xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xhcn

GVHD: NGỤY THỊ HỒNG LỢI NHÓM : 3

Môn: Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam

* TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Khoa Chính trị

Đề tài :

Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa

2. Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kì đổi mới

1. Mục tiêu và quan điểm cơ bản

2. Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

CHƯƠNG V : ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA

3. Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân

Nội dung

1. Cơ chế quản lý kinh tế thời kì trước đổi mới

a/ Cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp

Đặc điểm

Nhà nước quản lý bằng mệnh lệnh hành chính

Cơ quan hành chính can thiệp quá sâu vào SXKD

Quan hệ hàng hóa – tiền tệ bị coi nhẹ

Bộ máy quản lý cồng kềnh

1 Cơ chế quản lý kinh tế thời kì trước đổi mới

I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Các hình thức bao cấp chủ yếu

Bao cấp qua giá: Nhà nước quyết định giá trị tài sản, thiết bị, vật tư, hàng hóa thấp hơn giá trị thực của chúng nhiều lần so với thị trường.



Bao cấp qua chế độ tem phiếu: phân phối vật phẩm tiêu dùng cho cán bộ, công nhân viên qua định mức tem phiếu.

Các hình thức bao cấp chủ yếua/ Cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp


Bao cấp theo chế độ cấp phát vốn : nhưng không có chế tài ràng buộc trách nhiệm vật chất đối với các đơn vị được cấp vốn.

Các hình thức bao cấp chủ yếu



Cơ chế này cho phép tập chung tối đa các nguồn lực kinh tế vào các mục tiêu chủ yếu trong từng giai đoạn và điều kiện cụ thể.

Thủ tiêu cạnh tranh Kìm hãm tiến bộ KH & CN Triệt tiêu động lực kinh tế với người lao động Không kích thích tính năng động, sáng tạo của các đơn vị sản xuất kinh doanh

Nền kinh tế rơi vào khủng hoảng trì trệ

Hạn chế



Ưu điểm:

b/ Nhu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế

Giá cả do nhà nước quyết định, bộ máy quản lý cồng kềnh

Nhà nước quản lý nền kinh tế áp đặt từ trên xuống

Là nền kinh tế khép kín, thủ tiêu cạnh tranh

Doanh nghiệp không có quyền tự chủ sản xuất, kinh doanh

Quan hệ hàng hóa – tiền tệ bị coi nhẹ chỉ là hình thức

Đặc trưng quan trọng nhất trong nền kinh tế là kế hoạch, phân bổ mọi nguồn lực của nền kinh tế theo kế hoạch

Cơ chế quản lý kinh tế là cơ chế kế hoạch hóa quan liêu bao cấp


Trong một nền kinh tế khi các nguồn lực kinh tế được phân bổbằng nguyên tắc thị trường thì người ta gọi đó là kinh tế thị trường.

Kinh tế thị trường là gì ?

Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao, ở đó quan hệ hàng hóa - tiền tệ là quan hệ thống trị,các quan hệ kinh tế đều được tiền tệ hóa





Xem kinh tế thị trường là thành tựu phát triển chung của toàn nhân loại

Các chủ thể kinh tế có tính độc lập, có quyền tự chủ sản xuất kinh doanh

Tuân theo quy luật giá

trị cung, cầu, cạnh tranh. Giá cả do thị trường

quyết định

Cơ chế quản lý là cơ chế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kì đổi mới



Thừa nhận vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân là một trong những động lực của nền kinh tế

Điều tiết tỉ lệ thông qua qua cơ chế cạnh tranh thúc đẩy cái tiến bộ

SX hàng hóa không đối lập với CNXH.

Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kì đổi mới

Sự hình thành tư duy của Đảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mới2

-Kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của CNTB mà là thành tựu phát triển chung của nhân loại.

a/ Tư duy của Đảng về kinh tế thị trườngtừ Đại hội VI đến Đại hội VIII

Kinh tế hàng hóa

Tự do

Kinh tế tự nhiên

Kinh tế hang hóa đơn giản

Kinh tế thị trường

Hỗn hợp

Lấy phân công xã hội và chế độ sở hữu khác nhau làm cơ sở

Người sx đều trao đổi lao động qua hình thức tiền tệ.

Thống nhất

Lấy việc theo đuổi giá trị làm mục đích


Khác biệt

KTHH đối lập với KT tự nhiên

KTTT đối lập với KT kế hoạch

KTTT lấy sự tồn tại và phát triển của KTHH làm cơ sở,nhưng chỉ khi lấy KHKT hiện đại làm

cơ sở

lấy sản xuất XH hóa cao độ để cấu thành nội dung chủ yếu của sức sx xh thì mới

là kttt.


- Kinh tế thị trường tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

+ Kinh tế thị trường tồn tại ở nhiều PTSX khác nhau,Nó vừa có thể liên hệ với chế độ tư hữu, vừa có thể liên hệ với chế độ công hữu và phục vụ cho chúng.

+ Kinh tế thị trường chỉ đối lập với kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, chứ không đối lập với các chế độ xã hội.

Vì vậy KTTT tồn tại khách quan trong TKQĐ lên CNXH


Đại hội VII(6-1991)

Cơ chế vận hành của nền kinh tế hàng hóa

nhiều thành phần theo định hướng XHCN

ở nước ta là “cơ chế thị trường

có sự quản lý của Nhà nước”

bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách và

các công cụ khác


Đại hội VIII: - Tiếp tục phát triển nền kinh tế nhiều thành phầnvận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nướctheo định hướng xã hội chủ nghĩa.

- Có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trường để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

KTTT tồn tại khách quan trong TKQĐ lên CNXH. Vì vậy có thể và cần thiết sử dụng KTTT để xây dựng CNXH ở nước ta.



Chủ thể KTđộc lập

Sự quản lýcủa Nhà nước

Vận hànhtheo quy luật

Giá docung - cầuđiều tiết

Đặc điểm Kinh tề thị trường



b/ Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường từ Đại hội IX đến Đại hội X

- Đại hội IX: Nền KTTT định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong TKQĐ đi lên CNXH

Đó là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN

- Đại hội X: làm rõ thêm những định hướng XHCN trong nền kinh tế thị trường ở nước ta

Mục đíchphát

triển: “dân giàu, nước

mạnh, xã hội công bằng,

dân chủ, văn minh”


Phương hướng phát triển

Nhiều hình

thức sở hữu

Nhiều thành phần

kinh tế


Tạo ra tiềm năng phát triển

Định hướngxã hội

và phân phối

Thực hiện tiến bộ,công bằng xã hội

Phân phối chủ yếu theokết quả lao động


Quản lý: phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, bảo đảm quản lý,điều tiết của Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng


b/ Nhu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế Tư duy của Đảng về kinh tế thị trường

từ Đại hội VI đến Đại hội VIII

Kinh tế Việt Nam còn mất cân đối, lạc hậu, trình độ kém, thu nhập quốc dân, năng súât còn thấp, đời sống nhân dân khó khăn. Xã hội nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực tham nhũng, lãng phí, buôn lậu và nhiều tiêu cực còn tồn tại trong nhà nước. Bắt đầu phân hóa giàu nghèo giữa các vùng và các tầng lớp dân cư.

Tiêu cực

Ưu điểm

Xác định cơ chế vận hành của nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng XHCN ở nước ta là “cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước.

Đại hội VII (tháng 6/1991)


từ Đại hội VI đến Đại hội VIIIĐại hội VI (12/1986

Thủ tiêu chưa tìm ra những giải pháp hiệu quả, tháo gỡ tình trạng rối ren trong phân phối lưu thông.

Tiêu cực

Ưu điểm

Tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội đặt nền tảng tìm ra con đường thích hợp đi lên xã hội chủ nghĩa xà hội ở Việt Nam.


từ Đại hội VI đến Đại hội VIII

Kinh tế Việt Nam còn phát triển chưa vững chắc, lạc hậu, trình độ kém, thu nhập quốc dân, năng súât còn thấp, đời sống nhân dân khó khan.

Tiêu cực

Ưu điểm

Đề ra nhiệm vụ đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ, tiếp tục phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN.

Đại hội VIII (tháng 6/1996)


từ Đại hội IX đến Đại hội XI

Đại hội IX (4/2001)Xác định nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH..

Đại hội X (4/2006)"Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.

Đại hội XI (1/2011) Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tập thể không ngừng được củng cố và phát triển. Kinh tế tư nhân là một trong những động lực của nền kinh tế. Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được khuyến khích phát triển.

Thể chế kinh tế

Bao gồm các yếu tố chủ yếu là các đạo luật, quy chế, quy tắc, chuẩn mực về kinh tế gắn với các chế tài về xử lý vi phạm, các tổ chức kinh tế, các cơ quan quản lý Nhà nước về kinh tế, truyền thống văn hóa, văn minh kinh doanh, cơ chế vận hành nền kinh tế

a/ Thể chế kinh tế và thể chế kinh tế thị trường

1 Mục tiêu và quan điểm cơ bản

II. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA

Thể chế kinh tế nói chung là mộthệ thống các quy phạmpháp luật nhằm điều chỉnh các chủ thể kinh tế, các hành vi sản xuất kinh doanh và các quan hệ kinh tế

- Các quy tắc về hành vi kinh tế diễn ra trên thịtrường các bên tham gia thị trường với tư cách là các chủ thể thị trường

Thể chế kinh tế thị trường

- Các thị trường – nơi hàng hóa được giao dịch, trao đổi trên cơ sở các yêu cầu, quy định của luật lệ

Cách thức thực hiện các quy tắc nhằm đạt được mục tiêu hay kết quả mà các bên tham gia thị trường mong muốn

a/ Thể chế kinh tế và thể chế kinh tế thị trường

b/ Mục tiêu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Mục tiêu cơ bản đến năm 2020

Làm cho các thể chế phù hợp với những

nguyên tắc cơ bản của KTTT, thúc đẩy KTTT

định hướng XHCN phát triển nhanh,

hiệu quả, bền vững,hội nhập KTQT

thành công, giữ vữngđịnh hướng XHCN,xây dựng và bảo vệ

Tổ quốc Việt Nam XHCN

b/ Mục tiêu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Mục tiêutrước mắt

Xây dựng hệ thốngpháp luật đồng bộ

Đổi mới mô hình tổ chứcvà phương thức

hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công

Phát triển đồng bộ

và đa dạng các loại hình thị trường

Gắn phát triển kinh tếvới văn hóa – xã hội

Nâng cao hiệu lực quản lýcủa Nhà nước và các tổ chức

Chính trị - xã hội

c/ Quan điểm về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

• Nhận thức đầy đủ, tôn trọng và vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan

• Đảm bảo tính đồng bộ giữa các bộ phận cấu thành của thể chế kinh tế, giữa các yếu tố thị trường

• Kế thừa chọn lọc những thành tựu kinh tế thị trường của nhân loại, kinh nghiệm từ thực tiễn đổi mới đất nước

• Chủ động, tích cực giải quyết những vấn đề lý luận vàthực tiễn quan trọng…, vừa làm vừa tổng kết rút kinh nghiệm

• Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước

a/ Thống nhất nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Kinh tế thị trường làm phương tiện xây dựng CNXH

KTTT là cơ sở kinh tế của sự phát triển theo định hướng XHCN

- KTTT định hướng XHCN tuân theo quy luật KTTT, chịu sự chi phối bởi các quy luật kinh tế của CNXH

Một số chủ trương tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa2

b/ Hoàn thiện thể chế về sở hữu và các thành phần kinh tế, loại hình doanh nghiệp và các tổ chức sản xuất kinh doanh

nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, nhiều loại hình doanh nghiệp

Nhà nuớc là chủ sở hữu đối với đất đai, tài nguyên, tài sản công, các nguồn lực nhà nước

đầu tư trong nền kt Hoàn thiện thể

chế về sở hữu

tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ và công bằng xã hội.

KT nhà nước ngày càng giữ vai trò chủ đạo, cùng với KT tập thể

Hoàn thiện thể

chế về phân phối

c/ Hoàn thiện thể chế bảo đảm đồng bộ các yếu tố thị trường và phát triển đồng bộ các loại thị trường

- Hoàn thiện thể chế về giá, cạnh tranh và kiểm soát độc quyền trong kinh doanh.

- Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách…

d/ Hoàn thiện thể chế gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách

phát triển và bảo vệ môi trường

Khuyến khích làm giàu đi đôi

với xóa đói giảm nghèo.

- Xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội đa dạng, phát triển các tổ chức tự nguyện, nhân đạo…

Hoàn thiện luật pháp, chính sách về bảo vệ môi trường.

e/ Hoàn thiện thể chế về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và sự tham gia của các tổ chức

• Vai trò lãnh đạo của Đảng: nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để xác định đẩy đủ hơn mô hình KTTT định hướng XHCN.

• Quản lý của Nhà nước: phát huy tích cực và hạn chế, ngăn ngừa mặt trái của cơ chế thị trường.

• Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội.

Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân3

kết quả, ý nghĩa

Chuyển đổi thành công từ thể chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp sang thể chế KTTT định hướng XHCN

Chế độ sở hữu với nhiều hình thức và cơ cấu kinh tế nhiều thành phần được hình thành.

Cơ chế nhà nước dần đi vào đời sống

Đạt nhiều kết quả trong phát triển kinh tế gắn xóa đói giảm nghèo


kết quả, ý nghĩa

Sở hữu toàn dân những tư liệu sản xuất chủ yếu, kinh tế nhà nươc giữ vai trò chủ đạo tạo điều kiện giải phóng sưc sản xuất

Khai thác tiềm năng trong và ngoài nước

Tạo dựng mối quan hệ với các nước trên thế giới vềNhiều mặt

Các loại hình thị trường cơ bản đã ra đời và từng bước phát triển thống nhất

Giải quyết tốt vấn đề xã hội văn hóa hội nhập thúc đẩy kinh tế tăng trưởng nhanh và bền vững


Hạn chế

Quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường còn chậm.

Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách chưa đầy đủ, chưa động bộ và thống nhất

Phân bố nguồn lực chưa hợp lí vẫn còn tồn tại cơ chế ‘ xin – cho’

Những yếu tố định hướng xã hội chủ nghĩa chưa được tăng cường, còn yếu kém


nguyên nhân

Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là vấn đề mới chưa có tiền đề

Năng lực thể chế hóa và quản lí tổ chức thực hiện của nhà nước còn chậm

Nhận thức về kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ Nghĩa còn nhiều hạn chế do công tác lí luận chưa kịp theo đòi hỏi của thực tiễn.

TRÒ CHƠI Ô CHỮ

T I Ề N T Ệ

NL Ự C L Ư Ợ GTS Ả N X U Ấ

1234

ỜT H Ị T R Ư GN

1 9 9 0

ỜT H Ị T R Ư G

1 Kinh tế thị trường là mô hình kinh tế mà ở đó các quan hệ kinh tế đều được thực hiện ở đâu ?

N

1 9 9 0

2 Nhà nước xây dựng nền kinh tế thị trường bắt đầu năm nào ?

T I Ề N T Ệ

3 Kinh tế thị trường thể hiện mối quan hệ hàng hóa - ... ?

NL Ự C L Ự Ợ GTS Ả N X U Ấ

4 Kinh tế thị trường là giai đoạn phát triển của kinh tế hàng hóa dựa trên cơ sở ?

xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xhcn

Design