x l9tbl7 bpi xb9yn l;vplyl jg - christina...

15
གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་ཚན་ རིག་ལ་མྱོང་འཚོལ་བྱེད་། དེབ་འདིའི་བདག་པོ་་་་་ མིང་ མ་འོངས་གནའ་རྫས་རྟ ོག་ཞིབ་ཀྱ ི་ཚན་ རིག་པའི་སྦ ོང་བརྡར་། ཚ ོན་རྩ ི་གཏོང་དེབ་ནི་ མེཀྶ ི་པི་ལེངྐ་འགྲ ོ་བ་མི་བྱ ུང་རབས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟ ེ་གནས་ཁང་།

Upload: others

Post on 11-Mar-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

གནའ་རས་རག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་ལ་མང་འཚལ་བད་།

དབ་འདའ་བདག་པ་་་་་

མང་

མ་འངས་གནའ་རས་རག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་པའ་སང་བརར་།

ཚ ན་ར ་གཏང་དབ་ན་མཀ་པ་ལང་འག་བ་མ་བང་རབས་ཚན་རག་ཞབ་འཇག་ལ་གནས་ཁང་།

Page 2: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

Attribution-NonCommercial-ShareAlikeCC BY-NC-SA

་པ་ད་དདབདདདདད་སམགམམའ ་རཔ།་ངཁ་སནག་ལ་་་གཇགགའ ་བཞབབ་གརགག་ནཚན་སབརབབ་ངངངབངངངངང་མ་བ་

དདག་་འ ་ང་

གགལངང་པ་ཀ་་ མཀཀ

་པ་གགགསགགགགགག་མཙམམ་ (Christina Warinner)རན་ར་་བ་བབན་

གགགགགགཏ་སཀ

་གརགག་གགགཕགགགག་འཔ་གགགསགགགགགག་མཙམམད ་་ (Jessica Hendy)་ན

གགཧནནཧཧཁ་ས་ཇ

་ནཁམ་ངཏག་སབསས་མམམརམམམམམམས ་ (Zandra Fagernäs)ན་རག་ཕ་ད་་ནཛནནནད ་་ (Jessica Hendy)་ན

གགཧ་ཀ་

དདས་སཇསས

་ (Allison Mann)ནམ་ནཀཀསནན་ལ་ཨ

་ (Åshild Vågene)ནནན་བ་་་བ་ད་ཤདད་ཤཤཨ

་ (Ke Wang)ངབདབ་ཀ་ (Christina Warinner)ན་

དདཏ་ས

ཀཀཀསས

་བ་རརརརརརརསརརརརརརརརརརརར་ད ་སདད་ངརངང་ག་ངརངང་ཚ་་ངབདབ་གངགག

་ད་མདད་སགཇགགའ་སགགཤསས་ཤཤཡ

་ངརངང་ག་གགར་་རརརརརརརར་ང

ཤཤརངང་ཚ་

ག་མརམམ་ད་དདདདདདདདརདདདདདདདདདདདད་རརརརརརབ་ངསངངངངངངངང་སརསས་རཔགཔཔ་གརགག་ནཚན་ད་འ་བདབབ་འས་ངཏབ་ཁ་ནཚནན །་ནཡནན་གཞགག་པ་སསསབསསསས་ད་དདདདདདདདསདདདདདདདདདད་ནཐནན་ས་སཤ་ཤཤཆ་གག

Page 3: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

གནའ་རས་རག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་པ་དག་ན་ཉམས་ཞབ་པ་ཡན་ཞང་ཁང་ཚས་ཚན་རག་ག་ཐབས་ལམ་དང་ཡར་ཐན་ཅན་ག་འཕལ་ཆས་སད་ད་འག་བ་མའ་ཡ་ཐག་སར་ལ་དཀའ་གནད་དཀལ་བ་ཡན།

ཚན་རག་བརག་དཔད་ཁང་།ཚན་རག་པས་གནའ་བའ་DNA བརག་དཔད་བད་སབས་ངས་པར་ཁང་པ་གཙང་མ་དང་དམགས་བསལ་ག་གན་ཆས། ལག་ཤབས། འཇར་ཏ་བཅས་གན་ནས་གནའ་རས་ལ་དང་དས་ཀ་སག་བཙག་མ་འགས་པར་བད་ཀ་ཡད།

ཚན་རག་པས་གནའ་རས་ལ་ཞབ་འཇག་བད་སབས་ས་མང་ཡ་བད་དང་ལག་ཆ་མང་པ་བད་སད་བད་ཀ་ཡད།

བརག་དཔད་བ་ཡལ་ས་གནས།ཚན་རག་པ་དག་གས་ཚད་ལ་ཁང་ད་ཞབ་འཇག་བད་ཆད་ས་གནས་ས་

ཐག་ཏ་དངས་ས་གནའ་རས་རག་ཞབ་བད་མཁན་དག་དང་ལན་ད་ས་ར་

ར་རག་བས་ནས་གནའ་རས་དཔ་གཞ་བས་རབ་བད་ཀ་ཡད།

འད་ནང་ལ་རས་ཆས་དང་ར་མ། སམས་ཅན་ག་རས་པ། ཡང་ན། ཤང་

རགས་ཀ་འགར་ར་སགས་ཚད་ཡད།

ས ལ་མ།

༢ སང་སབས

Page 4: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

TO

UR

IS

T

CO

PY

TO

UR

IS

T

CO

PY

བལ་ཡལ་བསམ་རང་།

གནའ་རས་རག་ཞབ་ག་ཚན་རག་པ་དག་འཛམ་གང་ས་ཕགས་གང་སར་ཕན་ནས་འག་བ་མའ་བང་རབས་དང་སན་ག་ལ་རས་ལ་ཞབ་འཇག་བད་པ་མ་ཟད། ད་དང་ས་རག་ལག་ཆ་ཁག་ཏ། ས་ཁལ་ཁ་ཤས་ལ་དམགས་བསལ་ག་ཡ་བད་སགས་དགས་པ། དཔར་ན། ཧ་མ་ཡའ་ར་ཁལ་ག་གནའ་རས་རགས་ཞབ་པ་དག་ལ་ར་འཛགས་ཆག་མཆན་དང་གན་ཆས་ཆ་ཚང་དགས་པ་ཡན།

Page 5: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

རས་པ་དང་ས། རས་པ་དང་ས་ཡས་ DNA ཡ་དམ་བ་མང་པ་འཛན་ཅང་། དས་གནའ་བའ་མ་རགས་ཀ་མཆད་ཁངས་དང་ངས་འཛན་ཏ། དཔར་ན ས་དང་མག་མདག ད་དང་མཆད་ཁངས་ཀ་རད་པ་སགས་ཤས་ནས་ལ། ནད་ཡམས་སབས་ས་ཤ་བའ་མའ་ས་ཡ་ DNA ལ་རན་ནས་ནད་རགས་དས་ཁང་ཚ་ཇ་ལར་གངས་མན་ཡང་ཤས་ཐབ་ཀ་ཡད།

དཔ་གཞ།

ར་ཆས།ལ་ཆས་ཀ་ལགས་ཤན་དང་ར་ཆས་ལས་སམས་ཅན་ག་ནས་བཅད་དང་། ར་ཤང་རགས་ཀ་ཆ་ཤས། ལ་བཟའ་གནས་བབ་བཅས་མཚན་ཐབ་ལ། ར་ཆས་ཞབ་འཇག་བས་པ་ལས་ང་ཚས་གནའ་བའ་འག་བ་མའ་འཚ་སད་སགས་ཤས་རགས་ཐབ་པ་ཡན།

སའ་ར་སན།ད་ལ་ས་ར་རས་འགར་ཡང་ཟར་ཞང་སའ་ར་སན་ཏ། ས་ས་མ་ཤ་གང་ནས་ས་སའ་ལས་ཕང་ག་ནང་ནས་འགར་རར་གར་བའ་ཆ་ཤས་གཅག་པ་ད་རད། འད་ན་ཟས་ར་དང་འབ་ཕ་ལས་བང་བ་དང་དས་འཕད་བསན་དང་ཟས་སད་ལ་བསར་ད་འགར་བ་གཏང་ག་ཡད།

སསམ་ཅན་ག་རས་པ། སམས་ཅན་ག་རས་པས་ང་ཚར་ཟས་སད་དང་གནའ་བའ་ས་ཚགས་ཀ་དཔལ་འབར་གནས་བབ་འཛབ་སན་བད་ཐབ་ལ། ད་ན་གནའ་བའ་ས་ཚགས་ཀ་ཁར་ཡག་འགར་བ་དང་འགར་བ་ཕན་པའ་ལ་དས་ངས་འཛན་བཅས་ལ་ཕན་ཐགས་ཆ།

གནའ་རས་རག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་པ་དག་གས་ཚན་རག་ག་ཐབས་ལམ་དང་ཡར་ཐན་ཅན་ག་འཕལ་ཆས་སད་ད་འག་བ་མའ་ཡ་ཐག་སར་ལ་ཚད་ལན་ལག་ཆ་དང་གནའ་རས་དཔ་གཞ་ཆང་ཆང་ཁག་ཏ། དཔར་ན། རས་པ་དང་ས། ཡང་ན་ར་མ་སགས་ལས་གནས་ཚལ་ཤས་རགས་ཐབ་པ་སང་དགས།

Page 6: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

Neanderthal མ་རགས་ན་ཕལ་ཆར་མ་ལ་ 25000 ཙམ་ནས་ར་གཏང་ད་སང་ཟན་ཡང་ Neanderthal ཡ་ DNA ན་ད་དང་ཡང་ཨ་ཧ་ར་ཁ་མ་ཡན་པའ་མ་རད་ཕལ་ཆ་བའ་ནང་ད་གནས་ཡད།

གནའ་བའ་ DNA ཡས་ང་ཚའ་ཐག་ཉ་ཤས་ཀ་སན་མཆད་ Neanderthals ཡ་འཕལ་འགར་ག་མཆད་ཁངས་ཤས་རགས་ཐབ་པར་རགས་པ་བད་ཀ་ཡད།

འཕལ་འགར། གནའ་བའ་འག་བ་མའ་ས་དང་རས་པ་ལ་སབ་སང་བས་པ་རད། ང་ཚས་ཤས་རགས་ཐབ་པ་ན་ང་ཚའ་མས་པ་ཚ་ཇ་ལར་འཚ་གནས་བས་པ་དང་ད་ལ་ང་ཚ་འག་བ་མ་རགས་རམས་ཇ་ལར་བང་བ་ཡང་ཤས་ཐབ།

Page 7: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

40 ml302010

གནའ་བའ་ DNA ན་རས་པ་དག་དང་ས་དག་ལས་གསར་རགས་ཐབ་པ་དང་དས་སན་ག་ལ་རས་དང་མཆད་ཁངས་ལ་བསར་ད་གཞ་རན་གསར་པ་ཞག་བསན་ཡད། དཔར་ན། ཀར་བན་དས་ཚད་དང་strontium དང་སག་རང་བཅས་ལ་དཔད་བསར་བས་པ་ལས་མཆད་ཁངས་ཁག་ག་དས་དང་བར་ཐག་རས་ལན་བད་ཐབ།

ཀར་བན་དས་ཚད།

ང་སད་ལག་འཁར་ག་དཔ་མཚན།

ལས་བད་པའ་མང་།

ལས་རགས་དཔ་མཚན།

དས་ཚད།

ཀར་བན་དས་ཚད་ན་སམས་ཅན་དང་ར་ཤང་ག་ལ་དས་ ༤༠༠༠༠ བར་ད་ཐག་གཅད་བད་པའ་བད་ལས་ཅན་ག་ཐབས་ལམ་ཞག་ཡན།

ཀར་བན་དང་ཡང་ན། ༡༤ ས་ན་ངས་གཏན་མད་པའ་རལ་མཚངས་རས་Isotope ཞག་ཡན་ཞང་ད་ན་Photosynthesis དས་ས་ར་ཤང་ལས་

བར་སང་ལ་ཐན་བའ་ཀར་བན་ཞག་ཡན།

Page 8: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ཀ་པན་ ཧན་ཌ་རས།

གནའ་ས་མ་མ་ཡ་ ཕ་ལ་ ༣༠༠ཚན་རག་པ་དག་གས་ཕ་མཐང་ཆ་ཤལ་བརད་ད་གནའ་བའ་ར་མ་དང་མའ་ས་ཐག་ཏ་འགས་པའ་ཟས་སགས་ཕ་མ་དག་འཚལ་རད་ཐབ་པ་བད་ཀ་ཡད། འགར་ར་ཕ་མ་ལ་ཞབ་འཇག་བས་པ་ལས་གནའ་བའ་ Maya of Mesoamerica ལ་ང་ཉས་སང་ལག་ག་ས་རལ་ད་ལ་ཆས་གང་དང་གང་ཞག་བཟས་ནས་འཚ་བ་སལ་བ་ཤས་རགས་ཐབ་པ་ཡན།

ས་བན་ག་ཆ་ཤས།

སན་མའ་རས་ཪགས།

ཟའ་འབའ་ཟགས་རལ

སན་མའ་བག་ར།

Page 9: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ལ་ང་ ༡༠༠༠༠ ལག་ག་རང་ནས་འག་བ་མ་ཚས་དམགས་བསལ་ར་ཤང་དང་སམས་ཅན་གདམས་སག་གས་ཁངས་ས་སར་འཚ་ཐབས་བས་པ་རད། ས་ཕགས་སམས་ཅན་དག་གནའ་བའ་མ་ཚས་ན་སམས་ཅན་མང་པའ་ནང་ནས་སན་དང་ཤ་ འ་མ་ པགས་པ་སགས་བཀལ་སད་བས་པའ་སམས་ཅན་དང་པའ་གས་ཡན།

ཟས་བཅད་ཀ་ད པ་མཚན།

དཀར་ཆའ་འབང་ར། དཀར་ཆའ་འབང་ར་ཁག་ན་ད་དང་ཡང་ཁ་གསལ་ཆགས་ཐབ་མད་ཀང་གནའ་རས་རག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་པ་དག་གས་དམགས་བསལ་ག་(མ་ས་ ས་པཀ་ཋ་མ་ཏར )བད་ཐབས་སད་ད་གནའ་བའ་མའ་ས་ལ་བརག་ནས་འ་མའ་ནས་བཅད་ལ་རག་ཞབ་བད་ཀ་ཡད།

ས་ཕགས་སམས་ཅན་དག་ན་ཐག་མར་ར་གང་ངམ་གང་རད་ཀ་རགས་ཡན་ཡང་ད་ཆ་ར་སངས་ས་སང་ཟན། ཆས་ས་ཤས་ཀ་གནའ་བའ་ས་ཕགས་སམས་ཅན་ག་བང་ཁངས་ཀ་བདན་དཔང་ན་ད་ལ་ཊར་ཀ ལང་པའ་ཨ་ནཊ་ལན་མཚ་ཁག་ལས་བད་ཐབ།

Page 10: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ར།

ལག

ར།

གཡག

བ་ཕགས།

ས་ཏཧ་ལ་ཁ་ཀ་ས།

ལའ་ཁ་ན་ས་ཊཀལཀཊ་ཁ་ཁ་ས།

ལཀ་ཊ་བ་ས་ལ་ས།

སག་པ། ར་ཐང་དང་ལང་ལངས་ས་འབག་པའ་འཚ་བ་སལ་བའ་སག་པའ་འབག་པ་དག་གས་རགས་དང་ས་ཁ་མ་གཅག་པའ་ས་ཕགས་སམས་ཅན་ར་དང་བ་ཕགས། གཡག ལག་ ར། ཁམ་གསས་ཤ་བ། ར་མང་སགས་ནས་དཀར་ཆ་ཐན་སད་བད་བཞན་པ་ཡན།

དཀར་ཆའ་ཟས་རགས་ན་སག་པའ་ཉན་རའ་འཚ་བའ་ནང་ག་གལ་ཆའ་རང་བཞན་ག་ཆ་ཤས་ཤག་ཡན། གནའ་རས་རག་ཞབ་ལས་ཉང་མཐར་ལ་ང་༣༥༠༠ གང་ག་ལམ་སལ་འད་ཤས་ཐབ།

དཀར་ཆའ་ཕ་རལ། ཕ་རལ་ དམགས་བསལ་འབ་ཕ་དང་ཕབ་ཀས་ར་ཆ་བའ་དཀར་ཆའ་ཐན་རས་དཔར་ན། ཞ་དང་མར། ཕ་ར། སགས་བཟ་འདན་བད་པར་གལ་ཆའ་ནས་པ་འདན་ག་ཡད། མ་ཟད་སག་པའ་ཞ་རས་སམ་པ་དང་ར་འའ་ཆང་སགས་ཀང་བཟ་འདན་བད་ཀ་ཡད།

Page 11: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ཨམ་ན་ བ་ནམ། ཨམ་ན་ བ་ནམ་ན་ ཕ་ལ་དས་རབས་བཅ་བཞ་པའ་ནང་ག་ཡ་རབ་དབས་དཀལ་ག་འཚ་གནས་སར་ག་བར་རང་ག་མང་མཛད་ཆན་མ་ད་ཆ་དབན་ཡལ་ག་དཔ་མཛད་ཁང་ད་བཞགས་ཡད་པ་ད་ཡན། དའ་ནང་ད་སབས་ད་དས་ས་ནད་བརག་ཐབས་དང་བཅས་ཐབས་ཐ་འགད་བས་འདག་པ་དས་དས་སབས་བར་མའ་འཕད་བསན་དང་ན་ཚའ་སར་གང་ལགས་ཤས་རགས་ཐབ་པར་གཞགས་འདབས་བད་ཀ་ཡད།

རས་པ་དང་ས་བར་དང་ས་ཐག་ག་ཟས་དག་གས་ས་མའ་མའ་འཕད་བསན་ག་གནས་བབ་གཅས་ཉར་བས་ཡད། དཔར་ན། ས་དག་ག་ནང་ད་ DNA དང་ཟས་བཅད་འགས་ཉར་བས་པ་དས་ཚན་རག་པ་དག་ལ་རན་དང་སའ་ན་ཚའ་སར་ཤས་རགས་ཐབ་པ་བད་ཀ་ཡད།

Page 12: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

མ་ཡ་ ཁ་བཀ་ཋ་ར་ཨམ མཛ་ནད།

སལ་མན་ ན་ལ་ ཨན་ཏ་ར་ཀ

ཁ་ཌཀ ཨན ཁཛ་ ཨ་ཛཀ་ ག་ཡག་ཚགས་ཕ་ལ་ ༡༥༥༠ འཁད་པ་འདས་ཁ་ཁ་ལ་ཛ་ཏ ནད་ཡམས་ཀ་མངན་རགས་ས་ཚ་བ་དང་ཟ་ཕགས། ཁག་ཐན་པ་བཅས་འབང་བ་གསལ་པ་བསན་ཡད།

སན་པ་ ས་ན་བལ། སན་པ་ཚས་དས་རབས་ ༡༧ པའ་ནང་ན་ཚ་ད་དག་བརག་དཔད་བད་སབས་བཞན་ལ་འབགས་གན་ནས་འབག་རང་ལས་ཉན་སང་བད་ཀ་ཡད།

ག་ནད་དང་མཛ་ནད་ན་འབལ་ཡད་འབ་ཕ་དག་ལས་རན་བས་ནས་འབང་བ་དང་། Mycobacterium tuberculosis and Mycobacterium leprae གཉས་ཀས་རས་པར་ཤགས་རན་ཐབས་ཐབ་པ་དང་རས་སམ་ག་གསབ་ཏ་ལག་པའ་ DNA ཡས་ཚན་རག་པ་དག་ལ་གནའ་བའ་ན་ཚ་ད་དག་ག་སར་ལ་བང་རབས་བསར་ད་གསར་བསན་བ་ར་རགས་འདབས་བད་ཀ་ཡད།

ངས་འཛན་མ་ཐབ་པའ་ནད་ཡམས། དཔར་ན། cocoliztli by the Aztecs - ཡས་མཀ་ས་ཁ་ག་ཕ་ལ་ ༡༥༤༥ ནས་

༡༥༥༠ བར་ག་མ་འབར་ག་བར་ཆ་ 60-90% རན་འདས་ས་བཏང་ཡད། pathogen Salmonella enterica

Paratyphi C ཡས་ཉ་ཆར་ས་ཡ་ DNA ལ་རན་ནས་ནད་ཡམས་དའ་འབ་ཕ་ངས་འཛན་བད་ཀ་ཡད།

རམས་ནད་ན་འབ་ཕ་གཙ་བ་ Yersinia pestis ལས་འབང་བ་དང་། ད་ན་ཙ་ཙའ་ལས་ཐག་ག་ཤག་གམ་ལ་བ་ཡས་ཁབ་སལ་བད། ལ་བ་ད་རགས་ཡས་མ་ལ་ས་བཏབ་ན་རམས་ནད་བ་བ་ནཀ་ ཏ་འགར་ག་ཡད། རམས་ནད་དས་ཕ་ལ་ ༡༣༤༦ ནས་ ༡༣༥༣ བར་ག་ཡ་རབ་ལང་པའ་མ་འབར་ཕད་ཀ་རན་འདས་ས་བཏང་ཡད།

Page 13: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ཧ་ལ ཁ་བཀ་ཏར པའ་ལ་ར།ནད་འབ་ད་ན་གད་པའ་ནང་བསད་ད་གད་པར་ར་

ཁ་བཟ་བ་དང་སན་ནད་འབང་རན་བད་ཀ་ཡད།

བ་ཧ་ཌ བཀ་ཁཨམ། བས་པར་འ་མ་འཇ་བར་རགས་པ་བད་ཐབ།

ཧ་ཁ་ལ་ བཀ་ཁ་ར་ཨམ། ར་མའ་ནང་ག་འབ་ཕར་བཟའ་ཆས་མཁ་འདན་བད་པ་ཡན།

ཊ་པན་ན་མ། ཟས་རགས་ཁག་ས་སར་དབ་བ་ཕ་བ། པ་ཝཔ་ཊ་ལ།

ར་རས་ཅན་ག་ཟས་རགས་འཇ་བར་རགས་ པ་བད།

ཚན་རག་པ་དག་གས་མས་པའ་མ་ཡ་ཁ་བ་ཡ་ཨ་མ་ཤས་རགས་ཡང་ཆད་གནའ་མའ་ས་སག་དང་ཆབ་ཆན་ལ་ཞབ་འཇག་བས་ནས་སར་ལས་ལག་པའ་གདད་མའ་རམས་ནད་རས་ལན་ཐབ་པ་བད་ཀ་ཡད།

ཁད་ཀ་གཟགས་པ་ན་འབ་ཕ་དང་ཕར་མང་པའ་ཁམ་གཞས་ཡན་པ་དང་ད་དག་ཚང་མ་བསམས་ན་དར་ཁད་ཀ་མ་ཡ་ ཁ་བ་ཡ་མ་ཟར། ཁད་ཀ་ར་མའ་ནང་ད་སད་པའ་འབ་ཕ་དག་གས་ཁད་ལ་ཟས་རགས་འཇ་བར་རགས་པ་བད་པ་དང་ནང་ག་ནས་སབས་རས་པར་རགས་

པ་བད་པ་ཡན། པགས་པའ་སང་ད་གནས་པའ་འབ་ཕ་ཡས་ཁད་རང་གཙང་མ་ཉར་བར་

རགས་པ་ བད་པ་དང་ཁ་ལ་གནས་པའ་འབ་ཕ་དག་གས་

ཁད་ར ང་ན་ཚ་ལས་སང་སབས་བད་པ་ཡན།

པར་ཧ་ར་མ་ན་ས།

Page 14: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

བཟའ་བཏང་ག་སལ་འབད་པ་དག་ལ་རན་པའ་ཁ་ཚགས་ཀང་ཟར་ལ་ཁང་ཚས་ར་སས་ཀ་བདག་མད་ཟས་རགས་ཟ་བ་དང་ནམ་དས་ས་སར་དགས་མཁ་ཅན་ག་ཟས་བཅད་ལ་ལངས་ས་སད།

ལ་ང་ ༡༠༠༠༠ ཡ་སན་ད་ས་ནམ་འདབས་ལས་མ་བང་བའ་སན་ག་འཛམ་གང་ཐག་ག་མ་རམས་ན་བཟའ་བཏང་ག་སལ་འབད་པ་ཡན། དང་སང་བཟའ་བཏང་ག་སལ་འབད་པ་དག་ལ་བཟ་གའ་ས་ཚགས་ཀ་རམས་ལས་ནང་ཁལ་ག་མཡ་ཁ་བ་ཡ་ཨ་མ་ས་ཁད་པར་ཆན་པ་ཡད།

ཧ་རའ་བད་མད་དང་ཕ་ག ཏན་ཛ་ན་ཡ།

བཟ་གའ་ས་ཚགས་ཀ་ཁ་ལས་ཁང་ཁག་ག་གཙ་བ་ཞང་ལས་ཐན་སད་ཀ་བཟའ་བཅའ་འཚ་སད་བད་ཀ་ཡད་ཀང་གཟན་ཆས་ལ་ཆད་ལས་པ་ཉང་ཤས་ཤག་ལས་ས་ནམ་ཀ་ལས་ལ་དངས་ས་ཞགས་ཀ་མད།

འཕལ་ཆས་བཀལ་སད་དང་སང་སབས། གསག་ཉར་བཅས་ན་བཟ་གའ་བཟའ་ཆས་ཀ་གནད་འགག་ཡན། ཟས་རགས་ད་དག་ལངས་ས་མ་སད་པའ་སན་ད་ཡང་ཡང་ས་ཐག་རང་པ་འགལ་བཞད་བད་ཀ་ཡད།

བཟ་གའ་ས་ཚགས་ཀ་མ་རམས་ལ་དང་སང་མ་ཡ་ཁ་བ་ཨ་མ་ནང་ག་ནང་ཁལ་ཕ་ཕང་ལ་རམ་གངས་ཉང་ད་ཕན་ཡད། དས་མ་རམས་ལ་ཁ་ནཀ་ ཨན་ཧམ་མ་ཋ་ར་ཡ་ན་ཚ་འབང་བའ་ཉན་ཁ་ཆ་ར་ཕན་ཡད།

ཨ་རའ་བ་མ་ ཨ་ར་

Page 15: X l9TbL7 bPI Xb9YN l;VPlYL jG - Christina Warinnerchristinawarinner.com/wp-content/uploads/2017/07/MPI-CB... · 2018. 7. 28. · 40 ml 30 20 10 གནའ་བོའི་ DNA ནི་རུས་པ་དག་དང་སོ་དག་ལས་གསར་རྟོགས་ཐུབ་པ་དང་དེས་སྔོན་གྱི་

ALLIE

ASHJESSIE

TINA

ZANDRA

KE

ALLIE

ASHJ ESSIE K E

TINA

ZANDRA

་བད་ངཏག་ར་ནཚགནའ་རས་ར

ག་ཞབ་ཀ་ཚན་རག་ལ་མང་འཚལ་བད་།

རས་བ་ངབ་འམ་བ་གའ་འཔ་སདའ་སཔ་གར་ནཚ་ངད་པ་བཞ་གར་སར་འནག ་སན་བ་ངབའ་མ་བ་གའ །་གཇའ་བཞ་ལཚ་སབ་རལ་ཇ་སལ་མཉམ་ ༽གན་ཆའ༼་ར་ལ་པ་ཀ་སམཚམ་ལཀད་སབར་སད་ངཟབ །ལ་ལགའ་གཅ་ནལ་ཚ་ང་པ་ངས་གཞ་ཅ་སཚ་ང་ངད་པ་ནཡ་ས་ཚ་ང་རབ་ཚ་ན

ར་ངས་རས་པ་གར་སར་གན་ནཕ་ལར་ངད་དཤབ་སས་ལཡ་སནག་སད་འནག ་རསབ་སཟ་འནག་སན་མ་གལ་སགར་ངཤ་ར་ཕ་སཆ་སཚ་པ་གར་ནཚ །་སགར་དན་ཀ་སད་འནག །་གར་ནཚ་ཀ་བར་སཟ་རཀད་ངད་ལཤ་འནག་རཚམ་ཡ་ག་གཟ་ས་ནས་དར་གའ་ས །་ངད་སགཟག་ལཚ་བ་རལ་ཇ་ནསབ

གར་འམ་བ་གའ་སད་འནག་སལ་པ་སབ་བཞ་ལཚའ་རས་སགར་སམཡ་དན །་ངད །ནཡ་བ་ངབ་དར་རསག་བར་ཕ་སཤ་ཆ་ཀ་ས

་པ་དབ་ནས་མཤ་ག་ངཁ་སནག་ལ་གཇའ་བཞ་གར་ནཚ་སབར་ངབ་མ་བ་གའ་ངལ་པ་ཀམ །་པ་གར་ནཚ

་བ་རས་དས་ངར་ག་ངར་ཚ་ངབད་གང

་དམ་སགཇའ་སཤ་ཡ་ངར་ག་ར་རར་ངར་ཚ

ཨ་ལ་

ཨཤ་ ཇ་ས་ ཀ་

ཏ་ན་

ཛན་ད་

ར་ནཚ་སབར་ངབ་མ་བ་གའ་ངལ་པ་ཀམ།་ངཁ་སནག་ལ་གཇའ་བཞ་ག

ཚ་རང་ དར་ཛད་