 6
Starzenie się populacji Polski jest wyjątkowo szybkie na tle UE
► W 2014 roku w Polsce na jedną osobę w wieku starszym (65+), przypadało około pięć osób w wieku produkcyjnym.
► Do 2060 roku relacja ta istotnie zmniejszy się we wszystkich krajach Unii Europejskiej, jednak w Polsce zmiana ta będzie wyjątkowo silna – statystycznie na jedną osobę w wieku 65+ będzie przypadać zaledwie 1,5 osoby w wieku 20-64 lata.
2060 2014
Relacja liczby osób w wieku 65+ do liczby osób w wieku 20-64 lata w krajach Unii Europejskiej
Źródło: Eurostat.
22,7
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Slo
wa
cja
Irla
ndia
Cyp
r
Isla
ndia
Luksem
burg
Po
lska
Rum
unia
Norw
egia
Cze
chy
Sło
we
nia
Węgry
Szw
ajc
aria
Ma
lta
Hola
ndia
His
zpania
Au
str
ia
Wlk
. B
ryta
nia
Be
lgia
Esto
nia
Chorw
acja
Litw
a
Łotw
a
Dania
Fra
ncja
Bu
łga
ria
Po
rtuga
lia
Fin
lan
dia
Szw
ecja
Gre
cja
Nie
mcy
Wło
chy
%
UE-28: 30,7
66,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Luksem
burg
Irla
ndia
Norw
egia
Isla
ndia
Be
lgia
Dania
Szw
ecja
Wlk
. B
ryta
nia
Fra
ncja
Szw
ajc
aria
Fin
lan
dia
Cyp
r
Litw
a
Hola
ndia
Au
str
ia
Cze
chy
Ma
lta
Łotw
a
Chorw
acja
Rum
unia
Wegry
Wło
chy
Sło
we
nia
His
zpania
Esto
nia
Nie
mcy
Bu
łga
ria
Po
lska
Gre
cja
Po
rtuga
lia
Sło
wa
cja
%
UE-28: 55,3
3. Starzenie się Podaż
Strona 7
Wyzwania stojące przed onkologią
0
100
200
300
400
500
600
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Polska UE
przypadki/100 tys. os.
100
150
200
250
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Polska UE
wskaźnik standaryzowany/100 tys. os.
Liczba nowych przypadków nowotworów złośliwych
Umieralność na nowotwory złośliwe
► Na tle UE Polska jest krajem o relatywnie niskiej zachorowalności (m.in. ze względu na dotychczas korzystną strukturę wiekową), ale wysokiej umieralności na nowotwory złośliwe.
► Zarówno przeciętnie w UE-28 jak i w Polsce, nowotwory stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów (po chorobach układu krążenia).
Źródło: WHO, Health for All Database.
Podaż
Strona 8
0
20
40
60
80
100
20-44 45-64 65+ cała populacja
2015 2020 2025
tys.
+49%
+20%
-20%
0
20
40
60
80
100
20-44 45-64 65+ cała populacja
2015 2020 2025
tys.
+31%
+14%
-2%
Prognoza liczby zachorowań na nowotwory złośliwe według grup wiekowych
Zmiany demograficzne wpłyną na profil epidemiologiczny kraju, w tym na onkologię
mężczyźni kobiety
Źródło: Didkowska et al., Prognozy Zachorowalności i Umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce do 2025 roku, 2009.
► Wydatki NFZ na realizację świadczeń onkologicznych stanowią obecnie ponad 10% wszystkich wydatków na świadczenia opieki zdrowotnej Funduszu.
► W przewidywalnej przyszłości zapotrzebowanie na świadczenia onkologiczne będzie rosło wraz ze wzrostem liczby zachorowań.
Wydatki NFZ na realizację świadczeń
onkologicznych, mld PLN
Źródło: NFZ
Podaż
Kategoria świadczeń 2009 2010 2011zmiana
2011/2009
Świadczenia nowotworowe poza
zakresami onkologicznymi1,85 1,91 2,03 +9,7%
Zakresy onkologiczne 3,68 3,97 4,27 +16,0%
Razem świadczenia onkologiczne 5,54 5,88 6,29 +13,5%
Wydatki NFZ na świadczenia opieki
zdrowotnej ogółem56,7 58,1 59,9 +5,6%
Udział swiadczeń onkologicznych
w wydatkach na świadczenia ogółem9,8% 10,1% 10,5%
Strona 9
Obecny system nie pozwala na sfinansowanie zwiększonego popytu na świadczenia zdrowotne
► Przy założeniu utrzymania obecnego systemu finansowania ochrony zdrowia w Polsce, do 2060 roku luka w finansowaniu potrzeb zdrowotnych ze środków publicznych może sięgnąć 4,4% PKB.
* W analizie przyjęto konserwatywne założenie, że obecnie zgłaszane zapotrzebowanie na świadczenia w ochronie zdrowia odpowiada
bieżącemu finansowaniu.
Dostępne finansowanie oszacowano na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Popyt na podstawie European Commission, The 2012
Ageing Report.
Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, 2020-2060*
Podaż
4,36% 4,38% 4,41%
5,90% 7,60% 8,80%
1,54%
3,22% 4,39%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
2020 2040 2060
% P
KB
luka finansowania
prognozowanezapotrzebowanie
dostępne finansowaniez środków publicznych
Strona 10
Liczba lekarzy oraz absolwentów kierunków lekarskich w Polsce jest bardzo niska
Podaż
► Liczba praktykujących lekarzy w relacji do populacji w Polsce jest najniższa w grupie przebadanych krajów.
► Co więcej, relatywnie mała liczba absolwentów kierunków lekarskich może sprawić, że obserwowana obecnie luka może się w przyszłości jeszcze bardziej pogłębić.
Źródło: Eurostat. *W przypadku krajów, dla których były dane w bazie Eurostat nie były dostępne dla roku 2011 uwzględniono obserwacje nie
starsze niż 2008 rok.
Praktykujący lekarze (oś OX) oraz absolwenci kierunków lekarskich (oś OY)
w wybranych krajach europejskich w latach 2008-2011* (na 100 tys. ludności)
Belgia
Bułgaria
Chorwacja
Czechy
Dania
Estonia
Finlandia Niemcy
Grecja
Węgry
Islandia
Irlandia
Włochy Łotwa
Litwa
Holandia
Norwegia
Polska
Portugalia
Rumunia
Słowacja
Słowenia
Hiszpania
Szwecja
Szwajcaria
Wielka Brytania
Średnia UE
7
9
11
13
15
17
200 250 300 350 400
Ab
so
lwen
ci
me
dycyn
y
(na 1
00 t
ys.
mie
szkań
có
w)
Praktykujący lekarze (na 100 tys. mieszkańców)
Strona 11
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych Eurostat oraz Szczerbińska, Pietryka (2008) „Rozwój geriatrii w krajach europejskich”.
* Geriatria – dane za 2005 r.; ** średnia dla UE obliczona ze względu na dostępność danych jedynie dla następujących krajów: Austria, Belgia,
Bułgaria, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Malta, Niemcy, Polska, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania.
W Polsce podaż lekarzy różni się istotnie pomiędzy specjalizacjami
Liczba lekarzy specjalistów (na 100 tys. osób), 2011
0,7
2,4
2,6
2,9
3,0
3,1
3,6
3,8
4,0
4,1
4,3
4,3
4,5
4,7
4,7
5,1
5,1
5,2
5,5
5,9
6,5
7,2
7,7
12,5
Niemcy
Malta
Norwegia
Irlandia
Szwajcaria
Turcja
Wielka Brytania
Finlandia
Polska
UE-28
Belgia
Francja
Luksemburg
Austria
Islandia
Portugalia
Estonia
Łotwa
Rumunia
Czechy
Włochy
Bułgaria
Litwa
Grecja
Pulmonologia oraz pneumonologia
1,2
3,8
3,9
4,1
4,1
5,0
5,2
5,4
5,5
6,3
7,0
7,9
8,4
8,5
9,1
9,1
9,3
9,4
9,9
10,2
10,5
15,1
15,7
23,7
26,0
Niemcy
Irlandia
Malta
Turcja
Finlandia
Wielka Brytania
Hiszpania
Norwegia
Liechtenstein
Rumunia
Łotwa
Czechy
Portugalia
Islandia
UE-28
Belgia
Szwajcaria
Luksemburg
Polska
Francja
Estonia
Bułgaria
Litwa
Włochy
Grecja
Kardiologia
Podaż
0,5
0,8
1,1
1,2
1,2
1,9
2,1
2,1
2,3
2,7
2,8
2,8
2,8
2,8
3,0
3,3
3,5
3,7
3,9
4,3
5,7
8,1
Turcja
Niemcy
Francja
Malta
Bułgaria
Grecja
Portugalia
Rumunia
Litwa
Czechy
Estonia
Norwegia
Polska
Finlandia
UE-28
Łotwa
Szwajcaria
Wielka Brytania
Belgia
Irlandia
Islandia
Włochy
Onkologia
0,3
0,5
1,1
1,3
1,3
1,3
1,5
1,8
2,2
2,5
2,5
2,8
3,1
4
4,9
5,9
7,4
7,8
Polska
Bułgaria
Francja
Irlandia
Malta
Szwajcaria
Czechy
Finlandia
Niemcy
Słowacja
Belgia
UE**
Dania
Hiszpania
Wielka Brytania
Islandia
Austria
Szwecja
Geriatria*
Strona 12
Źródło: Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie.
Przepracowani lekarze - brak kontroli czy zbyt niska liczba specjalistów?
Podaż
► Ograniczona podaż lekarzy w połączeniu z brakiem stosownych regulacji prowadzą do sytuacji, w której lekarze pracują powyżej 300 godzin miesięcznie (bez uwzględnienia czasu niezbędnego do przemieszczania się lub działalności komercyjnej - poza NFZ).
► Przykład: Kraków, onkologia kliniczna – przeciętnie 366 godzin w miesiącu.
► Bodźce do nadużyć występują zarówno po stronie świadczeniodawców, ubiegających się o kontrakty NFZ, jak i po stronie samych lekarzy.
► Regulacja ograniczająca liczbę podmiotów, w których lekarz może świadczyć usługi nie rozwiąże problemu ze względu na ograniczoną podaż lekarzy.
Tygodniowy czas pracy personelu medycznego, wybrane przypadki, woj. śląskie, 2014
48
125,5 136,9 128,4 139,8 149,4 142,7 131,0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Norma(Dyrektywa
2003/88/WE)
Lekarz 1 Lekarz 2 Lekarz 3 Lekarz 4 Lekarz 5 Lekarz 6 Lekarz 7
Liczba wykazanych godzin pracy, tygodniowo (lewa oś)
Liczba podmiotów, w których lekarz deklarował świadczenie usług (szpitale oraz AOS, prawa oś)
Strona 13
Podsumowanie
► Zasoby rzadkie w polskiej ochronie zdrowia: ludzie i finansowanie.
► W obliczu dodatkowego zapotrzebowania i ograniczonych możliwości
finansowania kluczowe staje się poszukiwanie efektywności w ramach
istniejącego systemu opieki zdrowotnej.
Równanie efektywności w opiece zdrowotnej
Efektywność = Koszty bezpośrednie opieki zdrowotnej −
Korzyści z ograniczeniakosztów pośrednich∗
Efekt zdrowotny
* utracona produkcja z powodu przedwczesnych zgonów lub niezdolności do pracy, wypłacane świadczenia itp.
Więcej w publikacji EY pt. „Metodyka pomiaru kosztów pośrednich w polskim systemie ochrony zdrowia”
Strona 15
Zastrzeżenia prawne
Informacje zawarte w niniejszej prezentacji nie stanowią w żadnym wypadku świadczenia usług.
Mimo iż dołożono należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych tu informacji
przez autorów, istnieje ryzyko pojawienia się nieścisłości. EY nie ponosi jakiejkolwiek
odpowiedzialności ani nie gwarantuje poprawności i kompletności informacji zamieszczonych
w prezentacji.
Ponadto w najszerszym dopuszczonym przez prawo zakresie EY wyłącza jakiekolwiek gwarancje,
wyraźne lub dorozumiane, w tym między innymi dorozumiane gwarancje sprzedaży
i przydatności do określonego celu. W żadnym wypadku EY, powiązane z EY spółki ani też
partnerzy, agenci lub pracownicy EY lub spółek powiązanych z EY nie ponoszą jakiejkolwiek
odpowiedzialności wobec czytelnika lub innych osób z tytułu jakiejkolwiek decyzji lub działania
podjętego na podstawie informacji znajdujących się w niniejszej prezentacji ani też z tytułu
jakichkolwiek pośrednich, szczególnych lub ubocznych strat, nawet w przypadku otrzymania
informacji o możliwości ich wystąpienia.
© Copyright by EY.