2

Á|üX¯ï : e÷]à 16e ‘˚B qT+&ç 23e ‘˚B es¡≈£î bÂs¡dü‘·« dües¡D, m˙Œj·÷sY,mHêï؇\≈£î e´‹πsø£+>± ‘Ó\+>±D˝À ìs¡«Væ≤+#·uÀ‘·Tqï Ç+{Ï+{Ï Á|ü#ês¡+ \ø£å +@$T{Ï?‘·$TàHì : πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T#j·Tã÷qT≈£îqï bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+, m˙Œj·÷sY,mHêï؇\≈£î e´‹πsø£+>± <˚X¯yê´|üÔ+>± Á|ü#ês¡+ #˚j·÷\ì dæ|æm+ πø+Á<ä ø£$T{°ìs¡ísTT+∫+~. á Á|ü#ês¡+˝À ÖøÏø£ Á|üC≤‘·+Á‘· X¯≈£îÔ\qT ø£\T|ü⁄≈£îb˛yê\ì ≈£L&Üìs¡ísTT+#êeTT. Bìø√dü+ ‘Ó\+>±D sêh+˝À ì]›wüº Á|üD≤[ø£ s¡÷bı+~+#·T≈£îHêïeTT.á #·{≤º\T, yê{Ï eTT|ü⁄Œ $e]+#·{≤ìøÏ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î düuÛÑ\T, düe÷yXÊ\T, |üÁ‹ø£\<ë«sê kÕ–düTÔqï Á|ü#ês¡+ dü]b˛<äT. düeTdü $düÔè‹ Ø‘ê´ Ç+{Ï+{Ï Á|ü#ês¡+ #j·÷\ììs¡ísTT+#êeTT. kÕ<Ûës¡D »q>∑Dq dü+<äs¡“¤+>±H $T–*q ¬s+&ÉT s¡ø±\ Á|üXÊïe[\qT≈£L&Ü ì+ù|+<äT≈£î πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ yÓ÷dü|üP]‘·+>± Á|üj·T‘·ï+ #˚k Ô+~. Ä Á|üX¯ï˝À¢<ìøÏ düe÷<Ûëq+ Çyê«*, <ìøÏ Çe«≈£L&É<äT, m˙Œj·÷sY, mHêï؇\ e\q uÛÑ$wü ‘·TÔ Àbı+∫ ñqï Á|üe÷<ä+ @$T≥H˚~ $e]+#˚+<äTπø á Ç+{Ï+{Ï Á|ü#ês√<ä e÷ìøÏ|æ\T|ü⁄ì#êÃeTT. dæ|æm+ ˇø£ÿfÒ á ãèVü≤‘Y ø£s¡Ôyê´ìï |üP]Ô #˚j·T Ò<äT. n+<äTπøá #·{≤º\T, #·s¡ \≈£î e´‹πsø£+>± ø±+Á¬>dt‘√ düVü‰ ø£*dæ e#à X≈£îÔ\ìï+{Ï ø£\T|ü⁄≈£îìÁ|ü»\ e<ä›≈£î yÓfi≤¢\ì ìs¡ísTT+#êeTT. e÷]à 23q ø±´+ô|sTTHé eTT–+|ü⁄ dü+<äs¡“¤+>±nìï õ˝≤¢ πø+Á<ë˝À¢ düuÛÑ\T ìs¡«Væ≤+#ê*.Á|üX¯ï : Á|üuÛÑT‘ê«\T #˚ùd #·{≤º\T neT˝À¢øÏ ‘˚e{≤ìøÏ Á|ü‘˚ ø£ Á|üj·T‘êï\T Á|ü#ês¡Äsꓤ{≤ ÒMT nø£ÿπs¢<äT. ø±˙ bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+ neT\T #˚j·T{≤ìøÏ Á|üuÛÑT‘·«y˚T

eT‘· sêC≤´\T˝ÖøÏø£ uÛ≤s¡‘êìøÏ Ä<äs¡Ù+ ø±uÀe⁄

` ‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<Ûä+

(bÂs¡dü‘·«+, mHêï؇, m˙Œj·÷sY≈£î e´‹πsø£+>± Ç+{Ï+{Ï Á|ü#ês√<ä eT+ô|’dæ|æm+ ‘Ó\+>±D sêh ø±s¡ <ä]Ù ‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+‘√ Ç+≥s¡÷« ´)

3

ô|<ä›m‘·TÔq ñ<ä eTs¡÷|ü+˝À Á|üj·T‹ïk Ô+~. n+‘· |ü≥Tº<ä\‘√ neT\T #˚j·÷*‡q|ü]dæú‹ m+<äT≈£î e∫Ã+~?‘·$TàH˚ì : á #·≥º+, #·≥º+‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü C≤Ø nsTTq Ä<˚XÊ\T >∑T]+∫Á|üuÛÑT‘·«+ yêdüÔyê\T Á|ü»\≈£î #Ó|üŒ≥+ Ò<äT. á #·{≤ºìï m˝≤¬>’Hê neT\T #˚j·÷\ìÁ|üuÛÑT‘·«+ |ü≥Tºã&ÉT‘·T+fÒ <ëì˝À ñqï Á|üe÷<ëìï >∑T]Ô+∫ #·{≤ºìï neT\T#j·Tsê<ä+≥÷ Á|ü»\T ñ<ä $TdüTÔHêïs¡T. á #·≥º+ e\¢ eTT+<äTø=#à ‘·ø£åD Á|üe÷<ëHïkÕ<Ûës¡D Á|ü»\T >∑eTìdüTÔHêïs¡T. ø±˙ Bs¡Èø±*ø£ Á|üe÷<ëìï yêeT|üø£å Á|üC≤‘·+Á‘·˝ÖøÏø£ X¯≈£îÔ\T >∑eTì+#êsTT. n+<äTπø á Á|üe÷<ä+ >∑T]+∫ Á|ü»\qT nÁ|üeT‘·Ô+#˚ùd+<äT≈£î ø£èwæ #˚düTÔHêïsTT. bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+ Á|ü<Ûëq+>± m+|æø£ #˚dæq<˚XÊ\ qT+&ç e\dü e#˚à Væ≤+<äT, dæ≈£îÿ, C…’q, bÕØÙ, uÖ<ä∆, Á¬ø’düÔe eT‘ê\≈£î #Ó+~qÁ|ü»\≈£î bÂs¡dü‘·«+ Çe«{≤ìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆq $wüj·T+. ø±˙ Bìï neT\T #j·÷\+fÒn˝≤ e∫Ãq ø±+~o≈£î\T Ò<ë X¯s¡D≤s¡T›\T mes¡T nqï~ >∑T]Ô+#ê*. á >∑T]Ô+#˚|üìH˚ mHêï؇s¡÷|ü+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|ü&ÉT‘√+~. n≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ï+ e\¢ qwüºb˛j˚Tyês¡T πøe\+ eTTdæ¢+ Ò ø±<äT. kÕ<Ûës¡D Væ≤+<äTe⁄˝À¢ Á|ü<Ûëq+>± <ä[‘·T\T, Ä~yêd”\T,yÓqø£ã&çq ≈£î˝≤\T, dü+#ês¡C≤‘·T\T≈£î #Ó+~q yês¡T ≈£L&Ü qwüºb˛‘ês¡T. zkÕ]n≥Te+{Ï nqTe÷HêdüŒ<äT\ C≤_‘ê s¡÷bı+~+∫q ‘·sê«‘· yê]˝À me]øÏ bÂs¡dü‘·«+Çyê«* me]øÏ ‹s¡düÿ]+#ê* nqï n~Ûø±s¡+ πø+Á<ä+ #˚‹˝À ñ+≥T+~. ÇB ndü …’qÁ|üe÷<ä+.Á|üX¯ï : á #·{≤º\T sêC≤´+>∑ e´‹πsø£+ nqï yê<äq ˇø£{Ï ñ+~. m˝≤?‘·$TàH˚ì : bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+ ø±˙, m˙Œj·÷sY, mHêï؇ πøe\+ kÕ<ÛäHê Ò._C…|æ, dü+|òüT|ü]yês¡+ \ø£å + á <˚XÊìï eT‘· sê»´+>± e÷s¡Ã≥+. BìøÏ Ä≥+ø£+uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+. sêC≤´+>∑+ á <˚XÊìï ˝ÖøÏø£ Á|üC≤kÕ«eT´ >∑D‘·+Á‘· sê»´+>±ìs¡«∫+∫+~. á ìs¡«#·Hêìï e÷s¡Ã{≤ìøÏ ¬s+&ÉT e÷sêZ\T. eT÷≈£îeTà&ç>±sêC≤´+>±ìï s¡<äT› #˚dæ ø=‘·Ô sêC≤´+>±ìï sêj·T≥+. ˝Ò<ë ñqï sêC≤´+>∑+˝Àdü+|òüT|ü]yêsY \øå±´\≈£î e´‹πsø£+>± ñqï n+XÊ\qT düe]+#·≥+. Ç|ü⁄Œ&ÉTqï|ü]dæú‘·T˝À¢ _C…|æ ¬s+&√ e÷sêZìï m+#·T≈£î+~. á Áø£eT+˝ÀH˚ bÂs¡dü‘ê«ìøÏ eT‘êìïÁbÕ‹|ü~ø£>± e÷πsà Á|üj·T‘·ï+ #˚k Ô+~ _C…|æ. Ç~ sêC≤´+>∑ e´‹πsø£ #·s¡ . <˚XÊìïeT‘·‘·‘·« <˚X¯+>± e÷πsà #·s¡ . Äj·÷ <˚XÊ\≈£î n~Ûø±]ø£ eT‘ê\T ñHêïsTT ø±ã{ϺuÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Væ≤+<äTe⁄\T yÓTC≤]{° ñqï+<äTq Væ≤+<ä÷eT‘·+ sê»´eT‘·+>±ñ+&Ü\qï~ Ĭsôd‡dt, _C…|æ yê<äq. sê»´eT‘ê\T ñqï <˚XÊ\T nqTuÛÑyê\T eTqeTT+<äTHêïsTT. n≥Te+{Ï qwüº<ëj·Tø£yÓTÆq nqTuÛÑyê\ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü <˚XÊìïeT‘·sê»´+>± e÷sêÃ\ì Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üj·T‹ïdüTÔ+fÒ sêC≤´+>∑ $\Te\ ø√dü+ bÕ≥T|ü&yês¡+‘ê á Á|üj·T‘êïìï e´‹πsøÏdüTÔHêïs¡T. m+<äTø£+fÒ ˝ÖøÏø£ uÛ≤s¡‘êìøÏ eT‘·‘·‘·«

4

bÕøÏkÕÔHé @ s¡ø£+>±q÷ Ä<äs¡Ù+ ø±<äT. ø±uÀ<äT nqï $wüj·÷ìï Á|ü»\T ns¡ú+#˚düT≈£îHêïs¡T. bÕ\≈£î\≈£î ns¡úeTj˚T´˝≤ #Ó|üŒ{≤ìøÏ ñ<ä´$TdüTÔHêïs¡T. Ä<ÛäTìø£Á|ü|ü+#·+˝À eT‘·sê»´+ nqï~ <äTsêàs¡ZyÓTÆq uÛ≤eq. á Ä˝À#·Hê <Û√s¡DÏ #ê˝≤Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq~. BìøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê≥y˚T eTq ø£s¡Ôe´+. sêC≤´+>±ìï e÷πsÃùdÁ|üj·T‘êïìï Á|ü‹|òüT{Ï+#·≥y˚T eTq eTT+<äTqï ø£s¡Ôe´+. sêC≤´+>∑¡ s¡#·Hêø±\+˝ÀĬsôd‡dt uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ eTqT<Ûäs¡àXÊgy˚T sêC≤´+>∑+>± ñ+&Ü\ì Á|ü‹bÕ~+∫+~.sêC≤´+>∑ |ü]wü‘Y Ä dü÷#·qqT ‹s¡düÿ]+∫+~. Ç|ü&ÉT _C…|æ á <˚X¯+˝À ˝ÖøÏø£sêC≤´+>∑ kÕúq+˝À eTqT<Ûäs¡à XÊg+ neT\≈£î #·s¡ \T ÁbÕs¡+_Û+∫+~. eTqT<Ûäs¡à+øÏ+<ä á <˚X¯+˝À X¯SÁ<äT\ |ü]dæú‹ @$T{À, yÓqø£ã&çq ‘·s¡>∑‘·T\ |ü]dæú‹ @$T{ÀeTq≈£î nqTuÛÑe+ ñ+&ÉH˚ ñ+~.Á|üX¯ï : eTTdæ¢+\‘√ bÕ≥T Væ≤+<äTe⁄˝À¢ ≈£L&Ü yÓTC≤]{° ôdø£åHé á ø=‘·Ô bÂs¡dü‘·«dües¡D #·≥º+, mHêï؇, m˙Œj·÷sY\ e\q qwüºb˛qTHêïs¡T nì #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. ø±˙#·{≤ºìøÏ e´‹πsø£+>± kÕ>∑T‘·Tqï ñ<ä´e÷˝À¢ yê] uÛ≤>∑kÕ«eT´+ HêeTe÷Á‘·+>±m+<äT≈£î+~?‘·$TàH˚ì : <ä[‘·T\T, yÓqø£ã&çq ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q yêfi¯¢˝À n‘·´~Û≈£î\T bÂs¡dü‘·«dües¡D #·≥º+‘√ e#à ndü …’q Á|üe÷<ëìï |üP]Ô>± >∑T]Ô+#· Ò<äT. ø±düÔ+‘· #·<äTe⁄≈£îqïyês¡T e÷Á‘·y˚T >∑T]Ô+#·>∑*>±s¡T. Äy˚Ts¡≈£î ñ<ä eT+˝À yê] uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ñ+~.‘·ø£åD+ dæ@@, m˙Œj·÷sY, mHêï؇˝À¢ @eTT+<√ #·÷düTÔHêïeTT. n+‘·es¡≈£î eTq+|ü]$T‘·yÓTÆ #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT eTTdæ¢+\≈£î »]π> qwüº+ düŒwüº+>± ø£ì|æk Ô+~. kÕ{Ï e÷qe⁄&çøÏqwüº+ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT düŒ+~+#·≥+ qwüºìyês¡D #·s¡ \T #˚|ü≥º&É+ ø£ dü e÷qe<Ûäs¡à+. á s√E @ düeTdü nsTTHê ‘·eT<ëø± eùdÔ ‘·|üŒ ø£<ä\≥+ Ò<äT. eT‘·sê»´+ @sêŒ≥T _C…|æ ndü …’q \ø£å +>± ñ+<ä , <ëì e\¢ e#˚à Á|üe÷<ä+ m˝≤ñ+≥T+<√ ns¡ú+ nsTTq s√Eq ‘·|üŒìdü]>± á ôdø£åq¢ Á|üC≤˙ø£+ ≈£L&Ü ø£<äT\T‘ês¡T.Á|üXï : á ôdø£åq¢qT ø£~*+#+<äT≈£î yêeT|üøå±\T #|ü&ÉT‘·Tqï Á|ü#ês√<ä eT+˝À uÛ≤>∑+>±ì]›wüº Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·T+<ë?‘·$TàHì : Ç|üŒ{Ïπø Ç~ sêC≤´+>∑ e´‹πsø£ #·s¡ nqï $wüj·÷ìï Á|ü»\≈£î ns¡úeTjT´˝≤#Ó|üŒ{≤ìøÏ nH˚ø£ s¡÷bÕ˝À¢ Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘√+~. Ç+{Ï+{Ï Á|ü#ês¡+˝À ≈£L&ÜÇ< n+X+ Á|ü<Ûëq+>± ñ+≥T+~. <ë+‘√ bÕ≥T dæmm e\¢ e#à ‘·ø£åD qwüº+‘√bÕ≥TBs¡Èø±*ø£ qcÕºìï ≈£L&Ü $e]+#˚+<äT≈£î ø£èwæ #˚düTÔHêïeTT.Á|üX¯ï : Ç~ bÂs¡dü‘·«+ Ç#˚à #·≥ºy˚T ‘·|üŒ rùdùd #·≥º+ ø±H˚ø±<äì _C…|æ Á|ü#ês¡+#˚k Ô+~ ø£<ë. Ç~ kÕqT≈£L\ n+X¯y˚T ø£<ë?‘·$TàH˚ì : Ç~ @ e÷Á‘·+ kÕqT≈£L\ n+X¯+ ø±<äT. X¯s¡D≤s¡T∆\+<ä]ø° bÂs¡dü‘·«+Çe«≥+ nqï~ eTq+ ø√s¡T‘·Tqï~. ø±˙ á #·≥º+ eTTdæ¢+\≈£î e´‹πsø£+ nqï~Á|üuÛÑT‘·«y˚T ãVæ≤s¡+>∑+>± #Ób˛Ô+~. nH˚ø£ <˚XÊ˝À¢ì X¯s¡D≤s¡T∆\T, ø±+~o≈£î\qT

5

á #·≥º+ |ü]~Û À #˚s¡Ã Ò<äT. ø±ã{Ϻ Ç~ ÁbÕ<Ûä$Tø£ e÷qeVü≤≈£îÿ\ô|’, düe÷q‘·«+Vü≤≈£îÿô|’ <ë&ç #˚ùd #·≥ºy˚T ‘·|üŒ Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œ+#˚ #·≥º+ ø±Hø±<äT.Á|üX¯ï : bÂs¡dü‘·« #·{≤ºìøÏ, m˙Œj·÷sY≈£î eT<Ûä ñqï dü+ã+<Ûä+ @$T{Ï? ø£{Ï #·≥º+,eTs√{Ï m–®≈£L´{Ïyé Ä<˚X¯+ ø£<ë.‘·$TàH˚ì : bÂs¡dü‘·« #·≥º+ neT˝À¢øÏ sêyê\+fÒ á <˚X¯+˝À ñqï yê]˝À mes¡Tá <˚X¯ bÂs¡T&ÉT, mes¡T ø±<äT nqï~ ‘˚ ≤*. n~ ‘˚ Òà e÷s¡Zy˚T mHêï؇. nsTT‘˚<˚X¯yê´|üÔ+>± 130 ø√≥¢eT+~˙ nkÕ‡+˝À #˚dæq $<Ûä+>± |üÁ‘ê\T düeT]Œ+#·eT+fÒ<˚X¯+ n\¢ø£˝À¢\+ ne⁄‘·T+~. n+<äTπø mHêï؇ C≤_‘ê ($yê<ëdüŒ<ä C≤_‘ê)s¡÷bı+~+#·{≤ìøÏ ø±e*‡q $esê\T dü«#·Ã¤+<ä+ n+≥÷H˚ #ê|üøÏ+<ä ˙s¡T˝≤ùdø£]k Ô+~. Bìø√düy˚T m˙Œj·÷sY. á dæ@@, m˙Œj·÷sY, mHêï؇ <ë«sê qwüºb˛j˚Tyê] dü+K´qT ãVæ≤s¡+>∑+>± ‘·–Z+∫ #·÷|ü{≤ìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ ø£düs¡‘·TÔ #˚k˛Ô+~.á eT÷&ÉT ø£*|æ neT\T #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT e#˚à |òü*‘·+ Ç<˚. Bìï $e]+#˚ Á|üj·T‘·ïy˚Tá Á|ü#ês√<ä eT+.Á|üX¯ï : yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ >∑‘·+˝À mqï&É÷ Òq+‘· Á|ü‹|òüT≥q <˚X¯yê´|üÔ+>± H˚&ÉT‘· …‘·TÔ‘√+~. Bì dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤e+ @$T{Ï?‘·$TàHì :Ç|üŒ{Ï es¡≈£î eT‘·+ ÁbÕ‹|ü~ø£>± ‘Ó∫Ãq #·{≤º\T Òe⁄. yêCŸù|sTT Á|üuÛÑT‘·«+2003˝À n≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ï+ #˚dæHê Ç|ü⁄Œ&ÉTqï+‘· u≤Vü‰≥+>± ns¡úeTj˚T´˝≤#˚j·T Ò<äT. ø±+Á¬>dt ≈£L&Ü ÄHê&ÉT k˛sTT Ò≈£î+&Ü e´eVü≤]+∫+~. nkÕ‡+˝ÀmHêï؇ nqTuÛÑyê\T eTq eTT+<äTHêïsTT. nsTTHê mHêï؇, m˙Œj·÷sY neT\T‘√e#˚à düeTdü \T m+‘√ ø=+‘· ns¡úeTe⁄‘·THêïsTT. |üP]Ô>± ns¡úyÓTÆ‘ Á|ü»˝À¢ e#˚ÃdüŒ+<äq eT]+‘· rÁe+>± ñ+≥T+~.Á|üXï : á ñ<ä eT+˝À Á|ü‹cÕº‘·àø£yÓTÆq $<ë´ dü+düú À¢ ñqï Á|ü‹uÛ≤e+‘·T …’q $<ë´s¡T∆\T,y˚T<Ûëe⁄ Ò m≈£îÿe>± ø£<äT\T‘·THêïs¡T. ø±s¡D+ @$T{Ï?‘·$TàH˚ì : @ düeTdü MT<äHÓ’Hê düŒ+<äq\T eT÷&ÉT s¡ø±\T>± ñ+{≤sTT. uÛÑ÷$Tã<ä› …’‘˚ ‘·|üŒ ‘·eT s√EyêØ J$‘·+ Á|üuÛ≤$‘·yÓTÆ‘˚ ‘·|üŒ 80 XÊ‘·+ düŒ+~+#·s¡T.eTs√ 15 XÊ‘êìøÏ düeTdü ns¡úyÓTÆHê ‘·eT≈£î ñ|üjÓ÷>∑+ nqT≈£î+fÒ eTT+<ä&ÉTπ>kÕÔs¡T.M≥ìï+{Ïì ‘·≥Tº≈£îì Á|ü‹|òüT{Ï+#˚ yêπs $T>∑*q 5 XÊ‘·+. á ◊<äT XÊ‘·y˚T $T–*qyês¡+<ä]ø° Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+# XøÏÔ ø£*– ñ+{≤s¡T. Mfi¢ À¢ ñqï nHÓ’ø£ ‘· ø±s¡D+>±H_C…|æ ˝≤+{Ï X¯≈£îÔ\T ã\|ü&ÉT‘·THêïsTT. <˚X¯yê´|üÔ+>± Á|üuÛ≤e+ e⁄qï ø±+Á¬>dt |üP]ÔkÕúsTT˝À ø£<ä Ò¢<äT. á y˚T<Û√es¡Z+˝À ñqï yÓ’s¡T<Ûë´\T |ü]wüÿ]+#·T≈£îì @ø£+ nsTT‘˚_C…|æøÏ q÷ø£\T #Ó*¢qfÒ¢. n+<äTπø kÕŒ+fÒìj·Tdt>± e∫Ãq ñ<ä e÷\≈£î sê»ø°j·THêj·Tø£‘·«+ n+~+#˚ X¯≈£îÔ\T ‘·eT |ü]$T‘·T\T n~Û>∑$T+∫ ◊ø£ + ø±yê*.

6

dæ@@ e÷≥Tqø±s=Œπs{Ÿ mC…+&Ü

` mdt. Ms¡j·T´

ñqï≥Tº+&ç bÂs¡dü‘·«+ düeTdü eTT+<äTø=∫Ã+~?Ç|ü&ÉT Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ‘·|üŒ <X Á|ü»\+‘ê ‘·eT bÂs¡dü‘ê«ìï s¡TEe⁄ #düTø√yê\≥!kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£\ ‘·sê«‘· <˚X¯+˝À n\»&ç s¡–*+~.Á|üXÊ+‘·+>± ñqï <˚X¯+ uÛÑ>∑TZeTqï~.<˚X¯ sê»<Ûëì &Ûç©¢ À qs¡y˚T<Ûä+ »]–+~.πø bÕغøÏ |üP]Ô yÓTC≤]{° eùdÔ düTdæús¡ Á|üuÛÑT‘·«+ @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì eT÷&ÉT

<äXÊu≤›\T Á|ü#ês¡+ »]–+~.yÓ÷&ûøÏ πø+Á<ä+˝À ‹s¡T>∑T Òì yÓ÷C≤]{° e∫Ãq ‘·sê«‘· nXÊ+‹ô|]–+<Ó+<äT≈£î?dü+ø°s¡í Á|üuÛÑT‘ê«\‘√ ndæús¡‘· ñ+≥T+<äì Á|ü#ês¡+ kÕ–+~ ø£<ë!Ç|ü&ÉT @ø£bÕغ bÕ\q˝À <˚X¯ düyÓTÆø£ ‘·≈£î ∫#·Tà πs|ü⁄‘·Tqï<Ó+<äT≈£î?Çe˙ï Á|üX¯ï Ò... <˚X¯ bÂs¡T\qT y˚~ÛdüTÔqï dü+<˚Vü‰ Ò...

kÕø屑·÷Ô ;CÒ|” ‘·s¡|òü⁄q mìï¬ø’q m+|” kÕøÏå eTVü≤sêCŸ ªª>±&˚‡qT $T+∫q<˚X¯uÛÑ≈£îÔ&ÉT Ò&ÉμμHêïs¡T. ;CÒ|”πø #Ó+~q eTs√ m+|” Á|üC≤„dæ+>¥ >±+BÛì #·+|æq

7

ªªHê<∏ä÷sêyéT >±&˚‡ >=|üŒ <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&Éìμμ bÕs¡¢yÓT+≥T˝ÀH˚ ã]‘Ó–+∫ e÷{≤¢&Üs¡T.áyÓT πøe\+ m+|” e÷Á‘·y˚T ø±<äT. s¡ø£åD eT+Á‹‘·«XÊK bÕs¡¢yÓT+≥Ø dü\Vü‰ø£$T{° düuÛÑT´sê\T. ˇfi¯ófl >∑>∑TsêŒ≥T≈£î >∑T]#˚ùd Ç+‘·{Ï <äTsêàs¡Z|ü⁄ yê´K´\T #˚dæqMs¡T Ç+ø± ;CÒ|” H˚‘·\T>±H˚ ñHêïs¡T. M] MT<ä #·s¡´ rdüTø√yê\ì yÓ÷&ûJøÏnì|æ+#· Ò<äT. C≤‹|æ‘·>± <˚X¯+ >ös¡$düTÔqï >±+BÛJì Vü≤‘· #˚dæq yês¡T <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&Éì#Ó|æŒqyês¡T C…’\T˝À ñ+&Ü* ø£<ë! ø±˙ yÓ÷&û bÕ\q˝À yês¡T bÕs¡¢yÓT+≥T˝À düø£\eTsê´<ä\T bı+<äT‘·THêïs¡T. <˚X¯uÛÑ≈£îÔ\T>± ‘·eT≈£î ‘êeTT øÏ‘êãT*#·TÃ≈£îH˚ eTq <˚X¯bÕ\≈£î\≈£î Ms¡T <˚X¯Á<√VüQ\ì nì|æ+#· Ò<äT.

◊<äTqïs¡ dü+e‘·‡sê\ yÓ÷&û bÕ\q nìï s¡+>±\˝À $|òü\yÓTÆ+~. áHÓ\ˇø£{Ïq bÕs¡¢yÓT+≥T˝À Á|üy˚X¯ô|{Ϻq ã&Ó®{Ÿ >±˙, <ëìøÏ eTT+<äTs√E Á|üy˚X¯ô|{Ϻqmø£Hê$Tø˘ düπs« ìy˚~ø£>±˙ BH˚ï s¡TEe⁄#˚dæ+~. <˚X¯+˝À yÓTC≤]{° Á|ü»\T düs¡T≈£î\ø=qT>√fifl ø√dü+ Ks¡Tà #j·T Òø£b˛‘·THêïs¡qï~ mø£Hê$Tø düπs« ‘*à #Ó|æŒ+~. |òü*‘·+>±düs¡T≈£î\ neTàø±\T eT+<ä–+#êsTT. Ä]úø£ eT+<ä>∑eTHêìøÏ <ë]rdæ+~. |üqTïs¡÷|ü+˝À πø+Á<ëìøÏ sêyê*‡q Ä<ëj·T+ |ü&çb˛sTT+~. >∑‘· ¬s+&ÉT Ä]úø£dü+e‘·‡sê\˝Àq÷ Ç<˚ |ü]dæú‹. Ä]úø£ eT+Á‹ ìs¡à˝≤ d”‘êsêeTHé Á|üyX¯ô|{Ϻq ã&Ó®{Ÿ…ø£ÿ\T ≈£L&Ü BH˚ï s¡TEe⁄ #˚kÕsTT. Çø£ÿ&É Á|ü»\ ø=qT>√\T X¯øÏÔ |ü&çb˛e&Éy˚T

ndü\T düeTdü . Ç~ kÕ<Ûës¡D eT+<ä>∑eTq+ ø±<ä , rÁe eT+<ä>∑eTqeT˙ #Ó|æŒ+~mes√ ø±<äT.. ìqï yÓTTqï{Ï<ëø± Á|ü<Ûëì eTTK´ Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T>± |üì#˚dæqÄ]úø£y˚‘·Ô ns¡$+<ä düTÁãVü≤àDÏj·THé ôV≤#·Ã]+∫q $wüj·T$T~. yÓTC≤]{° Ä]úø£y˚‘·Ô\T<˚X¯ Ä]úø£ e´edüú dü+øå√uÛÑ+˝À ñqï<äH˚ n+≥THêïs¡T. Á|ü»\ J$‘ê\T |ü]o*ùdÔ Ç~nø£åsê˝≤ ì»eTì me¬s’Hê #Ó|üŒ>∑\s¡T.

Á|ü|ü+#· e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|Á{À*j·T+ ñ‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\T bÕ‘êfi≤ìøÏ |ü&çb˛sTTqdüeTj·T+˝À ≈£L&Ü yÓ÷&û bÕ\q˝À ô|Á{À\T, &ûõ˝Ÿ <Ûäs¡\T Äø±XÊqï+{≤sTT. Á|ü»\CÒãT\T ø={Ϻ πø+Á<ä+ KC≤Hê ì+|ü⁄≈£îqï~. #·eTTs¡T <Ûäs¡\T $Tqï+≥&É+‘√ s¡yêD≤#êØ®\T ô|]– ì‘· J$‘êedüs¡ düs¡T≈£î\ <Ûäs¡\T uÛÑ>∑TZeTHêïsTT. $<ë´, yÓ’<ä kÂø£sê´\Tø±s=Œπs{Ÿ X¯≈£îÔ\ #˚õøÏÿq H˚|ü<∏ä +˝À Ç~ »]–+~. $<ë´, yÓ’<ä s¡+>±\T Áô|’y˚{°ø£s¡D|òü*‘·+>± ≈£î≥T+u Ä<ëj·T+˝À dü>∑+ M{Ïπøb˛‘·Tqï~. kı+‘· Ç\T¢ Òìyê]øÏ eTs√bÕe⁄ uÛ≤>∑+ Ä<ëj·T+ Ç+{Ï øÏsêsTTøÏ Ks¡Ãe⁄‘·Tqï~. $T–*q ø=~›bÕ{Ï Ä<ëj·T+‘√ã‘·T≈£î ©&ÉTÑ·Tqï dæú‹˝À <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\ >√s¡T#·T≥Tºô|’ s√ø£{Ïb˛f…Æ+~. BìøÏ‘√&ÉT >∑‘· 46 dü+e‘·‡sê\˝À m|ü&É÷ Òq+‘· ìs¡T<√´>∑+ yÓ÷&û bÕ\q˝À ô|]–+~.yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+∫q ø£˙dü y˚‘·q+ HÓ\≈£î s¡÷.5y˚\ø£Hêï ‘·≈£îÿe. ¬s’‘·T\≈£î–≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ Ò<äT. n|ü\ bÕ …’q ¬s’‘·T\T Ä‘·àVü≤‘· \≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡T.

8

Ä]úø£ düeTdü \≈£î ‘√&ÉT kÕe÷õø£ düeTdü \÷ $»è+_ÛdüTÔHêïsTT. dü«‘·+Á‘·uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À m|ü&É÷ Òì $<Ûä+>± yÓ÷&û bÕ\q˝ÀH˚ n‘· ~Ûø£ eT+~ eTVæ≤fi¯\MT<ä ˝…’+–ø£<ë&ÉT\T »]>±sTT. ≈£î\ <äTs¡Vü≤+ø±s¡ <ë&ÉT\T ‘êsêkÕúsTTøÏ #˚sêsTT.

Á|ü»\ Ä<ëj·÷\T ô|+#˚ e÷s¡Z+ #·÷&Ée*‡q u≤<Ûä ‘· bÕ\≈£î\~. Ç+<äT≈£î|üP]Ô _Ûqï+>± yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ ã&Üu≤ãT\≈£î sêsTTr\T e&ç¶+∫+~. yÓ÷&û n~Ûø±s¡+#˚|ü{Ϻq Hê{ÏøÏ <˚X¯+˝À X¯‘·ø√{°X¯«s¡T\T 59eT+~ ñ+&É>± H˚&É~ 134≈£î #˚]+~.X¯‘· ø√{°X¯«s¡T\ dü+K´ 127XÊ‘·+ ô|]–+~. <˚X¯ Ä]úø±_Ûeè~∆ πs≥T Ç<˚ ø±\+˝À8XÊ‘·+ qT+∫ 5XÊ‘êìøÏ |ü&çb˛sTT+~. ‘=+uÛ…’¬s+&ÉTqïs¡ ø√≥¢ Á|ü»\ (70XÊ‘·+)<ä>∑Zs¡Tqï dü+|ü<ä≈£î Hê\T>∑T¬s≥T¢ ø£ÿXÊ‘·+ <Ûäì≈£î\ <ä>∑Zs¡ b˛¬>’+~. n+fÒ <˚X¯ Ä]úø£e´edüú ã\V”≤q|ü&ç+~. Á|ü»\ Ä<ëj·÷\T |ü&çb˛sTT ãø£ÿ∫ø±ÿs¡T. ã&Üu≤ãT\Te÷Á‘·+ ã*dæb˛j·÷s¡T. dü+|ü<ä ø=~›eT+~ dü+|üqTï\ <ä>∑Zs¡ b ¬>’+~. düVü≤»+>±H˚á |ü]dæú‘·T\T Á|ü»\˝À ndü+‘·è|æÔ ô|s¡>∑&ÜìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘êsTT. Ä+<√fi¯q\÷,b˛sê{≤\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. bÕ\≈£î\ MT<ä $<ÛëHê\T e÷sê\ì e‹Ô&ç ô|s¡T>∑T‘·T+~.Ç~ ã&Ü bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘·Ô\ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î qwüº+. n+<äTπø Á|ü»\ <äèwæºìeTs¡*+#ê\qï~ bÕ\ø£esêZ\ m‘·TÔ>∑&É. πø+Á<ä bÕ\≈£î\T Á|ü»\ <äèwæºì eT‘·+,bÂs¡dü‘·«+, <˚X¯uÛÑøÏÔ yÓ’|üP eTs¡*düTÔHêïs¡T. uÛ≤y√<˚«>±\T ¬s#·Ã>=&ÉT‘·THêïs¡T. eTs√yÓ’|ü⁄ìj·T+‘·è‘·« b˛ø£&É\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡T. á ¬s+&ÉT $wüj·÷\˝À »j·TÁ|ü<ä+ ø±yê\+fÒsêC≤´+>∑ $\Te\T <Ûä«+dü+ #˚j·÷*. C≤rjÓ÷<ä eT $\Te\q÷, kÕ«‘·+Á‘· b˛sê≥yês¡dü‘ê«˙ï ìØ«s¡ + #˚j·÷*. n+<äTπø >±&˚‡ uÛÑ»q yÓTT<ä …’+~. kÕ«‘·+Á‘· b˛sê≥yês¡dü‘·«+ nDTe+‘· ≈£L&Ü Òì πø+Á<ä bÕ\≈£î\T Ç˝≤+{Ï <ë&çøÏ @e÷Á‘·+ dæ>∑TZ|ü&É≥+Ò<äT. <ëì|òü*‘·y˚T Ä]ºø£ Ÿ 370, Ä]ºø£ Ÿ 35m\ s¡<äT›>±˙, bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+

#j·T≥+>±˙, C≤rj·T bÂs¡ C≤_‘ê (mHéÄsYd”) ‘·j·÷Øì <XeT+‘ê $düÔ]kÕÔeTq≥+>±˙, Ç+<äTø√dü+ »HêuÛ≤ …ø£ÿ\‘√ u≤≥T C≤rj·T »HêuÛ≤ |ü{Ϻø£ (mHé|”ÄsY) ≈£L&Ü‘·j·÷s¡T #˚kÕÔeTì Á|üø£{Ï+#·≥+.

Ä]ºø£ Ÿ 370, 35m\ s¡<äT› <ë«sê eTTdæ¢+ e´‹πsø£‘·qT kıeTTà #düT≈£îHêïs¡T.ø±oàsY À ìj·T+‘·è‘·«+ ø=qkÕ>∑T‘·Tqï~. eT‘·|üs¡yÓTÆq $uÛÑ»q e÷Á‘·y˚T ø±<äT..yÓ÷&û $<ÛëHê\qT e´‹πsøÏùdÔ, Á|ü‹|òüT{ÏùdÔ nD∫y˚‘· ‘·|üŒ<äì #˚dæ #·÷|æ+#ês¡T.bÕøÏkÕúHé, ã+>±¢<˚XŸ, n|òüÈìkÕúHé\ qT+∫ X¯s¡D≤s¡Tú\T>± e∫Ãq yê]˝À eTTdæ¢+\T$TqVü‰ Ç‘·s¡T\≈£î bÂs¡dü‘·«+ Ç#˚Ã+<äT≈£î M\T>± bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+#˚kÕs¡T. Á|ü|ü+#·+˝À bÂs¡dü‘ê«ìøÏ eT‘·+ ÁbÕ‹|ü~ø£>± #˚dæq Á|üC≤kÕ«eT´ <˚X¯+eTs=ø£{Ï Ò<äT.

9

Ç|ü&ÉT mHéÄsYd” neT\T #˚kÕÔeT+≥THêïs¡T. n+fÒ Çø£ á <˚X¯ Á|ü»\+‘ê‘êeTT uÛ≤s¡rj·TT\yTqì s¡TEe⁄ #düTø√yê*. Ç<$T≥ì Á|ü•ïùdÔ <X+˝ÀøÏ #=s¡u≤≥T<ës¡T\T e#êÃs¡˙, yê]ì @]y˚j·÷\˙ n+≥THêïs¡T. <˚X¯ dü]Vü≤<äT ›\˝À#=s¡u≤≥T<ës¡T\T sê≈£î+&Ü #·÷&Ée*‡q u≤<Ûä ‘· πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ì<. ‘·eT yÓ’|òü ≤´\qTø£|æŒ|ü⁄#·TÃ≈£îì Á|ü»\qT eTT<ë›sTT\T>± ì\u…&ÉT‘·THêïs¡T. mø£ÿ&√, mes√ e#êÃs¡ì<˚X¯ Á|ü»\+<ä]˙ nqTe÷ìdüTÔHêïs¡T. Ç|ü&ÉT <˚X¯ Á|ü»\+‘ê ‘·eT≈£î dü+ã+~Û+∫qeT÷&ÉT ‘·sê\ |ü⁄≥Tºø£, ìyêdü+, ÄdæÔbÕdüTÔ\ $esê\T #·÷|æ+∫, ‘êeTTuÛ≤s¡rj·TT\yTqì s¡TEe⁄ #düTø√yê\≥! Ç+<äTø£edüs¡yÓTÆq $esê\T ùdø£]+#·{≤ìπømHé|”ÄsY ù|s¡T‘√ @Á|æ Ÿ ˇø£{Ï qT+∫ $esê\T ùdø£]kÕÔs¡T. Á|ü<Ûëq eT+Á‹ e÷Á‘·+|ü⁄≥Tºø£‘√H˚ uÛ≤s¡rj·TT&É≥! Äj·Tq≈£î <Ûäèe|üÁ‘ê\T nedüs¡+ ˝Ò<ä≥! 130 ø√≥¢uÛ≤s¡rj·TT\T e÷Á‘·+ s¡TEe⁄ #˚düTø√yê\≥!

@Á|æ Ÿ ø£{Ï qT+∫ neT\T #ùd~ πøe\+ mHé|”ÄsY e÷Á‘·yTq˙, mHéÄsYd”‘√<ëìøÏ dü+ã+<Ûä+ Ò<äì ãTø±sTTdüTÔHêïs¡T. Ç~ »HêuÛ≤ …ø£ÿ\T ùdø£]+#·≥y˚TqìqeTàã\T≈£î‘·THêïs¡T. »HêuÛ≤ ˝…ø£ÿ˝Ò nsTT‘˚ me]ø° nuÛÑ´+‘·s¡+ ˝Ò<äT. Á|ü‹|ü<˚+&É¢ø=kÕ] #˚ùd<˚. ø±˙ Ç~ »HêuÛ≤ …ø£ÿ\T e÷Á‘·y˚T ø±<äT. »HêuÛ≤ …ø£ÿ ÒnsTT‘... ø=‘·Ô>± mHé|”ÄsY nì m+<äTø£+≥THêïs¡T? »q>∑Dq≈£î nedüs¡yÓTÆq Á|üXï\≈£î‘√&ÉT n<äq+>± eTs√ Á|üXÊïe[ m+<äT≈£î s¡÷bı+~+#ês¡T? Çø£ÿ&˚ ndü\TeT‘·\ãTqï~. mHé|”ÄsY ù|s¡T‘√ n<äq+>± eTq bÂs¡dü‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|üXï\TykÕÔs¡T. eTq düe÷<ÛëHê\T yê]øÏ dü+‘·è|æÔ ø£*–+#·ø£b˛‘ nqTe÷HêdüŒ<ä e´≈£îÔ\T>±qyÓ÷<äT #˚kÕÔs¡T. Ç<˚ C≤rj·T CHêuÛ≤ |ü{Ϻø£ (mHé|”ÄsY). á |ü{Ϻø£ Ä<Ûës¡+>±‘·sê«‘· s¡TEe⁄\T n&ÉT>∑T‘ês¡T. n< C≤rj·T bÂs¡ |ü{Ϻø£ (mHéÄsYd”). n+fÒ.. mHéÄsYd”#j·÷+fÒ eTT+<äT mHé|”ÄsY ‘·j·÷s¡T #j·÷*. Ä |üH Ç|ü&ÉT #j·÷\ì ìs¡ísTT+#ês¡T.ô|’>± á Á|üX¯ï\≈£î »yêãT#Ó|üŒø£b˛sTTHê |òüsê« Ò<äì πø+Á<ä Vü≤À+XÊK düVü‰j·TeT+Á‹øÏwüHé¬s&ç¶ n+≥THêïs¡T. n˝≤+≥|ü&ÉT Ä Á|üX¯ï …+<äT≈£î n&É>±*? BìøÏ düe÷<Ûëq+<ë≥ydüTÔHêïs¡T. n+‘ ø±<äT... mHéÄsYd”ø° mHé|”ÄsY≈£î dü+ã+<Ûä+ Ò<äq≥yT nã<ä∆+.mHé|”ÄsY neT\T ø√dü+ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ 2019 E …’ 31q $&ÉT<ä\ #˚dæq ¬>õ{ŸH√{Ï|ò æ πøwüHé s¡÷˝Ÿ‡˝Àì s¡÷˝Ÿ 3˝Àì düuŸ s¡÷˝Ÿ (4) Á|üø±s¡+ ªªmHé|”ÄsYs¡÷bı+~+#ê\ì Ä<˚•+#ês¡T. á s¡÷˝Ÿ‡˝ÀH˚ mHêï؇ >∑T]+∫ düŒwüº+>± #Ó|æŒ+~.mHêï؇ neT\T≈£î mHé|”ÄsY düe÷#ês¡y˚T ÁbÕ‹|ü~ø£ nì ≈£L&Ü düŒwüº+>± #Ó|æŒ+~.

mHêï؇ neT\T ø√düyT á m˙ŒÄsY nì Ä ¬>õ{Ÿ H√{Ï|òæπøwüHé‘√ düŒwüº+>±H‘˚*b˛‘·Tqï~. Bìø£Hêï eTT+<˚ bÕs¡¢yÓT+≥T˝À ˇø£ Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+>± ÄHê{Ï

10

πø+Á<ä Vü≤À+XÊK düVü‰j·TeT+Á‹ øÏs¡DY ]õE ≈£L&Ü m˙ŒÄsY neT\T #˚j·TuÀ‘·Tqï≥Tº#ÓbÕŒs¡T. bÂs¡dü‘·« dües¡D _\T¢ô|’ #·s¡Ã dü+<äs¡“¤+>± Àø˘düuÛÑ À Á|üdüTÔ‘· Vü≤À+eT+Á‹n$T‘YcÕ ≈£L&Ü mHêï؇ì <˚X¯eT+‘·{≤ neT\T »s¡T|üqTqï≥Tº Á|üø£{Ï+#ês¡T.

mHêï؇ neT\T Á|üÁøÏj·T yÓTT<ä˝…’‘˚ Á|ü‹ sêh+˝Àq÷ \ø£å\ dü+K´˝ÀnqTe÷ì‘·T\ ù|s¡T‘√ ≈£î≥T+u≤\≈£î ≈£î≥T+u≤\qT ìs¡“+<Ûä >∑èVü‰\≈£î ‘·s¡*kÕÔs¡T.eT÷&ÉT ‘·sê\ Ä<Ûësê\T#·÷|æ, ‘êeTT á <˚X¯ bÂs¡T\eTì s¡TEe⁄ #˚düTø√e≥+n+‘· düT\uÛÑ+ ø±<äT. BìøÏ ã\j˚T´~ n‘·´~Û≈£î\T <ä[‘·T\T, –]»qT\÷, dü+#ês¡C≤‘·T\ Á|ü»\T. >∑‘·+˝À nqTdü]+∫q≥Tº πøe\+ eT‘· |òüTs¡D\ düèwæº MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çHê,bÕøÏkÕúHé ã÷∫ì #·÷|æ <˚X¯uÛÑøÏÔ |üØø£åô|{ϺHê, n~ ‘ê‘êÿ*ø£y˚T. bÕ\ bı+>∑T˝≤>∑e∫à b˛‘êsTT. ø±˙ bÂs¡T\T ø±<äH˚ ù|s¡T‘√ Á|ü‹ sêh+˝À \ø£å˝≤~ eT+~ììs¡“+~Û+∫‘.. Ç~ @+&É¢ ‘·s¡ã&ç uÛ≤y√<«>±\ düeTdü >± kÕ>∑Bj·Te#·TÃ. düTBs¡Èø±\+Á|ü»\ <äèwæºì Á|üC≤ düeTdü \ qT+∫ eTs¡*+#·e#·TÃ. n\¢s¡¢qT nD∫yj·T≥+ ù|s¡T‘√ìs¡+≈£îX¯ $<ÛëHê\T neT\T #˚j·Te#·TÃ. ÇB yÓ÷&û ` n$T‘YcÕ\ |üHêï>∑+.. dü+|òtT|ü]yêsY X≈£îÔ\ Á|üD≤[ø£. bÂs¡dü‘·« dües¡D #·{≤ºìøÏ e´‹πsø£+>± &Ûç©¢ À HÓ\\ ‘·s¡ã&çkÕ>∑T‘·Tqï ìs¡düq •_sêìï ¬s+&ÉTs√E˝À¢ b˛©düT\T U≤∞ #˚sTT+#·ø£b˛‘˚ ‘êy˚TÄ |üì #kÕÔeTì ;CÒ|” H‘· ø£|æ Ÿ $TÁXÊ b˛©düT n~Ûø±s¡T\ düeTø£å+˝ÀH Á|üø£{Ï+#ê&ÉT.n+<äTø£qT>∑TD+>±H˚ ìs¡düq ø±s¡T\ MT<ä uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq <ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&ܶs¡T.á #·s¡ \˙ï dü+|òtT |ü]yêsY Á|üD≤[ø£ À uÛ≤>∑y˚T.

|üì˝À |üì>± Á|üC≤kÕ«eT´, ÖøÏø£ eT÷˝≤\qT <Ûä«+dü+ #dæ Væ≤+<ä÷ <X+>±eT\#ê\qï<˚ Á|üj·T‘·ï+. eT‘· sê»´+ ù|s¡T‘√ ìj·T+‘·è‘·«+ neT\T #j·T≥+düT\uÛÑ+,. yêø˘, düuÛ≤ kÕ«‘·+Á‘ê´\qT Vü≤]+#·e#·TÃ. uÛ≤e Á|üø£≥Hê ùd«#·Ã¤qTø±\sêj·Te#·TÃ. Ç~ ã&Ü bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘·Ô\ Á|üjÓ÷»Hê\T ø±bÕ&˚+<äT≈£î, kÕ<Ûës¡DÁ|ü»\ Vü≤≈£îÿ\ >∑T]+∫ e÷{≤¢&É≈£î+&Ü ‘·\e+∫ u≤ìdü #êøÏØ #˚ùd$<Ûä+>± nD∫ñ+#·&ÜìøÏ nqTyÓ’q e÷s¡Z+. Ç|ü&ÉT eT‘·sêC≤´\T>± ñqï <˚XÊ\ìï+{Ï À Ç<˚|ü]dæú‹. eT‘êìï sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»Hê\≈£î yê&ÉT≈£îH Á|üj·T‘êï\qT, #Ûê+<ädü yê<ëìïÄ<ÛäTìø£ ã&Ü bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\T ≈£L&Ü düeT]údüTÔqï~ Ç+<äTπø! ã&Ü yê´bÕs¡T\÷,ø±+Á{≤ø£ºs¡÷¢ dü+|òtT |ü]yêsYqT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚B n+<äTπø! ã÷s¡T®yê bÕغ\ Hêj·T≈£î\T˝ÖøÏø£ $\Te\ >∑T]+∫ mìï e÷{≤¢&çHê, ‘·eT yê´bÕs¡ Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ ;CÒ|”|ü+#·q #˚s¡T‘·TqïB Ç+<äTø√düy˚T!

11

ÁXÊ$Tø£ Á|ü»\ b˛sê{≤\ qT+∫ eT‘·+, bÂs¡dü‘·«+, <˚X¯uÛÑøÏÔ ù|s¡TMT<ä<äèwæº eTs¡ Òà Á|üj·T‘êï\qT ‹|æŒø={≤º*. düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ ≈£î\, eT‘·,ÁbÕ+rj·T uÛÒ<ë\T |üø£ÿqu…{Ϻ ◊ø£ +>± b˛sê&Ü*. bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+ ù|s¡T‘√πø+Á<ä+ ∫#·Tà s¡–*Ãq düeTj·T+˝ÀH˚ yê{Ïì n~Û>∑$T+∫ uÛ≤s¡‘· ø±]àø£es¡Z+ »qe]8q kÕs¡«Á‹ø£ düyÓTà#˚dæ+~. ¬s’‘·T, e´ekÕj·T ø±]àø£ s¡+>±\ ÁXÊ$T≈£î\+‘êá düyÓTà‘√ uÛÑT»+ ø£*|æ Á>±MTDã+<é ìs¡«Væ≤+#ês¡T. $<ë´s¡Tú\T, eTVæ≤fi\T, j·TTerj·TTe≈£î\T ‘·~‘·s¡ Á|üC≤˙ø£+ ≈£L&Ü á b˛sê≥+‘√ eTy˚Tø£eTj·÷´s¡T. ÁXÊ$T≈£î\◊ø£ ‘· ø±bÕ&ÉT≈£îH+<äT≈£î bÂs¡ dü‘·« dües¡D #·≥º+, mHêï؇, mHé|”ÄsY\≈£î e´‹πsø£+>±b˛sê&Ü*. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ mHé|æÄsY Á|üX¯ï\≈£î »yêãT*e«e<ä›ì dæ|æ◊(m+)|æ\T|ü⁄ì∫Ã+~. m˙ŒÄsY neT\T≈£î ìsêø£]+#ê\˙, M{ÏøÏ e´‹πsø£+>± Äj·÷sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T XÊdüqdüuÛÑ\˝À rsêàHê\T #˚j·÷\ì πøs¡fi¯ eTTK´eT+Á‹ |æqs¡sTT$»j·THé |æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T. πøs¡fi XÊdüqdüuÛÑ rsêàq+ ≈£L&Ü #dæ+~. eT]ø=ìï sêÁcÕº\T≈£L&Ü rsêàHê\T #˚kÕÔeTì Á|üø£{Ï+#êsTT. eTTK´eT+Á‹ πød”ÄsY Ç|üŒ{Ïπø bÂs¡dü‘·«dües¡D #·{≤ºìø°, mHêï؇, m˙ŒÄsY\≈£î e´‹πsø£+>± XÊdüqdüuÛÑ À rsêàq+ #˚kÕÔeTìÁ|üø£{Ï+#ês¡T. <Xyê´|æ‘·+>± ≈£î\ eT‘ê\ ø£r‘·+>± j·TTe‘· ø£<äT\T‘·Tqï~. m|ü&É÷$<ë´]ú ñ<ä e÷\T ms¡>∑ì ñqï‘· $<ë´dü+düú\˝À ≈£L&Ü ìs¡düq e´ø£Ô+ ø±e≥+ÁbÕeTTK´‘·qT dü+‘·]+#·T≈£îqï~. yÓTC≤]{° Á|ü»\T Væ≤+<äTe⁄\T. yê]ì ¬s#·Ã>={Ϻz≥T u≤´+≈£î>± s¡÷bı+~+#·T ø√yê\qï~ yÓ÷&û ãè+<ä+ m‘·TÔ>∑&É. ø±˙ Á|üC≤düeTdü´\ qT+∫ Á|ü»\ <äèwæº eTs¡*+#ê\Hêï, ã&Ü ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î ø=eTTàø±j·÷\Hêï.. Væ≤+<äTe⁄ …’q ÁXÊ$T≈£î\T n+^ø£]kÕÔs¡ì bÕ\≈£î\T uÛ≤$ùdÔ n~ ÁuÛÑy˚T.ø£˙dü y˚‘·Hê\ düeTdü´, e´ekÕj·T düeTdü´\T, <Ûäs¡\ uÛ≤s¡+, ìs¡T<√´>∑ düeTdü´,ø±]àø£ #·{≤º\T ‹s¡>∑<√&É≥+, …’+–ø£ <ë&ÉT\T, ≈£î\ <äTs¡Vü≤+ø±s¡ <ë&ÉT\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·TqïyÓTC≤]{° Á|ü»\T ≈£L&Ü Væ≤+<äTe⁄ Òqqï $wüj·T+ eTs¡Tesê<äT. á düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ø√dü+ »s¡T>∑T‘·Tqï Á|üC≤ ñ<ä e÷\qT+∫ <äèwæº eTs¡*ùdÔ qwüºb˛jT~ @ ø£ÿ eT‘êìøÏ#Ó+~qyês√ ø±<äT. eT‘· sê»´+ @s¡Œ&ç‘˚ e#˚à ìs¡+≈£îX¯ bÕ\q≈£î ã\jT´B,ô|≥Tºã&ç<ës¡T\, ø±+Á{≤ø£ºs¡¢ <√|æ&ûøÏ, uÛÑ÷kÕ«eTT\ <√|æ&ûøÏ ã\jT´B... @ ˇø£ÿeT‘êìøÏ #Ó+~qyês¡T ø±<äT. n+<äTπø ÁXÊ$T≈£î\÷, Á|üC≤kÕ«eT´ yê<äT\+‘ê ◊ø£ +>±b˛sê&Ée\dæq düeTj·T$T~.

12

áXÊq´ &Ûç©¢˝À 2020˝À eTTdæ¢+\qT \ø£å´+>±#düT≈£îì »]–q <ë&ÉT\T 1984˝À dæ≈£îÿ\qT \ø£å +>± #düT≈£îì»]–q <ë&ÉT\T, 2002˝À >∑T»sê‘Y À eTTdæ¢+\qT \ø£å +>±#düT≈£îì »]–q <ë&ÉT\ ø£+fÒ |üP]Ô _ÛqïyÓTÆq$. á <ë&ÉT\rÁe‘· e÷Á‘·+ Á|ü»\qT uÛÑj·Tø£+|æ‘·T\qT #˚ùd~>± ñ+~.s√&É¢ yÓ+≥ ñqï e÷C≤sê\T (eTTdæ¢+ ÁbÕs¡∆Hê düú ≤\T),eTd”<äT\T ÄVüQ‘·j·÷´sTT. ø£fi¯fleTT+<äT »]–q á |òüTÀsêìï#·÷dæ #·*+∫q z dæ≈£îÿ Á&Ó’es¡T e÷≥˝À¢ |òæÁãe] ∫e]yês¡+˝À áXÊq´ &Ûç©¢ À¢ ø£ì|æ+∫q bı>∑#·÷]q M<ÛäT\T,dü>∑+ ø±*q |üP]Ô>± ãT>∑ZsTTq ìyêkÕ\T, <äTø±D≤\T, uÒø£Ø\T1984 Hê{Ï uÛÑj·T+ø£s¡ yêdüÔyê\qT >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#Ã˝≤ ñHêïsTT.&Ûç©¢ Àì nìï >∑Ts¡T<ë«sê\T (dæ≈£îÿ\ <˚yê\j·÷\T) áXÊq´&Ûç©¢ qT+&ç ø£≥Tºã≥º\‘√ ÁbÕD≤\T ns¡#˚‘· ô|≥Tº≈£îì e∫Ãqy˝≤~ ≈£î≥T+u≤\≈£î ‘·\<ë#·T≈£îH+<äT≈£î ÄÁXj·T+ ø£*Œ+#·≥+Ç+‘· Ä+<√fi¯qø£s¡yÓTÆq düeTj·T+˝Àq÷ Vü≤]¸+#·<ä–q,n_Ûq+~+#·<ä–q |ü]D≤eT+. Ä|üqTï\≈£î nuÛÑj·TVü≤düÔ+#·÷|æ+∫q n≥Te+{Ï yê]ì #·÷dæ eTq+ >∑s¡«|ü&Ü*.

y˚TeTT ø£*dæq yêfi¯ó¢ ‘êeTT #·÷dæ+~ ≈£L&Ü#Ó|üŒ{≤ìøÏ H√s¡T $ù|Œ+<äT≈£î kÕVü≤dæ+#·˝Òì dæ ú‹˝ÀuÛÑj·Tø£+|æ‘·T …’ ñHêïs¡T. á e÷s¡DVü≤Àe÷ìï ø=+<äs¡T ‘·eTôd Ÿ bò q¢‘√ rdæq M&çjÓ÷\T #·÷|æ+#ês¡T. z q&ç ej·TdüTÿ&ÉT‘·eT Çfi¢≈£î bıs¡T>∑Tq ñqï eTd”<äTqT $<«wü+‘√ ¬s∫Ãb˛‘·TqïeT÷ø£\T |ü≥º|ü>∑ Ò m˝≤ ø± ÒÃkÕjÓ÷ #Ó|ü⁄Ôqï|ü⁄&ÉT n‘·ì eTTK+CÒe⁄]+∫+~. yêfi¯fl Çfi¯fl |üø£ÿq ñqï <˚yê\j·÷\qT m+‘√uÛÑÁ<ä+>∑ ñ+#êeTT. eT] e÷ ÁbÕs¡∆Hê düú˝≤\T, eTd”<äT\≈£îe÷Á‘·y˚T m+<äT≈£î á >∑‹ |ü{Ϻ+#ês¡T nqï Á|üX¯ï Ms¡+<ä]eTTK+˝À ø£ì|æk Ô+~. kÕe÷qT ≤π> ]øå±\T (πsƒ ≤\T), ∫qï∫qï <äTø±D≤\T Ä{À ]øå±\T, ]øå±\T, bÕ‘· ÇqTeTT kÕe÷qTø=qT>√\T #˚ùd z <äTø±D+ Ç˝≤ eTTdæ¢+\ JeH√bÕ~ÛøÏñqï nìï neø±XÊ\T, Ä<Ûësê\T <Óã“ rùd \ø£å´+‘√H˚á <ë&ÉT\T »]>±sTT.

á <ë&ÉT˝À¢ eTTdæ¢+\T ø=ìï #√≥¢ Væ≤+<äTe⁄\T ≈£L&Üqwüºb˛j·÷s¡T. Á_CŸ|ü⁄]˝À Væ≤+<ä<äTø±D≤\T, ô|[¢ eT+&ÉbÕ\T n;CÒ|” Ĭsôd‡dt nqTj·÷j·TT Ò Væ<Ûä«+dü+ #˚XÊs¡T. eTTdæ¢+\ô|’ n

|ü<∏äø£+ Á|üø±s¡+&Ûç©¢ e÷s¡DVü≤ÀeT+ô

&Ûç©¢ À bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+dü+|òtT |ü]yêsY X≈£îÔ\T &Ûç©¢ áXÊqãd”Ô\qT, e\dü ø±]àø£ ≈£î≥T+uÁ|üø±s¡+ qs¡yT<ÛëìøÏ bÕ\Œ&ܶs¡T. m˝≤ Á|üuÛ≤$‘·+ #dæ+<√ ns¡ú+ #|òüsê qø°« ‘·q ãè+<ä+‘√ |üs¡ {

13

>=≥º&É+˝À Ç≥Te+{Ï #·s¡ \T Á|ü<Ûëq eP´Vü‰\T>± |üì#˚XÊsTT. z e´øÏÔ ‘·q Ä{À˝À eTTdæ¢+ ≈£î≥T+u≤ìïu≤&ç>∑≈£î rdüT ¬øfi¯ó Ôqï|ü⁄Œ&ÉT ‘·>∑\u…{≤ºs¡T. H˚qTVæ≤+<äTe⁄qT. nsTTHê Hê≈£î qwüº+ »]–+~ nì uÛÀs¡Tq$\|ædü÷Ô #ÓbÕŒ&ÉT.

<ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·Tqï eTTwüÿs¡ eT‘√Hêà<äeT÷ø£\≈£î b˛©düT Ò nH˚ø£ #√≥¢ <ë] #·÷|ædü÷Ô yê]ìyÓqï+{Ï q&ç|æ+∫q dü+<äsꓤ\THêïj·Tì kÕúì≈£î\T |ü<˚|ü< Á|ükÕÔ$düTÔHêïs¡T. eTs√ #√≥ b˛©düT\T J|ü⁄˝À¢ qT+&ç~>∑>±H˚ yê]‘√ ≈£L&Ü |òüTs¡D |ü&É{≤ìøÏ ø=ìï eTTsƒê\Tdæ<ä∆yÓTÆq dü+<äsꓤìï ≈£L&Ü ø=+<äs¡T Á|ükÕÔ$+#ês¡T.b˛©düT n+fÒqT kÕ<Ûës¡D Á|ü»\≈£î uÛÑj·T+. ø±˙ Çø£ÿ&Éø=+<ä]øÏ e÷Á‘·+ b˛©düT\T n+fÒ u§‹Ô>± uÛÑj·T+Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~.

‘ ·q Á| ü»\ e÷qÁbÕD≤\ô| ’ <ë& É T\T»s¡T>∑T‘·T+fÒ ø±bÕ&É{≤ìøÏ ã\>±\T |ü+|æ+#˚+‘· r]ø£≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Á≥+|t≈£î Ä‹<∏ä´+Çe«≥+˝À r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñ+~. á $wüj·÷ìï >∑T]Ô+∫qÁ|ü»\ ÄÁ>∑Vü≤+ eT]+‘·>± ô|]–+~. <ë&ÉT\T yÓTT<ä …’Hê\T>∑T s√E\T ne⁄‘·THêï düVü‰j·T |ü⁄qsêyêdü #·s¡ \T≈£L&Ü yÓTT<ä\T ø±˝Ò<äT. bò˛Hé #˚ùdÔ |ü*πø Hê<ÛäT&ÉT ˝Ò&ÉT.nqï bÕ˙j·÷\T Òe⁄. ÁbÕD≤\T ns¡#˚‘· ô|≥Tº≈£îìbÕ]b˛sTTq Á|ü»\T ‘·\<ë#·Tø√e{≤ìøÏ |ü⁄qsêyêdüπø+Á<ë\T Òe⁄. #ê+<éu≤>¥ ÁbÕ+‘·+˝À z eTd”<äT˝À‘·\<ë#·T≈£î+≥Tqï ¬s+&ÉT e+<ä\ eT+~ ~qdü]ø±]à≈£î\≈£î uÛÀ»q+ ô|{Ϻ+#·{≤ìøÏ @eTHêï #˚j·T>∑\sênì kÕúì≈£î\T eTeTTà\qT n&ç>±s¡T. y˚TeTT |üs¡ {Ï+∫qnH˚ø£ ÁbÕ+‘ê˝À¢ eTTdæ¢+\T ≈£î≥T+u≤\≈£î ≈£î≥T+u≤\T‘·eT Çfi¢ À¢ ñqï ø=<√› >=b˛Œ ô|f…º uÒ&Ü düs¡T›≈£îì e\düb˛‘·THêïs¡T.

(kÕe÷õø£ ø±s¡ ø£s¡Ô |òüsê qøÏ« Hêj·Tø£‘·«+˝À mHé. düs√õì, qyéX¯s¡DY dæ+>¥,qMHé #·+<äsY\T |üs¡ {Ï+∫ s¡÷bı+~+∫q ìy~ø£ eTTU≤´+XÊ\T)

\ø£å +>± ñHêïs¡qï~ ì]«yê<ë+X+.Ü \ø£å +>± e÷sês¡T. n+‘√ Ç+‘√<äTe⁄\ Çfió¢ ≈£L&Ü <Ûä«+düeTj·÷´sTT.n–ïøÏ ÄVüQ‘·j·÷´sTT. ø=ìï #√≥¢Væ≤+<äTe⁄\ ìyêkÕ\T, ÄdüTÔ\T ≈£L&Üne÷j·T≈£î …’q Væ≤+<äTe⁄\qT ¬s#·Ã

+ e÷s¡DVü≤ÀeT+ô|’ ì» ìsê∆s¡D ìy˚~ø£

+ nqT≈£L\Ts¡T ù|s¡T‘√ >∑T$T>∑÷&çqq´ ÁbÕ+‘·+˝Àì yÓTÆHê]{°\T ìedæ+#u≤\qT m+|æø£ #˚düT≈£îì ø£ |ü<∏äø£+á e÷s¡DVü≤ÀeT+ Á|ü»\ J$‘ê\qT

#düTø√e{≤ìøÏ áXÊq´ &Ûç©¢ ÁbÕ+‘·+˝À{Ï+∫+~.

14

Á|üe÷<ä+˝À bÂs¡dü‘·«+ `uÛÑj·÷+<√fi¯q˝À eTTdæ¢+ düe÷»+

` eTVü≤eTà<é nu≤“dt

>∑‘·+˝À eT‘· ø£\Vü‰\T, eT‘· $<˚«cÕ\T ¬s#·Ã>=fÒº dü+|òüT≥q\T ø=ìï»]–Hê 2014˝À yÓ÷&û Hêj·Tø£‘·«+˝À _C…|æ n~Ûø±s¡+ #˚|ü{Ϻq Hê{Ï qT+&ç Ç~rÁes¡÷|ü+ rdüT≈£îqï~. <˚X¯+˝À eT‘ê\ >∑T]+∫ ‘·|üŒ eTqTwüß\ >∑T]+∫, yê]Jeq Á|üe÷D≤\ yÓTs¡T>∑T<ä\ >∑T]+∫ #·s¡Ã <ë<ë|ü⁄ ø£qTeTs¡T¬>’+~. eT÷ø£ Vü≤‘· \T,|òüTsY yê|üd”, \yé õVü‰<é, Á{Ï|ü⁄˝Ÿ ‘· ≤UŸ, ñÁ>∑yê<ä+, <˚X¯Á<√Vü≤+, bÕøÏkÕÔHé, eT+~sY` eTJ<é, #=s¡u≤≥T<ës¡T\T, CAA, NRC, NPR M{Ïô|’H #·s¡Ã. ìs¡T<√´>∑+, Äs√>∑ +,$<ä , ù|<ä]ø£+, n_Ûeè~∆, |ü]ÁXeT\ eT÷‘· e+{Ï #·s¡Ã≈£î neø±X+ Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~.ªª<˚X¯eT+fÒ eT{Ϻø±<√jYT ` <˚X¯eT+fÒ eTqTwüß˝ÀjYTμμ nH˚ >∑Ts¡C≤&É dü÷øÏÔ ø±düÔªª<XeT+fÒ eTqTwüß\T ø±<√jYT`<XeT+fÒ eT‘·yÓ÷jYTμμ nqï #·+<ä+>± e÷]b˛sTT+~.

eT÷ø£ Vü≤‘· \ Vü≤uŸ>± <˚XÊìï e÷]Ãy˚XÊs¡T. ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ˝Àì <ëÁ~ nH˚Á>±eT+˝À nU≤¢ø˘ nH˚ eè<äT∆ì Ç+{À¢ >√e÷+dü+ ñ+<äì eT÷ø£<ë&ç #˚dæ <ës¡TD+>±ø={Ϻ #·+|ü&É+‘√ yÓTT<ä …’q eT÷ø£<ë&ÉT\ |üs¡+|üs¡ <˚X¯yê´|æ‘·+>± $düÔ]+∫+~.

kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À eTTqTô|qï&É÷ Òq+‘· kÕúsTT˝À eT‘·$<˚«cÕ\T ¬s#·Ã>=fÒº dü+|òüT≥q\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. n+‘·sê®rj·T eT‘·ùd«#·Ã¤ ø£$TwüHé n+#·Hê y˚dæq≥T¢>± uÛ≤s¡‘· düe÷»+ dæ@@ ÄyÓ÷<ä+‘√Á|üe÷<äø£s¡ eT\T|ü⁄ rdüT≈£îqï~. u…+>±˝Ÿ˝À _C…|æ m+|æ, ø£sêí≥ø£ À_C…|æ m+m˝Ÿm, eTTdæ¢+\qT ≈£îø£ÿ\qT ø±*Ãq≥T¢ ø±\Ã+&ç, #·+ù|j·T+&ÉìãVæ≤s¡+>∑+>± |æ\T|ü⁄ì∫ÃHê #·≥º|üs¡yÓTÆq #·s¡ \T Òe⁄. <˚X¯ $uÛÑ»q Hê{Ï|ü]dæú‘·T\H˚ ‘·\|æ+#˚ $<Ûä+>± |ü]D≤e÷\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT.

15

sêCkÕÔHé À q&çs√&ÉT¶ô|’ |üVü≤\÷U≤Hé nH ªbÕ\ &Ó’Øμ ìsê«Vü≤≈£îDÏí n‘· +‘· øÏsê‘·ø£+>±ø={Ϻ #·+|æq |òüT≥q— C≤s¡â+&é À –]»q j·TTe≈£îDÏí— >∑T»sê‘Y, Vü≤sê´Hê, sê»kÕúHé,;Vü‰sY, eT<Ûä Á|ü<XŸ\˝À Ç˝≤ _C…|æ bÕ*‘· sêÁcÕº\˝À <ä[‘·, eTTdæ¢+, –]»q j·TTe≈£î\TdüTe÷s¡T 50 eT+~øÏ ô|’>± eT÷ø£<ë&ÉT\˝À Vü≤‘· #˚j·Tã&ܶs¡T. eTq ‘Ó\+>±Dsêh+˝À j·÷<ëÁ~ uÛÑTeq–] õ˝≤¢ À, ∫qï ø£+<äT≈£Ls¡T Á>±eT+˝À, q˝§Z+&Éõ˝≤¢ô|<ä›ePs¡ À <ä[‘· yê&É\ô|’ eT‘√Hêà<ä eT÷ø£\T <ë&ç #dæ uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T\≈£î >∑T]#dæq$wüj·T+ eTq+<ä]øÏ ‘Ó*dæ+<˚. eT÷ø£ Vü≤‘· \≈£î bÕ\Œ&çq nU≤¢ø˘ Vü≤+‘·≈£î\≈£îñ<√´>±*kÕÔeTì ;CÒ|” Hêj·T≈£î\T Á|üø£≥q\T #˚XÊs¡T. eT÷ø£ Vü≤‘· πødüT˝À C…’\TbÕ …’q Hs¡düTÔ\qT πø+Á<äeT+Á‘·T\T, m+|æ\T, m+m Ÿm\T yÓ[fl |üP\e÷\\‘√ |òüTq+>±kÕ«>∑‘ê\T |ü\ø£&É+, eT÷ø£<ë&ÉT\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ ≤ Á|üø£≥q\T #˚j·T&É+ eT÷ø£Vü≤‘· \qT ô|+∫+~. nkÕ‡+˝À mHéÄsYdæ ‘·s¡Tyê‘· nkÕ‡MTj˚T‘·s¡ uÛ≤wü\T e÷{≤¢&˚yê]ô|’ kÕeT÷Væ≤ø£ <ë&ÉT\≈£î ~π> dæú‹øÏ <˚X¯ uÛÑ$wü ‘Y ∫Á‘êìï Ä$wüÿ]+∫+~.

eT÷ø£<ë&ÉT\≈£î ‘√&ÉT>± \yé õVü‰<é, |òüTsY yê|üd” ù|s¡T‘√ <ë&ÉT\T, Vü≤‘· \T,$<˚«wü Á|ü#êsê\T ñ<Ûäè‘·+ nj·÷´sTT. ªª>√s¡ø£åμμ eTTdüT>∑T˝À »]–q <ë&ÉT\‘√eTTdæ¢+ Á|ü»\˝À e÷+dü+, ‘√fi¯fl, |üX¯óe⁄\ yê´bÕsê\T #˚ùdyê] ñbÕ~Û <Óã“‹qï~.M]‘√ bÕ≥T <ä[‘·T\ ñbÕ~Û ≈£L&Ü b˛sTT+~. ø±ì ;|òt m>∑TeT‹ #˚ùd ø£+ô|˙\˝≤uÛ≤\T ô|]>±sTT. eTq <X+ qT+&ç ª;|òtμ m>∑TeT‘·T\˝À >∑]wüº kÕúsTTøÏ #] Á|ü|ü+#·+˝À2e kÕúHêìøÏ #˚s¡T≈£îHêïeTT. >√s¡ø£å <äfiŸ Hêj·T≈£î\T ;|òt ø£+ô|˙\≈£î &Ó’¬sø£ºsY>± ñqï$wüj·T+ MT&çj·÷ ãj·T≥ô|{Ϻ+~. ÇB >√s¡ø£åD ù|s¡T‘√ »s¡T>∑T‘·Tqï ‘·‘·+>∑+.

yÓ÷&û ¬s+&ÉekÕ] n~Ûø±s¡+ #˚|ü{≤ºø£ <ä÷≈£î&ÉT eT]+‘· ô|]–+~. eTTdæ¢+Á|ü»\qT \ø£å +>± #düTø=ì eTTdæ¢+ Á|ü»\T yÓTC≤]{°>± ñqï @¬ø’ø£ sêhyÓTÆq ø±oàsY≈£îÁ|ü‘´ø£ Á|ü‹|ü‹Ô ø£*Œ+# 370 n~Ûø£s¡D ìØ«s¡ +, 35 (m) s¡<äT› e+{Ï nÁ|üC≤kÕ«$Tø£#·s¡ \≈£î bÕ\Œ&ç+~. ø±oàsYqT ì\Te⁄Hê N*à ¬s+&ÉT eTTø£ÿ\T #˚dæ ø±oà]j·T‘Y nH˚kÕ+düÿè‹ø£ ◊ø£ ‘·qT <Óã“rXÊs¡T. ø±oàsY Á|ü»\qT ìs¡“+~Û+∫, sêÁcÕºHï ã+~U≤Hê>±e÷]à Ç+≥sYHÓ{Ÿ, f…*bò Hé, MT&çj·÷qT ìùw~Û+∫ Ç+{ÏøÏ Ç<ä›s¡T ôd’ì≈£î\qT ô|{Ϻ,yês¡T ø£ dü+ s√&ÉT¶ MT~øÏ sê≈£î+&Ü nD∫ydæ yê] Á|üC≤kÕ«$Tø£ Vü≤≈£îÿqT Vü≤]+#ês¡T.H˚{ÏøÏ ø±oàsY C…’\T>±H˚ ñ+~. á dü+<äs¡“¤+>± ø±oàsY À n+‘ê ñÁ>∑yê<äT ÒqH˚$<Ûä+>± $wü Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T. ªÁ{Ï|ü⁄˝Ÿ ‘· ≤UŸμ s¡<äT› nH˚ eTs√ nÁdüÔ+ eTTdæ¢+\qT\ø£å +>± #˚düTø=ì yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ #˚dæq #·≥º+. sêC≤´+>∑+ Á|üø±s¡+ $yêVü≤+,$&Ü≈£î\T, ÄdæÔ |ü+|üø£+, <ä‘·Ô‘· e+{Ï$ dæ$˝Ÿ ‘·>±<ë\T, Ç$ yê] eT‘· Ä#êsê\Á|üø±s¡+ »s¡T>∑T‘·THêïsTT. ø±ì Á|üuÛÑT‘·«+ ˇø£ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚dæ dæ$˝Ÿ #·{≤ºìïÁøÏ$Tq …’CŸ #˚dü÷Ô #·≥º+ #˚dæ+~. ÇHéôdº+{Ÿ Á{Ï|ü⁄˝Ÿ ‘· ≤UŸqT ìùw~ÛùdÔ dü]b˛j˚T~

16

ø±˙ $&Ü≈£î*ùdÔ @ #·≥º+ Á|üø±s¡+ H˚s¡+ ø±<äT. ø±ì $&Ü≈£î\T Ç∫Ãq+<äTπø C…’ Ÿ˝Àô|≥º&É+ ø£ø£å kÕ~Û+|ü⁄ ø±ø£ eTπseTe⁄‘·T+~. yÓTÆHê]{°\≈£î sêC≤´+>∑ã<ä∆+>± ø£*Œ+#·ã&çq Vü≤≈£îÿ\T ø£‹Ô]+#·&É+, uÛÖ‹ø£+>± <ë&ÉT\T »s¡|ü&É+, uÛÖ‹ø£ <ë&ÉT\qTÁù|πs|æ+#˝≤ Á|üø£≥q\T #j·T&É+— <ë&ÉT\T, Vü≤‘· \T #dæq yê]øÏ n+&É>± ì\ã&É≥+e+{Ï #·s¡ \‘√ bÕ≥T Ç|ü&ÉT eT]+‘· |üø£&É“+B eP´Vü≤+‘√ CAA, NRC, NPR

nH˚ eT÷&ÉT nÁkÕÔ\qT eTTdæ¢+\ô|’øÏ m≈£îÿô|{Ϻ+~. |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\πø |ü]$T‘·+nsTTq eT‘· $<˚«cÕ\qT Á>±e÷\ kÕúsTTøÏ rdüT¬ø[fl eTTdæ¢+ Á|ü»\˝À ø=+‘·eT+~ì<˚X¯ bÂs¡T\T ø±≈£î+&Ü #˚dæ yê] ø±fi¯fl ÁøÏ+~ H˚\qT ˝≤π>j·÷\H˚ ≈£îÁ≥ |üìï+~.Vü≤≈£îÿ\T Vü≤]+#·&É+, <ë&ÉT\T #˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü @ø£+>± bÂs¡dü‘ê«ìπø mdüs¡Tô|{Ϻ+~.

C≤rj·T »HêuÛ≤ C≤_‘ê (NPR) ù|s¡T‘√ $esê\T ùdø£]+∫ yê{Ï À ñqï˝ÀbÕ\qT Ädüsê>± #˚düTø=ì C≤rj·T bÂs¡ |ü{Ϻø£ NRC ˝À *düTº À ù|s¡T¢ Ò≈£î+&Ü#˚dæ #=s¡u≤≥T<ës¡T\T nì eTTÁ<ä y˚dæ CAA qT n&ÉT¶ô|≥Tºø=ì <˚X¯ bÂs¡T\T>±ø±≈£î+&Ü #˚dæ ìs¡“+<Ûä >∑èVü‰\≈£î ‘·s¡*+∫, Ä $<Ûä+>± bÂs¡dü‘·«+ Ò≈£î+&Ü #˚dæyê] ù|s¡Tq ñqï ÄdüTÔ\T, yê] sêC≤´+>∑ã<ä∆ Vü≤≈£îÿ\T Vü≤]+#ê\H˚ n‘·´+‘·Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq ≈£îÁ≥ ñ+~. n+<äTπø eTTdæ¢+ düe÷»+ Á|üe÷<ëìï |üdæ>∑{Ϻ+~.yT<Ûëe⁄\T, $<ë´s¡T∆\T, Á|üC≤kÕ«$Tø£yê<äT\‘√ ø£*dæ ñ<ä e÷\≈£î q&ÉTeTT _–+∫+~.uÛ≤s¡‘· düe÷»+ ≈£L&Ü eT‘√Hêà<äT\ ≈£îÁ≥\qT ns¡∆+ #˚düT≈£îqï~. <X¯yê´|æ‘·+>±ñ<ä e÷\T ñ<Ûäè‘·+ nj·÷´sTT. Ç<˚ $wüj·T+ Ç+&çj·÷ ≥T &˚ düπs« ≈£L&Ü ‘˚≥‘Ó\¢+#˚dæ+~. 52 XÊ‘·+ eT+~ Á|ü»\T CAA, NRC, NPR #·{≤º\T eTTdæ¢+ yÓTÆHê]{°\˝ÀnuÛÑÁ<ä‘·qT ø£*–+#êj·Tì, 53 XÊ‘·+ Á|ü»\T eTTdæ¢+\≈£î ø£*–q uÛ≤eqHê´j·TyÓTÆq<˚qì, n~ eTTdæ¢+\≈£î nHê´j·T+ #˚düTÔ+<äì #ÓbÕŒs¡T. Á|ü<Ûëì yÓ÷&ç,n$T‘YcÕ, ;CÒ|” eT+Á‘·T\T mìï nã<ë∆\T #Ó|æŒq|üŒ{Ïø° Á|ü»\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ #˚düTÔqï~‘·|ü nì ns¡∆+ ne⁄‘·Tqï~.

eTTdæ¢+\≈£î e´‹πsø£+>± Væ≤+<äTe⁄\+<ä]ì ñdæ>=˝≤Œ\ì ;CÒ|” #˚dæqÁ|üj·T‘·ï+ HÓs¡y˚s¡ Ò<äT. $uÛÑõ+∫ bÕ*+#ê\H˚ ≈£îÁ≥ Á|ü»\≈£î ns¡∆+ ø±e&É+ e\qj·÷e‘Y uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ CAA, NRC, NPR \≈£î e´‹πsø£+>± ì\ã&ç+~. $<˚XÊ\˝ÀeT‘· Væ≤+dü≈£î >∑Ts¡e⁄‘·Tqï yê]øÏ bÂs¡dü‘·«+ Çe«&ÜìøÏ me]øÏ nuÛÑ +‘·s¡+ Ò<äTø±ì Ä ù|s¡T‘√ eTq <˚X¯+˝Àì eT‘ê\ eT<Ûä´ ∫#·Tà ô|≥º&ÜìøÏ |üPqTø√e&É+Ä‘·àVü≤‘ê´dü<äèX¯ +. eT‘· Á|üy˚Tj·T+ Òì eTq sêC≤´+>±ìøÏ eT‘·+ s¡+>∑T |ü⁄*$TeT‘√Hêà<ä sê»´+>± <˚XÊìï e÷πsà ≈£îÁ≥≈£î CAA #·≥º+ neø±X¯+ ø£*ŒdüTÔ+~.#=s¡u≤≥T<ës¡T\H˚ ã÷∫ #·÷|æ+∫ eTq sêC≤´+>±ìï K÷˙ #˚j·÷\ì _C…|æ#·÷düTÔqï~. NRC ù|s¡T‘√ Á|ü»\+<ä]ì nqTe÷ì+∫ nee÷q|üs¡TdüTÔqï~. n+<ä]ì

17

Çø£ÿ&˚ |ü⁄{Ϻq≥T¢ s¡TEe⁄ #˚düTø=eTàì |üØø£å ô|&ÉT‘·Tqï~. ù|<ä]ø£+, ìs¡ø£åsêdü ‘·ø±s¡D+>± ø√{≤¢~ eT+~ Á|ü»\≈£î »qq <Ûäèe|üÁ‘·+‘√ düVü‰ m˝≤+{Ï <Ûäèe|üÁ‘ê\TÒe⁄. uÛ≤s¡‘· eTTdæ¢+\˝À n‘· ~Ûø£ XÊ‘·+ ÁøÏ+~ ≈£î˝≤\ qT+&ç eT‘·+ e÷]q yêπs.

yê]˝À ù|<ä\T, dü+#ês¡ C≤‘·T\T ñHêïs¡T. yê] e<ä› m˝≤+{Ï Ä<Ûësê\T ñ+&˚neø±X¯+ Ò<äT. yê]|ü&ÉT NRC, NPR neT\T »]–‘˚ á >∑&ɶ MT<äH˚ |ü⁄{Ϻq|üŒ{ÏøÏ#=s¡u≤≥T<ës¡T\T>± eTTÁ<ä yj·Tã&ç ìs¡“+<Ûä >∑èVü‰\≈£î ‘·s¡*+#·ã&É‘ês¡T. eTTdæ¢+\T,–]»q, <ä[‘· eTVæ≤fi¯ À¢ nø£åsêdü ‘· kÕúsTT #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± e⁄+~. á #·{≤º\ e\qyês¡T bÂs¡dü‘·«+ ìs¡÷|æ+#·T≈£îH˚ neø±XÊ\T <ë<ë|ü⁄ X¯Sq´+. yês¡+‘ê nÁø£eT#=s¡u≤≥T<ës¡T Ò ne⁄‘ês¡T. e÷‘·èuÛÑ÷$Tô|’ Áù|eT‘√ <˚X¯ $uÛÑ»q dü+<äs¡“¤+>± Çø£ÿ&˚ñ+&çb˛sTTq ø√{≤¢~ eT+~ eTTdæ¢+\qT nqTe÷ì+∫, nee÷ì+∫ yê] bÂs¡dü‘ê«ìï˝≤ø=ÿì, yê] e÷‘·èuÛÑ÷$T qT+&ç yê]ì yπs #˚ùd ≈£îÁ≥ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç~ n‘· +‘·<ës¡TD+. πø+Á<ä+ #·s¡´\T s¡÷|ü+˝À eTTdæ¢+ e´‹πsø£ #·s¡´>± ø£ì|æ+∫q|üŒ{ÏøÏkÕsê+X+˝À e÷Á‘·+ <X Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ, sêC≤´+>±ìøÏ, bÂs¡T\ ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\≈£îÁ|üe÷<ä+ nH~ düŒwüº+. sêC≤´+>±ìï, bÂs¡ Vü≤≈£îÿ\qT, Á|üC≤kÕ«e÷´ìï ø±bÕ&ÉTø√e≥+H˚{Ï ø£s¡Ôe´+>± ñ+~.

<˚X¯+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï Á|üC≤kÕ«$Tø£ Vü≤≈£îÿ\ |ü]s¡ø£åD≈£î, sêC≤´+>∑ s¡ø£åD≈£îkÕ>∑T‘·Tqï b˛sê≥+˝À ‘Ó\+>±D düe÷»+ ≈£L&Ü >=+‘·T ø£*|æ+~. \ø£å ≤~eT+~‘√Ç+~sê bÕs¡Tÿ e<ä› Á|ü<äs¡Ùq »]–+~. nìï õ˝≤¢\˝À Á|ü<äs¡Ùq\T, <Ûäsêï\T, ìs¡düqBø£å\T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT. j·T÷ìe]Ù{°\˝À Ä+<√fiq\T ø=qkÕ–düTÔHêïsTT. m+◊m+˝≤+{Ï bÕغì |üø£ÿqô|{Ϻ Á|ü» Ò dü«‘·+Á‘·+>± b˛sê{≤\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ kÕ«>∑‹+#·<ä–q|ü]D≤eT+. C≤rj·T C…+&Ü\T $TqVü‰ yπs C…+&Ü\T Òe⁄. ª»q>∑DeTqμ ^‘ê˝≤|üqe÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·Tqï~. á ñ<ä´eT+ eTs√ kÕ«‘·+Á‘· dü+Á>±e÷ìï ‘·\|ædüTÔqï~.‘Ó\+>±D sêh dü$T‹ ({ÏÄsYmdt) bÕs¡¢yÓT+{Ÿ>± CAA ì e´‹πsøÏ+∫Hê sêh+˝ÀneT\T #˚j·TuÀeTì #ê˝≤s√E\ ‘·sê«‘· ø±ì Á|üø£≥q #˚j·T Ò<äT. nsTTHê ìs¡düqÁ|ü<äs¡Ùq\≈£î e÷Á‘·+ m˝≤+{Ï nqTeT‘·T\T Çe«&É+ ˝Ò<äT. πødüT\T ô|{Ϻ y˚~ÛdüTÔqï~.ø±+Á¬>dt ñ|üHê´kÕ\T $TqVü‰ ñ<ä eT+˝ÀøÏ ~–+~ Ò<äT. yêeT|üøå±\T ◊ø£ ‘·>±&çôd+ãsY 19q ìs¡düq ‘Ó*j·TCÒj·T&É+‘√ bÕ≥T sêC≤´+>∑ Vü≤≈£îÿ\ |ü]s¡ø£åD y˚~ø£‘√ø£*dæ sêhyê´|æ‘· ñ<ä e÷ìøÏ |üPqT≈£îHêïsTT. BìøÏ Á|ü»\+‘ê <äqTï>± ì\ã&Ü*.eT‘√Hêà<ëìøÏ e´‹πsø£+>± sêC≤´+>∑ s¡ø£åD≈£î yêeT|üø£å, Á|üC≤‘·+Á‘·, ˝ÖøÏø£ X¯≈£îÔ\Tã\|ü&É≥+ nedüs¡+. eTTdæ¢+ Á|ü»\T Ä ~X¯>± Ä˝À#·q #˚j·÷*. neø±X¯yê<ä,eT‘√Hêà<ä bÕغ\≈£î <ä÷s¡+>± »]– ì»yÓTÆq ˝ÖøÏø£yê<ä, Á|üC≤kÕ«$Tø£ X¯≈£îÔ\qT,qeTàø£yÓTÆq $TÁ‘·T\qT m+#·Tø√yê*. n<˚ <˚XÊìøÏ dü¬s’q <ë] #·÷|ü>∑\<äT.

18

düTÁ|”+ø√s¡Tº 2013˝À s¡÷bı+~+∫q Äs¡¶sY 27, eT÷&√ ìã+<Ûäq øÏ+<ä ◊ø£ sê»´dü$T‹ e÷qe Vü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+ ôV’≤ ø£$TwüqsY $TU…˝Ÿ uÒ#Ó¢{Ÿ C…]j·÷ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ&˚uŸ eTTKØ® eT]j·TT Ç‘·s¡T\≈£î eT<Ûä´ »s¡T>∑T‘·Tqï ]{Ÿ |æ{ÏwüHé 1475/2019 <ëyê˝À‘·eTqT ø£øÏå<ës¡T\T>± #sêÃ\+≥÷ <ëK\T #dæq nuÛÑ s¡úq˝Àì eTTU≤´+XÊ\T Ç˝≤ ñHêïsTT.

uÛ≤s¡‘· düTÁ|”+ ø√s¡Tº bÂs¡dü‘·« dües¡D #·≥º+ô|’ »s¡T>∑T‘·Tqï yê<√|üyê<ë˝À¢uÛ≤>∑+>± n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\T, yê{Ïì neT\T #˚j·T{≤ìøÏ n+‘·sê®rj·T+>±s¡÷bı+~+∫q Á|üe÷D≤\T, ìã+<Ûäq\T ≈£L&Ü |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê\ì ◊ø£ sê»´dü$T‹e÷qeVü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+ n]úk˛Ô+~.

nìï <˚XÊ\≈£î ‘·eT ‘·eT <˚XÊ˝≈£î e\dü e#˚à yê] >∑T]+∫ nqTdü]+#˚ $~Û$<ÛëHê\T ìsê∆]+#·T≈£îH˚+‘· ùd«#Û·Ã ñqï~. n≥Te+{Ï #·s¡´\T rdüT≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT Äj·÷Á|üuÛÑT‘ê«\T e÷qe Vü≤≈£îÿ\ |ü]s¡ø£åD≈£î dü+ã+~Û+∫ neT˝À¢ ñqï n+‘·sê®rj·Te÷qeVü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+ $~Û $<ÛëHê\T, ìã+<Ûäq\≈£î ˝Àã&ç e´eVü≤]+#ê*. Á|üyêdüT\$wüj·T+˝À m≥Te+{Ï $eø£å≈£î ‘êe⁄ Ò≈£î+&Ü, Á|üuÛÑT‘ê«\T Á|üyêdüT\ ø√dü+ s¡÷bı+~+#˚#·{≤ºìï n+<ä]ø° düe÷q+>± neT\T #˚j·÷*. ø£y˚fi¯ n≥Te+{Ï $eø£å #·÷|æ+#ê*‡ eùdÔ<ëìøÏ ‘·–q ø±s¡D≤\T ≈£L&Ü #·÷|æ+#ê*. Á|üuÛÑT‘ê«\T Á|ü<ä]Ù+#˚ n≥Te+{Ï $eø£å ≈£L&Ü#·≥ºã<ä∆yÓTÆq \øå±´\ kÕ<Ûäq˝À uÛ≤>∑+>±H˚ ñ+&Ü*. <˚X¯kÕúsTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\qTn+‘·sê®rj·T Á|üe÷D≤\‘√ neT\T #ùd ~X>± ìs¡íj·T+ rdüTø√yê*‡q z #ê]Á‘·ø£ nedüs¡+düTÁ|”+ ø√s¡Tº eTT+<äTø=∫Ã+~. á H˚|ü<∏ä´+˝À <ëK\T #˚düTÔqï ◊ø£´sê»´dü$T‹ e÷qeVü≤≈£îÿ\T dü+|òüT+ <ëK\T #˚düTÔqï á |æ{ÏwüHé #ê]Á‘ê‘·àø£ ø£s¡Ôe´ ìs¡«Vü≤D˝À düTÁ|”+ ø√s¡TºkÕeTsê›´ìï eT]+‘· ô|+#˚~>± ñ+≥T+~.

n+‘·sê®rj·T dü÷Á‘ê\T ãT≥º<ëK\Tdæ@@≈£î e´‹πsø£+>± ◊ø£´sê»´dü$T‹ düTÁ|”+ ø√s¡Tº˝À <ëK\T #˚dæq n|òæ&É${Ÿ kÕsê+X¯+

n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\ ø√D+ qT+&ç |ü]o*+∫q|ü⁄Œ&ÉT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+m+|æø£ #dæq eT‘ê\≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œdü÷Ô $T–*q eT‘· $XÊ«kÕ\TbÕ{Ï+#˚ yê]ì n≥Te+{Ï Vü≤≈£îÿ\T ìsêø£]+#˚ Á|üj·T‘êìï #·≥ºã<ä∆+#j·Tã÷qT ø=qï~. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+, n+‘·sê®rj·T düe÷»+ neT\T #düTÔqïdüe÷q‘·«|ü⁄ Vü≤≈£îÿ≈£î á #·≥º+ |üP]Ô $|òü÷‘·+ ø£*–+#˚~>± e÷s¡T‘·T+~.

19

dü«<˚X¯+˝À @$<ÛäyÓTÆq }#·ø√‘·≈£î >∑T¬s’ bıs¡T>∑T <˚XÊ˝À¢ ‘·\<ë#·T≈£î+≥TqïÁ|üyêdüT\¬ø’Hê ÄÁX¯j·T+ ø£*ŒdüTÔqï <˚X¯+ s¡ø£åD\T ø£*ŒdüTÔqï|ü⁄Œ&ÉT <˚X¯+˝À neT\T »]π>Vü≤≈£îÿ\T Á|üyêdüT\≈£î ≈£L&Ü m≥Te+{Ï $eø£å ˝Ò≈£î+&Ü neT\T #˚j·÷\qï~ n+‘·sê®rj·TÁ|üe÷D+. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üyêdüT\≈£î ø£˙dü ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œ+#˚ $wüj·T+˝ÀC≤rj·T |ü]$T‘·T\qT eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~. nsTTq|üŒ{Ïø° á $wüj·T+˝À πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+Á|üyêdüT\ $wüj·T+˝À $eø£å bÕ{Ï+#˚+<äT≈£î @ e÷Á‘·+ neø±X¯+ ˝Ò<äT.

n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\ ø√D+ qT+&ç |ü]o*+∫q|ü⁄Œ&ÉT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+m+|æø£ #˚dæq eT‘ê\≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œdü÷Ô $T–*q eT‘· $XÊ«kÕ\T bÕ{Ï+#˚yê]ì n≥Te+{Ï Vü≤≈£îÿ\T ìsêø£]+#˚ Á|üj·T‘êïìï #·≥ºã<ä∆+ #˚j·Tã÷qT ø=qï~. uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+, n+‘·sê®rj·T düe÷»+ neT\T #˚düTÔqï düe÷q‘·«|ü⁄ Vü≤≈£îÿ≈£î á #·≥º+ |üP]Ô$|òü÷‘·+ ø£*–+#˚~>± e÷s¡T‘·T+~. yÓTT‘·Ô+>± bÂs¡dü‘·« dües¡D #·{≤ºìï, <ë+{À¢ ù|s=ÿqï\øå±´\qT |ü]o*+∫q|ü⁄Œ&ÉT nÁø£eT e\dü<ës¡T\qT eT‘·+ ÁbÕ‹|ü~ø£q düÁø£eTe\dü<ës¡T\T>± e÷πsà Áø£e÷ìï eT]+‘· düs¡fi¯‘·s¡+ #˚j·Tã÷qT≈£îqï<äì ns¡úeTe⁄‘·T+~.

á #·≥º+ eTÚ*ø£+>± ¬s+&ÉT s¡ø±˝…’q bÂs¡T\ |ü≥¢ |üP]Ô $eø£åqT bÕ{Ï+#˚~>±ñ+~. Ä|òüZìkÕÔHé, ã+>±¢<˚XŸ, bÕøÏkÕÔHé\ qT+&ç e#˚à X¯s¡D≤s¡T∆˝À¢ Væ≤+<äTe⁄\T, uÖ<äT∆\T,Á¬ø’düÔe⁄\T, C…’qT¢, bÕØÙ\T, dæ≈£îÿ\T ø±ì yê]ì, á eT÷&ÉT <˚XÊ\ qT+&ç e#˚à X¯s¡D≤s¡T›\Tø±ø£ eTπs <˚X¯+ qT+&ç e#˚à @ eT‘· $XÊ«kÕ\T bÕ{Ï+#˚ X¯s¡D≤]∆¬ø’Hê, eT‘· $XÊ«kÕ\TbÕ{Ï+#·ì Xs¡D≤s¡T∆\¬ø’Hê uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ n+~+# Á|üjÓ÷»Hê\qT á #·≥º+ ìsêø£]k Ô+~.á $<Ûä+>± #·≥º+ eTT+<äT n+<äs¡÷ düe÷qyT nqï n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\ dü÷Á‘êìï,uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑ dü÷Á‘ê\ì, yê{Ï dü÷Œ]Ôì á #·≥º+ ñ\¢+|òæTk˛Ô+~.

$$<Ûä <˚XÊ\T Á|üyêdüT\ $wüj·T+˝À nqTdü]düTÔqï ÁbÕ<∏ä$Tø£ Á|üe÷D≤\T `$eø£å #·÷|üø£b˛e≥+, n+<ä]ø° #·{≤ºìï düe÷q+>± e]Ô+|ü#˚j·T≥+, n+<ä]ø° #·≥º|üs¡yÓTÆqs¡ø£åDqT ≈£L&Ü düe÷q+>± e]Ô+|ü#˚j·T≥+ nqï dü÷Á‘ê\≈£î |ü⁄Hê<äT\T n+‘·sê®rj·Te÷qe Vü≤≈£îÿ\ dü÷Á‘ê˝À¢ ñHêïsTT. @ <˚X¯+˝À Á|üuÛÑT‘·«+, @ ø±s¡D+‘√ á dü÷Á‘ê\qTñ\¢+|òæT+#·{≤ìøÏ |üPqT≈£îHêï Äj·÷ Á|üuÛÑT‘ê«\T n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\ eTÚ*ø£dü÷Á‘ê\qT ñ\¢+|òæT+#·fy˚T ne⁄‘√+~.

kÕs¡«uÛÖeT Á|üuÛÑT‘ê«\T ‘·eT‘·eT <˚XÊ˝À¢ bÂs¡dü‘ê«ìï <äK\T |üπsà Á|üe÷D≤\Ts¡÷bı+~+#·T≈£îH˚ Vü≤≈£îÿqT ø£*– ñHêïsTT. n<˚ dü+<äs¡“¤+˝À á Vü≤≈£îÿ n+‘·sê®rj·Tìã+<Ûäq\T, ˇ|üŒ+<ë\T, rsêàHê\≈£î ˝Àã&˚ ñ+{≤sTT. n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\rsêàq+˝À Á|ükÕÔ$+∫q s¡ø£åD\≈£î $|òü÷‘·+ ø£\≈£îÿ+&Ü kÕs¡«uÛÖe÷~Ûø±s¡+ ø£*–q Á|üuÛÑT‘ê«\Tá Á|üe÷D≤\T s¡÷bı+~+#·e#·TÃ. á y˚Ts¡≈£î n+‘·sê®rj·T Hê´j·TkÕúq+ |ü\T πødüT˝À¢á Á|üe÷D≤ìï |ü<˚ |ü<˚ <ÛäèMø£]+∫+~. ø±˙ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹bÕ~+∫q á #·≥º+n+‘·sê®rj·T e÷qeVü≤≈£îÿ\qT ñ\¢+|òæT+#˚~>± ñqï+<äTq á πødüT dü+<äs¡“¤+>± »]π>$#ês¡D˝À ◊ø£´sê»´dü$T‹ yê<äq\T ≈£L&Ü $ì|æ+#˚+<äT≈£î neø±X¯+ ø£*Œ+#ê*.

20

dü+j·TTø£Ô bÕs¡¢yÓT+≥Ø ø£$T{°

m+|æø£ #˚dæq n+XÊ\ô|’ düŒ+~düTÔqï rs¡T rÁe Ä+<√fi¯q ø£*–k Ô+~.uÛ≤s¡rj·T #·{≤º\≈£î Á|ü‹bÕ~düTÔqï dües¡D\qT düMTøÏå+∫ yê{Ïô|’ $eTs¡ÙHê‘·àø£dü÷#·q\T n+~+#·≥+ á ø£$T{°\ @sêŒ≥T eTTUÀ´<›X¯+. Ç$ dü+Á|ü~+|ü⁄\≈£îñ<›•+∫qy˚ ‘·|üŒ HêeTe÷Á‘·|ü⁄ |ü]oq\≈£î, Á|üÁøÏj·TqT ˇø£ bòÕsY‡>± e÷πsÃ+<äT≈£îñ<›•+∫q$ ø±e⁄. bÂs¡dü‘·«+ e+{Ï ø°\ø£ n+XÊ\ô|’ ø£$T{° uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+‘·q≈£î ìπs›•+∫q Vü≤≈£îÿ\ y˚Ts¡≈£î e´eVü≤]+#ê*‡ e⁄+≥T+~. >∑‘· ø=ìï HÓ\\T>±ø£$T{° ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü uÛÒ{° ø± Ò<äT. bÕs¡¢yÓT+{Ÿ o‘êø±\+ düe÷y˚X+ ∫e] |ü~s√E˝À¢ ø£$T{° Vü≤&Üe⁄&ç>± uÛÒ{° nsTT _\T¢qT eTeT nì|æ+∫+~. á $wüj·T+˝Àdü+ã+~Û‘· esêZ\‘√ dü+Á|ü~+|ü⁄\T, #·s¡Ã\T |üP]Ô bòÕsY‡>± e÷]b˛j·÷sTT. Ç+<äT≈£îdü+ã+~Û+∫q |ü•ÃeT u…+>± Ÿ, Á‹|ü⁄s¡, C≤s¡â+&é, &çcÕ, n+&Ée÷Hé e+{Ï sêÁcÕº\qT

πø+Á<ä πø_HÓ{Ÿ ÄyÓ÷~+∫q ªbÂs¡dü‘·« #·≥º dües¡D _\T¢μ sêC≤´+>∑$s¡T<ä∆yÓTÆq<äì dæ|æm+ düŒwüº+ #dæ+~. >∑‘·+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ á _\T¢qT 2016˝ÀbÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À Á|üy˚X¯ ô|{Ϻq|üŒ{Ïø° Á|ü‹|üøå±\ ‹Ô&ç y˚Ts¡≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ <ëììñuÛÑj·T düuÛÑ\ dü+j·TTø£Ô ôd …øº ø£$T{°øÏ ìy˚~+∫+~. n|üŒ{À¢ dæ|æm+ Bìô|’ndüeTà‹ |üÁ‘·+ ≈£L&Ü n+<ä#˚dæ+~. n|üŒ{Ï dæ|æm+ m+.|æ eTVü≤eTà<édü©yéT á @&Ü~ »qe] 3e ‘˚Bq á &çôd+{Ÿ H√{ŸqT n+<ä#˚XÊs¡T.πø+Á<ä πø_HÓ{Ÿ Á|üdüTÔ‘·+ á dües¡D _\T¢≈£î ÄyÓ÷<ä eTTÁ<ä y˚dæq H˚|ü<∏ä +˝Àá ndüeTà‹ |üÁ‘·+ |üP]Ô bÕsƒ¡+ bÕsƒ¡≈£î\ ø√dü+.

bÂs¡dü‘·« #·≥º dües¡D _\T¢sêC≤´+>∑ $s¡T<ä∆+

` eTVü≤à<é dü©yéT

21

ø£$T{° ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü dü+<ä]Ù+∫q bÕbÕq b˛˝Ò<äT. á sêÁcÕº˝À¢ u…+>±©e\düyêdüT\T m≈£îÿe>± ìe•düTÔqï H˚|ü<∏ä +˝À á ø£$T{° á sêÁcÕº\qT dü+<ä]Ù+∫nø£ÿ&ç yê]‘√ dü+Á|ü~+#·≥+ ‘·|üŒìdü]. nsTT‘˚ nk˛+˝À á ø£$T{° ‘·\ô|{Ϻq|üs¡ ≥q nø£ÿ&ç nXÊ+‹ ø±s¡D+>± ns¡∆+‘·s¡+>± s¡<ä›sTT+~. Çø£ $T–*q ÁbÕ+‘ê\˝Àu…+>±© e\dü yêdüT\T y˚~Û+|ü⁄\≈£î >∑T] nj·÷´s¡T. Ç+<äT˝À eTTK´+>± u…+>±©eTTdæ¢+\≈£î m<äT¬s’q y˚~Û+|ü⁄ Ò m≈£îÿe. Ä~Û|ü‘· yê<ä yÓTC≤πsº]j·THé X¯≈£îÔ\ bÕ\q˝ÀÇ~ nkÕ<Ûä y˚TMT ø±<äT. eTT+<ädüTÔ Á|üD≤[ø£ Á|üø±s¡+ s¡÷bı+~+#·T≈£îqï y˚ ≤~$q‹ |üÁ‘ê\qT (qø£fió¢, C…sêø‡ ø±|”\T) á X≈£îÔ\T sêÁ‹øÏ sêÁ‘ ø£$T{° n+~+#·≥+‘√BìøÏ ìπs›•+∫q dü+Á|ü~+|ü⁄\ Á|üÁøÏj·T |üP]Ô bòÕsY‡>± e÷]b˛j·T+~. bÂs¡dü‘·«#·{≤ºìøÏ Á|ü‹bÕ~düTÔqï dües¡D\ $wüj·T+˝À ø£$T{° |üìrs¡T eT]+‘· bÕs¡<äs¡Ùø£+>±,dü+Á|ü~+|ü⁄\‘√ eT]+‘· kÕqT≈£L\ ~X¯˝À eTT+<ä&ÉT>∑T y˚j·÷*‡ e⁄+≥T+~.

mHé.ÄsY.dæ. n–ï>∑T+&É+ô|’ nk˛+á _\T¢≈£î Á|ü‹|üøå±\T Á|ü‹bÕ~düTÔqï dües¡D\˙ï M–b˛sTTq ‘·s¡Tyê‘·

Bìô|’ eTTkÕsTT<ë ìy˚~ø£qT ÄyÓ÷~+#ê\ì _\T¢qT |ü]o*düTÔqï dü+j·TTø£ÔbÕs¡¢yÓT+≥Ø ø£$T{° ìs¡ísTT+∫+~. á _\T¢ nD∫y˚‘·qT ‘·≥Tºø√ Òø£ e\düu≤≥|ü&ÉT‘·Tqï yê] ø√düy˚T ‘·|üŒ, yÓTs¡T¬>’q |ü]dæú‘·T\T ø√s¡T‘·Tqï Ä]úø£ e\düyêdüT\ø√dü+ ø±<äì Á|üuÛÑT‘·«+ yê~k˛Ô+~. 2014≈£î eTT+<äT bÕøÏkÕÔHé, Ä|òüÈìkÕÔHé,ã+>±¢<˚XŸ\˝À nD∫y˚‘·≈£î >∑T¬s’, eTq <˚XÊìøÏ e\dü e∫Ãq Væ≤+<äTe⁄\T, C…’qT\T,dæ≈£îÿ\T, bÕ؇\T, Á¬ø’düÔe⁄\T, uÖ<äT∆\ e+{Ï yÓTÆHêغ\≈£î uÛ≤s¡‘· bÂs¡dü‘·«+ ø£*Œ+#ê\ìá _\T¢ Á|ü‹bÕ~k Ô+~. Bìì e´‹πsøÏdüTÔqï Á|ü‹|üøå±\T ô|’ Äs¡T <˚XÊ\‘√bÕ≥TÁo\+ø£, eTj·THêàsY e+{Ï bıs¡T>∑T <˚XÊ\ qT+&ç e#˚à X¯s¡D≤s¡Tú\+<ä]ø° bÂs¡dü‘ê«ìïø£*Œ+#ê\ì yê~düTÔHêïsTT. nsTT‘˚ á _\T¢ô|’ _C…|æ bÕ*‘· nk˛+ ˝ÀH rÁee´‹πsø£‘· e´ø£ÔeTe⁄‘√+~. 1985 Hê{Ï nk˛+ |üŒ+<ëìøÏ $s¡T<ä∆+>± 1971 ‘·s¡Tyê‘·ã+>±¢<˚XŸ qT+&ç uÛ≤s¡‘Y≈£î e∫Ãq nÁø£eT e\düyêdüT\≈£î uÛ≤s¡‘· bÂs¡dü‘ê«ìøÏá _\T¢ e÷s¡Z+ düT>∑eT+ #˚düTÔ+&É≥y˚T Ç+<äT≈£î ø±s¡D+. E …’ À Á|ü#·T]+∫qC≤rj·T bÂs¡dü‘·« C≤_‘ê (mHéÄsYdæ) ‘·T~ eTTkÕsTT<ë ˝À <ë<ë|ü⁄ 40 \ø£å\eT+~øÏ ô|’>± Á|ü»\≈£î kÕúq+ <äø£ÿ˝Ò<äT. M]˝À 33 \ø£å\ eT+~ ‹]– <äs¡U≤düTÔ#˚düT≈£îqï≥T¢ yês¡Ô\T n+<äT‘·THêïsTT.

nk˛+ ˇ|üŒ+<ëìøÏ ‘·÷≥T¢eT‘·+‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü 1971 e÷]à 24 ‘·s¡Tyê‘· ã+>±¢<˚XŸ qT+&ç

eTq <˚XÊìøÏ e∫Ãq e\düyêdüT\qT yÓqøÏÿ |ü+ù|j·÷\+≥Tqï nk˛+ ˇ|üŒ+<äwüs¡‘·T\≈£î, bÂs¡dü‘·« #·≥º dües¡D Á|ü‹bÕ<äq\≈£î rÁe yÓ’s¡T<Ûä + ø£ìŒk Ô+~. ã+>±¢<XŸ

22

qT+&ç e∫Ãq Væ≤+<äTe⁄\qT C≤rj·T »HêuÛ≤ ]õdüºsY˝À #˚s¡Ã≈£L&É<äì n+<äT≈£îdü+ã+~Û+∫q ìj·TeT ìã+<Ûäq\T #ÓãT‘·T+&É>±, _\T¢ À Á|ü‹bÕ<äq\T e÷Á‘·+yê]øÏ ≈£L&Ü kÕúq+ ø£*Œ+#ê\ì düŒwüº+ #˚k Ô+~. nk˛+˝À ªnk˛+ >∑D|ü]wü‘Yμ(mõ|æ) á dües¡D Á|ü‹bÕ<äq\qT rÁe+>± e´‹πsøÏk Ô+~. á dües¡D _\T¢ô|’#·s¡Ã≈£î |ü≥Tº|ü&ÉT‘·Tqï Á|ü‹|üøå±ìøÏ C…|ædæ ìs¡íj·T+ >=+‘·T˝À yÓ\ø±ÿj·T˝≤ e÷s¡≥+m≥Te+{Ï sê»ø°j·T #·sêà Ò≈£î+&Ü _\T¢≈£î ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä bı+<ë\qï Á|üdüTÔ‘· Á|üuÛÑT‘·«yÓ’K]øÏ eTs√ ì<äs¡Ùq+. á n+X¯+ô|’ ãVæ≤s¡+>∑ #·s¡Ã≈£î bÕ\ø£ |üø£å+ @ e÷Á‘·+dæ<ä∆|ü&É≥+ Ò<äT. @~ @yÓTÆHê mìïø£ À¢ ¬>\e≥y˚T |üs¡e÷e~Û>± bÕ\ø£|üø£å+ bÕe⁄\Tø£<äT|ü⁄‘√+~.

sê»ø°j·T Á|üD≤[ø£sêC≤´+>∑+˝Àì eTÚ*ø£ dü÷Á‘ê\qT m≥Te+{Ï Á|üC≤kÕ«$Tø£ #·s¡Ã Ò≈£î+&ÜH

e÷πsÃ+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ dæ<ä∆+ ø±e≥+, Á|üC≤kÕ«eT´ e´edüú À Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq #·s¡ÃqTˇø£ bòÕsY‡>± e÷]Ãy˚j·T≥+ yÓqTø£ ø£|ü≥˙‹, ≈£L≥ ôd’<ë∆+‹ø£‘·qT eTq+ ns¡∆+#˚düTø√e#·TÃ. <˚X¯ Á|ü»\≈£î uÛ≤s¡rj·T bÂs¡dü‘ê«ìï sêC≤´+>∑+ ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ>±Á|ükÕ~+∫+~. Ç~ eT‘·+, ÁbÕ+‘·+, <˚XÊ\ ÁbÕ‹|ü~ø£≈£î dü+ã+~Û+∫q~ ø±<äT.Á|üdüTÔ‘·+ <˚X¯+ m<äTs=ÿ+≥Tqï nH˚ø£ düeTdü´\≈£î m≥Te+{Ï |ü]cÕÿs¡+ #·÷|üìá #·≥º dües¡D _\T¢ yêdüÔyêìøÏ eT]ìï düeTdü \qT düwæºdüTÔ+~. uÛ≤wü\T, Á|ü»\eT<Ûä ∫#·Tà ô|&ÉT‘·T+<äqï nqTe÷Hê\T Áø£eT+>± ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. Á|ü‹bÕ~‘·#·≥º dües¡D\ Á|üø±s¡+ <äs¡U≤düTÔ <ës¡T\ bÂs¡dü‘ê«ìï uÛ≤wü, eT‘·+ (|ü⁄{Ϻq <˚X¯+)Ä<Ûës¡+>± ìs¡ísTTkÕÔs¡ì ‘Ó\Tk Ô+~. <˚X¯ $uÛÑ»q Hê{Ï ndü+|üPs¡í mC…+&Üμ neT\Tø√dü+ »s¡T>∑T‘·Tqï á Á|üj·T‘êï\T Ĭsôd‡dt ôd’<ë∆+‹ø£‘·‘√ @ø°uÛÑ$düTÔHêïj·Tì#Ó|üŒe#·TÃ. eT‘·|üs¡yÓTÆq $uÛÒ<ë\‘√ uÛ≤s¡‘· ñ|üK+&É+ Ç|üŒ{Ïπø $HêX¯q+ ~X¯>±n&ÉT>∑T\T y˚k Ô+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT bÂs¡dü‘·« #·≥º dües¡D Á|ü‹bÕ<äq\‘√ Ç~ eT]+‘·$HêXÊìøÏ <ë]rùd Á|üe÷<ä+ bı+∫ e⁄+~. 1983˝À HÓ©¢, nk˛+, ‘·~‘·s¡ÁbÕ+‘ê\˝À Ç≥Te+{Ï $<Ûä«+dü ø±+&ÉqT eTq+ ø£fi≤¢sê #·÷XÊ+. Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T<˚XÊ\˝À e⁄qï Væ≤+<äTe⁄\qT u≤Vü‰≥+>±H˚ eTq <˚XÊìøÏ ÄVü‰«ìdüTÔqï á #·≥ºdües¡D Á|ü‹bÕ<äq\‘√ eTTdæ¢+\qT <˚X¯+ qT+&ç yÓfi¢>=fÒº Á|üe÷<ä+ bı+∫ e⁄+<äì#Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. yê]ì <˚X¯+ qT+&ç yÓfi¢>=≥ºø£b˛sTTHê ìs¡“+<Ûä πø+Á<ë\˝À e⁄+∫ne÷qTwü |ü]dæú‘·T˝À¢øÏ HÓ&É‘ês¡T.

sêC≤´+>∑ eTÚ*ø£ dü÷Á‘ê\˝À e÷s¡TŒ˝ÖøÏø£ yê<ä ]|ü_¢ø˘ >± Á|üø£{Ï+∫q uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ bÂs¡T\≈£î á <˚X¯

bÂs¡dü‘ê«ìï ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ>± ù|s=ÿ+~. *+>∑, ≈£î\, eT‘·, es¡Z, ÁbÕ+‘·, uÛ≤cÕ

23

uÛÒ<ë\≈£î nr‘·+>± á Vü≤≈£îÿ n+<ä]ø° düe÷q+>± e]ÔdüTÔ+~. sêC≤´+>∑+˝Àì5 qT+&ç 11e n~Ûø£s¡D es¡≈£L ñqï bÂs¡dü‘·« ìã+<Ûäq\≈£î dü+ã+~Û+∫q Ä<˚•ø£dü÷Á‘ê\T ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ\qT, sêC≤´+>∑ |”]ƒø£ À bı+<äT|üsêÃs¡T. Bì‘√ bÕ≥TuÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>± ì*∫q edüT<ÛÓ’ø£ ≈£î≥T+ã dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡+j·T÷<äT\T, jÓTyÓT˙\T, bÕ؇\T, Çsêìj·TqT¢, Ä|ü¸qT¢, {Ïu…≥qT¢, ã+>±¢<˚oj·TT\e+{Ï Á|ü» …e]¬ø’Hê Çø£ÿ&É ÄÁX¯j·T+ \_ÛdüTÔ+~. edüT<ÛÓ’ø£ ≈£î≥T+ã+ nqï e÷≥qTbÕs¡¢yÓT+{Ÿ ôd+Á≥˝Ÿ Vü‰˝Ÿ Á|üy˚X¯ <ë«s¡+ e<ä› #Óø±ÿs¡T.

X¯s¡D≤]ú $<ÛëHêìï |ü⁄q'|ü]o*+#ê*nìï+{Ï ø£Hêï eTT+<äT uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ nqTdü]düTÔqï X¯s¡D≤]ú $<Ûëq+

düÁø£eT+>± e⁄+<√ Ò<√ |ü]o*+#·≥+ n‘· edüs¡+. 1951 Hê{Ï ◊sêdü Xs¡D≤]úˇ|üŒ+<ä+ ø±˙, <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q 1967 Hê{Ï Áb˛{Àø±˝Ÿô|’ ø±˙ uÛ≤s¡‘Y dü+‘·ø£+#j·T Ò<äT. á n+‘·sê®rj·T |üŒ+<ë\˝À uÛ≤>∑kÕ«$T njT´+<äT≈£î ìsêø£]+∫q|üŒ{Ïø°n+‘·sê®rj·T #·{≤º\ Á|üø±s¡+ uÛ≤s¡‘Y ≈£î ø=ìï u≤<Ûä \THêïsTT. 1967 Hê{Ï ÁbÕ+rj·TÄÁX¯j·÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ◊sêdü Á|üø£≥q ô|’q, 1948 Hê{Ï ◊sêdü e÷qe Vü≤≈£îÿ\Á|üø£≥q ô|’Hê uÛ≤s¡‘Y dü+‘·ø±\T #˚dæ+~. M{Ï ‘·s¡Tyê‘· X¯s¡D≤s¡Tú\qT ã\e+‘·+>±yÓqøÏÿ |ü+|üsê<äì, uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ ˝Àì 21e n~Ûø£s¡D |ü]~Û À yê]øÏ JequÛÑÁ<ä‘·, e´øÏÔ>∑‘· ùd«#·Ã¤ ø£*Œ+#ê\ì düTÁ|”+ø√s¡Tº 1996˝À rs¡TŒ yÓ\Te]+∫+~.nq+‘·s¡ ø±\+˝À πø+Á<ä+˝À ø=\Te⁄B]q Á|üuÛÑT‘ê«\T düŒwüºyÓTÆq $<Ûëq+ Ò≈£î+&ÜH˚$_Ûqï <˚XÊ\≈£î #Ó+~q yê]‘√ ‘·eT sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»Hê\qT nqT>∑TD+>±e´eVü≤]+#êsTT. {Ïu…≥q¢‘√ uÛ≤s¡‘Y e´eVü≤]+∫q rs¡T #Ó’Hê‘√ dü+ã+<Ûë\ô|’ Á|üuÛ≤e+#·÷|æ+~. nq+‘·s¡+ $$<Ûä |ü]D≤e÷\ ‘·s¡Tyê‘· s¡÷bı+~+∫q ¬s|òüP´Jdt, nôd’\+d”ø£sY‡ _˝Ÿμ Ç~ Vü≤À+eT+Á‹‘·« XÊK qT+&ç bÕs¡¢yÓT+{Ÿ eTT+–{ÏøÏ sê Òø£b˛sTT+~.Ç|ü⁄Œ&ÉT 2019˝À uÛ≤s¡rj·T bÂs¡dü‘·« #·{≤º\qT ÁbÕ<∏ä$Tø£ kÕúsTT qT+&ç e÷sêÃ\ìbÕs¡¢yÓT+≥T ø√s¡T≈£î+{À+~. á H˚|ü<∏ä +˝À Á|ü‹bÕ~‘· dües¡D\T πøe\+ uÛ≤s¡rj·TeTTdæ¢+\ uÛÑÁ<ä‘· $wüj·T+˝À e÷Á‘·y˚T ø±ø£ ã+>±¢<˚XŸ ˝À e⁄qï Væ≤+<äTe⁄\ uÛÑ$wü ‘YuÛ ÑÁ<ä‘·ô|’ ≈£L&Ü Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü⁄‘êsTT. n+<äTe\¢ á _\T¢qT ‘·ø£ åDy˚Tñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√yê\ì H˚qT á ndüeTà‹ |üÁ‘·+˝À &çe÷+&é #˚düTÔHêïqT.

X¯s¡D≤]ú $<ÛëHê˝À¢ ˝§düT>∑T\T>∑‘·+˝À 80e <äX¯ø£+ Äs¡+uÛÑ+˝À ‘· …‹Ôq $<ÛëHê\˝À ã+>±¢<˚o e´‹πsø£

Á|üø£≥q\T yÓ\T¢yÓ‘êÔsTT. Çe˙ï Á|üdüTÔ‘·+ _C…|æ bÕ\q˝À e⁄qï nk˛+ sêÁwüº+˝À»]–q $$<Ûä |òüT≥q\≈£î dü+ã+~Û+∫qy˚ nsTTq|üŒ{Ïø°, M{Ï sê»ø°j·T Á|üø£+|üq\T<˚X¯+˝Àì Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ô|’ ≈£L&Ü |ü&ܶsTT. Ç+<äT˝À Á|ü<Ûëq+>± ªã+>±¢<˚oμ nqï

24

Á|ü#·Ts¡D dü+K´ : 1526Á|ü#·Ts¡D ø±\+ : e÷]Ã, 2020yÓ\ : `. 5/-

Á|ü#·Ts¡D

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕغ (e÷]ÿ ‡düTº), ‘Ó\+>±D ø£$T{° Vü≤Ödt q+. 1`1`60/2, m+_ uÛÑeHé,

ÄsY{Ïdæ Áø±dt s√&é‡,eTTw”sêu≤<é, ôV’≤<äsêu≤<äT` 20.

Á|ü‘·T\≈£î

qe‘Ó\+>±D |ü_¢wæ+>¥ Vü≤ÖdtmyéT.ôV≤#Y. uÛÑeHé, bÕ¢{Ÿ HÓ+. 21/1, nC≤e÷u≤<é,

ÄsY{Ïdæ ø£fi≤´DeT+&É|ü+ <ä>∑Zs¡, ôV’≤<äsêu≤<é-20. ôd˝Ÿ : 9490099378

qe‘Ó\+>±D ãTø˘Vü≤Ödt Áu≤+N\TôV’≤<äsêu≤<é - ∫ø£ÿ&É|ü*¢, u≤>¥*+>∑+|ü*¢, (mdt.$.¬ø.), Ç.dæ.◊.m˝Ÿ.,q˝§Z+&É, Vü≤qàø=+&É, ø£Ø+q>∑sY, KeTà+, ì»e÷u≤<é, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY

eTTÁ<äD : qe‘Ó\+>±D Á|æ+≥sY‡ Áô|’y˚{Ÿ *$Tf…&é, ôV’≤<äsêu≤<é

T

|ü<ëìï ñ<›X¯|üPs¡«ø£+>±H˚ ªeTTdæ¢+\μqT ñ<›•+∫ #ÓãT‘·÷ ªbÕøÏkÕÔ μ nqï ns¡ú+e#˚Ã˝≤ e´eVü≤]+#ês¡T. ªbÕøÏkÕÔ˙μ, ªeTTdæ¢+μ n+fÒ C≤‹ e´‹πsø£, <˚X¯uÛÑøÏÔÒìyês¡ì nHê´|ü<X+>± Á|ü#ês¡+ #ùd+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ês¡T. 1983˝À &Ûç©¢ Á|üuÛÑT‘·«+

ªÇ©¢>∑ Ÿ yÓTÆÁ¬>+{Ÿ‡ &çf…]àHwüHé u…’ Á{ÏãT´q Ÿμ (◊m+&ç{Ï) #·{≤ºìï neT\T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~.Ç+~s¡ düsêÿs¡T Vü≤j·÷+˝À uÛ≤s¡‘· bÕs¡¢yÓT+{Ÿ á #·{≤ºìï ÄyÓ÷~+∫+~. nsTT‘˚2005˝À düsê«q+<ä k˛H√yê˝Ÿ e¬s‡dt j·T÷ìj·THé Ä|òt Ç+&çj·÷ πødüT˝À düTÁ|”+ø√s¡Tº á #·{≤ºìï ø={Ϻy˚dæ+~. ã+>±¢<˚XŸ qT+&ç e#˚à nÁø£eT e\düyêdüT\qT >∑T]Ô+∫yê]ì nk˛+ qT+&ç |ü+ù| $<ÛëHê\qT á #·≥º+˝À bı+<äT|üsêÃs¡T. nk˛+ñ<ä eT+ ø±s¡D+>± y˚~Û+|ü⁄\≈£î >∑T¬s’q ªyÓTÆHêغ\μ≈£î Á|ü‘˚ ø£ s¡ø£åD ø£*Œ+#˚ \ø£å +‘√á #·{≤ºìï s¡÷bı+~+#ês¡T. Ç~ nk˛+ sêÁcÕºìøÏ e÷Á‘·yT e]ÔdüTÔ+~. Ç‘·s¡ sêÁcÕº\˝À$<˚oj·TT\qT >∑T]Ô+#˚ Á|üÁøÏj·TqT 1946 Hê{Ï $<˚oj·TT\ #·≥º |ü]~Û˝Àìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. sêÁwüº nôd+;¢ mìïø£\ dü+<äs¡“¤+˝À sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+_C…|æ À #˚]q Á|üdüTÔ‘· eTTK´eT+Á‹ á πødüT≈£î dü+ã+~Û+∫q |æ{ÏwüqsY ø±e≥+$X‚wü+. n+‘·sê®rj·T #·{≤º\≈£î nqT>∑TD+>± uÛ≤s¡‘Y À Xs¡D≤]› $<Ûëq+ Òø£b˛e≥+e Ò¢ sê»ø°j·T ‹Ôfi¢ yTs¡≈£î ªÄ|üπswüHé |ü⁄wt u≤´ø, Ä|üπswüHé |òü¢wüe⁄{Ÿμ e+{Ï ø±s¡ Áø£e÷\T‘Ós¡ô|’øÏ edüTÔHêïsTT.